սսրտսրսւՊԱՏԻ սսԲԱքտսԿԸ1
Ա4ասիաԱ. եէհկ։ եւ ա]սօ^
Իկաէրի
մօտկն,
Արսւքսք
Հոսանքն
ի
վեր
Վէ"ո
մր կ՝երկարէ
մ ի ֊ ՝ե՚– ^՚ոէքբ,
ոբ Հիմա
Թուզ
-
չուճա
կր կոչուի
քարաղի
Հ ^ւրո ւ ււա
Հ անքե
րուն
Համ աբ : Հովիտ ր \
9204^1՛
ասղին
0
՝ու րքե րու.
ձեռքբ
կր գանուի
Շրքանի
անտեսական
զարգացմ
ան
աեսակէտէն
անՀբամեչա
նկաաուաէէ
է.
կանոնաւո՛
րասչէս
ոռողել
Հ " ՚ Ս ՝ " ՚ բ
:
Թ՛ո։ •• ռ կա ո ավ
ա
բութ իւնր
է՚կաիր
- թոլղլուճա
՚լրկ^բ
՚
սնտւոբ
յանձնա
-
քսումբ
մ ր
ուսումնասիբե
լու
Համ ար
ոոողման
գորՆր
թուբք
թերթերէն
1չիմանանք
,
որ
յանձնա
–ա,
թումբը
տեղւոյն
վբայ
ուսումնասիբե
լէ
փերք բո -
լոր
սլայմա՜ւնելն
ու կա
ը
ե լիո
լ թ
ի լննե ր բ ,
յանղահ՜
է
ա յն եղրաէլա ցութ եան , թէ
հ՜բաղ բուահ՜
ոռողու^
մ ր Հնարաւո
բ սլիտի
րլլա
յ մ իա յն Ա ա բաա
բասլաաի
քուրերով
1918/՛
Ն այիսեան
Հեբոսա/լան
կոիւներու
չրր՜
քանին
նչանաւ ոբ գաբձաձ՜
Ս արտա բասլաաի
մեր
-
ձա/լայքր,
Արաքսի
ձաիս ավւին, իսոշոր
ամբարտակ
մր կաոուղուահ՜
է
ք՚՚՚՜րէ
սլա չա բ Հաւաքելու
Հա -.
մ աբ : կառո լցում բ կատարուած
է
տա բինե բ աււաք
^ ԽորՀբգային
Հայասաանի
կառավարութեան
»
կողմէ ,
այս էր ղէթ մեր ղիտցահր՝.
կառուցման
աչիէաաանքներոլ
ամրՈղք
շրքանին
, ինչսլէս
եւ
կա
ռուցումն
աւսւրտելէ
՚էեբք
ամիսներ
ու
տարիներ
շարունակ
սուիետսւՀալ
թերթերն
ու
Երեւանի
ձայնասվւիւռր
բերկրանքով
ու սլարհանքռվ
կը
յայտարարէին
, թէ Համա լնավարական
Հբաշտ
-
գո րծ կարղերու
շնււոՀիւ
միսւլն
շինաբաբսւկան
թավէ-ր Հա յաստանի
մ էք նշած
է յա քող ո ւթ ի ւններ ,
որոնց
մասին
Հա՜ քու թիւնր
ե րազե
լ անղ ամ՝ չէ կբր–
ցսէծ նաթա սովետական
շր քան՛ին է Կբ
րսյտարտրէ^
ին,
թէ
ամբարտակին
կառոէւլման
Համար
անՀրա
մեշտ
բոլոր
նւ իլ թակսւն
միքոցնւերր,
բոլոբ
շինւա
-
նիւթերր
Հողացեր
էո ^Հայկական
1
)ո։իետական
Ասցիալիսաս֊
կան
(իեսսլուբլք։
կա
լ ի՛՛ծ կւււ ռ ա վա
ր
ո
լ
-
թիւնւբ
ել թէ կառոլցոզնւերր
Հայաստա՚հի
գործա–
ւռբնւեբն
էինւ
,
որոնյէ տշթատսնքի
անւցեբ էին
««/1ք–
Հունւ իսանղավ առու թեամբ%
