2
6
Ա Ռ Ա %
ԵՐԿԵՐԻ
8 Ր Դ
ւՍ Տ ՈՐԸ
հյ • Ա/""Լեււ/նր
եչւկևրի լիէսկաաար
</ո -
դոէԼէսհւււէ
Հաաււրի
Հրաասւրսւ/չու. —
թիւնր
նշսւնակսէլյւց
երեւոյթ է
Հեւչինւււկի
գրական
Հարուստ
ժառանգութէւնր
ամ՛ —
բաչքացնելռլ
եւ տ յե րնթերցոգ
Հասարա -
կոլթեանր
նե րկա յացնե
չու տեսակէտից
:
Հայ մեծ գրողի
անցեալում՛
ղրեթկ
չտսչա–
աչ րուած
ստեղծ աւչ ործ ու թիւններր
մ իա
յն
յեաալչ ա յում ա ր մ ան ա ց ան
Հ ր ա սչա ր ա կմ ան
րաիստին՝
երեւան
Հ անե լուի նրա րե գուն
գործ ունկ ութեան
լայն
րնղղրկումն
ու
Հարստու
թիւնր
:
1քլ իր՛՛ր ,
նախկինում
չատ թկ քիչ առաքին
պլանի
՛էրա յ մչւղ -
ուած
II ա 11 ոլե
ս աա
ղեղար
կան
էե
ղծ ա ղո
րծ ո
լ —
թիւ՚եների
կողքին այս մի քանի
տարուայ
լ^թացքում
Լոյս տեսան
նաեւ
քց. Արոէի–
եանի գիտական
ք
ինքնակենսաղրական
,
ագգաղրական
, Հայրենասիրական
ել այլ
րնո
յթի
ուսումնաս
ի րու
թ իւննե
րն ու յսդ–
ռլաֆներր
, ա չխատութ
իւննե
րն ու ՚ է " ր ~
ծերր , որոնք նոր լոյս սփռելուէ
աբոէիեա–
նագիտռւթեան
՛իրա յ , աւելի
պարւլ են
այյսրձնում
մ եծ Լուսաւոր
չի
կեանքի
ու
գործունկութեան
՚իտռ պաակերր : ԱՀա
նոյն այգ իմաստռւի
կլ երկերի
լիակատար
մոգուԼածուի
ակադեմական
Հրատարա
—
կռւթեան
մկք ^րդ
(1950),
^րդ
(1956)
եւ
՚Հրգ
(1957)
Հ աաո
րնե
րից
րացի
ե ւ նրանց
Հետ
միասին,
բաւական մեծ արմկք
է
ներկայացնում
հ/ • ԱրուԼեանԼլ
երկերի
8 / ՚ ք
Հատորր
, ուր ամփոփուած
ենՀիմնակ ա—
նէււ մ նրագերմաներկն
ղրած
յօդուածներն
աււ ա չիւաաոլթ
իւննե
րր՝
իրենց
բնագիրե
—
րուի եւ Հա յերկն
թարւչմ անու թեամր
, որը
կատարել կ Հեղինակի
թոռր՝
կոստան -
դին
ԱրուԼեանր ;
Այգ
յօգուածներր
ել ուսուէէնասէրու
-
թիւններր, որ կաղմ
ում
են Հատորի առա—
քփն ու ծանրակչիռ
րամինր,
պարղարա -
նում են Հայ եւ անդրկուիկասեան
այլ մո—
ալոփուրդների
պատմական
կեանքի
առան
ձին
գրոլաղներր՝
կապուած
նրանց
նիստ
ռւ կացի , ապրե լակերսլի
, սուէո քութ
իւն -
ների,
Հոգեկան
աչիսարՀի եւ
մչակոյթի
Հեա; Այդ ամկնով,
ինչպկս
այլ ղկպքե -
րում, այնպկս
կլ այսաեղ, Խ– Արոէթիեա–
նլ^ւ
էսմկնից առաք ձղաած
կ ր եւրոպա -
կան աչիսարՀին
