^ Հ ա ւ ւ ա
զսօաա ձաաա
տւ<
ՏՍ1ՀՕՐ6
Րօոճտ 6Ո 1925, «.ն-Տ. 376.286
I
)^^6
^է^ա•-Ր^օբ^1^է^^ : Տ € « . 1«1 Տ Տ ^^ ա «
17. 1<ս6 ՕՅաշտաշ - Ր/^1Տ
(13)
• ն% ; ^ մ ւ լ – 800 ֆր– , Տար– 1600, արտ– 2500 ֆր •
Գին 7 Ֆր • շ. շ. բ. Բ
ՅՈՏ
1678-63
յտսժւ 1
«յ^Տտ
27րդ ՏԱՐԻ ֊ 27 4ւա6€ 1Տօ. 0395–>ր շ ր յ ^ ն թի՛– 1806
1951
Հին գ շ ա րթի 1 ՄԱՐՏ
ՄԻԱԱ՛ԲԵԱՆ
ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ
Օ Ր Ը
0ՐԻ ն
<ԱՆՃԱՐԵ%^ ԾՐԱԳԻՐՆԵՐ
Երբեմն
ի Ազգ. (կ
քաբաոլգաբբ,
Լելոն
Բաչալեաււն , այլապէս
պե բ ^
ւՀախօս
վկայութիւն
մբ կբ ներկայացնէ •
Իր օրազրոլթեան
մէ9, անգամ
մբ եւս խօսե
լով
Զիչէրինի
ախրաՀռչակ
ծրազրի
մասին, կր
Ղրէ
1923
Տսւնոլաբ
28
թուականով
•
— « Լրագիրներր այս աււաւօտ կը հրատարա
կեն Չ ի չ է րինի նամակը (1)– ՚Օավիլին, որով Մ
"Ա -
կւււա կ՚առաջարկ է հայ գաղթականներր ՌոՆսաս–
տան վ աիա դրել, իՈ^պէս նաեւ Պ • Չ ի չ կ փ ն ի հա
միմաստ նօթը փոնՓէրանսին, որուն պատՕէնր Պ՛
Րաշալեան ստացաւ ուղղակի ռուս պատուիրակոՆ–
թե ան դ իմե լ ո վ » :
Տեաոյ կբ պաամէ
խումբ
մր
Հայասէրներու
աեսակցոլիմիւնր
Պ– Զիէէրինի
Հեա, լ^կերակցու -
թեամր
աւէ երիկեան
Նպս՚սաամաաոյցի
պաաուի -
բակին
(Պ. Մոնթկոմբբի) :
Թ ո յ լ աոլէք
նոյնութեամբ
արտագրել Օբա -
ղրին այս մասբ
, իբբել
պաամական
վաւերագիր
մր։
(Չիչէրինն է ոբ կը
յայտաբաբէ).
— « Մո ս կ ո ւ այէն հե ռ ա դիր մր ստացած եմ որ
(յիս կ ՚ ա ր տ օնէ յայտ արարել թ է ՏօՍի եւ Քուպանի
միօեւ հողամաս մր կ ՚ ա ռ այա ր կ ենք , հոն փոլսա -
ղր ե լ ո ւ համար մին չ ե ւ 250 000 հ ա յ ղաղթական -
ն ե ր ։ Պէտք է անմիջասյէս նշանակուի յա նձն աժո –
ղով մր, որուն անդամները պէտք է ըլլան մէ կ հայ
նե ր կ այա ց ո ւցիչ ՝ օրինաւորապէս
արտօնեալ եւ
ււյատասիանաաու, որ մեղ երաշխաւորէ թ է եկող
Հ ա յ ե ր ր հակառուս չեՍ եւ ո ր ե ւ է կապ չունին Գաշ–
նակցականներու հետ, մ է կ ներ կ այա ցուցիչ այն
մարդասիրական րնկ երո ւթե անց , որոնք իրենց վը–
րայ պիտի վերցնեն ա յ դ ղաղթականներուն փոխա–.
