2
6
« Ո֊
Ա
Ջ
55
Հէսյ ել Հնայիէլ
յ֊ւէղովլււլեե
լ՛է
բալւե1լա~
մական
կապԼլւն
ու
յա չ։ա րե (՛ու թ է ւննե ք՛քլ
Հաւլա րաւոր
աարիներէ
անցեա
Է
ուն էն
.
գրանք
ա յնքան
Հին են,
որքան
Հին են
"՛յ՛է
մսէԼովոլրդներքւ
:
Ամէնէց
Հնաղոյն
աե ղե կութէւ֊նր
Հայ
եւ
Հնդէկ
մողովրդներէ
յա րարե բութ
էւն–
ներէ մաոէն
պաՀոլել կ ֊Բոենոփոնէ
(430–
355
թթ– Ն– Բ) «Կէւրոոլեղէ՚ո՛»
աչ -
էսաաութեան
մկ^։ Համաձայն
այղ Հեաա–
ՔՐքէր
աեղեկութեան
,
Հւոյերր
յաճախ
կէն
լէւնում
Հնղկաւ՚աանում
, ուր^
նրանք
մանոլմ
էէն զինուորական
Նաոայութեան
մկշ–. կան նաեւ
մի շարք
ուրիչ
աեղե -
կութիւննեբ
Հին չրչանի
ՀայեւՀնղ
կական
յարարերութէււննե
ր է ւէերարերեալ
:
Հայքքական
աղբէւրներում
րարեկամա -
կան
ա
յղ
կա
սլե ր ի
մ աս էն առածէն
բն -
ղարձակ
տեղեկոլթէւեբ
ղանոլմ
ենք Յով–
Հան
Մ ումիկոնեանին
(1րղ– ՚քար)
՚1երա -
գրուող
«Պաամոլթիւն
Տարօնոյֆ
մէչէսա–
աութեան
մկ^։
\,րանում
Հաղորղուահ–
էոեղեկութէււնր
Հեաեւեալն
է՛–—
Երկու
Հնղիկ
էչէսաննեբ՝
Գեմեար եւ
Գիսանեն
գաւաղրութիւն
են
կաղմակեր—
սլա մ իրենւլ թագաւորի
ղէմ •
ղալաղրոլ—
թ էււնր երեւան է ե /նում եւ նրանք
իրենց
ցեւլաէոմբուէ
փաէոչում
ել
աւղասաանում
են Հայասաան : Այգ մամանակուայ
Հա -
յասաանի
ղաՀսւկ ալ Վաղաբչր
ԼՏ րգաա
Հին՝
(;ք1–100
թթ՛) սիրալիր
բնղոլնելու–
թիւն է ցո յց աալէս
Հնղ իկ փա խս աական–
ներին եւ որսլէս բՍակաէէայր
տրամա—
ղրում է Տարօնի
ղալառրէ
Հայաս աան ոււէ
նրանք
ղաղթաւէայբ
են ստեւլհ՜ում
,
"ք՛ք՛
ղնալուէ
մեձանում է եւ էւնքնուրոյն
ղառ—
նում : Հնղկական
Համայնքներր
Տաբօ -
նում սաեղծոււէ
են իրենց սեփական
քա—
ղաքբ՝
՚Լէւշաւղ անունով ; Նբունք Աչաի -
չատի
Հեթանոսական
Հայկական
տաճար—
ներում
կանղնեցնում
ե^ւ իրենց աստ —
էէւսւէէնե բ էւ արձաններր
:
Տետագա
յում
Հնղկական
Համ տ
յնքներ
են Հաստատւում
նաեւ
փա բ կէ
կոչուող
լեռներէ
լանշերէն,
ոբոնք
յա յտնի
է ին
իրենց
ընղ արձակ
մարղ աղ էւտիննե ք՛ս ՛է ՚.
