€ 3
Ա Ռ
Ա Ջ
։>
Հ Ա Ի Ա ք Ա Կ Ա Ն
Աաաչինի
մաՀ/լ
Նոր
մ ք, բացաւ,
խոբ
֊
Հ բգ՛"յին
եբվբի
պ ա ա մ ո ւ թ ե ա ն
մէշ֊.
Աւելէ
քան
ք ա ռ ո բ գ
գաբ
« Ա ռ ա ^ ո բ գ ը »
պար
–~
տագրեց
բոլորէն
գիւաՀարութեան
Հաս
-
նող
սլաչտամունք
իր
անձին
Հ ա ն գ է պ
,
մաահ-ելու
, խօսելու
, գրելու
, գ ո ր ծ ե լու
,
ապրելու
եւ
մեռնելու
միօրինակութիւն
Համաձայն
հհուգեգծի»
:
192Տից
ի Վ Կ
1
երբ
« յ ե գ ա փ ո խ ո ւ թ ե ա ն
ե ր կ ա թ ե ա յ
գինուոբրֆ
(Զարիա Վոսաււկա.,
21
Գեկա.
1928
թ––,
նուիբուած
Աաալփնի
ծննգեան
յիսնամեակին)
, քշեց
կուսակ
-
ցութիւնից
վեբէին
րնգգիմագիրներբ
եւ
աոբոցկիականներր
ել
յեաոյ
սպաննել
ա
բ–
լաւ
— ֊
մինչեւ
անցեալ
Ա ա ր ա ի
8 ,
նչանա–
խեց
անղամ
չ փ ս խ ո ւ ե ց ա ւ
ի ր ա ւ ա կ ա ր գ ի
մէէ
•
"էԻ^է
հ.եԼ
վ ՚ " Ի ՚ " ՚ ֊ է բ
» քանի
կ ե ն դ ա
նի
էր
նրա
ստեգիուլն
ու
Հ"կիչր
: Տ ա ր ի
-
նեբի
րնթացքում
, երբ
ձեռք
էիբ
առնում
իւոբՀրգային
թեբթերբ,
կ ա ր գ ո ւ մ
էիբ
ան–
վ ե բ ^
ն ո յ ն
անունբ
Հաղաբաղոյն
փառա
-
բանութիւններով
, նբա
կաբծիքբ
, ցուց
-
մունքբ,
ճ ա ո ի
մասնիկբ,
Հ ա տ ո ւ ա ծ բ
ղե
-
կոլցումի
եւ
ա յ լ ն ։
Ի՞նչ
վիթխարի
խ ն ա
֊
յողութիւն
ա բ ա ծ
կբ
էէնէին
թերթեբր
, Է—
թ է
յօգուածնե
բի
աեղ,
ամէն
օր,
խոշոբ
ա ա ռ ե ր ռ վ
գնէին
խորՀ
•
բ ա ն ա ս ա ե գ ծ Տ ւ ֊ ա բ –
գ ո վ ս կ ո ւ
երկաողբ
Ես ձեզ աԱՈւմ եմ
Սաալին եւ այլ եւււ ուրիշ ^^Ի^ձ
՚"^ -
սում :
Ա աՀուան
Հողմ
ր
ա ն է ա ց ր ե ց
սարսափե
լ ի մգձաւանշբ
ոչ
միայն
խորՀրգային
մո–
գովուրգնեբի
, ա/լ
եւ
Համայն
մարգկռլ
-
թ ե ա ն
վբայից
I
Աթնոլոբտն
ա ն գ ա մ
կ ա ր
-
ծ ե ս
փոխռւեց
ու գ ա ր ձ ա ւ
գիւրին
շնչելի
:
Այժմ
միամ
տութիւն
չէ
յ ո յ ս ի
ն չո
յլ
ունե
նալ,
թ է ե ր կ ա թ ե ա յ
վ ա ր ա գ ո յ ր ի
այն
կող–
մբ
կարող
է
սկսուել
բնա
չբշում
մ
երթ
գանգագ,
մերթ
արագ,
խ ա ղ ա ղ
կամ
ցն
-
ցումներով
քի :
Նոբ
մ ա ր գ ի կ
ե կ ա ն
իչխանութ
եան
գ բ
-
լոլխ
—- ա ն կ ա ս կ ա ծ
կ ա ր ճ
մամանակի
Հ ա
մար
որոնք
իրենք
է լ յոգնած
էին
գեա–
ն ա ա ա ր ա ծ
ե բ կ ր պ ա գ ռ ւ մ ն ե
ր ից
:
Ատալին
անունն
ա ր գ է ն
աւելի
Հ ա գ ո ւ ա գ է ս լ
է
կրկ–
նլում
օրինակ
« ի գ վ ե ս տ ի ա »
պ ա չ ա օ ն ա
֊
թերիմի
որեւէ
Հաամրում
, քան
այս
ի»կ
