0
|քօոճ6 €ո1925.քՀ.Շ.Տ.376.286 օ
0ս–«է6Աք : Տ € » . 1«1ՏՏՃ&ա1
օ
Վեցամս. 1100 Փ՜ր–, Տար
- 2200 , Արա–
ՅՕՕՕ
՜ւիր– «
էտԼ €06. 15-70 Գին 10 Ֆր •
€.Շ.Բ. Ր
ՅՈՏ 1678-63 օ
Տ3ա«(11 21
Ա
ՅՈ
1953
՝ Շ ա բ աթ 21 ՄԱՐՏ Տ
օ
(ՕՕՕՕՕՕՕՕՕՕՕՕՕՕՕՕՕօ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ
28րդ ՏԱՐԻ - 28«
« 0 7022–՚եոր շրջաՏ թ ի ւ 2433
հյմբագիր՝
է–
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ օ ք
խսպաղոէթքէւ1ւ
...
ՄԵՐ
ԻւՕԱԲԸ
1ԲԱՏԵՆԱԳԻՐ ԳԱՕՏԻԱՐԱԿԸւ
Վաղը, կէրակի,
Փարիղի
մէք ալ
կը
աօՆուի
Հ ՚
ԱաՀակ
վրգ • Տէր
Ա՝ովսէսեանի
կրթական
գռրծունէութեան
ՏՕամեակը
,
նախաձեռնութեամր
Հին ել նոր Աչա կե ր անե ր ո լ
Մ իութեանց
:
Ե րաէսաագիաական
ա յս
ցո յցով
հ՜ե րունի
յո -
րե լե ա ր ը սլէէտ ի մ եծ՜արուէւ
նաեւ
իրրեւ
մ՝ աաենա
-
գէր
)
Հ ե ղէնակ՝՛
չարք
մ ր
սլա ամա կան
երկերու
որոնց մէկ
մ ասր կր մ՜նա յ անտիսլ
ւ
Իր աչակերաներր
, Վենետիկի
Մ ուրատ
Ա՛ա -
ֆայէլեանէն
մինչեւ
Փարիղի
Աուրաաեանր,
բաղ–
մոլթիւն
մր կր կաղմ են ; Ա եհ՜ մասով
տիրացահ՜
վւա յլուն
ղէւրքերոլ
է
Եթէ մեր Հայրենի
Հ ողերուն
ւէրայ
գանուէինք,
տա րակո յս էկա
յ թէ չաաե րը ղո րհ՜օն գեր
պիաի
կաաա րէ էէն նաեւ
մ չակո յթէ՛ ճակատէ՛ն
՚էրա
յ ;
ինչսլէս
էէ
ը ւղատմութեան
գիրքերուն
, նոյն
-
պէս
տմենօրեա
յ դասերուն
մ էք
յո րե լե ա ր ին մի -
՚ոյն
միտքր
չէ որ կր ՚լորհէ
\այլ եւ սիրար
:
Իր րոլոր աչակերաներր
եւ
սլա չտօնակէէցնե
ր ր
կը վկայեն
թէ
Հ՛
ԱաՀակ
մասնաւոր
նաէէէէսնձա -
էսնւլ ր ու թ ե ամ ր կ արհ՜արհ՜էր
Հայրենաո
էւ րո
ւթեան
Հուրը;
Ն՚՚յն
է
՚ոկ
այն պարաղաներուն
մէք
^ՐՐ
չո րուցամ աք վե ր լո ւհ^ ումնե ր կր կատարէր
:
Ա,յստեւլ,
Հ րապա րէսկա
յ էէն Հանգէսեերու
մէք
ալ, ամէնէն
աւելի
այգ
գիհ^ն էր որ աչքի կը ՛լար–
նէր,
ճառ
էսօսահ՜ ատե՚՚ւ
է
կը
թ
էէ ւէէ
թէ վա րգա
սլե տէն
աւե լի Տարօն
ցին
էր որ կը խօսէր իր մէք, երր կր աարւեողէր
Հ ա յ -
կա՚լանց
վէաոքը : Ե՛– կա՛ք , երը կը ՚էւոլէձէր
ցնցել
օաար էւն Հրապո յրեերուն
տակ
թմ րահ՜ Հալ
է
՛նե րր է
է՛րրեւ
Ա էսիթաըեան
միարան
, անչուչտ
Հ
•ւ– .
