Հ Ց Ա Ռ Ա Զ *
Ս Ր Ե Ւ Ս ՚ Տ Ս ա ԳՐԱԿԱՆՈհԹԷԱն
(ԸՆԳՀԱՆՈՒՐ
ԵՐԵԻՈՑԹՆԵՐ)
իբրեւ
•րնգՀանուր
գրական.
երեւոյթ
բազմաթիւ
զիրքեր
Լ " յ " աեսան
Լիբանանի
եւ էգիպաոսի
մէք, րանասաեզՆական
,
պաամ ուահ՜նե
բ , բանասիրական
եւն՛,
որոնք
առանձին
քննութեան
պիտի առ -
նուին ա յս
յ
"՚1
ուահ-աշարքիե
ւ1
Հ ք :
Գբեթէ
բսլս ր
՛լ ր՛ոտ ո ւննե րր
Հրատա բակ
էական
գործունէութեան
մբն ալ լծուած
են : Աք
մէն
մ էկր իր մ տսնաւլիտութիւն՝1է
ոլնի ;
ք1մանք Հին ու նոր վէպերու
ձ՚"ՐՔ
մր
լ՛՛յս
կ՝րնծայեն
;
Ուրիշ
մր մասնաւորաբաբ
ծանօթ
Հեղի
նակներու
Հատբնտիր
Հատորներոլ
ձ՚՚՚է՚Ք
մր տուաւ : Ա ան կական ՜
պատանեկան
մատենաշարն
ալ չանաե ս ուե ցաւ. ւ քքւ ա —
ոոնց կարղին պատմական
ու րանասիրա
—
կաէւ ՚չիբքեր
լոյս տեսան
: ք՛արի եւ գրա
կան
մրցակցութիւն
մր կր տիրէ : Ապա -
ռած^բառարաններ
իրարու
ետեւէ Հրա—
ււլ
ա ր III էյ եկան– Ատ՛ Աալիւասեանի
ք^ա -
ցատրական
Ոառարանր
,
Է
՛՛Ր"
Հատոր եւ
բանասէր Ա .Արե էլեանի
Հայոց
ւլ րական
ու
թեան ՊաաէՐ ութեան
պատկէսռե
լի
ղո յգ
Հատորնե
րր տմ էնուն
մ ատչելի
պիտի
գառնան;
Գիրքերոլ
չ՛՛՛րքին
պարբերական
մա —
մուլն ալ իր գերին
մէքն է : թէեւ
երբեմն
գբականոլթեէոն
անգաստանին
չպաակա -
նող եւ անձնական
վէճեբու ալ ակէոնաաես
կ
՝Բ1լանք
,
Վ 1
՚ 1 " ՚ " – "
Բ 1 ՚ Լ
րովէոնգակոլ
~
թեամբ :
8աճա խ կր յաւա1լնինք թէ աբեւմ տա -
•>ա յ բարբաո
ր բաբեչր քուած է եւ ա
յսօբ
ան Հասած է «կատարելութեան–^
ւէ՛ր %ի -
բականութիւնր
սակայն
" ՚ - ր ի չ բան կ^բսէ
X
Հքատ քիչ ի՚մբաղիրնեբ
ունինք,
որոնք
լեւլուական
Հարցի՚Ա մէք րծա
էսնղ
րութիւն
կր
ղնեն
:
1ւյմբէոէլիրներ
ունինք
,
որոնց
իմբա
գր ա կաննե ր ր
կա րւլա լոլ
Համ
աբ
մ ասնաւո ր ճիէլ սլէտք է • Ոչ մէկ Հոէլա -
ծ ութ իւն
իրենց
մտածումբ տան
ե լի աա–
բաղով
մր ներկայացնելու
Հէսմէսբ
րնթեբ–
ցուչներուն : Աիօրփնա կութ իւն ւքր կր տի
րէ միտքերու
մէք ; Հքատ քիչ
անէլամ
չի–
նա-րար իւօսյէ մր կամ
իւււ րՀ րղած ութ իլն
մր , Հանրէս յին չաՀե րու տեսակէ տւէվ ;
1955
աարուէսն
լնթացքին
ալ մեր մա -
մ ուլին
մէք ամէնէն
աւե չվէ
արծարծուող
խնղիրր
