ՏՈՄՍԵՐ
Օր
մը հեւաՆէւ
^իտի
գայիր դ ս ^ ՚ յ
Տեսի՜լք եըրեղէ» :
Պիսւի րանայ իր
Դուււն իմ տընակիս ,
էն գիշերին
մէջ
Ցէացա՜ր որբ եււգիէէ :
Երգերը աււտ չհ*6,
Օր
մր սքիաի դաս
աս՚եուն կաբօսւով
Լ ո ւ ս սյթե ւ երագ • • •
ի ա յ ց պիաի գանետ
Տրնակըս աւեր ,
ԵԼ
անոր վրր1՚–սյ
ՆոՏին մրր-ասաուեր - • •
ԱՐՍԷՆ ԵՐԿԱԹ
Աղքատաց պԱակը
իօէՀը
գբաւոլսէհ
, բռնաաիբուահ
կսւլուահ– մըն՛ է
միչա՛՛
ասոբ Համաբ է ոբ, թ է ե ւ
«Աբեւելեան
նաՀանգներու»
մէք Հայեր
չեն ասլրիր,
րայց ա -
նոնք չեն գագրիբ Անկախ եւ Միացեալ
Հայասաա
նի մասեր կ՛ազմելէ ՚.
Տունասաանը
, երազի
մր Հունէն՝
սլաակերեց
իր ասաուահնեբր,
եզաւ աւանգութիէձւնեբու եւ
Սրաչքի
գարբին , «Պէնաէլի»
լեռր անոր
նուիրեց
իր
մ աբմյէւ՚ր ր , իոկ ա րուես ալլ
անո ր Հա յթա
յթեց
կարկինր
լ
մ ուրճր
եւ ե րկրա չափական
գիհ՚ե
բու
գիաոլթիւնր
, Հիմը գրուեցաւ
արձաններու
ել
աա–
ճարներու
ճարաարասլեաոլթեան
, կերաումի
ասչ–
չեցնոզ
ոճին : Հեթանոս
Տոյ^ր«
իր
Հրաբուխներէ
խանձաձ֊
, չոր ու լերկ
Հայրենիքր
զա՚րգարեց
ար
ո՛ւեսաի գլուխ
զո բՆ ոցնե
ր ոփ , Հանճար ց՛անեց
• • • ,
ոլղեզ
սերմանեց
• • • , ազզա յին փառք
մողէիելու
Համար : Այն օրէն է որ կան– Պառնասոսն
ու իր
Գիլփին
, Հին կոբինթոսն
ո-ւ Աեկենան,
Տիլոսն
ու
էլէվոինան
, Աթէնք
ու իր Ագբռսլոլր
Տունաս
աանր իր արուեստին
արգիլնքոփը
պանծ՜ալի
է ,
պարպեցէք
զայն,
օ ,
մնացահ՜ր անՀբապոյր
նիւթ
Հայութիւնը
Աերձաւոր
Արեւելքի
Տոյնն
էր ,
անկէ աւելի գազափարապաչտ
ու երազային
% Ան
չէբ
կրնար յագենա լ նիւթին
տոլաՆոփր
,
նիւթր
Աստուահ
ու ՛՛՛երչն չո՛զ չէր , փասն զի գեռ չէբ մբ–
չակուահ– անիկա, երկրին աբգանգին
մէք գեռ չէր
մխբճուահ–
ուղեզին
խովւր; Ասոր Համար՝
ան
զօ
րա չարմի կանչեց Հոգեկան
բ"էոբ
ուժերը
, սեփա
կան Հա յրենիք
մը մ արմնաւո րե լու եւ զա յն լեցնե
լու կախաբգականութեամբ
, առասպելոփ
ու աւան–
գութեամ բ , ցանկո՚լթիւէնեբոլ
գրգիռոփ,
փ՛առքի
Հ պարտութեամր
,
Հայրենիքր
