« տ
Ա քհ Ա Ջ »
Մ Ե Ր
Ա Ս Տ 1 1ԻԱ Ծ Ը ,
Ձ Ե Ր
Ա Ս Տ Ո Ի Ա Ծ Ը
Ա–
Շհւ բսօ ՈՕՈ VՕ
Շհւ VՕ ՈՕՈ բսօ,
Օհւ տշ ՈՕՈ քտ,
Օհւ
ոօ" տ»,
Տ շօտ1 II աօոյօ Ո1յ1 VՅ.
ԱՌԱԾ
Ո՛՜րքան
ճիչգ
կ այս ա ռ ա ծ ը ,
այնքան
պարղ,
ռրքան
խսր։
Ամբո՜ գ9 վարգապե
-
աու
թիւն
մր՝ Հինգ
ա ո գ ո վ ։
Ա ռ ա ծ մր որ
կր
րանաձեւէ
մեր գարուն
ցաւր
,
ան -
աարրԼ
րութի՜
ւ ն :
Ով ոբ կրնայ՛ չի փափաքիր ,
Ով որ կը փափաքի՝ չի կրնար.
Ով որ գիտէ՝ չի գործեր,
Ով որ կը ւտյործէ՝ չի գիահր։
Այսպէ՜ս է որ գէշ կ՚ընթանայ աշխարհ։
Մեր
մ ա տ ե ն ա գ ր ո ւ թ ե ա ն
մ ե ւ ս
ունինք
ասաւյուածք
մր, նմանօրէն
գեզեցիկ,
նր–
մանօրէն
ճչմարիտ
•
ւ՚ցեն զի ոչ գիտեն էւ֊ գիտեն զի ոչ գիտեն,
Իցեն զի ոչ գիտեն եւ ոչ գիտեն զի ոչ ւգի–
աեն,
Իցեն զի ոչ գիտեն եւ գիտեն թ-է գիտեն։
Ա Հ ա
երկու
աոացուածք1։եր
, որոնք
լա–
լա։լոյ1ւս
կր լձւսբոշեն
աղգային
եւ Հ ո գ ե -
կան
մեր կլիմէսներր
; Անաարրերութի՜ւն
,
անՀ ալ ու
թի՜
ւ ն ,
մ ա ն ա ւ ա ն գ
ի տ է ա
լի՜
պա
կ ա ս
:
Զաոնել
ինչ փոյթ
զղործռց
կամ
ւլրանից
ուքոլք;
Մերմել
որեւէ
ճ ի գ ,
ուրանալ
ա —
մ
էն
պ ա ա ա ս ի ս ա ն ա ա ո ւ ո ւ թ ի ւ ն
, գրժել
ա -
մէն
ուիւտ
, լ ք ե լ
ամէն
կոչում
,
օ՜ ան —
սլ
IIIIII
ի
1 վերջալոյս
:
Ա ա ա ր ա ն ա լ ի րանից
,
ի ա ե ն չ ա ն ա ց եւ
ի
իւռսամանց
: Մեկուսանալ
չարժում
է ,
ի ՚ ս ր չ ի լ
ւի երա^/նութենէ
, Հեռանալ
պա
յ -
ք ա ր է , Հրաժարիլ
ա շ խ ա տ ա ն ք է ,
օ՜
ա ն
պ ա տ ի ւ
Հ ո գ ե վ ա ր ք :
Զեմ
ոլղեր
այս
Հ ո գե
վի ճ ա կր վեր
լուծ
ե լ
գ ի տ ա կ ա ն
մեթոտով
,
անփութութեան
այս
մ ի ա պ ա գ ա ղ
ծովին
տակ՝
աչխա՜րՀ
մը
կայ
ա ի ս ա ա բ ա ն ա կ ա ն
հբէչային
այլակեր
-
պութեանց
, որ սարսուււ
կուտայ
ինծի ;
^՚"յԱ
կբ քէ՚^Ք
աղագակլլ
, րնգՀանոլր
ս ա
ագաղակր,
ռր կր ծփայ
ա յ գ
ծովին
վ ր ա ք •
Զգէ՜,
կէ՜. կ է ՜ թ " ղ ընեն ։
Ներքինիական
ալանգռւթ
իւննե
րր սկը -
սան
աւլճատել
մատծման
մ՛եր
արու
նկա
—
բաղիրր,
—- որո՞ւ
Հոգ : ՝ի^ագքենի
րար -
քե
րր
սկսան
մ ոռ
ցնել
լերան
քարուլր
, ղոբ
մ եր
յ ե գ ա փ ո խոլթիւնր
բ ե ր ա ւ ի բ ա բ -
ձանւլ
,
որո՞
