6Ո 1925,1Լ€.Տ.376.2Տ6
նտx.^էյ^
: Տ€Ո. « 1 8 8 ^ X 1 4
17. 1Հս« Օօաշտաշ ֊ ԲՃԲ1Տ (13) IVI6է^օ: 10Լ8ԱՇ
Վհյամս. 1100 ֆբ–, Տար– 2200, Արտ– 3000 ֆբ •
7Ց. €06. 15-70 ԳիԹ 10 ֆբ– €.Շ Բ– Բտո* 1678-63
Օեոօոշհտ 28 Տ6րէ6ահք8 1952 Կիբակի 28 ՍԵՊՏԵՄՐ •
ՖՐԱ՚եՍԱ ե հ ԱԶԳԱԺԱ՚ԼՈՎԸ
28րդ ՏԱՐԻ - 28^ ;VIա«
6877–Նււր շրջան
թ ի ւ –
2288
Խմբագիր՝
է–
ՄԻՍԱԲԵԱՆ
ԾԵՐ
հՀ)ՍԲԸ
ՓԻԼՈՆԷՆ ԵՒ ՎԵ%ԱԲԷՆ ԱՌԱ^
Որ
եւ. է Հարցի
լուհում
ր գէլրացնելու
Հա
մար
,
անՀ րաժ՜ե շա
է Լրի՛֊ ՚գաակե րացնե
լ կացու
-
բ-իէձնր : կիսկաաար
եւ միակողմանի
աեղեկու
-
թիւեներր
միշա
ալ
շփո
թութ
իւն
կր ւղաաճառեն
։
Տետոյ
, տարրական
սլա
յմ ան
է նկատի
առնել
իւրաքանչիւր
միջավայրի
սլա Հանիներ
ր
։
Զ՚"՚նազա~
նել
անմիջականն
ու երկրորգականր։
Այլ մանա
-
ւանգ ցանկա
լին ել կարե
լին :
Տարագիր
, ցիրուցան
րագմութեանց
ինքեա
-
•սլա շա սլան ութ եան
սլայքարր
ամէն րանէ
առաջ
իր ատես ութիւն
եւ գո րհնա կան
մ իջո
ցնե ր կր սլա -
Հանջէ , եւ ոչ թէ սրտառուչ
րագձանքներ
:
Ատիպուեցանք
անգամ
մր եւս գրի առնել
այս
սւարրական
գիտելիւքներր
, կարգալով
Փարիղի
ռամկավ.ար
օրկանին
ճ՝Լերամուա»ր
(26
Աեսլտ •) :
ինչսլէս
իմացաք
երէկ
, «Այսօր
- Ասլագայ
•»
Լու֊ր անգամ
չունի
որ տարիներէ
ի ՛թ՛ր գպրոց
մ լէ
ունինք
Տէսինի
մէջ,
Հ ոգաաա րութեամր
կապո
յա
էՕաչի : Աւելի քան Հարիւր
ա չակե րանե րուի
% ԼԱմե–
նօրեայ
եւ ոչ թէ չարաթական՝)
%
Ն"յն
ի՚մրագրական
սիւնակին
մէջ տպոլահ
են
Հետեւեալ
տողերր
-
— « Եւ. դեճ կաւն Վիէէնի, կրըՕԼոպլի
եւ.
