<8
ԱՌԱՋ>
ՀԱՑ
ԱՐԻՆԵՐՈԻՆ
ՑԵՐԵԿՈ8ԹԸ
Կիրակի կէս օրէ վերշ տռեզի ոսնեյալ
Հայ Ա.
րիներռւ
միութեան
Փարիզի
շյ,1անին
քսաներորդ
աարեկան
ցերեկոյթ
ր^ մասնակցութեամբ
Փարի^
զի չրքանի
Հայ արենո յշներուն
։
ՕշոԵշ
1^1
^106^11
66Ոհ61օէ/
րնգարձակ
սբաՀը
ամբոգքովին
լեցուած
էբ, ծնոգքնեբով
եւ բարեկամներով։
Ներկայ
էին
նաեւ
հայկական
մ իութեանց
ել Փարիզի
օաար
սկաուաական
խում րերու
նե րկա
յա ցուց ի ^ ե ր ը ^
Ա խիթարեան
վաբյ արանի
աշակեբանեբբ
իրենց
օւյւուցի^երով
:
Հանգէսր
սկսաւ
Փարիզի
շրքանին
ներկայա -
ցումով։
Սկաուաական
բայլերգէն
վեբք բացուե -
ցաւ
բեմը
ուր շարուած
էին Աիութեան
շբքանի
բոլոր
խոլմբերոէ.
զ րօշակներր
։
*Ի՚"Բ1՚ԳՒ
Ա՚ք՚"*՚լ՛
ոկաուտներբ
ներկա
յացոլցին
սլզաիկ
զաւեշա
մր ^Տարօրինակ
երազ
մ ր» հայե -
րէն , շաա յաքող
։ Պաաանի
գե րակաաա
րնե ր ը լալ
մ ը զուարճացուցին
Հ ասա րակո ւթիւնր
։
Ակաուանեբէն
վերք
Փարիզի
շրքանի
արե -
նոյ^երր
ներկայացուցին
^Կեցցէ
Հայոց
լեզուն»
,
իսիսա լաւ պաարասաուած
: ք՚սկւսպէս
Հպաըտա -
ցանք աեսնելով մեր արենոյշները,բոլորն
ալ Ֆր֊
րանսա ծնած եւ մեծցած
, որ երգեց
ին եւ ներկա
յացուցին
Հա յկական
ամենագեղեցիկ
եբգեբը
, եւ
պարե րբ , մ եղի
աուին
Հա յկական
պատմ ո
ւթենէն
աեսԳսբաններ ;
Ցեաո
յ ներկա յացուեցան
տեսարաններ
,
բանա֊
կում ի կեանքէ , Փարիզի
շբքանի
սկաուաներուն
կողմ է : Ներկայ
եղանք սկաուտական
խում բի
մ ր
բանա կավա
յբ Հասնե լուն : վբաննե բր լար ուեցան
,
եւ խմբակներր
Հաստատուեցան
իրենց
յատկաց -
ուած
տեղեբր ; Հետեւե ցանք
յաքո րգ
աււաւօաես^
ղարթումին
, մարզանքին
, սկաուտական
խաղե -
բուն եւ գասախօսութեանց
ել այսպէս
բոքոբս ալ
մօտէն տեսանք թէ ինչ է բանակումի
կեանքր։ Ա–
մէն պարագա
քի մէք՝ կենսոլբախ
կեանք
մր
I
Պանեէօ
՚Բաշանէն
երկու
արենոյշնեբ
յաքո -
զութեամբ
ներկայացուցին
ֆրանսերէն
պզտիկ
ղուարճալիք
մր,
4լԵբքանկութիւնր
լ^տանիքին^
ինչպէս
նախորգ
տարինեբ, այս անգամ
ալ
նեբկա քացուեցան
մոգ ական լապտերով
Հայ արի -
ներու եւ արենոյշներոլ
ամալլուան
գոբծունէու
-
րութեամբ
բայց Հաստատապէս
պատասխտնած
են
թէ Ղ՛ա էակիցն
բու պէ տքե
րբ առաքին գծէ վրա
յ
կուգան
է
Ասիկա
անշուշտ
կոպիտ
