Ք՚օօժՏ (֊ռ 1925
^. 0. տ. 376.286
ւ)ն–6€է6ա–ւ»քօրո€էՅՄ6 ; տօտ. ատտձտա*
17. քՀս6 ՕՅաշտատ
- ֊
Բ.՚ա1Տ (13)
Վեցամս . 800 ֆր . , Տար • 1600 , այւտ • 2500 ֆր •
1 ^ Լ – ^ » 6 ^յ Տ – 7 0
Գին 7 ֆր– Շ.ցՐ.ՐՅՈՏ 1678-63
26րդ ՏԱՐԻ - 26« յ^ւատտ ^օ.6071–՚եոր շրջան ՜թիւ 1482
1950 Երեքշարթի 7 ՓԵՏՐՈԻԱՐ
^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^ ^
Խմբագիր՝
շ.
ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
5
ՄԵՐ
ԽՕՍ՚ԲԸ
ՓՐԿԱՐԱՐ ԱՀԱԿՈԶԸ
Ն՛՛ր քգաձգա-թիւն
մ բ կբ ցնցէ մարգկոլթիլ.
-
նբ, այն օրէն ի վեր
որ Հրապարակ
ելան
չռնգալից
մ անրամ ասնռ՚֊թ
ի՛ննե ր
քրաձ՜ին
ռում բի
մ ասին է
Ջգաձգութեան
Հետ
մ իասին՝
մոլե՛գնութեան
կամ իմաստութեան
կանչեր
կբ լսուին
ամէն
տեղ։
Մ ոլեգնութիւնր
կբ թե լագրէ
օր առ՚սշ
չինել
աՀարկու
գէնքԸ , գիմացինը
կանխելու
առաիս
-
ղրութեամբ։
իսկ
իմասաութիւնր
միջոցներ
կը
փորձէ , չարը խափանե
լու Համաբ :
Այգ
միջոցներէն
մէկն
է՝ նոր ձեռնարկ
մը
կատարել
եւ Համաձայնութիւն
մր գոյացնել
երկու
վիթխաբի
ոսոխներուն՝
քւք •Միութեան
եւ Մ՛
Նա–
Հան՚լներուն
միքեւ
:
Հքաաոնց
է որ կր խօսուի
այսպիսի
վարձի
մբ մասին, ՀԼադՀետէ
աւելի
բարձր
: Նոյնիսկ
պա
տասխանատու
չրքանակներոլ
մ էք :
կը թուի
թէ ա յս ձեռնարկին
քատագովնեբր
իրենք
ալ չատ
Հաւատք
չունին
անոր
յաքոգ՚՚ւ
—
թեան
մ ասին : .
Արգարեւ,
անոնք
միեւնոյն
ատեն
կբ թելա
-
գրեն
չարունակել
քրածին
ռումբի
եւ ուրիչ
Հիւ —
լէական
գէնքե բու
չինո ւթիւնը
• . •
Զարը
խավւանելոլ
մ իքս ցնե ր կ՛ որոճան
նաեւ
ղ իտնականնե
ր ր ,
անոնք
որ ընղունտկ
են
եւ
բարիք
ե՛լ չարիք
յղանալու։
՛Բիչ անգփն պիաի կարղաք
տասներկու,
ամե
րիկացի
գիտնա կաննե բու
թախանձագին
կոչը
;
Բան բառով՝
աՀակոչ
յ
Բո լորն
ալ
Հիւլէական
մ ասնագէտներ
,
այս
գիտնականնէւ
րր
Հրապարակաւ
կբ պարղեն
քրա
-
ծին
ռումբին
աՀռելի
վտանգները
• ՝-
— « Ո եւ է ացց իրաւունք չունի ցործածելու
այսպիսի սումբ մր, նոյնիսկ արդաբ դաաի ^մր
համար։ Այս ռումրը պատերազմի ցէնք մը
այլեւս, այլ միջոց մը՛ րնաջնջելու ամրոզջ ժո–••
ղովուրդներ : Եւ մենք ատոր մենաշնորհը
չու
նինք : Ռուսերն ալ կրնան շինել »:
