8
Ն Ե Տ Ե Լ
Գիչերներւլ,
երբ ա չ խ ա տ ա ն ք է ս
վեբչ
,
կլ
մտնեմ
ա ն տ ա ռ է ն
նեբս
եւ. կշ
քալեմ
գ է պ ի
Վէնսէնի
բ ե ր գ բ , կր
ղ գ ՚ " մ թէ "՛Ր -
մաաախիլ
մէկն
եմ : ՛Նայելով
Հսկայ
ծա.
ռերուն,
որ հ պ ա ր տ ու ա ն տ ա ր բ ե ր են ի -
րենց
արմատներուն
վրայ,
խորհելով
օ -
տար
մթնոլորտին
ուր կ ՝ ա չ խ ա տ ի մ
ե լ
1ւիՆ
Ր\ւշէին,
ուրկէ
կ՚անցնիմ
յաճախ,
կր
զգամ
թէ
ա ր մ ա տ ա խ ի լ
ժողովուրգ
մ ը ն ենք -.
կ՝շսեն
թէ
առաքինութիւն
մր կայ ար -
մաաախիլ
ասլրելուն
մէի
Օ տ ա ր ո ւ թ ե ա ն
մէ1
, մարգիկ
կր վարժուին
չարքաչոլ
-
թ ե ա ն ,
քարէն
հաց կը հանեն
հ
Հոգիները
կը
ղօրանան
ճիգին
ու տ ա ռ ա պ ա ն ք ի ն մէ^,
կ՝աճին
առաքինութիւնները
, որ կը խ ա -
թարուին
յ ա ճ ա խ ՝
խաղաղութեան
եւ ա -
պ ա Հ ո վ ո ւ թ ե ա ն
մ է ^ ։ Աղգային
ղգացռւմնե–
րը
աւելի,
բարձր
կը
Հնչեն։
Ատալորակա–
նբ կբ չաՀի
օ տ ա ր
մչակո
յթներ
,
աչիսարհ.
ներ
ու մ ա ր գ ե ր
ճ ա ն դ ա լ ո վ ։
Զ բ ա գ ա չ տ կը
թ ե լ ա գ ր է ր
գուբս
գալՀայրենիքէն
ե լ
մեր
ձաւորէն
աւելի
Հեռաւորբ
սիրել;
Աաա
-
րութիւնը,
կը գրէի
չատ
տարիներ
ա ռ ա շ ,
բ ա ր ե ր ա ր
գժբախտութիւն
մ լ ն է • • •
Անչուչտ։
Բայց
ց ա ւ մը կայ
միչտ
եբբ
ա ր մ ա տ ա խ ի լ
կ՚ըսենք
; Ա յ գ բոլորը
^էէԳ
են , բայց
ուժերու
վատնում
, փճացում
,
քայքայում
ու ղուլում
կը տեսնենք
նաեւ։
Տխրութիւն
մը կայ
միչտ։
Հայրենիքի
մը
պ է տ ք ը կայ
միչտ;
կեանք
կ՚առնեմ
երբ կբ
մտնեմ
անտա
ռէն
ներս
ու կը քալեմ
ամայութեան
ե լ
լռութեան
մ է ^ ։ Ապրելու
Հեչտանք
մը կը
զգամ;
Բնութեան
Հետ է Հոգիս,
ղօրու
֊
թեան
մը Հեա, որ անսաՀման
ու
իսոբ -
Հուբգ
է ։ Բայց
ա Հ ա , քիչ քիչ,
մինչ
գեր.