յօգուածում
;
Լենին
վ ե բ ա գ ր ա ւ ե լ
է
պ ա ա ո լ ա ւ ո ր
տեղն
ու
ս ե փ ա կ ա ն ա ց բ ե լ
« Հանճարեղ
» ածականբ
: Ա ա բ ք ս ն
ու
կն–
գէլս
արթնացել
են
յ ի չռ ղութ
իւննե
բ ի մէ^ :
Մ ալենկովեան
ղեկավարութիւնն
իրեն
պ ա ա ռ ւ ա ն գ ա ն
է
լղարել
Հ ա մ ա յ ն ա վ ա ր
հ.կուսակցութիւնբ»
;
« Նա
է ոգեւորող
ու
կաղմ
ակե
բպող
կամքր
խորՀրղային
Հ ա ս ա ր ա կ ո ւ թ ե ա ն
,
վ ճ ռ ա կ ա ն
սլա
յ մ ա ն ա ւ ո րռղբ
րնկե րավա
բա
կան
կ ա ր գ ո ւ ս ա ր ք ի
ամրութեան
եւ
ան
-
խ ա խ ա ո լ թ ե ա ն
: Կ ա ռ ա վա
բ ո ւթ ե ան
բոլոր
օղակներում
աւելփ
եւս
պիտի
ղօրացնե լ
կուսակցութեան
աոա^ոլթիւնբ
ել ասլա
֊
Հովել
ա ա ռ ա ց ի
ղործագրումբ
Լենինեան
սկգբունքնեբի
: Բարձրագոյնն
ա յ գ
սկրղ
~
բունքներից՝
Հ ա ւ ա ք ա կ ա ն
ղ ե կ ա վ ա ր ո լ
֊
թիւնն
է կուսակցութեան
, որ
կատարելա–
սլէս
նեբղաշնակւում
է Ա ա ր ք ս ի
նչանաւոր
ցուցմունքի
Հետ՝
ա ն Հ ա ա ի
պ ա չ ա ա մ ո ւ ն ք ի
վ ն ա ս ա կ ա ր ո ւ թ ե ա ն
մասին՝»
« Տարիներից
ի վլ-ր
մեր
կուսակցու
-
թ ե ա ն
Հ ա մ ա յ ն ա վ ա ր ա կ ա ն
քարողռւթիւնբ
վերածուել
է անՀատի
պ ա չ ա ա մ ո ւ ն ք ի
քա–
րողչութեան
:
Իբրեւ
այգպիսին
նա
նսե–~
մացբել
է կուսակցութեան
, նբա
օ բ գ ա ն –
նեբի,
ինչսլէս
ել
գ ա ն գ ո ւ ա ծ ն ե ր ի
արժէքր
ստեղծաղ
ո ր ծ ա կան
ա չ խ ա ա ա ն ք ի
մէի՛
:
Հ Ա ա ր ք ս
գրում
էր
է ս
ինտերնացիո–
նալփ
(առածին)
գոյութեան
բնթացքոլմ
երբեք
չէի
թաղում
Հ ր ա տ ա բ ա կ ռ ւ թ ե ա ն
տ ա լ
ղանաղան
երկիրներից
Հասնող
այն
բաղմաթիւ
ոլղեբձնեբբ,
որոնց
մէ^
վ ե ր
էին
Հանում
իմ
արժանի
քնե
րս
ու
ձանձ
-
րոյ թ
սլա
աճ առում
ինձ
: Յ ա ճ ա խ
ես
գ ժ –
գոՀութիւնս
էի
յայանում
ղբանց
ուղաբ
-
կողներին
: իմ
ել
էնղ ե /սի
մուաքն
ին
-
տերնացիոնա
լ
( Ա իՀագգային
) պայմ
անա–
ւոբուած
էր
մեր
կողմից
մէկ
պ ա Հ ա ն ք ո վ
գ ո ւ ր ս
ձգել
հրագրից
այ ն ամ
էնբ
,
ինչ
ն պ ա ս ա ռ ւմ է Հ եղինակո
ւթիւննե
ր ի
ն ա խ ա ֊
պ ա չ ա ր ո ւ ա ծ
փ ա ռ ա բ ա ն ո ւ թ ե ա ն
» :
«
Միայն
Հ ա ւ ա ք ա կ ա ն
փոբձր,
Հ ա ւ ա
-
ք ա կ ա ն
ի մ ա ս տ ս
ւթիւնբ
կենղբոնական
կո–
միտէի
ել սաոբագաս
մարմիններ
ի , յ ե -
ց ա ծ
Մ ա բ ք ս
-
Լենինի
ղ ի տ ա կ ա ն
տ ե ս ո ւ
-
թ ե ա ն
վրայ
, ա պ ա Հ ո վ ո ւ մ
