ԱՌԱՋԻ՚ե ՀԱՅԵՐԷէ. ԹԵՐԹԸ
ԵՒ ԱՌԱԶԻ% ՀԱՅ ԴՊՐՈ8Ը
ԱԱ՛Ս ՓԱՒԼՕ(ւ»«ւր. «Յսւււսւջ»ի Փետբ–
20ի
ւ Յ
^ ի ւ
֊ է ն )
ինշպէս
աեսսւնք
Պրազիչիոյ
Հողին
էէրսւ ք կսյղմուահ՜
սւնգրանի1լ
միութ-իւեը
կոչուէր Հայ կարմիր
հ/աչ,
որուն կր
քաջորգէր
Հա ք Բարեգործական
Միոլթիլ–
նր,
յեաոյ
էյկեգեգւոյ
Հոգարարձութիւնր։
3924
Գեկա.ին
մաո մր Պրագիլիա
ծնահ^
երիաասարգ,ներ
ք ո
՚ Լ
Ք
՚՚՚ԼԻ
Գ"* 1
"փ ^Ի՛^
Ր
կր գնեն
Հայ Ա՝ ա րմնամա
րղական
Ա՛ ի ո ւ -
թեան
մր, որ կ ունե՛նայ
րեղուն
գործու -
նէութիւն
մ ր :
ճիշգ
նոյն
օրերուն
"՚–/՛/՛^
իսումր
մր ե ր իտասա
րէլնե
ր ,
գրեթէ ամ -
րողջյրւթեամր
նորեէ^ւերէ
, կր կաղմեն
Հայ
քյրիտաստրգաց
Ա իու.թիւնր,
իրրեւ
նսլա–
տակ՝ «ստտարեI
գագութիս
երիտասար
-
գութեան
մատւոր,
րարոյական
եւ
ֆի՚էի՜
քաէրսն
զտրգացման՝»ւ
Կր
կաղմակերսլեն
Հանգէս
երեկոյթներ,
Վարգտնանգ
աօնա–
էաաարութիւնր
եւ Հանգանակութիւն
մրէ
Շ իրտկի
աղէտեարւերուն
Համ ար, գլխա -
ւո րութեամր
Հայկ Վա րգանեանի
, Տ ի գ -
րան
Աւտգեանի
(երկուքն
աչ Վ^անեցի)
ե ւ
Արել
Գա լու.Ատեանի
(ԱգՀ^Հիրգի)
է
Աքս երկու
միութի/ններն
ալ կարճա —
II//,I
կեանք
մ ր կ ունենան 2էն
3
տարիէ
Լուծուած
Երիտասարգաղ
Ա՛իութեան
ան՛–
ղտմներր
աւելի
րնգրոյնելու
Համար
ի -
րենգ շր2անսւկր
^՚քելուէ
«երիտասարգ»
րտո ր, կր Հրաւիրեն
րնգՀանոլր
իւորՀրր -
գակւլտկան
մողով
մ ր ե ւ կր ստեղծեն
«Հա
յ
Գաղ
թա
քին Ա իոլթիւն»ր
, տտենասլետու
-՚՛
թեամր
Տոքթ՛
Գրիգոր՚Եաղողեանի
ել ա–
աենագպրութեամր
Տիգրան
Աւտգեանի,
•
իրրեւ
նաիւագաՀ
Հրաւիրելոէի
Հին Հայե - ՚
րէն Պ՛ ՎաՀրամ
•Րէօթէնէճեանր։
Իր1նգ
աո աջին
ձեոնարկր
կ րլլայ
կսւգմակերսլել
սգսւՀանգէս
մ ր
1927
Հոկտ՛
\Օին, ի յի -
շատակ աղգ • Հերոս
Ա
՚1ւ
գրան
ի էլ ի :
Օրուան
րտնտիւօոն
էր Գիւտ
եսլիսկ՛ :
Հա
ք Գաղ թա քին Մ իութեան
կաւլմ ո ւ -
թեան
օրերուն, Աան Փաւլոյի
մէ^
Կ՚՚՚Ղ ՜՜
մուած է նաեւ
Հտ
յ քք րիատսարգաց
երկսեռ
մ իութիւն
մ ր , գանաղան
Հոսանքներէ
է
կ տնոնագիր—ծրագրին
մէջ կր
կարգամ
Հետեւեալ
տողերր՛ «Ա՛
կանոնագիր—ծրա–