:
Ամրար տակր՝
Հ
ա
քասաանիւ
Հոլյ քն վ
րա
լ : Ետիս–
սլն
բնէողբ՝
Հա յաստանւի։
կառաւքալւու
թիլնբ
; Հե
-
տեւաբաբ
իրական
տէրն
ու տիբականր
այգ
կա
-
րելռբ
կտոոլցուածքին՝
Հայաստանւր
պէտք
է
ր յ -
լար
Տ
Ա յզ պէս
իոորՀի
ւ կբ թե լազ
րէ
տա ր րական
արամ ա բանութ
իլն բ
;
Բայց տրամ աբանական
ամ էն թե՜ լաղ բանւք
ու
մտածում
եր կորսնւցնեն
ամէն
կարեւորութիւն
,
ե բր
իսն գիրր
կոլղսքք
Համ այնւա վ ա րն ե րս ւն : է՛նչ
-
պէս
րսինւք , ոռռղման
Հարցնէ
ուսումնասիրող
թուրք
մ ասնւա ղ
է
տնւե բու նա իւ րնւա բանւք ր կանւղ ա
-
աւած
է
Աաբտարւսպսւաի
ամրաբտակքն
մէք
Հաւաք
ուող առատ
քո ւրե րունւ վրա ք : 1Լտոն։ցմ
է
օգտուե
-
լով , թ ո ՚ ֊ ր ր կառավարու
թիւնւբ կտրող
պիտի
րլլայ
լաւապէս
ոոողե
լ թնղ րո յ առարկայ
Հով քւտբ
եւ
տ ւզ սլիսսով
զա բկ տաւ
անռ
ր
տնտեսական
վ ե բե լ —
ր 1՛՛ե : Բալց
օղ տոլ ե լու
Համ ս։ բ սլա յմ ան
՛էր
ոբ
թու բքերր
նիւլթականւ
որոշ Հատուցում
մբ բնէին
,
ա յգպիսով
ի րենց ալ բամին
տուր,րր տուած
բլլա
լու Համար
ի Հաշիւ ամբարտակի
շինութետն
ծախ–
քերսւն
: թո։
րք
կա ո
ա
վ
ա
ր ո ւ
թ
քւ ւն։ ր կ՝ րնւգո ւն ի ա յգ
պայմանբ
առա^ց ոեւէ առարկութեան
: Ս՝իայնւ
կբ
սկսի
ս
ա
կա ր կո ւթե ան՝
բլլալի՚ք
Հատու ցմ ան
ձեւին
ք ՚ ֊ ր ք
••
Եւ Հոս մեր առ քեւ կբ պարղուի
Հ
եաաքբքրա-
կան
ե բեւո քթ մ ր; Ըստ
գա րձե ալ թու րք թերթե
-
բու , ամ բաբտակ
ի
ոե
ր ո լ
մ աս ինւ երկար
ատենւէ
ի
վեր բանա կց ռ
լ թ
ի ւնն ե
ր
տեւլի
ո ւնեւյած
ենւ թուբ
քիո
լ ԱրտսւքիէՆ նաիսա րաբո
լ
թեան
եւ
Անւգա բա
յի
^իսոբՀրզային
գեսպանին
միքեւ՝^։
Այս պաբաղան
է
մ եղի։ առաւե լա բա ր Հետաքրքրոլյբ
:
Գիտենւք
,
Հս։րկ
։սլ
,
որ երկիրր
,
ստալինեան
սաՀմանագբութեամբ
իբրեւ
Հանկաթ»
Հանրապե–
տութիան
Հռչակուած
ՐԱալով
Հանգերձ,
չռլն։ի
ո չ ֊
մէկ
աբտօնոլթիւնւ՝
րանա կ ցււ ւթեսն
մբ մէք
մտնե
լու օտար սեւէ պետու թեանւ
Հետ։
Մեր
^քիեոպոլբ–
լիկան՝»
ռւնի , սոսկ
ձեւիւ Համար,
իր
արտաքին
նաթաբարոլթիւ1ւբ
Հ
Գբո^
աշքսարՀին
Հետ
ղիւանա–
դիտական
քա րա բե րո լ թիւննւե ր պաՀե՜ լու