լ
վա
յ թ ;
Հա
յ կրեսոսր
Հ ա կայե գավա
իսական
էր
ա ռ ա ն ց
բ ա ց ա ռ ո ւ թ ե ա ն
,
ւլիտէինք
: Ի ր
վ ա ր գ ա պ ե տ ո ւ թ ե ա մ բ ՝
անիկա
նման
է
աՅոէշ
քշ1ւ^ւէստէ ֊ ին
, "Բ պէս՚ք
է"՛––
ն ի
գքուիսի
, ոլգեւլի
եւ գանկին
մէ^ ծ ա գ -
կող
աէյնիլ
բաներուն
, որոնք
կբ
բարձրա–
ցնեն
ցեղը։
Հո՞գն
է, սակայն,
թէ
օղուտ
չունի
տեւէին
յարատեւութիւնբ
ա ռ ա ն ց
ցեղին
ւն
ե լ
մչակութային
իւոյանքին
: Ոչ թէ կենղանական
ս տ ե ղ ծ ա –
գործութեան
, այլ միայ ն ասաուածայ ի ն
ս տ ե ղ ծ ա գ ո ր ծ ո ւ թ ե ա ն
:
Հ
Հա
յ
կղերը
Հ ա կ ա
յ ե ղ ա վ ա խ ա կան
էբ
յաբգելի
բացառոլթիւննեբով
գիտէ
-
ի ն ք ։ իբ վ ա ր գ ա պ ե տ ո ւ թ ե ա մ բ ՝
նման
է
այն
անասնիկին
, ղոբ տիզ կը կոչէ
Հայ
մողովոլրզը
, -. կ՝ապբի
մ իա
յ ն
փ ո ր ո վ
կ՝ապրի
միայն
վարին
Համար։
Փո՞յթն
է,
սակայն
, թէ օ գ ո ւ տ
չունի
կուչտ
ապրիլբ
^՚ՐԲ
կը. նուաղի
ցեղին
Հ ո գ ե կ ա ն
աւիչբ։
Ել
ա Հ ա մեր մտաւորականներն
ալ, ա -
Հա մեր երիտասաբգռւթիւնն
ալ,
ա Հ ա
մեր
ժողովռւբգն
ալ։ Բոլորբ
ղառիթափին
վրայ,
բոլորը
գ է պ ի գաչտ
, գ է պ ի
^ " ՚ Բ ՜
թ ա վ ա յ ր
, ուր չ ի լսռլիր
սրբաղան
կանչբ
տոկալ :
Ուր աւելորգ
կը Համարուի
յոգ -
նոլթիւնբ,
մեղք
կը նկատուի
ճիգը,
ար -
ՀամարՀանքի
կ՝տ.բժանանայ
տքնութիւնբ,
զղուանք
կը պատճառէ
նոր բան մբ
լսելու
Հբաւէրբ,
նողկանք՝
վ ե բ ա գ ն ա Հ ա տ ո ւ
-
թեան
ամէն
փորձ
:
Աւելո՜րգ
է , աւելո՜րգ՝
փրկութեան
ա–
մէն
շանք։
Ըսուա՜ծ
է, գրուա՜Ն
է,
խ՛ր՛՛
ուա՜ծ
է , փորձուա՜ծ
է ,
զո՜՛՛ր
է
" ՚ յ Ժ ^ "
ամէն
ա չ խ ա տ ա ն ք ,
ղո՜
ւր է ամէն
տենչ
կամ
ցանկութիւն
։
Մ ա ր գ ի կ
պ ա բ պ ռ ւ ա ծ են
Հ ա ւ ա տ ք է ։ Ո չ
իաէալ
է մնացեր
՝, ո՛չ ալ երագ
:
Օրուան
վ ա ր գ ա պ ե տ ն ե ր բ
կ՝րսեն
.
-
Փ ո բ գ
կո՞ւչտ
է , մնացածը
էնչո՞ւգ
պ է տ ք ։
(ք վ
բ ե ր ա ւ մեղ ձղեց
այս փ ո ս
ի ն մէշ :
ինծի
կր թուի
թէ. Եւրոպացին
էր որ
ներ–
չնչեց
մեղի
այս անիծեալ
կեանքը,
ապա–
տ ե ն չ ա կ ա ն ո
ւթիւն
ը .
— \^օստ 6էօտ աւտստ,
1
Հ։Հ
թՅտ V^շ^ ^
Զեղ
Հալածող
չկա՜յ,
ձեղ
շարգող
չկա՜յ։
Այլեւս
մտածելիք
բան չողնիք.
