4
1^ ^ * է
անոնցմէ 1ոլրը .
Այս
ընգՀսւնու-ր բնորոշոլյքէն ետք, ա -
•*֊եչփ մօաենա լով
Հայ քեբթուլին
, շսենք թէ
"՚-ր է իր ՚"եզր մեր
բանասաեզհ-ութեան
մէի
Եթէ թեհի Հարցլնէին թէ որո՞նք են մեր
չով այն ղմոթային սլայմաններր , որոնք
մեհագոյն գէմքերր, պիաի կազմէի "՚յԳ
ցանկր Հեաեւեալ ձեւով , Պ • Գուրեան
, Մ .
Պէչիկթաչլեան
, Ա ՚ Աեհարենց , Աիաման
թօ,
Հարռլման, ՑովՀ–
թ ո լման եան , Վ–
Տէրեան, Վ, թէքէեան , Ջարենց
ու. Ա ֊
Հարոն է
Ի՜նչ գեղեցկութիւն եւ ի՛՛նչ այլազանու
թիւն աաղանգներոլ . . .
Ընղո լնեցէք որ այս սւասլլ
քերթոգներր
Հպարաոլթիլնր պիաի կազմէին
մեզմէ
աասնապաաիկ աւելի մեհ ոեւէ
ժողո -
վուրգի
Այսաեղ է մանաւանգ մեր մողովուրղին
մեհութիւնր։ Ասով ենք մենք մեհ, մեր
քերթողական Հանճարով :
Համեմաաահ մեր թիւին, նկաաի աոնե–
Լով այս ղմոիային պայմաններր , որոնք
մերր եղան այղ Հարիւր աարիներոէն
րն ՜
կացքին , Հրաչք մրն է այս
X
. ՚
Երր ղիաենք մանաւանղ, որ ղեո.
ուրիչ
ներ կան, աասնեակներով, նոյն մամանա–
կաչրքանին մէք, որոնցմէ աոեուագն քա -
նի մր Հատը կրնային իրենց տեզերր ու
նեն
ալ իմ կաղմահ ցանկիս մէք
ԱՀարոն ունի իր ինքնա յատուկ
աեղր
մեր րանաստեղհութեան մէք ։
Այգ աեղր ինհի յստակօրէն պարզուե ՜
ցաւ անմիքապէս որ նեաուեցայ «Աագա–
ղաթներ»ոլ
«ՊոՀեմականք^ի
ընթեր -
ցումին մէք ,
վերքին
Հ ամ աչիւարՀա
յին
պատերազմի նախօրեակին : ԱՀարոնն էր
որ
ինհի թելագրեց այգ պաակերըւ
Մասնաւորելով արեւմաաՀայ
բանաս -
աեղհութեան մասին, սեղմելով պաակե -
րը, այնպէս ինչպէս կ^ընէ չաբմանկարի
օփէր.աթ–էօրշ
աւելի յսաակ ունենալու Հա
մար տեսարանը , ես աեսայ հով մը,
լոյսի
խազերով հփոլն Հրաչա լի հով
մը
Պեարոս Գուբեանբ այգ հովուն լճական
երղն է, այն աոաքին երգր որ մաս կր
կազմէ Հեղուկ աարրին , աոանց որուն
հո
վր հով չէէ
Րն1ւրգ(ւ
է Գուրեանր։ Մեհա -
ըենցբ՝ այղ հովուն լոյհ մակերեսին ՛Լր՛"յ
յամեցող Հողեթբթիո մեղեգին : Աիաման–
^օն
ինհի ներկայացաւ քուրերուն ընգեր–
քէն
մայթքող Հրեղէն սիւնի մը մրբկային
ոբուոումով; Հերոսներուն սուբերը կայ -
ծ-ակներ կ՚արձակեն Հոն, եւ. ուր ամէն
ինչ
կը ստանայ արիւնի
ղո յն • պերճաբարրառ.