գագափա բական՛
Հարս մրն էր , պէտք
էր զայն զաբգարել
ոսկիոփ
եւ
թան կագին քա՛րե բոփ ել անոր Հագցնել
ձ՜ան -
րարմէք
զգեստներ
յ
ԱՀա
թէ փնչպէս
պատմական
Ուրաբտուն
փեբաձ-ուեցաւ
Աբմէնիայի
յ
Հեթանոս
Արմէններր
ունեցան
իրենց
ոսկիէ
Եթէ մամանակ
ունիք
, Համ րեցէք անցեալ
կի
րակի օրուան
«Նիւ Եորք թայմզ
»ի
էքեբր։
է",
ոչ
միայն
Համրեցի
, այլեւ
կչռեցի
ամ՛բոզք թերթր :
Արգիւնքր՝
աՀաւասիկ •
Լուրերու
բամին՝
\
12
էք, գրական
յաւել
-
ոլահ՝
72 ,
գրախօսականներ՝
36 ,
նորաձեւոլ -
թեանց
^ բացառիկ
»ր՝
80
,
քազաքական
յօգուա1Ւ–
ներ
12,
թաաբոն
, չարմանկա
ր , աչաւեստ, երա
մչաութիւն,
պար
ել մասամբ
նոցին՝
30 ,
առեւ -
արական
բամին՝
14,
մ ա րղաԼսռ ւլե ր եւ ուրիչ չտա
մր բաներ՝
12
Համագումար
368
կք։
թերթին
հանրութիւնր
3
փաունտ
12
ուն.կԼւ :
Երե՜ք
Հարիլր
փաթսունր
ութը
էք՛՛՛
Այսինքն
92
թիլ
€ Հայրենիք»
կամ
184
թիւ
« Տառաք » :
իննըսունւ
երկու
թիւ «ՀայրենԼ։ք»ր
կր Հրա -
տարակոլի
15
չարթուան
մէք, իսկ
184
թիւ «Տա–
ռաք»ը
30
չաբաթէն :
Աակայն,
միայն
մենք չենք որ ետ մ՛նացահ ենք
այս
մարզին
մէքւ
Փարիզի
թերթերն
ալ ունԼն մ
ի–
այն չորս էք :
Լոնտոնի
«թայմզ»ր
որունւ Համար
կ՝րսեն
թէ աչխարՀի
ամէնէն
անմ րցե լի թերթն է իր ո -
րակոփ ել Հեզինակութեամ
բ • կր Հրատարակ -
ուի,
չաբաթր
չորս անգամ՝
ութր էք, երկու
ան -
գամ՝ տասր էք : Պատճառր
թո ։ ղթ Լւ պակասն է ,
ոչ թէ լն թե բցողնե
բու
թիլին
նուաղա
թԼււնր :
X
Մ եր իրականութեան
մէք, թերթերր
կր Հրա
տարակուին
որ պէս ղԼւ խմբաղ իրնե բը Հաց ու պա -
նԼւրէն
անգին
չանցնւԼն ու երկու
ս էնթ
մէկ
կողմ
չնետեն
սեւ օրուան մր Համար :
Հայ
խմբագիրր
իր աչքի
լոյսր
կր
կորսնցնէ,
աղգր լուսաւորելու
Համաբ։
Աղղն ալ, իր կարղին
երգում
րրահ է որ Հայերէն/
թերթ
պիտի չկար -
գայ :
ԱրգԼ՚՚^՚-նքը :
Ամ բողք արտասաՀմ անեան
Հա յաստա Լ ի մէք
կսն
միայն
երկու օրաթերթեր
ոբոնց
շր քարերու
-
թեան քանակր
40004^*՛
քիչ մը աւելի է
«Հայրե–