այլ
շբջանւԹէր , ռ֊ւբ գռյՈՆթիւյնւ ււււյնփ|1ւ1 հայհբէնի դաքսբԸ–
թացք ն՛եր, ոլաւնք կը մնա(ն՛ իրբեւ, մաւսնակի կա|ւք
«ա՚հմանւափակ եբեւյւյթնեբ»:
Այս
^ " – " ՚ - Յ Ի Կ ակնարկն
ալ կր մատնէ տեսակ
մր
թիւրատեսոլթիւն
;
Օրինակ , Վիէնր
երեք
գպք՚՚ց
կր պաՀԷ տարի -
ներէ ի ՛Լեր , միշտ կապո
յտ
Խաչի
Հ ոգ.ատա րոլ
-
թեամր,
ել քաւարար
արղիւնքուիէ
Աովորական
գասրնթացքէ
քաւելի բան մբն է այս ալէ իրակա
-
նութիւն
, եւ ոչ թէ երեւոյթ
:
ինչ
որ կայ
կրբնոպլի
մէջ ,
նոյնպէս
կբ ւղաբւոինք
Ց)ր • Կապռյտ
Խաչին
:
Տակաւին
կրնայի՚կք
խօսիլ
Մաբսէյլի
եւ
ուբիչ
քաղաքՅւեբու
մասին ;
Բայց,
մեր նպատակբ
վիճակագրութիւն
չէ ,
"քյէ պարղապէս
ճչգում
, որուն առաջին
մա՛սբ կա՛.-
աարեցինք
երէկ •
Անշուշտ
եղահբ բաւական
չէ՛,
իր
թռուցիկ
եւ միակոլլմանի
տեսութեան
բն
թացքին
, ռամկավար
օյ՚կանբ
անՀրամեշտ
կբ
գա
նէ
«բնգՀանուբ
կրօնական
եւ
մ
շակութային
վեբակագմ
ութիւն
մ բ» :
ծւ,
ինչպէս
իր բոլոր
գբոլթեանց
մէջ
, առա
ւելապէս
կ^ապաւինի
փիլոնին
ու վեղարին
:
— « Զ՚արցաւցած հաւ(յեւՌբ եււվիւներոո– ս^ահբա^
•ժեշաււՆթիւնր աւյյլի եւս զգաւլի է, հայ դպրուցւս^
կա1ն
գււրծին րաբեկաբփււթեաւն եւ– վեբակսսթ1ւււէւ–
թեան հա՚մա-ր»։
Առանց բանավէճ
մբ յաբոլցանելու
, մէկ
ան–
գա.մէն բսենք թէ ամէնէն
գիւրին
միջոցն
է այս ,
Հոգեւո
բ
Հ
"լիի
լներ ճարել
եւ
անոնց.
գլխ
ուն
վւաթթել
ամէն
Հոգէ
Այս
ոք րքան խեղճացեր
ենք ՛ոբ փիլոնին
ու
վե–
դա
բին
օրՀնոլթեան
կամ \ա ռաջնո րգութեան
կբ
կարօտ
ինք
, ափ մբ
հա
ղկո
ցն ե ր եւ գաս
լն թացքնե
ր
կարգի
ղնե
լո
լ
կամ
նոբե
ր. բան՛ալս
լ
Հ ամ ա ր : Այն
ալ
Եւրոպայի
սրտին
վ բայ
յ
Եւ– երկրի
մբ մէջ ուբ
•կգեբբ
չի կրնար չատ
լայն բանալ
իր թեւեր
բ • • ՚
Զենք ուգեր վիրաւո
րե
լ ոեւէ բարեպաշտի
կամ
կրօնաւորի
գիլբագգահո
ւթիւն
բ է
Աբգ
, անոնք որ ՀողեշաՀ
քաբոգներ
կր կար -
գան
ա յս ափե
րո
ւն վր՛"
յ , իսկա՛պէս
կբ Հաւատա ն
թէ
կաբե
լի է սե բունգ
փրկել
ապաւինելով
մ ոգա–
կան գաւագաննեբու
։
Երբ աշխաբՀականբ
կ՚անճրկի
,
Հւսկառակ
բաղմաղան
պաաեՀութեանց
,
Հոգեւ՛ո՞
րն է
որ
Հբաշքներ
պիտի
գոբհէ :
ինչռ
^լ
կբ չեղփնք
բնական
եւ տրամ ա բանա —
կան ճամ
բէն
Հ
ինչս՛՞
լ
պա բտա կան ութի
ւնն ե ր ..
ե լ
պաաասխա
-
նատոլութիւններ
չենք ՛ստանձներ
:
Ի
՚էեբջ՚՚յ
ոբո
է
֊5(
ղոբհն
է կազմակերպել
գա
-
Դ"*–թր
՚ Ղ՛պբոցական
ցանց մբ Հ՚ա\սաաաել
:
Ամ–
րապնգե
լ
ին քն. ա պաչապանութեան.
զօսւինեբբ
: .
