ՀաբեԱի
Զատիկը
ՊՈՒՏ
՛Ծ...
ժամկոչ
ազրօր
մուրճի
Հարուածներէն՝
այգ
առաւօտ
, մեր գիւղին
եկեղեցւո
յ զանգակր
ոտքի
ելահ
էր :
Րնղ ոստ
ւ
^արթննամ :
Փողոցին
մէշ երթեւեկող
մարգոց
շրթներուձ
վրայ , օրուան
յանկերգր
-
— Բրիսաոս
յարեալ ի մեո֊ելոց
է
Կր նայիմ։
Գ ուրսր,
մելանիս
գոյնին
ւգէս կա^
պոյտ
երկինք մր կայ; Փողոցներր
լեցուեր են ծա
նօթ թէ անծանօթ
սաուերներով
: Ամէնքն ալ եկե–
՚Ժքյ1՛ կ՛՚երթան : Ուրախ են եւ խնդուն
%
՝Բիչ մր անգին,
հողր, որ ամիսներով
պլլուէր
պառկեր էր, այգ օր, կրխորՀիս
, նաչիուն
գորգի
՚^քԼ ԱԼատրանքր կուտար
աչքիգ;
Հեռուն,
մացառ -
ներր,
չուրք պար
բռնող
աղքիկներոլ
պէս,
մարգ
Կ՝Ր"Է՝
ճերմակ
վարդեր
զարկեր ենիրենց
բմբոստ
կուրծքերուն։
Իսկ աւելի
հեռուն, կբ տեսնուի ա–
բեւր, որ չողաբձակ
մաղերու
խուրձր
ուսին
Մ աստառի
Հասակն
ի վեր կրբարձրանայ
յ
Զատիկ է
է
Երկինք ու գետին
, ծառ ու ծաղիկ
ցնծութեան
մէք։
Արեւբ,
ՀետզՀետէ
, երբ եկաւ ու
կտխուեցաւ
մեր
զիւղին
րերգին
վրայ,
փոզոցնեբր
պարպուե
ցան։
Բացի օտտր
մուրաց
քւկնեբէն , ոչ ոք կր ղե–
ղ-եբի ղռներուն
առքեւ : Գիւղացին
,
իրեններով
միասէւն , Զատկուան
սեղաններուն
շուրք
Հաւա,^
ուած՝
րնութեան աոտտ
բարիքեեբր
կր վայելէ :
Այս աւանգական
ճաշէն
անմիքապէս
՚քերք՝
գուբս
կ՚ելլեմ։
Փողոցր,
բոլորն ալ իրենց
կի -
րակնօրեաք
Հաղուստներր
Հաղած կր պատին։
Այ–
րերուն
ամենա քաւ զարգր , իրենց բուրդէ
գօտին
էէ
Պ՛արանոցներէն
կաիսած մետաքսէ
վւ^ացնեբր, ռր
տարին
Հաղքււ քանե մր անղամ կր
գործածէին
^
Հպաբտոլթեամբ
թո
Ա
կուտա
յին , ոբ աբեւին ճա–
ճանչնհրէն
վւալւիչային ;
կիներր,
երետտսարդ
թէ տարէց , րուորով
ին
տարբեր
էին : Անոնք
իրենց յատուկ
տաբաղներր
ունէէն։ Կր ս/՚րէ/,ն
ւիտթթուհք
, են^պէս եր փաթ–
թհն
պա սքրքւկներր
։ Ձէեն
տեսնուեր
անոնց
•
ճւ^յ––
կաւոն. ու քժու*երո
եւ , ոչ ալ մերէու
թքււնբ
քոոքե–
բուն։
Հակաոակ
այս սովորու
թիւննեբուն
,
շաւո
վաքե/ու^
Է1ն։ Ե՛– անոնց
աչքեբէն
օրՀնութեան
շող մր կր
կաթէր։
Զեռրերս
, գրպանիս,
կարմ իր
Հտւկ
եթներոււտ
պա*ւռպան
րբած,
ուրախութեամբ
կբ
խաոնուիմ
յորձանքէՍհ
, որղես
կր
աււնի
Ռէս
1քուրաւոենց
տտնԿ,բո; Հոս, երքւտտսարգ
ագքքւկներու պար մր
կր դառնաք, երդ մբ ^րթնեբուն
:
Գաոնան աոաք էն տառերն
են : Երակներս
կ^ու–^
ռեն
X
Արեւեն
իւա բաղաննե
րէն տւյտտե/ու
Համար,
կ՝եքնեմ
տանե,թէն ու կ՚երթամ
մամուն
րակբ :
Բակր
, որխո շոր արտ ք։ մ ր
աարահու
թիւնն
ունէր, /եդա եր էր աղջիկներու/ եւ
Հարսներով
:
՚Բ՚-ք
մր ամէն
կողմ, պասքեկ
ել
մամիկներու
խումբ՛
ր , որոնր , եքէենց եռնտեր
մր^ախին
տուած
անցնող
Զատեկներու
գով,/>ր կ՚րնէին :
Տանկարծ
շարմում
մ բ ւ. Ու աքս
մտբդկտյին
ծովր,
ինքն իր Հետ, ին^ն իր մէք
կ՛՚ալեկոծի.։
Հտրսներ ու ազքիկներ
ձեռք
ձեռքի
կբ պարեն
ԶԱՏԻ՛՛Կ է Ա6Ա
Միքուկր
չորցեր՝
կեղեւն է մնացեր :
Այգ
կեղեւն ալ ձեւափոխուած
:
Մեր
Զատի՛՛կր
...
