Ա-ԲԼՈՐԸ ԵՒ
ՈՒՂՏԱՊԱՆԸ
ՀԱԼէՊԻ
ՄԱ6ՐԱՆՈ8Ի
(Վերմին
Կիւլպէնղ -
եան)
հիմնարկութեան
15րգ ամեակը
աօնուեցաւ
՛Լերդերս
I
Ըսա \ովորութեան
Արրազանր
եւ֊ երեք
քաՀանաներ
կաաարած՛ են ութ
նորածիններու
մկրտութիւնը։
Նորածիններէն
Հինգը
աղ^իկ
ըլ -
լալով
անուանուած
են Վերմին, իսկ երեք ման-
էեըը Պատրիկ։
1949/5՛
Աայրանոցր
րնգունած
է
594
ծննգարեր
մ ա յրեր , ո րոնք
ծնունգ տուած
են
603
երախաներու
,
307
մանչ,
296
աղշիկ։
Աայրա–
նոց
այցելած
են անցեալ
տարի
Գարեգին
կաթո -
գիկ"
որ եւ Հալէպի ա ււո գ^ապաՀ ական
աես ուչը ,
որ գնաՀատած է մաքրութիւնր,
կարգն ու սարքը,
գիաական
կազմած
ր , Հ իւանգնե
րուէւ Հանգէպ
ցոյց^
տրուած
Հոգածութիւնը
:
,՛
Մայրանոցին
անկո գիննե րո ւն թիւնէԴմՏ՛
Մին
չեւ
Հիմա
րնգունուած
են
376
լուսաւորչականներ
,
49
Հայ րոգոքականներ
,
48
Հայ կաթոլիկներր,
47
Տոյներ,
24
Ասորիներ,
13
Մարոնիներ
, 7 ՝Բագ–
գէագիներ
,
29
մաՀմետականներ
,
6
ԼաաիննԼր :
1949/5՛
րնգՀ. մուտք
եղած է
34-245 ՚՛ - " " / / / ,
ելք
31 ֊ 841 :
ԶԱՐԱԱՆաԳՑԻՆԵՐՈՒ
Հայր.
Միութիւնր,
որ
գնաՀատե
լի
ղ ո րծո ւնէ ութ
իւն
մ ր ունի , կագմ
ուած
է Հինգ տարր առաք
Ֆրէ՚^ոյի
մէշ։
Ներգագթին
֊
տրամագրած
է մօտ երեք Հագար տոլար, նպաս -
տելով
80ք
աւելի
իրենց
Հայրենակիցներուն
Հայ–
րեն հք վե րագա
րձին ; կարեւոր
գում արներ
գրկած
է Լիրանան , Ա ոլրիա , Տուն աս տան , Ֆրանսա եւ
ք11արրերղ։
Երկու տարիէ ի վեր ստտնձնած
է ••
Պէյրութի եւ Հալէպի
մ էշ
120
Զարսանճաց
ցի ու–
սանոգներու
կրթութեան
ծաիլքերր : Մ եծ
մ ասր
նախակրթարան
կր յաճախեն
, կան նաեւ
8
ուսա– ,,
նոգներ
Լալէպ եւ երեք
Հոգի ալ Պէյրութ,
որոնք
րարձրագոյն
ուսումի կրՀետեւին : Բոլորին Հա..^–
մար աարեկան կր ծախսէ
1000 - 1200
տոլար : Ա–
սոնցմէ ղատ Մ իութիւնր
կ՝օգնկ
կարօտեալներու,
ծհրերու,
Հիւանգներու :
ՒՕԱ՚ԲՒ ագգ - լնգՀ - մողով
ի նիստր
տեղի ու -
նեցած է մարտ
2/5՛, /
ներկայութեան
27
երես -
փոխաններու,
որոնց
երեքր կղերական : Առաշաբ—
կուած է որ նորրնտիր
՝Բաղաք. մողոփր,
յանձնա–՛
խումրե րու միշոցոփ,
մանրամասն
տեղեկագիր ծր–
րագեր
մր պատրաստէ
, ՒրաքաՀայ
գպրոցներու
ու Պաղտատի
եկեղեցեներու
չէնքերու
կառոլցմտն
եւ գպրոցի
մակարդակի
բարձրացման
Համար ,
5
կամ
10
տարուան
