«8Ա/ԻԱԶ
»
Պայու֊ր
զինույէրական
աաեանի
յանձնուեցաէ.
, ա -
մառր
իւօ
սած
իր ճառ֊երուն
առթիլ. •
Գոնիայի
մէք յետագիմական
խլրտում
: իղմ ի–՛
րի քաղաքապետ
Օնուսալ
պաՀանքեց որ
իրրեւ
անկեալ
ղեկավար
մր , ինէօնիւ
սաՀմանէ%
գուրս
Հանուի : Իր գէմ բողոքեր
կր տեղան : կարգ մր
Հալքեան
ե րեսփո խաննե ր պետական
Հարուածի
մասին կր խօսին
% Այվալրգի
մէք գեմոկրատ
թերթ
մր կր պաՀանքէ որիրր
Հայրենագաւ
ինէօնիւ
ղատուի եւ կախաղան
Հանուի : Այս
ղրութիւնը
րուռն
զայրոյթ
առաք րերաւ ;
Վարչապետր
յայտարարոլթիւններ
ըրաւ
ղ՚ոՀլիճի
կացութեան
ք յետագիմ
ռ ւթեան եւ կոլ -
սակցական
յարաբե րութեանց
մասին,
րսալ թէ
մոլեոանգական
չարմում
մր չկայ
երկրին
մէք, եւ
իր խօսքերր
քննա գատ ռ լեց ան ;
Իղմ իրի քաղաքապետր
երրորգ
անգամ
րլլա -
լով
մ ենամ արտի
Հ րաւի րուե ցաւ :
Գեմոկրատ
կուսակցութեան
չարքերր
քգայ -
նացած
ինէօնիւի
տրուած
ա յցե լո ւթ իւննե րէն ,
կ՚ուղեն
արգիլել
ղանոնք ելփոխագարձ
այցելու -
թիւններ տալ Անգարա։
Հալքեաններու
այցելու–
թիլններր կր նմանին
Մուսօլինիի
Հռոմի
վրայ
քալելուն
;
Իղմիր,
Հաւաքո
յթի
մր մէք, Հա լք կուսակ -
ցութեան մէկ անգամ ր մարգարէ
Հռչակեց
ինէօ -
նիւն : ժողովականները
րսին թէ իբր թագ
պիտի
կրեն
Ինէօնիւն
իրենց
գլխուն
վյւայ ;
Բուռն
վիճարանոլթիւններ
Ատանա ,
Գեմոկ
րատներու
Համամողովին
մէք։
կռիւ եւ
ծեծկւուք
Աթա
թիլրքի
կիսարձանր
գետին
կր
տապալի
կ՚ըսուի թէ գանակներ եւ ատրճանակ
քաչած
են
Շէմսէտտին
Եչիլ
Հօճան գատարանի
յանձ -
նուեցաւ
առանց արտօնագրի
քարող տուած
րլլա -
լով։ Գատարան
եկած
էին
պէււէ
գրած
մարգիկ
,
գլուխներր
ծածկած
կիներ , ցոյցեր
կատարելով
ի
պատիլ
Հօճա յին։
Ամրաստանեալր
ել փաստարա–
նր մերմեցին
գատաւորր՛
ե րիտասարգո
ւթ իւնն
ալ
գատավա
րութենէն
ետք Հօճա
յին ղէմ ցոյցեր
ը -
րաւ : Հօճան եւ փաստարանր
ղատարանի
յանձ -
նուեցան
, իրրեւ գատաւորր
արՀամարՀող
։
Միլլէթ
կուսակցութեան
մողովին
մէք, Աա–
արղ Ալտօդան
ծիծաղելի
գտաւ
Հալքի եւ Գեմոկ
րատներու
վէճերր,
Ֆուատ
Արնա
պախարակեց
ինէօնիւի
լեզու
երկարողներր
եւ րսաւ թէ առաք–
ուլ^է
աւելի գէչ ճնչռւմներ կր կատարուին
յ
Այո տարի
երկրին
մէք չատ պակսած է ար–
մրտիքի եւ րնգեղէնի
ցանքր, կարգ մր
կուսակցա
կաններու
գրգռո
ւթե անց Հետեւանքով
։
Արտերը
լքուած
են ։
Ա պարթա
, Ա իւտլիւճէր
գիւղին
մ էք , ոստի , -
