HARATCH, du 1er juillet au 31 décembre 1953 - page 214

3 Ա Ո ՛ Ա Ջ >
ԼԱՒI'ԵՆՏԻI^ ք^եՐԻւ
(ՀԱՅԱԱՏԱՆԻ ԹԻԻ ՄԷԿ ԹՇՆԱՄԻՆ)
. . . Թեբեւս Հայութիւնն իր գարա -
լոր պ ա տ մ ո ւ թ ե ա ն րնթացքում այնպիսի
անողսրմ , ա ն գ ո ւ թ եւ գ ա մ ա ն Հայակեր
ու Հայակոլլ թշնամի չէ ունեցահ , էնչ ֊
պէ" Լաւրենաիյ Բերիան : Նա էր որ Հա -
յ ա տ ե ա ց իր գ ո ր ծ ե լ ա կ ե ր պ ո վ Հայ ե լ վրա­
ցի աղգերի միշեւ գոյութիւն ունեցող ան–
վ ո տ ա Հ ո ւ թ ե ա ն եւ թիւրիմացութեան վիՀն
ա ռ ա ւ ե լ խորացռւց . . . ։Նրա խորՀիլ էր եւ
իր արեւափայլ աիրոշը, որ բոլոր գ ա չ -
նակից Հանբապետութիլնների մէշ Խոր -
Հ ր գ ա յ ի ն Ո՚ուսաստանում Հայասաանն ա -
մենայետին տեղբ գ ր ա ւ ե ց ու խորթ գ ա ւ ա կ
գ ա ր ձ ա ւ % «Եթէ անՀրամեշտութիւն ւփնի
. Բոլչեւիկեան յեղափոխութեան * ա մ ր ա -
ւգեգմ ան Համ ար , որ մ ի ա ղ գ ո ^ չ ա ն ա յ ՝
մենք չպիաի կ ա ն գ առնենք ա յ գ կորուստի
առշեւ» Հ Աւ Հ ա յ ր ո լ չ ե լ ի կ ն ե ր բ զայրացահ՛
ու ղարմանքով կբ Հարցնէին «ինչո՛՞ւ ան­
պայմ ան յեղափոխութեան նոխալլն Հ՛" յ
ժողովո՞ւրգբ պ ի ա ի լ ի ն ի » ե ւ պատասխա–
նբ գտնում , որովՀեաեւ ա յ գ պ է ս են ց ա ն ­
կանում երկու վբացի ա ն ա ր գ ոերագորհ՜ -
ներ ու ս ա գ ի ս տ ն ե ր ՚ . . Հայակեր Ատալփնն
ու Բերիան : Աւ մէկբ հրագրում էր ու
ձ՜ահ՜ոլկ Հր ա Հ ա ն գ ո ւմ , մ իւսբ յա յանի ու
խաբեբայութեամբ իրագորՆում . . .
Ո՛^վ Ն ր ա գ ր ե ց ո^չացնել Ալ . Ա ե ա ո ն ի կ –
եանին , ա յ գ նչանաւոր Համայնավարին եւ
լաւ Հային, որին երբ Հարցուցին Հ ի ն չ -
պէ՛՛՛ս պիտի լ ի ն ի Տ ա ճ կ ա Հ ա յ ա ս տ ա ն ի գա—
ւառնե ր ի խնգիրր» - սլատաււ խ ա ն ե ց ,
ԱաՀման ք ա շ ա ց զ է ն ն իւբեանց % Ա յ գ օրն
է լ պիտի գ ա յ եւ մենք սլէտք է տիրանանք
մեր երկրին»:
Ու իր Համ ա կ ո վ կ ա ս ե ա ն Համ ա յ ն ա վ ա -
րութեան բնգՀանուր քարտուղարութեան
պ ա չ ա օ ն ա վ ա ր ո ւ թ ե ա ն չրշանին մ տ ա գ ր ա հ
էբ Ախալցխան ու Ախալքալաքն իր մօտ
Հարիլ րՀաղաբ Հայութեամբ , միացնել
Հա յաստանին ե լ բամանել Վ ր ա ս տ ա ն ի ց ,
որովՀեաեւ Ախալքտլաքի գ ա ւ ա ռ ս ւմ մէկ
Հարիւր վրացի ձւլ չկար : ի ւ Ա բ խ ա ղ ի ա
երթալու պաՀուն օ գ ա ն ա ւբ վառուեւյ ու
Մեասնիկեանբ գոՀ գ ն ա ց Բերիայի ու
•Ա տ ա լինի– խ ա ր գ ա ւան^ւե րին %
Ա ա Հ ա կ Տ է ր ՚իաբրիէլեան նախկին Գ ա չ ­
ն ա կ ց ա կ ա ն ե լ Գրոյի ղինուոբներից , շաա
լալ Հա ք ու գ ա ղ ա վ ւ ա ր ա կ ա ն , նուիրուահ՜
Հ ա մ ա յնավար էր % 1921 թ ՚ ՚ ՚ - է տ Մ ոսկուա–