է ճչմարիա
ու–
՚ԺԳԻ^Ր
կուսակցութեան
ել պ ե տ ո ւ թ ե ա ն ,
միութիւնն
ոլ
խաացույքբ
մ եր
չարքերի
է
Հ ա ւ ա ք ա կ ա ն
ղ ե կ ա վ ա ր ո ւ թ ե ա ն
սկդբունքր
պէտք
է խստօրէն
պաՀուի
կ ո ւ ս ա կ ց ա կ ա ն
օբգանների
գործունէութեան
մէ
^Հ
Հ ա ւ ա –
ք ա բ ա ր
նրանք
պիտի
Հսկեն
կ ո ւ ս ա կ ց ա
-
կանների
ա չ խ ա տ տ ն ք ի
վրայ,
ա ռ ա ն ց
նկա
աի
առնելու
նրանց
գիրքն
ու պ ա չ տ օ ն բ Ֆ
է
Այս
կանչը
ասենք
Հրամանն
ա ր ձ ա կ
-
•I
ում
է
Բ ե ր ի այ ի ղ ա տ ա ս լ արաումի
Հետ
ղուգլնթաց
; Բ ե ր ի ա
-
կանութիւնը
Հակա–
գրւում
է Հ ա ւ ա ք ա կ ա ն ս
ւթեան
:
Կր վե
-
ր ա պ ր ի "
վերքփնս
մ ա Հ ա պ ա ր ա
ոստիկան
-
նախարարին
, թ է նրա
Հեա
Հողը
կը
մանի։
Ապագան
ցոյց
կուաայ
: Բայց
պարղ
է ,
որ
Հ ա ւ ա ք ա կ ա ն ո ւ թ ե ա ն
սուր
բարձրտցնո–
ղբ
ինքն
է լ նրանով
կբ
ղարնոլի
: «Լենին
-
ե ա ն
սկղբունքբ»
մ ե ռ ա ծ
տառ
ու
ա ռ
-
ժամեայ
ք ա ր ո ղ չ ա կ ա ն
խարերայութիւն
կը
մնայ,
ե թ է
չչինի
կարծիք
յայտնելոլ
եւ
մեծամասնութեամբ
որոչում
տ ա լ ո ւ
աղա–
ա ութիւնբ
:
կ՛՚ունենա՞ն
քաջութիւն
կոտրելու
մէկ
օղակբ
ստրկութեան
շղթանեբի
: Այն
ա
-
տեն
ամբող^ութիւնբ
կր
սկսի
քո՚կո՚-էլ
•
Աաուեբների
կբ
վեբածուին
մէկր
միւսին
կռթնած
անթիւ
ս ա տ բ ա պ ն ե բ բ
, որոնք
վե–
րից
վ ա ր
բաղմած
են իչխանութեան
աս
-
աէւճտննեբի
վրայ։
Ե թ է
երկու
Վբտցիների
ա ն Հ ե ա ա ց ո ւ մ ո վ
ի ր ա պ է ս
բուժուել
են մեծ
մ ա ր գ ,
Հայր,
Հանճար,
ուսուցիչ,
ղօբավար
, ճարտա
-
րապետ
, տ ե ս ա բ ա ն , լ ե ղ ո ւ ա գ է տ , մի
խօս–
Ն Ո Ը է ՛Ն
« Ի Մ Ա Ն Ո Ի Շ Ի Կ Վ Ա ՚ ւ ՛ " • ՚
•
ՊՈԻԷՆՈԱ
Ա Յ Ր կ Ա
« Յ ա ռ ա շ »
վեր
-
շերս
արտատպած
էր
« Վ ա թ ա ն » ի
յօգուա–
ծաշարքին
կարգ
մը կէաեըը՝
Վ ա ն ի
մա
-
սին
։
Այս
ա ն գ ա մ
յ օ գ ո ւ ա ծ տ գ ի ր բ
Վ ա ն ի
կլփ ֊ ֊
մային
, քոլբին
, սքանչելի
ա ե ս ա բ ա ն ն ե բ ո ւ
,
շ բ ք ա պ ա տ ի
լեոներու
, գ ե ղ ա ծ ի ծ ա ղ
ծովա
կի , Համա
յնապատկերին
առշեւ
իբ
Հիա
ցում՛բ
յայտնելով,
երրեմնի
բաղմարնակ
եւ
չէն ո ս ա ա ն բ
կբ
բ ա ղ գ ա տ է ր
ներկայ
խեղճութեան
Հետ
:
կ՚՚օղտուիմ
առիթէն
, քանի
մը
իբողոլ
֊
թիւններ
յիշեցնելու
Համար։
Վ ա ն ի
մէշ
իբրեւ
թուրք
ա ր Հ ե ս ա ա ւ ո ր
ես
կբ
յիչեմ
միայն
1-2