անակնկալ
մրն ՝՝• է
Զուիցերիոյ
Համար ոբ գրեթէ
միշտ
կրցած
է
ղնել ինչ ոբ կ՛ուզէ • Այգպէս
րլլալով
Հանգերձ
չեն
վՀատած
։ Զ"՛ իցերիան կր չինէ իրզինեալ վար -
չակազմ
ր , վստաՀ թէ պիտի գա յ մամ անակր , որ
Հեռու չէ
^՚ՐՐ Արեւմտեան
պետութիւններր
պի
տի
Համ ոզո լին թէ իրենց
Հ ամ ար ալ
ռաղմ ական
առաւելութիւն
մ րն է Հրասա
յլեր
ծախել
Զուիցե–
րիո
յ ինչպէս
ու րիչ եւ րոպա կան աղգերու
։ Զուի -
ցերիան
վստուՀ է որ Արեւմուտքր
պիտի
չկրնա
լ
երկար
գիմ անա
լ զուիցե
ր իական
ֆրանքին
Հնչուն
երամ չտութեան
յ
Անոնք չատ լաւ գիտեն ոբ Զուի -
ցերիան լալ յաճախորգ
է, կանխիկ
վճարող եւ
չի կրնար
անտեսուիլ։
թ՛ Ա՛ թ.
թենէն
տեսարաններ։
Արենո յրերու
բանակումը
ներկա
յա ցուցին
իրենց խմբապետուՀ
ինե րէն
Օր՛
Գշվէկեան եւ Գաբրիէլեան
: Տեսանք
Հրաշալի պատ
կե րներ , Կբրնոսլլի
շբքանի
իրենց
բանակումէն
Հ
Փարիղի
շր քանա յին պետ Արմենակ
Պաղտասար -
եան ներկա յացուց
սկաուտնեբռլ
եւ գա
յլիկնեբու
բանակում
էն տեսարաններ
,
նռ յնպէս
մ իեւնո
յն
շրքանին
մէք։ Պետրոս
Զրկրրկանեան
ներկայա -
ցուց Ակովտիոյ
գա յլիկապետե րոլ
միքաղղային
Համ ամռ զովէն տեսա բաննեբ
, ռբուն
մ ասնակցած՛
էբ ինք, իբր Հայ Աբիներու
Աիութեան
գոբծագիբ
խոբՀուրգի
ներկա յացուց
ի չ %
Հայ
Արիներու
Աիութեան
բնգՀ • պետ
բմիչկ
Գուրգէն
Մ եծատոլրեան
նեբկա յացուց
տեսարան–
նեբ
Լիզպոնա
յի
Համ ամողռվէն
, որ
աեզի
ույ–
նեցաւ
անցեալ
ամ առ եւ որուն
մ ասնակցած
էբ
Հայ
Արիներու Ա իութեան
կռզմէ
յ
Հանգէսին
ամէնէն
յ ո ւ զ ի չ մասբ
կբ
կաղմէր
Ա՛արք Աանիէի
յիչատս. ղին նուիրուած
ցոյցբ
Տ
վարագոյրբ
բացուեցաւ
ել բեմին
խորր ^այ արի
նե բուն մեծ բարեկամ
ին լուսաւո
ր պատկե
ր ր
յու–
ղեց
րո լո րն ալ : ք՛մ –Աե ծատռլրեան
յարգանքի
քա
նի
մ ր խօսքե րէ վեբք
, կարգաց
սկաուտական
մ ի–
քագգա
յին
գրա սենե ակի
տնօրէնին
^ո բՀաւորա
-
կան
ուղե րձբ
, Հայ արինե բուն
Հանգէս
ին առթիւ
,
որուն
մէք,
Օօ1. ^/ւ1տՕՈ է
ՀամաչխարՀային
սկաոլ -
տու թեան
յարգանքի
բամինր կբ
բերէր
նաեւ
Ա արք Ա անիէի
յիչատակին
: Գա յլիկ մրեւ
թեւիկ
մր ծաղկեփունք
մր նռւիրեցին
Տիկին Աաբք Աա -
նիէիւ որներկայ էր Հանգէսին
:
Ցետոյ բեմ
Հրաւիրուեցաւ
,
ֆրանսական