բնական
վւսվւսուք
մբ կուգայ
տ ե ր ե ւ
ներէն
ե լ
լոյսերբ
խորաններբ
կբ յիչեցնեն
,
կը
զգամ
թէ ժամանակը
կ՚առնէ,
կը
տ ա ն ի
ամէն
ի ն չ ։ Եւ երբ կը մօտենամ
գ ա բ ե ր ն ի
վ ե բ
սաՀող
բերղին՝
որուն
վրայ,
կիստ–
մութին
մէշ, թուփեր
կը չարժին
ուբուա–
կաննեբու
պ է ս , ամբողշ
մտածումս
կը
չ լ ՚ շ ի գ է պ ի
անցեալը
; Ա եր պատմ
ութիւնբ
ներկա
յ է կ ա ր ծ է ք
լուսնին
մ օաեցաէք
ա չ -
աարակներուն
ե լ
պ ա տ ե ր ա ղ մ
էն ի վ ե բ
չվե ր ա կ ա ն
զ ն ո ւ ա ծ
փլտտակներուն
վ ր ա
յ է
- ն ս ^ % " ^ ՚ մ
^.^,.ԱյլոմսՀ^ա.(քիյ..քշՈղովուրգ
մ լ ն
Մեր
զիւզերուն
լոյսերը
կը յիչեմ
նա -
յելով
ա ն տ ա ռ ի ն
լոյսեբուն;
՜Նայուածքս
կԴրթայ
պղտիկ
լասլտերի
մը ոբ կը չո–
զայ
Հեռուն՝
իսաւարին
մէշ; Ա ս
ղ ի ն
,
նէո–
նէ
ճերմակ
իսռղովա1ր,եր
, ե ր կ ր ա Լ ա փ ա
֊
կան
գիծերոլ
նման,
մ ո գ ա կ ա ն
գ ա ւ ա ղ ա ն –
ներու
պ է ս , լուսնանման
գունղեր
, ցու -
ց ա փ ե ղ կ ե բ ու կ ա ռ ք ե ր ո ւ
փաբոսնեբ
կը
լռւսալռբեն
պ ո զ ո տ ա ն , կը տ ա ր ա ծ ե ն Հբ–
Ղ՛՛Ր
լ " յ " ՚ ^ Բ "Բ է մագնիսական
ու
փայլա~
կային,
չքեղ
Հիւսիսայգ
մ ը ն է ամրան
գի
շերուան
մ է շ ։ Ե լ ե կ տ ր ա կ ա ն
կարմիր,
կա–
"1"յ՚"
> կ ա ն ա չ ու նարնշագռյն
լոյսեբ
կը
ժայթքին
ուղեցոյց
սիւներէն
ու
սալարկ–
ներէն,
չէնքերուն
ճ ա կ ա տ ն ե ր է ն :
Պղաիկ
լ ա պ տ ե ր ը
աննչան
կ՝ ե ր ե ւ ա
յ այս
բոլոբին
քով։
Բայց
անոր
է որ կՂրթայ
նայռւած–
Քբս
՝• Անուչ
է ան՝
լուսաւռբուած
մ ա գ ա -
զաթի
մբ պէս։
կր
փայլի
խաղաղութեան
Հոն
ուր կին մբ , ամէն
գիչեր
, ու–
՚ոելիք
կուտայ
ա ն տ է ր ու Հալածուած
կ"՚–
աուներուն
;
Տարիներ
,^ տարիներ
ա ռ ա շ , օ տ ա ր
ու
պզաիկ
քաղաքի
մը մէշ ուր սիրտս
աբ -
մ ա տ
չէր կրնար
նեաել,
նման
լ ա պ տ ե ր մը
կ ա ր մեբ տ ա ն գ ի մ ա ց : Ուրախութիւնս
մեծ
եղաւ
երբ վերցուցին
զայն
ե լ տեղը
ելեկ
տ ր ա կ ա ն
լ ո յ ս մը բերին
:
Զմ"՚յլանքով
,
նոբ
ութեան
եւ յառաշղիմութեան
սէրով
կբ
նայէի
այղ նոր լ ո յ ս ի ն ։
Բաբի
աչխաբՀ
մը կը տեսնէի
Հեռուն՝
մեր բարի
տ ա ն
պ ա տ ե բ է ն
ե լ ա յ գ պղտիկ
քաղաքէն
ան -
գին
:
Ր " ՚ յ $
<իմա
, տաբինելՐ
վերշ,
կ ա ր օ տ ո վ
է ոբ կը նայիմ
լապտերին
եւ կ ա ր օ տ ո վ կը
փնտռեմ
քարիւղէ
ճրագները,
որոնց
բոցբ
ձուկի
պոչի
մբ պ է ս կը շարժէր
ապակիէ
չիչին
մէշ՝
իբ
լ ո յ ս ի ն մէշ : կը յիչեմ
մեր
պարտէզին
լ ա պ տ ե ր ը ,
որուն
առշեւ
Հայրս
իր
%արեկբ
կբ կ ա բ գ ա ր
, մինչ
ց ա յ գ ա թ ի ֊
թեռներ
կ ո ւ գ ա
յ ի ն
զարնուիլ
լ ո յ ս ի ն ։
կա
ր օ տ ո վ կբ
յիշեմ
նոյնիսկ
լ ա պ տ ե ր ը
մեր
փողոցին
, ճ ր ա գ բ որ կբ մխար
ապակիէ
տուփին
մէշ, կբ մաբէր
յ ա ճ ա խ
ծովէն
ե–
կող
Հովերէն
: կբ փնտռեմ
բաբի
,
Համեստ
՚ ^ յ Գ
Լ ՚ ՚ յ " ^ Ր Ը .