Հողբ
իբ
վրաք առած
Հ
Ա՝ ո ս 1լ ո ւ անւ -. Եւ որովՀետեւ
Անղարա
յի մէշ^ ռչ Հայ ղեսպան
ոչ ալ Հքւլպաւոոս
մր կա ք
Հա յկական
«
ռեսպՈ լբլիկա՝» ք ի
նւե րկա յացս լց էի
Հքրնզամանւյէով
, Հասկ
՚Լա
լի
է
ինքնին
, որ Անղա
-
բայի
մէ^ Աաբտարապատի
ամբարտակին
վեբա
-
բերե ալ բանւա կցո ւթհ ւննե
Ր
բ Ե րեւան– ե
փոիւարէն
Մ ոսկուանւ վարած
է
թուրքե
բուն
Հետ
Հ
ԱնՀասկն/ալի
ու անբնգոլնելի
է,
սակայն
, երբ
Ռուսեբբ
կբ պաՀան քեն թուրքե
րէն, որ
ամրւսրտա–
կի քոլրեոուն
Համար
առնուեքիք
Հատուցման
գսլ–
մւսրր վճա–ր.–։է ք. ւ՝ ք իքէ Երեւ սնի մէք ու Հա յաստա
նի կառավարութեան
,
ա
ւլ Մ ոսկուա
յքւ մէք եւ ո ։
բեմ՛ն
ռուս կառավարու
թեան
Ռոլռ
- թր, րաիա՛։՛ բանադնացներր
քան^հ
մր
ամքէս Անղարա
լի մէք վիճեքէ
ետք,
կ ք։ Համաձա
յ–
նեն որ թռւրյէիանւ
վճարէ
վերիւքերոյ
մէկ
միլիոն
թրքական
սսկհ : Բա քց չենւ կրցած
Հ ս՛մ աձա
յն իլ նա
եւ այն Հարցին
վե րա րե րմ ամ բ , թէ ոլբ պէտք
է
« Տառաք
»ի 7 Նոյեմբեր
թիւին
մէք
զարմանա
քով կարգացի
«Վաթան»ի
թղթակցին
տեսոլթիլն–
ները Ամասիոյ
մասին։
թուրքիռյ
գեմոկրատ
կառավարութեան
Հաս–
ւոատումէն
փ վեր
թուրք
թղթակիցներ
յաճախ
Հա
մարձակութիւնը
կ՝ունենան
շատ
մը
քաղաքներու
մասին
իրենց տեսածբ
գրելու
եւ անոնց
կործանու–
մր ողբալու։
Ամէն
տեղ
աւերակներ,
իբրեւ
ուղ
ղակի
Հետեւանք
Հայաքինք
քաղաքականութեան
:
Ես Ամասիացի
ՐԱալով, պարտք
սեպեցի
լուսա
բանել կարգ մր պարագաներ
:
ճիշգ
է որ Ամասիան
4000
տարուան
Հնութիւն–
նեբ
ունի։
Գեռ
կան
մեՀեաններուն
Հետքերր։
Մ ի՛–
Հրգատի
րերգաքաղաքր,
ուր Հռովմէական
մեծ
բանակին
գէմ
կռուելով՝
Ամասիա
յէն
30
քիլոմեթր
Հեռու
Զիլէի
ճամբուն
վրայ
մեծ յաղթանակ
մբ
տարաւ։
Նոյն թուականին
շինաւած
քբուզին
15
քիլոմեթր
երկա յնութեամ
ր որ Հ^ե րՀատ արաս ր7>
կր կո չուի , ղեռ
մ ինչեւ
ա յսօր
գո յութիւն
ունի
յ
Բիլզանզական
կա յսրոլթեան
մամ անակ
շատ
կա
-
րեւոբ
կեզբոն։
մբ եղած
է թէ ղինուոբական
եւ
թէ
կրօնական
: Գեռ
կանգուն
կր մնայ
((.Ա ե տ ր ո պօ լի -
տ–»ր (այմմ
