Օ Ր Ա Թ ծ Ր Թ
Հիմնադիււ՝ ՇԱԻԱՐՇ ՄԻՍԱ-ԻԵԱ՚ն^
Լշ բո^աաո օսօոաա /աատա
շռ տսոօբտ։
ք՝օոճՅէ€Աք : տ ^ ^ ճ V ձ յ Հ ^ ^ ւ\ււտտճճ1ճ^
ՔւժռշՍօո 6է ձմաէՈէտէէՌէԽո
.–32, ՚՚«6
^ 7քԽէՏ6 - Բշ՜էՏ
9*
ք օ ո ժ շ 6Ո 1925
^՝61. : Րւ^Օ.86-60
^. ՏՅ;ՈՏ 5 7 * 2751
0.
շ. ր.
ւ՚տոտ
15069-82
^ԱԺԱՆՈՐԴԱԳՐՈԻԹԻԻ՚Ն
Ֆրա&սա ել գւ՚^Ո^՚-թ՚Աւր, աարեկան 3000 ֆր • վեցամս. 1600
Արտասահման՝ տարեկան 3500 ֆրաք։
Հատը 12 ֆր.
ձԻՆԳՇՍԲԹԻ
2
ՄԱՅԻՍ
յտսյ>ւ
2 Ւ1/\1
1967
ՅՅՐԴ ՏԱՐԻ ֊ – ԹԻԻ 7871
ՅՅ^ո՚Տ ^Ա^ՏՏ
՛ՆՈՐ ՇՐ^^Ա՚ն, 13ՐԴ ՏԱՐԻ, ԹԻԻ 3682
Փէխուա՚՚ձ է աչիւաբՀի գէմւաէիհ-Ա
յ
քՐկւ են այն օրերր, ք՛րր «Ս՛ւսյիս մկ -
կ»ին գրւսմսւսւիրա կւսն երկիրներու. աԼ^սա.–
սւաւորներր ադմկաքի ցսյւյերոփ կր դ՚էրր ՜
ղացնէին ճա րաա րա րս ւե սաա կան մեծ՜ քա -
ղաքներու սլալսաւ ՛նե
րր :
Ընկերվարական կարմիր ղրօշւսկ պար -
ղած՜ , թափօր կաղմ ահ՝ ցուցաաաիւաակ -
ներոլ ա,լաչնսրգութե ամ ր եւ յե ւլա վւ ։՝ էսա -
կան երգերով կ՚երթային պետական պաշ–
աօեաաոէՖներոլ աււջեւ՝ մարգկային տար
րական իրաւոէՏւ^եր , ապրուսաի նուա ~
զագոյն պայմաններ պաՀանշելու Համս՛–– :
Մայիս մէկի ցոյտերր յաճաիս արիւնա -
Հեգութեամր կր
վեր2անային
%
« Ութ– ժամ աշ1սատանք, ութ ժա;՛.՛ հան֊
ցիոսլ յ ութ ժամ քուն»։
Ա՛յս էր բանուոր–
ներոլ գլխաւոր պաՀանշր, կարգախօս որ
հանօթ էր
«երեք ՈԼթերր»
անունով %
Անոնք կր պաՀանշէին նաեւ
արղ իչե լ
մատղաշ աղջիկներու եւ
12
տարեկանէն
վար տղոգ աշխատանքէ ,
լն Էաղսւր1^.ւե րո
լ
շաՀ աղո րհում ր՝ ղրամ ատէրներու. կ^ ՛ւ՛մէ :
Մարգավայել ապրելու միշոցներ
կ՚ուղէին
ապաՀովել
գորհալորնե րուն ,
յարմ ար
րնակւ
ւննե,
մէշ ։
« Գասակարգային պայքար»ր ԺԹ • ղա ֊
րու կէսէն սկսեալ նշանարանն էր ղա րձահ
րնկե րվա րական կո ւսա կղո ւթե անղ : Ա -
սոնք Եւրոպա յէն մինչեւ Ամերիկա՝
ի -
րենց կարգապաՀ կաւլմակե րպութեամ ր ,
մ ամ ուլով , խորՀրղա րաններոլ
րեմ էն եւ
Հր աոլարակա ւին Հաւ.ա,ք/ոյթնե րոլ մԼշ կա-
.ե
^.^ր...,ուլժիւններսփչ
կր
ոլաչտպանկիՆ
բանուորներու շաՀերր ,
աստիճանական նսւաճումներ
աբձանաղբե
ւ՛՛ Վ. ••
Ա՜յոպկս էբ երէկ :
Երկար աարիներու. պայքարր Հիմնովին
վւոիւաձ
է այսօր բանուոր
ղ ասա կաբղ ին
վիճակր ;
Բաղմաթիւ երկիրներու մէշ բնկեբվտ -
բ
111