Այն աաեն
վքիլռնն . ու վեղարն
, ալ իբենց,
դերԸ
Կր կաաաքեն
, եբրեւ
լբ՚"$ոլցիչ
օղակ :
ՊՈԻՏ
Մ՝ ԾԻԾԱ%
^ԱԶԳԱՇԷՆ»
ԳԱՂԱՓԱՐ
ՄԸ
Ո՛՛ւբ այսպէս
, Արշակ
:
Աա
Հայերէնի
գասեբու
թնգիբբ
կարղագ
-
րելու
կ՝երթամ
: Բաւական
ղմուարին
ղորհ––.
Մ ՚" -
նաւանգ
սա
ուսուցչի
թնգիբբ
՝,
Եկուր
Հետս, ագուոր
լուր մբ ունիմ
քու
գորհգ
գիւրացն
ոգ
...
Վա^յ , աա
ինչ լաւ բան : Ըսէ տեսնենք
թէ
բանբ
ինչո՛՞ ւմն
է ՚ • •
«Տառաջ»
չե՛"ս կաբգաբ
:
կանոնաւոր
կերպով
չեմ կրնա ր Հետեւիլ
;
Գբացինեբս
թերթբ
կ՚առնեն
կբ աանին
եւ չեն վե–
րաղա րձնե բ Հ
Լոնտոնէն,
«Տառաջ»ի
թղթակիցբ,
աղոլոբ
յ
եւ Հետաքրքբական
լուր մբ տուահ
է Հայերէն
լե– :
ղոլի
մա՛սին
՚,
Տիր՛ան \ա.բքեպիսկոպոս
, աեղւոյն
Հայոց
եկե
ղեցիի
բեմէն.
Հետեւեալ
«չքնազ՛»
միաքերբ
յայտ
նահ՜ է ,
Հայերէն
խօսիլ
- չխօսելու
մասին ։
ԱՀա
թէ ինչ է ասում
ԳեբաչնորՀ
արքեպիս
—
կ ո ւզ ո սր I
-^ « ԱբտասահէՐաԹի Հայէբս սրքան հտւ.աւտք՝ով
հյաւաքուիքնէք տւյս սւււբբ իյոբանին բոլորաիքը, II–
Սկիհին առջեւ , չենք կորաււիր» ...
Ապրիս , յյբբագան
:
Այս ան
եբիաասարգ
վաբգապեա
բ չէ՛" որ քանի մբ աա րինեբ առաջ
Փա
բիզի
մամուն
քարոզիչն
էբ : ^անթի
«Աբեզտ»ն
կբ
յիչեցնէբ
ինհի : ինչքա՚^ն
ալ արագ
ա րքո
լթեան
րաբձբացահ
է Հ
—- Բա՚բռղին
էն ագուոր
եւ կենսական
մասբ
Լէ*՚եցիր
տակաւին
:
Մ աէկ
Րրէ՛
էյարունակէ
տեսնկնՀջ
: Ապրիս , Արբազան
:
Երբ Փաբիզ
էբ , կ՝րսէԻ
,
այս եբքւտասարգ
վաբ՚լ
ա–
սլետբ լաւ .ս^սլսղգայ պիաի
ունեն՛ա
յ եւ
...
Բա րեկամ
,
նո բէ՜ն բնգմիջե
ցիր
՚՚՛ Լսիր սա.
քարոզ
ին չաբունակութիւն
բ Հ
« կնււդէք չինարէնւ, հնդկերէն, հապէշերէԹ
կամ աւնդլեբէԹ իօսէցէք, ոչ մէկ աարբերոււթիււն:
Մի վախնաք, չէք ծւււլուիբ • • •
Վա՜յ
բսել է, Հայերէնբ
բանի մբ աեղ
չի
գնեբ : Այ երանելի
; Աղգի մբ բեբնէն
իր ազզա
յին
լեզուն
որ վերցնես,
ալ.