Ալստեղ
Հնղ իկներ ր , սլատմիչի
ւէկայու -
թեամր,
Հիմնում
են Հնղկական
երկու
մ եՀեան
։
կարճ մամ անա կում
Հնղ իկներ բ Հա -
յասւոանում
կառուցում
են կսւառա
, Աեղ–
աեաս , կեղյէ , Հոռենաս
, քցորնի , է^աղու ,
ք՝րեէստումբ
եւայլն
, թուաէ
քսան աւան—
ներ,
որոնք
բոլորն
էք մեՀ
եանասլատկան
էին : Ղ՚է՚՚սնցից
մեքէ մասր
իրենց
անուն -
ներր
սլս՚Հսլո^ւե/
էին նոյնիսկ
մէւնչել
ան—
ցեալ
ղարի
կէսեբր
:
«Պատմ
ութ
էէն
Տ՚սրօնոյ՚ֆ
աչիւատոլ
—
թեան
մկչ
Հե ատ քրքիր
տեղեկութիւն
է
Հաղռրգւոլմ
նաեւ
Հայաստանում
բնակ—
ուած՜ Հնղկական
Համալնքէ։
անղամներէւ
թուի
մասին : Ալն Հասնում էրաւելի
քան
15-000/՛ յ
Հնղիկների
թիւր
այնքան չատ
է ելլել, որնբտնք
կարողացել
էին կաղ–
մակեբ՚ղել
ին^^ոլրոյն
ղՕրախռւմր
եւ ճա
կատ առ ճտկաա
ղաջակցած
Հեթանոս
Հայերի
Հետ՝
կռուել
կաո ավարական
ղորքերի
ղէմ , եբր նրանց
ստիսլում
էին
բռնի
քրիստոնէութիւն
լ^ղուեել;
Հնղկական
Համայնքներր
պաՀսլանուե
—
ցին
մին չեւ
քբէւստոնէ
ու թեան
մ ուտքր
Հա յաստան ; Տետաղայում
նրանք
ձուլ -
ռլեցին
^"՚յ մողովրղի
Հեա ;
Տ՚"բօնում
մինչեւ
վեբչերս
ղիլղե րից մէկր
կռչւում
էր Հնղ կաստան
: Բաղմաթէււ
են
Տարօնում
Հւսնղիսլող
Հնղուրեկ,
Հնղու
,
Հնղուխա–
%ռւմ
անոլննեբբ։
Այնաեղ
մեծ սիրով
մինչեւ
վեբչերս էլմողովուրղր
երղում
էր «Հնգուղսլնով»
եւ լղարում
«սլարս
գեմեարայ–^ : Տարօնում
եղած
ձեռաղրե–
րում
սլաՀսլանուող
Հին Հա ք կական
, նչա–
նաղբերի
ղւլաքի մասր
ղարմանալի
նմա
նութիւն
ունի Աոխնչօ—Գաբոյից
եւ
թաչ֊
մաՀայից
վերցուած
Հնղկական
նչանա–
՛ք
բերին։
Հետաքրքիր
աեղե կութ իւննե ր
Հալ -
Հնգ կական
յա բաբե րութ իւննե րի
մասին
սլաՀւում
են Ագաթանղեղոսի
( 5 / " յ
գար),
Շէբակացոլ
(7րղ ղ.լ.ր) , Հեթումի
(12րղ
գար) եւ Հայ ուրիչ պատմիչներէ
մօտ։
Հայ-Հնղիկ
եւօտար
ագբիլբնեբի
վկա֊
յռւթեամբ,
Հնգկաստանի
ծովային
ճա–
նապարՀբ
ղտնող
Վասկօ տէ Գամա
յից
Հարիւրաւոր
աարէւներ
առաչ
,
թ՚ովմաս
Գտնա անունով
մի Հայ վաճառական ցա–
մաքային
ճանապարՀով
իՐլ է
Հնղկաս–
աանհՀասաաաուե
լ Ա ալապարի
ծովեգեր–
քոլմ
:
՝\յա ամենակարճ
մամանակռւմ կա
րողացել է շքսճեչ
Բարնակսբռյի
վեՀա -
պետ
Շիօ֊Ա՚ամի
Հ ամա
կբոլթիւն
բ ել Հաս–
աաաուել
այնաեղ՝
ստանալով
Հնղկաս -
.նի այղ մաս
ում ագատ
առեւտուր
ա–
