€6 ԱՌ Ա Ջ
9
ՒՐ ՀՈԳԵՐՈ֊Լ ե հ Վ է ճ ե Ր Ո ւ
*ի/,չ,ման
1յ,ւցչ.սւլ–՚իեւքււ1լլ"ւ՚ւ՚ւ
1լքւււ,ավ -
ցոլթիւ-նւչ
ւ՛ւ՛ ընղՀ անո
ւլւ յալովր
ղո ւմ ա -
բեց Մէւեչվոչ. մէլ
(1ս - 14
Ա՚՚՚֊լէ»)
•.
Գերմանէոյ
մէչմէնչեւ
11)17
Կո՚րլ
Մարքոէ
, Ֆլ՚իարէխ
էն/լըլոէ
շաւղով
րն -
թացող
1չու.ոուկցուչյէւնր
եղած է
Աոցէալ
Գեմո/չրաա
կո ւս ա 1չց ութէ
ւն ր :
Համայնա–
վարներր
առաչէն
րէւգՀ •
սչաաերաղմէն
^աք Հրապարակ
եկան էրր ամենաձաէւա -
կողմեան
կուոակցութէւն
, որ կ՝ոււլէր յա-
իղյյ՚ւել
ր1ւկերվարութէւնյլ
րռնէ ուժով ,
աններող
յեղավախութէւնով
եւ ռամկա -
պեաական
ամէն
ձեւ ոանակոէւելով
;
Աոց
. ՚իեմոկրաաներր
Աուղուոա
Բերե
լէ , Ռողա
Լուքոենրուրղէ
, Կարլ
էէրկ -
ն՚եչաէ
ուղղութիւ-նով
կրպայքարէէն
կայ.,
ոերական
կառավարութեան
ղէմ,
էձար ~
աա րու րուե ս ա ի
մ էա–,եծան
աէրերուն գէժ
/իայխսթակէն
մէք եւ մամուլով։
Ա էայն
Գերմանէոյ
պարաոլթեան
Հեաեւանքով ,
Աոց
. Դ-եմոկրաա
Հերմակ,
Ա էւԱրր եւ
Ֆրէարէէւ
կրերա
սաանձնեցէն
պեաու -
թեան
՚էեկր : Վ^այմարէ
ոաՀմանաղրու
•
թեան
Հէմքով
, ռամկապե աական կարգ ու
ոարքր աէրեց
մէնչեւ
1933
քաիշաթէչ
մե–
ձամասնոլթեան
ձայնովյչ
Աոցէալ
Գեմոկ–
լւաաներուն
ՀերոայԱ,
գաչնաղրէն
ծայրայեղ
ճնչոլ.–.–
՚^Ը> Ա՛՛պ՛է
էէ՛ է՛՛՛է՛ է՝ւ՛, էնչպէս Աէլէ՛էէ"
յ ,
երկար աաեւ
ղրաւում Ա , ծա
յրա
յ ե ղ
կ՛՛՛լ ՜
մերուն
նաեւ Տ" յչ ֊ Նա ց էոե ա լ1ւերուե եւ
ղօ րապ
"՚ չ"՛ է՛ ե ր ո ւն ա ՚ւէթ
՚" " ւէ ն ղօրանա -
լու,
•էեաեւուրար
Հ է թ լե րաէլաննե
ր
ր
,
Տ՚՚յչ
Ն"՚ց է՛՛ն՛" լեէւ ր ր եւ ֊։ ամ ա յնավա
րնե
ր ր ան -
ւլործութե՚ոե
ւլաաաոլարաեցէն
Ա՛՛ց • Գե -
մո էլրա անե րէ էլաղմ ուած
ղործ ա կց ա կան
կառա վա ր ո ւթ է ւնն ե ր
ր
,
որոնք
յաքորղա
—
բար
փ՚՚վ՚՚՚թուեցան
մէնչեւ
30 ;
Տ"՚նոլար
1933
յ
երբ Հէթլէ
լ՛ էլառավա րութ եան ղր -
լո ւէւ
էւ էլալ :
Ա ոցէալ
Գեւէո էլրա տնե րր պարտուած եւ
բաետերր
լեցուած
մԿւացէն
մէնչեւ որ Հա-
մակե րսլո ւթէ. ա՛ւ, էա ս ա ումնե
ր ո վ
էրենց
կեանքր
վւր կէ. ցէն կամ ղոՀուեցտն
;
Կոլ -
սակց ութէաւն
ք^՚ք՚՚ւ՚էլլ
է։ ւ կուսա
էլց ական -
ներու
սս՚Հմոկած
վէճաէլր տեւեց
մէնչեւ
Հէթլէւ՚է
՚ղարաութէւնր
8
Ա՚՚ոյէո
1945,
երբ Համաձայնականներլւ
ղրաւեցէն
Գեր–
մ ան է ան ; «Առանց
պա
յմ ահ է սլա ր աութ է
լ–
ն^ր
սաե՚լծեց
ոլա ր ա սլո
լթ է ւն մր ոչ մէայն
քաղաքական
աեո՚սէլէաով
, այլեւ
քաղա -
Ք՛" յւ՛է՛ վ՚ոբչ՚սկան
գո բծե
րու մէք; Հեաե -
ւարար առաքէն
Համ՛ արձակն երր
ե ղան
Ա ոցէալ
Գեմ ո էլր ա ան ե ր ր
է^ ւ Հա -
մա յնավարնեբր
,
որոնք
նեբկայա ֊
ցան վրաւող
րանաէլներու
պեաերուն՝ րս -
էլսէ. լու. Համար վա ր չա կան
ղ ործունէ
ոլ ^
թեան; Ասէկա
Հաճելէ էր նաեւ
Համ՚սձայ–.