սկաուտական
մ իու թեանց
մ իքազգա
լին րնգՀ • պե
տր , Պ՛ ^ւՇՈէ
ՕշհսՇ ,
որ պարղեց Աաբք
Աանիէի
գո բծունէ ու թիւնբ
, իբբեւ քազաքական
մարգ,
իբր
Հռետռր եւ իբրեւ
բարեկամ
ֆրանսական
ելՀայ -
կական սկաուտական
չա րմո ւմնե րուն : Ամ էն
բանէ
աոաք վեր Հանեց Ա արք Աաինէի
արմէքր
իբր մարգ
եւ
իբրեւ առաքեալ
մ բ , նուիրուած
մ աբ գասի
րու
թեան եւ խաղաղութեան
իտէալին
ւ
Արենո յչնեբբ
ներկա յացուց
ին Հա յկական քա
նի մր պարեր, չատ գեղեց
իկ տաբափւերռվ
եւ մեծ
իսանղ ա վառս ւթիւե
ստեղծեց
ին մողովուրգին
մ էք ։
Հանգէսին
երկբորդ
մ ասին
նե րկա յացուե
ցաք,
^. Ընտանեցած
Ջատոլկ»ր
, Շէյքս՚իիրի
Հանբածա–
նօիմ կատակերգ
ութիւնր
, զոր Հա
լ երէնի
թտբգ.մ ա–
նած էր , լտտկապէս
ա յս Հանգէսին
Համ ս/ր Պ *
Աու րէն Նաւավարեան
: ք^եմ ագրութ
իւնր ( Փանոս
իկ
Փանոսեան) չատ
լաքող էր թէ տարաւ^եբով
ել թէ
զ երակատաբներուն
խնամ ուած խաղարկու
Ձեամ բ %
Մեր տզաքր եւ աղքի1լնեբբ
ամէն
^անք ի գործ գր–
րած
էին որպէսզի
լաքող
Հա քերէն
ներկայացում
մ ր ւոան ամիսներ
աշխատելով
է
Հանգէսր
դոՀ ձգ եց
բո լոր ներկաներր ; Անց
եալ տարուան
վբա
յ մ եծ յառաք
գիմ
ոլթիւնւ տե -
սանք : Ոչ մ իա յն մողռվոլբգբ
աւելի
բաղմ
աթիւ
էր , ա յլեւ
Հանգէսին
կազմ ակե րպո ւթիւնր
շատ
լա9ող էր : Ոռ լո ր
ներկա յացումներր
խնամ
քով
պաաբաստուած
էին , եւ արիներու եւ արենո
յշնե
րուն քանքերբ
ղնաՀատելի
են , անկեղծօրէն
: Հայ
Արիներու Ա իութեան
տարեկան
Հանգէսր
, ոբ ա–
մ էն տարի կանոնաւորապէս
կբ
կաղմ ակե
բպոլի
192^^1՛
ի վեր՛, ^ " յ ց կուտա
ք Աիութեան
յարատե -
լութ իւնբ , ել կեն
ս ո ւնա կո ւթ ի լն բ
լ
ՒՀԹԱԿԻՑ
ԿՈՋ ԲԱՐԶՐ
ՀԱ6ԲԻ
ԶԱԻԱԿՆԵՐՈԻՆ
ՄԱՐԱԷՑԼ՛–
Հայրենակիցներ,
Բաբձր
Հայքի
Հ՚՚յր–
Միութիւնր,
որ Հիմնուած
է
1 9 2 3 / ^ , 16
տարի անրնգՀատ
քանք
չխնայեց
նիւթապէս
եւ
բարոյապէա
սատարելոլ
Համար
մեր շբքանի
Հայ–
րենւսկի^^երուն
: Վերքին
վարչութիւնր,
Համաչ
խարՀային
Բ • Պատերազմ
ին Հետեւանքով
յար -
կո՚ղբուած
էր լ^գՀատել
իր գործռւնէոլթիւնբ
իր
կամքէն անկախ պատճառներով
յ
Երկար չէր կրնար
չարռւնակոլիլ
այա
մեկու–
ոացւլմր,
երբ օր աւուր կր չեչտոլի
Համագռր
ծակցոլ^թէան
մր անՀ րամե չտոլթ