ներկայացնել
ու ղո լց տալ
Հայ եւ այլ մողաԼոլրգների
կեանքի
իրա–
կան պաակերր,
նրանց
մ չւս կո
լ թ
ա յ իւն
գանձե
րն ու Հա րստ
ութ
իւնր :
Հակագ րուե չով ա յն բոլոր
գիտուննե -
բին , որոնք « լոկ Հարեւանցի
են ճանա -
չում
մեր երկիրր ել նրա րեակի
չնե րին» ,
• Արո էիեանր դեղեցիկ
կե րսլուԼ
ուրուա
գծում կ Հտյ մողովուրդԼ։
անցած պատ —
կան
կեանքի
ոււլին , ցոյց տալաի
մ՜ի կող–
՚^իղ՛
, թէ ինչ փոթորիէ^եր
ու
արՀաւիրք–
ներ
են անցել
նրա
գլխո՚Լ
, իսկ միւս
կող–
մից կլրնգգծելռվ
, որ
այնռլամենայնիւ
նա երրեք կչ կուլ չի գնացել
օաար բրռ –
նակալների
ճիրաններոլմ
եւ
միչտ կլ
պաՀպանել կ Լւր ղ ՛՛յ՛"
թ իւնն ու Լւնքնոլ -
րոյեութիէնր
Հա յ
ւէ ողովուրղ
ի սչատմ ական
կեանքի
կքե րի բացում աի
1(/ . Արէւվեսւ1ւբ , սակա
յն
,
չփ մոոանում ուանտեսում
նեբկան,
" ՛ յ չ ,
չ^ւլՀակսւռակն
, ՛ո յն էչւս բձՆում կ Լւբ ու–
ւոլւՏնաս
Լէր ութ
իւննե բի չ՛ուն
առանցքն ու
ելակկար։ Եւ Լ՚բօք , հ1 • ԱբաԼեոէնԼւն
ւ"մ՚կ–
նիշ ցաա
յուզում
, նրա ՀաչԼւն
վւոթւէբ -
կում ու ալեկոծում
կ մւէգաէուբւլի
կեան—
քի ծանր
էիիճակչւ , "րԼւ րաբելաւման
Հա -
մաբ
կլ նա որոշ ոււչԼւնե ր կ ն չէէւմ՝
մ ա–
նսւլանւլ
իր
«Հա
յաստս՚նի եւ Հա յ
մ աչււ -
վոլբւչԼէ տնտեսական
ու
մ շս՚1չա թա
յին
վիճակչւ
բաբեչալեԼէէւ
մասԼւն» ա
շսււլբաւ
յօղուսւծում
: ՛քյա
Հ՛՛՛յ
մ ողուԼու
չւղ Լ, անոէե–
սական
ա. մ՛չէսկռւթսէյին
կեա՚1էքի
էիեբէււ —
բեբեալ
իր
ւիո
թ ո բկէ՛է րլ չւչ թօսքն կ ա —
^ րնձեո ուած
էէբոչ ՚էնարա —
՛յ սւշի՚ատաւոր
ժո —
էլաիուրզբ
ղտնւռւմ կ տնտեսական
ծանր
կացոլթեէէէն
մկք, նէէէ ասչբոււք կ
էէ՚էլքէււաիկ
սէէւմ • շնայաօ՜ բ
լոր
ութ
իւննե
բին
Բւ՛
պ. ՚յմաններում
եւ
«սբաիցւլ
արիւն կ կաթում
, երբ աեսնռւմ
ես » ,
* Հ՚"յ երկրազ՚էրծի
Հանզեբձանքչէ»
: Այգ
բոլո
բից
զուրս
ղաչոլ
ելքբ
մ ոգով
ու րզի
տնտեսական
ու
մ շակութա
յին
կեանքի
բարեչաւման
մ՛կք կ , որի Համար Արոէէ ֊
եանի կարծ իքոէի ամնկից առաք անՀրա -
մեշտ կ էլա բղա
ցնե
չ
աբղ իւնա բե
րութեան
ու
գի
ւղա անա ես ութ եան
սւռանձԼւն
ՃԼէւզե–
րր , ուսումնասիրել
Հայաստանի
Հողերի
յատկոլթ