ի՛՛՞նչ կբ մնաք
իբբեւ
ագ -
գա
քին յաականի
չ : Ատ
ինչ տզա յա՛կան
գա՚զափաբ
է ոբ «եթէ
սկիՀին
առջեւ,
խ ո րանին
բոլոբտիքբ
Հաւաքուինք
կր փրկուինք»
եղեր :
Ալ
ինչո՞ւ
մեր թարգմանիչնեբբ
արիւն
քրտինք
մ տան
Հայ
՛լի րերբ
յօրինւե
լու
ել
Հայս՚՚ստանե
՛ո
յց
եկեղեցին
ազաաելու
ասո բական
ու յունական
լե
—.
զունեբէն
:
Եւ
Հիմա՞։
Հապէշ,
Հնգիկ,
չին կամ
անգլերէն
լեղունե
րբ պիտի
ա՛նցնին
մեբ ոսկե՚էարու
չքնագ
լեզուին
աեղ :
Այս
գարուն
մէջ, մամ եկող,
ՀազՈբղու
-
թիւն
առնող
մա՞րգ։
Հազար
մոմնոց
ելեկտրական
լա՛մբով փնտռես
չես գաներ
. . .
–7–ծւ–
վա՚լբ ,եթէ Հասլէշսւխօս
կամ չինախօս
Հա
յեբբ
իրենց
լեգուով
քաՀաԱսներ
բերեն
ել
սկսին
Հայերէնբ
կամաց
- կամաց, տոտիկ-աոտիկ
գուբս
Հանել
եկեղեցիէն
- - . Ո՛՛ւո կբ Հասնինք
:
Կբ
Հա՚նինք
Հոն
ուր կբ
զւոն՚ոլին
\^եՀ՚ո
-
Հ ՚ " յ ե ր բ եւ միւսներբ
;
X
—
«/7*
լր այսպէս»
, կբ զոչէ ՎաՀէն՝
Ցաաաջ/՛
մէջ,
Լոնտոն՛ի
այս քարողին
՛առթիւ։
Հարցնելու
պէտք
կա՞յ։
Առ
այմմ .Հայ լեզոլնք
ղէպի
եկեղեցի,
իսկ Գեր. Ա րբազանն
ալ
դէպի
կաթողիկոսական
ղաՀ
. . .
կ.
ՊԵՏՈԻՇ
ՄՈԱԿՈԻԱՅԻ
ամերիկեան
գեսպանբ,
Բէնբն,
խսաօբէնւ
կբ քենա գատուի
պա չտօնա թե
բ թ ին
կո՚բ^
մէ , իբրեւ
«զբպարտիչ
մբ գիւան՚ագէտի
գիմա
-
կով» : Ա յս տռթիւ
անո ր կբ վերագ բէ
Հետեւեալ
յայաաբարութիւնբ,
«Աոսկուայե
արեւմտեան
գեսպաններբ
կր գտնուին
այնւ կացութեան
՛քԼ՝
"–
բուն
ենթսէկա
յ էին ա րգե լա փակուահ՜ գեսպաննե
-
րբ
Գերմաւիոյ
մէջ,
1941—42^1.»։
Եւ
սակայն
գեսպանբ
Մ ոսկուա^ պիտի
վե բագառնա
յ - - - .
