^ ^յ^յլլ Ր Ք
օօժշ 6ռ1923,11.Շ.Տ.376–2ՏՏ
17. 1Հսշ Օտաշտաշ ֊ Բ/մՀ1Տ (13)
1^6էա։
ւՕԼՏե^Օ
Վեցամս. 1100 ՓԲ՛ ւ Տար– 2200, Արա. 3000 ֆՐ *
761. 006. 15-70
Գիճ 10 ֆր– Շ.Շ.Բ.
^ օ ւ ս
167Տ-63
«տւճւ 26 ^^0Ս7
. 1952 Երէքշարթի 26 ՕԳՈՍՏՈՍ
28րգ ՏԱՐԻ - 28« ճոոք© Սօ 6Տ48–՚Նոր շրջաԹ թիւ֊ 2259
Խմբագիր՝
ՄԻՍԱ՝ԲԵԱՆ
ՄԵՐ
ԽՕՍ-ԲԸ
ԱՆՊԱՐՏԿԵԼԻՆ
՚–Հ՚"յկա1լան
Հաբըր » խորսւգբԼլով
իբ
հանօթ
յօգուահաշարքր,
Ադիղ կսէնսչալ կր յաւակնի ա ֊
•նաչառ
երեւալ ել իբականութիլնբ
ներկայացնել
֊.
Իբականին
մէշ,
սայթաքումէ
սայթաքու֊մ
գլ՚՚բահ
է ։ Մանաւանգ երբ կր վարձէ
պարւլել
հայ
<կռմիաէճի»նեբոլ
յեղափոխական
ձեռնարկներր
:
Տակաւին
չդանուեըալ
Թուրք
մր որխոսաովա
-
նէր թէ՝ անխուսափելի
էր պաւթկումր,
սաեղ -
քէուահ
կացութեան
մէ^ :
յ՚բենք ալ յոլշեբ
ղրեցին կամ կարգացին
, եւ.
գիաեն թէ ի՛նչ կբ ներկայացնէին
Աուլթանական
,
իթթիՀատական
եւ քէմալ>
ի չխանութիւննե
ր բ ։
Ամբողշ
մողոփուբգ
մր կր գանուէր
րեաշլ^ւ–
շո՚-մ
ի հրաղ րեա
լ , տեւական
ճսլառնա
լիքի մր
•տակ, եւ Հսւբկաղրուահ
էր ղլուխր
քաբին
ղտրնել,
ելք մբ գանելու
Համար :
Թուրքիոյ
Հայ ժողովուբգին
անճիտումէն
ետքն
՛էր
սր
1
թուրք
մտալորականնեբր
Համարձակեցան
պա բղե
լ ՝ արիւն ահ՜ա բաւ եւ ալաղակաբաբո
յ ի չխա -
նո ւթեանց
բա ր բա րո
ս ո ւթ
ի ւննե բ բ ՝.
/՛այց , ի"՝^՛^
Օգուտ
: Մ ինչեւ
այսօր ալ "էԻ^Լ
փոխոլահ
է իրենց
Հիմնական
տեսակէտներուն
եւ
.քաղաքականութեան
մէշ ;
^
՝՚Լերշի.ն փաստ ,
–աՀ աւա սիկ Հ^վ^աբլրղ»/
օբէն–
.քբ
,
Որ
սաՀմ ա)րուահ էբ մ "խիրի
փր՛՜"յ նստեցնե
լու
ոչ ֊֊ թուրք
փոքրամ ա սնոլթիւննե
ր բ , եւ մ ասնա -
լորս.սլէս
Հայերբ :
Պոլսոյ
կա լուահա
կան փեբատեսուչբ
(Տէֆթէբ՜
տար)
ւլբքոփ մր պաւ՜պեց այգ .ապօրէն
տուրքին
խայտառակութիլններբ
: Եւ սակա
յն անոր
Հեղի -
ք նակր
, Ա ա բաճօղլո
լ
,
ւիո խանակ
ղղ^ում
լտ յւբ
-
լու,
կ՝աղղ.արաբէ թէ գարձեալ
նոյն
միշոցին
պի
աի
ղ իմ են , եթէ պէտք
րլլա
յ