նե,
Ցեաագայ
գաբերոլմ
աւելէ, են
յաճախ
ղառնում
Հայերէ
այցե լռլթիլննե
բբՀբնղ–
կաստան : Տ՚սակապէս
Շ՚սՀ-Արասի
բռնա–
ղաղթից
յեաոյ
սկսում է Հայերի
ամբող–
չական
Հոսանք
գէ՚ղի
Հնղկասաան :
Հիւր~
ք՚նկալ
երկրում
Հայերբ
րարձրանում են
ղօբաւխսբների
, քաղաքական
ղործիչնԼրի
աստիճանի
, ղ առնում
անուանի
բանաս -
տեղծներ,
՚լիանականնեբ
, եւայէԿ,։ Եր
կաբ
տարիներ
ԱամբաՀաբր եւ Բենղալ -
եան մեծ Հմտութեամբ
էր
կառավարոլմ
Հռչակաւոր
ք՚սղաքական
՚ք՚՚Բ^իչ
եւ բա–
նասաեղծ
Աքսլարի
ոբղեղէբ
,
Անգրէասի
"րգի
Զ՚՚ււ—Գ՚որնան
կրմկնին
, որէ եր-
ւլ երբ մտե, են Հնղկական
Հռչակաւոր
«Ո՚աղամալաֆ
տաղարանբ
;
Գ֊եանչացի
Հայ էբ «Հնղկական
Ֆիլ՚գ ՚ " սին»՝
Աաբ–
մատբ , սրբ յետաղա
յում
ս րրացուե
ց
Հբն–
դի1լ)ւերի
կալմից
:
Նք՚ա
ղերեղմանի
վրայ
կառ
ուց ուած
մ ՛քկէ՛թ բ
^ ինչեւ
ա յմ մ՜ է լ
կանգուն է :
Անղ լի՛ս ց է՛
՛լ աղութ արա
րնե րէւ գէմ
1700—170^5
թ-թ՛ պատուսվ
ու
փառքով
էբ պաՀում
Հնղէկ
մ ողով րղի
ապստամ
բութեան
ղ բօչբ
Բենղալիսւցի
ապստամբ
ումե բի
ղլխաւռբ
Հ բամ անա աաբ
Ղ՛բ ի՛ք օք՛
Յարութիւնեանր
, որբ յետաղ՚սյում
ստա
ցաւ Գէռբալէ, էսան անունր
: Գաղութա
րա ր–
ներէ
՚քէմ
Գէորղի
խանից բացէ
կուում
Հբ Հայկական
մի փոքր գօբաչոկաա : Ա–
պբստամբնեբէւ
Հրամանատարներից
յայա
նի են նաեւ
ուրիչ
ձ2 Հայերի
անուններ
:
Հնղ կական
աղբէււրնեբի
վկայութեամբ
,
յաղ թանա
կն ե բ է,
Օրե
րին
Հնղ իկներր
Հ բնղ–
կական
ղքւօչնե րի Հեա բա բձրացնում
էին
նաեւ
Հայկական
՚չրօչներ՝ ի պատիւ ի–
րենց գ ա չնա կից
Հա յերին
:
Ոլ՚գ
՚լարում
մէկբ
մէլսէ
յետեւէց
ւ։կսւ։լմ
են երեւան գաք Հայ ղաղթավ
ա
յ–
րեր՝
Աոլ բաթում
,
Ջինա—Փաթանում
,
Աղ րայոլմ
, ԼաՀռռոլմ
, Ակ պ ա բ ա ր տ գ ո ւմ
ել Հնգկաստանի
ա քլ վաքրերոլմ : Հայե —
բբ ամենուրեք
նպաստում
էին
քաղաքնեբի
ստեղծմ
ան լ։ : կալկաթա
քի
Հ իմնաղ
րմ անր
Հայերի
մ ասնակցութիւնբ
այնքան մեծ
է եգել, որ նոյնիսկ
ոբոչ
ղիտնականներ
Հա յերին
Համարում
են այգ
քաւլաքի
Հէւմնաղիրներ : Հնղկական
գբեթէ
բոլոր
խոչոբ քագաքներբ՝
կալկաթա
, Ա՛ագրաս ,
Բոմբկյ
մինչեւ
Հիմա
էլ ունեն
«Հայկա–
կան»
կոչուալ
թաւլեր,
վւողոցներ
, Հբա—
պարա1լներ
:
Հնդկասէոանն
ու Հնգիկ
մողովուրղր
յիչւոլմ
են Հայ Հին եւյատկապէս
մ իչ ֊֊
նազարեան