սոլկար
,
(եմէնի
կարողներ՝)
եւ
կօշիկի
Հ ն ա կ ա ր կ ա ա ն ե ր
(վ՚ինաչի)
, իսկ
իբրեւ
ա ռ ե ւ տ ր ա կ ա ն
2—3
թուրքեր
կային
որոնց
ա պ ր ա ն ք
Հայթայ
-
թողնեբբ
նորէն
Հայերն
էին
;
Վ ա ն ի կ ե գ ր ո ն ա կ ա ն
շուկային
մէշ
կային
նաեւ
արՀեստաւորնեբ
, ամէն
մէկը
իր
ա—
ռանձին
բաժանմունքին
մէշ,
ինչսլէս
եւ
ոսկերչանոցբ
ուր
կ ՛ ՛ ա շ խ ա տ էին,
կը ղոբ
-
ծէին՝
բ ա ց
խանութներու
մէշ
, ոչ
թէ
« Հայ
թաղերու
մէշ»
... :
^Վյսթան»ի
յ օ գ ո ւ ա ծ ա գ ի ր բ
երբ
ք ա ղ ա ք
բերուելիք
շուբի
մասին
կը խօսի,
չի
յիչեր
թէ
Հետքը
չէ մնացած
ալն տ ա ս ն ե ա կ
աբ–
Հ ե ս ա ա կ ա ն
աղբիւրնե
բու
որոնք
առաաօ
-
բէն
կբ
Հոսէին
Վ ա ն ի
՚ — - Ա յ գ ե ս տ ա ն ի
ս ա
-
ղ ա բ թ ա խ ի տ
ծ ա ռ ե բ ո ւ
, վւողոցներու
մէ
-
շէն
, բոլորը
արգիլնք
ֆիղիքական
աշվսա–
տ ա ն ք ի
եւ
նիւթական
ղոՀողութեանց
։
Վ ա ն ի
Հանճարեղ
ա կ ա ն ա փ ո բ ն ե ր բ
Լ քան
-
քաններ)
աոոլներ
կը
շինէին
Համալս
.
մ ա ս ն ա գ է տ ն ե ր ո ւ
ե ր կ ր ա չ ա փ ա կ ա ն
ճ չ գ ո ւ ֊ -
թեամբ,
5–&– քիլոմեթր
Հեռուէն
խորունկ
գ ե տ ն ի տ ա կ է ն
շրուղինեբ
բ ա ն ա լ ո վ
շուրը
գուրս
կբ
Հոսեցնէին
որոչուած
կէտին
ւէը–
բայ
:
Վ ա ն ի
այս
ա ր Հ ե ս տ ա կ ա ն
աղբիլրներբ
Թուրքիոյ
ոչ
մէկ
քաղաքէն
մէշ
գոյու
-
թիւն
ունէին
: Այս
ա ր Հ ե ս տ ր
գիտէին
մի–
այն
Վ ա ն ի
«քանքաններ»
, ԼքՍր իմ
եան
Հա
յ –
ՐԻԿր
իր կաթողիկոսութեան
շրշանին
քա
նի
մր Վ ա ն ե ց ի
քանքաններ
կշմիածին
տա
րաւ
եւ Վ ա ղ ա ր շ ա պ ա տ ի
մէշ
Վ ա ն ի
պ է ս
ա ր Հ ե ս տ ա կ ա ն
աղբիլր
շփնել
աուաւ)
:
Վ ա ն ի
ա ր Հ ե ս տ ա կ ա ն
մ իշռցներով
շ ի ն -
ո ւ ա ծ
աղբիլրներն
էին
որ
տ ա ր ի ն ե ր ո վ
աստո
ւ ա ծ այ ի ն
օրՀնոլթեան
պ է ս
կը
Հո
-
սէին
, գոՀացնելով
բնակչութեան
պէա
-
քերբ,
ո ռ ո գ ե լ ո վ
այգիները
,
բանշաբանոց–
նեբը
եւն
. :
իսկ
« Զ ա ռ ն ա պ ա ա ի »
շուրը
Ա •
Գբիգոը
ք ո վ
նոր
Յ ո վ ս է փ
ե ր կ ր պ ա գ ե լ ո ւ
ու
նրա
առշեւբ
սողալու
ա խ տ ի ց
, թող
երկբի
ղեկբ
յանձնեն
միակ
եւ
ճչմարիտ
Հ ա ւ ա ք ա կ ա
-
նութեան
•
աղաա
ժողռվրգին
:
ՀԱՅԿ
ԱԱՐԳԱԵԱՆ
՛վանքին
ց ա ծ
ձորակին
մէշ
Հո՜սող
քիչ
մը
շո՞ւրն
է որ
վարէն
վ ե ր
Հանելուկ
ք ա ղ ա ք
պիտի
բերեն
. . . Թուրքեբբ
լալ
խօսք
մը
ունին.
