Հ<8
ԱՌԱՋ»
ԳԱՍԱէսՕԱՈԻԹԻՒՆ
ՄԸ
Մ Ե Կ Ն
Տ Ի Գ Ր Ա Ն Ի
լք Սւ Ս Ի Ն
•
ԼՈՆՏՈՆ
(Յառաջ)
Օունուաչ.
20,
ուրբ՚սթ
չ,չ,է1լուն,
Լոնաոնի
մէչ
հ^չեց
• ձայն
մբ ոբ աոաչին
անղամ
բԱ"՚լով
քէէ
մբ մօա էբ Հայկականին;
Հայ
Աբիէոա
-
սաբղաց
Ա իոէ-թիւեբ
, ոբ կբ
բաղկանա
յ
մեծ
մասոէէ Պաբսկասաանկ
, Լիբաեանէ
^
էյղիսլաոսէ
եկած
ուսանողներէ
| Հրաւի
-
բած
էբ Պ՛ Տօուսէթբ,
Լոնաոնի
Համա
-
լսարան
ի Աբե ք.ե լեան
ւիա
բ մաբ ան ի ե բի
աա
սարգ Հայագէա
Ան՚ղչիացին
, գասաիսօսե
-
լու
Մ եծն
Տ ի՚էբանի
եւ Հո-ոմի
յար ա րե ր ո
ւ–
թեանց
մասին;
Համակբե
լի եւ
աչալուրջ
ղի ան ական
մբն
է
Տ ՚ ՚ ք թ • Տօուսէթ
, մեր
ղբարաբբ
սորված
վւբոֆ • 3)էյո՚իէ
եւ
այցելած
Հայկ.
ղաղութներբ
, մինչեւ
Նոբ Ջու
- յ
այա ; Գ^՚՚Լեցիկ
սբաՀբ
լեցուն
էբ մեր ուսա–^
^ողնեբով
• Մօա
Հաբիւր
Հոգի
լսեցի՛^՛ |
էլասախօսոլթիւնբ
կեգբոնացած
ուչա
՜ •
գբո ւթեամբ
; կբ նախագաՀէր
Հայ Աբիտ
է՛.
Միո՚-թեան
ղործօն
անգամներէն
Պ– ՎաՀ–^
րամ
Գբիգոբեան
(թ՚եՀբանէն)
, ոբ վա
-I
յեչչօրէն
նեղւկայացուց
ղասաիէօսբ
; ք՛ա
-1
^ախօսութիւնբ
բնականաբաբ
ամբող^ա
–~1
*ղէս
ան ղ.լե բ էն
էբ , ինչսլէս
նաեւ
Հալ։
-
ց ո էմեեբբ :
Գասաիսօսբ
նախ
յիչեց
այն աղբիւրնե
բր
որոնցմէ
օգաուած
էբ •
Աանանգեան
,
կռուսէ
, Փաոտբմաճեան
, Աօրկան
եւն. :
Ասլա
յիշելով^
անցեալ
տարի
Պ՛ Ա՛ Աաֆ–
րաստեանի
աոլած
բանախօսութիւնր
^ ր -
սալ
որ ինք պիտի
(սօոի
Ա եծն
Տ իգրան
ի
վբայ;
Լման մէկ մամ երիտասարգ
գիա
-
նա կանբ պատմ եց Ա եծն
Տիգբա՚եի
քքա ՜
գում
բ , ղա Հ ա կա
լո ւթե ան պա
բ ա ղան ե բ բ ,
վէճերն
եւ
րախռւմնեբբ
Պաբթեւնեբու
Հետ,
ղինակցոլթիւնբ
Պոնաոսի
Ա
եծն
Մի՜՚րղատի
Հետ,
Հռոմէական
եւ պոնտա–
կան պատեբաղմներբ
, Հռոմէացի
ղօբա
-
վաբներբ
Աուլլայի
ել Լսւկուլլոսի
տբչա
-
չալանքներբ
ԱիՀբղատի
գէմ
եւ
՚ / ՚ է / ՛ ^ " ՛ -
պէ ս Ա եհն Տիգւ՚անի
միչւոմաութիւնբ
ի
նպաստ
Ա^ւՀրգաէոի
, երկուքին
օ֊ ^<
պաբ
-
տոլթիւնբ
» Հռոմէացինեբէ
, յք^տոյ
Պոմ–