րնթացքին
իրականացնելու
է
Աքս ծրագիր՛ր
մաերափէին
քննութեան
պիէէյի են ՞*՝
թարկուի Աղգ ՚ րնգՀ • մողովի
Օգոստոսի
նիս -
տին մէ9 :
ՀԱԼԷՊԻ
Հ– Մ– Ը– Մ՛ի անգամներէն
Լեւոն
Հիմիտեան
Լոնաոն
Հրաւիրուած
է ,
մասնակցելու
Համ ա ր
«1950^
ԱշխարՀի
գեղեցկագոյն
մարմինր^ի
րնարութեան
Համ ա շխա րՀտ յին
մ րցումին, որ տե
ղե
սլիաի
ունենայ
Լոնաոնի
Աքալա
թատրոնին
մէշ,
Տունիս
24թ՚>։ Հրաւէրին
մէք կ՝րսեն թէ <(.մեր
կարեւ իու թեան
սաՀմաններէն
դուրս
րլլա լուէ վճա–
րեւ
ձեր* երթեւեկի
րոլոր
ծախքերրյ,
պիտի ապա–
Հովենբ
միա/ն
երեք օրուան
Համար
(Տունիս
23 ,
24, 2.5^
Համար
ձեր պանգոկր եւ սնունգր) :
Մ րցորգներուն
Հասակր
նկաաի
առնելով
մ ր–
ցումր
րամնո.\ած
պիտի
րւլայ
չորս դասակարգի ՚,
եւ իւրաքանչիւր
դասակարգի
երեք առաշին
Հան–
գիսացողներր
պիտի
մասնակցին
վերշնական գա–
^ՏԱՌԱՋ
^Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(51)
Երրեք ն,ւ չէր իմացել թէ ինչ է խնայելը,
ինչ
էր
ուրիշի
կ..անքր , սեվւականութիւնր
:
իսկ
այն մամանակից
, երր այս լեոների վր–
րայ տարածէ, ւեց Օսմանեան
օրէնքը,
ցեղապետ
Հասանը
ղալձաւ
գարՀուրելի
անուն՛ չէր կարելի
ասել թէ րորէնիի
, վագրի
անունր
այնքան
սարսափ
էր ազդում
, որքան
Հասանը,
թէեւ գա
մարգու
անոէն
էր՛՛ Նրան
չոյոլմ
փայփայում
էին Թուր -
•քերր,
Հեռու չէր այն մամանակր
, երր,
ինչպէս
ասում էր ա ւգ չէյխր
, ամրոգշ գաւառր
Հպա-
աակուած կր լինի իրան եւ Հարկ կր աայ ոչ
միայն
թաւլ աւո րին , ա յլեւ
իրան : Նա յաճախ
գնում էը
Աւեաարանոց եւ վե րագաոնում էր աւելի կտտ -
ղած , աւելի
անգութ
գարձած :
Գաղանիք չէր որ Աիւլէյման
Բէկը
նրան
չար
մում էր , թորրոքում
։ Բայց
ի^նչ էին ուզում այգ
երկու
գապա1ները, չէ" որՀայերը
Հլու
Հպատակ
էին,
աալիս
էին ինչ որ
ունէին։
Այգ Հարցր չատ լաւ սլարգում էր Տէր - Աոդո–
մոնր՝
Մանա
֊յի
ընկեր
քաՀանան : Նա վւախստա -
կան կ, Տէանգեգուրի
ի/նձորԻսք
՚է1"–գՒ0՛
՛երա
•՚րոսւմութիէննհրր
Մանասր
լսում
Հր յափչտակ -
ուած
էիամանակին,
այսինքն
վերշին
աչխարՀա -
ւէ արտէն առաշ, մեր քաղաքին
մէշ բոլորին
ծանօթ
նչանաւոր
աքլոր
մր կար - մարդ
աքլոր
մ լլ
- 1 :
Ա րճարաններուն
անկիւնը,
փոգո ցնե բու
մ էշ ,
լաա–
ւօտէն
մինչեւ ուչ գիչեր իր միօբինակ