ԶԵՆ
ՈԻԶԵՐ
ՈՐ ՄԱԿԸ
՚ԲՆՆԷ
ԹՈԻՆՈԻԶԻ
ԵՒ
ՄԱՐՈԲԻ
ԽՆԳԻՐՆԵՐԸ
Անկախ հերակուտական
մբ, Պ՛ Շամփօ , բաց–
նամակ
մբ ուղղեց
վարչապետին,
առաջարկելով
որ Ֆբանս՛ա
քաչոլի
Ա իացեալ
Աղզեբու
կազմակեր.–
պո ւթեն՛էն , եթէ
ընգՀ • մողովբ
որոչէ
քննել
Թու–՜
նուզի , Մ աբոքի
եւ ուրիչ
գաղթավայրերու
խլւն –\
գիրբ
է
\քերակսւտականբ
այս առթիւ
կբ
^որՀաւորէ
Պ՛ Փինէն,
ոբ վերջեբս
ճառ
մբ խօսելով,
վճռա
-
կան
ղիբք
մբ
բռնահ
էր այս Հաբցին
մէջ՛. Իր նա
–՜
մակին
մէջ գիտել
կուտայ
թէ
Ֆրանսայի
գաչնաաԼձ
կիցներբ
«չեն կբնաբ
թէ
մեղմէ պաՀանջել
որ
պա
Հենք Աբեւմ ուտքի
պաշտպանութեան
մէկ
ամբոցբ
ել թէ վարպետ
խազեր
խազան
մեբ գիրքԱ ի^"Ր ~
աակելու
Համար
այգ
շբջանին
մէջ։ Պէաք
է
մեր
ղաշնակիցնեբուն
Հասկցնել
՛այս պարագան
»:
Ա յս նամակին
Հ րատա բակութիւն
բ
ի բար
ան
-
ցում պատճառեց
պաշտօնական
շբջանակնեբու
մէջ
, վասն զի այն օրէն ի վեր որ Թունուզի
պէյր
մերմեց
բա
բեն
ո բ ո գո
ւմն ե րո
լ
ֆրանսական
հբա —՚
ՂԻՐՐ՝1
Կ"՚ՐԳ
մբ քազաքադէանեբ
կբ կարհեն
թէ
մթնո լորաբ
կրնա
յ պայհառանալ,
եթէ
Ազւլամո
-
ղբվր
քննէ այս ի^նգիրբ
;
Զ**ր
՚ ար կո լի կազմակե րպո լթիւնբ
Հակառակ
է
որեւէ արտաքին
մ իջամ աութեան
ել կբ սպասէ
խորՀ րգա րանին
վեբա բացմ
ան
,
Հա՛րց
ապնգում
ուղղելու
Համար։
իր անգամներէն
Պ՛ Ֆուշէ
յայ
տա բարութիւն
մբ Հրաւոէարակեց
որով
կբ մեղա՛ -
գրէ արտաքին
դորհեբու
նախաբա
բո
լ թ
իւնւ բ
, վաբ
չա պետ
ոլթիլնբ
եւ Հանրապետութեան
նախա՛գաՀբ
թէ Հակամարտ
քագա քական
ութ
իւններ
կբ
ւիարեն։
կառավա
բութ իւն՛բ տակաւին
պաշտօնապէս
չէ
ճչդահ
թէ ինչ գիբք պիտի
բ՚ւնէ , եթէ
Թունուզի
իսնգիբբ
ՄԱԿի
բն՚դՀ
. մոգովին
առջեւ
Հանեն :
ԳաՀլիճր
այս. մասին
որոշում
պիտի
աայ յառա
-
ջփկ՚այ
շաբթու
: իրագեկներ
կբ
Հաւ՛աստեն
թէ
ւոարբեբ
կաբհիքներ
կան
կառավարութեան
ան -
դամներուն
միջել
;
Արտաքին
նախարարբ,
Պ՛
ՀքՈւման
առջի
օբ
յա յտ՛ա՛բա
բեց
թէ Ֆրանսա
«պէտի
պաՀԷ իր
ղո
ր - ՝
հելոլ ազատո
ւթիւն
բ
, երբ
Ազգամոզովբ
քննէ
Թունուզի
խնգէրբ
եւ աննպաստ
բանաձեւ
մբ քբ–
ւէ ա՛բ կէո : Ֆրանսա
կրնա
յ
է բաւա
ս ւթեա՛ն
խնգիր
ալ
յա՚բոլցանել։
Պ՛
Հքուման
մասնաւոբապէս
չեշ^
տեց
.
«Ոեւէ.
կւս ռաւիա բութիւհ
չի կրնար
լնգոլ
-
ն՚իլ որ Աղգամողովբ
Ֆրանսայի
տեզն՛ անցնի՛,
այս
խնգիրր
լուհելու
Համար
»;
Թեբթե
րբ
կբ
զրենւ թէ Ֆբանսա
պիտի
օգնէ
Թունուզի՝
յառաջիկայ
շաբ՚սթներոլ
հաիսքեբր
Հողալռլ
Համաբ.
