Գաղոէթհ
գաղո՛ւթ
ՊաստաոիԱ վ^ա]
ԼՈՒՐԵՐ
ԱՄԵՐԻԿԱՀԱ8
ԿԵԱՆԲԷՀ
Ամերիկայի
Գաչնսւ1լցա1լան
գործիչ
ընկեր Ա~
րամ
ԱաՀակեան
, որ Նիւ. Եորքի Արարական
գոր
ծակալութեան
կողմէ
Հրաւիրուած
էր ճառ մը
խօսելու
անթելի
կայանէն
, Ամերիկայի
մասին իր
ընգՀ • տպաւորութեան
Հետ
պատկԼրաւյուցած
է
Հայկ֊
գադութներոլ
կեանքր ելթ^լած
այն
յար
գանքը
զոր կը վայելեն ա րարական
երեկրնհրոլ
ել
Լիրանանի պետական
գէմքերը Ա– երիկա
յի մէք :
.
Ն " յ ն շրքանին
երկրորգ
գորիչր,
ընկեր
Րէգ–
^ր
Նաւասարգեան
Պոսթընէն վեր 9 ունեցած
է
յաքող եւրազմամարգ
մողովներ
1 Հւել
Փրովիտեն–
սի եւ Ուստրրի
մէք
յ
Փրովիտէնսի
մէք խօսած է Հ–;։յերէն եւ անգ
լերէն
լեզուներով։
Ո՚-ստրրի մէ՛ ներկայ
եղած է
ընկերներու
խուռն
րազմոլթիւե
,
ինչպէս
եւ
« Վսէ-սարր
թէլէկրամ»ի
թղթակիցը,
որ առած է
րնկերոք
լուսանկարը
ել իր թերթին
մէք տուած է
նաեւ անոր ճառին
գլխաւոր
միտքերր։
Ընկեր
Ոէդէարի
մամանումով
Հայ
ե ր իտասա րգո
ւթեան
^էք
վերքերս
սկսած է կենգանի
չարմում եւ քերմ
Հետաքրքրութիւն
գէպի
Գա ^ակ
ցութիւձ
ր :
X
Վենետիկի
Մխիթարեա։.
Աիտրանո,
թեան
օգնելու
Համար
յանձնախումբ
մը կազմուած
է
Մ՛
՛է,աՀանգներուն
մէք։ Այս ՛սռթիւ
Հրատարակ
ուած կոչ մր կր Հրաւիրէ
նոլ/րներ
տրամագրել ,
նկատելով որ ինկած
են կալուածներու
Հասո յթ -
ներր
, նուազած
աչակերտնե
րոլ
թո չակնե
րէ
գոյա
ցած
գում ա րնե
ր ր , րազմապատ֊
ուած ասլարանա -
կան եւ ա/լ ծախքերր
գրամ
ի .սրմեզրկման պատ
ճառով
1
Ա եծագո
լն Տ իթրո
յի– Տ՛ Հա յութիւնր
ար -
դէն
ւոո/.ած է եօթը
Հազար տ՛ լար, իպատիւ Ար–
րաՀայր
Արապիոն
. ՈւլուՀոճեանի
սարքուած
ճաչին
առթիլ :
՝^Հ^ Լռրէնսի
գազութր
60
տարուան
կեանք
ու
նի % Այս գաղութր
ւիա թ ս ո ւն տարուան
մ էք
զոՀա–
րերած է աւելի քան քառռ րգ
միլիոն
տոլար , ազ–
ղային
, կրթական եւ րարեգործական
նպատակ -
աոաք կուգայ,
ինչ որ կըզրդռէ
մեր
ծարաւի
կեզրոնը
Ո
՛ւ մեր մէք կ՝արթնցնէ
քուր խմելու պէտ–
քլ՛ ՚ ԱՀա այս կերպով կըպաՀուի
մարմնին
քրա
յին Հաւասա րակ
չռ ութիւնր :
Աեր
մարմ