ւլ ի ր ր
ւի աւե
րա
քքնե լ ատ
լ կառավ ա րութե ան ,
Բ՛ Հա քկական եռագո
յնր
բոլոր
Հայկա -
կան Հտւտքո
քթնե բուն աղաաօ
բէն
սլար -
գելու
արտօ^ւութիւ^ւ
ձեռք
բերելդ Գ՛ Ամ -
սաթերթ
մ ր Հ րատարսւկե
լ «էյոանգ»
ա -
նուն
ուէ
, Գ . Գրա
գ ա
րան
մ ր կաղմ
ե լ
, (Մ
է՛––
ու թեան
տնոամնեբոլ
նուէւրատուութետմբ
94
ԴՐքեբուէ
ղ
ր ա դ ա
բանի
մբ
Հիմր
ղբուած–
էր^
է
Ե՛
Մ է՛ութեան
եբգչաիէումբր
կաղ -
մ ե լ գեկավա
բու թեան
գործբ
քանձնելով
Տոքթ. ՎաՀագն
Մէւնասեանի
(րնիկ
էրգր–
րումղի ռր ներկայիս
կր վարէ
«Արմենիա
Ե րէւտասարգաէյ
Մ իութեան»՝
երգչտխում
-
րր,
(ամէն
կիրակի
մամբ
՜1.Տին երգչա -
խումբր կր լսենք
Պրաղիլիռյ
անթելի
կա
յանէն.
Հայերու
յատկսքցուած
կէս մամ-
ուան
միջոցին):
«Եոանղ»
Պ բագի
ւիո
ք Հողին
վբայ
քո լս
տեսած^ անղ րանիկ
Հայ թերթն է եգած
30
սանթիմ.
երկայն՛
,
20
սանթիմ.
լայնու -
թեամր,
24
էջերէ
րաղ1լացեալ,
ձեռքով
գրուած
եւ. իւմորատիսլ,
խմ բագ
րութեամ բ
նոյն
Տոքթ. Վ. Մ էւնասեանի
(ատամնա -
բռյմ) : Իրենէլ
առաջէւն
Հանգէսին
Հոգե -
ւոր
Հովիւ
Գաբրիէլ
՛ԲՀ.
Աամոլէլեան
կ՝օրՀնէ
Հայկ՛ Եռագո
յնր
որուն գռրծա -
ծ ութ
իւնր
Հայկ •
Հաւա
քո
յ թնե
բու
մէջ
սլա * աօնա Աքէս ա բտօնուած՜
է բ
տեղական
կառավարութեան
կողմէ : Հանգէսր
կեր -
սլուէ մր Հաքկ. գբօշէւն
նուիրուած
տօնա -
կատա րութեան
մ ր Հանգամանքր
կր
էւտաս–
նայ
1927
Գեկտ. 11ին
է
Տա^^ակա(^
գխեւիքեԽ
Փարիգի
Հրջա՚նր
բնտանեկան
սլար -
տէգներ
ունեցող
Հայեր
միշտ
յուսախաբ
կր սլնգեն թէ սլամ իան
շի յաջողի
բ
Հոն,
թէ Ֆրանսայի
Հոգեբր մեր Հտ յրենի Հո -
գերուն
ումր
չունին
եւն՛ :
(Հոգեբու
տարբեբութեանց
եւ արգասաւոբման
մա
սին
սլիտի
խօսինք
յառաջիկային)
: Աէստ
լ
է այգ կարծի
քր
, քանզի
Հոն ուր էոլիկր կր
Հասուննա
յ աննւզաստ
կլիմայի
մր տակ
կանէսաՀաս
մ շակո
ւթե ան
կեբսլերով,
սլէտք է որ նոյն
ւգա
յմ աննե բուն մէջ սլա–
միան ալ արտագրէ ՝. ՛Բանի մր բարեկամ -
ներ
խոբՀուրգնեբուս
Հեաեւելով
կր
յաջո–
զէւն ամէն տարի
լաւագոյն
բերք մր Հաս ՜
ցրնել
ծովէն
800
մեթր