« Ե թ է
" ո ՚ ֊ լ է լաւ
սուլիչ
է»;
Վ ա ն ի
կռրսոլած
նրբաՀիւս
ոստայնան
-
կութեան
մասին
ալ
կբ
ցաւի
յ օ գ ո լ ա ծ ա
-
գիրր,
այն
ալ
ղեռ
վերշփն
տտրիներոէ^
X
Անցեալին
տ ե ղ ե ա կ
չէ :
Միշանկեալ
պ ա տ մ ե մ
որ
գ ե ռ
80"՛^"՛^՛
թուականներէն
սկսեալ
Վ ա ն ի
մէշ
կը
գ ո ր ՛
ծէի՚քձ
յար
եւ
նման
ա ն գ լ փ ա կ ա ն
բ ո ւ ր գ է
կերպասներու՝
մէկ
լայնքով
եւ
զանաղան–
տեսակներւ^վ
լ^ւտիր
գիմացկուն
եւ
ճ ա շ ա
կաւոր
կե բսլասեզէննե
բ՝
ղ գ ե ս տեղէն
ի
Հա–
մ ա ր
:
Նո
յ ն թո ւ ա կանն
ե ր ո ւ ն Հօրեղբայրս
Ա
ան–
չէսթբէն
ոստա
յնանկութեան
կարգ
մ
ը
կաղմածներոլ
Հեա
զանաղան
գոյներով
եւ
Հ ա ս տ ո ւ թ ե ա մ բ մ ա ն ա ծ ի թ ե
լե ր կը
զրկէՎան
իր
եղբայրներուն
, թ ե լ ա գ ր ե լ ո վ
ոբ
շա
-
նան
Վ ա ն ի
տ եզական
կտաւ
գ ո ր ծ ո է ^ ե
բու
ձեւով
կ ե ր պ ա ս ն ե ր
գ ո ր ծ ե լ
:
Կր Հ ա ս տ ա տ ե ն
ա ր Հ ե ս տ ա ն ո ց
,
ճարտար
վարպետ
«ոլսթա
՝ Բ ա տ է օ » ի
Հետ
գործի
կը
ձեռնարկեն
, կը
Հիւսեն
լ^տիբ
կ ե ր պ ա ս ե
-
ղէն
:
Մ իայն
ողորկելու
, աբգոլկելոլ
գ լ ա –
նաւոբ
արղուկը
կը
պ ա կ ս է ր ։
ճարսլիկ
Վ ա ն ե ց ի
մ բ ճարը
կբ գ ա ն է ծանօթանալով
,
մտերմանա
լով
Վ ա ն ի
բ ե բ գ ի
սլաՀասլան
սպային
Հ ե տ ,
փ ո խ ա ն
վճարումի
գ ա ղ տ ն ի
բ ե ր գ է ն
գուրս
կը բ ե ր է
Հ ի ն եւ
ա ն պ է տ
թնղանօթնեբոլ
երկու
խոզովա1ղերը
ել
տեղին
վրայ
կը
սղոցէ,
կբ
կարճեցնէ
ա
~
միսնեբով
:
Վ ա ն ե ց ի
Թումազեան
Ա ա Հ ա կ բ
իբ
" ՛ յ ս
ճ ա բ պ ի կ
Հնարամ
աու
թ ե ա մբ մեծ
փայլ
կու
տ ա յ
Վ ա ն ի
բրգեղէն
ոստայնանկութեան
,
մ ա ն ա ւ ա ն գ Շ ա տ ա խ ի
շալ-սոֆ
գ ո ր ծ ո ւ ա ծ
ներու
ալիք
ալիք
փայլ
կ ո ւ տ ա բ
, ա ր գ ո լ
-
կելէ
վեբշ^։3
ատ կապէս
մ եը
աբՀեստանոցի
ապբանքներբ
աբզոլկելով
մէկ
լայնքի
վը–
բտյ
զգեստեզէնի
կերսլասնեբ
1լ ունենա
-
յ ի ն ք ։
Հ ե տ գ Հ ե տ է
20—25
«տէղկեաՀ»ի
ապ
րանքը
Հաղիւ
կը
բաւէր֊
օրուան
պ ա Հ ա ն
-
շ ի ն
:
1895/՛
Հայկական
կոաորածնեբէն
ՔԻԼ
ա ռ ա շ
Գ.