յ ո ւ մ Հայաստանի ներկայացուցիք է լւ ,
նաեւ կ ո վ կ ա ս ե ա ն երեք Հանրասւետու —
ՕՐՈԻԱ՚ն ՕԱՐԺՈԻՄԻՆՀԵՏ
սլէ
թեանց Հ ա յ ա ս ա ա ն ի ,Վ^րաստանի եւ Ա–
տրպէյշանի ,
գ ո ւ ա հ ռչ մ իա յ ն
սիրուահ ու
Համ ա յնավար
յար -
բարձր
շբշանակնեբից , այլ նաեւ անկոււսակցա–
կ ան խաւերից :
Հայաստանում Հա յ Համ ա յնավա րնե ր բ
մ իմ եանց մ իո էին ուտում , ա ն ղ ա գ ա ր պ ա յ –
քարի ու գ ժ տ ո ւ թ ե ա ն ց մէշ կ՝ ապրէ ին .Ով,–
կովյլ , որ ա յ գ մամ ա ն ա կ Համայ ն ԽորՀր–
դային Ռուսիոյ վ ա ր չ ա պ ե տ ն էր, ինչպէս
այսօր Մալենկովբ , առաշարկել էր Ա –Տէբ
Գաբրիէլեանին գ է թ երկու - երեք տարով
երթալու Հա յաստան վ ա ր չ ա ս լ ե ա ի պա շ -
տօնով եւ խաղաղութիւն ու Համերաշիաւ–
թիւ ն Հ ա ս տ ատելու իր Համ ա յնավար լձւ -
կեր՚ւերի մ է շ ։
Մի քանի շ ա բ ա թ Աոսկուայի բոլոբ խա­
ւերից կբ ղային նրա աունր ողշերթ մաղ–
թելու։ Ա յ գ մամանակ նա Մոսկո՚֊այի
Հ*"յոց Ա • Խ ա չ եկեղեցւոյ բակում կբ րբ–
նակէր , իմ րնակտրանիս վերբ : իսկ Հ ա –
յ ա ս տ ա ն երթալու օրը մ ի քանի Հաղար
մ ա ր գ էր ղնացել կայարան , ՃանապարՀ
գնելու նրան գ է պ ի Հ ա յ ա ս ա ա ն :
Ն ո յ ն սէրն ու յաբղանքբ, ինչպէս նաեւ
Համակրութիւնբ չաՀեց Ա. Տ է ր Գ՚"բբիէլ–
եանր Հայաստանում , ուրտեղ վ ա ր չ ա ս լ ե տ
եղաւ 3 — 9 տ ա ր ի : 1936^^ Բերիան նրան
այնպիսի վիճակի մէշ է գնում, որ նա
ս տ ի պ ո ւ ա հ է լինոււՐ ա ռ ա ն ց րոնակալի
Ա աա լ ի ն ի Հաճութիւնն առնե՜լու փ ա խ -
չել Հ ա յ ա ս ա ա ն ից ու Մ ոսկուա գ ա լ : Երբ
կր ներկայանայ Ատալինին , վերշինս կբ
Հարցնէ . «Զէի՞ր կարող Հ ր տ մ ա բ ա կ ա ն գ
Հայաստանից ուղարկել ու ս պ ա ս ե լ իմ
պ ա տ ա ս խ ա ն ի ն » :
Տ է ր Գաբրիէլեանր կբ պատասխանէ ^
« Ընկեր Ատալին, այնպիսի վ ի ճ ա կ էր \
ստեղհուահ, որ ես մ ի վայրկեան անղամ ^
այլեւս չէի կարող ս պ ա ս ե լ , Ոլ ա ռ ա ն ց ձեբ
թոյլատուութեան Հեռացայ » :
« Լալ, պատասխանահ^ էբ բ ռ ն ա պ ե ա բ ՛
գ ն ա , կբ տեսնենք » • - •
Եւ ա յ գ « կբ տեսնենք»բ ունենում է իր
Հետեւանքբ ; Տ է ր Գաբբիէլեանբ Ա ո ս կ ո ւ ա –
յ ո ւ մ բ ա ւ ա կ ա ն լաւ պ ա չ ա օ ն է սաանում ,
Ե ԳԻՊ Տ Ո Ս
ԵՐԷԿ ԵԻ ԱՅՍՕք՛
օ
« Լր Մոնտ »ի Հմուտ ա չ խ ա տ ա կ ի ց բ , Պ ՚
է տ . Աասլլիէ , իր թղթակցոլթիլններէն
մէկբ նուիրահ է «իսլամ եղբայրներու» :
Այս առթիւ մ ասնաւոր տեսակցութիւն
մբ ունեցահ է րնկե ր ա կց ութեան փ ո խ •
ա ռ ա ^ ո ր գ ի ն ՝ ՛ Տ ո ք թ ՛ Խամ իսի Հ ե տ , որ
սաՀուն անգլե րէն կբ խօսի :
ԱՀաւասիկ իբ քաղահ տեղեկութեանց
ամփովւսւմբ .