Ա
սէՀակ
ալ
ուձւի
մ աոնաւէէ ր տ ե սա կէ ան ե ր
Հա
յոց
պատմ ութե՜ան
, մամ անակակից
ղէպքերու
, ի^Հ ~
պէս
ե լ
գա ւանա կան
Հարցերու
մ աս էւն :
իր
Համողումոէէ
,առ նուաէ^ կանխաՀաս
էին
աղատաէլրական
չարմումները;
Եւ– կամ
չեղահ՜
րնա
կան ո լղիէն
է
կը կարհ՜ենք
թէ
ա յս Հարցին
մ էք ալ ,
աւելի
չաա
րնաղգը
եւ ղղացումներն
են որ կր էսօսէ՚ն
քան
թէ քննական
միտքր
եւ սլա՚ոմական
ւիաստերր
:
Այգ եղերական
թնճուկր
լուհ՜ելոլ
Համար
, |
պէաք
է
եա
երթալ
մինչեւ
Ալիչան
եւ
Մ • Պէչիկ–
թաչլեան
;
Ցորելեարր
նոյնպէս
ինքեուրոյն
ձեւով
մը կը
մեկնէ
մեր ներքէւն պաոէս կաո ւմներր;
Աուէորական
բառով^
անմի արան
ութ
էււն
^
Պատմութիւն
քրքրելուէ
,կր տեսնէ
մեհ՜ա -
մտութիւն
եւ
կիրք; Ապա
նաեւ
մեկուսացում
:
Մ իքանկեալ
կր
յէ՛
չենք ա
յս
պարաղաներր
,
որոնք
ուս
՛է
ւմնա սիրո
ւթե
ան
կր կարօտին
տ
Եթէ
չենք սխալիր,
Հ.
ԱաՀակ
վերքինն
է
Ա.
Ղ^աղարի
այն վաստակաւորներէն,
որոնք
իրենց
կռնակն
ոլնին,
լեցուն
աարիքի
մր Հետ,
մատենա
գրական
էէասէոակ
մ ր
1
Իր
ետեւէն
Հասահ՜
է
ւէա ըգապետնե
րո
լ նոր
սե
րունգ
մը, որ նոյնպէս
կր սէւրէ տքևիլ
եւ
երէլնել՛
բայց մանաւանգ
կրթել;
Շրք
իլ երկրէ
^րկէր
)
ՀձՈւոում
քամրելոլ
Համար
՝» ;
Ար՚լարեւ
, երկու
Մ
է
՛ա րանա-թիւննե
ր ը կրթա–
կան ցանց
մ ր
Հ իւս ահ՜
են
Հա յա չատ
ղ
աւլութներու
մ էք , տրամ աւլրե լով
իրենց
ամ
էնէն
րնգունակ
եւ
ղորհ
օնէ
անէէամներր
%
Գեռ
երկու տարի
առաք,
Հիւս •
Ամերիկա
յի
գաւլՈլթն
անղաէէ
1լ
ուղէր
որ
Մխի
թ ա րե աննե րն
ստանձնեն
մէւքնակարգ
էէարմարանէ։
մր Հաստա
-
տում ը
...
Անչուչտ
գնաՀատե
ւէւ է
Մ խիթարեանց
ա յս
կրթանուէ
ր ճէւգր ; Պա
յմ էսնաւ որ չէէնաոէ
Մ
է
՛ա -
րան ւէ
լ թ
ե
ան
րուն
կոչում
ին , պրպտե
լ , տքնիլ
,
ար՚ոտգրել
, չունչ տալով
ղեղնահ՜
թուղթերուն
:
Հնչեցնելոէէ
Հին եւ նոր գարերու
ձա յնր՝
՚էիտու
-
թեան
եւ
արուեստի
լոյսին
տակ
:
Բաւլրատէէւնիներէն
մինչել
Հ.