նա էլաննե րուն , որոնք
պաւոա
ս էսաէ։ ա -
տ ո ւս ւթ է էն ր սէոանձնէ. լու. էլարո ղ
մ ա ր ղէ
կ
կր վւնառէէն ; Բսկ ծանօթ էր որ Գերման -
նե լաւ
90 ՚ " " –
՚^՛" լ՛ Է՛՜ՍԱ
նա ց է ո՛ե ա •-
լէսոէ
գարձած
էէէ՛
որոէԼ~,եաեւ
՚^ ^ •՛ք
կէէէ սա կցո ւթիւն
ւլո յութ
էւն
է1
ւնեց ՛ոծ էր
\.Ղ տար է
շէս ր
1է
ւն էո կ ամբողք
Գեբ մանիս
յ
մէք եւ ամէն մաբէէ ւղաբտաւոէւուած
էր
Հ է թ էե բ ա կան ա յգ
կււ լէէ ա կց էէ լթ ե ան ՚՛
մտնելու էբր ՚էէէբծօն կամ օժանւլակ ար -
ձանաէէրէէւե
լով , բացէ օտարականներէ ւ
Ռուսէէէյ
նպէ/էաակր
բ լ լ " ՚ լ " վ
՜՛լ՛"–
երկիր
մբ
ւէարձնել
Գերմանիէոն
,
1910/»յ՛
յ՚՚՚է՚ձ ~
նտրտբեց
՝է էէէ մ՛ ա յնավա
ր եւ Աէւցիալ Գե ՝
մ ոկրաա
.էլէւ ւսա կցո ւթէ
ւննե բէււն
ւ1՚ ի սւն՚ալ
/. (- նէէբ էլէէւս ա էլց էա ւթէւն
էէ՛բ
էլ ու ւլւ1՚ե լ
, Ս Ո -
ցիալլաաիշէ Այնեայթսպարտայ
անունով
։
այսէնքն՝
ըևկերվւսրակաԱ լլ՚իսւցեսւլ կու -
սակ<յՈԼթ|ււ(1ւ :
էլ ասէկա
մաոամբ
յաքո -
էէեցալ
էսրեւելեան
Գեբմսէնիոյ
եւ. էսրեւել -
եան
Պեբլինի
մէք,
օրինակ
Կրոթէվոէ
էաէլէլէն Ա էէ ցիա լ–՚իեւ1՛ էէկբէէւ տ
՚քյ՚՚րէչ
մբն
է էւր –է՛ս էլած է ՛ս յ՛լ
«մի ացե ալ » էլէէւէւակ -
ցէէւթեան ; Ա՛ինչգեռ
արեւմաեէսն
Պերլիէն
ել արեւմտեան
Գե բ մ՚էսնի ա
ւլ.տն ո ւո էէ Ա էւ -
Ց1""Լ
Գեմոկրաաներր
սչաՀեցէն
էրենց
անէլաէ, էլուսաէլցութիւեբ
եւ
ՀետղՀետէ
ղօբսէցան
էոէէէոապած
ւէեթե բէսն
կուրթ
Շ էէււէ "՛է՛ բրէ Հեէոեւե էէէէի ; Աաէլւս յն սէրեւ -
մ էոէւսւն
Գեււմ ւսէէէ ո յ
կէէէռա էիա
րոլթեէսն
էլա ւլէէ էէ է.իժ եան աաէ։ն Աէէց. Գե էէ էւ էլբէո տ
էլու–
"՛՛՛էլց
"՛թ
էւն
ր մնաց
լ^՚գղէմ
աէլիբի
ւլե
րին
մէք,
էւրով֊,ետել
Ատլնաոլբր
յաքո
ւլէ. ցաւ
է լ էսւլձ ե լ
ղ էէբծա
էլց ական
էլա Հ լի ճ մ բ իբ էււ
մ՜ եէէ աեձն աւո բութե ան
չ՛՛ւլ՛ ք : Բբիսսէէէ -
նէէսկտն
բն էլեբվա
ք։ ա կան
էլէէւսսւկցէււթ
իւ -
նր , էէրուն նաիսաղաՀն է
Ատլնէոէէլրր ,
չաՀէէէծ էր մ եծամ էււոնէւ ւթ
ի ւն մր, որ
1954/՛
բնա ր ւէւթէէննե
բէն ալյւոէէթ ւսէլան ՛է՛"
եկէսլ ; է՛սկ արեւմ տեէսն