^Ա ետ րէ սէ՛^/) : Աուլթան
Պայաղիտի
մայրաքսւղաքը
Հոն էր եւ այսօր
կանղոլն
կր
մնայ
իր շինած
ՀԱուլթան։
Պայազիտ՝»
մղկիթր
Հսկայ
տարածութեան
մր վրայ։
Այս
մղկիթր
եղած
է
սւ ստո ւածա բան ութեան
կեղր ոն թո ւրքե բու ,տա
լով
մեծ
^իււլիմանւեր՝» : Աոյն
մեծ պատմաբան։ Ատրա
-
բոնւ , Ամիրտովլաթ
Հոն ծնած
են :
Ալք աս իան
1 9 1
4ին
ունէ
ր
6500 7000
տուն՝
36
Հաղար
բնակիչով
, որոնց
20
Հւսղաբբ
թուրք,
16)
Հազար բ Հա յ է ին ,
400Հ/ 3 "
յն՝ : Վ^ւոճառա
կանւ ութ իւ
նբ եւ աբՀեստաւորութիւնր
ամբողքովքն
Հայերուն
ձեոքն
էր : ԱեծաՀամբ
Եբրանէոսեան
բ ո բ
թուբ^
քիո ք կարեւոր
քազւււքե ե բ ո ւնէ մէք իննբսուն
մեծ
վ աճսւռատո
ւնե ր ունէր,
Ամասիացի
էր։
Ամասիան
նոյնսլէս
ծս՚նւօթ
Լր իր ալիւրի տասնեակ
ղործա
-
րանւնւերոէի , շնյորՀիլ
եբկոլ
անձե րոլ
ԼԳրիւլոբ
Ա ե լ–
քռնեան
եւ Յակոր
քցաչիկեան)
,որոնք
կրցան
մրցիլ
գերմանացի
ճա ր տա
րաւլ է տնե ր ո լ Հետ
,
զինելով
ա լիւրի
նոր գո րծա բաննւ ե բ , Ա երաստիա
,
թո -
զատ
, Բսւ բե րգ , Երզնկա
եւն ՚ :
Ալիւրի
Դ"Բ^Բ
ղրեթէ
առա քնակա րղ տեզբ
կբ
գրաւէր
: Աինչեւ
քանի
մր Հաբիւր
քի՛լոմեթր
Հե–
ռտլո
բո ւթեամ բ քազաքներէ
ցորենւբ
Ամ ասիա գա՛
լով
ալիւրի
կր էիերածուէո
եւ Հարիւրեակ
մբ Հայ
վաճառ ականներու
մ իքոցաւ
Ա ամ սռն ,
Տ
րապիզոն
եւ Աեւ
Եով
ու բոլոր
նէսւաՀանղիսանեբբ
կբ ղբբ -
կուէր
;
թուրք
թղ՚լթակիցբ
կր Հաստատէ
թէ տարե
-
կան
500.000
քի լօ խ"զակ
արտաղ րող քաղէս.բ մր՝
ներկայիս
25,000
քիլօ կ՝արտագրէ
Հ
Են չո՞
լ
զարմսնալ,
քանի
ոբ թէ շերամի
եւ
թէ
մետաքսի
թելեր
եւ թէմետաքսէ
նուրբ
ւլործուա՚ծ–
ներոլ
մէք կ՚աշխատէին
Հաղարաւոր
Հայ այրեր
եւ
կիներ
ո րոնք քա րգո ւեցան
1915/1
:
Պամ իայի ա՛րտագրո
ւթեանւ գործր
ղրեթէ
ամ-՚
րո ղ քո վին թուրք
պա րտիղպանւներռլ
ձեռքն
էր ,
մանաւանգԶիարէ
եւԵնիճէ
աւաններուն
մէք
որոնք
քազաքէնէ
4 • 5
քիլոմեթր
Հեռու
կը գտնուէին
-
Անոնք մասնաղէւո
էին այւլ
գռրծ՚՚քւն
մէք :
Բա՛յց
արաածման
գործր
գրեթէ
ամբոզքովին
Հայերուն
ձեռյ>ր կր ղանուէր։
կ՚արտածէին
մինչեւ
կ.