ինր օրական
երեք լիար
քոէ.ր կը
կորսնց\ է զանազան
արտաքսույմներով
:
Անշուշտ
այս
քսւ՚/Յսկր կր տարբերի
Համաձայն
եղանակին
ու
մ ա .•էՈ՚ական
գո րծռւնէութեան
: Պէ՛՛ աք է– նո
յ ն
քան
է.յ, .–յ
խմել։
Ոչ՛՛ ՈբովՀետեւ
մեբ կերած
սը -
նունգ՝). ՚.րէն կր ստանանք
արգէն
բաւականաչափ
քուր
է
Հետեւաբաբ
օրական մէկ լփտր
քուր
էէսվէն
կը
բււ, է
է
1 ՚ 1 է պ է ս կբ տեսնէք,
քո՚-րձէ
՚ " յ գ
անմաՀական
Հեղոէ
՚/.–– , կեանքն
ի՛սկ է Ր՛՝է"Ր
գործարանալոբ
մարմ հննե բուն։ : Եւ Ծննգոց
Գրքին
յի չատակած
Ասւու-ւծռյ
պատզամբ Ագամի մասին
այլաբանօրէն
զր րծածե
լով
, կարելի է բսե
լ մ արգուն •
—
Զուրէն
ծնար
քուր պիտի գառնաս
։
ԳՈՒՐԳԷՆ
Պ06ԱՃԵԱՆ
Ամէն անգամ
որ չարմանկաբի
մը սրաՀէն
նեբս
Կը մտնեմ,
առաքին
Հետաքրքրութիւնս
կ՝Ը11՚^յ
է
թաղացանկին
մէք փնտռել
ազգակցի
մր անունը :
Եւ ինչ ուրախութիւն
, իրապէս , երբ պատա -
՝,աբար կըՀանգիպիմ
Հայու
մը անունին :
Ալ
մ ոռցած
խաղին
բովանղակո
ւթիւնն ու օր
ուան
Հերոսին
խաղարկութիւնր
Լեթէ
Հայ մը չէ
ան)
ամբողք
ուչագրութիւնս
կր
կեղրոնանայ
,
մ եբ աբենակց
ին ամ էն
մ ի շաբմուձեւին
, ե լեւմ
ու–
տին
վբայ։
ԱՀա
այապիաի
ուրախառիթ
պաբաղանեբու
բերումով է, որ մեր միտքեբուն
մէք սկսան
գրոչ–
մ ուիլ Ա . ՇաՀխաթունիի
, Ոաղբատունիի
Լգրմ՜
բախտաբաբ
չաա սակաւ)
, երէց Աաքսուտեանի
,
Գօգօ Ասլանի , ինչպէս
նաեւ գիմայաբգաբ
Արայի
Լ6ակռբ Առաքե լեան)
անո ւննե ր բ :
Ազատագրութենէն
վերք ռզ^ուսեցինք
նոր տա–
ղանգներ
ու գէմքեբ
, ինչպէս
բեմագիր Ա՛ Ա՝ալա^ք–
եան
Լ\\է՝ռՈ ՝ՎշՀ՝ռՇ\ւձ) ,0ր • Ռօղի վաբգ,
կտմօն թէ–
ներոլ
Համար : Առաքին
անգամն է ռր
գաղութր
սեփական
շէնք մը կ՝ունւենայ
, իր ազգային
, կրր՜
թական եւ Հանրային
պէտքեբուն
Համաբ ; Ընտ -
րուած
մ ասնաւոր
մ արմ
ին
մ ը պիտի վարէ
շէնքին
օգտագո
բծում
ը : Հ • Տ • Գաշնակցութիւնր
, Օգն ՚
Միութիւնր
, Երիա • կոմ իտէն եւ
Հ^վարգանանց
Ուխտբ կր Հանգիսանան
մղիչ
ումբ այս ձեռնաբ -
կին։ Աակայն
չէնքբ պիտի ծառայէ
Լօրէնսի ամ -
րողք Հայ ղաղութին
եւ պիտի
գառնայ