պէոսի
մեծ
յտչողո
ւթի
ւննե բբ Ա ե ծն Տ
ի՛լ–
րանի
վբայ
, է)բասխն
անցնիլբ
եւ Աբտա–
չաաէն
րի է մբ
Հեէւու
Ա եծն
Տ
իգբանի
Հպատակս
ւթի
ւնբ
լողունի
լբ ե լ
Ղ"՛
ւէ՚^քէ
մբ
կնքսւմբ
ե\ր՚կու կողմերու
միչեւ
եւն.;
Ա ին չե ա յստեղ , սլտրղապէս
Հետեւելով
Պլուտայւքոսի
առասպե
լնե բուն , Ա՝ ոմ
-
սբնի
եւ
Ա՚էնաքի
(եբկուքն
այ
Հրեա
յ) չարամիտ
եւ նենգ ստախօսու
֊
թիլննեբու
, Տոքթ–
Տօուսէթ
ղուսպ
ոճով
նեբկա յացուց
Ա՛ եծն
Տ իղրանբ
որպէս
թէ
սչարտուած
Հռոմէն;
Գբեթէ
ամբողչ
Եւ -
րոպացի
(բացի
Ա աբքուարթէ
եւ Վիւր
-
^բբ
Շսւբէ)
եւ Ամերիկացի
սլատմագէտ–
նեբոլ
եւ մասնագէս^ներու
միօբինակ
, կա–
դապաբուած
ել .քիչ բաոեր-ով
տա
բ բե
ր
գբո
յթն
է ա յս , ուր անաբղուկան
եւ
կծու
յւճով
Հեղնած
են ոչ
միա
յն Ա եծն
Տիղ բա–
նբ , ա յլ եւ Հա յաստանբ
, ինչպէս
յիչուե–
ցաւ
՚իեբբ;
Ասոնց մէ^ Աոմսբն
եւ
Ռէնաք
ամ էն էն
նենղաւոբներն
են •
Տոքթ
. Տօուսէթ
, րքլալով
նոր եւ
եբի–
տասավւգ , բնականաբաբ
չէ բ կբնաբ
ղղա–
լապէս
չեղիլ
Աբեւմուտքի
կաղապաբուած
գիծէն
. բայց
առաչին
Եւրոպացին
,
եւ
մանաւանղ
առաչին
Անգլիացին
էբ ,
ոբ
գծեց
նոր ուղի մր ,
յստակ
գրաբարով
կարգաց
Ա ովսէս
()) որենացիի
ա յն
ղ-էուիսբ
ոբ կբ վե բա բե բի Տիգւ՚ան—Պոմպէոս
պա
-
տերաղմին
, նաեւ
աւելցնելով
որ
փբօֆ
՚
Աանանղեանբ
Հերքած
է Լսւկուլլոսի
եւ
Պոմ պէոսի
յաղ^ութիւններբ
չատ
խիստ
ոճով
:
ԱՀա փրկարար
նորութիւն
մբ, գիտա
-
կան
նոր ոգի,
՛լոր Հայագէտ
Տօուսէթ
պիտի
ներածէ
Եւբռպայի
անպատկառ
եւ
սուտ
պատմագրութեան
՚ ^ է ^
;Թ՝եբեւս
սկսած
է ծաղիլ պատմ •
արգարութեան
աբչալոյսբ
;
Ներկա
յ ունկնգիրներբ
բուռն
ծափերով
ողչունեցին
գասախօսին
փեբչին
խօսքե
-
բբւ
Ապա ատենապետբ
Հրաւիրեց
Հաբ —
ցումնեբ
աալ ։Պ ՛Աաֆբաստեան
չեբմապէս
չնովւՀաւորեց
րանախօսբ
իր ճարտաբ
բմ—
բռհումին
եւ ուրուագծած
գիտական
ուղ—
ղութեան
Համաբ ; Աւաչին
անգամն
է որ
անգլիացի
մասնագէտ
մբ կր գիմէ
Հայոց
գրաւոր պատմական
աւանգութեան