այգ երգը ՀեաղՀեաէ կր վերահուի
, լացի
ել սբաակեղեք ճիչերոէ,
է
*Լտրումանբ՝ ամբս՛լք հորիզոնը
բոնող
Հրաչա լի Հրախաղութիւն
մրն է , գոյնէ
Ր՛ոլոբ նրբերանգներով
, մէկր միւսէն ա -
նակնկալ ու գեզեցիկ Հրթիռներով :
Ալ աեղ մնւմ^ց ԱՀարոնին \ իք՞ ւբ է ԱՀա–
բոնը այնաեղ; Զկայ՛ ԱՀարոնէն
գրեթէ
բան
չ^երեւար մեզի։
Անոր ապաբանքր որովՀեաեւ չի բարձ -
բանար հովուն վրա յ , այլ կառուցուահ է
քո
ւր երո
ւն տակ ; ինքն է որ այնքան գե -
ղեցկօբէն ցոյց կուաայ իբ բնակավայրր ,
երր Հագխւ մօտեցահ ենք իբեն՛
ււիրակարօա լուղորդ, սի՛րտ իմ կարհվէր,
Ես քու ծովդ եմ, վըրան գիշերն սաա -
գաստ •
Խ՚ւր յատակէն հրրեք, երրեք չելար վեր,
Խեզդըւելոլ վախն ալ չըրաւ քեզ ը^զաստ:
Ու ղարձե՜ալ ինք է որ, իր բեակավայ -
բէն
յետոյ
, կր րնորոչէ իր եբգին
րնո
լ -
թր,
նոյն քերթուահին մէք՛
Այդ ի՜նչ պապակ անդընդային իաւարի ,
Եւ խաւյարն ի՜նչ աշխարե կախարդ կինե
րու •
•րօէւյց կը մեկնին մարդիկ միշտ լռյսր բա.
րի.
0 ՜ քաո.ասռւն տարի է լոյսն է հեոաւ :
Ո՛չ երկինք կայ , ո՛չ արեւ, ո՛չ ալ նըւագ,
ԵԼ լալ է ռբ դուն սվկէանէդ մեղսայոբդ
Վեր չես ելլեր, այլ ձհոքեբով քու ա՛նյագ,
Կր պեզես գիս անդուլ , լուզո՚րդ սեւա ֊.
մորթ :
Հոգ եկան
ւլա ղտնահ ահ
ո լկ
հովե բուն
բանասաեգհն է , ուրեմն , ԱՀարոնր • Նե -
բաչիւարՀի բանա սաե ղհը
յ
Գիտենք ռր բ անա ս տ ե գհ ութիւնբ Հետ -
ղՀետէ կ՚ապաստանի իր բուն կալուահին՝
մաբղուն ենթագիտակցութեան
չփոթ ,
բայց Հրաչալի բնա զաւա ոնե բուն մէք
յ
)- Մանբամ ասնօրէն նկարաւլրելէ , իր րո -
չոր
գրսերեւոյթներուն
մէշ տալէ
յեաոյ
«Արաաքին աշխարեը՝
արգի րանասաեղ .
հութիւնբ Հեսիաղօաութեանց նոր ղաչաեր
կր փնտ
ո֊է
, սոլղուելով մաբգկային էու -
թեան ամէնէն անհանօթ եւ թաքուն խո -
րութիւննեբուն
մէք։ Բանասա ե ւլհութեան
գեբագոյն նպաաակր այգ նեբքին աչխաբ–
••ր աալն է առաւելապէս : թելագրել եւ
արտայայտել
ինչ ռբ կայ մեր մէք, անտե
սանելի , աննկարագրելի
, յաճախ անրմ -
բռնելի :
ԱՀարոնի քեբթուահր կր Հետեւի այս
ուղիին։ Նոբ է ան իբբեւ խորք, ոլ կա -
ռոլցոլահ քերթողական նոբ թէքնիքով
I
Արգիական իր առաքագրութեամբ
, նաեւ
իր րերահ պատգամով՛. Ժայթք մր չէ ան
երբեք՝ գէրւի աբաաքին աչխարՀ ը։
Մեր
աչքերուն Համար չկայ այնտեղ Հըախա -
ղութիւն; •Բերթուահը Հազիւ հնահ, կր
խորասուզուի ղէպի նեբս , կը աարահուի
գէ"էԻ ի՛՛՛րերը այն մթասքօզ հովուն, որ
բանաստեղհին նեբաչխարՀն է :
՛՛իմացական բարգ ռւ աարաՀամ պտուղ
մրն է այգ քեբթուահր
, որ իր ամբողք
սնունգր կ՚առնէ Հողիէն եւ ուղեղէն , մինչ
մինչեւ Հիմա եղահներր, մեհամասնու -
թեամր, կր Հասուննային սրտին յուզում–
ներէն միայն ;
ԱՀարոն , ուրեմն , կը չարոէնակէ ու
կ՚ամբողքացնէ արեւմաբ՚Հայ
քերթողական
մեհ
չրք՚ոնր , որ կր սկսի Գուրեանի փա
յ–
լակնային երեւումով ՈԼ կր յանգի , իմա–
ցականութեամր Հաօունցահ՝ արգիական
արուեստի այս խաացահ բիւրեղացման
է
Ֆբանսական բանաստե՚լհութեան
մողա.