ԱաՀակները
դհ՜էէւահ–
է
ճամբայ
մր որ միչտ նոր ճիգ եւ պաչար
կր պաՀանքէ
է
Այս
ցանկութեամբ
կ ողքունենք
օրուան
յո -
բելեաըր,
որ կր կարհ՜ենք
թէ
նոյն
մտաՀողու
-
թիւններն
ունի ։
Օ Ր Ը Օ Ր Ի Ն
ԵՐԲ
ԿԸ ԳԾԵՆ ԱՌԱՆՑ
ՃԱՆԶՆԱԼՈՒ
Փէ՚քասոյէէ
ձաէսաւեր
նկարը առատ
նիւթ
կը
ճարէ
մ իքաղգա
յին
մ ամ ուլին ;
Ամ էնէն չավւաւո
բներն
ալ Հեգնական
խօսքեր
կր ստՀեցնեն
:
Զար
լեղուներ
կ րսեն թէ գորհ՜ր պիտի
յանգի
գաաական
ատեանի
մ՛ը ; Առ նուաւ^
<1,ինքնաքննա -
դատ
ու թեան
•» ;
Նկարիչբ
, Փիքասօ , եւ Հրաաաբակիչը
, բա -
նաստեղհ՜
Արակոն
, երկուքն
ալ կարմիր
,
ար -
գէն
փորձանք
մբ անցուցած՜
էին անցեալ
տարի
,
ոչ - ՚էլղղավւառ
կա
րՆ
ի ^ ե ր
յա յան ահ՝
ՐԱ,՚"Լ
՚"Լ
նկաբչւէւթեան
մասէէն :
ինչպէս
կերեւայ,
սպանիացի
նկաբիչը,
ոբ
կր Հւսնգսաանայ
Մ է՛քեբկրականի
ափերուն
ւէբայ,
նեղսրտահ՜
է էւբեն
ուղղուահ՜
Հարցումներէն
յ
Աււաքին
օրր կ րսէր
թղթակցի
մր •
Երբ Ա թալին
մեռաւ
Արակոն
Հեռագբով
խնգբեց
որ ^բսւ՚՚ւ ՛քր րնեմ» ; Ես գրագէտ
չեմ, ուս
տէ։ նկար մը ղծ՜եցի : Կրնայ
բլլալ
որ չՀաւնին
; Եո
ա՛ւ՛
ւ՚^՚չ
՚է՚է՚՚՚յէ
՝ Ա" երրեք չեմ տեսահ՜ Աթա–
լ/՚նր»
•
Յեաոյ
մսէնկունակ
չքմեղանք
մը՛
ինչ
։։ ր ալ
րլ լայ գհ-անկարին
արմէքը,
մ ե–
հ՜արանք մբն է; Ջի ՚էայլեր
^^ւնագսւտել
անոնք էւբ
ցաւակցութիւն
կը յայտնեն,
Հոգ չէ թէ
թոռմահ՜
հ՜աղկեւիունքով
մը՛»
Հ
Յաքոբգ
օրը, աւելէ։
ղայբանալով
գուռր
կր
ղոցէր
լրաղբէէ ղնե բո ւն առքեւ
, Հետեւեալ
յայտա–
բա րութեամ
բ •
^Զափէն
ա ւե
լ
էէ
աղմկեցին
այս գոբհ՜ին
առ
թի՛
"Բ կը վերա բերի
մ իա քն կուսա կց՛ութեան
եւ
ինհի
»;
Ամէն պարագայի
մէք, Փիքասօ անգամ
մը եւս
Հաստատեց
թէ իսկապէս արտակաբգ
մարգ մրն է ;
կրնա
յ բլլալ
ոբ անձամ
ր տեսահ՜ չէ Ա թալինը
։
Բա յց , երեսուն
աարիէ ի վեբ չէ^ տեսահ՜ ա -
նէոր անՀամար
լո ւս ան կա բն ե բ ր ; Աբձաննե
բ բ , գի -
մանկաբնեբր,
կէէսանգբինեբր;
Այք էն աեղ;
Գոնէ
Հէսմ ա յնավաբական
ակումբներու
մ էք
, ղէլրգա
-
՛լին
ցոյցերու
ատեն
՚ ՚ ՚
Եւ եթէ
ոչ անձր
, ոչ ալ նկարը
կամ
արձանը
աեսահ՜ է , թնչսլէո
կը գհ՜է %
կարճ կապէ, կ՚ըսէ րանգէտ
մր։ Եթէ
ամէն
Վ
՚յառաքգէւմական»
գրող
կամ նկարիչ
, վէոխանակ
թաւի տալու
է՛բ երեւակա
յութեան
, Հաբաղատօ
-
րէն պատկեբացնէբ
էւբ տեսահն
ու ճանչցահ՜բ,
իր
ղիացահ՜ն
ու սաուգահ՚ր,
այս օրերուն
Հասահ՜ չէ–
ինք
րյչաբ
, ՚ .
