Ւ1^1Հ^7ՇՒ1
^օոձշ
6Ո
1925. «.€.Տ. 376.286
Օւք«է6ա––Բքօբո6131« : ՏՇ». » 1 1 Տ Տ յ ա > «
17, Զսշ Օտատտաշ - Ր ^ 1 Տ (13)
Վհցամս. 800 ֆՐ • » Տար.
1600, արտ– 2500 ֆ ր •
ւտԼցՕՏ. 15-70 Գին 7 Ֆր • շ. €. Բ. Ր
ՅՈՏ
1678-63
^ ^ ^ ^ ^
27րդ ՏԱՐԻ ֊ 27 ^ 6 6
ք*օ.
616քՕ–€ճւ 28 ք 671^»
1951
Չ ռ ր ե քշ ա բթի 28 ՓԵ ՏՐ
639էէ–՚Սոբ շրջան թ ի լ 1805
ԱԵՐ
ԽՕՍ֊քԸ
ՀՐլՇԱՏԻՆ
ԳԱԻԸ
ծմբագիր՝
շ՛
ՄԻԱԱԲԵԱՆ
Օ Ր Ը
0
ՐԻ ն
Աաենէ
՛ք ը ի ՛Լեր
Լեւոն Բաչալեանի
քաղա
քական
յոլշեքքչ
կքԼ Հրաաարակուին
Լողանի խա -
ղաղւււթեան
խո րՀ րղաէք֊ողո
վի
մասին։
(1922
Նոյ.
՜^ԿԷ՚ե
1923
Փեար.
7,
իբրե՛. աոաըն
շ/՚շան) :
Միեւնոյն
աաեն դասեր
են այս
յո՚-շերր,
րո -
լոր անոնց Համար որ աակաւին
չեն
կորսնցուցած՛
ււեւն ու ճե րմ ակր
ղանաղանեչու
,
արամարանելոլ
կարո ղութ իւնր :
Հանդուցեալ
գրադէար
, որ ա յ դ
յուշե
րը դրի
աււ ահ է իրրեւ
րնդՀ
. քարաուղար
Աղղ. Պաաոլի -
րակոլթեան
, թանկաղին
վկայութիլններ
կր
ներ
կայացնէ
եղերական
չբքանի
մբ
մասին։
ՏՀալիաղա^ւց
թավյթված
է թաղոլե ,
(թերեւս
ֆրանսերէն
խմ բադրոլած
եւ յեաո
յ
Հայերէնի
թարդմանուած)
: կ՝ուզենք
Հալաաալ
թէ
ղոնէ
սլաՀ ուած է սլատմ ական
անցուդարձին
վաւե րա -
կանութ
իւնբ :
<Տ. Զ՚լա յացունց » նո րո ւթիււններ
չկան
ցարգ
Հրատարակուած
մասերուն
մ է ք ։ Ա. ԱՀարոնեան ,
Ա. հյատիսեան եւուրի^եր
չատոնց իսօսած են այգ
մասին,
յուչե րով, օրագիբնեբով
եւ առանձին
յօգ–
ուածներովդ :
թերեւս
" ՚ ֊ բ ի չ անտիսլ
նիւթեր ալ կան. Հայ -
կական եւ օտար %
Տարիներ
առաք,
ա չիսատակից
մր այս
էքերուն
մէք
մ անրամ ասնօրէն
ներկա յացուց
լորտ
Բրրդրնի
յուչերր,
որոնք այլասլէս
չաՀեկան
սլատկեր
մբ կբ
պս՚րղէ
ին :
կարդալռվ
Լեւոն
Բաչալեանի
Օրաղիրբ,
ձեր
սիրտր անդամ
մր եւս սլիտի կսկծայ
, իտես ամե
նաղօր
յաղթականներու
անպատիւ
գասալքու -
թեան, որ գլխաւոր
աղրիւրր կր կաղմէր
թուր -
քերոլ
սանձակոտոր
լրբութեան
;
Զիքումէ
դիք
ում
գլորելով
, Հայկ
. Ա իացեալ,
պատո
լի րակութ
իւններր կբ գո Հանան
ՀԱղգ
- 0 -
քաիս՝%ով մր, նախբնտրարար
Կիլիկիոյ
չրքանին
մէք,
տեղաւորելու
Համար տարագիր
բաղմոս -
թիլններր
Հ
Գաչնակիցներր