դ ր ո ւթե ա ն եւ տեղաւորման ծախքը, եւ մէ կ ներ–
կսւյացուցիչ Սովետներու կ ո ղմ է ։ Այս
մն ա յո ւն
էյանձնամողովը պիտի վ արէ ամրողջ դ ործր - իր
կեղրոնատեղին պէտք է ըլլայ Պերլին կամ Հ ռ ո մ ։
Րհականաբար տ եղւ ոյն վ ր այ ալ Յանձնախումր մը
սփտի գտնուի որ ջոկէ ու գտէ գաղթականները ,
ինյպ է ս կ ՚ ը ւ լ ա յ ա յ ժ մ Ռուսիա վ երա դ արծռղ Քո -
գաք ներուն համար, որոնցմէ ամսական 2000 հոգի
իրենց տեղերը կը դ ա ռնան։ Ինձ պատասխան մը
պէտք է մին չ ե ւ ո ւրր աթ » :
Շարունակութենէն
կ՝իմանանք թէ «Հայա
— ՚
սէբնեբր
իբենց
^ո բՀակա լո ւթ իւն բ
յայտնեցին
Բ՛ու սիոյ ստանձնած
այս վեՀանձն
նախաձեէւնոլ - .
թեան
մասին» , խոստանալով
զանոնք
Հագորգել
^
Հայկ • Պաաոլիբակութեանց
:
Այս
առթիւ , դիտել
կուտան թէ
Հռուսական
այս
աոաշարկը
կը նկատէին
իբրեւ մէկ մասնակիւ
լու ծ ումը Հայկաեան
խնդբիւն եւ թէ Հայերր կր վե
րապաՀ
է ին իրենց
Ր՚՚Ր՚Ր
իրաւունքներր
իրենց
Հայրենիքր
ունենալու
ապագային»
:
— « Ա յո ՛ » , ապա գ ային, ըսաւ Պ– Չ ի չ է րին , ոչ -
քաջալերական շեշտսվ մր» :
Այդ
պաՀուն Պ– Մոնթկոմըրի
կ՝ըսէ թէ Երե
ւան
պիտի
երթա
յ , ^տեգւո
յն վբտ
յ ուսումնասի -
բելու
երկրին տնտեսական
պա
յմ անները
ել տես -
նելոլ թէ ի՛նչ
միք/՚ցներ
ձեււք աոնելու է ,
որպէս
զի
մ աս մը Հայ գաղթականներ
ալ Հոն
փոիսա–
գրուին »:
— « Պ– Չ ի չ է րին , որ համակիր չի թ ռ ւ ի ր այս
ծրագրին, պատասխանեց թ է Երեւանի մէջ տեղ
չ կ ա յ » :
«Պ - Չիչ է րին րււալ նաեւ թ է կը փափաքի որ
գաղթականներր երկրա գ ործ դասակարգ էն րլ|ան,
որովհետեւ Քոզաքները պիտի չսիրեն որ հ ա յ ա–
ոեւտրականներ գան երկրին մ է ջ » :
Լեւոն Բաչալեան
աւե չի
«Հա
յաս
իրա կան» , իս֊
կապէս
Հանճարե^
ղ պա րագա
յ մ բ եւս կը
յի չէ ՚
- « Րանակցութեանց րնթա՜ցքին Պ– Չիչէրին
յ ա յ տ ն ե ց որ Մո ս կ ո ւ այի մէ ջ ասկից առաջ ալ ո ւ ֊
ՍՈւմնասիրեր
է ին
Հայ Ազգային
Տունը
որ
րսել
է Հայ պետութիւն
մր
ՀիոԲնել Ծայրագոյն
Արե
ւելքի
մէշ,
բ ա յ ց ա յն եղրա կ ացութե ան եկեր էին
թ է անկարեփ է ատիկա » ;
(ԽՄԲ—
Մենք ստո ֊
բագծեցինք)
:
կր կարծենք թէ այս ամփոփոլմՂւերբ
բաւա ֊
կան են , զազափաբ