րտրձրութեան
վր–
րայ,
ուր րնւական
սլա յմաննե
բր շատ
աւելի
էսննսլաստ ենքան թէ Փաբիղէ
Ուրեմն, ոչ
ԷՅ՜Է Հողին աա ր բե բութ
իւնն է այլ ջե րմ
ու -
թետն
ւղակասն է, ոբ արգելք կ լԼԱայ այգ
տունկին
աճմտն
։
Կէս
րարեխաոն
կլիմայի
մր
տտկ,
չափաղանց
բտ րե բե ր ^ոգի մր մէջիսկ ե -
թէ աոնուաւ^
2է>–30
աստիճան
ջերմոլ -
թ իւն
ււլաՀանջող
րան
ջա
ր ե ղէնն ե ր տն կեն ք ,
տմաոբ
կարճատեւ
(լլլալռւէ
բերքր
տկտր
կբ
մնայ։
Աակայն այգ սլարագային
մաս–
նագէւասէկանօբէն
միջամտե
լուէ
կարելի է
տ կա
բ ր ւլօրացնե
լ :
Պւսմիտյին
մեծաււլէււ կր ւէնասեն
շու -
քր,
Հոգին
բնւսկուն
էսոնաւութիւնն
ու
գարնան եւ աշնան
ցրաաշունչ
գի
շե րնե
ր ր :
Բացի ճաէսճաէսուա
,կբւսյին ու
կաւային
Հողերէ
, բնգՀանրաււլէս
կր յաջողի
միւս -
ներուն
մէջ։
Բայց
նախ րնտ րե լին սեւ
Հողն է
է
Փարիւլվէ
կլիմային
աննոլւէւււտ
կող
մե -
բր
նկւռտի
ւււո.ն1ք լով
, ւգիտ էւ
լ անձն արա
բեմ
Հետեւիլ
կանէսաՀաս
մշակոլթեան
, այ -
սինքն
եղանակէն
ա ռ ա ջ
սլատրաստելտուն–
եերր
որոնք
Յունիսին
զօրացած
ո լ
1ազկած
րլլալով,
մինչեւ
Աեսլտ.
20
օգԼ^
րր
զօրանալուն՝
սլտուգներուն
մեծագոյն
մասր արտագրած
1լրլլ"՚ն։
Բնական
նսլաստաւոր
պայմաններոլ
մէջ
պամիւսն կր ցանեն
Ասլրիլ
ւ^էն Մա ^
յիս
10։
Մ ինչգեռ եթէ Փարիզի
շրջանր
այգ
եղանակին
ցւսնուի
Հազիւ
Յոլլի^ի
վերջբ
ծաղկելով
ակնկալուած
արգիլկ^
չի տար։
Անշուշտ կբ Հասկնաք թէ ամառ––
նային
տաքերէն
ա ո ա ջ
Յունիս
15ին
սլէտք
է ծաղկած
րլլայ^
սլատրաստ
արտագբե ^
լոլ..
Ալս ւոունկր
իր ծլումի
շրջանին
օր -
ուան մէջ պէաք
ունի
նուաղէսգոյն
20
ել
ւլիշերներր
5 յ
ի՛՛կ
ծաղկումի
ւստեն
30
ել
գիշերր
8
աստիճան
ջերմութեան։
Այս
պատճառաւ
է ոբ շտտ
անգամ
նոյնիսկ
տաք
կլիմա
յի մր տտկ
շուտ ա բտագբե
լու
փավւաքով
ցանուած
Հռւ1ւտեր
փո
էսւսնակ
^լել՛"– կր փաին
Հողին մէջ եւ շատեր
այս
անխոՀեմութիւնր
անգիտակցաբաբ
կբ ւէե–
րագրեն
Հունտ
ին տկարութեան
կամ ան -
Հաս1լնա
լի պատճառնե
բու
։
Պամիան
մանաւանգ
իբ
կլիմայէն
գուբս շատ փափուկ
ու
պաՀանջկոտ
րլ -.