զօբաբանակի
(Եբղնկա)
Հբա
-
մ ա ն ա ա ա բ
Զէքի
փ տ չ ա ն
երբ
չ ր շ ա գ ա
յ ո ւ
թ ե ա ն
ելած
էր
Համիտի
Հրամանով,
Հան
գ ի պ ե ց ա ւ
նաել
Վ ա ն ։
Փ ա շ ա ն
Հիացալ
Վա
նի
Հա
յեբու
ո ս կ ե ր չ ա կ ա ն
ա ր տ ա գ ր ռ լ
-
թեանց
վ ր ա
յ : Բ ա
յ ց
աւելի
զարմ
ա ց ա լ
տ ե ս ն ե լով
Վ ա ն ի
մէշ
գ ո ր ծ ո ւ ա ծ
ա ն գ լ ի ա
-
կան
կեբպասներբ։
Ա ւ գ ե ց
անձամբ
տեսնել
գ ո ր ծ ա ր ա ն ա ա է ր բ ։
Ո ս տ ի կ ա ն ի
մբ ա ռ ա շ
~
նոբգութեամբ
Հա
յբս
վախով
գ ո ղ ո վ
ներ
կ ա յ ա ց ա ւ
միւչիրին
, ոբ
գ ո վ ա ս ա ն ք ն ե ր
եւ
խոստռւմնեբ
չռայլելով,
ըսաւ
թ է
պ ի ա ի
գ ր է
Պոլիս
ել աբՀեստից
շքանշան
բերել
պիտի
տ ա յ ,
թէ
էլուզէ
ոբ իր
զինուորնեբը
Վ ա ն ի
մէշ
գ ո բ ծ ո ւ ա ծ
բ ո ւ ր գ
կ ե ր պ ա ս ն ե ր
Հագնին
, թէ պատրասա
է
ղբամաղլուխ
ալ
տ ր ա մ ա դ բ ե լ ո ւ ։
Տ ա ր ի
մը
վերշ
աեղի
կ՚ունենար
1896
Յունիս
3^
կ ո տ ո ր ա ծ բ
որուն
ղոՀ
գ ա ց ի ն
Ա յ գ ե ս տ ա ն ի
թաղերու
մաս
մբ
բ ն ա կ ի ^ ե –
ՐԸ,
թ ր ք ա կ ա ն
թաղերուն
շ ա տ
մօտ
րլլա
-
Տ Ա Կ Ո Ց ԹԸ
Եւ
բաղմաթիւ
գ ո ր ծ ե բ
Ու
բազմաթիւ
Հեղինակնեբ
կան
Հ ա յ ա ս ա ա ն ի
մէշ,
որոնք
ե ր ա ժ շ տ ա կ ա ն
ասպարէզին
վբայ
շ ա ա
մեծ
դ ե ր
կր կ ա տ ա ր ե ն
: Անոնք
երաժշտութիւնը
Հասցռւցին
այնպիսի
ր աբձունքնե
բու
,
որ
միշաղղային
բեմերու
վբայ
եւս
Հայկ–
ե–
բաժշաութիւնբ
այլեւս
գ ա ր ձ ա ծ
է
կաաա–
րե
լութ
եան
Հ ա ս ա ծ
ե բ ա ժ շ տ ա կ ա ն
ե բ ե
-
^"յթ՝–
Այնպիսի
Հեղինակներ
, ինչպէս
Ա՜
րամ
հքաչատուրեանբ,
որ
սլէտք
է
ըսել
1
Հայ
աղղային
ոզիի
գլխաւոր
արտա
յ ա յ
-
ա ի ղ
է
այսօբ
ե ր ա ժ չ տ ո ւ թ ե ա ն
մէշ,
իր
բոլոբ
ստեղծագործութիւննեբը,
ըԱայ
նը–
շանալոր
«՛Բ
ոն
չէ
բ թ
օ»ն
, « Գ ա յիանէ
բ ա
-
լէթբ^
1
կամ
առանձին
Հ ա տ ո ւ ա ծ ն ե բ բ
,
<Տ.Թոքաթթա»ները,
«՝Բանթա
թ»ներ բ եւն • ^
" ՛ յ "
Բ
"լոր
ե ր ա ժ շ տ ա կ ա ն
գոբծեբը
Հ ա մ ա կ
ո ւ ա ծ
են ազգային
ո ճ ո վ
եւ
աղղային
ար
-
ա ա յ ա յ ա ո լ թ ե ա մ բ
:
Անոր
գործի
շարունակոզն
է այսօր
, նոր
ե բ ի տ ա ս ա ր գ
երաժիշտ
Յարոլթիւնեանբ
,
ոբ
ա ր ա ա ս ա Հ մ ա ն ի
մէշ
յայանի
եզած
իր
գործերէն
ել թ է մասնաւոր
տեղեկոլ
-
թիլններէն
զատելով
, արժանաւոր
յա
-
շորգը
սլէտք
է
լ ի ն ի Ա ր ա մ
քւ
/աչատոլր
֊
եանի
:
Ասլենգիարեանբ
, սր
Հ ա մ ա ռ ո ւ ս ա կ ա ն
չավւանիչով
երաժիշտ
է , ղարձալ
Հայաս
տ ա ն ի
երաժշաութեան
ւլլխաւոր
գոբծոզ
—
ներ
էն
մ է կը
եւ
ա յնսլիսի
ուժեր
,
ինչպէս
Ան
ուշա
լան
Տ է ր
Վ ե ւ ս ն գ ե ա ն ը , Ջ ա ք ա ր
եա
նր , Մելիքեանբ
, երկու
Աելիքեաններ
եւ
ոլրիչ
բաղմ
աթիւ
ե բ ա ժ շ ա ա կան
ուժեր
,
Հ ա յ ա ս տ ա ն ի
մէշ
կբ
գործեն՝
շնռբՀիւ
այն
Հանղամանքին
, որ , թ է
կուսակցութիւնը
ել
թէ
կառավարութիւնը
նիւթական
մի —
շոցներ
չեն
խնայեր
ե ր ա ժ չ տ ա կ ա ն
Հիմ - .