մբ կազմելու
Համար այն
.քստմնելի
ոզբեբդութետն
մասին,
զոբ
ծրաղրած
էբ
հյ •Միութի՚նր,
լրացնելու
Համար
Լոզանի
դաչ–
նադրին
խայտառակութիւնբ
:
կբ խօսինք տակաւին :
2/ *
Ա. ՓՐԿԻՋԸ՝
ՆԵՐԱԷՆ
Կ՝ ա բմէ
անգամ
մ րն ալ անգրագառնա
լ Պոլսո
յ
Ա՝
Փրիկիչին որ իրաւամբ
ճԱղգին
Տունը»
Կ"է~
Ուած
է
X
Հոն է որ ի վերջոյ
կ՚երթան
ապաստան
, խր -
նամք
, բմշկական
դարման
գանել
մեր
մ ա ալո րա
կաննե ր ը ,
ուսուցիչ
, գրագէտ
, ե կե դե ց ա կան
կամ
աեաէբ ու անտի րական գագթ ական %
ԱՀա
Հ աս տասէ ու թենէն
անցնողներու
թիւր •
1950
Տունս
լար
\ ի ն
մնա
յուե
Հ իւանգեե
բ
եղած
են
33
Հոգի , յիմարանոցը
առանձին
65
^"գէ ՚՛
Տարուան
լ^թացքին
մտած
են
479
Հիւանգներ ,
մեկնած
են 4&եՀոգիւ ։կաաարուած
են247
վիրաբու–
մական
գո րծողո
է
թիւններ
188-1 ռատիոսքօփի
եւ
768 ռա տիոկրաֆի :
Հիւանդանոցը
ունի
զանազան
բամիններ,
նո յնիսկ ակնաբումաբան
• ատամնաբումարան
, քի–
թի—կոկորդի
ել ականշի
բումաբան
եւն
. տ
Բմշկական
կազմ ր կր բագկանա
յ
25
բմիչկնե–
րէ
իւրենց օզՖականնեբով
և մասնադիտ
՚ գասա -
ւորում ով
մ ր։
12
վկա յուած
Հ
իւանդապաՀոլՀիներ
կ օմանգակեն
իրենց ;
Ամ բոզք պաշտօնէութեան
կր վճա բուի տարե
կան վեց միլիոն
ֆրանք,
իսկ սնունդի
12
միլիոն,
վ առե լանիւթ
, լուացարան
, մ աքբութիւն
մ օտ
3
միլիոն։
ԼԳիտենք
ուրիշ
ազգային
Հաստտտու -
իյ իւննե ր
ո րոնք պաշտօնէութեան
կը վճարէ
ին
սնունզի
Համար
եղած
ծախքին
կրկինը)
Տ
Ուրի՛շ նորութիւն
մր կր կազմեն Աղգ–
Հիւան–
ղանոցին
Համաբ պարբերաբաբ
տրուած
նուագա–
Հանղ էսները եւ ե րդաՀանդէ
սներ ը , ո րոնք
անՀուն
երանութիւն
կը պա աճառեն
մնա
յուն , ան բումե
լէ
Հիւ անդնեբու ելեբիտասարդ
դատապարտեալ
-
նԼրու :
Ու
թ " Ր ՚ ՝ ի լ "Ր այս բոլորին
մէ^
ֆրանսաՀայ
՛լ III ւլք։ ւթ ր րամին
չունի • . . • :
Տ
Գա՛ւն ժպիտ մը տեսայ
մեր Անտիյիի
ծերանո
՛ցին
Հ ո ւլա բա րձոլնե
ր ո ւն
դէմ քին
՛իրա յ , երբ կը
ճեւակերսլէի՛
այս մտածումս :
ինչո՛՛ւ
այգքան
Հեռոլ
կ՚երթաք,
մեր գա -
ղութ
էն քանի"
Հոգի Հետա քրքրուեցան
իր
քիթին
սււ~ւկ Հաստատուած
Հանդստեան
Տունոկ • • •
ԱՕԱԻ
ՊՈԼԱՈՏ
ՊԱՏՐԻԱՐ-ԲԸ
ՄԻԼԱՆԻ
ՄԷՋ
Միլանի
մ ե ր
թդթ^ակիցը կը
ղ ր է .