«Եղբա յրութիւն բ » , որ Հիմնուահ^ է 25
տարի, աււաշ, ե ր ե ւ ո ւ թ ա պ է ս Հ ա կ ա ս ա կ ա ն
գորհունէոլթիւն մբ ցոյց կուտայ , թիւ -
րիմացութիւններ ստեղհելով։ Համաբ —
ուահ՜ է բարո յախօս , ա Հ ա բեկի չ , յ ե տ ա -
չբշական կամ լ^կե ր վ ա ր ա կ ա ն : Ընկերակ­
ցութեան կեգբոն բ կբ գտնուի ԳաՀ իրէ ի
ամ էնէն ժողովբղական թաղերէն մ էկուն
Հելմեյա - է լ - կ ե ա ի ա ա յ ի մէշ, վ ա ք ր Հը–
ր ա պ ա բ ա կ ի մբ վրայ որ կը կոչուի կազ -
մակերպութեան Հիմնագիր եւ առաշին ա–
ռաշնոբգ ՀաՍան է լ Պանայի անունով :
Այս գ ե ր ա գ ո յ ն պ ե տ ը սպաննուեցաւ 1949
Փ ե ա բ ռւարին, անհանօթներու կողմէ Հ
Ամ էն օր անլՐւգՀաա երթեւեկ մ բ տեղի
1լ ունենայ չէնքին լնդարձակ սբաՀնեբուն
մէշ որոնք չ ա ա գ ա Հ - կ ա ր ա ս ի չունին •,
ւ՛՛ոբ ը, կանանչի վրայ ղետեղուահ են գու՛–
րանբ եւ երկու սուրեր իբրեւ խորՀբգա —
նչան իշխանութեան եւ ա ր գ ա ր ո ւ թ ե ա ն ՝
Պ ա տ ե բ ո ւ ն վ բ ա յ կ* ե բե ւ ա յ «Եղբա յ ր ո ւ -
թեան » նշանաբանը , ՚տՎտ էտտաուա» ,
որ կրնայ թարգմանուիլ «Պատրաստ ե —
ղիբ1> եւ որ առնուահ է Մ ա ր գ ա ր է ի ն մէկ
պ ա տ ո ւ է ր է ն . «Պատրաստէ ինչ ուժ որ
ունիս» :
Եւ ի ս կ ա պ է ս «եղբա յրներբ» կբ պատ -
բաստուին , ա ն լ ^ գ Հ ա տ ք ա ր ողոլթիւններ
կատաբե լով իսլամնե բու մէշ, ՀրաՀրելով
անոնց գ ա ւ ա ն ա ն ք բ եւ գերբ։ իրենց մ ա ­
մուլը, գիբք^րբ, Հբապաբակային ժոզով–
ներբ կամ անձնական Հանգիպո ւմներ բ կբ
հ՜առայեն ա/ս ն պ ա տ ա կ ի ն : ԱյնուՀետեւ
նոբընհաներր կ՝աքւնոլին իրենց կաղմա —
կ ե ր պ ս ւթեան ՜ մէշ յ
« Եղբայրութեան» Հ ի ՚ ^ ք ը թեմն է, կաղ–
մ ուահ իլրաքան չ ի ւ ֊ ր մ զկիթի չ ՚ ՚ ՚ ՜ Բ ^ Ը ՚
Տեսակ՚մբ բնսւանիք որ իբբեւ պետ կ՝բնտ—
րէ Գուրանի մ եկնոլթետնց մ ա ս ն ա գ է տ
ւ/ բ : Այս «բնտանիքներբ» պ ա ր բեր ա ր ա ր
ժողովնե ր կբ գումարեն , Գուբանբ ու -
ս ո ւմնա ս ի ր ե լո լ եւ զե կո ւց ո ւմնե ր լսելու
Համար զանաղան Հարցերու մասին; Ըն—
կերակցութիւնբ ունի նաեւ արիներու
խում բեր ե լ կիներու կազմակերպութիւն
մբ ..