կրթական
տաքուկ
վառարան
մ բ : Փետրուար
25/՛ Տ՛
աեղի
ու–
նեցած է բացում
ը \ Բազաքին
գլխաւո
բ փոզոց
նե
րէն
մէկուն
մէք կր գտնուի
աղիւսաչէն
եւ Ր"Լ"Ը
յարմ ա բութ իւննե բով ա յս չէնքը
է
X
Արիղոնա
նաՀանգին
ՀՄ ՚ ՆաՀանգներ)
մէք
Պ՛ Պերճ Աուսեղեան
Հ/ր քանա յին Գատախաղ
բնտ–
րուած է մոգովոլրգին
75
առ Հարիւրի
քուէներով։
Ն՛՛ր ընտ
իր գատախազը
ինքնաչխատութեամ
բ ա -
ւաբաած է ա յս նաՀանգին
Համ ալսարանին
օրէնս–
գ րկան
ճիւղբ
, ծառա
յած է իբրեւ փաստաբան եւ
աւա
քինն է որ յա քողած է բարձր
պաչտօնի մը
Հասնիլ :
Տխրունի
ՄիՀրան
՚Բէօրիւկեան
մեռած
է
Նիւ
Եորքի մէք Գեկտեմբեր
հ ի ն ։ Ենած էբ կեսա–
րիոյ՝
Պալակէսի
ղուտ
Հայաբնակ
գիւղր
50
տարի
առաք։
1912/5՛
գացած էր Ամերիկա : Աակայն
եբկ
բի տարագրութեան
ատեն
կորսնցնելէ
վերք
իրծր–
նողքր, կր թողու
Ամերիկան ել կր մեկնի Կիպ -
րոս, ուր կիլիկեան
կամաւոբ
կ՝աբձանագրուի
։
Երկու տարի
զինուորական
ծառայոլթենէ
վերք ,
կբ գաոնայ
քաքամարտիկ
Հայ կամաւոբ, կբ մաս
նակցի Արաբա
յի ճակատամ արտին : Գէպքերր
գա–
Հավէմ
կ՚լրթանան։
ՄիՀրան
չի յանձնեբ
զէնքեբր,
կր մասնակցի
Մարաչի
կռիւներուն
, ցուրտին
կի
սամեռ
կիներ ու մանոլէ^եր
չա լկած
, կ ազատէ
թուրքերու
ձեռքէն։
Ուսամբարձ կր տանի Հայ
մանուկ
մր Մարաչէն
Ատանա։
1920/ւ5(
կբ վերա -
գաոնայ
Ամերիկա եւ գրամ
ղրկելով
իբ
գէ^քէ
լնկերներուն
, անոնք ալ կբ տանի Ամերիկա
%
միզեան եւ Հաղինակ
Ալթունեան
:
ՀՏառաքֆ
պարբերաբար
կ՝արձա%ագրէ Պ– Աա–
լաքեանի
բեղուն ու պատուաբեր
գոբծռւեէու
-
թիւնբ :
9 –
ե ր ե ք նոր անոլններուձ
,
կբ
կարծեմ
թէ
անոնց
երեւումր
տեղական
պաաաաւռնեբու^ք
վրայ , ղեռ ծանօթ չէ չատերուն
:
Օր՛
ք^Օտյ՛ \՚Յք1Շ
ԼՆուարգ
Մ անուէ լեան) , գբ -
րաւմ
ան
չբքանին
Հաղիլ
իր նախաքայլբ
նետած
Հայ
բեմէն
ներս , ՀՇանթի
՚ձՀին
Աստոլածնեբ»ու
Աեգայի
ղերին
մէք), ասուպի
մր պէս անՀետա -
ցաւ,
մեր թատերական
գորչ
երկնակամարէն
-••
Ազատագրութենէն
վերք, սակայն,
իր
անունը
կր
վւայլէբ , ֆրանսացի
Հռչակաւոր
կատակերգակ
8 3 շ հ /
եւ
ՕշքՈՅՐյ ա161/