Պոլսոյ
նորրն՚ոիբ
պատբիարքբ
, Գարեղին
արք . քՍաչա -
տուրեան որ օդանալով
Հռոմ
իշած էբ,
Մի՚լ՚սն
Հասաւ
շաբաթ
ժամ
ր \ ^ ին :
կա յա բան
ր կր սպասէ
ին բազմ աթիլ
Հա
յեբ %
յԼքսօր,
Հինգշաբթի,
կր վերագառնայ
Հռոմ,
ուր
կէ օդանաւով
պի՚ոի
մեկնի
Պոլիս ; ( Հոն կր Հաս
նի շարաթ առաւօտ) :
Զորեքշաբթի
ղիշեր
Մ իլանո
յի Հայկ.
ղազու–
թր
Հաւաքոյթ
մր սաբքած էբի պատիւ
պատբիար–
քին :
ԿԻԼԻԿԻՈՅ
ԿԱԹՈէԻԿՈԱԻՆ
ԱՌՈՂՋԱԿԱՆ
ՎԻՃԱԿԸ
Անթիլիասի կաթողիկոսարանի դիւ անէն կը
հաղորդեն (25 Փետր.).—
Այսու
ւ" րտա
՛լին ուրա
իսո ւթեամ
բ կը յտ
լտնենք
թէ Ն՛ Ա– Օծութիւն
ՎեՀ
. Հայրապետին
առոո -
շ^ութիլնր
օր րստ օրէ
զղա
լա պէ ս կր բա ր ե լա
ւո
ւի
ել
ինքղինք
աւե լի կա՚լղուբուած
կը ղգա
յ :
Մ
եծ
յոյս կայ որ Ն՛ Վ^եՀավւաո ութիւն
բ ի վիճակի
պի
տի
րլլայ մօտ օրէն ոտքի
ելլելու ;
Այս
ուրախ առիթով
Ն՛Ա՛
Օծութիւնր
իր դի–
ւանին
մի՛շոցաւ
իր օրՀնութ
իւնն ե ր բ կուտայ
եւ
ողշոյններր
կբ Հաղորդէ
իր սիրեցեալ
Հօտին։
ՊՈԼԱկՆ կր Հեոադբեն թէ զօր. Ր՚սպրրթսխն
,
Մ իշին
Արեւելքի
բրիտանական
ուժե բուն
Հբամա–
նատաբր
, մեկնեցաւ
Հինդ օրուան
այցելութենէ
մր
վերշ։
Զօբա՚վարր
իր գոՀո ւնակո
ւթ իլն ր
յայտնեց
տե սակցութեանց
աո թիւ
, ինչպէս ել
((.Հիացում՝
Հաստա՚ոե
լո՚ի
թուրք
բանակին
յառ աշդիմ
ո ւ
թիւնր
արդիական
զէնքերու
ղո բծած
ութ ետն
մ էշ» :
ԱԱԿԱՐԱՆ
(Գշ–)–
Սթերւին 980 (950), տո
լար 349-95 (391) , գո^Ից • ֆրանք 81-25 (91) , նա–
ւ ի ո լ է ո ն
4200,
գ ո ւ ի ց • ո ս կ ի
3890,
Ա թ ե ր լ ի ն
5200 ,
տոլար (20) 30-260,
ձ ո յ լ
ոսկի 550 000 ֆր ա Տ ք :
Գակիճը
Խաժաէնցաւ
վստաքւութիլԱ շաԱևւով
ռան^ւեէձ
ՀԱ՚եքԱՊԵՏՈՒԹԵԱՆ
ՆԱԽԱԳԱՀԸ
ՄԵՐԺԵՑ
ԸՆԳՈՒՆԻԼ
ՀՐԱԺԱՐԱԿԱՆԸ
Ընտրական
օրէնքի
բարեփոխման
մասին վի -
ճաբա
"ւթիւնները
կըշաբունակուին
Ա՛լդ •
ժողո–
ՎԻ^
՚ ^ Վ – ֊ Առշփ գիշեր ուան
նիստին ,
կառավարու–
թիւնր
կրցաւ
առաշին
յաշողոլթիւն
մր ապաՀո -
վել : Երբ քոլէի
գրուեցաւ՝
կառավարական
ծլ՚ա~–
գիբր
որ^է^
վլ,–
ա րանո
ւթե
անց
Հ իմ նկատի առ–
նելու պարագան,
ժողովը
216/
դէմ 243
ձայնով
րնգունեց
կառավարութեան
պաՀանշյլ :
ԶեռնպաՀ
մնացին
IV1. քՀ, բ յլ
Է .