0"
Զատիկ էբ:
Գլխագիր
գրուելիք
հայկական
«ԶԱՏԻԿ» :
Այսօբ,
ինչի՞ս
Զատիկն
է ։
Ո՛՛լր են մեր գանգերուն
սրբազան
ձայներր ՚
Ո^ւր , մեր երգեցիկ
տղոց, արեւածագին
Հայ թա
ղերու
մէք երգած « Զարթիք»ր։
Օ՛՛ ,
0"
•> մեր
սիր–
տլն ու Հոգին
հրճուանքով
կր լեցուէին
:
Հարսի
թուշերու
պէս
կարմիրՀաւկիթներր,
իրարու
վրայ
դիզուած՝
մեղի կբ նայէին
ժպտուն–
ցնծուն ;
Բլիթն ու
գաթան ,
ափսէին
մէք,, կր սպա -
սէ ին պատա
բ ա գ ի չին՝
«երթա
յք խա զազո ւթե տմ -
բՖին՝
սեղան
ին վրաք փռուելու
Համար :
Մեր
տզու
Հոգինե
ր բ
աւելի
բաբձր
եր քան —
կու
թի ւ՛ե չէին
կրնար երեւակա
յել :
Տաբէցներն
ի"կ մանկացած
կ՝րլլային
մեր
Զատիկներուն
. . .
Հիմակուան
տզո՛՛ցր։
Աինեմտյի
երքանկու - .
թիւն։
ժապաւէնի
Հրճուանք։
« Կրօնքը
մորֆին
է ,
մորֆին» ,
ուրեմն , Հն
ձենք «մանգազ^ով,
ճզմենք
«մուբճֆովՀ
Ի՞նչ
դնենք
տեզր
«մորֆին»
Զատիկին
Հէ^
յ քտզաքաց
ինե ր , մերին
Զատիկր ոչ մէ -
կուն կր նմանէր։
ժոզովուրդի
Զատիկ էր ան։
Պրռլէտարական
Զատիկ : Անդասակաբգ
Զատիկ
• • •
« Հաբուստ-^ն
ու «ադքատ»բ
ձեռասեգմումով
մպտագէմ
«Բբիստոս
յարեալ՛^ կր
փոխանակէին
իրարու Հետ
ւ
Այսօր,
Հոս, այս չքեզանքի
ովկիանին
մէք •
րարձր
երաժշտութեան
այս ոստանին
մէք
,
մեր
ականքնեբր
ծարաւի ենժամուն
գանգի
ձայնին։
Ի՜նչ
րարձր
երաժշտութիւն
էբ ան՛.*
Ոչ Մոցարտ եւ ոչ ալ ՊէթՀովէն
կրնան տալ
այգ
ղանղերուն
ձայնր։ Մեր Հայու
ականքնեբր
Հիսլէւոսացնոգ
զանզերոլն
ձայնր :
«Զատիկ
, կ^բսեն : Եւ մենք այս մեծ
թոՀու–
բոՀին
մէք, մերԶատիկր կբ փնտռենք...
Մեր
Զատիկը
, ո^վ տշխրքի
մ արդեբ
Մ
եր
Զատի՛՛կը
...