՝՚^՝^^Խն՜՛ զօր՜քի գասապետ
մը փողոցին
մէք կը ծեծէր
դի՚֊զացի
մր, երր րնղՀ՛ գատախաղր
միքամտեց :
Ժանտարման
կրակեց
ընգՀ • գատտիսազին
վրայ
է
ՊաՀականռց
տարուած
պաՀուն
մ իւս մանտարմ ա–
ներուն
ներողամ տութենէն
օգտուե լով
փախաւ,
մոզովռւրգր
զինքը Հետապնգեց
եւ ձերբակալեց
է
Աչխատանքի
կուսակցութեան
նախագաՀ
ը
խստիւ քննագատեց
Գեմոկրատ
կուսակցութիւնը
,
զզուանքով
մխտելով
ինէօնիւի գէմ
կատարուած
ցոլցերր եւ մատնանշելով
արտաքին
վտանգր, ա–
մէնքր
ազգային
միարանութեան
Հրաւիրելով
:
ԱՀա
երկրին
ներքին պատկերր,
1
Մարտէն
մինչեւ
20
Մարտ։
Աստուած
ամ էնուս
չնորՀք
ԻԱՄԷԹ ԻՆհՕՆԻԻ–– ՄԱՐԳԱՐէ
Իզմիրի քաղաքապետ
թառլֆ
Օնոլրսալի
Թ՛ուրք
գո րծակա լութեան
կատարած
յա յտարա -
րութենէն
ի վեր Հալքեաններր
կը չա ր ռ ւնա կեն
բողոքի
Հեռաղրեր
տեղացնել եւ ինէօնիւի
Հան -
ղէպ Համակրական
Հաւաքո
յթներ
կազմ ակե րպե
լ :
Հաւաքո
յթի մր լ^թացքին
ճառաիսօսնե
րէն մին գո
չեց՛
« Պիտի զայ այն օրր երր պիտի
ճզմենք
ի–
նէօնիւի
լեզու
ե րկա րողնե րուն
ղլուխր՝» :
Ուրիչ
ճառախօս
մ րն ալ րսաւ •
«Բոլորիս
ե
րակներուն
մէք
ինէօնիւի
Համ ար
Հոսելու պատրաստ
արիւն
կայ»։
Ուրիչ
մրն ալ առաքարկեց
ինէօնիւն
Ժալքա–
ն ա կ ա կ ի ց մ ա ր գ ա ր է ե ւ ւ չ ա կ ե լ :
Գեմոկրատներն
ալ Անգարայէ
արտօնութիւն
կ՝ ուղեն
Հարիւրաւոր
օթօ սլ իւսնե րով Ա^ւգարա գա–
լու։
Իզմիրի
բնակիչներէն
ԱՀմէտ
Լէվէնթ
մենա–
մարտի
Հ բաւիրեց
Րաոլֆ
Օնուրսալր
։Այս
կերպով
Իզմ իրի քաղաքապետր
երրորղ
անգամ
րլլալով
մենամարտի
կր Հրաւիրուի
։
կառավարութեան
բանբեր Ա իւմթաղ
Ց>աիք
Ֆէնիք
«Զաֆէր»ի
մէք կր գրէ թէ ինէօնիւ խռո -
վոլթեան
մանրէ կր սերմանէ
երկրին
մէք :
ՆՈՐ ՆՈԻԱԳԱՀԱՆԳԷԱ
ԼՈՆՏՈՆԻ
ՄԷՋ
ԼՈՆՏՈՆ,
22 Մարտ
( 8 ա ռ ա ջ )—
Ա իրելի
8ա– |
ո ա ջ ,
երէկ
չորեքչաբթի
,
21
մարտ,
մամր
1^ին
Եղ ի պտո սէն եկած
գաչնակաՀ ար ^աւէն
Խաչա -
տուրեան
նոլագաՀանղէս
մբ տուաւ
^ 1
§ ա 0 1 6
Ւ
1
Յ
11/
մէք :
Բանի մբ տարուան
մէք աՀա այս երրորղ
ան—
ղաւք^ւ է որ Հայ տաղանգը կր վ՚այլի
րրիաանական
կայսրութեան
մ ա (րաքաղաքին
մ էք
։
Առաքինր
Հանրածանօթ
Րաֆֆի
Պետրոսեանն
էր, ե րկրո
րգբ
Հաղիւ
Հինգ չարաթ առաք , տաղանգաւո
ր
քութա
կաՀար
Բարիկեանր,
ի"կ երէկ
գիչեր ալ
Զաւէն
1Սաչա տուրե անր : Զեմ գիտեր
ին^ու
Լոնտոնի Հա
յերր ասլաղգայնացած
են
։ Հաղիւ
20 25
Հայեր
ներկայ
էին . . .