բայց
միեւնոյնձ
"՛տեն՛ պիտի
Հբ-
բաՀանգէ
մարզպանին
որ խնւա յո զո ւթիւննեբ
կա -
տարել
տայ։
Թունոլզի
կառ՛ավարութեան
ելեւմբ–
՚ " ՚ ^ 9
" յ Ց Ր . 1
"Ր
կր
"Կ՛՛Ի
Հոկտ. \էն,
4000
միլիոն
ֆրանքի
բաց մբ էբ ցուցնէ։
Ֆբանսա
3000
միլիոնւ
տուահ
է
աբգէն,
որով բացբ
կբ
բարձրանայ
7000
միլիոնի
:
ԿացոէթիէՍը Եգիպտոսի Վկ
Եգիպաոսի
կառավա
բութ իւնբ
պաշտօնապէս
–՛
Հա՛լս բգեց
թէ Հանղստեան
կոչուահ՜ ենէ
450
բարձ– ,
բաստիճան
սպաներ ,
զօբավար
, գնգապեա
, տե– ••
՛լո՛կալ
եւայլն։
7
*ատեր՝բ կասկահելի
կբ Հ՛ամար -
ուին
իբրեւ
կուսակից
Ֆարոլքի
: Ա աս մբ կաոա -
վաբական
պաչտօններու
պիաի
կոչուի
:
Աբձակու-ահ
սպաներուն
մէջ կբ գտնուին
մա
-.
•ռեշալ
Հիլսէյին
Ֆար
/ւտ
, նախկին սպարապետբ
,
զօբավա
րներ Ա ուսթաֆա
Շարամ
ի
ԼՀ րամ
անա
աար
Օգատոբմիզի
եւ նախկին՛ թիկնապաՀ
Ֆարոլքի՜՝^
եւա
յլն :
կառավաբութիւնբ
միեւնոյն
՜աաեն որոշեց
Հան–
գստեան
կոչել Վատիկանի
, Լա
Հէյի,
էհիօ աբք
Եանւէյրոյի
, Աատբէաի
ել Լիգպոնայի
ղեսպան
-
ներբ :
՜ . ։^
՜
Աքս կաբգագբռլթեան
ց Հեա ,
կառավարական
բարձր
պաչտօններու
կոչուեցան
30
սպաներ
որոնք
զօբավսսրէ^
1Ս
,ստին.ւսն ,՝֊1ւնինյ ել կուստկ
հց են
ղօր՛
Նեկէպի
: Կբ կարհուի
թէ վար չապետին
եղբա
յբբ
,
որ
նոյնպէս
զօբավա
ր է , պիւտի նշան՛ակուի
օգնա–
՚
կան արտաքին
նախարարութեան
-, Ուբէ*
գօրա
-
վա
բնե
բ ալ պա շտօն պիտի
սաա է– ան
պաբե՛նաւո
ր -
ման,
առոզջապաՀութեան
եւ ուրիշ նախաբա
րու
-
թեանց
մէջ,զօրացնելով
կառսէվաբութեան
ղիւ՚քբ ՝
^
Ե՚լք՚պաական՛
մամուլբ
Հրատարակեց
1942–
ին
զքօ՚ււսհ
նամ ակ
մ
բ
,
ո բունւ
Հ ամ՚աձա
յն
Տէկէն
ՆաՀաս , նէս իսկին; վարչապետին
կոգակ
ից
բ
, ամ ՜
սական
եկամուտ
ունէր
միայն
4
ոսկի
28
գաՀե
-
կան։
Այս նամակբ
գրոլահ
է
քյբ
եգ բայբներէ՝։.–
մէ–
կուն
կոզմէ , ոո
օ՚լն՚ոլթէւն
կր
քսնգբէ
ր
,
պաբտք
մր
վճարե
լու
Համար
յ
Աբգ , ա
քմմ
աքր ել՝ կ1։ն, ա–.
Հէքէգին Հարստութիւն
զ. ե՛լահ
բ/
րս
լռվ
, կ՛առավա
-
րոէ թիւնբ
. կ՝ ու՛լ է
Հետապնգ
ում՜։, եր
կս,ւո՚՚սբել
,
սաոլգելո
լ
Համար
ազբիլրներբ
Հ •
Fonds A.R.A.M