ձեո աղ րե րում :
Հնղ կաստան
ի
մաս խ– բնղ ա րձա կ եւ
մ անր աւէ տսն ,
եօթր
րնւլ օբէւնակո ւթեամբ
մի
տեղեկութեան
Հանղիպում
ենք Ա ատենաւլա
բան էւ ձեոա—
ալ բե րում : Անյայտ
Հեղէւնակի
այս
ձեոա–
/լրում
Հնգէլաստանէւ
մասին
պաՀոլած
տեզեկութիւնն
ունի
«Անուն
քագաքաց
Հնգկաց ել Պարսից»
վեբնագիրբ : Այ"
ձեռաղրէ՚ն
Հիմք է ծառայել
1006-1010
թ-թ՛
գրած
մի այլ ձեռաղիր
,
"ք՚բ չէ
պաՀպանռւել : Հայ ճանապաբՀորղ
բ , ռբր
մօտ
1000
տարի առաչ
եղէք է Հնղկաս -
աանում
, նկարազրել է իր այցելած Լա–
Հոռ
, Մոլթան
, Բաչմիր
, Պակաչա եւ
մօտ
40
այլ քազաքներ ու կղղիներ : Հայ
մ ա ա ենա
ղ էւ բ բ
Համ աոօա
կե բպով բա ֊-
ցաարում է քաալաքներ աանոգ
ուղէներբ,
ն րանց
Հ եռա
ւո բ ո լ /մի ւնն ե րբ իրաբից
, նր–
կարաղբում է քաղաքբ
, նրանց
բնակիչ -
ներին,
երբեմն
Համառօտ
կերպաէ
յիչում
է Հնդիկների
ոբոչ
ծէսերն
ու
սռվռրոլ -
թիւններր
, կրօնական
զալանո
ւթիւննե
բ բ :
Զեռաղբեբից
մէկում
Համառօտ
,
բայց
Հետ՚սքրքիբ
աեղե կութ
իւն է
սլտՀուել
^նգիկ
ԲրաՀմէներէ
մասին։
Այս
բնազբի
անքայա
Հե՚լինակր
ԲբաՀմիներին
նկարա–
՛ւ Բ^Լ ^ չավւ՚ալանց
գրական գո լնեբով
:
ԱՀա
մի Հատուած այդ նկարաղրութիլ
֊
նից–
«ԲրաՀմիննեբր
, ոբոնյ,
կոչւում են
նաեւ
Հնդիկներ
, մաքուր եւ պաբղ, աղ
նիւ կեանքով
են ապրում,
նբանցից
ել ոչ
մէկր անպատչաճ
ղործ չի բռնում
. . •
Նրանց մօտ չկայ դաա ու դատաստան
,
քանի որ չկայ
նաեւ
խրաաե
լու
կամ
պատմելու
առիթ : Նբանք
ունեն
բնգՀա -
նուր
մի օրէնք,
որին Հակառակ ոչ ոք չի
գնում
» է
Շատ
վաղուց,
դեռեւս
յրդ գարից,
Հայերը
ծանօթ
էին Հնղկական
դիր ու
ղ բականութ
եանր
1
Ան*սնիա
Շէ
՚բ
՚ոկացին
ղ իր սւ ՚լբականու
թիւն
ունեցող
մողո -
վռւբդների
չարքոլմ
թւում է նաեւ
Հբն–
ղիկնեբէւն : Նոյն փասաբ
Հաստատում է
նաեւ ^րգ ՚րսրի
մի " ՚ բ է չ Հեղինակ՝
՛Լե–
լոնղ պատմի չր :
1430
թուին
թսվմա
Ա եհ ովւեցսլ
ա շա–֊
քլեբաներից
մէկէւ կասղմած
մի
Հետաքրքիր
ձեռաղբէւ մէչ Հայկական
այրա
րենէւց
բացի
, բնղօրէւնակուած
են
մամանակի
աչքի
լան
կող մէ։ շարք
լեղռլնե
բի ա քբոլ -
բեննեբբ
, ա
յղ
թւում եւ Հնղ իկների ա քր–
ուբենբ
Հա քերէն
տառ աՀն
չ
իւննե ր ուէ
Լդմ բաէստաբար գ ք։ա մի մասն է պաՀ —
ւղանռւե
լ
միայն՝)
յ
Վ^ե րչե րս Աատենագ
արանոլմ
մեղ
քաս-.