, Հեր–
քելոլ
Համ ար Պլռւտարքոսի
ղա զրաբան
-
եութիւննեբբ
, Կբուսէ
արգէն գծած
էբ
ա յղ
ուղին
իք արժէքաւոր
պատմ
ութեան
Հատորով;
Պ՛ Աաֆբասաեան
յոյս
յայտ
-
^եց որ Տօուսէթ
պիտի
բանայ
Հայկա
-
կան
ուսմանց
նոր ճանապարՀբ
անգլեւա–
մ երի կեան
ա չխարՀին
մ էչ ,
սբբա
գրելով
Արեւմուտքի
սլատմ աղբ ութե ան ծիծաղե
-
լի թիւրիմացութիէններր;
Լուկուլլոս
ոչ
միայն՛ չտեսաւ
Տիղբանակերտի
պաբիսպ
-
՛ւ՛ե րբ , ա յ լ ե ւ իր խա յտա բղէտվա
բձկաննե–
բու
լեղէոնբ
Արեւմտեան
Եփբաաի
մօտ ,
Աա լաթիս
յ
չ յ ՚ չ ^ կ ո ՚ յ ք ր , կեբաւ
՛որպիսի
տփոց
մր Հայկական
ւլրաՀապատ
այբոս–
ձիէն,
որ կո՛ղ ու եբկչոա
Հռոմէացին
Հա–
՛լիլ
չունչն առած
Ածբինի
մօտերբ
, իր
մ անկլաւիկ
Արխիասին
՛ԷՐ ել տուաւ
Հռո -
մի ծերակոյաին
թէ իբ ղօրքբ
վախնալով
Հա յասաանի
ցոկրտէն
, ապստամբեցալ
եւ
յառաչ
չքալեց
գրաւելու
Աբտա չատ
բ :
« Ծ՚ոնօթ
եմ թէ Տիգբանակեբտի
եւ
թէ
Մծ
բին
ի
ձմ եռոլան
, սեւէ
տ ա բ բե ր ո ւթ
ի ւն
չկայ
երկուքին
մէչ֊
Եթէ
Լուկուլլոս
օ/>–
բ ա ւե ց Տ ի
՛ԷԲ
Ա՛ն ա կե բ տ բ
ղին ո ւզօ բ ո ւթե
ւմ^^է
,
ինչո՚^լ
չձմեռեց
Տ ի՚լրանա կեբտի
մէչ,
եւ
փտիսալ գէպի
Հարաւ
; Գալով
Պոմպէո
-
սին , անկասկած
ունէբ
աւելի
ղի^ւռլոբա–
կան
ճիրք
քան
՚իեբեղակ
Լուկուլլոս
,
՛բա յց Պոմպէոսն
ալ երբեք
չկրցաւ
անւլ -
՚եիլ Եփբ՚ոտր
, երբեք
չտեսաւ
Եբասխր
,
աւե
էի
քի
չ
Մ եծն
Տ իգբանի
եբեսբ : ք՝ոլս -
բովին
առասպել
է թէ Պ"ժպէոս պատե ~
բազմեցաւ
Աղուանից
եւ Վբաց
գէմ ; Պոմ–
պէոսբ
աւելի
ղբաղած
էբ Կարիս
յ եւ 1՚իէ֊ ~
թանիոյ
մէչ վաչխառուական
ղործեբով
,
իսկ
իր մանկլալիկն
Թէոֆանէս
Ա՛իէեաա~
ցին,
ինչսլէս
ԼոլկուԱոսի
Աբխիասբ
,
՚էբեց
Հռոմի
ծերակո
յտին
թէ Հա յոց
մ եծ
թաղաւոբն
իբ թաւլն
Հանեց
եւ
գրաւ
Պ ոմպէ ոս ի ոտքին՝ ՝» :
Պ • Ա աֆբաստեան
թախսէնձեց
որ Տոքթ •
Տօուսէթ
Հ ի մնա պէս
ուս ումնա սիրէ Ա
եծն
Տի՚էբանի
սչատմաղիրբ՝
Աեթբողորոսի
Հե–
՚էինակոլթեան
բեկոբներբ
Հարիլր
տարի
առաչ
Հաւաքուած