կ. ՊԵՏՈԻՇ
.
Պարին
աոաքնորգր,
մեղի
դրացի
Աննա
մայրի1լն
է : Կ՝եբղէ ու կր դաոնայ ;
Խնձոր մր տամառ տըդայ ,
Առ գրպանըդ դիր տրդայ • • .
Երղր կր
կ
րկնուի : Աննա
մայբիկ կր շարու. -
նակէ .
Երր մեր դոնէն գաս անցնիս յ
Մի ամչնար, կեր աըղաՅ - • ՚
Պարի ատեն,
Հարս եւ Հարսնցուներ
իրենց
զ.քոլխր վեր բոնած՝
Հպարտութեամր
մր կր դառ
նան : Ամ էն մէկու
գէմ քին
վ րա ք անո
յշ ժպիտ
մ ր
կբ խազայ : Մ ա քրեր եւ կեսուրներ
, իրենց
պաՀա–
կե գհրքերուն
մէք՝ ակնապիշ կբ Հսկեն։
Ի տես
III
քս բացառհկ
տեսարանին
,
կ
իսապատերուն
ստ–
ու երէն , դեղ քն չարաճճի
սլա։ոաՆինհ
րն
Համ
բո
յբ
ե ր ղրկեն
ազ^իկնեբուն
: Արտեր կան ոբ կբ ծաղ -
կեն : Արտեր կան որ կր մխան։
Անչէք
Հնոց մ
ը\
կարծես : Որ կր վառի ուկբ ճարճատի :
\
՚Բտնե մտմանակր
կ
՚անցնի
, այնքան
աւելի՝
պարուՀինեբբ
կր շատնան։
քցոլմբերր կր բազմա–
պատե ուին : Աւ բակր ,
կ՛
բլ լա ք ծով մր փրփրուն
է
Աքս
խում բերուն
մէք,
ամէնէն
շատ
Աննա
մ
III
ւրեկ են խումբն է որ Համակած
է Հանդ եսա "*
եաններր։
Անոր
ձա
քնն
է, որ սոխակի մբ
ձայնին
Ոքէս
Կր բարձ րենա
յ ու.,
կյ։
փշրուի
բազմութեան
մէք
՚.
Երթանք
դա)ն–ւՈ
մեււ գեւ|ի&,
Ծագիկ քաղենք դեփ՛ դեղին •
Այս
երղր եա քծ մր ղրալ
եբիտասարղ
աղքիկ–
ն՚ւրոլ
սրտքւն մէք ; կր ղատկեն ու կբ դււռնան :
Կր գառնան ու կր ձաքնակցեն
Աննա
մայրի.՚։ի ^
Ու ալդ ծաւ^կէն փունջ աււ– փունջ
՚ՆՈՆԷՐ ղրկենք լքեր եարին • • .
Օրուան
տօնա խմբութիւնր
տեւեց
մինչեւ ի-
րիկուն։
Բաղմութիւնբ
ցբուեցաւՀ
Ո*– ժտմուն րա–
կբ
, ի^ւք՚ե
իր
մ էք ամ վւովա
լած՝
ոտքե րու
Հար ֊.
ուտծնե
բէն
ղ եռ կր գոզա
յ ու կբ տքա
յ ;
Այգ
ղիշեր,
ուշ ատեն, երբ անզամ
մրն ալ
դքուիւս
զուրս
Հանեցի
սենեակիս
պաւոուՀանէն՝
տեսա
I
, որ մեր պա րուՀ ենեբր
զ արձեւսք
Հալաք
ուեր ե ն այնտեղ։
Աբեւին տեղ, այս անղամ,
լու՛^
սենն է որ եր լուսաւորէ
հրապարակր՛.
Մտիկ
կ՝քնեմ։
Աննտ
մայրիկի
ձա յնն է որ
կ^տրձականգյէ
ո ՛շերին
մէքէն .