Գերմ ան իէւ յ քա -
ղա քէն կտն եւ տնւոեսական
օր բէւ տօրէ յա -
քէէէլոլթէլն^ւե
րբ
թո
յլ տոլէն
ԱտլՐւաուրբի
կ՚՚֊թնէէ էր մեծամասնութեան
վրայ եւ է.-
բեսփոիսանական
մողովէն
տնցբնել
օրէնք
ներ,որոնք
լ^ւտբէււյԿէեբու
ձտլնելաւն
կէոէն
Համար
էնգունե
էի պիտէ չբԱայէն
թե -
րեւս ; Օրինաէլ՝
պարաւսւորիչ ցինուռ -
լալթիւնը ;
Այս
՚Լեբքին
օբէնքբ
էչօրացուց
բնէէէէէւէ՚ա
~
ղէ
րն ե բ ո լ
ճ՛ս կա
լոր
ուրիչ
եբկու.
կււ ւսա
էլ -
ցէէւթիւննեբէէվ
, ոբոնք
էէոբծէսկցութենէ
Հբաժէսրեցէսն
, թէեւ
նախարարներէն
շսւ~
էոեբ էՐնացին կառավարութեան
մէք միա^
նալէէվ էլառավա րութ եան Հաւատարիմ
էէլ
է՛Լ՛Լ ե լ՛ ե ս վւ ո իսան ա կան
խմ բակցւէւթեանց
:
* **
Աէէցիալ
Գէ^|ք էէկբատնեբւէւ
է1է
քս
էուէէ
ր
էւ
ւէէէն
բնէլ Հ . ժողււվբ
տեէլի
ունեցաւ
Աի՚-է՚իէ՚է
մէք
10
3"ւլի"էն
մինչեւ
14
Յո՚լիս
մօ.ո.ս–
լուսէ էէր ե ս
էի էէ
խ ան ա կտն լ^ա
րո ւթէէ անէլ ՝1ւէս -
խաէգաէորասւոէէլթեան
Հէսմէոբ,
19է)1՛/՛*՛ ,
նշէսնէոխօսք
ունենա էով–
«Դ-ելոքանէսկան
քէւււ|Աւքակսւնւււթ–եան փոփոխւսւք », «վե -
|1ւԱլքիացուլք»
եէ.
«ացսւտ ծբացրսւյնւււթիւն
ռյւ պսւհսւնջ կը դաււնայ շնոլւհիւ աթ-ոԱ՚օւ–
ժի . իՕք նարւսհւււկութ-եան եւ ելեկտլւոԸա–
յիՕ լքեքեքւանւյրՈԼ» ;
Անչուչէս
ւոյս
ցուցէո֊
տաէւտտկէՆ
եաեւ
կա
յէն բագմ աթէւ
նե բ -
քէն
էլ ո ւս ա կ ց ա կան Հտրցեբ , որոնք
379
Հէէէլէն ո ց
ոլ
էէէ
տէէէսմ աւո բաէլան
ժււ գովին
մէք
եւ անոր
յւէէնձնաժ ոէէովէէերոէն մէք
լուծ
Ոէ
ելոլ
էին : Ասոնց
մէ ք յատէլէսնշա -
էլան էբ ՕԱրնՀաոլէրի
ւէեր բեա բէէւթ
իւնբ
էբբ
կեէէրռնաէլան
կոմէւտէի
նաիէւսւլ
էէ/՝,
է,ւ.
՛էս՛ լ՛
է՛
Հ
է
՛է
՛՛լ էէիմէԱէլ էւր
էլսէ
էէ
ա էլց ու թ ե
է1էն ,
մ
էէ
լ
էէ
վէո րչա
էլ ա ՛հ ւսնւլ ւո
մն եր
ո ւ
լ^ւ արու -
թէէւէւբ,
էէրոնց
՜՛
էէէ
՛՛լ լ՛՝ վճէէւրէւվէ
էԼէէբծօէէ
եւ
՝2
.\\լէ՝
անվճէոր պաէոէէէ էոէլէսԼ
եւ
էէեբքա -
էգէս ամբււղք
կուււա
էլց ութէւն
բ եռա ւէ՛ի մէք
էլ
նոէլ մօա ւ "՛ո աքէս րկն
է, բ , որոնյ։
ւք ոա -
նակէ խնղէրներէ գատ
կբ
չօչաւէէէն Աէէց.