նԼ։ք»ն ու «8տոտք»ր,
երկուքն
ալ ՚\՝ա^ակցական
:
Ղ՛իմ ացի արտին
թերթերր
կը ասլուին , րնգ -
Հան.րապէս ,
3000"՛.^*/»^*
օրի՛եակ
, բայց
կը հախ
-
ուին
միայն
2000
օրԼնակ
՜Լեբ
: Անս.ցեաթւերր
, ձրի
կբ
ղր կու
Լւն Հոս , Հոն «յանուն
լուսալոր/ւ
ւթեան
ղայթակղեալ
մտաց» : ՚)՚ա նակցւթ
ԼւԼԼ
ր
^բԼ՛
թերթ
չի ղրկեր ասոր անոր, որոփ՛Հետեւ մարգ
որսալու
միտք
չունի : Հտւնողր
կր փճաբէ կր
կարգա յ ,
չՀաւնոզն
ալ, ինք գիտէ :
Ա յո , մեր
մ էք , լրագրութիւնր
տամանակիր
աչխատաԼքիւ
պէս րան մրն է որունւ, կամոփին,
կր
գատապարտուին
այգ ասապրէղր
սիրոզներր :
Հայ
մողոփուրղին
Համ
՛ւ
բ , Հա յերէն
թերթը
« աղքատաց
սչէւաք^ » է որուն
մէք սանկ
, արՀա–
մ արՀա
Լքո
՚Լ
մ ան բուք
մ ր նետելու
կր
բարեՀաճի
ազղասէր
Հա յը ;
Կ իսկտտար
գրոց - բրոցներր օտաբ
լեղուներ
ղ իտեն
եւ
«տ
ողե կանւ բաւարա րութիւն»
չեն սաա
նար Հայերէն
թերթերէն
:
Աւզրագէտներն
ալ
պատկեր
կր փնտռեն • • •
Այս
չտեսութեան
եւ
այս տգիտութեան
Հա -
մաբ է ոբ Հայեբէն
թերթր
ունի
միայն
չորս էք ,
իսկ
Ամերի՚կեանր՝
368
էք :
0 ՛ոա լ՛ին Համար
մ ամ ուլր
«Նորին
ՎեՀ ափա
– ց
ռութիւն
»ն է։ Աեղի Համար,
Ր"Լ՛ ,
աղքաաացւ
ԵՒՐՈՊԱՑԻ;
ւն ա ե
ել
մ արմ ա բէ արձ՛անները
, ելմ է Հ եանն երը : Արա -
մաղգի մեՀեանը՝
Անի ամրոցին
մէք,
ԱնաՀիտինր՝
Երիղայի,
Վանատուրին՝
Տարօ՛նի
մէք,
Տի՚րին՝
Արտաչաաի
գրան
մօտ
, ԱիՀբին՝
Րազառիճի
,
Նանէին՝
Թիլ աւանի
, ՎաՀե փան եանր՝
Տաչաիչա–
տի ել Րար չամ ի՛լ ին՝ Թ" րտանւի
մէք։ Հեթ՛անոս
այս
մեՀ եաննե բու
Համ ար կը աազնապէ
ին , Հտ յ մ իտ -
քը , երաղելոփ
ու երեւակա յելոփ
, Հա յ
բազո՚լկր
յողնե լոփ ու տանքուե լոփ : Աս ո՛ն ց մ էք կբ
Հոսէին
Հայ
արքանւերոլ
, ն ախ արարն երու , զօբ ափա
լներ
ու
եւ
մո՛ղո փո լրգին
նո ւէրնեբր :
Ան՛ցան գարեր : Ինկաւ
Հ ե թ ան ո ս ո լթիւն։ ր , ա–
^•ոբ
տեւլր բռնեց ՝Րրիստոնէութիւնր
: Ա ել տարա–
զոփ, լայն ու հփուն
քզան ցքնե րո՛փ, բրղոա այտե–
րոփ ել երկաբ մօրուքոփ