լալով,
քմաՀաճօբէն
էլաճի ել կր կարօտի
մ եծ խնամ քի
է
Հունտին
ծլում
էն
մ էւնչեւ
ծ-աղկիլբ կր տեւէ երկու ու կէս ամիս, որ
մէ քանի
մր օր վերջ
ւղտուղ^ւերբ կբ կազ–
մուէէ^ւ
է կտնէսԱԼէՀաս
տեսակ^ւեբ
կրնան
8–
30
օր
ա ո ա ջ
ալ ծազկիլ։
Ուրեմն
մինչեւ
Յունէւս
1
տունկր ծաղ կում ի էէղելռւ
Հա -
մար
Հիւսէւււային
եւ կեգրոնական
շրջա -
նին մէջ պէտք է ցանել
Աաբա \Օէն
1 5 ։
ԱՀա
Հոս է ոբ էսնգիրր կր րարգանտյ
քա
նի որ այգ եղւոնակին
՚էեբոյիշեալ
ջերմւ*6Ւ–
թիւ֊նբ կր պակսի
մթնոլորտին
մէջ՛.
Հե\՚–
տեւտրաբ
սոլէռրա1լան
ււլւււյմ աննե րէն շե -
"գելոլէ ստիսլոլած
ենք գիմել
արուեստա
-
կան
միջոցներու
կանխտՀաո
տունկեր
պէսաբաստել
ելեկւհրակտնութեամր
կամ
ապակիի տակ
արեւին
ջեբմռւթեամբ:
Ա–
«Եռանգ»
ամսագիբր
շարու^ւակտբաբ
կբ
Հ բատա բակուփ
մինչեւ
1931»
լման
չորս
ւււաբի։
Մ իութեան
անգամներուն
^Ի
՚՜Ր
կր Հտսնէւ մինչեւ
00/՛։
կամաց
կամւսց
կու–
սակցական
ճեղքեր կր բացուին
Մ իու -
թեւււն
մէջ։
Հնչակետննեբբ
որոնք մեծտ -
մ ասնութ իւն կր կաղմեն
եզեր, կր Հեռա -
նան
Միութենէն,
թերթին
տմրուլջ ծան -
րութիւնր
ձգելով
ՎաՀագն
Մինասեանի
,
՚^րա չեա
յ Տէպէլեանի
եւ Գարեգին
Թիւ -
ֆէնկճետնի
վբայ։
Ի վերջոյ
թերթր
կբ
ւլագրի եւ Մ է՛ութիւնն
ալ կր լուծուի
։ է*սկ
Գազթային
Մ
Ի " ^ ^ Ի
՚ – ն ր իր
Հովանաւորու
թեան տակ
կաղմ ուած
3առաջգէւմ
տսէ
ր
Հա
յուՀեաց
Մ է՛ութեան
օմանգակութեամ բ
^է՚մր կր գնէ Պրազիլէէոյ
Հււղէւն վբայ
Հաս
տատուած
առաջին
֊էսւյկ.
ւէպբոցէէն։
Մ
է՚~
ութիւնբ
գործի կբ սկսի
1928
Փեար.
21էւն
43
անգամ
ռւՀ
ինե բով
։ ք՚սկ
նո
յն
տարին
Մարտ
21ին , այսինքն մէկ ամիս
վերջ կր
բացուէր
Հայկ.