իւն բ , ոչ
միայն
Մ արսէ յ լի
մ՛էք ապրող
մեր
Հա յ
րենակիցներուն
Համ ար ^ ա յլեւ Ա ուրիո
յ , Լիբանանի
եւ Ամ երիկա–
յի մէշ ապրող եւ գոբծռղ
մեբ
Հայբենակիցնեբալձ
ել
Հայր,
մ իութեանց
միքեւ :
Հայրենիքէն
Հեռու, օտաբ ափերու
վբայ Հա
սակ
նետող մեր նոր սե րունգր
աւելի քան
երբեք
պէտք
ունի մեր պատմ ո ւթեան
,մ ե րմ չակո
յթ ին ,մ ե բ
տո֊էմ իկ բա րքե բուն եւ սովո րո ւթ իւննե բռ ւն
ծանօ–
իմանալու , քրգեզելոլ
Համար
իր կամքն ու
կորովը։
Արմենական
արիւնն է ոբ կ՚եռեւեփի
անոնց
ե րակնե բուն
մ էք ու երէց
սերունգին
Համ ար ան -
քաւելի
մեղք մր պիտի
րլլար
թերանալ
մեբ ազգա
յին մչակոյթի
սրբազան
քաՀր նոբ սեբունգին
փո–
խտ՚նցելու
պարտականութեան
մէք
է
Ոչ ոք իրաւունք
ունի մխտե լու իր կամքէն ան
կախ ^պատճառնե րով
Հայաստանէն
գուբս
եղած
Հայութեան
պաՀանքներր : Ա փիւռքի
Հա
յութիւնր
Հանրա
յին ա շխատանքնե
բ ունի
զոբս
անՀնար
է
կաաարե
լ առանց
Համագործակցութեան
:
ճիշգ է ոբ գոնէ Աաբսէյլի
շրքանին մէք մեր
Հայրենակիցներուն
ղաւակներր
առանց–
բացառու–
թեան
մ աքուր
Հա յե րէն կը խօսին ու կը կա րգան
,
սակսւյն պէաք է նաեւ որ անոնք տեղեակ
ՐԱան
մ եր պատմ ութեան
, մեր մ շակո յթին
, մերբաբ -
քերուն եւ սովո բու թ իւննե բուն է Հայերէն
երգեն
ու պարեն ել մ անաւանգ
Հ ա յե րէն
մ տածեն
:
Բարձր
Հայքի
Հայր.
Աիութիւնր
տեղեկա -
նալով
Պոստբնի ել Լիրանանի
քՈյր
մ իռւթիւննե
-
բուն
կարնո
յ պատմ ութեան
Հրատա րակո ւթե ան
ձեռնարկնե
բուն սրտանց
յաքողութիւն
կր մ աղթէ
,
սակայն
ինչպէս
1932^^5/
ի վեր ծրագրած
էր, կր
բաղձայ որ մեբ վեբապբող
Հ ա յ րենա կի ցնե բո
ւն
մ իսւՀամ ուռ
քանքե րով կատաբեալ
եւ
անթերի
գործ
մբ բ լ լ ա յ ծրագրուած
Հրատա րակո ւթ իւն ր :
Ուսաի կոչ կ՚ուղղենք
բո լո ր Հա յրենակիցնե
-
բուն որ Հտմ ախմ բոլինԱ
իու թեան
շուրք,
իբագոր–
ծելու
Համար
մեր ձեռնարկներր
:
Ի գիմաց
վարչութեան
ատենապետ
Վահ՜աԱ
Խււււ<>ւ|ւեան,
ատենաղոլիր
0 ֊ ճգՏասւրեան:
ԼՐԱՏՈԻ
ԱՐՈԻԵԱՏԻ
էյ՚անօթ
քութակաՀար
^ոբմ Ա ինանեան,
ոբ
վերքե րս յաքող նուագա Հանգէս մբ տուաւ
Փարի
ղի մէք, մեկնած է Պոլիս։
Ցետոյ
պիտի
անցնի
Առւբիա
, Լիրանան եւ Պարսկաստան
, ամէն
տեղ
տալով
նուագաՀ անգէսներ