ոչ միայն
Հաւանութիւն
կբ
յայտնեն
, այլեւ կը խրախուսեն
, ծրագիրներ ալ
մ չակելով կամ թելադրելով
:
Բայց երբ կր Հասնի ճակատաղրական
մամր,
իրենց
կամ
քր պար տագրե
լու
Համ ար , բոլորն ալ
կր իսեգճանան : Եւ առանց
կարմրելու
կը խոստո
վանին թէ թուրքերը
մ իա յն ղինեալ
ումին
առքեւ
տեղի կուտան՛
իսկ իրենք ի վիճակի
չեն պատե -
րաղմելոլ
• . •
Հաւաքական
դասալքոլթիւնր
, անվւառո
ւնակ
նաՀանքր
այնքան
վարակիչ
կը դառնան որ, աչ -
խարՀասասան
յաղթանակի
մբ ախոյեաններբ
ռչ
իսկ
փոքրամասնութեանց
տարրական
իրա՛ւունք -
ներբ,
փախստականներու
վերադարձի
եւ Հէքեալ
գո յքերու»
խնդ
ի րնե
ր ր կրնան
լուծել :
ԵԼ խո րՀ րդամռ
ղռ ՎՐ կր փակոլի
թուրքերու
յաղթանակով,
անչուչտ
ղարմացնելով
Անգա -
րայի վա բիժերն
իսկ • • •
ի՚^նչ կր րանէ
ր
հյ ՚ Մ իոլթիւնը
, ա յս
անասելի
ողրերգութեան
լն թ ա ց ք ի ն , իբրեւ
Հ.Հա յ
մողո -
վուրդին
ճչմարիտ
բարեկամր »
է
Բաչա լեանն է որ կր պատմ
է , ամ փոփե լով Պ •
Ջիչէրինի եւ Պ՛
9* •
Նռրատռւնկեանի
աեսակցոլ -
թիւնր
1922
Գեկտ. 22ին.
— « . . . Վերաւյաււնա|ով հաՅկական հարցին,
Պ* Ջիչէրին ըսաւ թ է Ռուսիա ուրիշ րան չի կրնար
ընել հիւքա Հ ա յ ե ր ո ւն հաւքար,
բ ա յ ց հ թ է հ ա յ
գ աղթա կ աններ ընղ ո ւ ն ի | , թի ւ ո վ մէ կ քանի հա -
ր ի ւ բ հաղար, Հիւ ս ի ս ա յին կովկաս, Քոլպ անի շ բ բ –
ջանին մ է ջ , պ այմանա ւ մի ա յն որ Ամերիկեան
Նպաստ ամա տոյց Մարմինները իրենց վ րայ աո -
Թեն անոնց փոիյա դրութե ան հւ տեղաւոբւքան հողր :
Պ* Չ իյ է ր ին կր վախնայ մի ա յն որ մի գ ո ւ ց է սուր
կլիման չյա րմա րի հ ա յ գաղթականներուն,
(Այ -
սօր– Ապագայ,
27 Ցունուար 1951)։
^ . ՚քյորա տուն կեան
«խորՀ րդածո ւթեան ար -
մանի ծրագիր
մ ր» Համարելով
այս առաքարկր ,
դիտել
կուտայ
իրեն
յատուկ
գիլանագիտու
-
թեամբ
՚
^ « ինք կտնխապէս չ ի կրնար րսել թ է
հայ
գաղթականներր , որոնք 6 - 7 տարիէ տաք կւիմա–
նեբու ւյարժուեցան, կրնա՞ն տանիլ ՚ք^ուպանի կփ–
ւքան, մանաւանդ ռր Հ ա յ ե րը րնականաբար ա ւ ելի
դժուարահաճ պիտի ըլլան երկրի մը համար որ ի –
րենց հ ա յր ե նիքը չ է » ;
գ ե ռ աւելի պեբճախ❁ս
պարագաներ :
Շ .