Ոչինչ., թող երթս՚ն
պրիճ
կտմ
փոքէր
խաղան
գիչերային
ակռւմրներու
մէք։ իսկ գուՆ \ նոր սե—
րռւնղ , Հպարտացիր որ Հայ ծնած
ես , տաղանռա–
ւոր մողովոէ րդի մր զաւակն ես : Աւ ղուն ալ ինծի
պէս
ու րախացիր
, երր կա րգաս ա յս տողերբ
ւ
\է^1§աՕք6
Ւ
1
Յ
11
Հ՛
Հասարակ
սրաՀ
մր չէ ։ Անոր
սեմէն
ներս
մտնող արուեստաղ էտր մ իքաղղա
յնւ^~
բէն ծանօթ պէտք է Բէէայ։ Եւ ես խորապէս
ազ -
գուած էի տեսնե լով այս մ իքաղգա
ւին րաղմ ու -
թ իւնր ռր երկու
մ ամ երկիլղածու
թեամ բ կբ վա -
յելէբ
Հա լկական
տաղանգր ւ Աանալանգ
վերքին
արարին երբ սիրելի
Զաոէնր կբ նուազէր
Արամ
Խաչատու
րեանի
կտորներէն
մէկր
է
Հայ արուեստագ էտր գաչ^ւակին Հետ կր մա -
քառէբ
ցլամարտիկի
մր պէս, ասպարէղ
կարդա —
լով անոր
խազերուն : Խանգավառ
բաղմութիւնբ
մէկէն
ոտքի
ելաւ եւ սկսաւ
խելաքեղօրէն ծափա—
Հարել
թնգացնելով
սբաՀր : Երբ վերքացաւ
, ներ
կաներր
բեմին
ետեւր
խումեցին,
ղինքր տեսնե լու ^
չնո րՀալո
րելու եւ իր ստո րագբո
ւթիւէւ ր առնե
լու
Համ ար : Ես ալ Հետեւեցա
ք , րա յց տեսնելով
խբ–
ճողու ած բաղմ ութիւնր՝
մ էկգի
քաչուեցա
յ , որ -
պէսզի
օտարներր
Հանգիստ
վա յե լեն
Հա
յկական
ՋԱեՂՀ-Ր
ԳԱԻԱՌԷՆ
՛Հ– 6. գ. ՆՈՐ ԱԵՐՈԻՆԳԻ
ԶԵՌՆԱՐԿՆԵՐԸ
Հ ՛
6– Գ– Նոր Աերունգի
իթալիի
նորակաղմ
խռւմրին
Հանգէսր
տեգի ունեցաւ
չարաթ
իրիկուն
։
Հակառակ
երթեւեկի
ղմուարռւթեանց
,
սրաՀբ
լեցուած
էր։ Հանղէսր
իր բովանգակութեամբ
ան–
զամ մբ եւս Հաստատեց
, թէ որեւէ
աշխատանք
աղգապաՀսլանման
Համար՝
ապաբգիւն
չի մնար։
Հանգէսին
պատրաստութիւնր
վստաՀ ուած էր ե–
ռանգուն
րնկերոք
մբ , Գրիգոր
Ամ իրա յեանի , ոբ
իր բացմ՛ան
խօսքով
պարղեց կատարուած
աշխա -
տանքր։
Այս առթիլ
իմացանք թէ Հազիւ
Հինգ
ամ
սուան
կեանք
ունի ա յս
մ ասնաճ իւղր ։
Պէտք է նկաաի
առնել թէ ամիսր
Հաղիւ
Հինգ
մամ տրամ ագբե
լի մամ անակ
ունեցած
են տղաքը :
Այս կարճ մամ անակա շրքանէն
մ աս
մ լ^ւ ալ յատ
կացուած է Հանգէսին
պատրաստութեան
։
իսկապէս
գնաՀատելի