նաբկսւթիւննեբու
ել ե ր ա ժ չ տ ա կ ա ն
ար
- )
տ ա ղ
բութ
իւննեբո
Լ
ք ա շ ա լերութեան
Հա
-
մար
:
Հայկ.
երաժշտութիւնը
այսօբ
,
Հ ա
-
յաստանի
ամէնէն
ղ ա ր զ ա ց ա ծ
մշակոյթն
է
. որով
Հայ
ժողովուրղը
,
զուրս
բ
թէ
\
ներսր
, կարող
է
իրեն
Հսլարա
զ գ ա
լ
; Ա
-
մէնկն
քիչ , կ ա ռ ա վ ա ր ո ւ թ ե ա ն
ել
կ ո ւ ս ա կ –
ց ա - թ եան
Հ ե տ ա պ ն գ մ
ան
ենթ ար կո
լած
մարգիկ
կան
Հայոց
երաժշտութեան
աս
-
պարէզին
մէշ,
ել
ա յ ս պ է ս
բսենք
Հա
-
յասաանէն
գ ո ւ բ ս , ամ
էնէն
մեծ
Հռչակ
աուողբ
Հայ
երաժչտութիւնն
է ։
Հ ա յ ա ս տ ա ն ի
Օ փ ե ր ա ն , որի
չէնքը
կա
-
ռուցուած
է Թ ա մ ա ն ե ա ն ի
ծ բ ա գ ր ո վ
, ա
-
նոբ
անմիշական
Հսկողութեան
տակ
ել
որ
այսօր
Ե ւ ր ո պ ա
յ ի ա ռ ա շ ն ա կ ա ր գ
օ փ ե բ ա
յ ի
չէնքեբու
Հ ե տ
մլքցող
կառուցում
է,
սաեզ
ծ ա ծ
է Հայկական
Օ պ ե բ ա : ճ ի չ գ
է,
ա յ գ
օփերայի
մէշ կբ
ներկայացուին
, մեծ
մա
-
սամբ,
օ տ ա ր
Հեղինակներ,
ր ո վ Հ ե ա ե ւ
,
Հայոց
օփեբայի
ա ր ո լ ե ս ա բ
գ ե ռ ե ւ ս
օտաբ
զարգացմ
ան
չրշանի
մէշ
է,
բայց,
արդէն
ունինք
այնպիսի
գ ո բ ծ ե ր ,
ինչպէս
Զոլխա–
ճեանի
օ փ ե րաներբ,
որոնք
կբ
ներկայաց
ուին
Հ ա յ ա ս ա ա ն ի
մէշ,
Ա պ ե ն գ ի ա բ ե ա ն ի
« Ա լ մ ա ս տ » ր ,
Տ ի գ ր ա ն ե ա ն ի
«Անռւշ»բ
եւ
8 •
10
նոր
օ փ եր ա ն ե ր
,
Հա յաստանի
ե–
բ ի տ ա ս ա բ գ
զրոգներէն
,
Հեղինակներէն
,
որոնք
սակայն
, իրենց
ե ր ա ժ շ տ ա կ ա ն
ա բ
-
ժէքով,
բ ս ա
երեւոյթին
, այնքան
բարձր
վ ի ճ ա կ
չեն
ներկայացնեբ
, ոբ , ա ռ Հ ա ս ա
-
բ ա կ
Հա յասաանի
մ էշ սակա
լ
ա ն գ ա մ ն եբ
կբ
բեմագրուին
, իսկ
ա բ ա ա ս ա Հ մ ան՝
որ
եւ
է տ ե գ
գ ե ռ
եւս
չեն
Հ ա ս ա ծ
:
Գրեթէ
, նո յնպիսի
վ ի ճ ա կ
ունի
ել
ճ ա ր
տ ա րապետ
ութիւն
բ :
ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ո լ
-
թիւնբ,
ինչպէս
գ ի տ է ք ,
մ ե ռ ա ծ
երաժշ
—
տութիւն
է,
այսին^^ւ
, այն,
ինչ
որ ե ր ա —
ժ շաութեան
այն
զգացումները,
ապրում
~
ները