Հ ո գ
ընելիւք
բան
չունիք–
Հ ա ն գ ի ս տ
ա բ է ք ,
քէֆ
արէք,
աղբէր
շան,
ե լ ե կ տ ր ա կ ա ն
լոյս,
ե լ ե կ տ ր ա կ ա ն
շերմոլթիլն
,
ե լ ե կ տ ր ա կ ա ն
խոՀանոց
, ո՛՛ւր
ա ե ս ե ր էիք այս
երշանիկ
կեանքը։
Փիքըփ
մ ը ն ալ գ ր է ք
բարձին
քով՝
մտիկ
ընելու
Համար
կոմիտասի
« Հ ա յ ա ս տ ա ն բ ^
, երբ որ կ ա ր օ տ ն ա ք
, կամ
ՀձՏանկամ
տեսնել
ղիմ
Կիլիկիա
» :
Ա Հ ա թէ
ինչո՛ւ
ս ա յանգիմանութիւ
-
նը
հ յ ե ՜ ն թ ես, Նաբգունխ
, մեղք
չէ՞
ա չ ք ի գ
լոյսին,
ի ն չ ո ՚ ՚ լ գ պէտք
թէ
յեղա
-
վաիսութիւնն
են ա ն ա ր գ ե ր կամ
Իյորենա
-
ցին
են թ ե ր ա գ ն ա Հ ա տ ե ր :
Զ ՚ լ է ՛ , ձգէ՛ թող լնեն,
եւ ա Հ ա ,
ինչպէս
կ՝ըսէ
ա ռ ա ծ ը
.
Ով որ գիտէ՝ չի գործեր,
Ով որ կը ^ործէ՛ չի գիտեր :
Կը
չարունակուի
յ՚սնզիմանութիւնբ
•
ինչո՛՛ւ
թչնամի
կը ստեղծես
, քեղ կը սի -
բեն
ամէնքն
ալ ու կը ղնաՀատեն
:
Գուն
ալ
, փ ո խ ա գ ա ր ձ ա բ ա ր
, գովէ
ով որ քեւլ կը
գովէ : Գովէ՛
, բ ա ՞ ռ կբ պ ա կ ս ի
քեղի
, կամ
ի
ն չ ղ կը պ ա կ ս ի ՝ եթէ ղովես
։
Նո՜
յ ն ապատեն
չականութիւնը
, ի տ է ա -
լ ի
նո՜
յ ն պ ա կ ա ս ը : ԸնգՀանուր
ա ն տ ա բ բ ե –
բութեան
ծովէն
բարձրացող
՚ ո լ ի ք
մը
1լաչիատի
խեղգել
զ ի ս :
–՛
Պիտի
ա պ ր ի , չէ՞. Եղբայր
Աասիսն
ալ
պիտի
ապրի.
Հայր
Աասիսն
ալ
պ ի ա ի
ապրի
: Գիտցածն
է դրեր
թէ չ գ ի տ ց ա ծ ն է
ծ ա խ ե ր ՝
քեղի
ի ՞ ն չ ։ կռի՞ւ
կը փ ն տ ռ ե ս ։
Ել
Հ ա կ ա յ ե գ ա վ ա խութ
ի ւ ն
ը , եւ ասլա
-
տեն
չականութիւնը,
ձեռք
ձեռքի
տ ո ւ ա ծ
ւ
էլաչէւաաին
մարել
մեբ աղդայէն
երազնե
րուն
լ ո յ ս ը
ԸնգՀանուր
այս գ ա ս ա լ ք ո ւ թ ե ա ն
մէշ ,
երբ
պ ա տ ա ս ի ս ա ն ա տ ո ւ ն
կ՚ուրանայ
իր ա -
ռաքելութիւնբ
եւ
ա ն ս լ ա տ ա ս խ ա ն ա տ ո է ն •
առաքելութիւն
կուտայ
իր անձին
, վեբ— ՝՝
շասլէս
երբ ուսուցի
չբ
1լ ուրանա
յ իր կո -
չումը
եւ Համբաէլբ
խելաւթսճառ
կը դ ա ռ -
նայ
ժողովուրդիգ
մէշ, թնչպէս
չք^գվը
-
ղե
լ ,
մ ա ն ա ւ ա ն գ որ անաա
րրե
բութեան
ա–
լի^երբ
Հասեր
են մինչեւ
րնկերնեբուգ
բերանը,
թէեւ
1լբ պ ո ռ ա ն տ ա կ ա ւ ի ն թէ ա ֊
ւելռ՜բգ
է րան մը փրկելու
կամ
Հակաւլ
-
գելու
որեւէ
ճ ի գ
%
Ի մ
ուզածս՝
նաիս
կ ա ր ղ ա պ ա Հ
ութիւն
։
Ել
կարղապաՀութիէնբ
1լ ե ն թ ա դ ր է խ ա -
բաղան
։Արդ
, իսաբաղան
ղոբծածելու
Հ ա ֊
մար
Համա
յնավա
բին
գ է մ
պ է ա ք է լալ
ուսումնասիբե
լ
Համ
ա յԿւավարութիւնբ
,
աւելի
քան ոեւէ
Համայնավար
:
իյարաղան
դ ո ր ծ ա ծ ե
լու
Համ
աբ
կրօնքի
վարդապետի
մը
դէմ՝
սլէտք
է լալ ուսումնասիրել
կբ -
բօնքբ
, աւելի
քան ոեւէ
վարդապետ
։
Լրացնելէ
ե տ ք ա
յ ս
սլա
յմանբ
, կբ
մնայ
յայտարարել.