՛հ
է՛
՛է՛"
էք
բ՛" ա էլէէէ ո • վէոբէւչնեբոլ
չաէէւսււո -
բէէէ թ էէէնր բնէլէլէժ
ԱաբԿէաոէ.րբի
եւ մա -
սաւքբ
էլ էէաուաքաբէլէէն
էեղէէւ
ւլտնել Աու ՜
սէէէէյ Հետ, նււլնէսկ
արեւելեան
Գերմա -
նէէո
ք
էէար է չնէւ
II
էււն Հետ ,
ւէեբաւՐէէէՈ ցւՐ
ան
աբաղէսցման
նպատաէլով ;
ՕլլբնՀաուէր
վեբբնտրու/էցալ
379
տբ–
ու
ած
ք՛" էնե
բու
308"՛/
եւ էւբ յա յտարա -
բութէէւննեբբ
բէոցա
յա
յտօրէն
էլր
մէւրժէւն
ղոբծ ա էլց ութ
էւն մբ արեւե լեան
Գերմ ա -
է՚իոյ
մէք նչանակուէէ
տրուած
վաբէ՚չնե -
էաւ
՝>է
.ա եւ նոյնէւսէլ անոլատասխան
կր
թոէէոլն
Ռո ւսէա
յէն ստացուած
«եղբա
յ -
բաէլան
ո՚լ^"յնէ՝^ եւ«գործաւորտէլան
էլոլ–
ս ոէ էլ էէ
ո ւթե ան
ց
յ
ա
քո ւլո լթ
ե
ան^
մ
էսէլվժանքէ
Հեուոէլ
է
՛է
՛բ
:
հէոբՀրգա
քէւն Ա՝էութեան Հա -
մ ու նաւէ
ա
ր
էլու ոուէլէյոէթ
էւ ւսէւ
էլէւղ րո՚1ւա -
էլան էլուէ՛ի ա է ն
Լ 3
3 ուլէ՛
ս է՛
Հեււա
է
լ
բ՛՛՛է
, " լ՛
"լ՛լ՛լ՛"
ած
էր ՕլլրնՀ աուէ
րէւ , էլբսէր բա -
ռացի
եղբ՚սյրական
ողքոյնէն եաք . « Մեծ
սլաէՈէոսէսանաէոոԼէէւթէէւն
էլ էէ
յէ""
յ
^^"3
՚
1
Գեմոկբտանեբէէւն
՛էր՛"
ք
աւլոէսաէ թեւոն
յ
պէս լքա
բէւն Համաբ
«Աւրոէէլայի
մէք՝
բ%գ– ՝.
գէմ Հակայեւլււփոէսութե
ան
էււ ղէնուոբտ
—-
ոլա Լէոոէ թեան՝^
է
,լ թէ րոլէէբ
ւլոբծաւոբա–
էլան
էլո ւսա
կց էէ
ւթե
անց
ղ ո
բծ
ա
քլ
ւլ
էէ ւ
թ է ւն բ
անՀբաժեչտ
էւ Աոցէալ
՛է՛է, ւք ո էւբա
էս կէէւ -
սա
էլց
էէ
ւթէւնր
ոլա տաս խան չոէաչ
ոբո
չէէ ց
առարէլելոէէ թէ Հեռագէ
ր ր ։էւնձէւապէս. 0 է
լբնՀաոլէրէ
ուղւլուած է • • •
ք
^էէէէ. ա
չխա աաւո բաէլան
կ
էէ
ւո ա էլ
ւլ էւ
լ
թէ
.ւսն
էէբ
վււէրէւչն է ՕլլբնՀաուէր
, էլր
թուէէ թէ ռէսմ էլա վա բաէլան
ււ
էլղբո ւէւ ք՛ե ե -
բուն
էէք,
ոքէն ծայր Հաւաաարէմ է եւ էւբ
ճաոէէն մէք ոանել
սաէսլուոէծ է
Ա՚էէ՚ւ՛
Նա յսէ
ւլ ծէ՛ն էէէմ բացա
յա
յտ
ա բտա
յա
յ -
աո
լթ
իէն
ր էսուէէբ մբ
ոլաոէւլ
ամ
էու ո
լէ
՚1ւ1–. ր ո լ
ո^՚՚լ ու՛է
ին վր՛"
յ , մ ինչգեռ
է
՛նք
էլ
ոււլէ ր
էոէւլթք
.տմ
ր
անցնի
լ
,
բ՚՚՚ց
՛լ
ւէւո
մ՛ բ
ձւլ ե
քէէէ
\ոէէքար
էէքէ
քւս
էէԱէքա
էլան ո ւթե
աէէ
^քոյն
ւէե բէէէբե բւէ՛ունյւբ
ոււէ1
չու
ած
է չաէիաւո
բու
թեան
մասէն,
էւբովՀետէ
.է.