իւնւնե բ ր «լեռնամասե
բում աճե -
ցրնել
գիլզացու
Համ՛ար
այնքւսն
արժ՜կ —
քաւոր
պաուղյր
կարտռֆիլբ
,
ւլարւչացնել
արդի էնա բեր
ութ եան
ւչ լիսաւոր
ճիււլե
բից
մկկր
մեաաքսբ,
րնդաբձակեչ
բամպակի
մչակութիւնր,
տեղում
բացել
ապակոլ
դոբծարան
եւ ա քլն
աՀա ՚սյն
ՀԼէէէնա -
կան
ւզաՀանքնեբբ
, ոլւ առաքաղրում
կ Ա–
բռվեանբ
մոգով ուրդի
կեանքի
պա
յմ ան -
ներր բա
ր ե լա
ւե
լո
լ Համար :
ք՝այց այդքանով նա , Լ։ Հարկկ
, չի սաՀ–
մանավէակւում
, այլ, ււբ
կաչէեւէէր կ,
աեսնում կ մալովուբղի
անաեսական
ու
մշակութային
կեանքի
միքեւ
եւլած
սերտ
կապր եւ Հենց ա յդ տե սանկ իւնից անց-
նում «անգ
ր կով կասեան
մ
ււ
ղ ով՚ո լր ղ նե
բի
Հէէէլ
եկան
էԼերածն
ութ
իւն՛ն
ի
բւէ՛
կանէս ցնե -
լու ^ ՜՚՚՚՚Բցին
, նե րկա
յէս ցնե
լուի այււ դէպ՜
քում եւս մի շարք արմէքէսւռր
էէլաՀանք —
ներ
, որոնց մի մասբ
էղաՀոլմ է Լւբ թար—
մ ութիւնբ
նոյնիսկ
այսօբ : ՛Լե րսա
Լւն ծա–
ռանալուի
ժամանակի
ուսոլցման
մեթոտ -
ներԼէ ՚ չ է մ եւ թստօրէն
ձաւլկելաի ու քրն–
նազաաե
չուի տգէտ
Հ ոգե
լո բականնե
ր ին
,
հյ
I
ԱբաԼեանբ առաք է քաշում
ժոզոէիբբ—
դական
կրթութեան
Հէոբցր եւ գտնում որ
գպբոցն ոււչիաա թիւնր պկտք կ ծէէէոու —
յ ե ն կեանքին եւ որ էոյգ
իմասաաԼ
կչ
Հարկաւոր կ ունենալ
«մի
մանկաէիաբժա—
էչան
ինս տ ի տ ո ւտ , ոբւոեգ
ուսո
լցուկին
նուաղ դիտական
, բայց
մաաչեչի
, տեղի
բնակի^եբԼւ
պա
յմ անն
եր
Լէն եւ գբ ւււթ եա
նր Համապատասիսան
ել աոաւեչասչկս
նչւ—
րանց բարոյականութեան
ել էչաաաբելա -
դոբծմ ան
ւԼե րաբերեալ
զ իտելիքնե ր ,
էլապ ուած
զ իլգւււտնտեսութէ
,ւէէկւ
ու աեԼս -
նիէչա յի նոլատա էրէէյա
րւք
ա
ր
ղ ասաւանէչ
մ ան
Հետ » Լկք
9։յ) :
Եւ. ոչ միտ
յ՛ե
էո յէք
քան. որէղկսղի
ղ իաու–
թիւնր
բաւարարի
էչեանքի
սչաՀա՚եջներքլ
է
՛է.
նսքէոսաի
էչիււչատնաեսութեան
զար -
էլէայւէ՚էէէնր , Խ • Ա.բաԼեանն աոաքաբկում կ
Հուստատութ
եան
Հոէմուբ
չւԿ՚տբէւլ
մ Լւ այն
~–
պիսի
էիայր (նրա էչա չէծ Լւքուի
Բանէոքեռն
աքէլ աեստկկաից
ամկ՚եից
յսէբմաբն
կ) ,
էէբտեւլ
Հնա
րւս
ւոր
լ Լ՛ն Լ՛
ւչ ո րծն
էո
էչսւնօ ր
կն
կապ ուե լ գ ի ււլա անա է.