Կ՚ես7>ա՚՚ս , Աստուած նետդ րլլի^
Սնոտոդ ուրաիւ 7է6 ՐՈի,
Ին>քան ա^ ւաւ րան տեսնես,
Թող քու աչքրդ տունդ րլլի • •
Հեմ տ , որ տարեներ
ե ն անւքեր տ քն •
երանելի
օր՚ւրէն
, ենձ քքո թու ե թէ՝ սլանդե՚տութեան
դա–
ցող
զ.իւղտցիին
Հտմար էր, որ Աննա մա քրիկ , այգ
Հանդեստւ
որ պաՀուն
, մամուն
բակէն կբ
յէշեցնէբ
III
քս օրՀնուած
պսւտղամր :
ԾԱՏՈԻՐ
.ՊկՐՊԷՐԵդւ^
ԼՐԱՏՈԻ
ԱՐՈԻԵԱՏԻ
թղթակից
մր կբ գրէ թէ տաղանգաւոր
գաչ–՛
սակաՀաբուՀի
Օր՛ ԳոՀարիկ
Վաղտրոսեան
մեծ
յաքողութիւն
ղտած է Լոնտոնի
մէք, Մարտ
2^ին՜։
Ա՛ ասնաւոր
գնաՀատանքի
արմ տնա ց ած
են իր
« ք ր Օ § է Յ ա ա 6 Տ եւ6Ո
էՇաբ&1ՇՏ»նեբբ
որոնք
դաշնակի
նուիրուած
շարք
մ բ
յա յտագիրնեբ
են^, գանաղան
երանդնեբով
: Օր • ՚Լաղարոսեան
Հբտւիրուած
է
ւհհտ 6է ՜Ոււտէէ/՛
կոզմէ վեց
նո ւագաՀ անգէ
սնեբու
շարք
մբ տալու
Լոնտոն,
\\՚18աՕքՇ
1
^2ձ\ի մէք
1 9 5 1
հ>ետրո
լա
ր
12—24 :
«ՑԱՌԱԶ»Ի
ԹԵՐԹՕՆԸ
(50)
Համ րեր
Իր , օրՀնած
, վերքապէս
խօսեց քա–
Հանան : ինձ մ իշտ
սովո րեց րե լ են չչտապե
լ ել ա֊.
սե լ են որ գա յաքողութեան
մեծ կէսն է :
քցօսքի
մամ անակ չէ , տնաշէն,
մենք
ոլշա–
նում
ենք:
Բա Հանան՝ փոխանակ
պատասխանելու՝
նո -
բից
Հանեց
վ՚ոքբիկ
տուփր :
ՕրՀնեալ
լինի իմ ծուխր, ասաց նա։ Փոքր
է, աուն - տեղ չունի,
մկրտութիւն
ու պսակ չէ
կատարւում
, րայց
մեղքեր
քաւել
գիտէ։
իմ ծխի
մէք
ղու առաքինն ես, Մանաս , քեզանից
է լ կր
սկսԼմ
։
Եւ նս։ մ ի խիստ
ձայնով
աւե լաց րեց .
Վերցբու
ւիափախդ :
Մանասր
իսկոյն
վերցբեց :
- Ասա՝
մեղայ
Աստուծու։
Մ եղայ Աստուծու
:
Բաւական էւ
Նա երկու մատով
տուփից
Հանեց
Հազոբգու–
թիւնր եւ գնելով
Մանասի
բերանոլմ
, ասաց.
- Աստուած
լնգունե
լի անէ : ՛Բո
մեգքեբբ
այնքան
ծսնր
են , որ Հազիւ
այս գիշեր քաւես :
Նա սլացաւ
գէպի ցած, չիմանալով
թէ իր
կատարած
խռրՀուբդբ
ինչ տպաւորութիւն
թողեց
իր
րնկ երի
վբայ :
իսկ այգ տպալռրոլթիւնր
զարմանալի
Լր,
մինչեւ
այժմ
անծանօթ :
Մանասր
իր կեանքում
մի առանձին եկեգե
ղա–
սիրոլթիւն
չէր ցոյց
տուել։ Նա մէկն էր այն
ղիւ–
ղացիներից
, որոնք
եկեզեցոլ
մօտով
անցնելիս
ել
ժամերգութիւն
լսելիս
միայն խաչ են Հանում ե~
րեսներին եւ գրանով
վեբքացրած
են
Համարում
իրենց
պաբտաւորութիւննեբր
: Եկեզեցու
պաշ -
տօնեաների
վերաբեբմ
ամ բ նա , իբբեւ
ժոզովուբգ
գի
մ արգ
, սաստիկ նախապա շարուած
էր : Ն՛"
ղ իտէ
ր որ եկեղեցին
ս րրո
ւթիւն է , որ իւրաքան -
չիւր Հայ քրիստոնեայ
երեք անգամ
լինում է տ
յԻ–.