մեծամասնու -
թէ"
նբ
էլ՝
բնղ
ոլնէւ թէ կառավա
րէէ
ւթ իէ
^է
բ
սւոաէէձէէելու չաէէէ քէււէ
Ոէնենալոլ
Հտմւոր,
աւե
լէւ
քա յն
գանէէէւլածնե
բոէ.
չաՀ է. բուն
Հ
տմ
աւղտաասէսոէն
չարժելոէ
կա
բէ։
լիէէւ -
թէ
է
ն
սլ է աք է է։ ւն ե
նա
յ
էլ
ո ւո
՛ս
կցո ւթէւ
ւնբ :
Օբէ՚նտէլ
, ։ւրսբս։էսւոբէւ%
ւլէնէէւոլաւ
թեան
՛էէ
՛է
է էլուսէսէլցւէւթիլնբ
, րայց
1957/՛
բնա–
րէէ ւթէ,
"՛նց
Հ ե
տէ.
ւան քով
էլւո
ոա
ւէա լա ւթ
էէ է– -
նբ իր
ձեռքր
առնելու
աաեն
էլբ ծլւագ.րէ
բանուէլցիլ
ղա
չնսւէլից
էղեէոութեան-յ
ել
Նա թո
յէէ Հետ Գե՜րւքանիո
յ էգա
ր տւււ
է
֊ո բ ո ւ -
թիւ՛եներ բ նսււսւլեցնելոլ
ւքտքով եէ
աՕկէ
վեր
՛յ)
մ
էէա յն
քէւքել
պա
րտաէ
.է։
ր էւ չ
ւլին
ուո -
բագրէէլթիւնր
եւ
էլաղմել ագաա
կամքուԼ
0Ր11ՒԱՆ
ՇԱՐժՈՒՄէ՚Ն
ՀԵՏ
Ս ՈՒԷՏԻ Տ Ր Ա Ն Ց Ք Ը
1՝ւսւլւսքւււկա;ւութե։աւԱ վաւ֊շււ .դարձաւ նո -
րէն, այս օրերսւՈ։ Այս սսւթի՛֊, տեւլակաՍ
յյերրերէՍ քսւդելսվ, կսւասւԱք եեաեւ եալ
տեղեկսւթիւններր, շլւանցք|ւն պատ^•^ւ -
թեան ւեւ արժէքին ււասին —
Աուէէլէէ քյ։անցքն
ունի
108
քիլ"մեթբ
երկայնք՝
Փորթ
Ա՚ոյի՚ոէն
մինչեւ
Աուէղ։
քկ։ մակերեսին
լայնութիւնՆ
է ք>Օէ,ն
135
մեթր
յ յաաաէլին
լա յ՛ե ո ւէժ ի լն բ 4ւՀ>էն ֊,ա -
բիւր
մեթր,
իաբութիէնր
տասնէն
\՝ձ
մեթբ :
Ջրանցքր
19
մեթր
ր.։սրձբէ։ւթե։ոմբ
։ղա–
աերով,
է։նչ։ղէս
էլիբճ մբ, կրմիացնէ Ա՝էէ–
քե բէլբէո էլա՛եբ Ա՛եծ
Լե՚լէ՛ էճին, աէգա
Փ՚էքբ
Լեէէի էէէճէէ միքոցսէէ
կարմիբ
ծ ոէէուն
Աոլէէլ քաէլաքէէն
մօտ
Ջբանցքբ կէս աււ էլէս էլբ էլարճեցնէ Ե՛––
. բոպայէէ
ք.ւ Հնէլկէսսէէէաէէի
էէււլխն
Շ
I՛
էէե՛եալե
լաւ
ապլ։սւէ։քի
փո էսալէբ ո լ -
թէէ ւնբ Հարաւ
էն
Հիւս ի ։ւ շա ։ւ։ ա է– է, լի է ,
քա
ն
Հ իւ"ի
սէն
Հ ալ։ ա լ •
Հարաւէն
եկուլ տպրա
նքի
ն ե բ եք քա -
ււէէրղ է՛ե աւելին Ա ե րձա
լոր
Ար էււե լքին քա՜
րէ՚ւ՚լն է է՛սէլ Հիւսիսէն
՚եաւեբբ
էլանց՚եիե
բեէւնաւո րուած
ճա
Է։ տաբա պետաէլան
ւււսլ -
բ անքն
է. բով կամ ֊, աց ։սՀ։։։ տիկով
Փէէ -
էսա էէր ութե ան
57 ՚ " " –
Հարիւբբ
է^է։էլէ։սւ
ցի -
ներու
ձեռքն է , ապա
էլուղան
Հոլանտա -
ցիք
(տասր աււ Հարէււբ) ,
Գեբմտնտցիք
(9-0
ա՛լ Հարէ՛ւր
)եւ 3>ր՚"ն
ս ա ց էէք Լվեց
ս՚էւ
Հարիւր)
։
19օ5/՚1՛
փէէխագրոլած
է
Հարիւր