Ընկերակցութեան գլուխը կբ գանուի
« Մ ուբ չ ե ա » ը , աւր ալե ր ա գ ո յ ն պ ե տ ն է եւ
որ կբ գաւրհէ ա շա կց ո լ թ ե ա մբ 12 Հոգինոց
՚էարչութեան մբ % իբրեւ լ^գՀ . ժողով կբ
հ ա ռ ա յ է 150 անղամնե րէ բ ա ղ կ ա ց ե ա լ Հա–
մա գ ո ւ մ ար մ բ որ կբ Համ ախմբէ բոլոբ
իսլամական երկիրներու ներկա՜յացուցիչ -
ներր % Այսսլէ ՛է «եղբա յ բ ո ւթի ւնբ»օժտ ուահ
է ներքին կաղմակեբպութեամբ մը որուն
չնորՀիւ կրնայ ղոբհ^ել իբրեւ իբական կա–
ռավարութիւն մը :
կազմակերպութեան միակ օրէնքն է
Գուբանին վսստակրօն պաՀպանումը : Ա յ գ
՚ լ ր ք ի ն սլատուէբները այնքան այլազան են
որ ամէն րան կախում ունի անաւնց մեկ -
նութենէն : Տ ո ք թ ՛ Խամիսի բ ա ց ա տ ր ո ւ -
թեան Համաձայն, րնկե ր ա կցութ իւնբ
միչտ բնղունակ է լ^կերային յ ՚ " ո – * " ք / է ի -
մութեան։ Եւ իբաւունքնեբու Հ ա ւ ա ս ա -
րութեան , մինչեւ ա ն գ ա մ կիներու ա ղ ա -
տ ա գ ր ո ւ թ ե ա ն : ԱՀաւասիկ իր խօսքեբը .
« կնոշ իրաւունքնե՛բր »: Մեր Գու -
բանը ա յ գ Հարցումին պ ա ս տ ա ս խ ա ն ա հ է
1372 տ ա ր ի առաշ–. իսլամ կինը միչա ն ո յ ն
իրաւոէն^երն ունեցահ է ինչ որ այրը :
Ան կրնայ ուսանիլ, աշփւատիլ ,իր ապ -
րուսաբ ճարել , պ ա տ ե ր ա զ մ ի երթալ :
Այշէ , Աարղաբէին աղշիկր , առաՉին օրե­
րու քարոզիչ մբ չէ՚Բր : Գալով կնոշ ք ա ղ ա ­
ք ա կ ա ն իրաւունքներուն , մենք անպաաե–
Հութիւն մբ չենք տեսներ որ կինեբր ա թ ո ռ
ունենան խորՀրղարնին մէշ՛ պ ա յ մ ա ն ա ւ
որ աէայելուչ Հագուին : Աենք երբեք Հա -
կաաւակ չենք որեւէ բա րենո բողմ ան , կը
բ ա ւ է որ Համաձայն ըԱայ Գուբանին : Ու­
րիչ խօսքով , կա ռ ա վ ա բ ո ւթի ւ ն բ կրնա յ որ
ե լ է օրէնք Հ ա ս տ ա տ ե լ սլայմանալ որ նեբ–
^չուի մեր բարո յական սկզրունքնեբէն :
Ե թ է վէ^ ՚^Ա հ ա գ ի Եղբայրութեան եւ
կ ա ո ավա րութեան մ ի^եւ , Աղբա յրներբ ո–