^կուկու -
լ ի կ ո ւ ն ՚ ՚ ՚ ֆ կր ձայնէր :
Ան ալ ֊ Աքլոբր
նոյն ճամբանեբէն
ա՚^ւցած
էր ինչ ոբմեր այս օրերու
ուզտապանբ։
Մրտենին
եղե
ր է ՚իաչն ակց ական՝
Հորոչ նպատակի
մ ը ,ա -
մար,..^։
Ւրեն
կ՝բսեն
եղեր ոբ Հյառաշագէմ տբ–
գայ եսֆ ու ինքր, իբ կարճ խելքովբ
մտածեր
Հ որ,
եթէ
յենարան
մր ունենայ,
այսինքն
Գաչնակ քա
կան գառնայ՝
կրնան
ղինքբ
/չբարձր
դսլրոց»
1ՐՐ~^
կել
ել. . . ու մեր աղան կբ գառնայ
Գաչնակ^ւա -
կան : Բայց , Գաչնակցութիւնբ
կամ Գտչնակւա -
կաններր
իր ոչ գլխուն եւ ոչ ալ սրտին
մէշ <^ քա -
ռաշտգէմ»բ
չեն տեսներ
եւ , այս անգամ մեբ րա
բե կամբ կր գառնայ
Հ
(.ՀառաշգիմականՀ)
^Հ»ով
. • •
Ատենին,
նոյն այս թերթին
մէշ, պէ աք եղած
գասր
աոլէնք տ լս աքլոր
ազբօր , րսելով
կարճ ,–
(<Աքլորր իր փոգոցով^ւ է Հպաբտ
, եւ փոզոցր իր
աքլորոփր՛
. .» : Անկից փեբշ լռեց,
լոեց ու
մինչեւ
այսօր
Հ
^ոլրիչ ճակատներու
փրա
յ կանչեց
,
րա
յց
իր գասր լալ սե րտած ա չակե բտ ի պէս ալմեր քո
վէն
չանցաւ
Այմմ ուղտապան
մրն է ոբմէշտեզ
ինկած է ՚՛
Ատենին ալս մ արդուկն ալ Գաշնակցական
էր
եւ ինչ Գաչնակցական
.. . Բաքղ ունէր
նոյն քաակա–
նիչներր
ինչ որ մեր աքլոր
եղրա յրր,
կուսակ -
ցութեան
մբպատկտնիլ
Հոբոչ նպատակի»
մր կամ
որոչ Հետամտութեան
Համար : ՛Մեր
ոլղաապանն
ալ Գա ^էակցութեան
մ էշ չգտաւ իր փնտռած
բ
կամ
Հե։ոասլեգա1չյւ
, եւ Գաչնակցակտններն
ալ
տեսնե լոփ որ այքթ մ արդոլկր
րացի
Վուգտերու
պատմ ութենէն
ուրի չ բան չունէր իր գլխուն
մ էշ ,
ճամ բու
դրին ու յանձնարարեցին
" ՚ ՚ / ՚ / ճ ՛
դուռ
զա րնե
լ ,
. է
<ճէնդի դէմի»
գուռր,
ոդ^միչտ րաց է
բոլորին
բայց
յսլքոկապէս
ԳաչնակցՈւթիւնէն
փռնտոլած -
ներուն
Համար՝
լայնօրէն
բացաւ իբ դռներբ եւ
թեւերր,
մեր ոլդտասլանր
գրկելու եւ զայն
Հօգ–
աաղոբծել»
ու Համար : Եւ աՀա, ալն օբէն
ասղին
ամէն
առթիւ - Ապրիլ
11-24, Մայիս 28, Փետր–։
ուար 18^, Խանասոր
եւայլն
փախուկր
իր
ծուռ
ու երկար
փիզր
կ՚երկտրէ,
խռպոտ
կաչաղակի
ձա քնր կրձգէ Հոս ուՀոն րան մ ր բսած
ՐԼլալու
Համաբ - տնչգւշւո
ծիծաղելի
դառնալովդ
« Հլ^ռաշդիմականւ՛
•՝•>>( Հիմա մեր Հբարե -
կամ ր» եւեթէ գռեՀկոլթեան
մ բցանակ
մ ը Հաս -
սաւորումին։
Մբցումին
գլխաւոր
Հիմր կր կագմեն
մարմնի
Համաչաւիութիլնր
, գնգերներու.