կանն ե բ ձեոք են առահ կտոա վա բոլ -
թեան ղեկբ •
11)36^յ՚,
«Ժողովքղական ճակատէի եա–
ո ավ ա րո ւթիւն ր՝ լնկե րվտ րականնե րոլ ղե
կավա րութեամ բ՝ Հիմնով ին բաբե յաւեց
ղո րհաւո րներու. տսլրելակերպի պտ րք՛ան -
ներր :
« Ընկե րա յին ապա Հովո ւթիւն» /• , «բն ֊
տանեկան նպս՚ստ»բ , ոբղեհն ո լթե ան Հա -
մար յաակացսւահ սլարգեւր , ձբի աբձա -
/քուբղր , հեբութեան թոշտկր , ձրի
րմիչ1լն
ու Հիւանղանոցբ եւ այլ բագմաթիլ առա
ւե լութիւննե ր՝ րանուո ր ղասա քլա րւք.ր վ՚բ–
կահ են իր եբբեմնի ստո բաղա ս եւ ողբա լի
վիճակէն :
նի Մոլէի կառավարութիւնր
քլբ չարոլ -
նակէ Կար առաւե լութ իւնւնեբ
աոլաՀովել
1/
ո բ հ ա ւո րն եբ ո ւ
՛էէ ;
Մայիս Մէքչի
առթիլ
,
աչխատաւո րնե
բր
պաՀտնշ1էեր
չեն ներէլայացնե ր՜ ալլեւս :
«Աչիսա տանքի Տօն»/,
իւս ր Հբղան չո< կան
Հանւլամանք միայն ունի այլեւս %
Բռնտսլեատքլան եր քլիբնե բու վարի^ւքտրր
ւ։։։ւկա
յն
կր չաՀաղ որհ են «Մայիս ՄՀկճր* ՜
իբենց քաղաքաքլան քաբողութեանց
Հա ֊
մ աբ :
Մոսքլսւա այս տարի կոչ կ՚ուղղէ
«խա–
գագասէրնեբ»ոէն՝ որ Մ՚սյիս Մէկի ուռ -
թիլ
ամէն էլողմ ցոյցեր էլտաարք.ն՝ բողո
քելու Համար Հիլլէական ւլէնքե՜բու ղոբ -
հահութետն ղէմ ՚.
« ԱչխարՀի աոաշին
րնէլերվա բական
երկրին » մէ^շ ստրուկ է տակաւին բան -
ոէորր, ոբ
ղբկուահ է իր ամէնէն
աաբ -
րական եւ նու իբաէլան իրաւ ունքէն՝ ղ ՛ւ ր -
հաղուլէն , սբ մինչեւ այսօր քաղաքա -
կիրթ աղղեբու տ չխատաւո րնե րո ւն մօա
ամէնէն տղղու ղէնքէ. է իրենց ոլաՀսւնջ -
ներր աբմեցնելու Համար ։
ԽորՀրգային գրախտին մէշ չարաչար
կբ չաՀագորհուին րանոլորն ու ղիւղա ֊
ՕՐՈԻԱՆ ԴԷՊՔԵՐԸ
ՖՐԱՆՍԱՅԻ ՆԵՐԲԻՆ ձՈԳԵՐԸ
ՎԱՐՉԱՊԵՏԻՆ ՃԱՌԸ
•
Երկուչարթի ղիչեր վարչապետ Կի Աոլէ
ձտյնասփիլ,, ճառ մբ իսօսեցալ ապա Հե -
ռա տես իլէն պաաասխանեց կարդ մ բ Հար
ցումնե բու, որոնք առաւելաբար կապ ու -
նէին ելմ
յին հարկերու Հհէո • ՀՀ*^ե տա կան պիւտ •
ճէին մէշ
մտցուահ է
250
միլիառ ֆրանքի
խնայողութիւն մբ։ Աեք առաշագր<ւլթեան
մէշ շանացինք նսւագաղո յն
սեղմումներ
մտցնել երկրին աբաագրոլթետն Հեա Տլաւգ
ունեցող հաիսքերուէւ մէշ՛. իսէլ գալով ղին–
ռլորաքլան հախքեբոլն , կարելի
հղահ
սեղմ ումնե րբ կատարեցինք , առանց սա -
կայն վնաս Հասցնելու մեբ յանձնառոլ -
թեանց » .