ր ո ՚ ՚ լ պիտի Հնաւլանգին :
= Մեր օրէնքը Գուրանն է : Ե թ է վ է ճ
հ ա գ ի , կը նչանակէ թէ կառավարութիլնբ
կ՝ ըն՚լ՚լի՛^անա յ Գաալրանին : Ա յ գ պարագա­
յ ի ն մենք Գուբանին պ ի ա ի Հեաեւինք ան -
վարտսն :
Եղբայրոլթե՜ան գորհունէութեան չր^ա–
նակը կը տարահուի գ լ խ ա ւ ո ր ա բ ա ր պե -
տական վա ր չութեանց , բանակին եւն ՚ ^ է ^ ,
եղբա յրներբ ս ե ր տ կապե ր ունին նաեւ Ե–
գ ի պ տ ո ս ի նոր վարիչներուն Հետ որոնք
Հ ա ւ ա տ ա ց ե ա լ ս պ ա ն ե ր են : Ամէն Հանգի —
սալոր առիթի մ էշ Տ ասն ե բ կո լ վա ր ի չնե՜ բ ը
Հ րասլա բ ա կ ա ւ կբ կ ա ա ա ր ե ն ա ւ ա ն գ ա կ ա ն
աղօթքնե՜րը : կ՝բսուի թէ անալամներ ալ
ունին Եղբա յ բ ութ եան մ է^ ;
Ան՛կեալ Ա եսլտեմբերին Հ րատա ր ա կ ո ւահ
օրէնք մը պաՀանշեց եղբա յ րութենէն ճշ -
գել իր գոբհունէութիւնը , ք ա զ ա ք տ -
կան կամ կրօնական : ի բ ր ե ւ բարի մ իւ -
սիլլմաններ , Եղբ՚սյրներբ չեն կրնար խտ՛
րութիւն զնեք աշէսարՀիկին եւ Հոգեւորին
միշեւ։ Ե բ կ ա բ աէիճա բանութ իւննե բէ ետք,
ո ր ո շո լե ց ալ կրօնական գ ո րհ ո ւ նէ ո ւթ ե ան
նոլէւրուիլ՛ Բա/ց եւ այնպէս կբ մասնակ -
ցին նաել ք ա ղ ա ք ա կ ա ն աշէսաաանքնեբու :
Շ " " " ՛քր Եղբայրներ անղամ են այն յանձ–
նաժ-ողովփն ոբ նոր սաՀմանագբոլթիէնը
կը մշակէ :
կաղմակեըպութեան գ ո բհունէոլթիւնր
մ իայն Ե գ ի պ ա ո ս ի մ էշ սաՀմ ա ն ա փ ա կ ո ւ ա հ
չէ , " ՛ յ լ Կ՝Ընգգբկէ բոլոր ա ր ա բ ա կ ա ն եր -
կիրներբ ել ամբոալշ էւսլամական աշէսւաար —
Հ ը ; Շարունակ մ ասնաւո բ քարողի ^ ե ր կբ
գ ր կ է մինչեւ Փ ա ք ի ս տ ա ն եւ \քայբ. Ա բ ե -
՛՜ելք : Ի ր անղտմներբ գորհօն գ ե բ կբ կա՛
տ ա ր ե ն իրաքի , իրանի ե լ Թուրքիո յ մէշ ,
յայտնապէս կամ գ ա ղ տ ն ի : Ցանցեր ունին
Ա՚իրիկէի միւս երկիրներուն մ է շ ։ Միայն
Ե՚լիոլտոսի մէշ իրենց անգամներուն թիւը .