ներգաչ–
նակռլթիւնր
, կեցուածքբ
, անձնական
կարոգու–
թիւնբ
, եւ իբրեւ
մ իշոց պիտի
գործածուին
ծան–
րութիւ^ւ
վերցնել եւ ճաբպիկ
խաղեր։
իւրաքան -
չիւբ խաղացող
պէտք է երկու առաւե լութ
իւն ու
նենա լ , ֆիզիքական եւ ճկունութեան
տարււզու -
թիէնւբ : Գ ա տ ակ ան կաղմ ր պիաի բաղկանա
• մի -
շաղգտ
լին ականա
լ ո
բ անձնաւո
րութ իւննե րէ : Աբ–
մէքաւոր
նու է րներ պիտի
բամնուին : Իւբսւ ջան -
չիւր մբցակից
պիտի ստանայ
քանդակուած
տռաբ–
կայ
մը %
Իրեբի
ղրութիւնբ
միեւնոյնն էբ բոլոր կ՛՛գ -
մ երում :
՚Բրտերի
աՀագին
րաղմութիւն
ապրում էր եւ
Սիւնեաց
աչխարՀում :
Գաւիթ - Բէկի
մաՀից
յետոյ
Թուրքեբր
, տի–
բելով
երկրին,
արձակեցին
՚Բրտեբի
սանձր։
Ի՚^նչ
միտք
ունէր այս անգթութիւնը
:
Պէտք էրքանդել,
ոչնչացնել
ամէն
ինչ, պէտք
էր արիւն եւարտասուք
տարածել
ամէն տեզ , որ–
պէսզի
Հասկացուի թէ ՓատիչաՀի
ումր
զարՀու–
րելի է , անխախտելի
է
ԵԼ
ի՞նչ։
Ջորս տարի է անցել
Գաւիթ - Բէկի
մաՀից եւ ամ բոգշ Ա իւն իքր
մ աՀացե
լ է սարսա -
վ՚ից :
Ե
բկի՚֊գր - գա ստրու1լեերին
անասնացնԼ
֊–
լու ամենալաւ
միշոցն
է ։
ԵԼ
միայն անասնացած
ստրուկներն
էին կա -
բոգ
չորս տարուայ
մէշ մոռանալ
Գաւիթ - -
կին,
մոռանալ նրա
գործը։
Բալց այդ դեռ ոչինչ։
Անասնութիւնը այն
աստիճանի
Հասաւ, որ երբ Գաւիթ - Բէկի
Հերոս–
նեբից
մէկր,
Մ խիթար սպարապետը.