ՎԱՀհ
Թիթօ կո 1ւաՎաձա)Աի
ԱԱգւիոք ււևտ
Լոնտոն
ի թերթերբ
ուրա է։։ո ւթեամ
բ կ աւետեն
թէ
լայն
Համաձայնութիւն
մր գոյացահ՜
է Ջ րր
չի՜
լի եւ Թիթո
յի
մ իքեւ
, աւե լի սերտ
գո րհ-ակցու
-
թիւն Հաստատե
լու Համաբ
երկու
երկիրներուն
մի
քեւ
, քաղաքական
, տնտեսական
թէ
ռաղմ ական
տեսակէտով
;
Իբսւղե1լեեբ
գիտել
կուտան
թէ Թիթօ
աւելին
կր յուսար
,
յանձն առո
ւթի
ւնւ մբ Անգլիոյ
կող -
մէ՝
կամ
Ե ո ւկո
ս լս^ ւէ՛ ան պաշտ պան ելու
նախա
-
յարձակմ
ան
մր ղէմ կամ գոնէ րա րեկամ
ութեան
ւլաչինք
մր կնքելու;
Ջրրչիլ
չէ ուղահ՜ այո աեսակ
յանձնառութեան
մ ր աակ
մ տնե
լ , առանւց նախա -
պէս
Համ աձա յնութ էււն
մ ը գո յացն ելու
իտալիո
յ
ել Ե ո ւկո
ս լա
լի
ո յ մ է՛քեւ : Բա յց եւ ա յնպէս
,
կր
կ՚սրհ-ուէ։
թէ ճամ բան
Հա ր թուահ՜ է ա յգպիսի
Հա
մաձայնութեան
մր Համար,
երբ
լուհ՜ուի
Թրիէո
-
թէէ՛ վէճր ; Եուկոսլաւիո
յ արաաքին
նախարարր
,
որ նեբկա
յ էր
Ջ րր
չի
լի Հեա կաաաբուահ՜
խոր -
Հրգակցութեանց
, րսաւ
թէ պատրաստ
են
ուղղա
կի բանակցելու
իտալիոյ
Հետ,
պայմանաւ
ոբ այս
վերքէ։նն
ստանձնէ
նախաձեռնութիւն
ր ;
X
(^իթօ երէկ պիտի
մեկնէր
Լոնտոնէն
: իր
ճամ բո րգո ւթէ։ ւն ը տեւեց
վեց օբ : Պելկրատի
պա
չ–
տօնաթերթր
կը ղրէ իր խօււակցութ
էւլննե ը ը Համե–
նամ
եհ՜ գոՀո
ւնա կութ
իւն
պատճառե
ցին
երկու
կողմերուն
>է
« ԱՅԲ
»/• ՊԱՏԱԱԽԱՆԸ
ՄԱԼԵՆԲՈՎԻ
ՆախագաՀ
ԱյղբնՀաուրր
է։ր չորբորգ
Լրա -
գրական
աս ուլի սին
մ էք
նո րէն
յա յտարարեց
թէ
պատ րաստ
է
մ ինչեւ
կէս
ճամրան
գիմ աւո
րելու
քհուսերր
, եթէ անկեղհ՜ են իբենց խաղաղասիրա
-
եան աբտայայտութեանց
մէք Հ
Այս
առթիւ
ցաւ
յայտնեց
որ իր կուսակցու
-
թենէն
պաաասխանւատոլ
անգտմ
մր պաՀան քահ՜
էր «նաէսայարձակ»
Հռչակել
հ ՚
Միութիւնր,
Ազգաժոգովին
միքոցաւ
եւ աւելի
վճռա
-
կան գիրք մր րռնել Բորէա
յի պատեբաղմին
մէք։
Եւ
բացատբեց
թէ ինք միչտ պատրաստ
է
գիմաւո–
րելու
ոեւէ Հակառակո