. > >
Մե րոլնգներ
յաշորգեցին
իրարու ;
Ձանգոլգն
յեղավւո խութ իլն
մ բ կատա
ր ուեցաւ
նւսխաձեռնու–
թեամբ
Մ . ՚Բէմալի,
ղաբմանք
պատճառելոփ
ամէ
նէն
թեբաՀաււստներուն
է
Եւ սակայն
, տակաւին
չտեսանք
միտքերու
յե -
գա փ ո խ ո
ւթ
ի է^ւ բ
% Աբգաբամ
տութիւնր
տա՛կաւին
չկրցաւ տեղ ղտնել
Թուրքերու
աշխաբՀաՀալեաց–
քին
մէշ :
«Աոն
Թէլէկլ՚աֆֆի
աչխ՚ատակիցր
չաՀեկան
մ ան րամ տ սն ո ւթիւնն ե բ կր Հ բատա րակէ օտար պե
տութեանց
գիւանաղիտական
խաղեբուն
. , գես -
.պաններոլ
մ բցա կց ո ւթե անց եւ փոխագարձ
գաւե–
րու
մասին;
Անչուչտ
օգտուելոփ
է բ Հօրբ եւ մեհ
եղրօբր
յուշերէն
, որոնք
որոշ
ճչմարտո
ւթ
իւննեբ
կյԼ պարունակեն ;
Ա յգ
յա յտնո ւթեանց
մ
էշ
, մա սնա կ,որապէս ու -
չաղրաւ է ռուսական
գեսպան
՚\յելիտոփի
, եւ
մանաւանգ
անոր
թարգմանին
տխրաՀռչակ
Մ աքսիմ ոփի չարա չուք գեբբ
բա րեն՛ո
րոգո
ւմնե -
բու
Հարցին
մէշ :
Մաքսիմոփ
այն Հրէշն է որ խոնաբՀարար
կբ րտ֊ .
նսւկցէր
Արմէն
Գարոյի Հեա,
Պասք
Օթոմանի
գրալման
ատեն, ամէն Հաւաստիք
տալոփ
բարենո–
ր՚ողումներոլ
ղոբհաղբութեան
եւ մողովուբգի
ա —
պաՀովութեան
մասին։
Բայց,
յեղափոխականնե
-
բբ
Հաղիլ նաւ մտահ
էի^ , երբ շարդր
կբ "կսէր
՚Ո,տլաթիոյ
քարափին
փրայ
. • •
Մեր պատմութիւԼն
ալ բաղմաթիւ
քստմնելի
վկա
յո ւթիւննե
բ կր պարունակէ
գիւանագիտական
խարղաիսութեանց
մասին,
ոբոնք
իրենց
ղաղաթ -
նակէաին
Հասան
առաշին Ա
եհ
Պատերազմի
րն -
թացքին
:
Այգ
րոլոր պաբագանեբբ
չեն կրնար
մխտել
պատմութեան
ւէճիռր,
թուրք
պետութեան
կա -
տաբահ
աՀաւո բ ցեղա սպանո
ւթիւն
բ՝
Համ
աձայն
կտնիսորոչ
հ՜րագրի
մ բ
է
Աշիսա րՀ ասա ս ան
ս՚նճի -
աումր
մողոփոլրգի
մր որ պտբղապէս
ազատ տպ -
րելու
իրաւունք
մր կր պաՀանշէբ :
^"՚–.ՐՔԻ".1 փարիչներբ այգ բնական, տաբրտ -
կան
իրաւունքր
հաղրանկաբի
մր փեբահեցին
նոյն
իսկ
Օսմ. ԱաՀմանագրութեան
շրշանին, երբ Հայ
մողոփուրգբ
միամաօրէն
կբ Հաւատար թէ փերշ՛»–
պէս
բա՛ն
մր փոխուահ
է...