Պոլիս
եւ Եզիպտո
II ^ նո յնա էս
95
առ
Հա ր իւբ
Հա յեր ու
ձեռքով
կ ։ա րտածո է է ր սւֆիոնւ , իւա չխա
չ , բուրգ
,
^է^բՒ
է
հԻթրէ ՝ բնկուղիւ
միք"ւկ
, չ՚>Ր սալոր , նշա
նաւոր
խնձորր
^՚քի՚ոկէթ^
եւն.։
Այս
ասլրանքնե
րր նախնական
միքոցաւ՝
ձիւոլ կառքե րով
Աամսոնի
նաւաՀանգիստբ
կբ ղրկուէին
, քանի
ոբ գեռ
եբ
-
կաթոլղի
չկաո
այնւ ատեն
։Այսօբ
երկաթուղի
կայ,
բա յց ա չ ասլ ր սնւ ք եւ ոչ ալ աբտածող
:
Աք Ի՛՜Ր Ի
գոբծա
րէսններբ
որոնք
Հա լերու
կր պա՛տկանէ է ին ,
մ ո լեււանւգնե ր ո լ ձեոքերու
միքոցաւ
Հրկիղուեցան,
վ ճարուի
գրա
մը՝ Անգարա
յի՛^ թէ Ա՝ ոսկուա
յի մ էք :
թու րքերբ
չեն ուղե ր Ա՛ ոսկուա
տանիլ
մէկ
մ իլի ՛՛
նր՝
քիուսե բուն
յս,նձն։ել"
ւ
Համար
, որովՀե
տեւ
Հաշիւ
րնե լով՝ Հասկցած
են թէ այզպէսով
՛ի բենւք
պիտ
քէ ւինասէէւին , գրամ ան շի սակերուն
տաոբե
-
էութեան
Հետեւանքով
՚.
թուրքին
կորուստր
մեծ պիտի
րԱա
յ թէ
պրզ -
աիկ
, ատիկա
չէ մեղ ղբազեցնոէլր
: Աեզի
Համար
ա
լ ե լի Հետաքրքրական
ր ա քն է , որ
Հա յկա կանւ
Ա ա բւուս բասլատի
ամբարտակի
քուրր
, ռբ տեսակ
մր
էսղղային
Հարստութիւն
կր Համարուի,
վտ
-
ճաո քիէ ՀանուԼ ր , սա կար կութե ան առա
րկա
յ
ւլ ։։> ր -
ձեր է քիոլսերու
կուլմէ ՚.