՚^ւսրլ
Աի՚ՎԼրրէն
,
եւ
Տ ԷՐ Տ է ւ ՚ Ե Ա Ն
Գ–
Փեարւ։ւավւ
ամսին
(1924) )
ամուսինս
Արղաբիլէն
եկաւ քիաչտ : Ա՛եզ մօտ
ապրող
ՀայրենակցուՀուս
յաչո ղած
էր
ուղարկել
ք՝աղու;
Իր աչխաաանքով,
մասամր
է լ իմ
օգնութեամբ
տուել
էբ մեր բոլոր պարտ—
քերբ,ու
թէէւ գրպանր պարապ,
բայց
ճա—
կաար րաց եւ անունբ
մաքուր
թ ՚ ՚ ղ ե է
էր
Արգաբիլբ
: Իր Ա՚աչտ
Հասած
օրբ փետբ–
ուաբ
\՝6ն
էբ; ԿոմիտէՆ՝
Հ. Ց՛ Գ •՝
որո–
չած
էբ այգ
երեկոյ
րնկերաՀամակբական
մ ի Հաւաքո
յթ սարքե
լ
յ1՚Հե լու
Համ
ար
փեարուա
րեան
ապստամ բութեան
ա
յգ
սլաամական
օբր։
Հաւաքսյթր
տեւլի
ունե
ցաւ
Հոգաբարձու
Պ • Մինասեանի
տոլնր
ԼՀայբբ
ծանօթ
նկարիչ
Տարութիւն
Աի
-
նասետնի
) ;
Պատրաստուած
էր առատ
սեղան
^
ե՛լաւ
կեր ու խում , խօս ք ու ողեկո չում
;
Ջ՚էիաեմ
, մինչ
այղ,
"՚-րէէ
"րեւէ
աեգ
յիչատակոլա՚^ծ
, տօնուա՛՛ծ
էր
փեաբուար
\&ր
՚. Ռաչտի
Հա յութիւնբ
տօնեց , ու ա
յ–
նուՀետեւ
սովորութեան
^"՚ՐԳ
անցաւ
այգ
թուականի
տօնակատարութիւնր
Ամէն տարի գաչտաՀանգէսով
,
կ՛ոմ
գպբոցում
, թէ գէ
չ է^ր օգբ , տօնում
էինք
Մ ա յիս
՚Հ8ի
աղատութեան
աօնբ , ու ա
յղ
բոլոբ
տօն ակա
տար
ութի
լնն երին
մ ասնակ–
ցում էր ա չա կե բ տ ո ւթի
ւն բ ;
վեվ՚չացոլց
իբ խօսքր
մա՚լթելով
որ
Տօու–
"էթ
ձ"՚ն"՚11՛
Արեւ՛մուտքի
կեղծ
պաամա–
՛ԷՐ ութեան արատբ
մաքրել
անցեալ
սե -
րուն ղներոլ
ճակատէն
, եւ բստ
Համեմա
-
տաբար
ուղփ ՛լ Հռոմ էական
սլամ
իչեեբու
Աալլոլստիոսի
, Կիկերոնի
,
Տ՚՚՚կիաոսի
վկայութեամր
ի յայտ
բերել՝՛
. ոչ
միայն
Ա՝ եծն
Տ իգբանի
, այլեւ
Հայաստանի
30
գարեայ
վւառաՀեղ
, անպարտելի
եւ
նեբ–
չ1
^^"Գ
Հ ի՝^ պատմ ութիւն
բ ;
Ուն՛կնգիրներբ
չերմօրէն
ծափաՀարե
-
ցին
մեր Հայրենակիցբ
: Եղան
բաղմաթիւ
ոլրիչ
Հարցումներ
, Պ՛ Պ՛
Տի՚գբս՚նէ
, Ա՛
Ասլաճեանէ
,որ Հաբցուց
Աամիկոնեաննե–
բու
Չինացի
բլլալոլ
մասին , Գ . Պէբքեա—
նէ՝
որ Հ՚որցուց
մեր Հին մշակոյթի
եւ
Բագրատունեանց
Հրեա
յ ՝բլէ՚"լ"՛–
մասին
՚
Տոքթ