ԱՋԲԷ ՀԵՌՈՒ,
ԱԻՐՏԷ
ՀԵՌՈՒ
Բարերախտարար
այս մողով
ր գական
առածր
չի պատչաճիր
Պոլսոյ
Աղդ. Հիւանդանոցին
։
թէեւ
փարսախներով
Հեռու
մեր գաղռւթներէն
,
միչտ
ալ
անոնց
ոլշագրութեսւն
եւ սիրոյ առարկան է :
Մեծ
Հաճոյքով կբ թղթատեմ
Հիւանդանոցին
,
մ եր այդ Աղգա
յին Տան՝
պա չտօնա
թե
ր թ ր , «Ա
ոլրբ
Փրկիչ»։
Եւ ի՛՛նչ թելադրական
.տողերու եւ մա
նաւանգ
թիլերու
կր Հանդիպիմ :
՛Նախ, գրեթէ ոչմէկ Հին անուն։
Բոլորր
երի
տասարդ
բմիչկներ
, մասնագէտ
այս կամ այն
ճիլ–
՛չին
վւաղանգ
մ ր կազմ եր են
Հաստատութեան
չ՚՚՚֊րք ել գուրգուրանքով
կ՝ա չխատին
զա
յն գաբ–
^եԼ^ել , եւրոպական
իմ աստով
, տիպար
Հ ի ւանդա
նո ց մը ։
Ուրեմն
նռրերն ալ լի ու– լի
րմ բռնած
են անոր
կարեւո
րութիւնր ոչ միայն առոզքապաՀական
, այլ
մանաւանգ
ազգային
տեսակէտով
:
Ե րկրո րգ նկատե
լի պարագան որ
1^
ուրախա–
ւււ^է
մ եղ , մ եր ամ եբիկաՀա
յ եղբա յրներուն
քերմ
վերաբերումն
է
է
Արգար
Հպարտութեամ բ կբ դի–~
տենք նկաներբ
այն գեղեցիկ
մեքենաներուն
որոնք
զա րդա րած
են չոզա բձակմ
ան սենեակնե
րը , ման–
րէա
րան
. տունր
, սրտի
քննութեան
գործիքներու
(ելեկտրօքարտիոկրաֆ)
սրաՀբ , ել մ անաւանգ
իսոՀանոցր որ մասնաւոր կատա
րե լութեամ
բ կբ
՚իայլի
յ
Ասոնք
բոլորր
Պոսթք^ի
, Ա.Ֆրանչիսքոյի
,
Նիւ
Եորքի կամ տեղական
«Օմանգակֆնեբու
նբ -
ւէրնեբն
են ։
ԱնՀատ
բարերարներ
եւս պակաս
չեն , այս
կամ այն պակասր
լրացնելու
Համաբ ;
Տարութիւն
ամ իրա
յի ա յս
մ եծ պարդեւբ
ճո
իւ ւս ցած է անչուչտ
8 ա կո բե աննե րո
լ , Ունճե աննե
րու եւ կիւլսլէն կեաննե
բու
րամ
իննե բով
, բա յց
Հ ի–
մր կր պարտինք այդ մեծ
Հայուն
։
Կ՝ռւգէի
քանի մբ թիւհբ տալ,
քաղելովղԱուրբ
^բԿԻէ^Ի Վ^բքխ^
թիլէն։
1950^
ք^թացքին
իրենց
ելքբ եղած է
40
մի
լիոն
ֆրանքէն
քիչ մր աւելի։
Այս դոլմաբէն
մ ի–
՛Այն
138
Հաղարի բաց մբ կայ։
Ուրեմն
նուէրնե -
բովդ մ ա սնա ւո ր ա բա ր
Հա յթա
յթուած է բուն եկա–
մոլար,
այսինքն այդ
40
միլիռնր
(400.000
ոսկի)։
Բանի մբ մ ան րամ ասնութ
իւնւնե ր .