Ջենք
։լէէւ ր։էտն։ա
ր
:
Եւ ա րձանաղ ր ե ցինք
՛հ րո
-
զոէ թիւնւր , որ նոր ապացո
յց մ բ կ՝ րն՚ձեռ է մեղի
,
թկ էէեր ^անձկէսխ՛^ ու ՀՀայկական–;^
ռեսպուրլիկայի
մէք էոէր
տիրակասնբ
բնաւ
Եշ՚եւանբ
չէ ,
այլ
Ա ո՚սկուան
I՛
(Խմւ>ագթակււ։;ն ՀԱՅՐԵ՚1ւ1–՚1^ի)
ինչպէս
ոբ անոնց
տէ րերր
լնա քինք •եղան։
Այսօբ
ուան
երկաթուղին
չաբաթր
մ իմ իայն
քանի
մը ան
գամ
կ՚երթեւեկէ
Աէթէմքւոն : Թուրք
թղթակիցը
գանգատի
թէ
չկայ
,ոչ Հսւնգ^տաւէտ
՚ զ ՚ ^ ^ ^ ո կ ^ ել
ոչ ալ ճաշարան,
I
Ջեմ գիտեր
ոբ
1915^1
(աքսորէն
վերք)
մեծ
ՀրգեՀԷ
մը քաղաքին
երեք քառոբգ
մասր
այրե
ցաւ։
Աւրիչ
քազտքնեբու
մէք ալ մեծ
Հբ՚լեՀներ
պատաՀեցան
, ինչպէս
1885/5/
ել
1894/5,,
բայց
այն ատեն
Հայերու
ճաբպիկ
բազոլկնեբոլ
մի^ո
ցաւ աղէտբ
կբ սա Հմ անւա փա կռ է է ր եւ նոր շէնքե ր
կբ
շինուէին
:
1915/5/
ՀբեՀին
չկային
Հ այեր
Որ
օզնէէէլթեան
Հասնէին
։
առաք
քս արբերգ
, Ա ալաթիա–,
Ա ե բւսս -
տիա,
թոգատ
, Ամասիա^ Հաւզա, Աամսոն
աւզբանք
փռխաղբոզ
կառքեբր
եւ Ամասիոյ
տասնեակ
պան–
դոկնւեբր
ճամրոբգնէերոփ
լեցուն
էինւ։ Աամսոն
զրե
թէ
ամէն
օբ չոզենաւեբ
կուզային
ֆրանսական
,
իտալական
, աւսաբիական
, ռուսական
,
զեբմանա
կան
աոլրանւքնէեբ պտբպելոլ
եւ լեցնւելու։
Այսօր
չաբսքթր
մէկ
կամ
երկու
շոզենւաւ
միայն
կուղայ
:
Թղթակիցր
կր
յիչէ
մեծ
Հայրենասէր
ել բա
-
նտստեղծ
Զիա փւաչան , որ
1860/՚ւ^յ
Ամասիա եկած
է
իբրեւ կաոափարիչ։
Ատերիմ
րնկերր
եղած
է Աուլ
թան։
Ազիւլին , ՄիւտՀատ
փաշային
ել Գր • Օտեա
-
նին։
Թ՚լթակիցր
կ՝արձանաղրէ
Զիա
փաշային։
մէկ
խօսքր–
ՀԲրիստո՚նէից
երկիրնւերբ
պտտեցալ
բս–
քանւշելիւքնւեր
եւ նւոր նոր շէնքեբ տեսայ,
ի՛սկ
///-
լամ ե րկիբնւե բու
՚քէք աւերակն
ե բ մ իա քն տեսայ՝»
:
Անւոր Ամ ասիա
ե կած
ատենւ բ Ամ տսիան
. ա ս,
խեւլճ
եւ ազտ՚էէո
քէէ։։լաք է եղեր , ինւչպէս Ա^ատօ
-
լուի
բոլոր քաղա րն,ե բբ : Եշիլ Ըբմագ
կամ
Ա
Վ
Ի"
ղե։որ
քաւլաքին
ճիշզ ։քԱաե,քէն
կ\սն։ցն,ի : Այգ
ղե
տբ
ա։քէն
ւլարն։սն
ձիւ՚եւսՀալի
՚՚Լ
կր յոբգի
, եւ քա
• ,
ղտքր
շարսւլթ կամ
ամիւսԼերոփ
քոլրին։
մէք կբ
մր–
նայ
եւլեբ։
Իր աոէէէքին
ղործր
կ՚րլլայ
զետին
եր
կու
աւիեբուն
փրայ
սլարիսպնւեր
շիւնել տալ
: Եբկ
բորզ. էէլ ա տ ո լՀ ա ս ր
.