չոալուեց
յալտնաբեբեք
Հայերի
Համար
։լ րոլած
էաանսկբիտի
Հէ՛ն Հնղ կերէնի
մ ի
ղասաղէւրքէ
սկղբաււմ
Հեղինակբ
տաաւել է
Հին
Հնղ կերէնի
մեՀենաալիրներր
երկու
էսմրով՝
ձայնաւորներբ
եւ րաալաձայն -
նեբր : Բաղաձէս
յն
մ եՀ ենա
ալ
իրնե րբ րա–
մ ան ւում
են եօթբ տաբբեբ
էսմբերէ։
Նախ
ալ
րաււած են Հնւլկական
մեՀենաւլիք՚նեբբ
,
աաապա ղ
քաանց
Հնչիլենեբր
Հայերէն տառե—
րաւվ։
թւաւանչաաաննե բէւ պատկերբ
տալուց
յետոյ
գասաւլրքի
Հեգինակր
էոուել է ձա
յ–
նա ւորնե լաի
օալ
տաս ալ
աւրծմ
սան
կանոններ
բ
րասռի սկւլբէաւմ , ւէերչում եւ մ՚էչաեղում
՚.
Յտչորալ մի յքւսնի
էչերում
Համառօտ
խօաաէում է սասնսկքւիտի քերականական
մի
քանի
կանոնների
մասին :
՚հաս՚ռալ րքի այս մաս
աաի
ուչաղիր
աււոաււմ–
նասիբաէւթիւնէաց
երեւում է , ոքէ ղբա
քե–
բականէսկան
մասր
անՀամեմաա
մեծ է
եէլել,
"/էբ
ղմ բասէստաբւսբ
չ ի
աւլաՀպան —
ուել : Հեղինակբ
իր ալասաւլրքէւ
առաչէն
էչերում
, Հւսմառօտաբար
խօսե ք ուէ քե —
բականական
Ա
՛յ՛՛ կամ այն կանոնի
մա—
աախհ
, մատնացոյց
է անում
ղասաւլրքի
յ՛"Ււ՛՛ւ
ԷՐՐՐ
՝•
Ամբէէղչոլթեամբ
ւղաՀպանուել է ղա–
սաղրքէ, բաոաբանային
մասբ
«Համա
—
ռօտ
բառաղիրք
սանսկրիտ
լեգուի» :
120
էչեբի
վրայ
տրուէսծ
են մօտ
2000
յաճախ
գործածական
բառեր
:
Բաոաբանբ
կագմուահ է Հայերէն
տա—
ոերոաէ ,
ւաւնի
Հայերէն
բացատբաւլ
թ իլն
%
Երբեմն
այս կամ այն բաոի
Հայերէն
բա—
ցէսէոբաււ թ
իլեր
տալռլց
յետո
լ
Հեալինակր
այգ բաո Կ կւաէլ^ին աւելացրել է
նրառ
նմ ա–
նութ իւնր ա լս կամ ա
յն լեալոլոաէ
լատի
ներէն
, ռաււսերէն,
ւէրացերէն
,
եւայլն։
Մ է
յթանի
աեալ րառ ի էաաաւսեբէն թտրալ -
մէէէնէէւթեան
Կ"՚էքէն. ռուսերէն
րաւլալա —
տութիւնլ,
ղբուած է Հայերէն
տառերով
:
Օբէ՚նսէկ՝
փա
չ
—եփե
լ
—սլե
չ
,
նաւէա-նոբ–
նոէէ ի յ ,
նաքՀ—եղէէւնէլ—նոքոթ
եւա
յլն :
Այսպէէսի
Հե աոա քրքիր
նմանոլթ
իւննե ր
րաղմաթիւ
են :
Հնդկաստանի
մասին
ա չէսա րՀաւլ րական
Հետաքրքիր
տեւլե կաւլթ իւն է պաՀաււե
լ
\ք ատենագաբանի
թիւ
5020
ձեռաւլրում
Հալանէէէ րա ր
ՕէՈէՈր
էսւլրիլրնե
րից
քաալ —
էէւած : Զեռաէչբի
Հեէլէւնակր
սկզբէաւմ
ման-
րամէսսն