ա գ գ ա պ ս ւ հ պ ա ն ո ւ թ հ ա Ա
էլամ
հ ա -
յ ա պ ա յ ւ պ ա ՞ ա ւ թ հ ա ն
Հարցն
էր–. Այս խնգ -
րին մէք որե ւէ տար ակա րծո ւթիւն
էլ ո
յու
թիւն
չունենէսլով
մէկտեղ, ոչ մէկ
հ ա -
յ ք ա գ ւ ւ ր ծ ա կ ց ւ ւ ւ . թ – ի ւ &
կողմերու
միչեւ
•. Այս
նոյն աննե բէլա ^ակսւթիւնբ
նաեւ
մչակոյ
թի բոլոր
ձեռնար1լ1էերուհւ
մէք։
ԱնՀասկա–
ցողոլթիլն
բւէլո ր ճէսկէս տնե րուն
՛էբ՛" / •
Ա՝րմ բռնենք թէ մե,ււ Հ էս ւա քա կան ղո յ ո ւ ՜՜
թետն,
բարոյական
անձնէսւոբէէլթեան
վբ–
էոանւլ կյ, սսլառնա
յ , բայց եւ այնպէս ոչ
մէկ
մերձեցում
, է՚բ"՚լ՛
Հասկնալու
եւ Հէււ–
ւաքա կան. վտանղր
ղէմ աւլրաւե
լո ւ Համաբ •
ՈրովՀետեւ
մ եբ կեանքին մէք բարձրա -
ղո յն Հե էլէւն ակո
լ թէէ ւնն է որ կր էղակսի ,
անՀաաական
թէ Հաւաքական
; ՈբոէէՀե -
տեւ
Հայ մ ամ ուլն ալ չունի
տ յգ
Հեղէւնա–
կութէէւնր
; Անիչխանո
ւթիւն՝ այս մ արղէ՛ն
մէք ալ :
Ակէլբունքով՝
Հ ա յ ԳյաղներՈՆ
Ընկե -
լւակցսսթ|լւն
մր միտքերու
չէիոթին՝
իբ
բարերա
ր եւ Հեղինակաւո
ր ձայնով,
վերք
մր պէաք էր տար
՚. Գմ բա ի՛տա բաբ այգ -
պէ՚ոի
Հե էլէ՛ն աէլո ւթիւն
մբ ղո յութիւն
չու -
նի աբտասաՀմ
անի
մէք
յ
Լիբանանի
Գրող––
ներու մէք փորձուտծր
, Հակտռակ
ամէ -
նոլն
ակնկալութեան
, Հաղիւ թէ ծնած ,
կէո
ճէսմրան
մնաց •
Գալով
փա -
րիզի
Հ ա յ Գրողնւե|աՆ
Ընկհրակցու. -
յւ-եան ,
որ քսանեւՀին՚լամեակ
մբ բոլո -
բեց , I^ւ որ իր զոյ՚էլթեան
առաքին տա -
բինեբուն
, Հաւաաարիմ
մնա լով իր Հա -
մեստ
Ջրա՛լիր
— կանոնա՚լրի
արամա -
ղրութէլններուն
, կբց՚սծ էր որոչ աքակ -
ցութիւն
րնծայել
է՛ր ան՚լամներուն
, նեբ– .
կայէ՛ս
անչուք
ղոյութիւն՛
մր ունի
միայն։
Հայ
Գրոէլներու
Ընկերութիւն
մ բ՝
որուն
ան էլամն եբւն մեծ մասր
ղրո ւլն եր չեն եւ
որուն
Հանղէպ
բուն
ղբ ողն եբր
ւէե րապաՀ
ղիբք
մր էէւնին :
Լ^՚-քեչ ^Ժրպ ալ չէր կրնար
բԱԱ՚լ : ինչ -
պէս որ էոաբբեր
մ ՚սրէլեբու
մ էք ալ Հա -
մաւչա՚լթտյին
Հե՚լինակութիւն
մր կբ
պակսի
, եւ տարիներէ
ի ՛էե ր կարելի
եղած
չէ գե ՛լե ց էէ կ ղա ղաւէէ էսբբ ի բա կս՛ ն ա ցն ե լ ,
• նոյնր
նաեւ գրական ՜ մչակութային
ճա—
կաէոին
էէրայ։
Ամէն
կեղրոն
կղւլէւացած
է՛.