ե լ անոնք
տ ա կ ա ւ ի ն
, ռր , ա–
ւելի
Հ ա մ ե ս ա ,
գ ե ր բ ն ա կ ա ն
լ ո յ ս մը
կու
տային
֊
կանթեզներբ
մեր եկեղեցինե
-
բուն,
ոսկեգոյն
մոմ
երն
ու ձէթէ
ճ ր ա գ -
ներբ
մեր վանքերուն
...
Անցեալ
եբշանկութեան
մբ կորուստբ
չէ ,
ԱՐՍԱՏԱԿՍ՚ե ԲԱՌԱՐԱ-նԸ
եհ
ԱՊՈԻՒ՚ՏՈՎ ՁՈԻԱԶԵ ՚ԼԸ
*
1տՄԲ
— Մսւլխաս վերջերս կալւ^ մր յու
շեր երատսւրակեց
Հայրենիք\ւ
մէջ, ոզ -
բսւցեալ Հրաչեայ Աճառեանի մասին, ո -
րուն դասրնկեր եղած է Աանասարեան
վարւհպւանին մէջ , կարին (1894 - 96) •
Ահաւասիկ հատուած մր . ֊ –
Ա ե բ
յ ո ւ յտնի
բմբոսաութեան
Հետելան.
քով,
մեբ գ ա ս ա ր ա ն է ն
հինգ
յնկերնեբ
ձը–
գեցինք
ղպրոցը
1896^
յունուարին
:
Յով
Հաննէս
Շաւարչն
ալ մեղմէ
մէկն
էր : Ան
անցաւ
ուղղակի
Փարիղ
ուսում
բ
չարու
֊
նակելոլ;
Հոն Մեծաաոլրեանի
Հ ե տ ,
սկը–
սալ
լուրշ
ա մ ս ա գ ի ր մը
Հ ր ա տ ա ր ա կ ե լ ,
«
Համալսարան
» անունով։
Ա յ գ
շրջունի
լաւագոյն
Հանգէսներէն
մէկն
էբ։
Շ ա -
1-արշբ
իսոստմնալից
ե ր ի տ ա ս ա ր գ
մ լ ն էր ,
գ ժ բ ա խ տ ա բ ա ր
թ ո ք ա խ տ ա ւ ռ բ
եւ
մէկ -
երկու
տարիէն
մ ե ռ ա ւ , ա ռ ա ն ց իր փա
յ -
լ ո ւ ն
կաբողութիւններբ
ամբող^ութեամբ
երեւան
բերելու
•
ինչպէս
բսի,
Հբաչեայի
սենեակը
կը
գանուէր
ճ ա չ ա սրահի
վերի
անկիւնբ
:
Փոքբ
խուց
մ լ ն էբ , կէս
գ ե ա ն ա փ ո ր :
Ե ր կ ա թ է նեղ մահճակալ
մը կ ա ր ,
ա չ ի ա ~
ա ո ւ թ ե ա ն
սեղան
մը, վ ա ռ ա ր ա ն մբ եւ եր
կու
աթոռներ
, այսքան
միայն։
Բնաւո
-
րութեամբ
քիչ մբ թ ա փ թ փ ա ծ
էբՀր*"է
՜
եան
, սենեակբ
միչտ
ալ ա ն կ ա ր գ
վիճակի
մէշ,
բացի
իբ ա չ խ ա տ ո ւ թ ե ա ն
սեղանէն
,
ուր
բազմ
աթիլ
բ ա ռ ա ր ա ն ն ե ր
ղիղուած
է–
ին.