եւ ճիչղ կերէէլռաէ բնէաւթադրա։ւմ է
Հնղ կաստանի
ա չխա
րՀ աւլ բա կան
դԻբքԲ
1
նբա
սաՀմաննեբբ
, ափերր
Ոէլալուլ
չբե -
րբ, ապա
անցնում
նքաա բնութեասն,
կքի—
մաքի եւ կենալ անա կան
ա չէսաբՀ է նկա
րէո–
դրութեանբ
:
Հեգէնակբ
չի մոռացեք
նաեւ տաք
Հրն–
ւլիկների
մարդաբանական
կառուցոլածքի
նկարաւլէբբ
, արղոլղարդր
, Հադուսէոբ
:
Բնակչութեան
ն կա
բաո
ալբութ էւն ր
տալու
մ ամ անակ նա բերում է նրանց
մ ասին
աաբածոլած
ղանաէլաոն առասսլելեեբ
, ա—
պա
դանում
, որ « յ ո յմ տարակո
յս
բանք
են ա յս» :
Հերքելոէէ
Հնդկէսստանի
եւ նրա
բնակ
չութեան
մասին տաբածուած
առւսսպե
լ –
ներբ,
էո
չվսա
րՀաղբաղէաբ
բերում է
այն
տեղեկութիլններր
, ռրոնք
ինքբ իր աչքոէէ
տեսել է . «Զ"բն որ տեսեալ
եմք ,
դորն
էէբ
լսեէսլ
եմք»
•
Հ
^Հնղկաստանն
ունէա բա֊
՚քում բարալալւաաճ ալ էւէլ ու քաղաք • • • Հ,լան–
գէկնեբբ
յո յմ իմաստուն
են . • •
խելօք
են ,
առաէՈէոմիտք
, դիտակ
ամէն
տեսակ
աբՀեսէոի
ել իմաստութեան
. Բոլոբ
էէւ֊
րելԼլեսէն
աչէսսարՀն
քան
դնոքա
ճաբտէսր
ե լ
Հաաէսէլացէէալ
ոչ
կան • • •» :
Խօսելով
Հնալիկների
կրօնական
Հալ,ս -
տալիքների
մասին
,
յայանում
է , ռբ
«ոմանք
սլէսչաեն դասբեգակն
, ոմանք
ղլու–
սինն եւ զաստեղս
այլ ազգի , աղղի
ձեռա–
ղործ
կուռս
եզան,
ձիոյ
՚ ՚ •» : Միւս
Հայ
Հեղինակնեբի
նման նա ղովում է
Հնղիկ
ների
բարեմասնոձթիւննեբբ
, ոբպէս
աղ
նիւ եւ խաղաղասէր
մարգկանց
:
Աեծ
Հեաաքրքրռլթիւն
է ներկա
յացնում
Երեւանի
Աատենաղարանէա
թիւ
1706
ձե–
ռաէչրռւմ
«Կարդ թագաւորաց
Հնւլկաց»
վեբնաղ
րով
մ ամանակաալրութ
իւնբ
1 "1՚1՛
Հեղինակն կ Ատեաիանոս
Գաչէոեցին.
Ժա~
մանակաղ
րութիւնր
սկսւում կ
1710
թբ՜
լ
ից
, երբ տեէլի է ունեցել
Ֆ՚"""Վ՛"""
I՛I՛
գաՀբնկկցութիէնբ
.
մէոմէաանէոկ
՚սդ
ր
՚ոկ
՚՚՚ն
Հեաեւալէսկանոլթեամ
ր այսաեէլ
էոր"""^
է
մ ՛անղ ւաք աս բ
յէէո
լէէէկէսն
էՈէէՀմի
եւ Հնէլ կա
կ ան
էլ աՀէսկ ալ
՛ն
ե ր ի
մ
իչե
ւ ե էլ
ոէծ
՛լ ՚" ՝> "՚ -
կալական
կււիլների
չա
վւ
էաա ւլասն
այ
խառն
մ ամանա կա չրչան բ :
Գա չտե ց ի
՛ն
չ
՚աււռ
Հէէէմաոօտ
ձեւ էէ էէ էոՈւել
է նաեւ ՀնղկաստաԿաէ
թ
էսւլէՍ ւււ
բնե ր ի ա–