ս
ւււթ է՛ ւււն տետ
եւ
« Հնէէէրաւոր
իէն չափ մէ.հ ծաւալէէւԼ
աոաք
տանել
այն » ;
Այս
րսլոբր
I
Լ՚նքնին , ցոյց
է.ն տալիս ,
էէր
Հա
ք
մէւ ծ լուսաւոբԼւչ
էււ
ւչ եմոէչբատ
Խ • Աբո՚Լեանբ
անցուլաէչի
ձեւոէԼ չկ , որ
արձաէչ ա ն ւչ է՛չ կ Հաււ ա ր ա էչ
՛է՛
էչան
էչե անքի
էչենսաէչս՚ն
Հո՚բցերին
, "՛յլ իսէւբաւցկս
յոլգուե
լ ու մէոաՀուլուել
կ
մ
՛է
ւլո ՛իո
լր
ւլի
ցաւերի
ո ւ
Հռէլսերի
, տանքս՚նքնեբի
ու
տսւո
սէէ
՚լէսնքնեբԼէ
Հուէքէււր եւ էէ՛Լ՚չւո կ լ Հ ան–
ղկս կ եէլել նբոէ շսէՀէ.լէԼւ էւչ ա շտ սլ ւսն
Լէ
ղ ե–
բում
:
Եւ
" ՛ յ " տեսանկիէնիէյ
կլ Հենց նա
դէմ կ աբաա
յւււ յտոէ.ել
սլո՚տեբաղմնեբին
,
նշելով որ «ւղաէոերաղմի
ւղս՚Հին
Հ՚սէէաբ -
եէս ամկն
մի երկրի ճակաաաղիրբ
նոյնն
կ» , որ « սլւոտերազմր իբՀետ բերում կ
կ՛՛՛րիք
) չքտւէէբութԼէւն
, ամկն
աեււակ
1քժբս՚իէէոութ
իւննե ր» ելՀենց այդ մամա–
նէսէլ կ , որ ամկնից շատ աումում կ
«մո–
՚լ
՚՚՚Լ
՚՚ւբԴ
Լ՛
"էշիէէոտալոր
, էսբտագրոէլ զա–
ուսկարդբ». գբա ոբոշտկի
ասլացոյցր
Հայ
•է ուլոէԼէււբւլի
աււանձին
Հատուածների
վբ–
րայ
պաբսէչաէչան
րռնտկաչների
, իւանե–
բի
ո ւ
բանա էչնե ր ի
ղ որ ծած
Հ
բէշտւոր
յա
րձա
էլէէ ււՈ՚ե րն ու ւս ս ւղաաա
էչո
ւթի
ւննե րն
է Լէն , որոնց
մ ասին
իրրե
լ
քչ էպքե
ր Լւ ակա
նատես
Լէ
, իսօսում է ԱբոէԼեանբ
«Պ՚սրս -
էչա
ս
տւսն ի եւ. Ո՚ուսասաանի
մ իքեւ
ծագած
պատե չէազմի
նա Լսօր կ ին , մօտ
1 825
թ
ր -
լականին»
յօղոււսծուէք :
ք՚նչպկս
այէլ,
ւււ քն սլկս էլ
Հաաորում
աեգ զտած
միւււ
յօւչ ուսւծներն
ո ւ
ո ւ —
ՍւէւմնասԼէբութիլննեբր
, սակայն
, շատ ս՛–
ւե
չի Հարուստ են
ո ւ
րաղմ
ս՛
բուի անգ աէչ
՚.
Ամէն
մի զկպքի կամ երեւոյթի
մասին
թօսեչԼ՚ս
յԼրէէէիեանր
՝, անգկ ս
Հ
րերում
էչեանքի մեծ ճանաշուլութիւն
. նբա աչ -
ՔԻ՚յ
^ ինչոլկո
«Աէլնաբկ
Թիֆչիսոլմ
էսպրոգ
Հա քերի
էլէ՚անքի եւ յտտէլսւսլկււ
նբանց
Հ լորս անե էլան էէաիոչաւթԼւլննե
բ Լւ
մ աս
ին »
ո
լ ս ո
լմնէս ս ի ր
էէ լ թ
ի ւն ենցո քց տոէլիս , չեն
էի
ր իէէքում էլեանքում
Օր - աւուր կտաար -
ուալ
փո
էի
ո
իւ
ութ
ի էնէնե րն
ւււ տեւրս շւււբ -
ժեբր, « ամկն
ինչի եւբոպաէչան
— տսիէս՛–
էչան ւչաոնալբ» եւ մանաւանէլ ալե տսէչայ
ւլարւչացումր
, որ տեդի կ ոլնենում
թիֆ—
չիսում : Այ՛լ ղտրգացման
ելակկտից կ նա