սփո խաննե
բը :
՝Բ"Վարկութենէն
անմի՚շապէս
վեըշը
դաՀլիճր
մասնաւոր
նիստ մը ղում ա րեց,
իր գիրքը
ճշդելու
Հ՚սմաբ
, քանի որ բաբոյասլէս
պաբտուած
էր •
Վարչապետր
էլիղէի
պալատը
ղնաց, իբ
Հրաժա
րականը
նե րկա յացնելու
Հս^մաբ,
բայց
Հանրապե
տութեան
նախագաՀր
մերմեց,
դաՀլիճի
տադնա–
պԲ վաանգաւոր
գտնելով
ներկայ
պաբագաներոլն
մէէ ՚
Պ • Փլեվէն
Հանրապետութեան
նտիսադաՀին
պարղեց կառավարութեան
գմո լա բութ իւննե
ր ր։ Պ–
Վէնսէսն
Օրիոլ թելագրեց
վարչապետին
մնալ պաշ
տօնի գլուխ,
ցորչափ
Ազդ– ժողովը
փոքրամաս -
նութեան
մէշ չէ ձգած
ղինքը ։
ՆախտդաՀը
իր անձնական
աղգեցութիւնը
ի
գործ
կր դնէ , Հ ամաձայնութիւն
գոյացնելու
Հա -
մար
մեծամասնութեան
Հոսանքներուն
միշեւ :
կառավարութիւնը
կբ պահանշէ րստ
էութեան
րնդունիլ
իր ծրաղիրր
(մ եծամ ասնական
դրութիւն
երկու
քոլկարկոլթեամբ
ել երկրորգ
քուէարկու -
թեան
բարեկամ
կուսակցոլթեանց
.
քոլէնեբուձ
միացումով)
յ
Եթէ մողովր
կողմնակից
չրլլայ
այս ծրա
գրին, կառավաբութիւնր,
երկրորգ եւ վերշի՛ն
ան
զամ
վստաՀութեան
Հարց պիտի
յարուցանէ
եւ
այս
անդամ
վեբշնապէս
պիաի
Հրաժարի,
եթէ
այգ
վսաաՀութիէնը
չտրոլի
%
ԱևհւԱւպ Վաք րագո ծուՎԱևէ
Ջևխոպովաքիպ վկ
ՄԻՇՏ
ՆՈՏՆ ԱՌԱԱՊԵԼՆԵՐԸ—
ԵՐԷԿ
ՀԵՐՈԱ,
ԱՏԱՕՐ «ԹՈՒՆԱՒՈՐ
Իժ»
—
170.000
ԱՆԳԱՄՆԵՐ
ՎՏԱՐՈՒԱԾ.֊
ԶԱՆԳՈՒԱԾԱՏԻՆ
ԶԵՐԲԱԿԱ -
ԼՈՒԹԻՒՆՆԵՐ
ԵՒ ԳԱՏ ԵՐ
Ջեխոսլովաքիո
յ նախկին
արտաքին
նախաբար
Բլեմ
ենթ
իսի ել իր րնկե րնե
բու
ձե ր բա կա լո
լ
թ ե
ան
ս՚ռթ ••,.<
յ
Ա քո վաքիո
յ
Համ այնավար
կուսակցու -
թեան նախագաՀ
ը , Ա տեֆան
Պասթովանսքի
ղե -
կո լցում մը տուաւ
չե իս ո ս լո վաք
Հ ամ ա
յնավար
կուսակցութեան
կեդր՛
կոմիտէին
առշեւ
ել յ ա յ -
տաբարեց իմիշի
այլոց •
« Բլեմենթիսի
իսոստովանոլթիւնն
ու
քրն–
նութեան
ւէերշվւն աբգի՚ւնքները
կը Հաստատեն
, թէ
Հուսաք - Նովոմեսքի
խմբակին
աբաբքը ոչ չե -
ղում է , ոչ ալ սխալանք