Հալ
սքեց
երկրի
ցրուած
ումերր ու սկսեց
Հալածել
թչնա -
միներին՝
նորից
պարղելով
ազատութեան
գրօչա–
կը, ինքր մոգովուրգը
, այգ սարսափահար
սսրոս–
կր, բոնեց այգ մարգուն,
կտրեց նրա
յանդաւգն
գլուխր եւ տարաւ
Թաւրիգի
փաչայի մօտ :
Տէր - Աոզոմոնր
ներկայ էր ստրուկների այդ
իզեոնագործութեան
: Ոէ ագաՀանքներր
, ոչ խբ–
րատներբ
, ոչ ե կե զ ե ց ա կան ի անէծքներր
, ոչ նո
յն
իսկ
իււաչն ու աւեաարանբ
-
ոչինչ
չկարոզտցտւ
ազդել փճացաէ>
ւ՚էրես-^ւ
վր՚ոյ, որ ՚իսւգում էր ՛ս լղ
մարդկանց
երակնեբռւմ ;
տաաուիք
անշոլչա
պիտի գառնայ
առաշին
կարգի
էչլաուրիատ՛^
^
Ւրրեւ
հնախկին
բարեկամ»
, ուրիշ
մաղթանք
չունիմ եթէ ոչ աղօթել որ օր մը բոլոր
Հ
^Հառաշ–
գիմական»նեբու
անուանի
Աստուծոյն
^այր
Աթալինի
կարմիբ
չուքբ եւ կամ կարմիր
արեւր
իրենց
վրայ ծագի,
բայց, յատկապէս
իր վբայ • • •
ՊԱՊԼԷ
ԵԲՐԱՏԱԿԱՆ
ՆՈՐ ԲԱՌԱՐԱՆ
ՄԸ
Տիկին
Հէմաա Պէն ԵՀուաա
,
77
, ///–՛Տ՛
ՀրէուՀին որ իր ամուսնոյն
սկսած
եբրայական
բառարանին
՛իրս՛ յ կ՝աչխաաի
, կ՝ր՚՚է թէ երեք տա–
րի եւս պէտք է ոբ իր ամբողջական
բառարանը ա–
ւարտի:
Իր ամուս
ինբ սկսած էր
70
տարի առաշ, վե -
բակԼնգանացնե
լ մեռեալ
լեղուի
մր բառամթեբքր։
Ւ լ րաքւսն չիւբ ր
600
էշէբաղկացած
12
Հատորներ
արղէհ
Հրատարակուած
են , կր մնայ
երեք Հա -
տորներ :
Եբրայերէնի
մէշ
24
դիրկայ , վերշին
գիրր
,
էտքք
կր Հ ամ ապատաս խանէ անգլե բէն
X
գԻրԻ՚ե •
Տյ՚կ/ ն Պէն ԵՀուտա կբ խօսի
ե րբա յեց եբէն ,
անգլերէն,
ֆրանսերէն
, գեբմաներէն
, ռուսերէն ,
արաբերէն
, բայց ոչ եգա
յերէն : Լեզու
մր ոբ մի
եւնոյն
գիրերբ
ունի ինչպէս
եբրայերէնր,
սակայն
տարբեր է ծա՚լումր։
կ՝րսէ թէ իր ամուսինբ մեծ
գմուաբութիւն
ունեցաւ
ի՛մ րագրե
լու
բաոա
րոնր
լեզօկի
մր որ մեռած է Հռոմէական
կայսրութեան
ատեն։ Ե ինչեւ
այսօր ալ յստակ
աոաշնորգ
չկայ
արտասանութեան
ել գործածութեան
Աստուածա–
չնչական
ատենի
եբրայերէն
լեզուին
Համար : Եբ–
բտ յերէնր
ներկա
յիս
իսրայէ
լի
մ էշ
գործածուած
լեզուն է ։ .. .-•
Օրինակի
*համար , Հին Եբրայերէնի
մէշ
զին
ուոր բառը՛ գո յութիւն
չո/նէր
, ամ էնէն մօտ բառ֊ը
՚ ^ ի չ – ցաււսՀ»
բանս/կի
մարգն
է ։ Պէն ԵՀուտա.
գտաւ
ՀՀայալ»
բառր՝
զո ր
Հ
^Հայիլ»
բառէն
առաւ Եւ
«Հայալէթ»
իղական
բառր չփնճ^ , որ զինուոբոլ -
Հի կր նչանակէ
։^
. Հ
Անգլիացի
մը որ մեծ նպաստ մր խոսաացած
է. Հարցուցեր է թէ
ՏթՕքէ
բառին
եբրայերէնր
ի՛՛նչ
է, Պէն ԵՀուտԱ՚յի
բառարանին
մէշ։ Երբ պատար–
իզանեբ է թէ չի գփտեբ եւ տակաւի՚Ն
չինուած չէ\^
դիրին Հասած
ձր լ լալով , անգլիացին որ մ ո լեռանդ
մարղասէր
մր եղած է,^ չուղեց նպասա յաակա -
ցնել , քանի որ ^սփժրթ»ին
եբրա յերէնր
չկար ։
Բառարանին
ամէն մէկ բառին
իմա^ւտը
տբբ՚՚յէ՝.