Վաբչապեաբ բացատրեց թէ սեղմում -
ներ քլատաբուահ են ելմտական ու տնտե -
սաէլան բոլոր մաբղերռւն մէշ, սաէլայն ,
աւե լցո լց , «Հա էլառա կ մեր բոլոր ճիղե -
բուն , այն եղբաէլացութեան Հտսահ էւմ որ
ֆրանքի արժէքբ սլաՀպանելու ել Ալժե ~
րիո
լ մէշ մեր հբաղրահ աոաշսւդբու քժիւ1է–
նեբբ իրաղոբհելու Համաբ, էլտրգ մ ւ, յա -
ւելեալ աուբքեբ անՀրաժեչտ են : ԸնգՀա -
նուր առմամբ անտեսութիւնբ էլարելի է
Հաւասարաքլչռել ներքին հա խքե բն սւ րս -
պառումբ ղեղէելով եւ աբտաղրոլիՅկւհ ՜
կերն ու արտահումներբ աւելցնելով ։վ^հ ո–
\չին շրշանին մ եր աբտահ՚ււմնե րր չատ -
ցաքէ , ռր/...^
,ք
է/չ
յա, քռ
^ա՚Ն ր.աք,ձլ1՜
մակարդակի մբվքայ դանուահ չեն ; Կ՛ու
ղենք ոբ այս վե րե լքր էլանղ չաոնէ եւ
մ իչա չար ունա էլուի : Աեր ն երահ ո ւ մն է՜, րր
ղեղչէէլու մուսին կա րէլ մր միշոցներ ձեռք
առահ էինք վեց չարաթ առաշ եւ արգ.էն
իսէլ չօչափելի
աբգիւնքներռւ
Հասահ
ենք » :
Վաբչապեաբ յիչեցուց որ աոաշին օրէն
սկսեալ կառավարութեան մաաՀողութիւ -
նր եղահ է պաՀել ֆրանքին
կայունութիւ–
նր՛ կարգ մբ ապբանքնեքու ղիներր միչտ
ալ միաում ունին բարձրանալու , սաէլայհ
լնգՀանուբ առմամբ կարելի եգահ է նս՚խ–
կին ղիներր սլաՀել, նոյնիսկ որոչ "՛պ ՜
բանդերու
գիներբ նուաղահ են , չնոբՀիւ
կաբգ մր տուրքե՜րու ղեգչմ ան ;
Ապա վա րչապեա բ^ խօսքր ուղղեց րան -
ոլորներուն . «կառավաբութիւնբ
ամսա -
կանալոբնեբոլ չաՀ երր սլաչտսլանահ է բ"–
Կ.ԻԳԲէ^ Ի ՚Լ^Ր ՚ սաէլայն ^Լ^\(\\ւ^ՀՈներո ւ
պտՀանշներր ՀետգՀետէ կշ մեհնան : Այժմ
ստիպուահ եմ խնգբել բանուորներէն , ււլ՛
սաՀմանափաքլեն իբենց
պաՀանշներբ •
բալց թող չէլաբհեն թէ գոՀողութիւն ր -
նողր միա լն իրենք պիտի րԱ՚"ն * մալո ՜
վուրգին միւԱ խաւերէն ալ
նմանօրինակ
ղոՀողութիւններ պիտի
պաՀանշոլին »:
Վարչապետր իսոստացաւ մնայուն յարա -
բե րութեան մէշ մնալ բանու որա էլտն խրմ–
բակցութեանց վարիչներուն Հետ , աբղ՚սր
լուհում մբ գտնալու Հտմաբ
բնկերային
բոլոբ Հարցեբուն։ Վ^եբշարանին մէշ վար
չապետր չեչտեց «Կ՚ուղենք այնսլէս մր չլ
նել, որ Ֆբանստ եւրոսլաէլան
Աի՚ոցեալ
Շու/լայի էլաղմա էլե բոլո ւթեան մէշ մանէ