ՈւբիՀ
Կ " ր
ալ պակաս
չեն, բայց
միչտ
Հա—
կասական
աեսակէանե
րով : Նո յնիսկ
բարձրասաի—
ճան կղերականներ
կան
ո րոնք
անՀ րամե չա
կր
գանեն
նոր եւ աւելի
աՀարկու
գէնքերու
չինու
-
թիւնբ,
յանուն
. . . խագաղութեան
ել ագատոլ
-
թեան
։
ճիչգ
ինչպէս
ռտգմադէտներբ
կ՝րսեն ,
Շի՜
նենք , պաՀենք
, ո րպէսգի
թ^ամ
ին մ աքէն
չանցք^
նէ որեւէ
յարձակում
փո րձե լ ;
Գմբախտաբաբ
երկս՚սյրի
սուր մլն է աքս
քա
ղաքականութիւնը
, ինչպէս
տեսանք
Հ
իւլէական
ռում բի ղիւտին
առթիլ
:
Վերքին
ԱչխարՀամաբտէն
եաք,
օրուան
յագ–
թականներբ
իրենց
միքեւ
բամնեցին
Հարիւրաւոր
գերման
գիտնականնե
ր եւ մասնագէտներ
: Հաղա–
րաւո րներ
ալ իրենք
ունին , եւ բոլորը
միասին
կը
տքնին
գիչեբ
ցերեկ
, ամէնէն
մաՀացու
ել
քանգիչ
գիւտերբ
յգանալու
Համար
:
Շատ
մր ց իտական
ա չիսատանոցնե
ր , ո րոնք
մարգկութեան
վէրքերբ
բումելով
,
Հրաշագործ
չիճուկներ
պատրաստելով
կբ
զբաղէին
,
ա
յմմ
նուիրուած
են գիւային
, գմոխային
Հետազօտու
թեան ց :
ԵԼ
քանի
ոբ ոչ մ՚սրգկային
երեւակայութիւ
նը, ոչ ալ զիաութիւնր
սաՀման
ունին,
աՀալտսիկ
ղինտբչաւ
մր եւս, իրար
գերազանցելու
Համար։
Երանի՜
թէ գործնական
ելքի
մբ յանգէր
Ա, ^
մեբիկացի
գիտնականնե
րուն աՀակո
չը,
մի քազգա
յին գիտական ճակատ
մր կազմե լով,
յանուն
աղա–
տութեան
եւ խագագոլթեան
:
Ամէնէն
Հզօր պետութե՚սնց
վա բիժերն
ալ
պի
տի
կրնայի՛՛ն
այսքան
յառաք
երթալ,
եթէ
իրենց
աքակից
չունենային
գիտուններբ՝
քստմնելի
գիլ–
տերով
:
Պատմութիւնը
կ՝ըսէ թէ ԺԹ • գարուն
ալ
պա
կաս
չէին
՛խռ երեւակա
յութեամ
բ օմտուած
գիտ
նականնե ր , մաՀացու
ղէնքեր
Հնարելու
Համար
:
Բայց
արք՚սներբ
կբ խավւս՚նէին
ղաղանիքբ
•
իսկ այսօրուան
մողովրգավար
«ա բքանե" ր ր» :
Չունի՛՛ն
այգ
կարողութիւնբ
:
Այս Հարցում
ին պատասխանր
ինքնին
տրուած
կ՝րլլար
, եթէ
միլիոնաւոր
մողովուրգներ
վերա–
գտնէին
իրենց աղաաութիւնր
: Եթէ
ինքնակոչ
յե
ղափոխականներ
արղարոլթէնր
չչ՚իոթէին
ան
-
\ \.յք»Գ ա չխա բ^ակա լութեան
Հհտ
:
<> * • - . . ՝
Շ •
Օ Ր Ը
0 Ր Ի ն
ԱՑՍՊԷ՜Ս ԷԻ՛Ս ԵՐԷԿ • • •
Վե րքե րս գմբախաութիէնն
ունեցանք
յաւէտ
կորսնցնելու
թանկագին
լնկեբուՀի
մբ.