20
միլիոն
գրամ ական
նուէրնե
ր , 5 միլիոնի
արմէքով
նիւ -
թական
նուէրներ։
Օմանդակ
մասնախումբերէ
(տեղական) մօտ երկու
միլիոն,
կալուածներէ
6
մ իլիոն
, եկեղեցիներու
պնակներէ
250
Հազար ։
Անացեալբ
Հրատարակութիւննեբէ
, բանքարանո -
ցէն
, պատաՀական
Հասոյթներ
եւն • :
Ւ զուր փնտռեցի
, ամբողք այդ
մանրամասն
Հաչուետո
լութեան
մ էք
, Ֆրանսա
յի բամինր ;
Հոս ալ բացակա
յ է ր մեր պա տո ւա րման դա–
ղութր : Ափսո^ս • . •
ՍՕԱԻ
ԱՏՐԻ
ՏԻԿԻՆ Ա– ՇԱՀՄՈՒՐԱՏԵԱՆԻ
ՀԱՄԱՐ
Շնո րՀակալռւթեամբ
ստացանք
Տ իկին Բեդ -
լար
եան
է
Հ ինգ
Հաղար
, օտար
մ ա րդա
սիրական
Հաստատոլթենէ
մր Հինդ Հաղար ֆրանք :
Նախորգ
գումար
(հք՛ կար . Պրի՚-՚՚էլ)
3000 ^
Ը^դՀ • գումար
13.000
ֆրանք :
ՎԷՌՏԷ՚ՕՆԻ
ճակատամարտի
35րգ
տաբեգաբ–
ձին
առթիւ
, Փարիղի
արքեպիսկոպոս
բ , գերա -
պա յծառ
Ֆէլթէն
Փե թէնի
ներբոզր
Հ իւս ած Րէէա
լով, ներկաներր
ծափաՀարւսծ
էին։
Աէնի նաՀան -
դապետր եւ ուրիչ
ե րկու պա չտօնատա
րնե
ր
անմ
ի–
քապէս
ձդեցին
Հեռացան :
Գե րապա յծառր կր
բացատրէ թէ ինք երկու անգամ
լռութիւն պատ–
ուի րած էբ նե րկանե բուն : ՆաՀանգապետ
ր
գիտել
կուտա
յ թէ քար ողբ
վա յրկե անի
տ պա
ւո ր ո ւթ ե
ան
տակ
խօսած
չէ ր , այլ նախապէս
պատրաստուած
:
ՄԱՐՈԲԻ
ՏԱԳՆԱՊԸ փարատած կր Համար -
ուի,
դոնէ առ այմմ : Ֆրանսայի
Հանրաււ/ետոլ -
թեան նախագաՀ
ին
կողմ է ուղղուած
նամ ակի
մբ
վբայ,
Աուլթանր
տեղի տուած
եւ իր գաՀլիւճբ
լու–
ծած
րլլալով,
քսան
Հաղար
ցեղակիցներ
իրենց
տեղեբր
վերադարձան
։ Ասոնք ծրադրած
էին
մայ–
րււքազաքին՝
Ռապաթի
վրայ
քալել։
Փարիղ Հա -
սած
լուրերու
Համաձայն,
Աուլթանր
մօտերս
յայաարարութիւն
մբ պիտի Հրատարակէ
, պար -
սաւելով
^Իսթիքլարի
գռրծունէութեան
կարգ մը
եղանակները :
ԿէՍոէխԱեբը կը կոտքեճ կը
թափհև Զեհւոպովաքիպ Վկ
Կ՝ՈԻԶԵՆ
ՌՈԻԱԱԿԱՆ
ՆԱՀԱՆԳԻ
ՄԸ
ՀԵՐԱԾԵԼ
ԵՐԲԵՄՆԻ
ԱԶԱՏ
ԵՐԿԻՐԸ
Զեխոսլովաքիա
յէն Հասած
բոլոր
տեզեկու -
թիւններբ
ցոյց կուտան , թէ աՀաբեկումր
լայնա
տարած
կփչխէ
երկրին
բոլոբ
կողմեբր եւ ա -
ռանձնապէս
Ա լռվաքիո
յ մէք ։
^րէկ
Հաղորգուած–
տեղեկութեան
մը Համա
ձայն,
նախկին
արտաքին
նախարար
Բլեմենթիս ,
որ անցեալ
Տունուար
2եէն իվեր «կորսուած» կբ
յայաարարուէբ
, ձե ր բա կա լո լած է Զեխոսլովա
-
քիոյ
մէք։
կասկածներ կան թէ ձերբակալուած
է
դեռ
Տունուարի
վերքերը,
բայց
զանազան նկա -
տռւմներով.