Ք՚՚՚՚լաքբ
լեռ՚՚-ե
րո։Լ
շբքապատ–
ուած
րլլո՚լոփ
, երբ էէսէստքւկ սւնձբեւ
գաբ
,
ւքեծ
, Հեղեւլնւեր
ճամ բունէ
ւիրէւյյի
տոլ՚ներբ
կբ
քանէւյ է ին։ :
Այ՛լ
Հե։լեզնւե րբ էք եւլւքացնե լու
Հ ւււէքար
կբ կա։։
։։ւ
ցանւէ ւէեծ թուէքբԼր
: Յետոյ
քաղաքբ
կոյուղի։
չու
նէ է բ : քյ.՜ոնւերէն
ւիսււլուլ սքանչե
լի։ քուրերր
, Ա օփոլւր
Փ"ւնէռ։լւ
եւ Ջաքւոլլար
եւ Աճէմալի,
քազայ^ին։
մէ^
կր րամն։է , եւ կբ կա՚ռւււցանէ
շաւո մր
ազբիւբնւեբ։
Յե։ո։։յ
ք՚սղաքինւ
ճիշւլ կեղ ր։։ն։ի թրքէէւկան։
ղե
է
՚եզ^^
մ անէստուն բ եւ իսւէււլաիս ո րղ արանէբ քանգե լո վ , ա,.
նոնւց աեղ
ղպրոց
ե։ իէանւո ։ թնե բ կառուցանել
կ
ղէ,
/ոա
լ I
ք՛ր վեբքվլն
՚ լ ս բ հ ր
էլբլլայ
Հսկայ
մամացռյցի
ա շտա բակբ
ել
կ։։ւ ւ։ ռ։ ՛իա ր ա կ ա՛՜ն ւէ՚եծ
շ է ն՚քբ :
Շատ
ղեւլեցիկ
ել ճաշակաւոր
: Այ։լ
չրքանին կառաւիա–
-
րէսկան։
էէլւսշտօնւասւո
ւ1ւ
բ
՚իոքր
շէն՛ք մբն է
եզեր ,
բաղկա
ցս։ծ ղատա րանէ
մ ր ։ Երբ
ա յգ Հսկա
լ
Հ
^ղօ–
նաք՚^ր
կր սկսին։
չին՛ել,
ամէն մարգ
կր
ղաբմա՚եայ,
նոյնւիսկ
իր մտե ր քււքնւերբ կր Հարցնեն
թէ
ի՛՞նւչ
պի–֊
ւո ի րնե՛՛ն այսքսւն։
մեծ
ԼԷ^՚ՔՐ ՝• Զիա վ^ա՚շա կբ պէս -
աասիսանէ
•
Օլ՛ ՛քբ ա յս շէն՛քբ
։։լէլ։ոի։կ
սլիտիւ ւլա յ
եւ սլիէոի ստ իպո
լ ինք աւե
լի մ ե ծ ր շինելու
: Արգա
բեւ ,
1908
/5ւ
այգ
մեծ
շէնքին
քով
ուրիչ
մր
շինւուե–
ցւսւ։
Աքմմ
աքղ մեծ
։^զօնաք»ն
։ւ։լ այրած
է ։ Շէն—
քին։
շինու թիւնւբ
ղեռ չլրացած
ԱիտՀատ
։իա շա
յի
կոզմ։էէն։է , Պոլիս
կբ կանչուի
, Զիա
չուղեր
երթալ.,
բայց
սէոիււլոլած
էր Համակերպիլ
: Իր
մեկնւոււքէՆ
առաք
Հ րամե շտ ի ճաշ
մ բ կուաա
յ Հբալիբելուի
բո
լո ր ե րեւե քինե րր : Ի էէ էլր ահ՜ բւս՚նաստեղծ
ութ ի՛ւն