ԹիֆլիսԼ՛
Հա քերի՛ կեանքի
ե
լ
յւուոէչասչկս
նբանց
Հարսանեէլան
սաիո րո
ւ թ
իւն՛ների
Հ իասքանշ ու պաւո էչեբաւ որ
նէլա րադ
իբն
կ աալԼւս
Հ Աքդ աեղ իբ ամրուչք
թորոլ -
թեամբ
էԼէա
յլում կ Աբովեան
աղդագկտի
"դք կարո գութ իւնբ ւ
Եւ իրօք , թիֆլիսաՀա
քերի Հարսանե -
կան
սոէիոբութիւննեբի
.Արո ՛իե ան աէլան նր–
կարէէ՚՚չ րութիւնր
ա զւլ աւչ րւււ կան
մի իւբսէ–
աեսաէլ
Հ էսնրաւչԼւաարան կ , որտեւչ
էղէււտ–
էչերուած են այէլ
նոյն
սէէվորւէւթիւննէ.ր՛ե
իրէւնց
ւսմ բուլք
չչ1ւ թա ց քէէւի , ւչոբծուչ ան -
ձանցռվ
էււ ւիե բքվէննե ր իս ա րա բուչէէւթ եւէէէէ՛բ
ւււ դործունկութեամբ
։
Գբա իսօս էէ լ էէէլ տսւտորում
էոեւլ
էլտած
յօւլ ոլէէէծնե բն ու ո լս ո ւմԿէւո ս Լէբ ութ
ի ւննե
րն
Լ՚լ՚ենց
֊էէ՚րթին
մի անէլս՚էէ եւս Հաստա
—
էոոէ էէ էէն , որ Աբովեանբ
Հեւոաքբքբուել
կ նաեւ
անէք ր էլուի էլա ո ե ան եւ սւ քլ
ժ էւէլո -
՚ԼուբգնեբԼէ
էլեանքոէի,
Լսորաէւլկս
ուսէււմ —
նա սիբե
լ ա յն , րէէլոր
ղ կսլքե լւէււմ նե ք՛էք՛" -
յանա
լաԼ
մեւլ
Լւբ րեւ
ժ էէէլոէի ուրւլնե
լւ ի բա -
բեէչամ եւ նբանց
շատեբԼւ
պաչտպան։
Այսպկս՝ նա աոաքԼւննեբից
մկէչն կ ելլել ,
որ
թիստ
ուշաւչ բութ
Լււն կ ՚լարձրեչ,
ու—
րԼ՚շներԼէ
էլաչմ՚Լւց էսնաեսուած
,
Բբէչեբի
էչեանքի
վրայ եւ դրեչ իր «Բբզեբբ ել (յ–
՚լիդիներբ»
աբժկքաւոր
տշԼէւատանքբ
, օգ—
տաղոբծեչդւԼ
ոշ միա
յ՛ե պսէամաէչան ղա-
նաղան
ս՛՛չբիւրնեբ
, այլեւ
քանիցւէ
շք՚քելո՚Լ
ել
էոեէլերոլմ
ուսոււէնասի
բե լոէի
՚Լ^բաերի
էլեանքբ , նրանց
լեզուն ու բանա
լո ր րս -
տ էէ ւլծագո
րծւ՚ւթԼ՚ւննե
րբ : Խ
՚
Աբուիեանն
ո՛յ"
գկպքում
կլ տւէւել կ նրանց
սոէիոլւու–
թիւննեբի
, նԼէստ ու էլացի , կենցաւլի
, տոլ–
րելաէլեբպիէ
, րարքեբի ել ՚" քէԻ
V " ՛ "
բնռւ–
թաւլիրր,
՚էբի՚ց
՛եո յխ ււլկ լլ էիեր է
յսւռնում
մեծ
Հայբենսւսէրի
ու
ժէէէլաԼրղասէրի
պէսյծառ
գկմքր ;
Խ • Աբովեանի
ւլերմ անե
րկն գրած
յօւլ -
ուածնե
րր եւ
ուսումնւսսԼւրութ
Լււննեբր
անմխաե
լիօբկ ն ռւնեն
զ Լէ տաէլան , էէլատ -
մական եւ էսզգաղրական
մեծ արժկք , նր–
րանք Լսիստ
արժ-կ քաւոր եննաեւ
էէւ
յն
տեսակկաԼէէլ, որ պարոլնակում
են Հեւլի–
նա էլին կեանքին ու զոբծին
վե րա բե րուլ
մի
շարք մանրամասնեբ
, ինչ՚զկս
նաեւ,
նրա որոշ զոբծերի
, եւ մանաւսէնգ.