կը Հաշուեն երկու միլիոն •
Թ– Ա– Թ՛
՝ոլ մ ի օբ գալիս են , որպէս թէ ա ռ ա ն ց
Ատալինի գ ի տ ո ւ թ ե ա ն , 1903 թուի Հա -
Հա յնավար ի ն ձերբակա լում են եւ տանում
Հա յաստան ու ե ր ր ո ր գ յար կից նետում են
վ ա ր ու սպանում : Անմիշապէս Հ ա յ ա ս ա ա ն
են ո ւղա բ կռ ւմ վիշինսկիին ե լ Մէ՛կս յեա -
նին , ^ յ ն ե լ ռ ւ այս «ղա րմանաՀ բ ա շ» ոճրա —
ղորհոլթիւնբ :
Բննռւթեան Հ ե տ ե ւան քբ~– չե կա յ ի ա ն գ ա մ ­
նե բին Մ ռւղգուս ի ն ելՐա կերն երին է լգնւլա–
կասՀարում են ,ռբպէսալի ի ս կ ա կ ա ն պ ա ա մ ռ ւ –
թէււնբ Երեւանռւմ կ ա ա ա ր ո ւ ա հ ոճէւբէւ՝ ե–
բեւան չ գ ա յ ամենեւին . . , «Ոճբագոբհու–
թեան ամ ենառրակեալ ձեւը :
Խանճեանի պատմութիւնն ""Լ Հ " " "
յայտնի է ու բացայայտ։՜ Նա եւս Աեաս -
նիկեանէւ նման Հայ ժողովուբգի Հ ա ն գ է պ
գոյութիւն ունեցող ա ն ա ր գ ա րութեան գ է մ
ուղեց ագայքարել, Հայասաանի ստՀման -
ներն իբ բնական գէ՚բքեբի վրայ գնե՜լ ե լ
Բերիան նրա Հաչիւր տ ե ս ա ւ ու տ ա բ ա հ ե ց ,
թէ Խանճեանբ վերշին օրերբ Հ ո գ ե կ ա ն
Հիւանգո ւթեան նչաններ էբ ցուցաղրում
եւ գ բ ա Հ ե տ ե ւ ա ն ք ո վ անձնասպանութիւն
գռբհեց • • • :
Այս չաբքբ կարելի էր աւելի ե ր կ ա ր ա -
ցնել Նիկողայոս կոլսել, Ա ր ա մ ա յ ի ս
Եբղնկեան , Ա. Լուկաշին , Բժ ՚ Համբար -
ձումեան , Գաղիկ Պարղեան եւայլք :
... Ա տալինի, Մոսկուայի չուրշը ղա -
նուսղ բազմաթիւ պ ա լ ա ա ն ե ր ի ց րացի՝ նոր
ոլա լա տ ը Ա ե ւ հովի տաիին , Աոչիում ար -
ժ ե լ է եօթը միլփոն րուբլի : Վորռշփլովի
ե լ Բե րէ՚ա յ ի սլալատնեբն ալ մ ի քի չ ՛՛լա -
կաս։ Բերիան կբ սիբէր բ ի լ ի ՚ ո ր ("՛՛՛Ղ՛՛՛Լ ՚
երեւի այսօբ Զեկայի ղնաանումն է լ կը
է-յաղայ։ Պ ա լ ա տ ը ղեռ նոր չինո ւահ , ճ ա ր –
տ ա բ ա ռ լ ե տ բ բէ՚լիաբի սրաՀը գէ՚գէ՛ ^ովը
չ ի կ ա ո ուսե լ , այլ Հ ա կ ա ռ ա կ կողմը՜– Ա - •
րիւնռուշա գաղանը երբ առաշին ա ն գ ա մ ^
ա ո ք Հ կոխե/ իր պ ա լ ա տ ն ու ա յ գ պակա —
սոէթէււնբ նկատել ս պ ա ռ ն ա ց ե լ է ւ^ասրաա– \
րապետ ի ն . «Երկու շաբտթից վե բագառ -
նալոլ եմ , ե թ է բիլիաբի սրաՀբ գէսլի հո­
վը ^ա յ է գ ն ղ ա կ ա Հ ա րե լ կբ Հրամ ա -
յեմ".»։
Ռուսէւոյ բանուորնեբի արիւն - քրտին—