էլաբելի եղահ րոլոր
առաւելութիւննե -
րով» :
(Շար-ը կարդալ դ. էջ)
ցին , որոնց անունով երգում պատառ կ^/՛/–
րսն Կրեմլինի ՚իարիչ^ւերբ •,
Մայիս Մէկր անոնց Համար չէ :
« Աչխատանքի Տօն »բ այսօր
6շէք՚11ր1ւտ
ընկերվարոլթեան
յաղթանակին պանհա -
ցումն է;
ՀՐԱՆՏ - ՄԱՄՈԻԷԼ^
^ Օ Ր Ը Օ Ր Ի Ն 4»
՛ՆՈՅԵԱ՛Ն ՏԱՊԱ՛Ն
Ու այդ տարին աբեւը ետ քաշեց իր
ճաւռագայթները մեր երկնակամարէն եւ
չարագուշակ շլյաւարը փոուեցալ մեր ար
տերուն , մեր գիւղերուն ու մեր սարերուն
վրայ :
ճիւաղներուն ամէնէն վայրագը , ամէ ֊
նէն կատղածը պիտի ա1նցնէլւ Հայոց Աշ -
իարհի կածաններէն : Ո՛չ Արեւը
կ՚ուէլէր
աեսնել ա՛նոր կերպարանքն ու անոր մաա֊
ներէն կաթկթող Հայու արիւնը, ո՛չ ալ
տիեղերքի Արարիչը :
Մինարէներու ոստանէն
Իրատէի Եա֊
Հանէ
մը ղրկուած էր Աուլթանին վալինե–
րուն, միւթէսարըֆներուն ու գայմաղամ–
նեըռւն՝ արիւնկլլակ իթթիհատի յանձնա–
րարութեամբ •
- Յ^արդեցէ՚ք, կոտորեցէ^ք , մի՛ իր ֊
նայէք - . . Ողջ չձգէք սեւէ Հայ , այր թ է
կին, երիտասարդ թ է ծ եր։
Հաւաքեցէք
միայն նորածին եբայսաները՝ Մարգաըէին
կրօնքին համար, ինչպէս նաեւ հարսներն
ու աղջիկները • - • Մեր
եաէրեմներընոր
հուրիներու պէտք ունին • • - կողոպտեցէ՛ք
խանութներն ու տուները, ք անդեցէ՚ք ,այ
րեցէ՛ք կեավուրներուն վանքերն ու եկե -
ղեցիները • • • Անոնց ամբողջ հարստոլ -
թիւնը ձե^ի
ոլաիսչիչ
Օգոստափաո փա -
տիշաեէն • . . յ^աղմութեան մէկ մասը նւսմ–
բայ հանեցէք դէպի Տէր Զօրի անապատ -
ները . • . Կէս եամբան, կրնաք իրենց հւս–
շիւո մաք րել • • • Ո՛չ ղութ–, ո՛չ կարեկցու
թիւն - ֊ • Կէտ աս կէտ գործադրեցէք այս
պատուէրնեՀ^ւը՝ յանուն Ալլահին , յանուն
մեր >1աթաւյՀ՚, • Յեւ։ւ ղրռւ^>եան ֊֊. ի -
ղրկած ե1^ք, աըդէն • • • Ամէնքն ալ մաք -
րուած եճ • • •
ՓատիչաՀբմ չօք եւ^^ա ՚ ՚ ՚
*
կալանաւորներու բաղմութիւն ւքը կը քսւ֊
լէր հարաւ՝ աււաղներուն վրայ
բնաջինջ
՜ ըլլալու հալքար :
կարաւանին գլուխը հայ քահանան.որ
ահաւասիկ , աչքերր երկինք յաոաւծ, կ՚ա–
ղերսէ •
I - Տէ՛ր, հա՛ս օղնութեան աղդիս Հա -
^ոց • - • Ո՞ւր ես , Աստուած, ո՞ւր են շան.