կան քառեակն է որ ԱՀարոն կբ փոխաղբէ
Հայ քերթողական
ստեգհագորհութեան
մէք . Պօտրլէր , Ռէմպօ , Աալարմէ եւ Վա.
ւէրի
Պիտի ուզէի որ ԱՀարոն գրէր այգ չորս
բանասաեղհներուձ
մ ասին
գԻՐՔ
մը, իր գեղեցիկ արձակով, բացատրէր ա–
նոնց մէք թաքնուահ լոյսերր՛. Իր
քեբ -
թոլահներուն մէք փոխաղրելէ յետոյ ա -
նոնց մ ո գութիւնր
, բացատրէ բ նաեւ , Ե ՜
բեւանէն մինչեւ Ափիւռք Հասակ նետող ե–
րիտասարղ ու պատանի
Հա
յո րգինե բուն
այգ մոգութեան ղաղանիքներր։ ՎսաաՀ
եմ որ այգ գիրքր
՚ոէՔՐ
պիտի բանար չա–
աերուն , բանար Հոգին անոնց ստեղհա–
•գորհութեան նոր գեզեց կութիւննե րոլ :
ւ"
Կը խնգրեմ որ անպայման գրէ
"՚՚յԳ
մտտեանր , ոչ ոք կր
ճանբայ
զանոնք
այնքան խորապէս , որքան ինք է
Ու, այժմ, վեբքա ցնենք այս Հապճեպ
մտահումներբ ; ԱՀարոնի ղորճ^ին վերլու.
հումը կը պաՀանքէ նոյնքան խոբ ու բհա֊
խնղիր աչխատանք , որոնք Հարկ
եղահ
են կառուցանելու Համար զայն :
Վեբքացնենք , փոխ առնելով քերթոգա -
Հայր Տանթէի խօսքերը
՚ ՚ ՚
։\
Հայե՛ր, պւսաիւ ըրէք վսեմական քեբ
– յ
թոզին
Կ՛ ՓՕԼԱՏԵԱՆ
ԿԱՐԳԱՑԷԲ ԵՒ ՏԱՐԱԾԵՑԷ-Բ
«ՅԱՈ՝Ա^»^
ՀԱՅԱԱՏԱՆԵԱՆ ԵՐԳՒԾԱՆ՚Բ
(Լ^յս է սւեսնում եարիւբ
ոաարին մի ան գամյ
աՐԱԳՐՒ
ԿՈէՄԻՑ
Զանաղան խմբաղըութիւնների
եւ Հրա–
աարակչոլթիւննեբի
Հասցէներով չարու -
նակ ստաց ւ ում են բազմաթիւ նամակներ ,
որոնցմով ոբոչ Հեղինակնեբ Հարցնում
են՛
էԵ՚^ՐԲ
է ապուելու
իմ նիւթր » ;
իսկ
նիւթր , պիտի ասել , ՚քյողոլց ղրա՛
նւում է գամբիւղում
: Տեղեկանալով այգ
մասին , գրանց Հեզփնակնեբը ղրում են
բագմ
աթիլ
նո ր
նամ աէ^եր ,
որոնցմ ով
յա յանում են իրենց րողոքր եւ պաՀան -
քում են Հանել ղամրիւղփց անարգարացէօ–
րէն մեբժուահ նէւթբ եւ տպաղրել :
ք^գառաք ՛լնալով այղ Հեղինակներէն ,
մենք, բացառութեան կաբղով, Հաւաքե -
ցինք գամրիււ^երից որոչ նէւթեր