մաաենագիբներու
մ ա գ ա ղ ա թ ե ա յ
Հա
տորներ,
Ա ւ ե տ ա ր ա ն
, Աաղմոս,
ալ
ինչ
գ ի տ ն ա մ
, բոլորբ
ղիղուած
եւ ցեցէ
կեր
ո ւ ա ծ
գ բ ք ե բ :
Այս
բոլոբին
մէշ,
սեղանին
կեդրոնը,
հարիւր տասնրվեց
էշեբէ
բ ո ՚ ղ –
կ ա ց ա ծ աետրակ
մբ, որուն
վրայ
դ ր ո ւ ա ծ
է
Ստուգաբանական բառարան:
Ա յ գ
աեա–
րակը
կը բ ա ղ կ ա ն ա ր ,
թուբքիայի
այդ
Օ–
րերուն
ս ո վ ո ր ա կ ա ն
նամակաթուղթի
գ բ ֊
ծաւոբ
թղթէն,
անծալ
վիճակի
մէշ,
մէշ–
աեզէն
իրարու
կ ա ր ո ւ ա ծ սեւ
գ ե ր ձ ա ն ո վ
մը : Ամէն
մէկ էշր գ ծ ո վ մը երկուքի
բաժ^
նուած
էր : Բ ա ռ ե ր բ
չ տ ր ո ւ ա ծ էին
իրարու
տակ,
իսկ անոնց
գիմացբ
իր
մրշնային
գ բ ե բ ո վ
բացատրռւթիւննեբ
:
ն>.անաւյւս.աետոո
Հաղիւ
կիսովին
լեցուած
1^րՀ^թէեւ
Հբաչոաս
ա ղ ա տ օ-ճէ
մերուն
մեծ մասբ
անոր
վրայ
1լաչվսա -
ա է ր : Անչռւշտ
, ես
Հեռաւոր
գ ա ղ ա վ ւ ա ր
իոկ
չունէի
ոչ ա ր մ ա տ ա կ ա ն
բ ա ռ ե ր ո ւ եւ
ոչ ալ անոնց
ս տ ո ւ գ ա բ ա ն ո ւ թ ե ա ն
մասին
;
Ա ս ո վ
մէկտեղ,
աւելի
չատ
բնաղդօբէն
կը
զ գ այ ի այ
ս գոբծին
կարեւորութիւնբ
եւ
մեծ
արժէքը
ու աւելի
քան
Հետաքրքըր
-
ուած
էի Հրաչի
ա չ խ ա տ ա ն ք ո վ
;
Շատ
անդամնեյ,
, երբ կը մնայի
Հբաչ
եայի
մօտ , կ՝ոլզեն
գիտնալ
թ է՝ քանի
նոր |
բ ա ռ
աւելցուցած
է եղածներուն
վ ր ա
յ ; ՚,
֊ ֊ Տօ՛, այս
պոյաճիի քի՚՚ւփ
է, կը պա–\
աասիսանէր
իսնդալով
•
|
ինչպէս
ըսի , տ ե տ ր ա կ է ն
Հաղիլ
չորս
կամ
Հինգ
մ ա տ ն ա չ ա փ
Հեռաւորութենէ
կբ^
գ ր է ր ,
գլուխբ
շեղակի
բռնած,
որպէսղի
իր
վ ն ա ս ո ւ ա ծ ա չքի
տ ե ս ոդո
ւթ
ի ւ ն ն
ալ
կարենայ
օ դ տ ա գ ո ր ծ ե լ ։
Ան չէր
կրնար
վա
յրկեան
մը իսկ
ա ն ա շիսատ
անցլնե լ .
եթէ
չէր գ ր ե ր , ապա
ուրեմն
ձեո քբ
գիրք
մը
ունէր
, նօթագրութեան
թղթի
կտոր
մ բ ։ Հոս պ ա տ մ ե մ
դ է պ ք մը :
Կիրակի
օր մը Հբաչեայի
մօտ
մտայ;
Ըստ
սովորականին
, կ՝աչիսատէբ
:
է
Ք՚"Գ՚"Ք
երթանք
, բսի ;
Գռրծս
որո^ւն
թողնեմ,
ըսաւ,
կ ա ր
ծես
թէ եթէ ժամ մը բ ա ց ա կ ա յ է ր ,
չատ
մեծ
կորուստ
մը պիտի
ունենար
ձեռքի
աչիատոլթիւնը
;
Լաւ,
ես ք ա ղ ա ք պիտի
երթամ
, բսի ՚
դուն
ալ ճէ^աւորի
նմ ան
իսուցէդ
դուրս
մ ի
ելյեբ
: Եբբ
սենեակէն
գուբս
կուգայի
,
ե տ ե ւ է ս պ ո ռ ա ց •
Ա ր ա ա չ է ս
, կեցիր,
չորս