Ազիղ էսէնսլալ ոչ միայն չէ րմրռնահ
այս տար–
րական
ճչմաբաոլթիլնը^
այլեւ
քնաբեր
Հ<
մ ա -
սաբնեք. կբ պատմէ
յօգուահաչաբքին
փերշին մա–
սերուն
մէշ,
ղոՀեբուն
փբայ
ձղելու
Համար գա -
Հիճներուն
անպաբտկելի
մեզքերբ
է
7> •
(տՅուսաթԽփ տեսակցոէթինհը
Նախապէս
առնոլահ
մամ ա գրո ւթեամ
ր մբ ,
« Տ ուստ րե ր »/ խմբագբութես/ն
կողմ է ր^կ ՚ Պերճ
Մ բսրլեան
բնգուն ուեցաւ
Եգիպտոսի
ղինեալ ու -
մե բու
Հրամանատարին
կոզմէ , Եբկուշաբթի
,
18
՛Օգոստոս
, կէսօրին
, ընգՀ
. սպայակոյտի
գբասեն–
եակին
մէշ :
Նախ
ղօրափյս
րի/ն
աեզեկոլթիւննեյւ
տրուեց
ան
թէ « Տ ուստ բե բ »/» Հետեւահ
ուզղութեան
եւ թէ
այն
մասին , որ մեր թերթր
կրպայքարի
անՀաաի
ու ազգի ազատութեան
եւ անկախութեան
Համ աբ
,
աիսո յեան
Հանղիսանալոփ
արար
Հա
յրենիքևերոլ
անկախութեան
,
1910^5՛
ի վեր։
«Տուսարե
բ» առա–
շխն
օրէն իսկ խանղավառութեամր
ող^ոլնեց
րաՀ
նակի
՚զգանպ
աստ
ու
քաշարի
շարմումբ։
Մ
իշին
Արեւելքի
մեր բնթերցողներր
ակնգէտ կր սպասեն
ղինեալ
ումեբոլ
Հրամանատ՛արին
պատգամներուն
է
Ապա ՝ զօր • Նեկիպ
Հաճո
յա կատա րութեամ
բ մեր
կողմէ
եզահ՜ Հարցումներուն
տուաւ
Հետեւեալ
պատասխաններբ
•
Հ •
Ո՛^րքան ատենէ ի վեբ բանակր կր պա,տ ^
րաս տէր ա յս
շարմում
ր :
Պ. Այո հրագրի
մասին սկսանք
մտահել
1949–
ին , Պ աղես տին ի պատեբաղմի
վեբշաւո
րութեան
:
Հ
Աեր սկզբնական
հբաղրին
մէշ կա"բ 3>ա -
րն
ելու
՛ԳՐ՛
բուք թագաւոբր
գաՀրնկէց
թիւնբ :
Պ–
Անկասկահ : Ծբագիրբ
լրիւ էր , եւ ՛ն՛ախ -
կին
թազալորբ
գաՀլՈւկէց
լզելու
մ
տագբութիւնր
մաս կր կազմէր մեր սկզբնական
հբագրին :
Հ
—-
Ընյ կեբա
յ ինւ բարենո
բողումներր
,
ո րոնց
ձեռնարկահ
է
Ալի
Մ աՀերի
կաւլավա
բութ իւն բ ձեր
ա շա
կց՛ո
լ
թ ե
ա
մ բ
,\Ղ
ա խ
ա
գհ-ո՚լա՛^ հ՜ էր չաբմման
ղե -
կավարնեբուն
կողմէ ;
Պ՛
Անկասկահ։
^աբմումր
կ
՝աաաշնորգէ
գէսք
Ի ^շումբ
այն մեհ՜ տարբերութեան։,
որ
գոյ՛ութիւն
•ունւի մոզովուրգի
զանազան գասակա
րգե բ ուն
մի -
շեւ : Ընկեբային
Հարցերոլ
՛ո ւսռ ւմնա
սի
րութիւն՛ր
եւս
մեր սկղբնական
՜հրաղրին մաս կբ կաւլմէր : Ա—
նոբ
գոբհաղրութեան
մ ան րամ ասնութիւննեբ
ր
ձգ -
ուահ ենկառավա
ր
՛ո ւթե ան :
Հ .•
—-
ի՛՛նչ
է
Հրամանատարին
կարհիքր
Հա -
մա յնա վար ութե ան
մ ասին , որուն ղէմ քլՅ՚ուսա -
բեր՝» պայքարահ
է,
իրրեւ
նոբ ձեւի բռնապետոլ
-
թիւն :
Պ՛
՚Բաղաքական
^արցեբբ
կբ
պատկանին
կառավաբռւթեէսն
, եւ բանակր չե միշամտեր քա
ղաքական
խնգիբներուն
: Հետեւաբար
այգ Հար -
ցոււՐր
պէտք
է
ուղղուի
կառավարութեան
պետին։
Հ
.