Տիկին
Ո՚՚սմելա
Մ– Ալթ անեան
(Շաքէ՚ք :
Ամէնէն
ծանօթն
ալ Հազիւ
կը ճանչնար
զայն
իր անցեալով։
Գիտէր
ոբ անխոնք
եւ
անձնուէր
խաչոլՀի
մրն էր, Հակաոակ
իբ վատառողք
վիճա
կին : Իսկ աւելի՛՛ն
1
Այգ
«աւելին
» է ոբ կը պատմէ իրազեկ
մ ը
այսօր,
երկրորգ
է քին
վրայ։
Համ առօտ կենսագրական
մ ր : Այնքան
պեր
-
ճախօս՝
իր պաբզութեամբ
:
Ռամելա
ղարուն
տարիքէն
կբ մտնէ
Հանրա
յին ասպտրէղ,
իբրեւ
ոլսուցչուՀի
: Միեւնոյն
ա–
տեն
կրնուիբուի
ագատագրական
պայքարին
, Հա–
յաչտտ
չրքանի
մր մէք որ աչքի
փուչ
էբ գարձած
:
Եւ յանձն կ՝աոնէ
ամէնէն
խիզախ
,
տրկածտլի
"լարաականութիւնները
:
Կր ստանձնէ
փոխաղրել
ոչ միայն
նտմա1^եր
,
«Գրօչակ»
եւ ուրիշ յեղափոխական
Հբատաբակու–
թիւններ
, այլեւ..,
ումանակ։
Անգտմ
մբ պայթուցիկը
կարի
մեքենային
մէք
աեզաւո բելով,
կր բեռցնէ
քիւրտ
բեռնակ
բի
մը
կռնակը,
եւ ճամբայ
կ՝ելլեն
միտսին
:
Ի զուր
չէր ոբ խմբանկարի
մր մէք կբ
ցուց
նէին
իբրեւ
«սլոմսլաճի»
ազքիկբ։
ԵԼ
Հիմա
երբ աչքի առքեւ
կբ բերեմ
իր լուռ
ու
մունք , խորՀրգաւոր
կերսլարանքր
, տունին
մէք ,
այգ անցեա
լն է որ կբ բացատրէ
ամէն
բան
:
Ամէն անգամ
որ Հանգիպում
մ ը
կ՚ունենայինք
րնկեր
Մինասի
տան
մէք, քիտմելան
չուքի
մր պէս՝
կ՚անցնէր
սենեակին
առքեւէն
, սուրճ
կամ
ք***–Ր
բերելու
Համ աբ : Աւ կբ քաչուէբ
խոՀանոց
, կամ՝
կարի տրՀեստանոցը
:
Հաղիւ տեսած
կ^ԸԱայինք
իր • կիսագէմը
,
բաբեՀամբոյբ՝
բայց թաղծոտ
: Եւ մանաւանգ
ու–
՛՜մա բեկ
է
Ո՛՛՛վ
կրՅ՚"ւ
չտփել
իբ սրաին
մ էք
բացուած
փէրքեբուն
խո րութիւնը
է
ԵԼ
Հիմա
երբ կրկին
կը կաբգամ
իր Համառօտ.