«Վէրք
Հայաստանիի»
, սաեզծէսւլ ո րծա կան պաա—
մ՛ութեան
առանձին
էլողմերր
բացայայտոգ
րա՚լմաթիլ
փաստեր ուաուեա^եր ;
•Բիչ արժէք
չեն
ներկ ա լացնում
նաեւ
Հատորի
եբկբորէլ
րամնոււէ՝
զետեւլոլած
Հե՚լինակի
, Հիէմնաէլանում
գբարաբ
ղրր —
ուած,
ճս՚ոհբն ու ուզերձներբ
, ինչպկս եւ
մի քա՛ե Լէ գործերի
վէոփոԼսա կներբ , որոնք
,
Լւբենց
արծ՚էէրծած
Հս՚բցերուԼ եւ էլւէէւչա -
վւարներէէէԼ
աո
՚եշՈէելաԼ
միւս
քօւլոէսէծնե —
լ՛ին ու
էէ
ւս ում՚եաս
ի բութ
ի ւննե ր
Լէն
, նբանց
Հետ
կազմ
ում ենմի սե բա
ամբողք
ու -
թիւն :
էէէ– Աբուիեանի
եբէլերի
ինշսլկս
1րւլ Հտ–
աորի
րէէս՚էլԼէբ ր , ծ ա՚եօ թ էս ւլ ր ութ
ի ւննե բ լւ
ել անձնանուննե
րի բսէռաբանր պատ բաս —
տել կ շնոչէտաչԼւ ա րոէԼ եանաւլ կ ա Պ՛ Ց՛" —
կէէրեանր I (յքէ տատորբ
էլացմեչԼւս աոաք —
նորդուել կ
մամ
անա կազ րական
է՚էչւչրուն–
քով , ԼէլրաքանչԼւլբ
քՕէլուած եւ ուսում —
նասիրութԼէւն
ծանօթաղ
րէ՛ լ
ամենա
յն
մ անրամ ասնութ եամբ
՛ււ
րարեԼսէլ1ճոլ -
թեամր,
իր ծանօթէսդ
րութ իւննե րում կա
աարել
բ՛ե աղ րի ճ շդումնե
բ եւ
է
արկ եղած
ղկպքէէւմ կլ տռւել
Համ ապատաս Լսան րա–
ցատ
բութ իւննե
բ :
Վերքացնելով^
պկաք է ասե/, որ ՛լրա -
Ի՞ՆՋՊԷՍ
ԸՄԲՈՍՏ ԿԸ ԴԱՌՆԱՆ
- •
(յ. I.–... .
ԱՐԻԻՆ ԵՒ
ԹՆԳԱՆՕԹ
Օր մր, իւղիս
շրքանին
մէք, ան իր ծա–
ռ.այութիւնբ
առաքարկեց
աղաբակատիրո^
մը^
ձմեռբ
այնտեղ
անցնելու
Համար : Կր
մտածէր
այնաեզ Տաստատոլիլ;
Լ՚այց նա-
Հանդի
կառաւիաբիշ
մ՛բ,
պէկ
մր
եէլալ
Հաստատուի
լ
նռ
յն աան
մ էք եւ ա
յնպիսի
դ էշ էիեբա բե ր ուէէ ունեցաւ ծառա
լոզին
ել
լ^աանիքին
նկատմամր
որ Ա աբքօ
չէքբ–
ցաւ
Հանգուրմել։
Գիշեր
մր արթնցաւ
ան
եւ
բիբի
Հա բոլս՚ծնե
բով
սպաննեց
թուրք
պէկՀք :
ԱլնուՀետեւ
փաի՚ալ եւ ապասաա—
նեցալ
յք ոն թենե էլբօ : Հոն ձերրաէլալուե
—
ցաւ եւ նեաուեցաւ
ստորերկրեայ
բանտ
մր,
Նիքսի՚լի
մէք, սպասելաի
իր մատա —
էիճռին
՚. Կր պատմ
են թէ
Հարիւրապետ
ԱիւսռվիղԼէ
էլինր րսած
կ՛
«Աաբքօ
այդտեգկն
"՛լք գուբս
սլիտի
չելլէ
,
այն -
քան
ատեն որ արեւր պիտի ծադ ի» : Այ–
սուՀանդե
բձ , քաղաքին
էլարդ ժբ Ա ե րպե–
րուն
օւլնութեան
շնորտիւ Ա աբքօ
էլբ յա
քոդի բանակն
էիաԼսշիլ։ Եւ նամակ
մր կր
զրկէ էիերո յիշեալ
կնոք. Հարց
տալով
.