Ի՛՛՛նչ պատգամ
ունւիք Եգիպտոսի
եւ ար
տա սաՀմ անւի
Հ ա յո լթեան
:
Պ •՝—- Եղ իպտոսի ել ա րտասաՀման
ի Հալ գա -
ղոլթնեբր
կր վայելեն
իմ շեբմ
Համակբռւթիւեբ,
կբ վստաՀեցնեմ
, թէ ձեր ինչքեբբ ել
կեանքեբր
պիտի պա չտպանո
լին
նո յն
վճռա կանո ւթեամ
ր ,
ի՛ն չպէս
բո լո
ր
Ե զի սլտա ց ի\ ե բ ո ւն ր : ՇնոբՀտկա
լու–
թիւն կբ յա յտնեմ
բո լոր
Հա
յեբռլն՝
իրենց
աղնիւ
զգաց ումներ՛ուն
Համ աբ , զոբս արտա
յա յտեցի^
ի
նպաստ
մեր շաբմման ;
•
« Յուսա բեր
՝»ի
նե րկա յացքւ լցի
չբ Հբամեչտ
ա
ուս
լ
րնգՀ • Հ րամանատարէն
,
շնո րՀակա
լո
ւթիւն
յայտնելով
ղօրավաբին
, ոբ , Հակառակ
իբ բաղ–
մազբաղ
ւքիճակին, չէր մեբմ ահ այս տե սա կցոլ
Հ–^^^
թիւնր
շնորՀել :
ԿԱՑՈԻԹԻԻՆԸ
ԵԳԻՊՏՈՍԻ
ՄԷՋ
Վերշին
լոլբեբու
Համաձայն
Վաֆտբ
բացէ
ի
րաց պայքար կր մզէ, իր գիրքերր
վերստանալու
Համար։
Իր մամուլր կր շարունակէ
բուռն պայ -
քարբ
մղել
Անգլիոյ գէմ , իբրեւ
պատասխանատու
ԳաՀ
իրէ
ի
խռովութեան
ց : Միեւնոյն
ատեն կր գր–
նաՀատէ
զօր–
Նեկիպի
յեղավ^ոխական
գոբհու -
նէոլթիւնբ։
Նախկին
վարչապետր
, ՆաՀաս, ճառ
մր խօսելով
րսաւ թէ Ֆտրուք
մեհ գում՛արներ կբ
ւիճարէր
թե
ր
թեր՚ո
լն , քանգե
լու
Համ ար Վաֆտբ :
Տետոյ
Հաւաստեց թէ իր ներքին
քաղաքական
ու -
թիւնն
է
բնկեբվաբութիւն
՚։
Աուէղի
շրանցքի
շրշանին
մէշ անգլ.