։՝ո։սսն
Հ իէ՛՛է
մի լի էէն ե օ թր
Հարիւր
Հա ղա բ
թոն՝
քր՚՚՚է՚ցքին
ապոէՀուէեէով
երեսուն
չռբս մէէ–
քէ""բ
Հի նէէ
Հ ա բ իւր
եբեսունութ
մի
լ ի ո ՝հ
ֆրէսնք
մուաք։
\Տ՚"էսքերբ
եղած են տասն–
եւութ
միէիառ
երեք Հաբիւբ
չորս
միլիոն՝
թ՚՚՚Ա՚՚Վ
լՐէկեբոլթեան
տասնեւվեց
միլիաո
էէբէլէէւ Հէոբէ։ւր
էէր ե ո է։լ1ւչ։ւ ր ս միլիոնէ։
լ^ւլ •
՝է։սն։։ւր
չւ։լՀ ;
ԱՀո։ւ.ասիկ թէ ինչ։ղէս
Յէբա՚եսէսն
րէսցաւ
քր՚՚՚նցքբ
ել ինչսլէս
Ան՚էլիան
տեղաւո
ր -
ուեցաւ
Հոն ;
Մքքւ^եբ էլբ ա կան
ր կարմիր
ծովւււն
մ էաւ -
ցնէ.լո։– ։է։սղափ։։ւլէր
նո յնքան
Հ ի՛ե է , ս ւ։ -
քան ի^քբ Եղիպաէէսր
: Ատբտբոն ել Պ
լին-
իսս
ս։ էէ ։ւէ ս պե լու էլ"։ն
։ի։։։ բ։ու։։ն Ա է. ս է։ ։ւ ա բի–.
սին
էլբ վ եր ։ս էէր են այ՛է ւէսւղափաբր
յ՛էա
՛լիէ՛"՛ "բական
տսսէսւբէղին
մէք
ծոաայուլ––^
էէեբէ իէմրուած
վէոքբաթիլ
բանակ մբ ւ\
Ուբեմն ա յստեղ
ւսլ բ1էղ էլէէմաղ էւ բ Ա "ցէ""է\
՛է՛ եւք՛՛։ էլբ էո։ոնեբր
էչր ոլաՀեն
չարժում ի ա -Հ
ւլաոէութիւն : է^եբեւս
«երկու
էլոլստէլէլու -
թեան
սիէէթեմ^ն է ։։լ։ տակաւ
աււ
աակալ
էլբ բիւրեղանա
յ արեւմտեան
ԳեբմւսՆիոյ
մէք
՛սլ, ինչպէս է ղոբծնասլէէ,
Ամեբիէլա -
յի եւ Անգչիոյ էէ՛էք..
Պ–
ՖՐԱՒՆՃԵԱՆ
(Մ՛նացեալը յսւյւորւլւս| : ;
Նէ՚ՒՒԵՐ
ՊԱՏՄՈՒքՈ՝ԱՆ
ՀԱՄԱՐ
Ա Տ Ս Փ Ս Զ Ս Ր Ի
մՏ ԱԿՈՏ^ԱՅՒՆ Ըե Կ Ե Ր Ո Տ ^ ՒհԱ ե ՐԸ
8– Հայլւենասիրաց Ընկեըսւթիւն (••1858)
Աաաէիտգաբի
մէք էէէէյութ
իւն
ունե ցած է
<; Հայրէէնասէէբաց՝^
անէէւնով
Ընկերութեան
մբ,
որ
1859
Մ՚ոյիսի
էոտեններբ
հաւ1՚անուն
վաբմաբան
մր բացած է :
Մասիս
կ՝լչ"է "ր
1859
Ն՚՚յե
մրէ,բ
՝ձ%ին «նէ։լ։աՀ։էէստս
։էէ1
Հ ա յ ֊
յւենւաոիըաց
ղպբոցին
առաշին
վեցամսեայ
քնն
ութ
իւնբ կատաբուեէով^
մամ ան
էս
էլ ի մէք տէլայոց
՚էչէայ տեսնուած
ան։սէլԿ, -
ունե լի յառաքէլիմ
ութ իլն ր
մ՛ե ծ ուրա խու -
թ ի ւ ն սլ՚ստճաոեր
էէ,
(Մասիս . 1859
թ–
4Ա) :
« Մ՚՚էսիս
»էէ
այս աեէէիքն է , ոբ էէ՚եղ էլռ–
ուան
կւււտայ
ենթաւէբել թէ «Հայբենա
՚.՝,
։։ի
1՛
աց՛»
էէ
՚՚լբ՚՚ցբ
Բ՚"ց"՛ԷԸ *
Հ՛" յլ՛ենասի - ՚
բ ա ց »
։ս ն ո լն
է
։վ
Ընկ եբ ո ւթի ւն մ՛՛ե էլած բէ -
լալու է : Ընկերութեան
Հիմ՚նումի
թուա -
կանր
չենք կբնաբ
ճչղել :
Հաւանօբէն
18594^
"՛՛լաք
էլտէէմուած է :