էր Հանգէսր,
իբրեւ ա–
ռաքին
ձեռնա րկ : Ա անաւանգ
ռր , խում բին տգա
քր մեծ մ ասով
Հա յերէն չէ ին գիտեր
ել իրենց գե
րերր սորված
էին ֆրանսերէն
տառերով : Զա -
ւեչտներբ,
երգերր եւ ա րտասանո
լ
թ իւննե ր ր չատ
յաքող կերպով
կատարեցին
բոլոր
տղաքն ու աղ
քիկներր
: ԳնաՀատելի
էին նաեւ պարերր
։
Ապրիք , աղաք, կր մաղթենք
նոբ եւ
աւելի
փա
յլուն
յաքողռւթ
իւններ
։
Որո լան
րանախօսն
էր Նոր Ա ե րունգի
Կեգր •
վարչութեան
անգաւՐներէն
րնկեր Տովիկ
Եղիա -
ղարեան որթե լագ րեց ում տալ նո րակագմ
խում–
րեն։ Եւ շեէտեց թէ որեւէ
գործի
Համար
անՀրա -
մեշտ են կարդապաՀ
ու թիւնր եւ
Հնաղանգոլ.թիւ
նր : Նաեւ
քերմ ապէս
շնորՀալորեց
խմ բավարր :
ձրատ
ՄԱՐԶԱԿԱՆ
ԿԵԱՆԲ
ՊԷ8ՐՈԻԹ,
20
Մարտ,
(Յառաջ) —
Կիբակի ,
18
.Աարտ, կէսօրէ
վերք
մամր
Յին,
քաղաքապե
տարանի
գա շտ ին վրա լ տեղի
ունեցաւ
Լիրանանի
ֆոլթպօլի
ախո քենական
վերքին
մ րցում բ՝
Հ՛Մ՛
Ը՛ Մ-ի եւ Հ. Ա.Մ՛ի
միքեւ։
Ներկայ
էին
աւելի
քան վեց Հագար
Հանդիսականներ
;Ա րցում ր
տեղի
ունեցաւ
ի ներկայութեան
կրթական
նախարար Պ՛
էյոոլառ
Նունի :
Առաքին
կիսախաղր
վերքա ցաւ
2 1
արգիւնքռվ
է
Երկրորգ
կ իսա խաղին , Հ • Ա . Ը . Ա • աիրապե
տեց
գա շտ ին , ՚յՕրդ վա
լ րկ ե՛անին ,
Շ ատա բե ւեան
մենակ
մնաց Հ՛Մ՛
Մ՛ի րեբգապաՀին
Հետ ու քա
շեց –.Գնգակր բերգասլաՀին
գպա
լ ՚.Այսվ ե րքին ր ին
կաւ– Ասոր վբայ
Հ • Մ • Ը ՚ Մ ՛ի միքնապպՀր
գրն–
զօէկր
կրկին քաշեց,
բայց
վերքին
պաՀուն,
Հ ՛ Ա ՛
Մ ՛ի վեր քապաՀ ր ղա քն՝ կեցռւղ : Լքրկու վա
քրկեան
ետք
, նո յն տեսարանբ
կրկնուեցաւ
Հ • Ա • Ը • Մ՛ի
րերգեն
առքեւ :
85^ք
վա յրկեան
ին չո ւղե լով տեղի տալ իրա -
լարաբի
արգար մէկ որոշումին
առքեւ, Հ՛ Մ– Մ՛
քաշուեցաւ
գաշտէն :
Հ– Մ՛ Ը– Մ՛ Հռչակուեցաւ
յաղթական
եւ
տիրացաւ
1951/
Լիբանանի
ֆութպօլի
ախռ
լենոլ–
թեան
տիտզոսին ել Համապատսախան
բաժակին
:
տաղանգր
։ ի՛՛նչ խանգավառ
խօսքեր կ^արտասա -
նէին
Պբաղիլիացիներր
։
Հ/ատ ու չատ բարեւ
մեբ քո քերուն
. . .