րգ ոբ կ՚րսէ,
«.մոռնանք
անցեալբ»
,թէ պւ^տրաստ
է քարետախտակը
սբրե–
լոլ^ներկան
քննելու
եւ ապագան
պատրաստելու։
ինք
չուղեբորեւէգբգռիչ
ձեռնարկկատարել
այմմ :
Միւս
կողմէ
,պիտի
չրն՚է որեւէ
բան որ
կրնայ
խախաել
Մ • ՆաՀանգնեբուն
իբաւունքնւերր
եւ
խաղաղ
Համ աձա յնութեան
մ ր պատեՀ
ութ իւնբ
:
ՆաիւագաՀր
չաբթուանւ
ամէնէն
կարեւոբ գէպ
քր Համէսրելով
Մալենքուէի
ճառբ Գեբագոյն
որ–
Հուրգէւն
առքեւ
, չեչտեց
՚
\,
Մ՛ ՆաՀանէէնեբր
Ի) ՚ Միութեան
խաղա
-
ղաս է։րական։
առա քաբ կներ բ պիա
ի բնղունին
ա յն -
քան
գ ո Հ ո ւնակո ւթեամ
ր որքան
անկեղհ՜ են •
2,
կառավարոլթէէւնր
որոշաե՜ է միքոցնւեր
գտնելխա–
ւլաղութիւն
ր ասլաՀովելու
Համար
եւ
պատրասա
է րնելու
ամէն
րան ոբ կբնայ
արգիւնքի
մբ յան -
ղ իլ .
3.
կառա
։էա բութէ։
ւնբ
մ է՛շա սլատրաստ
է
առ ն՛ուա՛^ կէս ճամ բէն
դիմ աւո րելու
խաղտղոլ
-
թեան
որեւէ աաքարկ
Խ • Միութեան
կողմէ
;
Հարցումի
մր աոթիւ,
«Այք»
րսաւ թէ
որեւէ
պաւոասխան
շէ ստացահ՜
կ րեմլինէն
, խաղա
դու
-
թեան
առաքաբ1լ1ւերու
մէսսին,
բացի
լրագրական
Հրատարակութիւններէ
: «Եթէ
Ե՛ Միութեան
նոբ
ւէ արէ։ չներր
կ՛ուղեն
խաղաղութեան
մ ասին
էսօս իլ
Արեւմուտքի
Հետ, Ապիտակ
Տան
գուոները
բաց
են ; Գիր
մ ր Մ ոսկուա
յէ։ ամերիկեան
դե ս պան
ին
կամ
Հ րաՀ ան։ դներ՝
Աւո չէէնկթբնի
խորՀրդ
՚ գես
-
սլանւին։՝ կրնան արագօրէն
բանալ
ճամբան
՝» ;
Ակնա րկե լով
օդանաւա
յին
վերքին
յարձա
-
կոլմնեբռւն
, «.Այք» րսաւ
թէ չատ
հ՜անրակշիռ
ըլ
լալ՛։ ՛է Հանդերձ
, ա յգ արարքները
կապ
չունին
Մ ""^Հ^՚-այէ
կառավարութեան։
վ։ոփոէսութեանց
Հետ^
ոչ ալ մասնաւոր
նշանակութիւն
մր;
իբրեւ
եղրա կաց
ութ
էւն , բացատրեց
թէ շի կրնար
կրճա
աել
ղինուորական
վարկեր
ր • րա յց պիաի քանա
յ
քնքել աւելոբգ
հ՜աէսքերը
ել կրկն ապատ
կել
ռազ -
մ ական
ումեբուն
կ"
Ր
՚^վր
•
X
Աղգամոզովի
Բաղաք
՚
Յանձնախում
րին
Եշ՛ օրուան
նիսաին
մէք, հք՛ Մ իութեան