՚ Տօուսէթ
պաաասխանեց
մասամբ
եւ
ղոՀացոլցիչ
կերպով;
Իոկ Ա՚ոֆրաստ
-
եան յառաչ
բերաւ փաստեր
Ասորեստանի
թագաւորներ
ու սեպաղր
ութ
իւ.1։ներ էն , ա–
սլա ցուցանելս
լ ո ր ք^ա ղբա
տ ո ւն ինե
բ բ
զուտ
Հ՚սյ
քչւմական
լ^՚տանիք
էէն ,
յի
չուած
2700
տարի առաչ , ինչպէս գրած
է Պոս ՜
թրն՚ի
ԱրլքհԹիըԹ Րւըվլւու
եռամսեայ
Հան -
գէսին
մէչ ;
•Ատե՚ւ՚ապետ
Պ ՚ Վ, ՚ Գբի՚էորեան
յայտ
-
նեց
ե ր իտասա րգս՜լթեան
չե րմ
շնո
բՀւոկա–
լութիւհր
Տ՚՚քթ՛
Տօոլսէթին,
իր չատ
չա~
Հ եկան
բանախօսութեան
Համ ար ,
յուսա–
էով թէ
՚՚ւի՚ոի
րլլայ
երկրովւգբ
եւ
պիտի
չաբունակուի
աա
բ ուան
րնթացքին
; Ա–
պա
մ եծ խմբով
Գ"՚ց
ի՛՛՛ք
մ օաակա
յ ճաչա–
րան
մ բ ուր
մ ին չեւ
կէս
՚էիչեբ
խօսեցանք
բանա խօս ութեան
մ ասին
: Շատ
ղո ւա ր իժ
եւ բնկերական
ղիտն՜ական
մլն է Տ""ւ
-
"էթ
։
ԹՀԹԱԿԻՑ
Հ. Տէբտէրեանի
եւ, քիչ
փովաիսոլ
-
թեամբ,
նոյն ուսուցչական
կաղմ ի
Հետ
պտչտօնավաբեցի
նոյն
՚էսլրոցսւմ
• Տայ^ -
ուէ տարի բարձրացաւ
ղասաբան/ւեբի
թի–
լր,
Հասնելով
վեցերորղ
բաժանմոլնքի
:
Տնօրէնի
եւ ուսուցչական
կազմին
Հա ֊
մար պաբտաղիբ
չէր
՚իեց ղասեան
գսլբո–
ցի ուսումնական
ծբագիրբ
, Հիմք
ունենա
լով
անշուշտ
փորձուած բ , մենք աշխա
-
տում
էինք ս՛ալ աւելին
; Հակառակ
չե ր -
մախտի
եւ վատառողչ
կլփմային
, պէտք
է
ասել
որ Հայ մանուկնեբի
ուսումնական
մակաբգակբ
միչակէն
բաբձր
էր;
Ունէ
-
ինք
սովոր֊եէու ատակ
, աշիսատասէր
բս -
քանչելի
տղաներ
եւ ա՚լ^է^եբ
;
Գպբոցն
" ՚ ՚ ^ է ր նաեւ
մի վւոքրիկ
ւլբաղաբան
• Ա -
շակեբտնեբլ,
սիրում
էին կարղալ
: Բացի
ուսուցչական
մանկավարժական
եւ ծնո -
ղական
ժողովնեբէն
,կաւլմ ակե րպում
է ֊
ինք
նաեւ
գա
ս ա խօս ութի
ւեն եբ
Հ անբ
ու
թեան
ել մեծ աչակերտների
Համա^ր ;
՚հպբոցի
՚էեգեցիկ
թաաեբասրաՀբ
Հնա
րաւորութիւն
էր
տալիս
կաղմ
ակեբպել
թատե բական
ներկա յացումներ
ուսուցի
չ–
ների եւ տեւլական
սիրողների
խէսղարկու–
թեամբ
; կաղմակերպում
էի^՚ք
թատերա
կան - գեղաբուեստական