մ արգիկ
յաքո րգե
ցին
քուրմերո՛ւն
: կորհանուեցան
մեՀեան^ներր
, փրչ ~
րուեցան
աստուահներու
մ արմ աբեա յ
արձտններր
կողոպտուեցան
մեՀեհական
գանձարանին՛
մէք
գա
րերէ ի փեր կուտակո-լահ
ոսկեղէն
ու ա րհ ա թ ե ղէն
ղա րգե ր ր , սպասները
, պսակներր
,
անօթներր
,
ոսկե ճամ ուկ
Հանղե րձնե րը , ա յրուե ցան
մ եՀենից
մ ա տե աննւեր ր , մ եռե լոց գի՛բքե րր , մ ա գա ղա թնե
ր ր :
Ոչ մէկ
Հ ետք
ա յսօր՝
Հ ին ղա բե րու
երկունքէն :
Այս
քան գումնե բո՛ւն Հերոսր Գրիգո
րն է , Պտրթե–
ւաց աղգէն,
մայրը
կը կոչուէր
ՈգոՀԷ,
^այրը
Անակ
, որ՝ Պարսկաստանէն
Հայաստան
եկաւ,
Հիւրասիրուեցալ
մեր իքոսրոփ արքայէն,
պալա -
տին բարիքը
փայելեց . . . , բայց՝
յետոյ
ոլրացալ
Լ՛բ կերահ
Հացր, մեոցուց արքան
Հ՛այոց :
Հ ա յ ր ը
սպաննեց
Հայոց
մարմնական
թ֊ ա գ ա -
ւորը ,
իոկ
աղան
ս՚զաննեց
Հոգե
կա՜հ
թագաւռբը։
Ոայց՝
Հայոց
մողոփոլրղը
չէր կրնար
ապրիլ
միայն
նիւթոփ,
ան
նւորէ
՜հ–
բանեցաւ,
կուռքերու
եւ
մ եՀեաննե
լ՛ու վաիսարէն
, Հա յրենիքր
ղարգա՛ -
րեց ՛Լա՜ւ։քե բ ռփ ու եկեղեց
իւ եր ոփ , բե րգե րոփ
Ո
՜ւ
կտմ ո լրքներոփ
, պարիսպներոփ
ու ա չտա
րաէթւե՚՚Տ
րոփ , ել գեռ մեր լեոնե ր ր ւիաթթեց
աւանգու
՚–
թիւ՚ննտերոլ
չյլաբչուԼր,
ե րեւակա յո՛լթեան
փառփառ
դ"յւերոփ
պանհացուց
զանոնք
, անոնց մէք
զնելոփ
իսորՀո-լրգին
եւ նեբչնչումին
ոգեկանութիւնր
. . . ;
ՍՕԱ
- ՎԱՆԻ
՝^Հ Տ՚տես
Հաւասար
տես
, գաաաստանի
չեր
թաս
սեւերես :
X
Գայլի
Հետ գառ կ՚ուտէ,
տիբոք Հետ
կու
Լ"՚յ ՝•
X
Ապի՛տակ
շունը բամպակ
հախողին
փնաս էէ
X
Ոչ այն արի,
ոչ այն բաբի,
երկուքը
մէկ
արտի զարի :
ՕՏԱՐ
ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ
(2)
ԿԱհԱՐԴԱԿԱՆ ՍԵՂ^ԱՆԸ
(ՀՈՒՆԳԱՐԱԿԱՆ
ՀԷ՚ՐԵԱԹ)
ծ / ՚ / ՚« " Տ (^ ,
ր՛՛աւ Մարտին
, մէկբ
կրնայ
վր–
ր**»յ
Համնիլ եւ մեզ
զրկել
մեր բախտէն :
Երկու
եղբայրները
.ա ճ ապա րանքո փ
Հեռացան
գղեակէն
1
՚Լէքքլին , փոխանակ
անմիքապէս
անոնց
Հետեւելոլ
, մտաւ
առաքին
սենեակը.