Լ՛արս յական կապ
չկէսյ
՛լբ "էլէւ ե բ էէ լն մի —
քեւ : Ոչ միա
յն. ղո յութիւն
չունի
, ա
յլեւ
յաճաէս
իրարու
Հանւլէպ բացասական
վե–
րարեբէէւմ մբ ցոյց կր արուի։
Ց
՚սւճտխ
նոյնիսկ
աաելութեա՚քբ
եւ անսիրելիու -
թեամբ
լեցուած :
Ա իամիա
չենք Հաւատալու
Համար
որ
Համա՚լ
՚ս
՚լթա
յէւն
Հա յ
Գբո՚լ^՚ե
բու
Ընկե -
րակցոլթէււ%
մ՛ր, վ^^^է
՛լ՛՛յութէւն
քքլ///ք | –
նաբ , Հե՚լխնակութիլնբ
պիաէւ
ունեք՚եւբ
թբ
բարոյական
աւբլեցուԼթիէնուէյչ
վեբք տա -
լու այսսլիսի
տէսուր եւ անցւոնկալի երե
ւս յթներուն : Կիբքբ եւ
արՀամաբՀանքբ
չատ
աւելէ՛
զօբաւ՚էր
են , գմբաէսէոաբաբ
,
մ եր ՛լբ ո՛լնե րուն
մ էք :
ԸնգՀանուբ
երեւո յթնեբու
չաբքին
մ էք
պէ՛աք էր որ արձանա՚լրէինք
ն՛աեւ այս
տխուր եւ բացասական
երեւո
յթբ :
ՄԿՐՏԻՋ
ՊԱ1՝ԱԱՄԵԱՆ
Վ Ա ՆԻ 8Ոք
Ը Շ Ը Ր Ը
(Ե* եւ վերջին ւքաս)
Տոքթ՛
Ըչբբ
գաբձահ
էր
մռայլ
ու
էսիէէտ
մտաՀոգ։
Լ՝այց
եբբ1էք
յուսաՀատ։
«Աբբեք
չե՝մ կբնար Հաւատալ ոբ իմ
քբիս
տոնեա
յ Հա յբենակիցնեբր
Լքեն այս ոբ -
բերն ու մողովուբգր
: Օղնութիւնբ
, "՚~չ
կամ
կանուէս պիտէ՛ ՛լայ–», կ՝րսէբ :
Ալ
որոչեց իր ստո րաղր ութեամր
Հրա -
պարակ
Հանել աոլարի
չէքեբ՝
յուսալով
ոբ ^ետագա յին պիտի
կբնաբ
լ^գունիէ
տալ
՚էյպաստամաաո
յցէ՛ կեղբոնին
:
Աակայն
Հայասաանէ՛
՛քէք
գոյութիւն
չունէր
չէքեբ՚՚վ
վճարում
ի
ւլրութիւնր
է
Պէտք էր փոէսանաէլել
զանոնք
թւլթագբա–
մի եւ ապրանքի
Հետ : Լքվ կբ
յանղ՚լնէր
իր գբամբ
կամ
ասլր անքր
ւիո խանա
կել
ա յնպիսի
չէքերու
Հետ՝
ոբոնց
արմէք
ու՛
նեն ալր կասկածելի
էր : Աւ յետոյ
պէտք
էբ սպասել,
ո՞՛վ գիտէ որքան ատեն,
մէէն
չեւ որ գէպքեբրլ
վեբՀ գանէին եւ ստեղ -
ծուէր
բնականոն
վէ՛ ճակ զանոնք կարե -
նալ գանձելու
Համաբ : Մ՚"բգէկ
^Բ
նա -
խչմարէին
ոսկի
գնելէ^
Այս գմուաբին
Հարցբ
լուծեցին
վանե -
ցինեբբ
որոնք
կաբեւո
բ աեւլ կր
գրաւէին
առեւտուրի
մէք, եւ կաաարեալ
վստաՀու–^
թիւն
ունէին
իրենց Տոքթ՝
Ըչբ^րին
՛էլ՛այ է
Անբասիր
, ոլաբկե չտ , ուղւլամիտ
, աե չա
Հա խն ՛բիբ.;
Արգար է չեչտել
այսաեգ,
ոբ՛ \քպաստա–
մատո
յցի
մ էչ գոբծելու
Համաբ
Ա
բեւան
եկած
նաէսկէւն
բոլոր
միսիոնաբներր
մնա
ցին
միչտ
իրենց բարոյական
բարձբու
•
թեան
ւէբայ։
Վանի
միսիոնաբնեբուն
Հեա
ՊիթԱ՚սէն
Մէ՚սթբր
Մէյնբբա,
Աաբղոլա
-
նէն՝
Տ ՚ ՚ ք թ • Փարտրիճ ել չատ
Համակրե
լի երիտասարգ՝
Աիսթբր
ճոն
ԷԼ՚"ԸՐ
՚
Ս ինչ ոչ մէէսիոնա րնե բէն ոմանք
իրենց ե–
աին
ձգեցին չատ
տէսուր
յիչատաե^եր
ւ
է՛բբեւ աննկարագիր
, անպաբկեչա
, չաՀա–
էսնղիր ու ար կած աէէէն գիբ
յ
Այն
աստիճան
որ
՚Լ՚էւիթլ^
Աարոն պաչաօնանկ
րբաւ
մէկ
քանին
։ .