Հիմա է ռրկր տեղեկացնեն : Աերլա։^
կալուած եննաեւ
Բլեմենթիսի
կինը եւ
" ՚ ֊ բ է չ
Ալովաքնեբ
տ
հյստութիւնները
րնգՀանուր
առմամբ եւ մաք–
բադռ
րծո
լյք ներր կուսակցական
չարքե
րոլ մէք ան
խնայ կր չարունակուին։
Բոլոր
մարղեբոլ
մէք ,
Զեխ ոսլովաքիա
կըձուլուի
խորՀրդային
կար -
գուսարքին
մէք եւ կբ նախատեսուի
, թէ
տարին
չվեբքացած
, այս երկիրը
պիտի գաոնա
յ ռուսա -
կան պարզ նաՀանգ
մր։ Բանակբ
արգէն
իսկ կւԼ
գտնուի
ուղղակի
ռուսական
Հ բամ անատա րութե
ան
տակ
յ
ԱՀաբեկռւմը
կատաբեալ
դարձնելու
Համաբ
կբ պատրաստուի
բեմադրութիւնը
մեծագղորգ
գատավարռւթեան
մը, ճիչգ
ինչպէս կատարուե -
ցաւ
Հունգարիոյ
մէք , երբ
գատուեցաւ
եւ
կախռւեցալ
նախկին
ներքին
նախաբար
Ռա
յքը ։
Այս գաաավարութեան
գլխաւոր
մեղադբեալբ պէ–
"՛Ւ
ԲՌ"՚յ
՛բլեմենթիս
, իր մեղսակիցներուն
Հեա
միասին
, որոնք արդէն
իսկ կր մեղադրուին
<Լկու^~
սակցութեան
մէք դաւադրութիւն
մը սարքած
րլ–
լալու
եւ իչխանռւթիւնը
ձեռք անցնելէ
վերք
աբեւ^
մրտեան
ա չխա րՀակա
յ^ե րռւձւ անձնատուր
Րէէալու՚ֆ
յանցանքով
: ՆախագաՀ
կոթվալտի
առքի
օրուան
ճառր կր ձգտի
Հանրա
յին կարծիքր նախապաա -
րաստել
ա յսպիսի
գատավարռւթեան
մ ր Համար
տ
Փրակայի
վարի^երբ
եւ անոնց Հետ կռմին -
ֆորմ
բ չատ կբ վախնան
, որ ըմբո ստո ւթիւն
մ բ
պայթի Ալովաքիոյ
մէք, ուր չատ ռւմեղ է գմգո–
Հութիւնր
Մոսկուայի
գէմ ։ Այս պատճառով,
ձեր–
բա կալութիւններր կատա րուած
են եւ կը կատա
բ–
ուին երկրի այգ չբքանին
մէք։
Բանի մր տասնեակ
ներու կր Հասնի ձերբակալուած
սլովաք
վարիչնե–
բու
թիւր
։ Մ ինչեւ անգամ
վա
բ չապետՋ,ափո
թոցքի
ել նախագաՀ
կոթվալտ
Հակառակ
իբ
վեբքփն
բուռն
ճառին
կը գտնուին
կասկածելիներու
չարքը։
կը կարծուի թէ այս երկուքը,
աբբան -
եակներռւն
թո յլատբուածէն
աւելի
Հա յրենասէր -
ներ
են , մանաւանգ որ կոթվալտ եւ
Բլեմենթիս
մտերմօրէն
կապուած
էին իրարոլ Հեա
ւ
Միւս
կսղմէ
երկրի
պարենաւորումն
ալ ծանր
տագնապի
մր մատնուած
է ։ Առքի
օբոլրնէ
ի վեր,