աեզ ծնած
ժամ անակր , պսակուե
լիս ելմ եռնելու
ց
յետոյ,
բայց կատտրելապէս
հաւտտում
էբ
ւ; բ
քաՀանա
յի կամ վտ րդապետ
ի պատահե
լր գժ բախ–
տութեան
նշան է , որ գեւերր եւ սատանաներր
ս–~՛
մէնից շատ սիրում եննրանց կեբպաբանքբ
լն -
դուն
ել :
Այժմ
ի՛՛նչպէս էրորնրա խորՀրգակիցր
, նրա
կողքին պառկածր
մի քաՀանայ էր, ինչպէս էբ
որ նա ինքն էբ շտապեցնում
աքգ քաՀանա
յին։
Պատճառր
պտբզ էր, այգ քաՀանան
է լ նրա
րնկեբն էր :
Նա վտղուց
թոզել էր իսուն1^ ու րոլրվառր
,
եւ նրա ծուխր
ծմակներում
րոյն գրած
ալազակ–
ներն էին : Գեռ ցերեկ
էր , երբ յայտնեց որ գիշե–
բբ,
որոչ
ժաժին,
ինքր պիտի Հաղորդէ
բոլոր տբ–
ղեբա^ւց։
Մանասր տուեց
իբ կատարեալ
Համաձայ—
նութիւնբ : Աւ ա քժմ , երբ նա ինքր եղաւ
տէրտէրի
ծխի
մէք առաքինր
, որից պէտք էր սկսել , Հաս -
կանա
լի դարձաւ թէ ինչ բան է եղել
Եկեղեցու
ԽորՀուրգր :
Բնութեան
ա յս աՀաւոբ
րտրձրութեան
գըլ -
խին
, կէս զ իշերա
յին
ժամ ին , լիւկեր
քաՀանա
յի
մատներր
մի թեթեւ
յուղմռւնք
, սրբազան
մի եր–՝
կիւզ
գցեցին նրա մէք։
կարծես
սիբտբ
գողաց •
թւում էր թէ աոտզերբ
այժմ
այնքան
Հեռու
չեն
եւ ամէն մի թուփ,
ամէն
մի խոտ Հաբցեր է տա ֊
լիս : Մեղք ։
Պարզամիտ
լեռնցու
մէք այս խօսքը
այժմ
մի
անսովոր
խիստ
արձաղանզ
տուեց : Արդեօք
Մ ա–
նասր
մեղաւո՞ր
է ։ Այս էին, կարծես
,
Հարցնում
ամէնքբ:
Մեղտւո"
ր ; Գիտէր նա, ոբ եթէ այդ ԺաԺ ին
Աիւլէյման
- Բէկր
կանղնած
լինէր
կողքին, ա -
ռանց տատանուելու
իսկոյն
կ՚ասէր, այո, մեղա -
լոր է , աւաղակ է : Նա դիտէր որ ինքր մեղաւոր է ,
գաղան
տիրողի
Հասկացոզութ
իւննե բ ի առաք։
Եւ՜.
Ի՛"յե
ինքր չէր Հպատակւում
տիրող
անօրինու - .
թեան : Գա աբգէն
Հասկանալի էբ երկու
կոզմին՝
թէ բոնակա
լնե բ ին եւ թէ նբանց
անլեզու
զոՀեբին
:
Բտյց
ի՚^նչ են ասում
իր եկեզեցին,
իր
Աստուածր,
չէ որ նրտնք ա քժմ տեսնում
են , դիտեն
ամէն
ենչ
% իսկ ի^նչ էլասէ
նբանց պաշտող
ժողով
ուր -
՚1(1՝ ^ԲԲ
՚1
՚"Ղե՝–
՚1
.^1՚2.՚"Ց"ք^ կը ԼԻ^Ի գործր։
Արգեօք
հեշտ կբ լինի՛՛ Մանասի հետ, թէ կ՝անիծէ
նրան
է լ » –/՚"՛ գործն
է լ :
Բայց
ի՞նչ
գոբծ էր գա
է
ք^ափաո ականնե
րի ա յն
Համ ա յնքր
, որ իքեւա–
նեք էր ցածրում
, այժմ
քնած
ղաղանների
մի վոՀ–
մակ
է ր : Արեմւն ծարաւր
երբեք
էէր քագենու
մ
նրտ
մ1^
ք ;
Fonds A.R.A.M