անուններու
կողքին։
իսկ
վերքեբս,
յշԶո 7ւտտ16ք/
Հետ կըխաղար,
նոբ ու
զուարթ
մապալէնի
մբ մէք :
Անցեալներբ
նռ յնպէս
առիթր
ունեցայ
գիաե–
լու ծանօթ
գերասան
, վաղինակ
Ալթունեանի
ա ՚–
ռաքին
խաղր՝
«Սո ՕշքէՑա \1օՈ11Շա>
մապաւյէնին
մէք, ԱէՈՇ Նւլդի Հետ »
Այս
նոյն
խազին մաս կր կազմէր
նո յնպէա ու •>
րիչ երիտասաբգ
Հա լռրգի
մ ր՝ էտմ օն
թէմ
իզեան
,
որ
չնորՀիւ
ֆիզիքական
կազմ ին եւ տեղական
լեզ
ուին
Հմ տութեան
, արդէն իսկ
Հ բաւի րուած
է
գերմանացի
սպա լի մր գլխաւոր
գերբ
ստանձնե -
լու,
նոր մապաւէնի
մբ մէք ։
ՇնորՀաւռրելռվ
մեր արուեստագէտ
ազգա -
կիցներու ա յս
յա յտնութ
իւնր՝
ֆրանսական
մա -
պաւէններէն
նեբս , կըմաղթենք
նո րանո ր քա^ո -
գութիւննեբ։
բ.
ՀԱՊԷԵԵԱՆ
ԹԻՒՐԻՄԱՑՈՒԹԵԱՆ
ՄԸ
ԱՌԹԻՒ
Պ՛
Հայկ
Պէրպէրեան
երկրոբգ
գրու թիւն
մր
ուղղած է մեզի, ի պատասխան
Պ՛ Ա՛
Վաչեանցի
մէկ
գիտոզռլթեան
(ՅաւՆԱւջ ,
15
Փետր՛)։
Այգ
գրու թիւնբ
ամ փոփ արտատպումն
է իբ
ա յն յօդո
լ ածին որ տեղի տուած էր մ եբ
ալեւոր
բարեկամին
քննադատութեան
, եւ որ տպռւած է
« Ապագայ»
չաբաթաթերթի
1946
Յունիս
26/
թի
լին մէք ։
Մեր
կարծիքով,
ինչ որ Պ՛ Պէրպէրեան
€զբր–
պարտութիւն
»կբ կ"չէ
1
պարզապէս
թիւրի՚էացռւ
թեան
Հետեւանք է • ուստի փակուած կր նկատենք
բանավէճ
բ :
^
ՆԱՄԱԿ
ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ
ՓԱՐՒԶ,
9
Մարտ
Թոյյ^ տուէք
Հ.3առաիի
մ իքոցով
յա յտնե
լ իմ խո րին
^ո րՀակա
լութ
իւննե
րր Բմ - Լեւոն
Գրիգոբեանին
, որ իր յաճախակի
եւ
կանոնաւոր
ա յցե
լո լթ իւննե բով խնամեց
ինձ եւ
գարմ անեց սիրա յօմար
իմ ծանբ
Հ իւանգռ
ւթիւնբ \
Շնո րՀակալութ
իւնւեբս
նաեւ ^Յառաք»ին
, իմ
Հիւանդութեանս՝լուրին
Հրատարակութեան
ել ա–
բագ
ապաքինմ
ան
բարեմ աղթութ
իւննե բու
Հա -
մար
է
Ա. Խոնդկայւեսւււ
ՀՅԱՌԱՋ^Ւ
ԹԵՐԹՕՆԸ
0)
կ. ՊՈԼՍՈՅ ԳՐԱԻՈԻմԸ
ՊԱՇԱՐՈՒՄԸ
Կոստանգի՛,
կայսրը
անձնապէս շատ տրամա -
գէր էբ գոՀաց^-ւմ
տալու Պապին , բայց իր քանքե–
րբ աեւաեան
կերպով կըքլատռւէին
Պոլսոյ մո -
զովռլրգիկ
եւ կղերին
մ եծամ ասնութեան