*
Արղ^՚*Ք
՚ " Ր ^ ՚ – Ր .
այլեւս
շի" ծազիր • • •» ։
Ուրիշ անզամ
մբ.
Թուրքերու
քթէ^՛
աս՛ւ՛.
,
ււլաարասաութեան
մկք եզոզ Հաց -
կերռյթի
մբ բոլոբ
կերակուբնեբր
ղէււլ -
ցած ու պաՀած կ : Երր Թ"ւբքերբ
եէքսւծ
եւ կերաէչուբնեբբ
փնտռած
են . . . պարապ
սան մր նեաած կ փողոց
ՀՈ
1ք աբքօ
զաւաէլ
չոլնկր : իր ամուսնէէւ -
թիւնր
մկէլ զիշեբ տեւեց
միայն։
Տ ՚ ՚ ՚ ք ո բ ՚ է
օրր
Հարսբ
ճամբեց
, առարկելով թկ ինք
ղինք լալ չկր էչդաբ : Անշուշտ
, մարգ
մր
որ կբ փորձեր
Լէր ամրողք
էչեանքր ան —
ցրնել
իբրեւ
վւա Լսս տա կան , շկ ր
կրնար
լՐւաանիք
կազմել :
Տ
՚էէ
րօր
ինա
կ
մ արդ
մ ր ,
թափառաշբքիկ
ել մտատ
"ւլ
, որ էլ ասլրի
Լւբ
քէէէ
բ ա յր
ին
մ կք , լեբան
սրտԼւն
ւիբա
ք ,
էլր նո
լւ՛էււ
է
«
էլիւլ », Աոնթենե
էլբոց Լւնէ.րո
լ
ա էրլ
ային
՚ լ ՚ ՚ Ր ^ ի ք ր
Հմիւալար
նուաւքսւրան
մ՛ր) եւ
էլեբդկ
ինքե
իրեն տաժաբ
առանձին ի—
բիկուննեբոլ
մէք ; ԳԼւ
ւղա ց ինե
րր
դԼ՚նքՐ
յիմ
՛որ
Լ՛ ՚ոեդ կբ ւլ նկ ին , ա յս կր պսէէո -
Լ\առբ որԼւբեն տուին
Լսենթուկ
Աաբքօ
ա—
նունբ։
Թուրք
Պկկերուն
ղկմ սէլսած իր
ան՝, աաա քլան սլա յք՛"
ք՛բ
յիմ
էս
բու թիէնէ էլը
նէլս
՚աոլկ
բ : Տաբօրինաէլ չկ անշուշտ , որ––
ան իր ժամ տնակին
առասպելաէլան
Հ ե -
րոսբ էլարձած կ : Իր էլենդ անոլթեան
Լ՚սկ՝
դարձած կր ււ՚ռասսլել :
Հաւանաէլան կ , որժամանաէլ
մր Ա ար–՛
քօ ծառայած կ Իժեէլոյի
իշԼսան - եււլԼւս -
էլոպոսին : Երեք կամ չորս տարԼ, : Անէլաս–
կած ան սլիտԼւ
մնա
բ իբ ա յզ. ա շխաաան–
քին մկք, եթկ
էշիան ^
եպիսկոպոսը
պւսշտօնական
աոաքե լութե ամ բ
Ակթինեբլէ^
եէլած երկու
Թ՚՚ւրքեբու
ուղեկից
շնշանա–
էքԿբ ւլայն : Ինք՚լինք
ւլ՚ոալ
ղկմ յանգի -
ման
իր նախկին
թշնամ
ինե
բուն Հեա , իր
Հաւատքին
, իր ՀայրենԼւքին
թշնամիները
^
է, էլբա յրնեբ
ր անոնց
որոնք
ղինքր
մզած
կին
զկէզի րմրոսաութԼէւն
: Րայց
իշխանին
ծառայռւթեսւն
ել ք^ոլբքերր
իր
ձեռքեբկն^
աղատ
չձւլելու
զւլացւէւմին
միքեւ , ւսոաքի–\
նբ ոլարէոուեցաւ : իբբեւ. ոււլեկից
երկու
՚՛
Թ՚՚ւբքեբուն,
եբր էււէլրիւբի
մբ ք՛՛՛ի Հա -
սալ
երէլւէլքին
ւսլ դլ
՚էէ
Լսներր կտրեց
ե լ
անոնց
սլա լուսա էլեե ր բ սլաբպելկ