։
Ցաքողոլթիւն
կր
մազթենք
երիտասարգ
արուեստագէտին
։
ԼԻՈՆ
Պրոնէն Պ՛
Սեբոբէ
Բարսեզեանի
զտւսւկր,
Պօղոս
ԸԸՕ16 ԺՇՏ
1
\16է161տ/
այս
տարուան
րնթարցաւարտներռւն
մէք երկրորգ
Հանգիսանա^
լով,
չբքանբ աւարտած
է յաքողապէա
ւ
ւՑԱՈ–ԱՋ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(4)
կ. ՊՈԼՍՈՑ ԳՐՍւԻՈԻմԸ
ՊԱէԱՐՈԻՄԸ
՚Բաղաքին
օգոստափառ
պաչտպանուՀիէն
կբ
հայցէին,
կր պաղատէին
որ կասեցնէ
Թուրքերու
Հեղեղը,
ինչպէս
նախորգ
գարերու
միքոցին
այն
քան անգամներ
րրած էր հյոսրովփ
զինուո
րնե -
բուն, արաբ
էմիրներու
ու Ավարներոլ
10ագանին
,
բանակներուն
գէմ : Ամենակարող
Աստուածածնի
՜
ա յս բարեպաշտ
ղա ւա կնե բ ո ւն
խելքով
,
պէտք
չկար
բնաւ
օղնոլթեանր
այղ Հերձռւածող
Լա -
սէիննեբուն
, զոբս այնքան
կ՚ատէին
։
Այա
Աօֆիայի
պատարագր
իզիտօր
կա րգինա
լը
ինք անձամբ
ըրաւ ի նչան Հաչաութեան
յոյն ել
Հռոմէական
եկեղեցիներուն
։ Աակայն
կոստանգին
թաղաւորր
ինքն
իսկ , ինչպէս
նաեւ
իր Հպատակ–
ներէն
բոլոբ
անոնք որ քազաքական
նպատակնե -
րով
բնղունած
էին միութիւնր
եւ ներկայ գըտ -
նոլւււծ այս Հանգիսաւո
ր կրօնական
արաբողոլ
թեան
, Հ ազիլ
իրենց
շր թնե բուն
ծայբովր
զոքում
յայտնեցին
իրենց
նախկին
սխալին։
Իրենց
սրտին
խորր
իրենք ալ, բոլոր
Ցո յներուն պէս,
կ՚ատէին
Լատիններր
Հ Ա իակ
զգացում
բ որ զիրենք կր
մզէր
այսպէս
երղ մնագրում
ՐԷԼ"*Լ"՛–
)
ՂՒԲ^^Ք
պաշտ -
ահաբկու
անձկսլթիլնն
էբ , եւ
Թաւբքեբալն
աՀարկու
ճնշումին գէմ Հռոմի
կաթոլիկներէն
օգ
նութիւն
ստանալու
յոյսբ
, կարճ խօսքով՝
Արել -
մ ուտքի
իշխաններուն
մ էք
պաշտ պան
ութ
իւններ
գտնելու
ակնկա լութ իւնբ րնգգէմ
Թուրքե
բու
; 1
ՄԷՀմէտ Բ . աՀարկու
Աոլլթանբ
, պատերաղմ
\
Հբատարակե
բ էր աբղէն
յունական
կա
յ ս ր ո
լ
թե ան ՝
գէմ եւ Պոլսոյ
պաշարման
Համար պատբասաոլ
-
թիւններբ
սկսած
էին ումգնօրէն
։կա յս րութեան ե–
րեւե լինե րէն չատեր
մինչեւ
վերքր բողոքած
էին
Եկեղեցիներու
միութեան
ղէմ , այս ամբողք կա -
էոակե րգո ւթիւնբ
անմ աքուր , անօգուտ եւ
պմգալի
սակարկոլթիւն
մբ
Համարելով։
Այա
Աօֆիայի
Հանգիսաւոր
աբաբողռլթենէն
վեբք, մեծ գոլքս
Լռւքաս
Նօթաբաս
,կ .Պոլսո յ մէք
կայսրէն
վեբք առաքին
աղոլականր,