ն էււննե
բր եւ
աչա Հակա լութեան
թուակէսն–
ներր՝
սկսասծ
Թեմուբ
ԱՀ՚որ
ղր
՚"նից
807
թ"՚ի;1
մինչեւ
ԱաՀմատ
չւոՀ
Փ՛"՛/ք֊
չաՀբ՝
1710
ԲԻ՛՛Բ–
Զնայէսծ
իր ՀէՈէէ
՚էՈէւօ–
տութԼոանր
, Գառչէոեցու
ժ
աաէ՛
ւաանէո
կա
։լ բ
" ւ -
թիւնր
Հետաքրքիր
տե դե
կութ իւննե ր է
պարէէւնակում
Հն
ւլ
կա
ս ա ան էա էալաւէսււէ
ւալ ֊
թեան
.լեբէսբեբեալ։
Գէոչէոեցէն
,
էնչւգէս
երեւում է, մամանակսււլրւէլթիւնր
կա՚լմել
ԷՀնէլկսէստէ,էնէււմ
:
Ն՛"
ինյ
՚ր
եէլել
է
Հք՚նւլ–
կաստէսնոլմ
՚ոեւլի
ունեցող
իբէսւլէսբձոլ֊
թ իւննե
րի
էսկէոնատեսբ
եւ ւ,ւ րձէէէնէՍէլրե
լ
ղրանց :
Գեէոաէլէէէ
քոէմ
էծ
՚աաւիէա
Խոչասմալեէէէնբ
՛լ րեց
Հնղկաստէէէնի
աւելի
մտնբւսէքասն
էալաամ աալթէւնր : Ն՛՛ր Ջ
ու
ւլա
յ
էէւմ պաՀ
ուոէլ
այգ
էւլատմաււթեասն
ձեոս՚ւլբից
երեւում է,
որ
Հ
ե
ւլ
ինա 1^
իր
սլատմ ութիւնր
դբեէէ՛"
մեծապէս
Օէլտուե
լ է Հնւլ
կէէէկէէէն
թ՚լթոէ–
հրարնեբէն :
Նք՚՚՚՚ն
, է
՛ք՛
երկւււ
բարեկամ
ոէէաչանեբէ
մէչաէքւոէէւթեան
չնորՀիւ
թ
՚՚յք
է տրէէւել
մտնելէալ
ՀյէէէՀ Ալեմէ
արքուրս—
կէէէն
մ ատենէսգէս բան բ
եւ
Հնղկական
ւէա—
ւերաէլրերի
Հիմէսն
՚էբայ
ղբելււլ
իբ
ւէ եծ—
աբմէք
աչխաաէէլթիւնր
;
1
18/"/
ւլաբեր՚էւն
Հնղ կաստանի
տլն–
տեսական
կեանքի եւ ս՛
յս
չլւչանէ
Հա յ -
Հնէլ կական
յա բա բ ե բ ո
ւթ
է
ւնն
ե ր ի ւալատ —
մ աււթեան
էէ
ւս
էււմ՚նա ս ի ր էէ
ւթ
ե ան
Հէէէմար
մեծ
աբմէք
էէւնէւն
Ա
ատենաղարանում
սչէէէՀուուլ կոստանալ
Զ""1"՛ քեցւալ ւլասա —
՛լ Բքի
(առե
ւտ
բա կէէէ
՛ն
ձեռնէէլրկ)
երկէէլ
Օ—
րինակներր,
ուր յէէչաաակոլած
են Հրնղ
—
կաս տան է,
աո յն քէՍէլասքնե րն
՛էւ րնակէս -
՚1՚"յԲ^ԲԲ1
"Ր՛՛՛ե՛լ
16—17/"/
՚լարերում
լէ։–
նաաւմ էին Հա յերբ : Այւլ տեէլ
յի
չուած
են՝
Մ՚ոլթան
, ԼէսՀոււ, Աքսլաբաւգւէատ
ԼԱէլբէէա–
Ռ • Ա՛) , Րս՚նկալա
, Ջանասպաբ
,
Հլանէլ–
ւէասն , Գւաւչրսէթ , Օ՚ք րա
՛ն կաաա
բա
ւաա
, Խերաաւ -
բատ
, Բենա բէ ս , Ջալտավաէէւռ
, Հէ
քտէէւ —
րաբատ
, Ա
էէէխւն
եւ բսէէլմ
ու
թ իլ ա լլ ՛քա
ք—
բեր :
/ ՚ / յ
էլ
էաէսւաէէլրքէւլմ կ. Ջոււլալեցին
էւամե —
նա
քն
մանրամասն՚էւթեամր
էսօսում է
Հնէլկաստանէաւմ
չբչանոէռէւլթեան
մէչ