ներկայացում
-
ներ
բաւր՚ձբ ղա սար
անն
երի աչակեր
տական
ուժերով,
՚էրելով
նոյն
իսկ նոր թատե
-
րախաղեր
պատան
ինելւի
Համար
;
Գպրոցի
նիւթական
Հասոյթներէն
մէկբ
Հնէն ի վեր եղած
էբ տարեկան
մեծ պա
-
րաՀանղէսբ
, ուր երեւում
էին նաեւ
գի -
մա1լաւորեեբ;
Այ՚է ձեռնաբկին՛
իր մաս —
նակցռւթիւնն
էր բերում
ամբալ^
ղաղու–
թբ,
Բ՚"ցի
\ Համայնավարներէն;
Այգ Հ՛
գէսին՝
յատուկ
Հ բաւէ
րնե բով
եւ ինքն
-
բե բա բա
ր ղալիս
էի՛ն նաեւ
սլաբսիկ
ղփ՚ն -
ուռրական
եւ քաղաքական
բարձր
պաշ
տօնեանե
բ , իրենց
կիներով
, ինչպէս
եւ
պարսիկ
մ աաւորա կաննե բ ; Թատե բաս
բս։–
Հբն
Ոէնէր
օթեակներ
; Պարսիկ
կինեբի
Համա
ր
( նամեՀ րամ)
օթեակներ
բ
ծած
-
կբւում
էին վա րաղո յբնե բով
:
՚Բագաքի
միակ թատեբասրաՀն
էբ
գբււլ–
բոցինբ,
որով սլարսկերէն
ներկայացում
-
ներբ եւս տեղի
էին ունենում
մեր թատ
-
րոնում
•
Նոյն տարիներ
ի բնթացքին
ծանօթ
Հան–
րա,յին
՛ԷՈրծիչ
եւ ՚էպրոցի
Հողաբաբձու
Գրիյփոբ Եղիկեան
պարսկական
պատմա
—
կո՛ն
՚լնցեա
լէն
՚էրեց
երկու
տրամ ուներ ,
որոնք բեմագբուեցան
մեծ չուքով
,
եւ
յատկապէս
պա տ ր ա ս տ ո ւած
«.տէքոբ^նե
-
բով;
կանացի
գեբերբ
խսւղում
էին աեղա–
ցի պարսկերէն
լեղուին
Հմ՚ուտ
ՀայուՀի
-
ներ։
Գլիսաւոր
կանացի
ղե
ր բ
եեբկայա
-
ցնում
էր Տիկին
Շ ուչ՚սնիկ
ԱբրաՀամ
եան
,
Որ Հակառակ
երեք զաւակի
, Լվերչին
եր–
կուսբ
ե,րկուորեակ)
, մայր
լինելուն
, իբ
լա
յն մա սնակցու
թի
ւնն
է ր բերո
ւմ Հան -
րա յին եւ
մ շակութա
յին կեաեքին
;
Գոլրոց
ում
պարսկերէն
լեղուն
պար աս՛–
գիր
էբ
;
Ո՚նէինք
երիտասարգ
,
յեղափո
խական
ուսուցիչ
մր, որ նեբգտչնակ
աչ -
խատում
է ր
մ եղ Հետ ; Պարսիկ
իշխան
ու
թեան
վե րա բե րմ ոլեքբ բաբե կամ ական
էր
աղգայնական
Հսւ յութեան
, որով
եւ
՚ԷՐ՚՚Է՜՝
բոցի
Հե՚ո
:
Ան վեբ ՛սսլա Հօր
էն կաբե
լի է Հաստատե
լ ,
"ր Հ ՚ Տէբաէբեանի
տեսչութեան
չբչանիՆ
Ո՚՚սչտի
Հայկ.
ղպբոցն
ունեցաւ
՚իերելք
,
^ՑԱՌԱՋ»Ի
ՊԱՏՄՈԻԱԾ-ԲՆԵՐԸ
I.