9– Ընթերցասիըաց Ընկերութիւն (1858)
« Մասիս » կբ ,լրէ
1858
Մ։սյիս
8
թուա
կանով
. Հ( Ատափաղարէն
մեր արղէէյ
թ ՚ Լ –
թակիցբ
է՛՛ւբ կուաա
յ թէ տեղւո
յն բնա -
կիչնե
բէն
քանէ։
մ բ ո ւս
ւ։ ւմ՛նա ս է ր տնձին ք
իրէ՚նց քաղաքակցոց
մէք բնթերցասիրոլ
Հ՛^
թե ան էէե բ ա էէէսէէց օւէէււտնե բբ աալւած ե
լու
՛Լ" ՛թ՛ էէ՛ նպատաէլէսւ
Ը.1թելւցաԱիրաց Ըն -
կեըոԼ|> իւն
մբ 1լաւլմեբ եւ ՝1,իկսմիւլիոյ
ու
Պա՚էչէճիկի
թ.։։ն>լ։ոբաննեբսւն
նման
Ըե ֊
թերցասիրաց Թանգարան
մր
Հս։ս։ոէոաեր
են
»(Մասիս, 1Տ58
թ–
328) :
Յ՚սքէ՚լ՚էէ
տաբիեեբուն
խանւէաբուած
րէ -
լ ՚ " լ " վ
1Լնկերութիւնբլ
1805/՛^՛
էլբ վերա -
կաւլմ ուի
յոբքլորներով
Աերսվրէ վրդ
• Ա ֊
րարաաեան/ւ (Ա՚ասիս, 1805
թ–
706) :
Այ"
աււթիւ
Ա. Մ՛ (1– Սալւսւարեանց ,
ոբ Ըն -
կեէէութեան
վարչաէլան
ւււնւէամ ՛էբ էլ՝էէրե–
ւայ , կբ
տեւլեէլտւլրէ
Աա ա ւի ւս ւլա ր էն •
« ՝Բ։։։նէ, ւք՛բ աոէենէ իվեր է , քաէէաքիս
էայ
ե էէէւա ա ս ա ր էէէէ ւթ
էէ
ւն բ
«Ըն
թ ե ր ց ա ս է։ ր ա ց ^
Ընկէ, բութէէւն
մր էլաղմ ե էով
( ան շո ւչա
վե–
րակւալււ՚ելով) ,
սէչսէ.,ծ է ղբքեր
, լրաղիր -
նեբ
ք
,լ
տք.տլէակներ բերեէ աաէ եէ ւււնոնց -
մով րնթեբց անութէէտն
ախոբմաէլր տար՛" •
ծելւււ աչէսաաիլ
. . . Հբապաբաէլոէլ
մէէր
շնո րՀակա
լութ իւնբ
էլբ մ ա ա ո ւցւսնեն ք
մասնաւո րապէս
Աբմ՛ա շոլ
մ էարաննե
րէն
Աբժ. Տ– էՕոբէն ուսոլմնաէլան
վաբւլապեյ–
էոէն ,
է։
ր ագգա սէր ական
եռ՚սնղէւվ
քանի
՚^Ռ
՚էէ՚Ք^է՛ Բ^^՛"յ^Լէ^
ել
բնկերութեան
բաժանորգ
բլլալէ
ն ետքր , բալաէլան
գոլ–
մ ար
մ՝ալ նուէէ րեց ի քաք ալե բութ
իւն
նո–
րակագւք
Ընէլեբոլթեանս^
(Պեգասեան
Թոչնիկ,
կ. Պոլէս
1865,
էք
342)
10՛ Ուսոն-ւքնասիրաց Ընւկերութիլն • –1865
Հէ։1նու։սծ է
1865^^
ոչ չատ առաք՝ Ա–
տա էէւա ւլաբ է։
եը իսւասարդներէն ,
որոնց
քաքալերո։
թեան
Հ։։։մալ։
հ ասարակո
Լ թ
իւ
նը
էլր յորւլորէ
,1865/՛*՛,
Աերովբէ
վբւէ՛
Արարաաեան
(«Ա՚տսէս–»,
1865 ^ – 706)։
11– Սաաուց ԸԸկելաւրիւն (• • 1867)
Կբ
յ է չ " ՚ ֊ է
1867/՛>՛ ,
երբ ունէր
արէէէն էբ
|> աԱգաըաԱը
(էէրէՍէէարան
- լ^էժերցաբան
)
եւ ւլտած էբշատ ՝> ւս մ՝ ու էլր ո ւէժ է ւն , էէնշսլէս
էչբ
պատմէի
թ՚Լթ"՚ԿէՅ
մ բ՛ «••• մէզ
եբէչու
ժ ամ ու մէք ֊է ա ւլաբ
ղ աՀէ.