յամառ
ել
մ ո լեռա-նդ
ււնդդիմ ութեամբ ; իսկ վենետիկ ալ
ղմգոՀ
էր ,
ւովՀետեւ
կայսրր
\442էն ի վեր է–
տա լական ծ գում
ունեցոդ
կնոքմ է
մ բ այրի
մնա
ցած՝ ու Տ>ՆԱքառի
դուքսին
աղքկան Հետ ամոլս -
նանաւ;։,.. հ րադիր
բ մէկ կողմ թողած էբ ։
–Հերք–.։։պէս սակայն
վենետիկ
տասր
նալոլ օգ
նութիւն
I
1
խոստացաւ
: Պապն ալ խոստացալ
նա–
լատորմ
.բ զՐ^ել։
Նոյնիսկ
կայսեր
խնդրանքին
վբայ , բ կաթո լիկ^ւե բու ել Յո յնեբոլ
մ իութիւնր
յաքռղ
ւ ՛սե լու աստիճան
կարող ու
ուսումնական
կրւ-Նալորնեբ
կ*ուզէբ
, անոր
զրկեց
իբբ Ա ՚ Աթո–
ռ ին նուիրակ
իզիտօռ
կաբգինալր
,
Հռոմ էական
քաՀանայ
մր, Պելոպռնէսի կամ Թեսաղոնիկէի
մէք
ծնած,
նախկին
մ ետրապռլիտ
՚Բիէվի / Ռուս իա ,
նշանաւոր
միտք ու խո րիմ աստ աստուածաբան
մը.
Որ
արգէն
քանի մր տարի առաք
Ֆիօրէնցայի
մո
ղովին
մէք կարեւոր դեր մր կատարած էր Պէսա–
րիօնի քով,
1438/1՛։
Պապր
զփնքբ կր զրկէր
յոյն
եկեղեցւոյն
վերնական
Հնագանգոլթիլնբ
քլնգաւ -
նելու
ել կաաարելու
Համաբ
Հռոմի Հետ այն մ ի–
ացռւմբ,
որու
ամէնէն
քերմ ել անձնուէր
կուսա
կից
ր եղած
է բ չարունակ :
Նո
յն
1452
տարուան
Նո յեմբե
բին
ճեն ովա
կան
մ եծ նաւմը որ կարդինալբ կբ բեբէր եւ
Բիոսէնն
ալ
Մէաիլլիի
եպիսկոպոսր
՚Բիոսցի
Լէոնարբ ա -
ռած
է ր՝ Պո լիս Հասաւ : Ա ակա
յն կարգին
ալր չատ
"լշ մն՛ացած էբ, ոբովՀետեւ
պարտաւռրեր
էր Բէ–
ոսի
մէք սպասելու որ իր ճամբոլ
րնկերները, ճե–
նովացի
վաճառականներ
, իբենց
գործերր
լմ ըն -
ցնՀին։ Աեւ Ծովու Բաֆա
նալաՀանգիստբ
գացող
ուրիչ նաւ մր կ՝բնկերանար
այդ նաւռւն
։ կարգի -
նա
լր իր Հետ կբ բե րէ ր երկու
Հարիւր
զինուորնե–
բու
օգնութիւն
մ ր,
ոմ անք իտալացի եւ
ոմ անք
Բիոսցի
Լատիններ
, Հրացանակիր
կամ նետաձիգ
1
Ամ ենամ եծ պատիւներով
լ^գո լնուեցաւ
կա յսր
էն
ել
արքունիքէն : Բիոսցի
արքեպիսկոպոս
Լէռնառ
ոբ
Պոլսո
յ պաչա բռւմ
ին գերա կատ արներ
էն
մէկր
եղաւ
, անոր գլխաւոր
պատմ
ի չներէն
մ ին
պիտի
րլլար
1453
՛Օգոստոս
\5ին Նիքօլա Ե՛ Պապին
գրած
իբ լալկան
նամակովը,
բաւականացաւ
պապա -