ու1ած է անգլերէն
, ֆրանսերէն
եւ ւքֆր՚մաներէն եւ
նո յնիսկ
տրա բեբ էն , եթէ բառին
արմ ատբ
ա յ դ
լեզուոփ է : Տ րուած
են նաեւ
Հոլոփումնեբր
եւ բա
ռին պատմութիւնը
եւ մեե^ութիւնը
դարերու
բն -
թացքին :
Ե րբա յե րէն ^աւ» բառբ ոբ Հայր կրնչանակէ
,
երեք էշ կբ լեցնէ , տալոփ
բոլոր
բացատբութիւն–
ներր
, ինչպէս
ծնողք , աէր , ուսուցիչ
,
առաշնոբգ
եւա
յլն :
Պեն ԵՀուտտ
մեռաւ երբ Ն գիրին
116քքշտհ
բա–
II
ին վրա
յ կ՚՝ա չխատէ բ , ո բ կբ նչանակէ
<ձՀոգի» :
Ան
42
տարի աչխատած է բառարանին
վրայ։
Թզթտկից
մ ր Հարցուց թէ քանի՛^ բաո կայ
ե՜բրայական
բառտրանին
մէշ։
-
Ամէն անգամ որ սկսած եմ Համրել,
քան՛՛
տարած է , պաաասխանեց
տիկինը
։
Մ արգիկ
, որոնք ցած ու ստոր կերպով
թափել
էին այգ առիւծի
արիւնը, երբ նա քնած էր , պաա
րասա
էին թափել ել իրենց քաՀանա
յի արիւնը :
Տէր - Աոզոմոնբ
փախաւ եւաարիներ
անցկացբեց
աստանդական
, չկամենա
լոփ փե րադառնա
լ իբ ա–
նա րման
Հօտի մօա X
Ա իւնեաց
աչխաբՀր
կորած էբ՛ այնպիսի մի
մողոփուրգ
ինքն էբ փորել իբ
գերեզմանբ
Մնում էր միայն
Ղաբաբաղը
, եւ աՀա այգ -
աեղ է լ գործ
էին գնում
նոյն
միշոցը
Իր թափառումների
մամանակ տէր - Աողո -
մոնն
իմացել էր ոբ Վարանդայի
լեոներում
բոյն
են գրել
մի բուոն
գմեբ ել եկել էրնրանց մօտ ,
Հոփւում էր այգ փոքբիկ
ծուխը :
Բայց
միայն այգ Հանգամանքը
չէր, որ թե
լա–
ԳՐ^Լ էր մի բուռն
դմեբին
սկսել այս
գիչեբային
գործր։
Նոյն այդ Հտսանն էբ , որ մի տարի ա -
ասշ յարձակուել էբ Հայ դիւղերի
փրայ եւ տաբել
էր մեծ աւար :
Մենք տեսանք թէ ինչպէս
Մ անասր րնկաւ
նրա
ետեւից
, ետ խլեց աւարը,
բայց
Աիւլէյման–
Բէ
կր անցաւ
Ձ,իլանցիների
կողմը եւօդնեց, որ նր–
րանք
կրկին
խլեն աւարը ու տանեն :
. կռուի
մէշ կոտո րուե լ էին բաւական
մաբ -
գիկ • Հարիւրաւոր
ընտանիքներ
ազքաաացԽլ
ֆին,
ինքր, Մանասր, փւախստական էբ գարձել, իոկ
Աիւ ւէ յման - Բէկր
այն օրուանից
աւեքի րաց
ուել էրել ղարձել
երկրի Հոգեկան
Հրեշտակր
Ա ;ր։/ւ.ած սիրտր
փբէմ էր պաՀ ան շում
ւ
ԼԷՕ
Fonds A.R.A.M