Շատ
մլա
վյսնեցիներ
Տ՚՚քթ՛
ԸձԸՐէ
յանձնեցին
իրենց
թլլթադրաւքնե
րն ու
ապբանքեերբ
, եւ փոէսաբէնր
ստացան չէ–
քե ր : Անոնցմէ
նեբչնչէէւելով
նէէյնբ
բբէ՚ն
չատ
ուբիչնեբ : Նոյնիսկ
խաթարներ՝
ո -
րոնց քով էր որ կբ գանււլէին
առաւեչապէս
փնաււուած՝
սչաչաբն
ռւ ապրան^ե
ր բ,
սչաաե բաղմ էն ու խ ււո էէո ւթի ւնն եբէն
ւլբե
թէ էէնաս կրած
չբլ/ալով
յ
ԵՐԳԻԾԱն՝Բ
ձԱԼհՏ է ԷՏհՊ ՍՈՑԱՐԹԻ
ՄԱՍԻՆ
•
իյԱԲ
ի ն չ ս լ է ս կ ր յ ի շ ո ւ ի , թ ո ւ ր ք ծ ա
ն օ թ ց ր ա գ ի ս ւ ո ւ հ ի ն , Խ ա լ ի ա է է ա ի պ , ի ր
յ ո ւ շ ե ր ո լ ք լ Ա՚է^ջ թ ր ք ա կ ա ն ; հ ա մ ա ր ա ծ է ր
կ ո լ Ր ի տ ա ս ի հ ա ւ ա ք ա ծ ե ւ դ ա շ ն ա ւ ո ր ա ծ
ծ ը –
ր ա գ ի ր ր , ի ս կ վ ա ր դ ա պ ե ա ն ա լ ՛ ծ ա գ ս ւ Ա ՚ ո վ
թ ո ւ ր ք ; Ա յ ս ա ո թ ի ւ մ ե ր ա շ խ ա տ ա կ ի ց ն ^ -
ր է Տ ւ մ ի ն ղ ր կ ա ծ է հ ե տ ե ւ ե ա լ
ե ր գ ի ծ ա ն -
ք ր –
Եթէ այգ թուրք
ղրա՚լիա՚ւ
ւՀ էէն մամա -
նակա կից եղած–
Բ1Լ*"Բ
՚" յ " ա չխարՀաՀռ–~
Հակ
աւսարիացի
երամիչտին,
Հաւանա
՜~
բաբ
ա
յսպէս
ւլբած պիտէէ րլլար
անոր
մ ասին •
1 7 8 6 իԹ
՚լաբնան էր
յ
Առաքին
անղամ
ղինքբ աեսայ
Ե ն ի չ է ր ի ն ե ր Ո Լ
տարեկան,
նբ–
լա
էլաՀ անէլէ ս ին. :
Եբամչտտկան
աստուածապարգեւ
կա —
բողութեամբ
օմտուէէէծ այս
աւսարիացի
Հանճաբեգ
եբիաասարգր
, ոբ այսօր Եւ ՜
բոպա
յի մէք կր վա յելէ
մ եծ Համբաւ
, իր
նա խնա քլան փո րձառութիւն-բ
ստա ցած
է
Պոլսո
յ Պէ յօւլ լուի
կողմր
գսւնուող
Տ է լ ի
Նիքոլիին
Մ է յ ի ա ն է ն :
թ՜էեւ անէէկա այսօբ
ճանչցուած
էր
իբրեւ
Հմուտ
ղաչնակաՀար
, բայց
էէբ
սկզբնական
աոարինեբուն
անուն
Հանած
էր
ոբպէս
վարպետ ուտ նուաղող ու Հէսկառէսկ
էէբ
ինքնա բուխ
սիբո
յն ղէպի
արեւե լե ան ե -
բամչտութիւնբ
, ան՝ միամամանակ
Հա -
կում
ոէնէր
ղէպի եւրոպական
եբամչտու–
թիւն : ինչպէս
յա յանի
եղաւ , իր
ումերր
պիաի
կեղրոնա^էր
եւրոպական
եբամչ -
աութեան
մչակմ
ււ^.