Գիտեմ
թէ
գոյութիւն
ու
նին
քրիստոնէութեան
ուսուցիչներ
,
որոնք
կ՚երթան
Ափրէկէի
թորբ
սեւ բնակի
բ ե
րուն
քարուլե
լու
Ա ւ ե տ ա ր ա ն ի ն
անուչիկ
խօսքերբ,
ա ռ ա ն ց
ազգային
ե ր ա ւ ^ ե ր վա—
ոելու,
Հիժերեւս
ալ միայն
ա՛յդ
նպատա
-
կով)
՝• ՝Բրիսաոնէ
ու թիւնբ
չ ա ՜ տ է ծառա–
՚
յած
աչիւաբՀակալութեանց
,
Հայկա
-
կան
Հանճա՛րն
է միայն
, ոբ
ն ա խ ա տ ե ս ա ծ
է վ ա ա ն դ բ
ե լ կ ռ ո ւ ա ծ իր եկեղեցիով,
(մի
մոռնաք
ինչ ոբ ըսի քիչ ա ռ ա շ ,
կռուելու
Համա,ր
քրիսաոնէութեան
դէմ
պէտք
է
լ ա ւ ա գ ոյ ն ս
իւրացնել
քրիստոնէ
ո ւթիւնը ^
՛թէ՛"4 մեր եկեղեցին)
:
Բայց
եթէ մեր մէշ եւս
քրիսաոնէոլ.
-
թեան
ուսուցի
^ ե ր
սլիտի
գ ա ն քարողե
-
լու
Աւես՚-սրանին
անուչիկ
խօսքերբ,
մչուչ
տ ա ր ա ծ ե լ ո վ մեր
աղգային
երափւերոէն
վրայ
, թող գ ի տ ն ա ն թէ Հայ
մ-ողովոլբղբ
խավւչիկ
չէ , պ ստմ
ութիւն
ունի
,
մչ ա -
կոյթ
ունի : կրօնական
ինչ ուսուցում
որ
կբ վ ա ր ա գ ո ւ ր է մեր իտէալբ,
կբ խ ո ր տ ա -
1լենք :
Գալով
անոնց
որ , գ ա բ ա վ ե ր շ ի կ
Հիւան–
ղութեամբ
վ ա ր ա կ ո ւ ա ծ
, սիրտ
չունին՝
մտիկ
ընելու
Համար
տոկալու
պ ա տ դ ա -
մբ
, շ ի ղ չունին՝
որ ճ ի գ
ցոյց
ա ա ն ,
Հոգի
չունին
՝ որ իտէալի
Հ ա ւ ա տ ա ն
,
ղղուանքով
ե լ
նողկանքով
կբ մերժենք
իրենց
իմաս
-
աութիւնը
:
Գուն
ալ իրաւունք
ունիս
, ան ալ ի -
րաւունք
ունի
։ Ասանկ
ալ
կ՝րլլայ
,անանկ
"՛Լ
հ ՝ ը ս ՚ " յ •
Ո՛չ եւ ոչ։ Մենք
Հանղանակ
ունինք
։
Այս
թերթը,
որու մէշ կը թ ա փ ե մ իմ ա չ -
քիս
լո
յ ս ը , կը սիրեմ
իբրեւ
Հ ա ն գ ա ն ա կ
ՀձՏառաշ՝»
թերթ
մը չէ , որ միայն
լ ո ՚ ֊ բ
կուտայ։
^ Ց ա ռ ա շ »
թերթ
մբ չէ , ռր մ ի -
այն
լեղու
կբ չինէ : « Յ ա ռ ա շ »
թեբթ
մ ը ն
Ե ֊
Ա նան գ ո րչ
օրերուն
,ձեէւքերս
վե ր ա
ր ֊
կուիս
գ բ պ ա ն բ , երբ կբ պ ա ր տ ի մ
Փաբիղի
պողոտաներուն
վրայ,
ակնարկս
կ ՚ ի յ ն ա յ
երբեմն
չատ
աննշան
երեւոյթներու
վբայ։
Օրինակ
ս ա գ ե ղ ն ա ծ
տերեւին՝
որ
չես
գ ի տ ե ր
ինչու,