ամբողք
Ջեխոսլովաքիոյ
մէք Հաստատուեցաւ
ա -
ւի՚֊րի եւՀացի բամնե չափա
յին
գրութիւնը։
իւրա
քանչիւր
անձ պիտի ստանա
յ չաբա թական մէկ
քիլօ
ալիւր,
մէկուկէս
քիէօ Հաց ել
500
կբամ
պիսքիւի
1
Տառաքիկայ
չաբաթներուն
, Հաւանա -
բաբ
աւելի պիտի կրճատուի
բամնե չափ
բ , ոբ
մարդ
դլուխ
200
կբամ է, թէեւ
սուղ գիներով ա–
զատ
չոլկայ
մ լ ^ ալպիտի Հաստատուի :
Օրէնքը
կ՝ արգի
լէ Հացի
կարօն տալ Հա չխա տ անքէ խո լսա
փող
ծո յլերուն»
ել ալիւրի
կա րեւո բ պաչար
ունե–
ցողնեբուն : Հացի եւ ալիւրի
սպառում
ր, րսած են
կոթվալտ
ել Զափոթոցքի
, աղիտալի
Համեմաաոլ–
թեանց
Հասած էր
1950^^
Վ^բքհ՛^ երեք ամ իմնե -
բուն։ Ու պախարակւսծ
են ե րկրագո րծնե բ ը , որոնք
ցորեն կր կերցնեն
անասուններուն
ունաեւ
ա -
նոնք, որմեծ մթերումներ
կ՝րնեն
ել չռայլ կ^ապ–
բին։
ՆախագաՀ
կոթվալտ
Հաւաստեց թէ
. Ա՛ի -
ութիւնր
600.000
թոԿ՛ արմտիք
պիտի
ղրկէ
Հացի
Համար , իսկ
308.000
թոն գարի եւ եգիպտացորեն
,
անասուններու
Համար , մինչեւ
նոր Հունձքր :
ԸԱտոսկաԱ օէե&քի
թճճուկը
Գ՚սՀլիճը
, երէկ
կէսօրէ առաք, գւււմաբեց աբ–
տակարդ
նիստ
մր զբազելու
Համաբ
ընտրական
օրէնքի
բարեփռխման
Հրատապ
Հարցով
։ կացու -
թիւէւր տակաւին
անո րռ չ է , ո րովՀետեւ
Յ՚ողովբր–
գական
Հէարմռւմր
(1\1. 1Հ. ք.)
կբ յամառի
մեբմել
կառավարական
ծրագիրր
, լ^տրութիւններբ
, յա
քո րդական
ղոյգ
քռւէարկռլթեամ
բ
կատարելռւ
մ աս ին ելկր պաՀանքէ
մ իակ
քուէՀամ
արմը ;
Ազգային
մողովը
եբէկ
կէսօբէ
վեբք
սկսաւ
զբաղիլ կառավարական
ծրազրով
; կառավարու
-
թիւնբ
չի պաՀան
քեր
իր այդ ծրագրի
անմիքական
քոլէարկութիւնբ
, այլ կ^առաքաբկէ
նկատի առ
նել
ղայն եւ ի Հարկին
բարեփռխումներ
կատա -
ւ՛ե լ։ Ամէն պարագայի
տակ, ծրագիրր
պէտք
է
իբրեւ
գլխալո
ր
Հ իմ ծառա
յէ վիճա
բան ռւթեանց
։
Ծ բազիրր
նկատի
առնելու
ա յս պաՀան
քին
չուրքն
է որ կառավարութիւնր
վստաՀութեան
խնգիր
կը
(Լ » ւր ե ր ո ւ շա րո ւնա կ ո ւթիւճք կ ա ր դ » լ գ. էլտ^)
Fonds A.R.A.M