«փտբք»ր
, կարծես
գերեզմանէն
աբձտկոլած
ճիչ
մրն է որ կբ լսեմ
•
Այսպէ՜ս
էին երէկ.–. «Գրօչակ»,
ումանակ
ել գագտնի
թսւզթեր
կբ փոխագրէ
ին , առանց
աք–
ձախ
նայելու։
ի Հարկին
մաՀր
աչք առնելով,
«ի
սէր ազզութեան՝»
: իսկ
այսօ՛՛՛բ
• • •
Աք սօր մա քրեր եւ քո յրեր , կրակուբոց
մ ան
-
կամարզ֊ուՀիներ
ունինք , որոնք ոչ միայն
քանի մը
Հայերէն
բառ
«չեն
փոխաղրեբ»
իրենց
զաւակնե
րուն,
այլեւ
կր փաիսնան
Հայերէն
խօսիլ
անոնց
Հեա , իրարու
Հեա
է
կբ վախնան
որ բա՛ն
մը կը կորսնցնեն
իրենց
եւրոպականութենէն
:
Մինչդեռ,
իրենց
մուխն
է ռր կր մարի,
ան–
զգալաբար
• • •
ՎԱՀԷ
՝ԲԱՆԻ
ՄԸ ՕՐԷՆ
ՄԵՐ
ՆՈՐ
ԹԵՐԹՕՆԸ
0 ՝ ե 1ԻքԻ 1 Ո ՏԻ1 ւ է
Ընթերցողներր Լէօի այս պատմական վէպը
պիտի կարդան նոյն հետաքրքրութեամբ ինչպէս
« Աչոտ Երկաթէն
եւ
«Անին ծախուեցաւ»ը
:
ՄԽԻԹԱՐ
ԱԲԲԱՅԻ
200ԱՄԵԱԿԸ
Կիրակի՜ օր մեծ
րազմութեամբ
տօնուեցաւ
Մխիթար
Աբբայի
մաՀուան
200ամեակր,
Միւ
թիւալիթէի
մեծ սրաՀին
մէք,
նախաձեռնութեամբ
Մուրատ
Աւսումն
• Յէոնտի
յանձնախումբի
ել
նա–
խագաՀոլթեամբ
Հայր
՚Բիլէբճեանի։
Մեծ
Հայոլն
արմանիքներր
եւ Մխիթարեանց
թանկագին
ծա
-
ոա յութիւններբ
պանծացուցին
Պ՛ Արչտկ
Ջոպան–
եան,
րնկեր
Հր . Աամուէլ,
Հ՛ ԱաՀակ
Տէր
Մով
-
սէսեան
եւ Պ– 8՛ Յակորեան։
Գեղարուեստական
բամինն
ալ ճոխ էր
է
Մ անրամասնութիւններր
յա քո րգով
:
ք..
,ո,
>ո. >քւ«
>օ<=>օ<=>օ<=>օ<=։>օ<=։։>օ^։։=ՒՕՀ=^օ<^ո^\դ^1
ԿԱԹՈՂ– ՊԱՏՈԻԻՐԱԿԸ,
Արտաւազգ
արք .
Աիւրմէեան,
որ Մարսէյլ
կը գանուէր
ատենէ
մբ
ի ՚իեր , վ^ալանս Հասնե լով պատաբագած
ել Հ,ք ^
ղեւորապէս
մխիթարած
է մողովուրգը։
Այս
առ
թիւ
Հայ՛
Եկեղեցւոյ
մասին
շաՀեկան
տեղեկոլ^
Պիաոյի & ա
դաէփկ
ՎԱՏԱՀՈՒԹԵԱՆ
–ԲՕՒԷ ՊԻՏԻ
ՊԱՀԱՆՋԷ
ԱՅՍՕՐ
Հէ՚^Գ րնկերվաբական
նախարաբնեբռւ
եւ. Լորք
քիռխ նախարարնեբրլ
Հբամարույմէն
վիրէ\
^է՜
տօ գործի
ձեոնարկից
գաՀլփճը
^ա^ելրւ
Համար–
Աոաքին
սէեսակցութիւնը
աեղի
/ււնեցաէ– նա՛
խորգ վարչապետին՝
Պ. ՚ Բ է օ յ ի Հետ
եւ տեւեց
90
վայրկեան
: Այս առթիլ
պատասխանելով
ղանա
-
ղան Հարցումներու
, ըսաւ .