աււաւաւ
ւ1ւ1ւ ւււ»ււ ււ
\է
11ՐԲԻ
ՄԸ ԳՈ՚ԼԳՈԹԱՆ
Այո
, չէի խարուած
մօբեգրօբս
տղան
յ
էր , ուզեցի
վա՚լել
եւ
վի՚լբ
՚իաթթուիլ
\
1լարօտսվ
; Աբցուն^ւերս
սկսան
Հ ոսիլ ա յ– \
ւոեբս ի վարւ
Անոր ղուսպ
շարժում
բ սան–,
ձեց
եռանգս
: Նայուածքովբ
ապաՀովցուց
խմ
էիբկոլթիլես
, Լլ Հեաեւեցայ
պաՀակ
-
ներու^ւ
. • •
՚Գատաբանն
ենք,
զինուորականներ
,
քաղաքացիներ
եւ ղէն ու ւչլւաՀ ով պաՀակ–
ներ
; Պատերաղմական
ատեան
; ի՛՛՛նչ
էի
րբած
, մ արդ
չէ ի սպաննած
• զինուո
բու՜–
թենէ
չէի փախած
եւ ոչ ալ
գալտճանած
երկբին;
Աուտքին
մօտ,
ղրասեղանի
մբ
յսռչեւ
նստած
էբ խոժոռ
գէմքով
մարգ
մր,
որ մանրամասն
Հարցաքննութեան
են
թարկեց
զիս , թգթածբարի
մբ
վերաքաղբ
կր կատարէր
; ՚Բիչ
՛Լե բչ ներկայացայ
գա–
էոալորնեբուն
, ոստիկանատան
մէչ առա
-
չին
ձե ր րա կա
լո ւթե ան ս
օր բ եղած
Հար
-
գումնե րր ուղղեցին
; Պաաասխանեց
ի
նո
յ–
Լութեամթ
, զի բորտին
մէչ գասս
լաւ
սերտած
էի : Առանց ատոր
ալ ուբիչ րՕք^՛
չէի
կրնար
աւելցնել,
սուտ
խօսիլ,
ճար
պիկութիւն
իսորթ էին, մեծ մայրիկս
զիս
կրթած
էր միամիտ
, Համեստ
ու
քրի" ՜
տոնեայ
; Եթէ
սուտ
խօսէի Աստուած
զի"
կբ քա\րացնէբ
, անոր պատիժբ
չատ՝՝ծանր
էբ ՝ ւ՚^՚է՚՚ւէ"
բաբութիլեբ
անսաՀման
Գատաւո
րնե բուն
մէչ ճանչցայ
մեր թ"՛—
դեցի
Թուրք
մր, որ մեծ յարւէսւնք
կր ՛ի՛ս՜
յելէբ
թէ ի սլամ էն եւ թէ
քբ
ի ս տ ոն եանե–
լ՛էն : Պետական
րարձբ
պտչաօնեայ
էբ. ։
Անոր
կ բ ՚ղաբտիմ
իմ ազատութիւնս
յ
Գատաբանէն
՚էուրս
ե լա
յ
ուբախու
-
թեամբ
: կբ կարծէի
թէ անմիչ՚սպէս
պի
տի Հեռանամ
այգ
դժոխքէն,
սււ՚կայն
պաչտօն$սկան
ձե ւա կե բ պո
ւթ
ի ւն բ
պիաի
տեւէր
երեք օր ;
Այգ
օրե\ր–ուն Համեմատաբար
ազաա
էի ,
կբ սլտբաէի
րեգարձակ
բակին
մէչ։
Որ —
քան
երկար
թռւեցան
ա յգ վեբ
չին
օր ՛՛բր ՚
Ա ուլթան
Պայազիտի
շէնքր , Հնագար
-
եան ապարանքի
մը
եբեւոյթբ
ունէր
։
Վանքի
մբ կամ ճգնարանի
մբ երեւոյթով
,
իր
ներքին
եւ արտաքին
բաժտնումնեբր
,
ճաբաարապե
տութիւ
նր աւ^ւիւ
մաբմարէ
եւ
ք՚ոբէ
չի^ութիւնբ
, լ^՚աիբ
կամաբ՚՚ւե
՜
բով
եւ միաձոյլ
սիւներով
տպաւորիչ
էր.