ինկեր
է Հովին
բերանը
,
եւ ան, անխղճութեամբ
զայն
գ ր կ ե ր , կը
բարձրացնէ
վ ե ր
, կ՝օրօրէ
ու կը
զարնէ
ցուցափեղկի
մը ապակիին
, յետոյ
բրտոլ–
թեամբ
պատի
մը, անցորգներոլ
երեսին,
գ ր ա ն մբ. Հոս, Հոն, կ ա ր ծ ե ս իր
ճիլղէն
անշատեալ
խեղճ
տերեւին
գ ի մ ա դ ր ա կ ա ն
բոլոբ
կաբողութիւններբ
խորտակելու
մարմաշով։
իսկ վերշաւորութեան
,
զայն
Հբած
անկիւն
մբ, կ՚ոլորէ,
կը ճզմէ
եւ
ա ն գ ա մ
մ լ ն ալ ղարնելով
պատ
ի ն կը Հե —
ռանայ՝
կ ա ր ծ ե ս
լռելեայն
փ ս փ ս ա լ ո վ ,
ա յ գ պ է ս
ա
յգ
անկիւնը
մ անրուէ
ու
անՀե–
ա ա ց ի բ :
^ԻչԳ
^ ՚ " յ յ՜ողովուբղին
սլէս :
Կ^լնդվզի
մաբդուս
ամբոզշ
էութիւնբ
,
կբ
պռռթկայ
, կը ղայրանայ
եւ
ինքեաբե–
ր ա բ ա ր կը բարձրանայ
բռունցքդ
դ է պ է
^ՐԿԻ՚^Ք^
ըմբոստանալու
նոյնիսկ
Ա ս տ ո ւ -
ծոյ դէմ ու աղաղակելու.
Բ ՚ ո յ ց
վ ե ր շ ա
պ է ս ինչ կ՛ ուղես
մ եբ
ա
յ ս
ժողովուրդէն
։
Հերիք
ոլորես
, տ ա ն շ ե ս
,
ճզմես
,
քայքա
յես : ԱնՀուն
կաբողութենէգ
կաթիլ
մ ը ն
աշ
չնորՀ՝
մեբ ժոզովռւբգին
Համար
;
^Ր
չափաղանցե՞մ
: Ամէն
ժողովուրգ
իր
ս ե փ ա կ ա ն
ձ ե ռ ք ե ր ո փ կբ փ ո ր է իբ գերեզ
-
մ անբ
:
1920—21^5՛
Յունաստանի
պետական
կա
ռոյց
բ
կրծողներ
կային։
Ու ա յ գ
օրերուն
Լոյտ
՜ճորճ
ս տ ի պ ո ւ ե ց ա լ
Հ ր ա պ ա ր ա կ ա լ բ–
սել
.
Մ ենք չենք
կրնար
օգնութեան
Հասնիլ
այն ժողովուբղնեբուն
,որոնք ո—
բ ո չ ա ծ են անձնասպան
ըԱալ
:
Ա ր դ ե օ ք Հայ ժ ո ղո վո՞ ւր
զ ն ալ որոշած
է
ինքնասպան
ըլլալ
:
Տ ա ր բ ե ր
եզրակացութեան
չեմ
կրնար
յանգի
լ երբ կբ բագգատեմ
իր բաբձր
աբ–
ժանիքէւեբբ
իբ անսաՀմ
ան
մ ի ա տ մ
ութեան
Հեա
որուն
Հ ե տ ե ւ ա ն ք ո վ
գ ա բ ե ր ա ռ ա շ ան–
դունգը
գլորած
է ։ Այոօր
եւս
ն ո յ ն
վտան
գը
պիտի
սպաոնայ
իրեն ։
Ա ւ ե
լոր գ է վերստին
աարփողեյ
իր բա
ցառիկ
չնորՀներբ։
Աչիսէէ^տասի
բութի ւ ն ,
խնայոզական
ձիրք
, ճարպիկութիւն
, Հբ–
նարամտութիւն
, պարկեչտութիւն
,
ա -
ճում
, անձնազոՀութիւն
, բարքերու
պաՀ.