4^
կը չա ր ո ւնա կեմ
խորՀբգակցոլթիաննեբս
եւ կը յուսամ
յաքոզու
-
թեամբ
վերքացնել
վաղ առտու
Լերկուչարթի)
:
Երէկուան
թեբթերը
նոյնիսկ
նոր նախարար–
՚
ներու
անուններր
կը Հրատարակէին
,––
Պ՛
՝Բէ^յ
(արմատական)
, ներքին
գռըծեըու
Պ. Շարլ
Պա
-
ռանմէ
(Ժողովբղական)
աչխատանքի
եւն.։
Ընկերվաբականնեբը
կր Հաւաստեն
թէ
պիտի
չարունակեն
աքակցիլ
կառավարութեան
, պաՀպա
նելու
Համար
ներկայ
Հանբապետական
մեծամաս–
նութիւնր
Ազգ.
մողովին
մէք
(Երրորգ
Ում)։
\
կուսակցութեան
խորՀ րգա բանա կան
խմ րակցու
-
թիւնր
յայտարարութիւն
մբ Հրատաբակեց
, պար
զե լով րնկե րվաբական
նախարաբնեբու
Հբամար
-
ման պտտճաոները։
Այս աոթիւ
1^ըսէ թէ
«իրենք
անոնցմէ
չեն որոնք
պայքարէն
կը
խուսափին
,
գմուարին
պտրագաներումէք։
Ուչաղիր՝
մոզովյը–
գապետութեան
թչնամ ինեբու գալտգրո
ւթեանց
եւ
խաղաղութեան
սպառնացող
վաանգներու,
անոնք
ա յսօր
ալ ինչպէս
երէկ վճռած
են չարունակել
ի–
րենց պարաականութիւնը
» :
կաբգ
մր թերթեր
Հետեւեալ
տեղեկու
-
թիւնները
կր Հրատարտկեն
լնկե րվա րական
նա
-
իսարաբնեբոլ
Հբամարմտն
իբական
պատճառնե
—
բու մասին
,^–
1՛
Ընկերվաբականնեբը
էլ ուզեն ազատոէ.—
թիւն
վա
յե լե լ , աշխատավաբձքի
յաւելմ ան
մա
սին •
2 •
Կ՚ուզեն
ճամ բան
Հարթել
, փոփոխու
-
թիւն
մը կատարելոլ
Համտր
Հնգկաչինի
քտղաքտ–
կանութեան
մէք.֊–.
3՛
Կ՛ո լզեն
փութացնել
լնգՀ •
լնարութիւններ
բ , փոխանակ
սպասե լու
մ ինչեւ
Ազգ • մողոփփ
պա չաօնավա
րութեան
լրացում
բ
(1951) է
կ՚բսուի
նաեւ թէ
Անղլիո
յ
աչխատաւոբական–
ներբ թելագրած
են Յքրանսա
յի բնկերվարական
-
ներուն
նոր րնտրոլթիւններ
պաՀանքել,
այն պատ–
ճառաբանութեամբ
թէ մթնոլոբտբ
նպասաաւոր
պիտի
բլլա
յ Ֆրանսա
յի
բնէլե րվա րականնե
բուն
Համ աբ
, եթէ
իրենք
յաղթեն
Անգլիոյ
մէք :
•՛իք Համ ա յնավա բնե բ բ ամ էն
մ իքոց կբ փոր
-
ձեն , խափանելու
Համ ար
զինամ թերքի
առաքոլ
-
մը գէպի
Հնղկա
չին : Մ արսէյլի
քարափի
աչվսա —
աա.՚.որնե րէն անոնք
որ անգամ
են
Աչխատանքի
Գա էակցութեան