զօրախումբ
մր Եգիպաացիներռւն
յանւձնեց
է լ Յէիբաանի
ղիր
./>Ր
եւ
երկաթուղին
: Վարչապետր
յայտարտրեց
թէ
րանակց ութիւնէնէերբ
պիտի
չւիեբսկսին
Անւղ լիո
յ
Հետ,
մինչեւ
որ
կացոլթիւնր
կանոնաւորուի
.։
ՄՈՕԿՈԻԱ Կ՚ԱաՋԱՈկ
ԶՈՐՕԵՐՈհ ԺՈղՈՀ ԳՈԻՄԱԲԵԼ
%ԳեքՎաԱակաԱ 1Խբցը
ւոՆծհւոՆ ^^աՎա^
ԵՐԵ՝Բ ԳԱէ^ՆԱԿԻՑՆԵՐԸ
ԱՆԸՆԳՈԻՆԵԼԻ
ԿԸ
ԳՏՆԵՆ ԳՐՈՒԱԾ
ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ
Խ . Մ իութեան
արտաքին
նախարաբր
, Պ • Վի -
չինսկի
, Օգոստոս
23ին հանուցագիբ
մր
ուղղեց
Մոսկուա
յի ֆրանսական
, անգլիական
եւ ամերիկ
եան
գես պանն ե ր ո ւն ,
առաշա
բկե
լով
Զորսեբու
մո
գով
գումարել
անյապաղ, ա մէնէն
սւչր
մինչեւ
Հոկտեմբեր
:
Այս
պաշտօնագիբր,
որ պատասխանն
է արել -
մ տեան գահակի
ցնե
բու
յուլիս
\
0
թուակ^իր հա–
նոլցաղրին
, կ՝առաշարկէ
Հետեւեալ
օրակարգր
•
1•
Պատրաստել
Գերմ անիո
յ
Հաշտութեան
գա^ագիբբ։
2,
կառավարութիւն
մր
կազմել
ամբողշ
Գեբմտնիոյ
Համա
ր %- ՚ձ
Ա իշոցնեբ
խոբ–
Հիլ ազատ
լձւարոլթեանց
Համաբ։
Խ՛
Մ իութիւնր
նախապէս ալ առաշտրկահ
էր
միամամ անակ
քնւնել այս Հարցեբբ
, րա յց արեւմ
՛ո֊
եան Գա^ակիցներր
մեբժեցին։
Գիւանագիտական
չրշանակնեբոլ
մէշ կր կարհեն թէ այս անւղամ ալ
պիտի
մեբժեն : Ամէն պարագայի
մէշ, եբեքր
միա
սին պիտի
քնւնեն խնգիրբ :
էտ .Աիութեան
հանուցաղիբբ
, որ ամբալշոլ -
թեամ բ
Հ բա։ոա բակսւեցալ
Ա ոսկուա
յի
թեբթե -
բուն
մէշ, կիրակի
օր
,
III
յս անգամ ալ
իսստօրէն
կր քննագաաէ
արեւմ աեան
Գա ^ա կիցնե բուն
գիր–
ՔՐ
եւ մ ասնաւո րապէս
արեւմ տեան
Գերմանիո
յ
Հետ
կնքուահ
Հաշտ։։
ւթե ան
։չ
ա շինքբ
,
զա
յն։ կո -
չելով
«պատեբաղմ
ի զինակցութիւհ»
–.Միեւնո
յն ա–
տեն կ՝աո.աշարկէ պա
քմանաժամ
սաՀմանեք
Ջոր–
սերու
ժողովվէն
մէշ, գբաւման
բանակներր ետ քա
շելու Համար
է
՝
Գաչն ակիցներբ
ի բ ե
՚ 1 ց
յաշո րգա կան
հանուցա -
գիբնւե
ւ.ուն մէշ
մ իչտ
յի
շե
ց ո ւց ահ ենթէ ա ւլատ
լ
^ւտրւււԹիւՏւնե
բր
մ իա
քն կրնան
ճամ բան
, Հարթել
Գերմանիոյ
միացման
Համար։
իրենց
վերշին
հա.
նուցա
։լրով
կբ
շե
շտէ
ի՛ն թէ առաշին
քա յլբ
սլէ
աք
է ւ՛ս"՛ յ
^ՀԳ
^՚ւ. ^է
Ա
՛նՀ րաժե
շտ՜
սլայմանւներր
կա՚^ն
աղատ
բնտբ՚ոլթիւննեբ
կատարելու
Համար : Ուս–
«1
ի կ՚՚առաշա
բկէ
ի՜ն քննութիւն
մ ր կտտաբե լ Գեբ -
մանիոյ
բոլոր
մասերուն
մէշ, րստ այնմ կազմ
-ա -
կե րպե
լու Համար
լ^տրութիւններբ
%
իյ • Մ իութիւնբ