սլանում
,
ունի
, այո ,
ու1ւի
այս
բո
լո ր ը ւ
Բայց
ա փ ս ո ս ,
չունի
ասոնց
քուին ի
՚ ի ե ր
քալող
այն անանուն
լնգունակութիւն
ը ,
որ
ուրիչ
ժ ո ղո վուրղնե
րո
լ
մօւո
կ ա ր ծ է ք
ի՜
րենց
գ ո յութիւնբ
պաՀպանուլ
միակ
ազ ~
գաէ^
է գ ա ր ձ ա ծ :
Խ ո րամանկո
լթիւնը
,
ք ա զ ա ք ա կ ա ն
Հոտառութիւն
ը , արթնամը
-
աութիւնը,
աւելի
ճիշգ
անոնց
իսաււնուբ—
գ ո վ ը
շինուած
այն չես դ ի տ ե ր
ինչբ
որ
սողոսկելով
օ տ ա ր
ժողովուբգներոլ
ներ -
քին
բերդեբէն
ներս
, ի ն պ ա ս տ
իրեն
ա ր ա ֊
մագբութիւննեբ
, պետական
Համակրռւ
-
թիւններ
կը ստեզծէ
, նոյնիսկ
երբեմն
սա
տ ա ն ա ն
կ ե ր պ ա ր ա ն ա փ ո խ ե լ ո վ
Հրեշտակի
:
Ա Հ ա այս է որ չունինք
։Բայց
զարմանալին
ա
յ ն է որ օտարնեբ
կարծելով
թէ
ա
յգ
շնորՀովբ
լ ի ո ւ լ ի
օ ժ տ ո ւ ա ծ
ժողովուրգ
ենք,
անբնդՀատ
զգոյշ
վեբաբերմունք
ցոյց
տ ո ւ ա ծ են մեզի
Հ ա ն գ է պ ;
Մեր
ոխերիմ
թշնամիէն
զ ա տ , օ ա ա ր ժո–
ղովուրգՆեբ
եւս ,
իրենց
գ ո վ ա բ ա ն ո ւ -՝
թեանց
, չեմ գ ի տ ե ր
ինչու
, կը
խառնեն
Հ^ղգուչռ
ւթիւննե
րֆ :
ինչպէս
ըսի, մեր ա յ գ չունեցած
յատ -
/լութեանը
պ ա կ ա ս է ն
կուլ
գացած
ենք ա–
մէն
տեղ։
Բայց
նչանառութիւնները
միչտ
է,
ռր
Հ ա ն գ ա ն ա կ
ունի
,
բնգՀանուբ
ա խ տ ա ւ ո ր
ա ն տ ա ր բ ե ր ո
ւթեան
եւ ապա
-
տեն չ ա կ ա ն
նաՀանշականութեան
դէմ
իր
քննագաաութիւնները
, իր տ ե ս ա կ է տ ն ե ր ը
,
իր
պայքարի
եղանակնեբբ
:
^ Յ ա ռ ա շ »
թերթ
մ ը ն է , ոբ առաքելութիւնն
ռւնի
շրշան
մբ բանալու
, սերունգ
մբ ստեղծե
-
լու :
Ա Հ ա թէ
ինչո՛ւ
բ ո ց ա վ ա ռ
կ ա ա ա ղ ո լ -
թեամբ
մը 1լը նետուիմ
Հ ր ա պ ա ր ա կ
, ա -
սլացուցանելու
Համար
թէ ընգՀանուր
ան–
տ ա ր բ ե րութիւնբ
ս՚րդեէք
մ բ չէ
ծառանա
լու մեր դիբքեբուն
վբայ,
բարձր
բռնելով
մեբ
ա ս տ ռ ւ ա ծ ն ե բ բ
, որոնց
ողին
/լբ
յառ–
նռւ
երբեմն
խորենացիականութեամբ
, եր
բեմն
յեզափռխութեամբ
, միչա
11նդգէմ
՚,
օ տ ա ր ա ս տ ո ւ ա ծ ն ե բ ո ւ
;
3
^ ^ ^ ^ ^
Շ-^ՆԱՐԳՕՒՆԻ
1
ոլղզռւած
են մեր ա յ գ
ամէնէն
տ/լար
1լէ -
Հ ս Փ ^ լ է ե ն ք
՚1"Վ՚"""1^
լ՛՛
" է ՚ - ՚ - ք " " ՛ ՛
՚ ՚ " 2 ՚ ք Հ ա յ ե ր ր
ա ա ղ ա ն դ ա ւ ո ր
մարզկանց
սերունգ
մ ը ն էին։
Բաղմա/լողմանի
յատ
/լոլթիւննէրր
իբ^Կ
ւ ^ " ^ ՛ ^
^1՚–
^ ՚ ՚ ^ Հ ք –
ս ա կ
դոբծի
աԱ՚՚Լ՚^^էՐ
՞ ^ ^ ^ / ՛ ^ ՝
^ ՚ ք ՛ " ^
վ ա ճ ա ռ ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն
,
Լր1լրագոբծու
֊
թեան,
արՀեստներու,
ք ա ղ ա ք ա կ ա ն իսա -
ղերոլ
եւ ա ր ք ա յ ա կ ա ն
ծաոայութեանց
չ
Անոնք
օտաբ՚լեզունեբ
սորվելու
մէ մեծ
Համբաւի
տ ի ր ա ց ա ծ
էին։
Հայր
Աբ՛
ի զ ի
Պիղուն,
1668
թուա/չանին
ճանցչած
էր
Լաղար
Ատոնիսվսկի
անուն
Հայ մր ,
ոբ
չնորՀիւ
կատարած
ճամ բո
րգութեանց
,
աւելի
լաւ ծանօթ
էր աչխս՚րՀի
մասե
-
բուն՝
քան թէ ժ ա մ ա ն ա կ ա կ ի ց
աչխարՀա.