ներ ր կուտա
յ աշուղն^ երու
ո րպէսզի։
երգեն
: Այն
ա–
տեն
կր սկսի լալ եւ 1լ բսէ •
ղՋկրցայ
լր՚՚՚Անել
ծրաւլիրս։
Այս
՚լեալւ
ռր կ՝անցն։ի
քաղաքէ՚ե
, պէտք
է նւտւարկելի
րլլայ կապուած
Աեւ կովուն
: Այնւ
ա–
աեն
պիէոիւ զտրէլան.էսյ այս եբկիՀրր
եւ ղուք
պիտի
ազօթէք
Աստոէծէէյ
տոււււծ
բա ր իյւնե ր ո ւն
Համար»։
Ին։ք ղ^՚աց եւ իր ծրաղիրր
մ՛նաց
մինչեւ
այսօր՝
90
տարի
անղ րրծւսզ րելի
եւ քաղաքր
սուրաց
ԴԷ՚ՂԻ
կոբծանում
եւ աւերակ
:
Եթէ
Թուրքիան
քանի
մբ Հարիւր
դաւանսււիոիս
Աելանիկցիներու
տեւլ ունենար
քա՛նի մր
տասնեակ
Զիա փաչաներ
, աբղարամիտ
, Հայրենասէր
ել ւո–
ւլատամիտ
, այսօբ
թուրքիան
զրախտի
մր փեբած–
ուած
պիտի
բլլար
: Զիա փաչան
կր
սլատկանէր
Թուրվէիոյ
աոաքքն
Ա աՀմանաղ
րութիւնր
յօբին^ող
ՄիէսՀատ
վ.աշ.է,ներու դպրոցին
: Զի՛ս
փ՛ոշային
օբոփ Ամասիոյ
Հայ եւ թոլ^ք
բնւակչութեան
յա
^
բաբեբութիւնբ
այն.քան բարելաւուած
էին որ ա -
ոաքի՛ն
թուրք
եբեսվւ.
մողովին
պատգամաւորը
Հայ
մբ եղած
էր, Գէոբգ
էֆ • Փափազեան
, նշա
նաւոր՝
իր մեհ ճաոոփր։
Այգ
ճս։։ւբ
մեծ տպաւո
—
բոէթիւն
գռրծած
էո աղատամիէո
Թուրքերու
փր -
բս-ք, աքնողէս
որ
25
աաբի վերք Աեբաստիոյ
կոլ
-
սակս՚լ
Րէչիա
ԱքԻֆ փաւշա , նոյնսլէս
ազատամիտ
եւ. աբղա՚-ամիտ,
երբ առիթոլք
մր Ալքասիւս եկած՜
էր,
աեղեկութիւններ
կ՝ոլղէ Գէոբգ
էֆ՚ի
էքւսսինւ։
կր ւէլսւտաէէիսա՛՝ են։ թէ մեռած
է : Այն ատեն/ կր
Հւսբ–
ցրնէ ք՛ ո րնտ սն ի,թիւն։ մասին։
ել երբ կ՛՛բսե՛ն թ է զա
ւակ
մբ ունի,
կբ էլանչէ
իո քոփ
եւ մսւսնաւոբ
մե
ծարանք՛
ե ր կ՝րն.ծսէյէ , յիչելոփ
Հօոր
իսօ՚ւած
ճս։ -
ռր : իյեզճ Զե-ա փաշա
ա չքե րղ բաց
եւ ողբա
Հայ–
բենիքիզ
վրայ։
Մ–
ՀԱՃԻՃԱՆԵԱՆ
Fonds A.R.A.M