եւ զա\րղացման :
Այն
օրերուն
Հանրա
յին
կարծիքր
եր -
կուքի
բամնէէւսէծ էր
Ե ն ի չ է ր ի ն ե ր ո ւ
տա -
րեկան
նուաւլաՀէսնղէսի^
յայտաղրէէ՚ն մա
սէ՛ն՛։ Աէկ
կոէլմր կր սլաՀսէնքէր
ո
.ր
մէէսւյն
«ալաթուրքա՝^
ղործե բ տբուէիՆ
/թ՛ուբքե -
բէէլ կէէէլմէ, մէււս •դաաուէէէծն ալ կր
սլնւլէր
թէ
մ ե բ իննե ր ո ւէւ Հետ
էէւրիչ
""Բ1 ՛՛ր ՛՛՛
գործերուն
տլ ծանօթ էսց
-էէ
ւմբ պիտի
՚լ^նէլ -
լայնէ մեր
՚ ^ չ " ՚ Կ " յ թ բ •
ԱլաՓրան1լայի
կոգմ ր յա՚լթական
Հանւլիսէսցաւ
:
Եւ սակայն՝ Ա ոցարթ
մեր եբկբին
ար. -
տագրութիլնն
էր : Ոչ միա
յն
տտբէւեեբով
Հաւաքած
էր Պոսնիա - Հէ բ ց ե կո վինա
յի ^
էէնչպէս
նաեւ պալքանեան
թուրք
երամչտ
աութե ան յատուկ
կտորներր
, այլեւ
տէս —
րինե բով
մ չակած էբ
Աբնավուէոնեբէէւ1ւ
մ ո ղո վր
էէա
կան եբէլեբր
:
Եթէ
աեսնէիք
ն.րբաճաչակ եւ
նբբաձեւ
եւբոպտցիին
արտաքինէէն
նեբքեւ
լի"վէ^
աւ^ւ
ուս՛ կան
թուրքիո
յ իմ աստր
կբ՚՚՚է
է՛լ՛
տսլաւէէբիչ եւ Հանւլարտ
ւլէմքր,
լսէէ՚ք
է՛լ՛
նուագին
ա յս
Հ՚լօբ
ներգաչնակութիւնր
,
իսկոյն
ղէմ ՝էանգիման
կուղա
յինք
թ՚ւէւբ—
քիոյ
մ ո ՛լո վր ղէս յ էէն եբամչտութեան
Հետ ։
Իր եւլանակնեբր
կր յիչեցնեն
էւմ ման ՜
կէէ
ւէժե ան՛ս լսէսծ
էաիրնէի
եւ Թէքէ՛ րէոաէլի
ե ՛լ՛՛՛ն ա
1լն
՚եբ ր : Ան միչա
ղանէէնք
գերմանե
րէն կ՝երգէբ : Ես լեղուին չաա կաքեւռ -
րութիւն
չտո ւէ՛
Հ
Կբ զմայլէին
այգ սբտա–
էլէէն ու կաբօէոաբա՚լձ
մ ե՛լե ՚լինե բուն , ո -
բոնք մեբ եբկբին
ամայի
գաչաե.րոլն
լնղ–
մէքէն կբ բարձրանային
:
Լք ոցարթ
տունս ալ կոււլաբ
,
ղաչնակին
առքեւ կբ նստէր
, մամերով
կբ
նուագէր
ել Կ՝երէլէբ
։ Այս այցելութիւններր
եզս/ն ,
Հակառակ
անոր որ անցեալին
Թուրքիոյ
եւ Աւստբիո
յ միքեւ
աեղի
ունեցած
էին
սլատեբաղմ
ել. այս կարգի
քանի
մբ տնէս–
խորմ միքագէպեր
, ոբոնք պէաք է
թի՚–բէ՚–
մացոլթեան
վեբագրել
է
ինծի
Հէէէմար Ա ոցարթին
երամչտւէլ
-
թէ՚ւ––ր
լ՛ս՛"
յ
ղեբէքէսներէն
թէ թուրքերէն
,
կամ
Եւրոոլա
յի
մէք
էսօս
ուած
բա բբաււ -
ներէն
մին , եւրոպական
Թուրքիո
յ Հո -
՛լէէէւն մէկ յա
յայ՛
ութ իւնն է
Ա
՛էց
աբթ Ա ա լց
էէլէէ
լ
բկի
թ չոլէսո
աւրս -
տրէացէէ
բլԼէոանիքի
մր
ւլաւակե.