չէբ
քաչուած
յայտարարելոլ
թէ սլիտի նախրնտբէբ
սուրբ քա -
ղաքին
մ էք իսլամ աց
վւաթթռցներր
եւ Ա յա Աօ -
ֆիայի
վբայ
մաՀիկր
տեսնել, քան թէ լատինա -
կան
խոյրր– Այո սլատմ ութեան
վերքր պիտի տես
նենք տ յնքան
եղերական
վախճանր ա յս
մ արգուն
,
որ սպաննուեցաւ
այն Թուրքե
րէն , ղռբա կբ գովէր
ի Հեճուկս
Հռոմի
։
կա յորբ եւ մ իութեան
կողմնակիցներ
բ ,
բացի
իզիտօր
կա րգինա լէն , գրեթէ
առանց
բացառոլ
-
թեան կր պատկանէին
^Ե • գարու զարգացած
գբ–
բասէրներռւ
այն գասին
, որ բարձրագռյն
գասա -
կան
կրթութեան
կր միացնէին
կրօնքի
մասին կա
տաբեալ անտարբե
րութիւն եւ ատոր Համար
/"^
ենթարկուած
է ին խո լմանին
յիմ ար ատե
լութեան
եւ կատազի
անէծքին
։ ժողովբգական
ղանգուա -
ծին
մ ո լեռանգ
ղգացումներր
չաՀագո
բծող
^գեբբ
անհամաբ
վանականներ
թացաբաքաաՓ* ^ մափ ֊
ռանգօբէն
թ^ամի
մնացած
էին Հռոմի
Պապին։
Թրքական
վտանգին
մասին
անոնք ալ նո յնքան ան–
Հոգ էին որքան մեծ գուքս
Նօթաբասը,
ոբոէձ
խօսքերը
յիչեցի քիչ մը վերր ։
Ապագայ
յաղթականը
ՖաթիՀ, չատ եբիտա -
սարղ
քսանըմէկ
տարեկան
էբ , երբ իր
Հօր ,
Աուլթան
Մուրատի
յաքոբղեց
։ Հաճելի
երեւոյթ
մր ունէր,
գեղակազմ
, միքաՀասակ
, սուր
աչքե–
բով ել կամարալոր
յօնքերով։
Արծուեռունզն
,
կարմիր
չրթունքնեբով
ել ղեղագէմ : Իր եւբոպաէ–
կան մայրաքաղաքին՝
Աղբ իանո ւպո լսո
յ մէք
միակ
մտածում
մբ կր տիրապետէ
ր երիտասաբգ
վեՀա -
պետին
բոլոր
խորՀուրգներուն
։ Ան մաՀու եւ կե
նաց
իչխանութիւն
ունէր իբ ազգին
վրայ։ Աիակ
մտածումր,
որ իր կեանքին
ամէն մէկ մամբ կբ
լեցնէր,
Պոլսոյ տիրանաք
էբ^ Գ"Բ էՐ՚^է
առաք
ղուր աեղր սլաչաբեբ
էին իր
^ " ՚ յ ր Ր
Աուլթան
Մուրաա
\422ին եւ իր մեծ Հայրը՝
Աուլթան
Պա–
յաղիտ
, մսէկանուանեալն
Եըլտրբըմ
,
1395/^* է
Պէտք է կարգալ
Գուկասի
այն եզերական
պատ -
մոլթիլնր
զոր Ա ուլթանին
Հոգեվիճակին
կը նուի
րէ մամանակակից
յոյն պատմագիրը
.
* Գիչ^Ր Յ^Ր^Կ^ Կ՝Ը"Է^
ՄէՀմէտ
անկոզնին
մէք կամ իր խոբՀ րգականնե
բունէ Հետ՝
ուրիչ
բան
էէբ Կրնար մտածել, եթէ ո չ^ Պոլսոյ
առումբ ։
Անքնոլթձ^է
տան քուած
գիչերնեբ
կ^անցբնէր՝
այն
միակ մաածո
լմէն
արթուն
մնալով թէ
ի^նչպէա
պիաի գրաւէր այգ քաղաքը
։
Fonds A.R.A.M