6ՈՎՀ.
ԶԱԼԸԳԵԱՆ
Հ6ԱՌԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(15)
ՊՈԼՍՈՑ ԳՐԱԻՈՒմԸ
Ա.^
ՊԱՇԱՐՈԻՄԸ
Բանի
մը խիստ վտիտ
օգնութիւնւներ
Հասան
Տո յներուն : Օրմբ , բոլոր առագաստները
բացած
,
Ոսկեղքիլր
մ տաներկու
արագաչարմ
վենետիկեան
ցռկանաւեբ
, Գաբրիէլ
Թրեվիղանի եւ ազնուական
՝
Զաքարիա
Կրիօնիի
Հ րամ անա տար ութեամ
ր :
Ասոնք
ղրկուած
էին Վենետիկի
կառավա բու– ՚
թեան
կոգմէ
ո րպէսգի
վերագարձին
մինչեւ Ագ - \
րիական
րնկերանան
ա յն երեք խոչոր առեւտրա -
կան
ցռկանաւերուն
, որոնք
ինչպէս
ամէն
տարի
Ազախոլ
ծովին Թանա
քաղաքէն
կուգային,
Տօնի
չրքանի
արտագրո
ւթիւննե բով
բեռնաւորուած
։
Բռլոբ ա յս նաւերը
, որոնք չէք գիտեր
ինչպէ* ս
յա քողած
էին Րումէլի
Հիսարի
զարՀուրելի
փա -
կանքէն
անցնիլ , մ ա յրաքաղաքին
ապագա
յ պաչտ
պանութեան
յատկացուեցան
: Բանի
մր օր
ետքն
. ալ Պապին
նուիրակ
ռուս իաց ի իզիտօր
կարդինալը
մամ անեց երկու
Հարիւր
ղինուո բ ի Հ ետ •
յետո
յ
Բանտիայէն
ալ գինի րեռցած
ութ նաւեր
եկան •
այս
գինին պաչարման
միքոցին չատ օգտակար
ձ–
ղալ ։
Գուկաս
իր կռղմէ կբ պատմէ չատ խոչոր եւ
խիսա
լաւ ղփնսէ^ած
^ինգ նաւերու
Պոլիս
մւււա^Ա^
որոնց
4
Հ»
Բիոսէն
կուգային
ամէն
տեսակ պա -
րէննեբով
բեռնաւորուած
, եւ մ էկր Պեղոպոնէսէն
:
«.Գեկտեմբեր
ամսի
\^ին , կբ պատմէ Պարպա
րօ, Այա Աօֆիայի
մ էքՄիացմ ան Համ ար
մ ատոլց–
ուած
Համբաւաւոր
պատարագին
յաքորդ
օրբ,մայ
րաքաղաքին
սլաչտպանութեան
Համար
գրալուե -
ցան ա յս վենետիկեան
կամ ուրիչ
առեւտրական
նաւերր
տ
Ա յս խնգիրր
նորէն
ծեծուեցաւ
այս
չքեզ
տաճարին
մէք, ի ներկայութեան
կայսեր,
ռու-
"Ի՚"ՑԻ
Իզիտօր , կարդինալին
, Աիտիլլիի
Արքե -
պիսկոսլոսին
, Լէոնար
Բիռսցիին եւ կա յսեր
բո լոր
պարոններռւն
Լա յս ինքն
Տո յներոլ
արխոնդնե -
բուն) , Վենետիկցի
վաճառականներուն
,
որոնց
ամէնքն ալ միաբերան
կ՚րսէին
. «Եթէ
վենետիկ -
եան այս նաւերր
Հիմա նաւաՀանգիստ
ին մէք գբտ–
նուած
իբենց
միւս նաւերուն Հետ, ձգեն ու Հեռա
նան ա յս քաղաքէն
, անմ իքապէս