ե՜լ տ ր–
սչաղըոլմ ենք՝ յանձնելով գրանք րնթեր–
ց՚՚զփ գատաստանէն է
**•
ԾՒ ԸՆԹԵՐՑՈէԻ ԿՈ՚ԼՄՒՑ
Տարգելէ բնկեբ խմբագէը
,
Մեհ
ձանձրոյթով կարգացէ ձեր խմրա–
ղրահ
Զ^ւ՚՚մբիւզ
գարագիրքը ֊ Ասում եմ՝
մեհ
ձանձրոյթով, որովՀետեւ ոչ մէ նո–
րութիւն չգտայ այնաեգ՛ Այգովէոէ Բ՚"Գ ~
մաթէլ նէւթեբ ես յաճախ եմ
կարգում
մեր
մէւս պարբեբականներում եւ նոյն -
էսկ առանձէն գբքեբոՎ •
ինձ Հետաքբքրում է, թէ էնչու Համար
նոյն արժէքէ նէւթերէ մէ մասը ղնում է
ապաբան, իսկ մէւս մասը՝
զամբիլյլ ։
Գուցէ ղրա պատճաոն այն է , որ
ղուք
չունէ՛իք մեհ զամբիւղ; Այղ գէ՚ղքում ես
կաբոգ եմ տբամագրել էմ ունեցահբ , որ
չատ մեհ է ։ ճէչղ է , գեռ սբանից մէ քա
նի օր առաք գա չիքն էբ իմ ձեռագրերով
,
բայց այժմ գատարկ է, որովՀետեւ էմ
ձեռագբերն արգէն տպաղրլոլմ են ։
Մի խօսքով , խնղբում եմ րնգարձակել
ձեր
ղւսմբիլգյը, ոբպէսզի բոլոը գրա աը -
ժանի նիւթեբր գեաեղուեն այնտեղ • ՝՝
ՄԿՐՏԻՋ ԱՐՄԷՆ
*
• *
Վիպասան Հաստենցէ վէպէ քննա րկու -
մը, որ աեգի էր ունենալու Գրոզնեբի Տան
ղաՀլփճում , յետաձգուահ է տեխնէկական
ւգաաճաոներով
ՎԷ՚ԳՐ Գ՚^^ԼԻ^Ի
ղոնե -
րէց չմտաւ ներս ;
աՆՈՒԹԻ ՎԱՐՒՋԸ ԵՒ ԵՐԳԻԾԱԲԱՆԸ
Երգիհական բաժնէ վաբիչբ Հագէւ էր
խորասուզուել, երբ յանկարհ ղուռբ բա– -
խեցէն
.
Մ աէ՛ք , ասաց նա :
Ներս մտաւ միքաՀասակ
, կարմէր այ -
տերով , գէրռլկ մէ մաբգ եւ քաղաքավա -
րութեամ ր բարեւեց երգէհակտն
բ՚յւժնէ
վարփ^ն ՚^Բաժնէ վարիչը նբան ա^ոռ ա–
^ՅԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ
(46)
ԵՐԿՈՒՆՔ
•
ԳԼՈՒիյ
ժ.
ԻՇԽԱՆԱԶԱ՚ււՑ ԺՈՎՈՎ ՄԸ
Ցովնան եւ Գուբգէն լուռ կր կենային եւ
բերան չէին բանար - իսկ Աչոտ տեսնելով
վիճակբ՝ գարձալ, յանկարհ
, այս երկու
քին «գուք, բսաւ, ամենեւին բան, աոա -
քաբկութիւն չունինք րնելու
3> :
\
իմ առաքարկոլթիլնս երկու
Օր
առաք".