կան
նուիրակին
կողմէ
միացման ի նպաստ
մ րզ -
ուած
պայքարին
ումգնօրէն
մասնակցելով
։
Հոս տեղ չէ անգամ
մրն ալ պատմել
1452
տարուան
Գեկտեմբեր
ամ սռւն տասնեւՀ
ինգօր
եա
կին
երկրո րգ օրուան
Համբաւաւոր
ել
դերագոյն
Հանդէսը, Ա • Ափիբիտիոնի
տօնին
օրբ, որ կար -
ծես դարաւոր եւ Հ ինաւուրց
Արեւե
լքր կա
յսրռլ
թեան
մաՀազանգր
եղաւ եւ որու մէք երկու եկե -
ղեցիներու
միացոլմր,
Ֆիօրէնցայի
մողովէն
նուի–
րադո
րծո
լած
, Հանդ իսա ւոր ապէս
Հռչակուեցաւ
Այտ
Աաֆիայի կամ 9– Իմաաաաւթեան
փԱաշա»ք
տաճարին
մէք ի ներկայութեան
թագաւորին
, պա~^
պական
նուիրակին եւ Գբիգոր
պատրիարքին
միա–
մամ անակ պաչտօն
մ ատուցած
պաՀուն
, մ ինչդեռ
,
երեք
Հարիլր
քաՀանաներ
կբ ծառայէին
անոնց
եւ.
եկեղեցիին
մէք թափօրով կր պտտցնէին
Ա՛ Ա փի
բիտիոնի
մարմինր եւ ամէնէն
սրբազան
մասունք–
ներր,
մինչ
միւս
կողմէ, այգ միացման
կատազփ
Հակառակո
բգնեբբ
^զէլօթ»նեբր
կբ վազէին
քանի
մբ գլխաւոր
պարագլուխներու
չուրք
Հաւաքուե -
լու,
Հռոգոսցի
Նէօֆիտոս
քաՀանային
եւ մանա -
ւանգ
Համ բաւաւոր
կեննատիոս
ճգնաւորին՝
որ
աւելի
ծանօթ էր Գէորդ
Աքօլարիօս
անունով
է
Այս
մո լեռանգ
աղանդաւոր
բ
անգիտակից ,
կամ ինչ որ աւելի
ծանր է, թերեւս
անտարբեր
թրքական
ղաբՀուբելի
վտա նգին, մեծ վանքին
իր
խուցը մեկուսացած
, ծոմապաՀութեան
ել
աղօթքդ
ներու
մէքէն
չարունակ
կ՝որոտաբ
իրերու
ներկայ
վիճակին
պաչտօնական
Հերձուա
ծին գէմ,
ամէնէն
սարսափելի
պատիմներր
գոլչակելով
խռրՀրգա -
ւոր
մարգարէութիւններռւ
մէք, մանաւանգ
նա–
խատեսելով
Հռոմէական
կա յսրութեան
վախճանը
երկնային
բարկութեան
տակ Հել ի Հեւ
ամբոխին
նետելով
իր սպառնալից
պատգամներր
,
մ
ինչդեռ
փողոցին
խռովաբարներբ
էրիկ
մարգիկ թէ կին,
քաՀանայ թէ վանական
, մայրապետ
թէ աչխար -
Հական , ի մի բան ամբոխբ,
խլացուցիչ
աղաղակ–
ներու
մէք չարունակ կբ պոռչտային
՚ «/• մաՀ բա–
զա ր քա կե րնե
ր ը եւ անոնց կռապա չտութ
իւն ր» , ու
բարձրաձայն
, բոլորն ալ, ամենասբբոլՀի
Աատ
ռւածածնին
, երկինքի
թագուՀիին
:
Fonds A.R.A.M