էբ ; Ա այ
րեն էէ
լեւլէէւն
թէէւրքեբէն
է բ եւ
էլ
եբմ անե -
բէնբ
էէորւէէսծ
էր իր
մեծնալէն
ետքր ;
Որքան կր յէ՛չեմ
իր Հա յրբ
բէւէԼէսկէոն
կա–
բուլ
«քէմանճի»
էր եւ
էէնքն
էւր
ձեռքէէվ
ւլալկէէն
քամ բեց
իր նաէսնական
ե րամ չէոա–
կան
կրթէէւթիւնւ
չ ;
Տ է՛բաւէ ՝ Աոցտ
րթին
էո
աւլան
էէր
եբե
լան
եկաւ չատ փոքր Հասակին : Հէ
՛ն
՛է տարե -
կ
՛ոն
չկար
՛՛Բբ յօրէնեց
էւր առւս քին
վւէշրէ–
Փ Ը :
Վեց
տաբեկս
՚նին
իբ
շարք
իՏ)երր
եւ
կաՀլէլյ/ճ^^յ
կբ նոլաւէէբ
Աարիա
Թերեղա
կա յսբուՀիին
նե րկա յէէւթեան :
Տ աքո բւէ
էոէէէբէ՚ե
է՛նքր
ե լ
է՛ււ քոյբբ
Մաբէանէն
, որ
լաւ
ս ա ն դ ո ւ ր
կր նուա՚էէր
, միասէէն
չրքան
բբէ*ն
Աերձսէւոր
Արեւելքէ,
ւլլէսաւոր
կե՛լ–
բոննեբբ
;
Ե
.ք
>բ
տա սնե ւՀ էլեղ
տէս ր ե կ ա ն
էբ ,
արղէն
ւլբած էբ
փ է շ ր է ֆ , ք ա ն թ օ 1 է ձ
ե
ինճ է
սաւդ^
Համար
բաղմէսթիւ
կէոոբներ :
1786^^՛
Մ"ցաբթ մեծ յաքողութիւն
ւլր -
տաւ
«Ֆէ՚կարոյէէ
Հարսանիք^ր
օփերէթով;
(հւսնօթ.