ետք ,
էլէ
՚ւբձեալ
լեռ բարձբսւցոէլ : Օսմանեան
Լէ
շ-
խանւււթ
Լււննե ր բ Լւբ ՚լէ՚՚՚Լ՚՚բ
բեբէէէլին
ւլու–
մար մր խոսաացած
կին արդկն : Այս ան–
՛լամ սաէլա քն, սլկտք կբ
՚իբկ՚՚՚Լ՚լ
նաեւ
Նմեէլոյի
էիքկժիէնղրութենկն
: Այլեւս կա–
րելի շկր ապաստանիլ
անոր քուի, որ սկը—
սած կր կալւէլր էիե բատ աս տւս աե
լ
եր
էլբ
Լւն
մկ ^ եւ չկրնեբեր
անոնց , որ էլանտէ՛ -
սկ Լէն իր օրկնքներբ ;
Նմեկօ
եսլիսէլւէէղոսր
, ոեւկ մկկկն
աւելի
իէոբ ատելութիէն
մ ր ունկր
Թուրքերուն
Հանւլ կպ : Կ^ուղկր որ անէէնց գկմ պաաե -
րազմ
րնեն , րս՚յց կբ պաՀս՚նքկբ
նաեւ որ
իր
երէլրին
մկք ամկն մարդ
Հնա՚լանղ
բլ
լայ եւ օրկնքբ
յաբգկ ւ
ԱՆԻԾԵԱԼ
ԵՐԿԻՐԸ
Ա՝աբքօ
երրեք
չկրցաւ
Հասկնալ
թկ
նո յնիսկ
Թուրքեբբ
մ
էս
քրե լու
Համաբ ան–
Հբամեչտ կր օրկնքբ եւ ա լգ օրկնքբ
տաո—
տատուած էբ ղեկավարի
մբ կռգմէ,
որուն
ոլատուՀ աննե բուն
զաբւչեբբ կր
կաւլմէին
ցիցերու
վրայ
շորցող
թուրքի
դլուխնե -
րր
. - . : ի շխան
— եպիսկոպոս
բ
ւլ ացած էր
Ակթինեը,
ուր քանի
մր տեղակալեր
րս–
պաննած
կին
Հղօր Ամա
յիլ - Ագա Ա էն -
միքր : Զոտին
էլտրուած
գլխուն տետ կը
իսագաբ , կարծես թէ իսնձոր մբ րլլար
ան։
Անշուշա
, իրս՚ւոէնք
ունէր :
ինչպէ՞ս
կարելի էր աո անց
օրէնքի
, առանց կար -
գապՀ ութեան՝
սլա յքար
մ զե
լ Թ ո ւր քե բ ո ւն
գէմ : Որսլկ սէլի այգ պայքարր
րլլար վճ
ռական ան
է
՚լկէոք
ունկր
զօբաւոր
էչազ -
մակեբպութեան
մր։ Րա քց , աքն ինչ որ
իշխան
— եոչիսէչոսչոսին
Համար
օրկնք եւ
էչա րւլա սչա՝, ութիւն էր , անկէսխ
խմբաէլեե–
բու եւ Ա ոնթ ենե էլբոց Լէնեբուն
Համ՛ար ա -
զատութեան
կաշէլանդում
էչր նշանակէբ ;
Րոլորն ալ ւԼ արմ ուած
ոճԼւբներու
, ի ՛ի ի–
ճաէլի
չկԼ՚ն
էլրելու
օբկնքին
լուծր,
էլ՝բն -
դիմ անա
քԼէն իրենց
րոլոր
ուժէտ րաԼ , մին -
չեւ
իսէլ դրացի
Թռւբ^եբւււ
օմանղ
էսկոլ
-
թեան
էլԼւմելոէի ;
Եթկ
իշիսան — եպիսկոպոսբ
դժուաբա
—
Հաճ
եւլաւ Ա ոնթենհէչբո
քի Համար , Ա ոն -
թենե էչրօն ո շինչ բբէսւ. որան
էքեւլմ լսցնէ
Իր
էԻրյ
^Ր
՚ Այ՛՛ էր պտտէէաոբ
, որ ան
Ա ոնթենէլրօն
էլոչեց
անիծեալ
երէլիր ^
անի
շխան
երկիր
յ
ՄԻԼՈՎԱՆ
ՃԻԼԱԱ
(2
օար.)
Fonds A.R.A.M