տարբեր տեսակէտ
ունի այս
մասին։ Ան կբ պնգէ որ Զորսեբր
ժոզով
գումարեն
ել
Հ ա
շտ
ո ւթ ե ան գա^ագիբ
մ ր
մ շակեն ;
Յետո
յ
կառավարութիւն
մբ կազմուի եւ վերշապէս
բնւգ -
Հանուր
րնտրոլթիւնն՚եր
կատարուիլն
ամբու
/շ
Գեբ–
մ անիո
յ
մ
էշ
։Մ՚ոսկուա
չրնգունիբ
ռբ ամ
րոզշական
կա։ւ ւսվարութիւն
մր կազմուի,
մասնակցելու
Հա
մար Հաշտութեան
րանակցութեանց
:
հքո րՀ րդ^
յին կառա վար
ու թիւնբ
կ
*աոաշ
։սբկէ
ներկա յացո
ւց իչնեբ
Հրաւիրել
արեւմտեան
եւ ա -
րեւելեան
Գերմ անիէո
ք
Հան։
ք։ա
պեաո ւթիւնն ե բէնւ ,
մասնակցելու
Համաբ առաշա րկուահ
խնղիբնեբու
քւ՚նոլթեան
: Այս առթիւ
յիշեցնելով
թէ
Հաշտոլ
թեան։ գա վաղրին
րանակց ո ւթ
իւն բ չորս պետու -
թեանւց
կ՚իյն՛այ,
կր մեյ՜^ժէ
մ իշաղղա
յին
յանձնա -
ժոզաի^ մբ 1լաղմել աղաա
րնտբոլթեանց
ւղայմտն–
նւերբ քննե լու
Համ ար : Իբ կաբհիքաի
, ա
յղոլիսի
յանձն աժո
ղո վ
մ ր անա բգանք
պիտի
րլլա
յ ղ եբմ
ան
ազգին
Համ ար : Մ եբժելով
այն սկղբունքր թէ կա–
,ւ.ելի չէ միաժամանակ
գատաւոր
ե լ
կողմ
/ ՚ / / " ՛ / ,
իք ո
։։կո լա ք
ի հանս ւցա
ւլ ի ր ր աւելի։ տրամ
ա
բան ա կան
կր ղտնւէ Գերմաննեբուն
յանձնել^
աքզսլիսի
յանձ -
նաժոզովյւ
մր կազմոլթիւնր
:
Մ ինչեւ
Հիմ ա Հետեւեա
լ հանո ւցա գի
բն
ե
ր բ փո -
խս.ն։ակռւահ են երեք Գա
շնա
կի ցնե
բ։։ ւն եւ Խ • Մ ի–
ոլթեան
միշեւ
.
1՝952
Մարտ
10.
ԽորՀբւք ա–յին
հանուցս
՚գիբ
մբ ոբ կ աոաշաբ կէր
ժողովի
Հրաւիրել
Զոբս Մե -
հե րբ.
Մ ՚" ՚.։ո
25.
Արեւմ տեան
պետութեանց
պատասխանբ.
Ապոի/
9.
Արեւմտեան
պետու–/
թեանւց երկրորգ պատասխա՛նբ.
Աայիս
2 4 ՛
Խ՛
Մ իութեան
Գ . հանռլցագիբբ
. Յուլիս
1 0
Աբել.
մ տե ան պ Լ տո ւթեանց Գ .հանոլցաւլ
ի ւ՛ բ • Օղ ոստ .
23.
Խ • Մ իութեան
Գ • հանոլցագիբր
;
^
Մոսկուայի
ֆրանսական։
՛Լոր
գեսսլանբ, Պ՛
Ժոքս , ուրբաթ օր ունկնգրութեան
բնգունոլեցաւ
Աթալինի
կողմէ։
Տ ե սակցո
ւթիւն բ տե ւե ց
քսան
վայրկեան
: ՝Բաղաքական
շբշանա
կն։ե
բո ւ մէշ
մեհ՜
կա
րեւո
րութիւն
կ՛՝բնհայեն
ս։ քս տե սակցո ւքժե ան :
Ս թ՛" ւին նախապէս
ունկնգբութեանյ
բն։գոլնահ
էր
Հնգկաստան
ի գես պան
ր ել Զ ինա ս տան
ի վարչա -
պետբ :
Արեւմ տեան
գաշնակւ՚ցներբ
Մոսկուաւի
նոբ
պայմաններր
<բնգունելով
Հանգերձ
, չեն
ուզեբ
գուոներբ
փակել,
նոբ բանա կցո ւթ
ե
ան։ց Հաւքաբ ;
(Լռւբեբու շարէււՏակռՆթիւԹը կարյգալ Գ– էջ)
Fonds A.R.A.M