, գ ա ղ ա փ ա ր ն ե ր բ
1լաբտայայտուին
ձայներով
, ճ ա բ տ ա ր ա պ ե տ ո ւ թ ե ա ն
մէշ
է լ ա ր տ ա յ ա յտուին
ք ա ր ա
ւին
ձեւեբով
,
քա
քին
ա յ ս կամ
այն
ձեւը
տ ա լ ո վ
. ք ա ն գ ա
-
կ ա գ ո ր ծ ո ւ թ ե ա ն
եւ ճարտա
ր ա պ ե ՜ տ ո ւ թ ե ա ն
մէշ՝
ճ ա րաա
րապետական
կառուցումնե
—
Այստեղ
եւս
,ոչ
այնքան
, ինչքան
ե ր ա
-
ժչաութեան
մէշ,
բայց
այնուամենայնիւ
,
կ ո ւ ս ա կ ց ա կ ա ն
կամ
պետական
Հակակշիռը
այնքան
աղատութիէններ
չունէի
գ ո բծելու
,
որքան
գ բ ա կ ա ն ո
ւթե
ան
մ էշ :
Հա
յ ա ս ա ա ն բ
այսօր
ճարտարապետական
կառուցումնե
րու
լ ա ւ ա գ ո
յ ն միշավա
յրե բէն
մ է է ^
է
X
Հ ա յ ա ս տ ա ն ի
մէշ
կան
բազմաթիւ
ճարտա—
բասլետնեբ
, որոնք
Հռչակաւոր
են
իրենց
ճ ա րաարապետական
կառուցումներով
, ոչ
միայն
Հ ա յ ա ս տ ա ն ի
, այլեւ
Հայասաանէն
գ ո ւ բ ս , Ռ ո ւ ս ա ս տ ա ն ի
ուրիշ
շբշաննեբուն
մ է շ ։
Հ ա յ ա ս տ ա ն ի
ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ո ւ թ ե ա ն
ն ա –
Հ ա պ ե տ բ
գ ա ր ձ ա ւ
, Հռչակաւոր
, ց ա ր ա
-
կան
Ռ ո ւ ս ա ս տ ա ն ի
ժ ա մ ա ն ա կ
մեծ
Համ
- \
բաւի
տ ի ր ա ց ա ծ
ճարտապետ
Ա լ ե ք ս ա ն գ բ |
Թամանեանը
որի
Հայրենասիրական
շան
– \
քեբու
^ ո րՀիլ
Հա
յ ճ ար տ ա ր ա պե տ ո ւթի լ–
I
նըկազմակերպուեցալ
գ ե ռ
եւս
Հ ա յ ա ս տ ա
նի
Հ ա ն ր ա պ ե տ ո ւ թ ե ա ն
շրշանին
ել
որ
իբ
չ ո ՚ ֊ բ շ բ Հ ա ւ ա ք ե ց
Հայ ճարտարապետ
-
ները
թէ
Ո՚ուսաստանի
եւ թ է
Հայաստա..
նի
մէշէն
:
ինչպէս
Ա ր ա մ
քց
ա չ ա ա ո լ ր ե ա նբ երաժշ
-
տ ո ւ թ ե ա ն
մէշ
գ ա ր ձ ա ւ
Հռչակաւոր
եւ
Հ ա –
ւաստա
նէն
տա րուեռ
ալ Մ ոսկւ
իբրեւ
Համ
ամիութենական
արժէք
ներկայացնող
ե բ ա ժ չտագէտ
, ճ ա ր տ ա ր ա ս լ ե ա ո ւ թ ե ա ն
մէշ
եւս կարօ
Հալաբեանբ
, որ
Հ ա յ ա ս տ ա ն ի
լաւագոյն
ճ ա ր տ ա ր ա պ ե տ ն ե ր է ն
մէ1լն
էբ
,
տ ա ր ո ւ ե ց ա ւ
Ա ^ ո լ ս ա ս ա ա ն
իբրեւ
Համամ՝ի
-
ութենական
չ ա փ ա ն է չ ո վ
ճարտարապետ
:
(10)
1
Fonds A.R.A.M