Այ" քլաոբն է որ յետաէլւս -
յին
ներչեց
թուր^
եբամիչտ
Տիղբէսն
Զուէսաճեանբ
, «Լէպլէպէւճի
ՀօբՀօր
Ա -
ղա՛»յէէն
Հեղինակր) •
Այղ աննախրնթաց
յա քո էչո ւթենէն
քանի
մր տարի ետքր
Աուչթան
Աէլիմ Գ՛ Աո -
ցարթէ՚ն
պղտիկ
Հէէէնղստսէթո
չէէէկ
մր կա -
պեց եւ ղէէնքբ Հրաւիրեց
Պոչիս ու առա -
քարկեց որ կայս՛՝՝ եբամչտանոցին
տես -
չութիւնր
ստանձնէ
, բայց
Աոցէսբթ չկր -
ցաւ
բամնուիլ
իբ "իրելի
Վիէննա
յէն։
իր կարճատեւ
կեանքին
" ՚ յ գ վերք^^
Այսսլէս օրէ օբ ՝քյպո*ոո՚*"՚^*"՚ոոյցի
սբն–
աուկր կր լեցուէր
բաւական
քանակու -
թեամբ
գբամով
Լւ մթերանոցներն
ալ
պաչարով
ե՛լ ուրիչ
ապրան^ւերո՚է
;
Այսսլէս,
Տոքթ՛
Ըչբք
յաքողեցաւ,
վեց
ամիս աելէէէլ ամենա աաղնապալի
այս չբբ–
քանին , ա պաՀ ո էէե լ
չաբ ունա կււ ւթի
ւնբ
Նպ՚ոստամ՛աաո
յցի
Բ"Է"Բ
գործերուն
ա -
՛ւանց յապաղումի
կամ կրճատումի
: Եւ
Յունիսին
( 1 9 2 1 յ
փէէէսանցեց
ղանէէնք էէե -
րագաբձոէԼ
նոբ պաչտօնեաներու՝
եբբ աբ
գէն ամերիկեան
մթեր^ւերբ
սկսան գաբ
ձեալ
Հայաստան
Հոսիլ
Պաթումէն
:
Այն
օրերուն
Հայասաան
գան ուռ ւլնեբԱ
միայն
կրնան
լիովին
լոքբոնել թէ
որքանն
ո՚լբալի
սլիտի բԱՍ՚բ
՚էիճակբ
1:500
որբե -
բուն եւ անոնց Համար տչվսատոգ լ^տա -
նիքներուն,
եթէ Տոքթ.
Ըչյլբ
չմն աբ ու
"՛էբ
չկանէէնէբ
անոնց
այնքան
նուիբու -
մ սվ :
՚
Նպասաամատո յ ց ի
կեգբոնր
մեծապէս
գնաՀատեց
անոբ այս անձնուէր
աչվսա -
ճանչց
ալ
անո.
՛բ
ստո բաղբա*.
բոլոր
չէքեբւԼ
որոնք
փ ո էսանա կո ւե ց ան
կաւլմակե րպո
ւթի ան
չէքեբով։
Այս չէ -Հ
քերն
ունեցոէ^երր
չաՀալոբ
տռեւտուբ
մլ*
Բբած
էէ՛ն , որովՀեաեւ
խորՀբգային
իչիւա–
նութիւնր
բո լորով
ին անարմէք
յայտարա
բեց
ամէն տեսակի
թղթագրամ
^
՚ ^ ՝ է ք " ՚ ե ղ
Հանելով
խոբՀրգային
րուրլինեբ
։
Թւլթա–
գբամ
ունեցո՚լնեբբ
կորսնցուցին
բոլորբ
։
Լէբքան կր յիչեմ,
1921/՛
ձմեռն
էբ ոբ
Տոքթ՛
Ըչյլբ
մե1^եցաւ
Ամեբիկա,
Հան -
գիստ
խղճով
, լիով ին կաաաբած՝
իր մաբ–^
գասիբական
ու քրիստոնէական
պարտա -
կան ո ւթի ւն Ա Հանգէպ
անիրաւուած– մո -
ւլոէէուրգի
մր։
Բացակայ էի Եբեւանէն
, ու չաա ցաւե -
ցայ ոբ չկրցայ
մասնաէլցի
լ ՛լինքբ
ճամրու
գնող երախտագէա
բաղմութեան
։ Պատ -
մեցին թէ չափաղանց
տխուբ էբ ււր , Հա
կառակ իբ կամքին
, կբ բամնուէբ
իբ սի–
րած՝ մուլովուբգէն
, ու
արտասուալիր
աչքեբով