քով ասլբռզ ա յ ս գաբչելի տղբուկնեբբ
չԼա յ ե լով ա յ ս ամ էն ա ր ք ա յական վա յելք–
ներին , այնուամենայնիւ ՚էերշ ի ՚ է ե ր շ ո յ
գ ա ւ ա ճ ա ն ո ւ մ են նրանց ե լ Հ ա մ ա յ ն ա վ ա -
րութեան ե լ էսորՀրղային ի ր ա ւ ա կ ա ր գ ի
թշնամէւնեբի կողմն են անցնաււմ ՚ . ՚
ԱՐԱԷՆ Ա– ՚ԲՀՆՅ– ԱԻՄԷՈՆԵԱՆՑ
Յ Ե Տ Ա Գ ԻՄ Ա Կ Ա Ն
ՇՍՐԺՈԻՍ՜Ը ԹՈհՐՔԻՈՅ Ս՛ԷՋ
Տ Ա Կ Ա Ւ Ի Ն ԱՐԱԲԱԿԱՆ ՏԱՌԵՐ ԿԸ ԳՈՐ -
ԾԱԾԵՆ . ֊ ֊ ԱՌԱԱՊԵԼԱԼԱՆ ՊԱՏ -
ՄՈՒԹԻՒՆՆԵՐ
Պոլսոյ «ճիւմՀոլբիյէթ » օրաթերթին
աշէսատակիցներէն Եաչաբ Բէմալ, որ քա­
ն ի մբ տ ա ր ի առաշ ն կ ա ր ա գ ր ա հ է « Ա ր ե -
ւելեան նաՀանգնեբու» թշուառութիէնւբ ,
նոր յօգո ւահ ա չ ա ր քո վ մ բ կը պ ա ր զ է յ ե -
տ ա գ ի մ ա ա կ ն շարժում ի ն զանազան ե ր ե-
ւո յթներր (13 Օ գ ո ս ա ո ս ) •
Անատոլուի ամէն անկիւնբ կարելի է
Հանգիպիլ նաէսկին տ ա ռ ե ր ուսուցանող
թ ա զ ա յ ի ն կամ գի լալական գպբոցներոլ :
Կբ բ ա ւ է չ ր շ ի լ արեւելքի , աւելի ճիչգ բ ո –
վ ա ն գ ա կ Անատոլուի մէշ, անուննեբուէն ու
Հասցենէբովը ճչգելոլ Համաբ Հ ա զ տ ր ա -
ւոբներ։ Ախալահ կ՝ըԱամ եթէ բսեմ որ
միայն արեւելեան նաՀանգներոլն յատուկ
են. անոնք։ Գայսէբիի, Գոնիայի , Ա ա լ ա -
թ ի ո յ , Անթէպի, Ատանայի մէշ ասոնցմէ
շ ա տ ե ր տ ե ս ա ւ ։ Բ ա ց է ի բ ա ց դ ա ս ա լ ա ն -
գութիւն կբ կ ա տ ա ր ե ն : Արեւելքի մէշ յ ո –
ռեղոյնին յոռեգռյնբ կայ։ Յետագէւմու -
թեան աղբիւրներ կան : Հօճաներ Հասցը -
նող մեարէսնեբ կան։ Աեհաալոյնր Նորշէւ–
ն ի մետբէսէն է, որ Օոմանցինեբոլ չրշա­
նէն ի վ ե ր կբ գոբհէ : Ոչ մէկ չրշանի ,
նոյնիսկ Աթաթիւրքի շրշանին չէ գ ա գ բ ե բ
գոբհելէ : Հիմա 150 ա շ ա կ ե ր ա ունի։ Գբ -
լուէսն ալ Շէյխ Ա ա ս ո ւ մ կբ գանուի։ Նոր–
չէ՛ն Մո՚-չի նաՀանգին կից Շէյխերոլ գիւղ
մ լ ^ է։ Յետոք Տէ՚՚սրպաքրրի Լիճէ ալալա–
ռակէւն կ ա պ ո ւ ա հ Հիչանէ։ մետբէսէն ՚ ՚ ՚ ռր
ի ւէազռւց կբ գոբհէ։
Թղթակից բ հ պ տ ռ ւ ե լով Լիճէ ի ճամ բան
բռնեբ է ա յցե լելու Համ ար ա յ ն տեւլի Համ–
բ ա ւ ա ւ ո ր մետբէսէն։ Դամբան տեսակցու—
թէււն մը ունեցահ է ս բ ճ ա ր ա ն ա պ ե տ ի մը
Հետ , Որ գառնօրէն ս ա անՀատալալի
գանգատ ր կր ներկայացնէ .