Հ ա տ Հալ -
կիթ
ունիմ,
եթէ քիչ մը
փաստրմա
բ ե -
րես , վբան
հաւկիթ
կբ
կոտրենք
մով
ձուաղեղ
մբ կը վայելենք
կէսօր
ճաչին
:
Երկու
Ժամէն
վ ե ր ա դ ա բ ձ ա յ :
Վառարա
նին
բեբանբ
պղաիկ
էր,
ծռեցի
մեր դին -
կէ
պնակը
, ի ւ ղ ե լ
փաԱաբմաՏ՛
ալ
վրան
Գ Ո Ր Ծ Ա Դ Ո Ի Լ
Այդ
իրիկունը
մեքենավարը
բարկու
-
թ ե
մբ
մ տ ա ւ
անկողին։
Արգէն
ութ օրէ
ու Հա -
ուան
ուՈիԱ^^
Հաւկիթներն
ալ
կոտրեցինք
ա ռ ա ւ ո ր ճայ մբ
րնե
լու
Հեռանկւ
ւ֊ցինք
ւա
–;
ու
փ ա ռ ա
ձ
չ
բով^
թռլքերնիս
կուլ
տուինք
:
—
Հ՚"3ռ
" ՞ ՚ - ս է •
^–
Հա՛՞ցը,
զարմանքով
պատասխանեց
Հրա
չեան
, — հա , մոռցած
եմ :
Ռ՚^բիշ
^ ՚ " ր
չկ՚"Րէ
՚
ղԷ"՚ք
^ ՜ ր թ ՚ " յ ի
գ պ ր ո ց ի
փուռը,
ա ն ն կ ա տ
ձեւով
մը
նեբս
մտնէի,
երբ ամբոզշ
ա չ ա կ ե ր տ ո
ւթիւնը
կը
չմչկէր
, Հ ա ց ա գ ո ր ծ ի քթի տ ա կ է ն
երկու
Հաց
թռցնէի
: Բ ա ւ ա կ ա ն
ճարսլիկոլթիւն
էլ^ոպէբ
ա յ ս
բաները
ընելու
Համ
ա ր է
Հազիւ
կէո
ժամէն
կրցայ
վերադառնայի
,
վերարկուիս
տակ
երկու
Հաց պ ա հ ա ծ ;
Դու
մ ի ըսեր,
մեբ պ ա տ ո ւ ա կ ա ն
Հրաչ–
եան
բոլորո$իին
մտաՀան
բ ր ա ծ էր
վառա
րանին
մէշ դտնուող
ձուաղեղը
,
գլա֊իը
ծ ռ ա ծ
նչանաւոր
տետրին
վրայ
, ինչ
որ
բ ա ռ ի
ս ա ո ւ դ ա բ ա ն ռ ւ թ ե ա ն
վբայ
1լ՝աչխա
-
տ է ր
;
Աենեակբ
մտնելով^
հՏօ
,
ձուաղեղբ»
պ ո ռ ա ց ի , սիրտս
թունդ
ելած,
ու
թռայ
դէսլի
վ ա ռ ա ր ա ն ը ;
Հբաչեան
ալ
կ ա ր ծ ե ս
քունէն
նոբ արթնցած,
իսոյացաւ
ն ո յ ն
ո լ զ զ ո ւթեամբ
ու
մ եբ
գլռւխնեբբ
իրարու
–լ
^™
^
—^
^ . ^
^.^^–^^^^,,,վ,^^չ,
, , . յ – ֊
զնութեամբ։
Ի մ դլուխս
աւելի
պինդ
չին
ո ւ ա ծ էբ , խեղճ
Հբաչեան
օրեր
ա ն ց ա ծ ,
գ ե ռ կբ գանգատէր
դլխու
ճզմումէ
,
որ
բ ա ւ ա կ ա ն ՛
ցալ
կը պատճառէբ
;
Աւտ՚՚զ,
մեր ^ փ ա ս տ ր մ ա »
յով
ձռւազեղբ
ղոՀ
գացած
էր • • • Ա ր մ ա տ ա կ ա ն
բառարա
նին
:
Փաստրմա^/,
շերաերբ
€քէչի
պույ
-
նուղի^ի
նմ ան
ս ե ւ ց ա ծ ու կ ա ր ծ ր ա ց ա ծ
է–
ի ն , իսկ
Հաւկիթները
ուղղակի
աախտա
-
կի
կա
րծբո-լթիւն
ստա
ց ա ծ :
Այգսլէս
էր Հբաչեան
, ա ն դ ա մ մը
գլու
խբ
ծ ռ ա ծ
տ ե տ ր ա կ ի ն
վրայ
, աշխարՀբ
կը
մ ոռնար
,
նո
յնիսկ
ա պ ո ւ ի ս տ ո վ
ձուաղեզի
նման
ա ր ք ա յ ա կ ա ն
կերակուրը
• • •
Մ Ա Լ Խ Ա Ա
միայն
որ անցեալին