թերդ ու կայծակներդ :
•թ^ահանան ԱսսաւածաշոՆնչ կարդացած
ւքարդ է ր ։ Յանկարծ, յիշեց Նոյեան Տա -
պա՛նին աւանդութիւնր :
-
ԵԼ ասէ Աստուած, ջնջեցից ղամե -
նայն ւքարմին ղոր աւրարի յերեսաց երկրէ,
ի մարդոյ մինչեւ անասուն
եւ ի սողնոց
մինչեւ ի թռչունս
երկնից ղի բարկացայ
ղի արարի ղնոսա • • -
ք-աեանան յիշեց մնացեալն ալ–
- ժաւմանակ ամենայն մարդոյ հասեալ
է առաջի իմ , ղի լցալ երկիր անիրաւու - |
թեամբքն ի նոցանէ եւ ահա ես ապակա - ;
նեցից ցնոսա եւ ղերկիր • • • Եւ եղեր «լգւ–1
հեղեղ գքառասուն տիւ եւ ղքաււաոուն գի– ՜\
շեր ի վերայ երկրի - - •
I
X
^
Րարեպաշտ հայ քահանան կը աղասէր
որ Հայուն Աստուածր ը՛սէր Թուրքերուն
համար ալ.
-
Զի րարկսւցս>,1
(*115"^ՅՒ)
արարի
ղնոսա • • •
X
ի ղուր սպասեց քահանան Աստուծոյ
ցասումին , Աստուծոյ ղղջուլքին :
ԵԼ Թուրքր , ասուններուն ամէնէն ա -
նասունր
պայբամ
սարքեց 1915ի "ւպրիւին՝
մեր հայրենիքին մէջ : Աստուծոյ արցուն–
քըն անդաւմ քարացաւ՝ իր կոպերուն
տակ :
Աւելի քան քառասուն տարիներ անցեր
են այդ աննախրնթաց եղեռնէն ասղին :
Ու ամէն տարի . այս օրերս, մեր աչքե
րը կը թ րջին , մեր սիրտը կը կծկուի ու
մեր շրթունքներէն դուրս կը թո չի ա ֊
նէծք մը՝ արիւնկգակ ջարդարարին « ի
պասւիւ » :
Րայց , արցունքներով ու տնէծքներ՚ւվ չէ
Ո11. "ւ1;ւոի շաըունաեենք . ւքեր 6ամբան ,
դէ-սլէւ նոր ու փաււահեղ Աըշսւլոյսը :
Չարժանացանք ՜Նո՚Յ ՚^անՏապաՈիՏ՛ Ջըր–
հեղեղէն վւրկուելու հաւմար։
Րայց, ունինք ապրելու,
չմեռնելու,
կամքը:
Ապրիլ փսանըչորս աոիթ մրն է որ ան
ղամ մը եւս պու|պատենք այդ կամքը եւ
յայտաըարենք արար աշխարհին՝ մեր նա
հատակներուն անծանօթ շիրմին աոջեւ -
- կայինք, կանք եւ պիտի ըլլանք՝ յա
ւիտեանս յալիտենից • - -
ԵԻՐՈՊԱՑԻ
Կ ա ա ա \ ա հ ա ա
Վեբշին
24
ժամեբուն րնթացքին ապ րււ ~
տամ բաէլան չա րժ ում բ նոր թափ ստացաւ ,
ս ա էլայն ապաՀովութե՜ան ուժերու
ձ էա ո ք
առահ միշո ցնե բո ւե ^ոբՀ
իւ , ապս տամ բ -
նէ. րր մեհ կ որո ւսւոնե ր ւսրձան աղբ եց ին •
•Բաոլիլիոյ եւ Ալժէի չրշանին մէշ
միայն
174
ղոՀեր տուփն ;
X
Լիոնի մէշ ոստիկանսւթիւնր
երեւան
Հանեց Ալժե րիո յ ապստւսմբնեբուն պաա -
քլանող կաբեւոբ ղինա պաՀե սա
մր . աւե լի
քան Հս՚րիւբ աաբճանաէլնեբ , Հարիւր ձէ՜ռ–
նառումբեր
,
48
ղնղացիրնեբ ու քլտրեւոր
քանա քլո ւթեամ բ փամ փուչանե ր գ բաւ ուքւ–
ցան ՚.