պատոլի–
բակր
, Զ,ոբին
, պատասէոանելով
իր
ամերիկացի
պաշտօնակցին
Հարցումներուն
, կրկնեց
թէ
իրենք
միշտ
որոշ առաքարկնեբ
ներկայացուցահ՜
են
սսլա՚ւաղինո
լթեանց
կրճատմ
ան
մ աււ ին , րայց շեն
րնգունուահ՜
; Անգլ. պատուիրակն
ալ գիտել
տր–
ւաւ
թէ
Իւ • Միութիւնր
ղինա թա փո
ւ թ
ի ւն
րսելով
կր Հասկնայ
«Հիւլէական
զէնքերէն
զրկել
Աբեւ
-
մուտքբ,
անվթար
սլաՀելով
իր զինուորական
գե
րակշիռ
ուժերը
»:
Թոէքքիոյ
հէկքաչաէժը
ԶՈՀԵՐՈԻՆ
ԹԻՒԸ ԿԸ ՀԱՇՈՒԵՆ
500 -1000
ՀՈԳԻ
ինշպէս
Հաղոըւլահ՜
էինք երէկ,
Եշ՛ օր երկ -
րաշարժէէ
բուռն
ցնցումներ
զգացուեցան
Թուրքիս
յ
արեւմ տեան
մ ասերուն
մ էք , Մ արմ՛ արա
յի ափե
-
բուն վրայ, Պբուսա, Պանտրմա
, Պալբքէսիբ
եւն՛։
Հեռագի
րնե
բ ր Հակասական
լուրեր
կր Հաղոր -
դեն
զո Հերու
մ աոին ; Անպաշտօն
տեղեկութեանց
Համաձայն,
մեռահ՜ են
500
1000
Հոգի։
Հանրա
պետութեան
նախագաՀր
ագէաեալ
վայրերր
գը ՜
նաց,
անձամբ
քննութիւն
կատարելու
Համաբ
;
Պ ա լըքէ ս ի ր էւ ո ս տ է։ կան ո
լ թ
ի ւն ր
1
Լ րսէ թէ ա -
մէնէն։
աւելի
ւէնասուահ՜
են կէօնէն
, Մանեաս
, Ե–
նիճէ եւ Զայ գ է ՚ ՚ ֊ զ ե ր ը ՛ Վերքին
երկուքը
ունին
շՕ^Գական
բնակիչ։
Կ՚ըսուի
թէ
500
Հոգի
մեռահ^
են այս չրքան ինւ մէք;
կէօնէնի
տուներուն
2/Յը
ք։սնդուահ՜
է :
Ան գարա
յի ամ եբիկեան
դեսպանը
ագէտին
՚էայրր
ւէաւթաց
մասնաւ։։բ
օգանաւով
մր։
Ամերիկ
եան կարմիր
իյա^ ալ Հեռաձայնով
խնգբեց
մ՛ը -
նեւի
կեդրոնէն՝
աե զեկո ւթի ւննե բ ստանալ,
օգ -
նութեան
Հասնելու
Համար
շարժի
գոՀեբուն
Հ
1952
Յունուարին
Ամեբիկեան
Կ՛
ՒՏ
ա շր
1500
վերմակ
ԳՐ^^Ց
^"՚֊րքիա
, երր ուրիշ երկրաշարժ
մր
տեզի
ունեցաւ
:
Պ՛ոլսոյ
կարեւոր
մէկ մասր
զբկուահ՜
է Հո -
սուն
քոլբէ : Գլխաւոր
խողովակր
վնասուահ՜
է
շարժէն
:
Պոլսոյ
մէք ալ խուճապ
հ՜ագահ՜ էր եւ րնա -
կիչնեբուն
մէկ մասր
պարտէղնեբոլ
մէք դիշերեց
:
(ԼուրեբոՆ շարոննակոՆթիւնր կարդա | Դ– է շ )
Fonds A.R.A.M