քեցէք այգ մեհ ժողովքին մէք՛ ես կը
յուսա յի որ եկեղեցական
իչիանութիւժ
գլուիս կանգնելով ազգին, կրնար Հրաչք -
ներ
ղոբհել. նա չուզեր չ՚ոբմիլ՛
ղուք էլ
կարելի է իրաւունք ունիք
՛Այս
իչի՚անա -
ղուն եբիտասարղոլթեան
վրայ յոյս գնե–
լւ՚ւ եւ փրկութեան
նչոյլ մբ փնաոել/էԼ :
Ես այսաեղ այս ժուլովքիս մէք, անյաբ -
մար անձ մր կր զանեմ ինքզինքս , ոչ իչ–
խանագն եմ ել ոչ երիաասարգ . ուրեմն ,
լռոլթէւնբ իմ բաժինս պէտք է լինի ••
• Աովնան եգրայր, երկու
Օր
առաք
այն
ժոգովքին մէք ուր ատենաբանեցիք, կաբ
հեմ թէ նոյնպէս իչխանագն չէիք , եւ
ժո.
ղովքր կաթողփկոսի ու մեհ նախաբարաց
մողռվք էր ,
Առանց այս խօսքեբուն Հեգնական մա -
սին ուչաղրութիւն
րնելու, միամիտ Հ-ոն–
գարտոլթեամբ սլաաասիսանեց Տո՚ինան •
կարելի է ես խարուեցայ եւ Համար–
ձակե ցայ խօսելո լ սոսկական ռամ իկ մը ,
վասնղի ալեզաբգ կաթողէկոս մբ Հոն նա–
խագաՀ կբ տեսնէէ ժողովքին , եւ
՚ոյգ
կրօնական ղլուխր կր կաբհէի թէ
ինձէ
պէս կր Հասկնար Լուսաւոբչայ
ժողովոլր–
գը
, էնչպէս առաքեալը կը կարհէ , որուն
առքեւ «ոչ ազատ կա յ եւ ոչ հառա յ , տ
յլ
ամենայն ոչ մի ի ՚Բբիստոս Տէսուս
Տ ;
Աւ
ես այղ Հաւասարութիւնը ոչ
իչխաՆոլ -
թեան եւ ոչ մեհութեան առքե կը փափա–
քէէ,
"՛յլ աՀաւոր վտանգէն ուր կը ղըւ1 -
նուէ այս խեղճ Հայրենէք
Վաանղը
ղ արձեա լ նո յն է ՚ եթէ ո -
մ անք հե րութեամ ր ,
ոմ անք անձնական
չաՀերով , ոմանք քէնով կր մոռնան Հայ
րենեաց վէճակբ , Հաւասաբապէս յանցա -
լոր են :
Այս
խօսքեբուն վրայ Գուբղէն թէպէա
կամաց, բայց ի րնէ որոտաձայն պատաս
խանեց .
Իչխան քաք,
ղ ՛ււք երբ այս ժոգովքբ
Հրաւիրեցիք, անչուչա
, այս վիճակին
ղարմ՚սն մր ունէիք ձեը մտաց մէք , աս -
չուչտ առա քա քկո ւթիւն մր պաարաստահ
էիք
, ինչո՞ւ ժամավաճառ լէնխնք , խօսե •
ցէք Համարձակ
է
ԾԵՐԵՆՑ
ԵՂԵՕԵՐԳ ՄԸ)
կածանն ի վեբ, կածանն ի վեր
Մենք երկու սիրտ կարեվհբ.
կածանն ի վար, կածանն ի վար,
Մենք երկու վարդ հողմավար :
1հսւյծստ. գիշեր, պայծստ. դիշեր
֊
Ո՜հ, մի՛
յիշեր, մի՛ Յիշհր ֊
Լուսնին լոյսով սիրտըդ րացի ,
ԵԼ կւււրդացի ու լագի :
է՛
.՚
1՛ • •
կածանն
՚վ1^ր, կածանն ի վեր,
Երգն է սըրտին կաբեվէր.՛
կածանն ի վար, կածանն ի վար
Մս*են է վարդին հողմավար :
(Երկնէբ երկէբ)
ԱՀԱՐՈՆ
ռա քարկեց ել Հարցրեց ՚
ինչո՞վ կարող եմ ձեզ օգտակար լէ -
նել
։՛ • . ֊
—. ծ»
խանութէ վաբէչ եմ եւ եկել եմ
ձեղ
մ օա բոզոքելոլ :
—
Ո՚^բ նէւթէ կապակցութեամբ ;
« Իլանոլթի վարիչը» վերնա՚ղիրը կը–
Բ"Վ
^.երԹ՞՚^Ի
^ "բի ՛քէք
Գ՚՚՚֊Ք
հիհաղում
էիք
...