X
Փ՚ոբիգի թաղերէն ՚Րւիչիի մէշ ոսաի
էլանութ իւնբ Հարցաքննեց էււ խ ուգա րքլե ց
450^
մօա Հիւս. Ափբիքլէցիներ .
8
կ՛ոս ֊
կ"ւհէ,լիներ ձք^ րրաէլա լուեցան
X
Իբաքի մէշ պա չ տօնա էլ ան Հ անղ.անա-
քլո՛ իմիւն մբ բացսւտհ է Աէժեբիոլ ապլ՚ո ~
աամրնեբուն ի նպասա
յ
X
Իլ՛ աքի թտ ւլա ւոբբ պա չտօնա կա՛ս հ՚ս–
մ աէլով մ բ Պ ՚" ՛լ տ՛սա Հր ս՛ ւի րե ց
Մ ՚" լ՛ • ՚ քի
Ա ուլթանր ;
X
թունուղի
քւս ղաքա սլետ աէլան րնտ ~
բ ութ իւնե րբ ւոե ւլ ի սլիաի ու նենան Մ"՚յ ի"^
՜Վ՚ն :
••.•••I.
– ՚ – ՛
յ
ՄԱՑԻԱ ՄԷԿԻ
տօնին առթիլ
Աաոաշ,^
ինյպէս իր տեղական րո1որ պաշտօնւսկից–
ները , լոյս ; ի տեսներ ։Մեր յաջորդ թիւը՝
Ուրբաթ Մայիս 3:
Մ– ՊԱՐԱԱՄԵԱՆԻ ՅՈԲԵԼԵԱՆԸ
Շաբաթ իրիկուն փարիղաՀա յ լն՛ո րանի
Հասարա էլութեան մբ ներկայութեան
աեղի
ունեցաւ լիւկեր Մկբ՚ոիչ Պարսամեանի
՚լր–
րւս կան ել ուսուց չ ս/կան ւլո բհ ո ւն է ո
լ
թէւ՜ ան
յիսնամեայ լոբելեանբ %
՛Տ՛՛՛ք" Ր՛է՛՛՛է ՝ մ ան բամ ա սն ո ւթ ի ւնն էւրլ։ :
ՇԱԻԱՐՇ ՄԻՍԱՔԵԱՆԻ
ՄԱձՈԻԱՆ ԱՌԹԻԻ ՆՈԻԷՐՆԵՐ
«ՇԱԻԱՐՇ ՄԻՍԱՔԵԱՆ ՍՐԱձ»Ի
ձԻՄՆԱԴՐԱՄ
Զոմ (Լիսն)
Ն "՚ խ " լ՛ ՛է ՛է ո լ՛ք՛" ր
ԸնգՀ • ւլումար
5 ֊000
1-436 600
1-441-600
ձՍ.3 ՄՇԱԿՈՅԹԻ ՏԱՆ
Մարսէյլ Աէնթ - Մարէլրիթ - Բանփան–
եբ Ռի՚իէբ - Փիւժէ
չրի՚նի
օժ՜անգաէլ
յանձնա էսումբի Հանղանա էլս ւթիւնբ ( ցան
էլր աոանձին)
30-000
ֆրանք ։
ԹՈԻՐԲԻՈՅ մէշ երկրաշարժի ցնցում -
ներբ էլր շարունակուին։ Արեւմտեան Ան՚ո^
տոլոլի մէշ լեռ մր երկուքի ճեղքուեւլաւ ,
չ՚՚Ր"
Հեքթ՚սրնոց անտառ մր
ւքսւյռերու
տւսբ՚ուիի մբ աաէլ կորսուեցաւ : Ց"՚բ՚լ
20
Հոգի մեռահ են ու
200
վփբ՚սւորնեբ էլան է
Fonds A.R.A.M