կը տ ա ն ի զիս, այլ Հը–
ղօր
զգացում
մը , ժամ
տնակին
առշեւ՝
որ
կբ թլէ 1 կը աանի
ամէն
ի ն չ ։
Հղօր
պա ֊
Հանշ մբ՝ նման
անոր
զոր մեր
պ ա ն դ ո ւ խ տ –
ներբ
կը գդա
յ ի ն ։ Վ ա յ ր ա գ
աշխաբՀէն
ե -
կող
գիտակցութիւն
մը, իմացական
շ ա տ
բնական
սլաՀանշ
մը վ ե ր ա դ ա ր ձ ի ՝ ոբ կը
ստիսլէ
մեզ բլլալ
մեր անցեալին
, մեբ ցե
ղ ի ն կ ա ռ չ ա ծ
մարգը
ամէն
բ ա ն է ա ռ ա շ եւ
յետոյ
Համ ա չխարՀա
յ ի ն ը ; Ալ այս էր ար
գէն
գոր
ըսել
կ^ռւզէր
Արադաչտ
:
Աիրել
Հեռաւորբ
աւելի
օգտակա
ր
ըլլալու
Հա —
մIIIր
մերձաւորին
: Այս էբ զոր
կ՝ոլզէբ
Կէօթէ
, Հանճարեզ
Եւ֊բոսլացին
; Այս ըմ
բռնումն
է ոբ կը տեսնենք
դարձեալ
իբ
նմաններուն
մէշ, ռր իբենց
ցեղին
կբ
մօ—
տենան
դուրս
գ ա լ ո վ
անոր
նախապաշա
րումներէն
եւ նեղ պ ա տ ՛ ե բ է ն :
« Ա ե ծ սխալ
մ լ ն է կարծել
թէ
կարելի
է օղ-տակար
դ ա ռ ն ա լ
ե ւ ր ո պ ա կ ա ն
մչակոյ
թին
, ա պ ա զ դ ա յ ն ա ց ա ծ
երկերով
;
ԸնգՀա
կ ա ռ ա կ ն
. • .» ;
Այսպէս
կը մ տ ա ծ է ր
նաեւ
մեր
ժողո
-
վուբգբ։
Երկրէն
Հ ե ռ ա ց ո դ բ
երկիր
կ՝ու
֊
ղարկէր
իր վ ա ս տ ա կ բ ։
Գրողբ
մեր
մ չ ա -
կոյթին
մասին
կբ մտածէր։
Գեբաղանցա–
պ է ս
ա ղ գ ա յ ն ա կ ա ն էր այդ
ժողովուրդը
ձ գ տ ե լ ո վ
Հանդերձ
օտարին
; Այսպէս
էր 1 ^
թէեւ
մեր ուզածը
չէր տ ա կ ա ւ ի ն :
1
Երջանկութեան
մը կարօտէն
աւելի
|
կաբեւոր
Հ ո գ ե բ ո վ է որ կբ նայիմ
ա ն ց ե ա – ՝
լ ի ն ։ Հաճելի
ու ց ա ն կ ա
լ ի է անչուչտ
եր -
շանկութիւնը,
բայց
ե բ կ ր ո ր դ ա կ ա ն
տ ե ղ
մբ
կը բոնէ
ան
միայն՝
մչակութային
.
աչխարՀին
մէշ, ուր
մսՀրի
մշակը,
խոր -
Հելով
Հանդերձ
մարդոց
բարիքին
,
իր
մ տ ա Հ
ո դ ո
ւթե
ան
ա ռ ա ր կ ա ն
քշելով
Հան -
ղերձ
մարդ
էակը,
ինշպէս
եւ իր ժողո
-
վուրգը
, կը ց ա ն կ ա
յ
բաբձբ
մ ա կ ա ր դ ա կ ի
մբ
Հասցնել
ա յ գ մշակոյթը։
Հերոսներբ,
սուրբերբ
կը ղոՀեն
նո
յնիսկ
իրենց
եր -
շանկութիւնբ
եւ դրողներէն
ոմանց
ղոբ -
ծերուն
մէշ կը տեսնենք
Հերոսներ
որ կը
ղոՀեն
շ ա տ մը բանեբ
մեծութեան
մը
Հասնելու
Հ ամ ար : Ե՛–
՚ " յ դ
եբշանկռւթիւ–
նբ
ե ր կ ր ո ր դ ա կ ա ն
է Հոս ոչ
միայն
այս
պաաճառով,
այլ նաեւ
անոր
Համաբ
ոբ
իսաղաղռւթիւն
եւ
երշանկութիւն
չ կ " ՛ յ
մաՀէն
ա ռ ա շ :
Իբրեւ
անՀրաժեշաութիւն
է ռր կբ նա .