գւգրււցբ,
ոլսոլցչոլՀի
ու–
՚էւենա լով
Տիկէ՛ն
Լուս էւտ
Մ խ էւ թա րեան
ր եւ
Օր. Ֆերէւաա
Գէորգեանր։
Գպրոցբ
կր
բացոլի
մէւտյն
3
աշւսկերտուէ եւ
ՀետզՀե
տէ
թիւր կր րարձրանայ
100/ :
կանւսնց
այս
Մ իութիւնբ
գպրոցի
Հոգատարու
-
թեան
զուգրնթաց
կր տանի
ուրիշ ագգօ -
ւլուտ աշխատանքներ,
րայց
ինչպէս
է՚ր՚քէ
ա ռ ա ջ
ծնած
մէէոլթիւններր,
այս միու -
թիւնն ալ կր սկււի տկարանալ,
՛Լքախ
քան
իր
լուծւււմր
, ոբպէսզէւ
այսքան
զոՀաբե
՜
րութեամ
բ Հաստատուած
էւբենց
Գ՚ՂՐ՚՚ց Ը
չւիակոլի
, բանւսկցութեան
կբ մտնէ
Մ ա–
բ՚ոշի
Հայր՛
Մէ՚ութեան
Հետ որ այս շրր -
ջանին
«Եզիշէ
Գուրետն»
անունաէ
ուրիշ
գպրոց
մր ունէր։
կ առաջարկէ
միացնել
զոյգ
գպբոցներր։
Միեւնոյն
ատեն
նամա
կով կր խնգրէ
եկեզեցւոյ
Հոգաբարձու
-
թենէն
ստտնձնել
նոր տարեշրջանի
գպրո
ցի Հոգաաարութիւնբ
եւ կր քաշուի,
երեք
էոտրռւտն
բեղմնաւոր
աշյսատանքէ
մր
վերջ,
1931/5՛։
^ ձ Գ չրջաննեբուն
Հա յութեան
^ ի ՚ ֊ Ր
ԳԳ"*1՚""լէ"
չաւոցած
րլլալով կբ
կազմուին
հայր,
միութիւններ։
Առաջինր
Մ արա
շի
Հայր.
Մ իութիւնբ
որ
200
անգամ
ունէր
1 9 2 8 / ՚ 5 ՚ ,
քանի
մբ անգամ
լուծուել
եւ վե -
բւսկազմուելէ,
վերջ,
այսօբ կր պաՀԷ ան -
ոլւսնական
գոյութիւն
մ բ ։ Յեաոյ
Զ է յ ՜
թունցիներու
Հ.Միութիւնր։
Մինչեւ
1937
արգիւնաւէտ
աշխատանքէ
մր վերջ
կր
գտտապարտոլին
անգո րծութեան
առանց
աւլաշտօնապէս
լուծուելու։
1929
Օգոստ՚ին
ՅովՀ.
Գույումճեանի
եւ Պետբոււ
էրղին -
եանի
նախաձեռնւթեամբ
33
Ասեցիներէ եւ
գիւզա
ցիներէ կր կաւլմ ուի Ա իսի Հա յր .Աի–^
ութիւնբ ել կր լծւււի
եռանգուն
գոբծու -
նկոլթեւսնէ
10^1 ին
Միութիւնր
կբ կտզ^^
մա լուծուի
, անգամնե
րռւ մէկ մասր Աան
Փաւլօ
նաՀանգի
ներքին
ղանազան
քա -
ղաքնեբր
վւոխագբուած
Ը
էլ՛*"
Լ՛՛՛Լ՛
Վարչու–
թիւնր
էլբ պատրասա
գումարով
քտղաքէն
քսւււն վւսյրկեան
Հեռու
Փրեզիաենթ
Ալ -
թինօ
կոչուած
արուարձանին
մէջ
1 0X5 0
քառ
.մեթր Հոգ մր կբ գնէ Մ իութեան ա ֊
նունով։
1%^Տին Ս–՜ Գէորգ
եկեզեցւոյ
շի -
նութեան
առթիւ
իրրեւ
նուէր կր գնեն ե–
՚զիսկո՚զոսական
աթոռ
մրէ Այս
վիճակր
կր քաշքշուի
մինչեւ
1944
եւ
Միութիւնր
կր լուծուի։
(Աւելի
վերջբ կր վերակազ -
ւՐուի)
։ ԸնգՀանրապէս
Համախումր
կ՚ապ
րին։
Իրենց
թիւն է
63
բնտանիք
(330
ան՚
գամ)
է
Շաաեր
ունին սեփական
տուներ։
ՅՈՎՀ.
ՏԷՕ^ՄԷՃԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