գրագէտ
մբ քարտէսներու
օժանդա/լու–
թեամբ։
Լաղարը
գ ի տ է ր
78
լեզուներ
»:
Ուրիչ
պ ա տ մ ի չ մը, Ա ե պ ա ս տ ի ա ն
Պե՚ո–
բեցին,
ԼԺԶ–
Գ՛որ).
Կ՚Ր"^–
«
Լ ՚ է ո ՚ ի
քո՚ղս՚ՔՐ
բնգունեց
Հայերբ
եբբ
անոնք
անտուն
էին եւ զբաղած
ձեռքի
տբՀեստներով
։ իսկ
այժմ,
անոնք
կը ըս–
տիպ/ն
տեղացի
ԼեՀերը,
որպէսղի
իրենց
սեվ,ական
քաղաքէն
Հեռանան։
Զ ՚ լ ո յ շ
պէտք
է կենալ
որ Հայերը
, նկատի
ունե -
նալով
մեր է լ ա ռ ա վ տ բութեան
թ ո յ լ
Հա–
կազգեցութիւնր,
աւելի
մեծ
չարիք
չբե
րեն
ԼեՀասաանի
գլիսուն
% Ո ր ո վ Հ ե տ ե ւ ,
ա–
նոնք
(միչա
Հ"*յեբբ)
չեն ընդունիր
, չեն
կիր՚որ/լեբ
մեր սովորութիւննեբբ
։
կ՚ա
մուսնանան
իրարու
Հեա։
Գաղտնի
կեր -
պ ո վ
կ ա ռ չ ա ծ
/ լ ր մնան
իրենց
պ ե տ ո ւ թ ե ա ն
։
Ե՛ երբ կրնան՝
/լբ /լործանեն
բնիկ
ԼեՀե -
ր ր » ։
1ւք Լ զ/լաաակռւթիւն
մ ը՝ իր լա յնքուին
ու
եր/լայնքռվբ։
Պաաճա՞ււ։
Ո բ ո վ Հ ե տ ե ւ
մեզի
նման
ուրիչ
գ ա զ թ ա կ ա ն
ժոզովոլբգնե
ր ,
օ տ ա բ
երկինքներու
տակ
իրէնց
մ տ ա ւ ո բ ա –
կանութիւնը
չաբժման
մէշ գ ր ա ծ են , որ -
պէսղի
պետական
կամ
բաբձր
չրշանա/լեե֊
րէն
ի ն պ ա ս ա
իրենց
տ ր ա մ ազ
րոլթիւններ
ստեւլհեն
: Ու քաշողած
են ։
իսկ
մ եր
մ էշ
,
մ
ութ
ձեռքե բու
/ լ ո ւ լ մ է
թ ե լ ա գ ր ռ ւ ա ծ
մ էկ
ա ն ն պ ա ս տ
օրէն
ք ,
ս լ ա տ ճ ա ռ
գ ա ր ձ ա ծ է որ մ է / լ օրէն
միւսը
ընկճուինք
։
Այղքան
ծանր
բե՞ռ
մբն է , ոբ
ամ
էն
ղ աղութ
5—10
Հայ մտաւորա/լանի
ապ -
բուստի
Հռդը
ստանձնէր
, որպէսզի
անոնք,
ա ռ ա ւ օ տ է ն
մինչեւ
երեկո
յ
զբաղէին
, կա–
պ ե բ ս տ եղծէին
,մ տնէ
ինելլէին
օտա
ր
շրշա–
նա/լնեիու
մէշ ի չաՀ տ ա բ ա գ ի ր
բաղմու
թեանց
։ թ՝է ներքին
, ե լ թէ ա ր տ ա ք ի ն ճա
կատներու
Համ
ար
մ տ ա ւ ո
լ։ ա կանո
։ թ եան
պա1լասն
է
ղ՚լալէ
ու ա չ խ ա տ ո ղ չկ՛" ք
յյ ա մեր ապրած
քազաքին
սաՀմ
ան
էն
մինչեւ
Վ ա լ ա ն ս
, ն ս տ ա ծ է
30—40
Հազարի