ե —
էլած
րաւլմսաթիլ
եւ
րսէ էլմատե
էւա
կ
էոսլ—
բանքնե բ ի , Համեմ ռլեք1ւեբի
, լաակասլէ
ս
թանկէաւրմէք
քսւրերի
մէաասին, նչէէւէք է
նր—
րսէ՚եց
արմէքր
, էէրէսկր եւաքլԿւ :
կոստտնդ
Ջոլղա
յեցին շատ
մ անրէս —
մասն
աւսքիս է նաեւ մամանա
1լին
Հրնւլ—
կսէստանում
չլ
՚չանառ
էա
ւթ
ե ան
մէչ
եւլած
էլրամնե
րի
, քա
չե րի
եա. չսավէե րի
մ իաւոր—
նեբի
նկէորէուլրէէւթիլնբ
, էլրասնալ
ւիէէխքա—
րսա րե
ր
II ւթ
իւննե ր ր օաար
ղբամւոկան
մի—
աւոբների
, չավւերի
ու
յէոաչերի
Հեաո
եւ
ա յլեւ
Հ
Ուսռւմնասիբոէլն
ա քնաոեէլ
կարուլ
է ղտնել Հնդկաստանի
այն
մաւքանակուայ
էո՚Տւտեսական եւ առեւտրոէ1լոէն
կեանքի
։է ե բաբերեէոլ
րաւլմ աթիւ
արմ՜ է քաւոր ու
Հետաքրքիր
տե՚լե կութ իւննե ր :
Ջ՚սփաղանց
մեծ
է
ելլել
Հալերի Հետա—
քրքրէէւթիւնր
ալէպի
Հն
՚լկակասն
ւլէւտոլ
—
թէւնն
ու մչակո
լ թ բ ։
Գեռեւս
1295
թուին
Հալոց
Հեթում
թաւլսալորի
կուրալաղրաւլ —
թեամբ
Հնղիկ
իէքւոէ՚տ
՚ււննե
լ։ ի
քլասւլմած
անասնա բուծու
թեան
աէե րա
բե
ր
ուլ
ն չանա—
լոր
ա չխա տ ո
ւթ
ի ւն ր
թաս բալմ
անւում է
Հ
ա–
քերէն։
ժամ ասնա կաէլիցնե ր ի
ւէկւսյու -
թեամ բ տ
քալ.
ձեռէուլ
իրբ
կաւլմ
ում
էր Հայ
էսրքունական
էլ
րաւլա բուն ի Գ՚ոք
՚գբ
•
Հաբէւրամ
եաէլէէեր
առէոչ
Հնւլ ի
կնե
րիէյ
Հայե
բ ի ն
է անցել եւ տեւլ ւլտե
ք
՜՚՚սյ
Հին
ղ
բսէ
կան ութեան
մ էչ
«Հնգ կա
ք
արքա
քոր—
դի
Բարեղամի
ղբոյցբ»։
ԲարեղէՈէՐի
դրոյ–
ք/ԻՏ ք""ՏԻ ՝ Հ՛" քերին
են
ա
՚եցեք
«Վ՚սոլամի
ւէաբքր»
ել Հնղկական
՚սյլ
՚քԲ՚՚յտներ :
Ալս
երկու
՚լրոյցներին
էլ կարելի է
Հանղի֊
"լել
Հայ1լւոկէէւն տասնեակ
ձեռադրերոլմ
%
Ա ատենադա
րանում եւ ուլւիչ
աքրա՚էէլ
ա ֊
բաննե րում պաՀպանա
ում են
էքի
քանէւ
Հա
լե
րէն
րմ
չկա բաննե բ , որոնց
կաւլմ
ոդ–
նե րր
Օէլտուե
լ են
Հնգ
կա
կէէէն
րմ չկա
բան ֊
ներէէց : Ըն՚լՀ ան ր ՛ս սլէ ս Հայ
Հ
ի ն
ել մ է 9–
նագարեան
ղրեթէ
րո/ոբ
բժչկէէէկւէէն ձե–
ոաղրեբում
եւ
ղե ւլամատեաննե
բ
էււմ
կա–
բելի
է Հանդիպել
դեղեր
պատրասաելոլ
Հարեւրալոր
նիէթերի,
որոնք
Հայասաան
էին
բերւում
Հնղկաստանից :
Այգ ^
թերբ
մեհ
մասամբ
գբւում
են
Հնղկական
Fonds A.R.A.M