Թուրքին
ո բոբ
պիտի
բլլանք
մենք»։
Այս կարծիքէն
էին
նաեւ
կայսրր ել իբ րոլոր
պարռնները
: Այսպէս
րսին
ամէնքն ալ եւ նոյն օրր ուրիչ
ոեւէ վճիռ
չտբուե–
ցաւ,
միայն
խիստ չատ ծրագիրներ
մ էքտեղ
գըր -
ուեցան
> ;
« Հետեւեալ
օրր
14
Գեկտեմբեբին
ճաչէն
յե
աոյ., տիար նաւապետին
ցռկանաւին
մէք Հալաք -
ուեցան
Իղիտռր
կաբգինալր
Բիոսի
արքեպիսկո -
պոսին Հետ, Վենետիկի
տիար
Պայլր
կայսեր
բազ–
մ աթիւ
պարռննեբուն
եւ բոլոր մեծ վաճառական–
ներուն Հետ : Հոն էրնաեւ տիար Գաբրիէլ
Թրեվի–
ղան , որ Տօնէն եկած
երեք առեւտրական
նաւերր
մինչեւ
Վենետիկ
տանելու
Համ ար
Վենե տ ի կէն
զրկուած
երկու
ցոկանաւեբքււե
փռխ
նաէ
.աօ
^եան
էր
I
Հոն էին նաեւ խոչոր ցռկանաւերու
երեք նա -
ւապեանեբր
եւչատ
ուրիչ
անձեր
։ Երբ
Բ"Լ"ԲԸ.
Հաւաքուեցան
նաւապետին
ցռկանաւին
մէք, կար
դինալբ
առաքին
անղամ
խօսք առաւ եւ բսաւ .
« Եթէ այս Հինգ ցռկանաւերբ
Հոս մնան ,
ալ ոեւէ վախ չի մնար որ այսձմեռ
թրքական
« ֆռւսթ
»երր գան վնաս պատճառեն
մեր նաւա -
Հանգստին
մէք։ կամ ուրիչ
ոեւէ կերպով
յարձա
կին մեբ վբայ »ւ
Այս իմաստով
խօսեցան
նաեւ
Մ իտիլլիի
արք
եպիսկոպոսր
եւ կա յսեր պարոններր
,եւ կա
բգինա–
լբ բաւական
երկարօրէն
ճառեց թէ պէտք էր վար
դնել
այս ցռկանաւերբ
Պոլիս քաղաքին
պաչտպա–
նութեանբ
Համաբ։
Տետոյ
խօսք առաւ
Պա
յլր եւ
րսաւ •
€ Տիար նաւապետ
, կբ Համարձակիմ
յոբ -
գորել
ձեղ , նախ Աստուծո
յ սիրո
յն Համ ար , յետո
յ
Բրքւստոնէութեան
պատուին
Համար
, ինչպէս
նաեւ
Վենետիկի
մեր Աւազանեաց
մողովին
պատուին
Համար, ոբ դուք
Պոլիս մնաք կայսեր
Հրամաննե
րուն տակ» :
Բայց
Թրեվիզան
չՀամոգուեցալ
եւ ցոյց տր -
լաւ որոչ Հրամանաղրեբ
, ղորս նոբ րնգունած
էբ,
եւ որոնք կր Հրամայէին
իրեն
մեէ^իլ
Պոլսոյ
նա–
ւաՀանղիստէն
Տ րասլիղոնի
ցռկանաւին
գալէն առ
առաւելն
տասր օր վերք։
«Բանի ոբ
չթոյլատրեցիք
որ մեր ապրանքնեբր
նաւերր
բեռնաւորեմ
, պո -
ռաց , այս դիշեբ իսկ պիտի
մեկնիմ
, ել ռվ որ Հետս
Վենետիկ գալ կ՛ուզէ,
թող
գայ^ք։
(Շաթ,),
Fonds A.R.A.M