Հաւաքեց
•անոնց
Հոն ձգտհ
ուտելիքը ել ճամրան
սկսալ
ու
ել
:
՝Լ^
իչ ետք , խիտ թփոլտքի
մը մ օտ
Հասան ,
երկու
մեհեբը փար գրին
իբենց
պտյուսաէլնե
ր ը եւ
նստամն Հանգստանալու
: ՛Րո լին ալ գետնին
՛Լրա յ
երկարեցաւ
ել շարունակեց
Վերքին պատառը
ու^՛
աել։
Տանկարհ
Աերլին
ոտքի
ելաւ ու ըսաւ
.
Աեբ
պաչարը
մոռցանք՛
՛Րո լին,
գղեակր
փաղէ ել բեր ինչ որ կայ :
Տոգնելոլ
Հարկ
չկայ, ես եղահները
Հաւա
քեցի ու կերայ
։
--. թչուառական
գող
, աղաղակեցին
երկուքը
միաբերան
եւ ՛Րո լինին
ւԼրայ յարձակելոփ
լալ
մը
տփեցին
զայն
է
– Գնա ուր որ կ*ոլգես
, որկրամոլ
անպիտան
,
կորսուէ
, քեզ չենք
ուզեր , ըսին
յ
՛Բո լփն երկաբ ատեն
գետին
մնաց
փռուահ ,
աւմասպառ
\ Երր սթափեցալ,
առանձին էբ, ինչ
ք,Նէր...
–
Գղեակ
կք
էթէրագաոնտմ,
§^ո*ւ
Լնքծիբեն,
կը Հաւաքեմ
գրամնե
ր ր եւ իշխանական
կեանք մը
կը փաբեմ :
Գղեակը
Հ.ա սնե լուն
, բաճկոն՚ր
Հանեց
, թեւե -
բուն բերաննե
րր կապեց
, ա՚ւպրակփ
մը ձեւը տր -
ւաւ
անոր եւ ոսկի գրամնե րոփ լեցուց : Մէկէն
Հե–
ռտւոբ
աղմ
՛ուկ
մր լսեց, որոտմ՚սն
ձայնի
կր նմա
նէր : Աղմուկը
մեհցալ
եւ ղզեձսկը իբ Հիմքէն սար
սիլ
սկսալ
Հըմ
1
թարմ
միսի Հոա 1^առնեմ
, ոռնաց
ա–
Հաւոր
ձայն մը։
Եւ երկու Հսկանեբ
ներս մտան
սրաՀէն։
ԱՀ , աՀ , փոքրիկ
ճճի , աղաղակեց
առաքի
նր։ Ուրեմն
ղո՚^ւն ես, որ մեր ղանձերր
կր կողոպ
տես։
ԳէՀ , լալ, այս գիչեր
Համով
կերակուր
մը
կ րլլաս
մեղի Համար :
Երկրորղ
Հսկան րանւեբ մը փսփսաց
րնկերոքը
•ականքն ի փար
Լալ,
րսալ առաքի՛նր,
կ՝լնղունիմ
, ոբ այն -
քան ալ լալ պատառ
մ ը չէ : կեա՚նքգ
կը իսնա յենք
քեղի, փոքբիկ արարահ,
բայց ասկէ ետք
գուն
պիտի պաՀպանես
այս գգեակը։
Լալ
Հսկէ, որոփ
Հետեւ բաիսագ անկէ կաիսււահ
է : Այն պարագա
-
յին,
որ անօթենաս
, երեք անղամ
բռունցքի
Հար
ուահնե
ր տուր
այ
՜ե
սեղանին
, որ գրան
մօտ գրբ–
ուահ է, եւ կրկնէ, «կայսերական
խոՀանոց»
, այն
ատեն ուտելփքգ սլաարաստ