չ ա փ
Հայութիւն
մ ր ։ Աերունղ
Հասէ,ր
է ։
Ամէն
կողմ
\%էն մինչեւ
25
տ ա ր ե կ ա ն աղ–
շի/լնեբ
ու աղաք։
Այդ ամրողշ
տարածու
թեան
վբայ,
բացի
Տէսինի
ռւսռլցիչ
ա -
մոլէն,
չես զաներ
մէկ Հ ա տ
կոչումով,
ա ս պ ա ր է զ ո վ
, նուիրումովյւ
ա ղ ա տ
^
"
՚
յ
մ տ տ ւ ո ր ա կ ա ն
մբ, որ բան
ղործ
Ը ^ ՚ է բ
Հանրային
ա չ խ ա տ ա ն ք
կ ա տ ա ր ե լ :
Վ ե ց
ամիս
ա ռ ա շ կբ
չբշէի
ա յ գ
/լուլմե–
ր բ ։ Աէն Շամռնի,
Աէն
թէթիՀնի
ե լ
ուրիչ
Հոծ
քտզաքներոլ
մէշ Հայ ե ր ի տ ա ս ա ր դ ո ւ
թիւն
բ
կուզայ
ձեր ք ո վ : կրբ կշ
խօսիս՝
Կ՝՚"–ՂԷ
քեղի
<ետ
Հաղորգակց
ութե
ան
մտ
նել : Երբ կ՚երգես՝
կ՛ուղէ
ըն/լերակցիլ
եր–
գ ի դ ։
Շրթունքբ
կր չաբժէ
, բայց
բ ա ռ բ
չկայ
: Ա բ տ ա ռ ո ւ չ
նայուածքներ
կը
նետեն
վրադ,
անմեղութեամբ
թաթաւուն,
որուն
իմաստբ
Հետեւեալն
է ,
<ւՄեղի
օղնոլ
-
թեան
Հասէք»
Եբի՚ոասաբգոլթիլնբ
ձգ -
ուեր
է եբեսի
վրայ
եւ
ձեռք
ե ր կ ա ր ո գ
չկայ։
Ա եծ
քայլերով
կ՚երթայ
ուծացման
գիրկը,
Մ ա ր գ կր պ ա կ ս ի
իշիսանութեանց
Հեա
կ ա պ ե ր
պաՀելու
, Հանրային
կեանք
ստեղծելու
Համար
:
Վերշերս
Մարսէյլէն
բանուոր
մը
կը
Հարցնէր
ՀձՅառաշ^ի
Գ. էշին
մէշ, պ ա ր -
գելով
քարավէի
բանուորներուն
տ ա զ ն ա -
պը :
Ի ՞ ն չ կը բանին
Փարիզի
մ տ ա ւ ո բ ա -
կաններբ
: ինչո՞ւ
կ ա պ ե ր չեն
Հ ա ս տ ա տ ե ր
ձեռնՀաս
իշխանոլթեանց
Հետ :
Ե՞րբ
Հ ա ս տ ա տ ե ն
։ Երեկոներբ
ժամբ
՛յ
ի ն ա շ խ ա տ ա ն ո ց է ն
գուբս
գ ա լ է
վեբշ
պիտի
երթան
օ տ ա բ
շրշանակներու
Հեա–
կ ա պ ե ր
ստեղծելու
:
Ե՚լբակացութիւն
Թ է Հ ի ն ե լ թէ նռր
գ ա զ թ ա կ ա ն ութե անց մէշ մեբ կրած
ա զ է տ –
ներռւն
գլիսաւոր
պ ա ա ճ ա ռ ն ե ր է ն
մէէլն
է
մ տ ա ւ ո ր ա կ ա ն
չՀասցնելբ
ե լ եղածն
ալ
չաբժման
մէշ չկարենալ
զ ն ե լ ը ։ Շեչ ֊
տ ո ւ ա ծ
կ ե ր պ ո վ
անկե
լանո
ց ա
յ ի ն
Հոզեբա–
էււք^է^է^
"
^ ^ ^ "
՚ -
՚ ՚ Ր է ՚^րգէն
:
Այսինլ
Fonds A.R.A.M