, այլ կը գտնուինք
կու -
սակցութեան
թշնամի
կաղմ ակե րպեալ
աւազակա–
իսում՛բի մը առշեւ։
Իր անշատոդական
ու կոբծա -
նարար աշխատանքով,
այս աւաղակախումբը
գի–
տակցօրէն եւ դիտալորեալ
կերպով
ուղած է քայ–
քա յել Հանրապետութեան
մ իասնա կանո ւթիւնը եւ
այս
Հանրապետութեան
մէշ Հաստատել
«անկախ
սլովաքեան
պետութիւն»
մը, յաբմար
պաՀուն
ան–
շատե լով Ալովաքիան
Հան բապե տո ւթենէն :
« Բննոլթիւնր
յստակօրէն
կբ Հաստատէ , թէ
Բլեմենթիս
, կանոնաւորապէս
տեղեկադիրներ
կը
յանձնէբ
աշխարՀակալ
երկիրներու
ներկայացու
ցիչներուն, մեծ կարեւորութիւն
ներկայացնող
Հարցերու
մասին եւ մանրամասն
տեղեկութիւն
-
ներ
կուտ՚սր
անոնց՝
մեր կառավարութեան
ու կու
սակցութեան
ո բո չոլմնե
բուն ու գո
րծունէութեան
մասին : Բլեմենթիս
կարեւոր
գաղտնիքներ
գուբս
տուած է եւ այսպէսով
գտնուած է լրտեսական
ու
Հայբենադաւ
արաբքի
մ է շ ։
« ինչպէս
ատենօք
, Թրոցքիի
աւազակախոլմ–
րր
, այնպէս ալ Բլեմենթիս
իր
ասպարէզը
կր
վերշացնէ
իբրեւ
ոճբադոլ՚ծ
մր, լրտես
մը,
իրրեւ
րնկե րւէա րո ւթեան
ու իր մողո՚Լո
ւրդին
թչ^՚ամի
մը
եւ
իբրեւ
աչխաբՀակալնեբու
ու ռաղմ
ասէրնեբոլ
դործակալ
մ ր»
ւ
Պասթովանսքի
աւելցուց
թէ
Բլեմենթիս ,
յ939/յ*
յանձն առած է
աշխատիլ
ֆրանսական
գաղանի
ոստիկանութեան
Հաշւոյն
,
խոստանալով
Հազորղել
զինուորական
տեդեկութիւններ
ել խա–
փանա րա րական
ղո րծե ր կատարե
լ
Բլեմենթիսի
էիաբած այս ^րմբոստ
խմբակին»
դերը կը
շեշտուի
այն
իբողութեամբ
, ոբ անոնք
յաշողած
էին պե
տական շատ կարեւոր
դիրքեր
գրաւել,
դաոնալով
արաաքին
նախարար
(Բլեմենթիս)
եւ գոբծավար–
նեբոլ
սլովաքեան
կոմիտէի
նախագաՀ
(Հուսաք)
;
Թշնամի օտար
ձայնասփիւռնեբր
Բլեմենթիսր կը
ներկայացնէին
իբրեւ
կարեւոր
քաղաքական
գէմք
մր,
նոյնիսկ
Հերոս
մը։ «իրականին
մէԼ,
կ՝բսէ
(Լուրերու շարունակութիւնԱ կարդալ Գ–
է շ )
Fonds A.R.A.M