, կիրակի
օր բանաձեւ
մբ
քուէ
արկեցին
: Բանաձեւբ
կր փտարէ
անոնք
որ
կբ
խտխտեն
Ա էնտիքային
ոբոչումնեբբ
:
Զօր. տբ
կոլ ճառ
մր խօսե լոփ,
յայտաբա–
րեց
1^–
«իւրաքանչիւր
օր աւելի
պայծաււօրէն կ՛ա—
պացուցանէ
ներկայ
կարգուսարքին
անկաբոզու
-
թիւնր
է
Մ ենք որեւէ աբգելք
չենք
զներ :
Մ ենք
պատրաստ
ենք աշխատելու
բոլոր
բարեմիտ
3)ր—
րանսաց ինե րո ւն Հետ։
Մենք
միակ
Համոզուած
եւ
միատաբր
ուժն
ենք։
Մենք պիտի
ստանձնենք
Հր–
րամ տնատա բութ իւնր անմիքապէս
որ երկիր ր ա -
գաաօրէն
յա յտնէ
իբ կամքր
: Մ ենք պիտի քաիս -
քախենք
րո լոր անոնք
որ օտա
րին շաՀերուն
կր
ծառայեն
» :
ԳխաԱ&եէ& աք^^տաԽգ
քքածիՏ աոէւ1րի մասխՏ,
Ամերիկացի
12
գիտնականներ
,
բոլորն
ալ
մասնագէտներ
Հիւլէական
ռումբի
,
ստիպողական
կոչ մբ ոլզզեցին,
խնգրելոփ
որ «Մ •
ՆաՀանգներր
իրենց
կա ռա փա ր ո ւթե ան միքոցալ
Հանգիսաւորա—
սլէս յայտւսրարեն
թէ երբեք
պիաի
չգործածեն
քրածին
ռումբր,
առաքին
անգամ»։
Յայտարա
բու–
թիւնբ
կ՚ըսէ.
« Միակ
մէկ պարագայ
կրնայ
սաիպել
մեղ
որ գործածենք
զայն,
Եթէ
մենք
կամ
մեր գաչ–
նտկիցներր
յարձակում
կրեն
այգ
ռումբով։
Մի
այն մէկ արգարացում
կրնայ
բլչալ
քրածին
ռում
բի ուսումնաս
իրոլթեան
Համ աբ ,
"՚ՐԳԻլեէ
անոր
գոբծածութիւնր
: Պէտք
չէ մոռնանք
թէ
մենք
չունինք
այգ
ռումբը,
այլ
կ՚ուսումնասիրենք
զայն,
եւ Ո՚ուսաստան
ամէնէն
թանկագին
տեզե
-
կութիւնները
ստացած
է չնորՀիլ
մեր
անգաղտնա–
պաՀութեան
: Թերեւս
քրածին
ռումբի
պաարաս–
տութիւնը
յառաք
կը տարուի
Ո՚ոլսիոյ
մէք, ատե
նէ մր ի վեր,
բայց
եթէ սկսած
չէ , զայն
չինելու
մեբ որոչումր
կյրնայ
նոյն
գործին
՚ ^ դ ե լ
քիուսերր՛
(Լուրերու շարունակութիւնը կարդա) գ. Է9)
թիւններ
Հագորգած
է
Լշ
ՕՅՍբհաՏ ԼւեքքՏ
թերթին,
որուն աչխատակիցր
տեսակցութիւն
մ ր
խնղրած
եւ Հարցումներ
ուղղած
:
ԵՐՈԻՍԱՂԷՄԻ
Հարցին
քննութեան
աոթիւ,
Ժրնեւ
՛լացած
է Ամերիկայի
աոաք^ւորգր
, Տիրան
եպիսկ՛
Ներսո յեան,
Հայկական
տեսակէտր
պաբ^^
գելու
Հ՛ս՛է ս՛բ :
Fonds A.R.A.M