Առեւարի ցանցի անմեղ
՚ գառների՛*
վրայ
,
րնգՀատեց երգիհաբանը : է
Առեւտրի ցանցում ի Հարկէ կան ղեղ–
–հարարնեբ , իսաբեբանեբ ու թալանչփներ ^
Բ՚"յՑ Գ"՚–ք ոլէաք է նչէիք նաեւ ագնիւ աչ
խա տ ո ղն եր ին
։
— Այգ Հարցում արղէն ժա՛նրն է մեղա
ւոր
1
\
Ժա՚^նրբ ով է , ես նրա քէթն ու
մը–
ռոլթը կը շաբղեմ ;
Երղէհաբանբ բաբձր հէհաղեց ել բա -
ցաարեց , թէ էնչ բան է երղէհաչւանու -
թէւնը :
— Եթէ ՚գուք ագնիւ մարգ էք , — ասաց
նա ,
բոլորովին պատճառ չունէք ՛իրր -
գովուելու անաւ^իլ մաբղկանց մերկաց -
ման Համաբ :
ծ« * • •
ես . . . չաա ուրախ եմ ոբ հա
նօթացանք : Ոչինչ , չաւ ժանր է , գուք էլ
լալ մարգ էք երեւում
, իսկ ես վախենում
էի, մտքից ասում էի, որ եթէ այսօբ մեր
Հարեւան խանութի վարիչին կպաւ, վաղն
էլ մեր խանութին կը կպչի
ԵԼ խանութի վարիչը գր"լանէց
Հանեց
յոլչաաեարը
, վեբցբեց ղրէ^ ու ինչ որ
բան
ղրեց, ապա գարձաւ եբգէհարանէն •
ԱՀա մեր խանութէ Հասցէն . եթէ ՛՛ր
ել է բանէ կարիք ունենաք , եկէք մեզ
մ օա :
ՀքնորՀակալութի՜ւն
, եթէ նոր թեր
թօն գրեչու կարիք լէնէ՝ ես նկատէ կ՛ու -
նենամ ձեբ Հասցէն , ասաց եբղիհարա -
նր հիհաղելով
ւ
6ՈՒԱԻԿ
ԽԱՆԳԱՄՈՒՐԵԱՆ
Հա յֆէլաՀարմ ոնէա յի այս աարուա յ ա–
ֆէ չում ճէչգ է գրո լահ
«կարսլիս» անու
նր։ ինչսլէս տեսնում էք՝ գրագիտոլթիւ–
նբ մուտք է ղոբհում նաեւ թատրոննեբր։
Հերթը գալէս է լեզուաբաններէն ;
**
Շարժանկար սիրոգների
րագմութիւնբ
անձբեւի տակ Հերթի էր կանգնել
տոմս
ձեռք բերելու Համար։ ՊաաաՀաբար այգ–
տեղից անցնում էր կուլաոլրայի
մինիս -
տ բութեան
( մ չակո յթի նախա բար՛ք ւթեան)
մփ՜ աչխաաակից ; Նա վրգովուահ
մտաւ
վարիչի առանձնասենեակր եւ ասաց ՚
Այո
Ի՛նչ խայտառակ
Վերարերմունք
է մաբղկանց նկատմամբ , որաե՚*ղ է սրա ՜
Հէ վաբիչբ •
Գնացել է
եիւմանիգմ^
մասէն գասա -
խօսութիւն կարգալու
,
պաաասխանեց
աեգակալբ •
(Չաւլուած «Աով– Գրա1կանութիւն»էն)
ՎՐԻՊս.1 ԱՀարոնի մեհաբանքէ երե
կոյէն թւլթակցութեան մէք տպաղրական
վբէպումէ մր Հետեւանքով յիլուահ չէբ
Օր՛ Ա. Փիրփիբեանէ անունը, որ ղեղե ֊
ցէկ
ուղերձով մբ նեբկայացուց ԱՀարոնր.
էբրեւ Գպրոցասէրէ ուոուցէչ ,
Fonds A.R.A.M