յ ի մ
անցեալին
; Անով
է որ էլապբի
ժո
ղովուրգ
մ բ ։ Ա ե ր պատմ
ութիւնբ
յիչելով,
մեբ
տ ա ռ ա պ ա ն ք ն ռւ Հեբոսութիւնբ
յիչե
լով
է որ կրնանք
չաբունակե
լ մեբ դոյոլ
-
թիէնբ։
ժոգովուբդնեբբ
կբ մեծնան
իբենց
ժ ա ռ ա ն գ ո ւ թիւննեբ ո վ ե լ կբ
մեռնին
երբ
կը
իսզեն
կ ա պ ե ր ը
անցեալին
հետ ; Յեղա
-
փոխռւթիւներն
իսկ կը վ ե ր ա դ ա ռ ն ա ն գ է պ
ի
աւանդութիւն
; Աեբունղներբ
կ՚ապրին
,
կբ
քալեն
դ է պ ի ապագան
անցեալէն
ա ռ -
նելով
իրենց
ուժբ։
Եւ կը
պաՀեն
՚ " յ Գ
անցեալը,
յեղաչրշելով
Հանդերձ
զայն
,
ա ա լ ո վ
իրենց
տալիքը
։
Այսպէս
, երբ անցեալբ
կբ դառնայ
հղօբ
զգացում
մը, ա ր մ ա տ ա խ ի լ
կբ
զգամ
մեզ
ե լ
արմա ա ն ե ր
նետելու
կ ա ր օ տ մը կ՝ռւ —
նենամ
:
Ն–
ԱԱՐԱՖԵԱՆ
(Մնացեալը յաջորդով)
յ լ ե ւ ս
ւան
—
ի վեր մ տ ա տ ա ն շ ,
աներեւակայելի
ղա -
ռանցանքնեբու
մէշ կ՝ ապրէ
բ
.Շոգեկառքի
մը
մեքենավարն
էր ան : Թ է ե ւ
դործագոլ.
լ բ
րնդՀանուր
Հ ա ն գ ա մ ա ն ք մբ առած
էբ,
սակայն
յաշոզութիւնբ
կասկածելի
կը
թուէր;
Իբ բնկեբներբ
այլեւս
յուսաՀատ
ե լ
լնկճուած
երեւոյթ
մը ունէին
;
Եօթը
Հոգինոց
խումբ
մը անկիւն
մը ք ա չ ո ւ ա ծ ՝
չորսը
կ՝ուղէին
պայքարիլ,
իսկ երեքը
Հա
մամիտ
չէին : Մեքենավարը
սակայն
կ՝ոլ–
ղէր
կռուիլ
. . . այո , ատիկա
դասակար
֊
գայքն
աղնիւ
պայքարն
էր :
Այն
պաՀուն
երբ
մեքենավարբ
եզրակացութեան
մբ յ ա ն գ ա ծ էր ,
կ ա ր ծ
կինբ
գ ո չ ե ց •
Շ ո ւ տ
, եկուր
տես
պզաիկբ
• • • Տ
Ա՚ԷԿ
ոստումով
Հ ա ս ա ւ
օրրանին
մօտ,
Կինը
իր բաղու1^երուն
մէշ առած
էր
Հէք
մանկիկբ
որ անգագար
կը խ ռ կ ա ր եւ
կ ա ր ծ ե ս
ա ն տ
ե ս ան ե լ ի
ձեռք
մը անոր
կո -
կորդին
վրայ
կը ճնչէբ
% կեղծմաչկի
փ ո -
ղացալ
մբն է , ըսաւ
կինը :
Շուտ
, բմիչկ
• • ՚ ա ղ ա ղ ա կ ե ց
Հա
յ ր ը
%
Բմիչկը
գ ժ բ ա խ տ ա բ ա ր
բ ա ւ ա կ ա ն
Հե -
ռու
կբ բնակէր
, սակայն
ինքնաշարժերու
կառատունը
մօա ԸԱալով,
շունչբ
չ ի տ ա կ
Հոն
ա ռ ա ւ :
Շ ո ւ տ ,
կ ա ռ ք մը,
զաւակս
պ ի ա ի
մեռնի
...;
հՏոչոբ
բիրերով
զինուած
խումբ
մը
կասկածելի
մարգիկ
, չ՛որ
"՛չ՛բերով
նա -
յեցան
անոր;
Մէկը
մօտենալով
ե լ
սպառ
նական
չ ե չ տ ո վ
մը*
Տիսմարութիւն
սլէտք
չէ , կբ
Հաս -
կլնա^ս
... Լաւ
դիացիր
թէ
ոբոնց
Հետ
է գ ո ր ծ դ
... ;
Աակայն
զաւակս
կեղծմաչկէն
կը
տառապի
. • • :
Այո,
Հասկցանք
թէ կեղծմաչկ
ունի,
ճամբ ա գ
չ ա կ է , 1լ իմանա՞
ս
. . . ;
Ել
անաա
բբեբ
ութեամ
բ
իրենց
կռնակը
գարձռւցին
, խորՀելով
թէ
խորամանկ
վ ա ր ^ ե տ ո ր գ ի ի մբ առշեւ
կը գտնուին
. . . :
Խեզճ
մարդուկը
պ ա Հ մը խոբՀեցալ
թէ
բմիչկին
Հասնելու
Համար
բ ա ւ ա կ ա ն եբ -
էւ*".Ղ
ճամբայ
պիտի
քալէ,
մինչդեռ
ան ֊
ղին,
զաւկին
կոկորդը,
կ ա ր ծ ե ս
մամուլին
աակ
դ ր ա ծ կը
ճնչէին
: Անկարելի
էր փռ–
խազրութեան
միշոց
մը գանել,
որովՀե
-
տ ե լ
ամբոզշ
ա չ խ ա ա ա ւ ռ
ր
դ ա ս ա կ ա ր գ ը
դործադուլ
յ ա յ տ ա ր ա ր ա ծ
էբ
յ
Գիչեբռւան
մ ութին
մ էշ
մ արդը
սկսաւ
ք ա
յ լ ե ր ը բ ա -
նալ : Ամէն
կողմ
խ ա լ ա ր , քանի
որ լու -
սալորութեան
պաչտօնեանեբն
ալ
դ ո ր ծ ա –
դուլի
մէշ էին; Վ ե ր շ ա պ է ս
չ ն չ ա ս պ ա ռ եւ
քրտնաթոր
Հասալ
բմիչկին
տունը
;
Կրուին
ու կրկին
դրան
ղ ա ն գ ա կ բ
Հ ն չե -
ցնելէ
վերշ
գուռը
բ ա ց ո ւ ե ց ա լ ;
Դբանբ
սե–
՚ ^ Ի ՝ ^
ՎՐ"՚յ
երեւցաւ
բմիչկբ։
Մարդուկը
Հ ե ւ ա
լով
.