մաւլթած էբ որ մեբ
մոգովւէւբգբ
այլեւս պէտք
չունենայ
իբ նմ՚աննեբուն
;
Լսեցինք թէ Ամերիկայի
մէք
գարձեաչ
առէւթ ^չէ ր
լիա
էսցնե ր էսօսե
էէէԼ
եւ ւլէէրծ ե լւււ
է նպպստ մեբ մէւղուէուրղին
։
Աքքեբիկայի
մեր իբաղեկ
Հայբենակիցնեբ
ու
սլարտքճ,
է գրել ա յս
մ ասին :
Թուլ արգար
Հոգիգ
լ ո գ ՚ " յ
լոյսեբու
մէք,
"էրելի
բարեբար :
ԲաղմաՀաէլար
Հա յութիւն
մբ յաւէա
երտէստագիտու
-
թեամբ
պիտէ։ պաՀԷ
քւււ անմոռանալի
յէ–
չատակր իբ սրտին խ"բբ •
լ
Աւա՜ղ, չատ քէչ է, այմմ,
թիւբ
քեղ
տարիներուն,
Աոցարթէ
սաեւլծաղործա
-
կէսն տաւլանղբ
յորգեցաւ
, էր
ւլերաէէէւյն
ճիւլր
փէէբձեց եւ ստեւլծեց
«կաէսաբգա
-
կէէէն
ս ր էէնէէբ^ էէլւււխ
էէէէ
րծոցբ , ոբ
թէէւբ–
քե բէն
ճանչց
էէ լած
է «Պ է՛ ւյ է՛ ւլէէ
Լ
խաւա
լ ^
էսնէէւնով :
Անէէր
մէք է՛նչ էնչ տեղեր
կբ
նչմարուէէն
թբքական
«մէէթէէֆ
^ներ
:
Ա
աս
նաւոբասլէս
ուչաղբ ութէ ւնս գրաւեց
մ ան–
/լութեանս
՚ԲեագէտՀանէ
լսած
, մողոէէր -
գա1լան՝ այս ւլոէլտբէ1լ
ե՚լանակբ
.
« Ն ւ ւ ւ ն է ս ո ւ յ ո ւ , ն ա ն է շ է ք է ր ,
ճ ա ն ը մ պ է ն ի մ ՛ ս է ն ի չ է ք է ր » :
Թեոեւս
Ա
ոցարթին
լնտանիքե
ալ ծա -
էլում
ով
Թ"ւր,Ր էր
է
էէբէէվՀետեւ
Օսմանեան
կայսրութեան
ամենափաոաՀեւլ
եւ աարա–
ծուն
չր քանէէն , տւստբիական
աբչաւանք -
նեբէէւն
գէէմագբելոլ
կարւէէլ
ցեէլախույքրին
ղա
լտ
էլներ բ քբիստւ^եա
յ բ)՚եչով
Հիւսէս
արեւմտեան
սաՀման՛ներուն
էէյէայ ղետեէլ—
ուած
էս
յս քբ էսաոն եէս յ Թուրքեբբ
Հալա–
նա բար տք ճէնկէզ
Խանէն
ա բ ժան ր
-է
տ էւր
չառաւէէլեեբն
են
յ
1 7 9 1 ^ ^ » 3 6
տարեկան
Հասակէն
, տւսէլ -
նապալի
չոքա^ մր անցուց ;
Պարտքով
ծ ւսն բ ա րե ռն
էէԼէսծ
անձւււկ
վէէ
ճ
էւլ
էլէ մէ
9
էէբ
վերքէն
չ՚՚ւնչբ
՛վ՛ չեց : Թա՚լումբ
էսեւլճ
էէ
ւէլ
էր
ղոլրսր
փւէթորէլկ
; Իր կէնն ու բա
բե կա ւքն ե բր ս տ
էէ
սլո ւե ց ան քա
էլւս
քէն
ղ ռնէն
ետ
գէսռնալ
սաէէէոէէկ
օգէւն պաէոճառով
՚ ՚ ՚
«փորեագ»
կր փչէր
գ
այնպէս ոո մեռե լա -
կաոքր
էսռանց
Հետեւողի
գնաց
ւլեբեղման
եւ Մոցարթբ
յէսնձնեց
ցոլրէո
Հէէզին •
քԼյԳ փոթորկոտ
ղաչտին մէք վերք գբ–
տալ
մարղուն տառապանքր
եւ սկսաւ աբ–
ուեսէոաղէտին
փառքր : Ու
այսպէսով ^
Թուր քիո յ փառապանծ
սլատմ ութեան մէ^
Մոցէսրթ էր եբաժչտւթիւնովբ
աւեչցոլց
փայլուն էք մր
յ
ՀԱ8ԿԱԿ .
Fonds A.R.A.M