Աա ռատիօն ա ռ ա հ օրէս ի վեր գ ո ր -
հերս աւրուեայան : Ոչ եկող կա յ , ոչ գ ա -
ցոզ : Ռ ա տ ի օ ն ձեղի հաէսեմ :
Երբ ՚^՚^Բցուցի թէ ռատիօն ի ն չ ո ՚ ^ ւ վ ն ա ս
. • ղ ա ա ճ ա ռ ա հ էք պ ա ա ա ս է ս ա ն ե ց •
- Ա ս տ ո ւ ա հ Ա^^^նին ա ա յ շէյխերուն
եւ Հօճաներուն , գէյւղաց ինե բուն րսեր են
որ «Հարամ» է ա յգ սրճաբանբ երթալ եւ
այնաեղէւ շռւրբ խմել։ Հ ա կ ա ռ ա կ պարտ -
գային «քեաֆիր» կ՝րլլաք : ՈբռաէՀետեւ
ա յնտեղի աղբէււբի շուր էէն մ էշ ռ ա տ ի ո յ ի
ձայնր բո յ ն է գրահ։ Բեաֆիրռւթէււն է
նոյնիսկ ո տ ք կոէսել այն Հողբ ուր ռ ա -
աիոյի ձայն թ ա փ ա ն ց ա հ է։ Ուր որ է ռա–
տիօն , գժոխքն ալ Հոն է :
Ե րկրորգ նամակի մբ մէշ, Եաչաբ Բ է ­
մալ կ՝արձանա,լբէ ՚Բէմալէտտին աաւնուն
Շէյխի մբ Հետեւեալ մեբկացումներր (16
Օ գ ո ս տ ո ս ) •
Հ է յ ՚ ՚ ւ է թ անուն չէյէ" մբ կայ, ոբ 15–
20 ՚ լ ի ւ գ Հետեւռրղնեբ ունի։ իւրաքանչիւբ
տուն ստիպուահ է ամ էն տ ա ր ի Հարիւր
ոսկի գրկել անոր։ Շէյխութիւնբ ինչ է
գիտէ՛իք։ Շէյէոութիւնր կաղմակերպու -
թեան էսնգիր մբն է։ Շէյէ"ոլթեան կաղ -
մ ակե րպութիւն բ Հ ե տ ե ւ ե ա լ կ ե ր պ ա է կբ
Հիմնուի. 1) Մեհ Շէյխը, 2) Անոր խ ա -
լէւֆանեբբ ռրոնք ա ռ ա ւ ե լ ա պ է ս գաւառակ­
ները կը բնակին : Խալիֆաներն ալ իրենց
կարգէւն ունին չավռւչներ որոնք գիւղեր ր
տաս բահուահ են : Ասոնք թէ չէյէսին ք ա -
ք՛ո՛ւի չնե ր ր ե լ թէ գ ր ա մ Հաւաքողներն ՜են :
Օրինակ, Շէյխ Հէյոլէթի էսալիֆանեբբ
գբամներբ կբ Հաւաքեն ե լ անոր կբ տ ա -
ն ի ն ։ Մեղք է գ ր ա մ բ թղթատարին յանձ -
ն ե լ ։ Զէք կրնար երեւակայել այս շէյխե -
բուն Հանզէպ տիրող ա ւ ե լո ր գ ա ս լ ա շառ լ -
թ ի ւ ն ը ։ Օրինակ , կբ Հ ա ւ ա տ ա ն թէ չէյէ"ի
մը կոխահ Հողբ եռացնել ու խմել, ^եբմբ
կը բռւժէ ։Ալ աւելի ս ա ր ս ա փ ա զ ղ ո լ եւ
կ ե ղ տ ո տ ուրիշ բան մրն ա/ կայ .~ Զ ա ւ ա կ
չռւնեցոգ կիները չէյէսին մէզբ կը էսմեն ,
մայրանալու. Համար։ Ա ս ի կ ա ա ր ա ր ո գ ո լ -
թեամբ տեղի կ՚ունենայ : Շ ա բ ա թ մբ
աստղերուն տակ չ ի չ է ՚ ն մէշ կախուահ մ բ–
^՚"ԼԷ ՚Լ^Րն աղօթքով կը խմուի ե լ այղ
գիչեր կինը ամոլսնո քն Հեա կը պ ա ռ կ ի :
Ալանգոլթիւնը կբ պաՀանշէ որ ա յ ս սլա յ—
մաններուն տակ հնահ մանկիկին արուի
չէյխին անո ւ ն բ :
Շէյխ Բէմալէատինի Հետ կ՝ուղղուինք
Գէոլի ցից Ա ն ա ո ւ ք լեռները ճ ա մ րանե -
բուն վբայ բոկոտն կիներու , փ ա թ թ ո ց կբ–
բոզ տզոց, պատռտահ չալ՚էարներով գիւ­
ղացիներու կր Հանգիսլինք։ կբ Համբու -
րեն չէքխին ձեռքերր. Շատ մբ կրօնամոլ–
է Fonds A.R.A.M