— 7
Տոքթռբ
, • • . զաւակս
. . . կեղծմաչկ
. •
ա ճ ա պ ա ր ե ց է ք •
Բմիչկը
ա ր ա գ օ ր է ն
քննական
ակնաբկ
մը
նետեց
մարգուն
վբայ
, նչմարեց
անոր
Հչբմինօ՝»ներու
յատուկ
դլխարկը,
Հաս -
կրցաւ
թէ
որո՞ւ
Հետ է իր գործբ
.
Մ ե ք ե ն ա վ ա ՞ ր
մ լ ն է ք , Հարցուց
.
֊ Ա յ ո
:
Ոչ,
պաբոն,
չեմ կրնար
գ ա լ
յ
—
Ջէ՞ք
կրնար
գ ա լ
. . . :
Ոչ
, ես ալ դոբծադռւլ
ըրւ^/ծ
եմ . • • :
Զեմ
կ ա ր ծ ե ր թէ այնքան
ալ
անփոյթ
գտնուիք
որ գ ա ւ ա կ ս
մեռնի
:
—
ինչո՞ւ
չէ ; Մինչդեռ
դուք
ա ն Հ ո գ
գ տ ն ո ւ ե ց ա ք
ուբիչներուն
Հ ա ն դ է պ ,
ո ր պ է ս
ղ ի
անոնց
զաւակբ
մեռնի
. ՚ • : Աշ " ՚ ձախ
ակնարկ
մբ պ ի ա ի
բաւէր
գիտնալու
Հա -
մար թէ շաբթուան
բնթացքին
որքան
ան
մեղ
ու փոքբիկ
ա ր ա ր ա ծ ն ե բ
մեռան
կ ա թ է
էԳ՚՚յութեան
պատճառալ
. . . կ ա թ ո վ սը -
նանռզ
խեզճ
փոքրի1ր,եբ
ռբռնք
ղաւկիգ
չավ,
արժէք
ունին,
մաՀացան
:
Ա ր դ ե օ ք
Վ"՚յբկեան
մը իսկ նկատի
ունեցա՞ք
այս
պ ա ր ա գ ա ն ձեր ժողովներու
լնթացքին՝
երբ
գռրծադռւլին
որոչումը
տուիք։
Հե -
տեւա՞նքը
, ա Հ ա ւ ա ս ի կ
մէշտեգն
է :
Բմիչկը
չարռւնակեց
կենդանի
ապա
-
Յոյցներ
տալ,
պարղելով
օրուան
կացռլ
-
թիւնբ
:
Առտուն
կանուխ
լուսաբացին
մ ա ր տ –
կող
բ ա ր ա կ
անձրեւին
աակ
, բանուորներ
,
բանուռբռւՀիներ
, անչափաՀասներոլ
եբկ
ոեռ
խումբեր,
վ ա ճ ա ռ ո ր դ ն ե ր
,
մ օ տ ա կ ա յ
գիւղերէն
իշնոզ
մ ա ն կ ա մ ա ր դ
օրիորդներ
ե լ
տզաքներ,
որոնք
ղործադոլլի
լնթաց
քին
ե բ ե ք կամ
հինգ
քիլոմեթր
հետիոտն
ճամբայ
կը քալեն
առյոոլ
, իրիկուն
Հա -
Fonds A.R.A.M