առքեւգ
ունենաս :
՚Րոլին
, ուրախ՝
որ աման աղատեցալ,
խոս -
տացտլ
լ^ել ինչ որ կ՝ուզէին
իրմէ։
Այգ
փայրկեա–
նէն սկսեալ
Հաճելի կեանք մր
փ՚սրեց :
Ընելիք
զոբհ
մր չունէր,
՚։չ ոք ղզեակ կուղաբ,
ել բաբի
սեղանր կր Հնագանգէր
իրեն։ Ատեն մր ետք,
սա
կտյն,
սկսաւ
ձանձրանալ
այգ միօրինակ
կեանքէն։
Թող
պարոն
Հ ս կաներր
իրենք
անձամր
պա
Հ պան
ենւ իրեԼց
ի՛^՛ չքե ր ր , րսալ
ինքնիրեն առա
ւօտ մը : իմ բարի սԼւլանս , Հետս եկուր
գուն
է
Շալկեց
սեղանւր, ղղեակէն
գուբս
ելաւ ել ան
տառը մտաւ;
իսկոյն
հաոեբր
լուսաւորուեցան
ու
գա չտի մբ մ էք գտաւ
ի՛նքզինքր : Հ՛ն հեր ուկի մը
՛հանղիպե ցաւ
, որ ուտե լի.ք խնգրեց
իրմ է :
Գ՚՚ւնւ աւե լի լալ մէկուն
չէ Լ՛ր կրնար
Հան–
Ղ1"Ղ1՛I.
՚
րոաւ
, Հետս եկուր
, ա
յս
փոսի՛ն
եղե
րքը
նստէ :
Աեղանր առքեւր տեղաւորեց
, բռոլնցքոփ
երեք
անււլ ամ ղարկաւ
, ել պոռաց . «կա յսե րական
խո -
Հա՚Լոց»։
Հո յակապ
ճաշ մր պատրաստուեցաւ :
Գեղեցիկ
գիւտ մլն է աբգարեւ,
գիտել
տր–
ւս. լ հեբոլնւին
, երբ կերաւ կշտացաւ . այգ սեղա
նր
ի՛նհի
Լւ՚ւիւրէ , բարեկամ
, եւ ես , ատկէ
աւելի
լալ բան մբ ունիմ
քե՚լի
նաւիրելիք։
Կր տեսնե՛՛՛ս
իմ
՛Այս
Արին
՛լ ս , ամէն անղամ
որ
Հ րամ այես,
ուզա–
^1
"է
է
՛՛՛՛է
՛ւէ
՚՛
ուո
րնւե
ր գուբս
պիտի գան անկէ :
Այն՛ օրէն
,
որ
իր եզբայրները
ղԼ՚նքր լալ մը
հեհեցին
, ՚ՐոլԼ՚ն փառաէ ր մէկր ղտրձահ
էբ։ Առաւ
"րԼ՚՚-՚ւբ
եւ սեղանր տուաւ
հ ե բուկին
, րա յց ,
հե -
բուկին
մեկնաւմէն
ետք,
երբ մինւակ մն՛աց
ղաշաին
մէ
ք, ղգո^ց որ անօթի, է։ Զզք^աց իր րբահին : Մր–
աահում
մր ունեցաւ
իսկոյն : Րացաւ
՚գարկր
ել
ա–
ղաղակեց .
Երկու
Հարիլր
Հեհեալ
զի՛նուոր
, յառաք
ւ
Անմիքապէս
երկու
Հարիլր
ձիեր
վյւնւքեցին
, երկու
Հ՛ս բիւր
թու րե ր փա
յլե ցան
Հեհ եալներ
ուն
ձեռքր :
Իրենւց պեար բարեւի
կեցաւ
՛Րո լինի առքեւ
ել
Հը–
րամա ի
սպասեց՛։
(Շար.)
թարգմ.
Հ.
ԱՄԻՐԷ9Ն
Fonds A.R.A.M