սա1լսւյն
այգ
օրերուն
սպսւնղանոց—բանտի
վե բ ած ո լե լո վ
կ ոբ սն ց ո ւց ած
էբ իր նախ
-
կին
փա
յլբ : Ապականութիւնն
ու
անՀ ո–
ղութիւնբ
ա՚լարտած
էին անոր
ղեղեցկու
թիւնբ
;
Երեք Օր ետք պապենական
տունս
էի ,
բայց աւա^ղ մեծ մամիկս
կսկիծէն
մաՀա–
ցած
էբ ; Որբութիւնս
կտտա րե տէ էր ;
Եւ տասնեակ
տարիներ
եաք , Հայ
՚ԷՈ՚Է՜
՚էոթա
յին քառասնամ
եակի
տօնա կատա
-
բութեան
մ բ առթիւ
, ա յգ աՀռե
լի նախ
ճի բին
ցե ՛էի՛ն
կիսուն
նաՀատակոլթեան
յի շատակբ
ողեկո չե լու
պաՀուն
,
^ԲՐ
ԿԱ
վեր
յի չէ ի "՚Ղգի
մր բնաչնչմ
ան
քստմնե
էի
դէսլքեբ
բ ու Հոն Հ.՚յււաքուած
բաղմ
ու
-
թիւն՛ր,
ամէն քաղաքէ
եւ ՚էիւղէ
,
Հայոց
աչխարՀի
յա,րութեան
ապաւէնբ
կբ նկա–
տէի
;
՛Աւելի
քան երկու
Հազար
Հողի
էիա
թոք
սւնվե բասլա
Հ Հաւատքով
ու վճռակամ
ու -
թեամբ
կբ խնղրէին
Աստուծմէ
ոբ
խնկելի
նա Հ ատ ակնե բուն
տառապակէղ
Հոգինեսբ
իսւսղաղեցնէ
, Հա յրենիքի
աղատ ութե ՛սն՛
արղար
երաղբ
ի ր ա կանա
ցն է ;
Այգ խրախոբՀուրդ.
երգեցողութեան
ե–
էեւէչ^ւեբուհ
մ էչ
սրաՀբ գաբձած
էր եկե
ղեցի , բեմբ
սրբազան
խորան,
Ժողովո1–,ր՚–
Գբ պաաա
բ աղող ; Մ՛ե ր եկե
՛լե ցական
ե բա–
ժ չա ոլթիլնր
, շարականներու
Հիւսուած
-
ՔԲ՝
ոոլնիւ
Հ ոգինեբու
ստեղծաղ
ործու֊
-
թիւնն
է ; Լսեցէք
պս՚Հ մբ
մեր
«
Լ՚՚յ"
զ"ւարթ՝»բ
, ^Աոաւօա
Լուսսյ»ն
,
«
Տէր
"՜
՚լոբմեսւՀն
,
ո վ չի իւոնաբՀիբ
անոնց
վե -
Հոլթեէսն
առչեւ;
Լսեցէք
մեր
ղեւլ^կակո՚ն
՚սնսլաճո
քճ , բա
յց սլւտե բ
յ՛։ ՚ ֊ գ ո ղ ե լ՛՛լ ե րբ :
Անոնց
եղսւնւո1լներ
ր
իրենց
լեոնւե\րու1՛
մէչ
քաղցր
աբձաղ ա ն ղի
Ժ ր
վ երածս
լա ծ՝
կբ
ղ առնան
Հ ողեբուխ
մ ե ՚էե՚լ
ինե
ր ;
Հա յ ո ւ ն կեանքն
ու տառա՚ղանքբ
ամ
-
Բ
՚ ՚ ՚ ւ չ ՚ ՚ ՚ թ ե ՚ ս մ բ շարական
է,
.
Համանուս՚՚է
ու Ա՛ղօթք
;
Ու ա Րէ խոբՀրգաւոր
պաՀուն
Հանիս
իբ
բարոլթեամբ
ել ոսկի։ սրտով
գիմացս
կե
ցաւ , կա բծես
ինծի
յիշեցնե
լով
ա յն երա–
՚՚՚^լի յ՛րեր
ր , ուր միէսսին
կ՝աղօթէինք
մե՚լի
Համար,
իսկ այոօր
կր
սլարտազբէբ
՚սւլօթել
մեր
խ՚՚՚կք՚լի
նաՀատակնեվւուն
անթառամ
յիշատակին
; Անոր
նման
Հա -
յոց
աչխարՀի
բոլոր
Հ՚սյ
մամի1ինեբն
էին
որ պատ
ր՛" Ատեցին
Հաբաղատ
եւ
տոկուն
սեբունգներ
, ի Հեճուկս
դարաւո,ր
թբԼ ՜
նամինեբու
- ՚ .
(15րդ ե ւ վերջ)
6–
ՀԻԱԱ8ԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