կանի
չ՛՛՛փ ՛՛բ
։ղա։։ա
եւլաւ, որոնց մէք նչա՚եալոլւ է մէ՚ծ •
Մ– Մնացական աղա ՚Նաւ(լարէթեան,
որ
250
ղս՚Հեէլան
շնորՀեց
» (լյ՚ասիս, 1867
թ–
814) :
Յա յտնէ։ չէ թէ Ատա։է։սղարէ
ո՞ ր վա
լւ–
ժտրւսնի
սաեէ.չէբ էէււէնած
են
12– Աղքատասիրսւց Ընկերութիւն(1873-4)
Նամակաղիր
մբ
1873 - 4^
ճմրան
՚է^՚"յ
էսօսե լով՝
էլբ պատմ է . -— «Այս
տարուան
ձիէ^էի
շասէՈէ-թիէնր
շա։։։
՚եք.։լեց
։լմե։լ,
։ւ
։ե ֊
պէ"
Որ
երկու
եբեք
ե լ
շոր"
աււ։լր
անօթի
ե լ
ցէււր։։։ր
մնտց։սծ
մաբւէիէլ
եւ
ր1։։ոանէ։ք
ւէէոնուեցան
: է^արեսէր աՀ|գայնոց րացած
Աղաքաաասիրաց Ընկերութիւնը
մ՜արգ
ղլուխ Ա)դահեկան հաւաքելով շաա օգ -
նութեան հասան » (Հայրենիք, Կ– Պո-լիս՛
1874
թ–
198) :
13– Հոգեսէր Ընկերութիւն (••- 1875)
6 ի չուած՜ է չաա ուչ՝
1894^1՛՝
բա
յց
1875ին
Նիկոմիղիոյ
էշմէ գիւղի
եկե,լե -
ցիին
ձեռքի խաչ
մը նու իրած է (Մանղու–|
մէի էֆքեաւը,
կ. Պռլփս
1894
թ–
6882) =
14– հագրասաւնեաց Ընկերութիւն (1878)
Հիմնուած է
1878
Մայիս
\.՝Տին Ա.
Աաե–
փաԱոս թաղին
էէէք, ինչպէս
էլբ էլբէ նա -
մաէլաղիբ
մբ
1880
Ա այէւս
20
թէէւականով.
«
Գի լւչաքա ։էա քէ։ ս մէք աէէն չան
թաւլ
մ բ
կամ՛ , Ա • Ա։ոե։ի։։։նն։ւսի
թ։սէլն է
Ասւքս։ր
ւչ էւ տին
մ օ։ո , ուբ է՛ն կէէ բ ո ւթ
ի ւն
մ բ էլաւլ -
մուած
«Բագրաաուսեաց»
անունով,
որուն
նպատաէլե է
թաղին երկսեո վարժարանը
րարեկարղ ւղահել եւ մասաւսրապէո աղ ֊
քաաիկ ուսանսղաց դասաղիրք ,
մելան
եւն.
ձրի սլաարաստել :
Այս լւ1ւ էլե բութ
իւ
նբ
երկու տարիէ ի վե,ր
կագմուած է եւ կբ
չարո
ւնա
էլէ
սրաեռանղն
եւ ամ սո յս 1Տիէ՛
է՛ւչ՛ էւբքչբոչ՚ղ
աարեւէարձէւ
Հ։սնէչէսր տր -
ւաւ֊»
(Փ»ւ.նջ,
կ. Պ–
1880
թ–
1481)։
՚Հքամ աէլա։լիրր կր յէւչէ
Ընէչե րււ ւթե ան
անէչամներէն
եբէչուքբ
Միսաք %Արոն–
եան
եւ
Ա1ւդրա1ւիկ Կիւմիւշեան;
15– Յաււաջդիմասէր Ընկերութիւն (1879)^
կաւլմուած է
1879^*՛,
ունենալով
իբ
կա–|
նոնագիրը ,
ւլոր չենք էլտած
տեւլ մր։
կաբեւոր
ղռբծն
եւլած է
Կենդրոնական էը–^
սարանի
մր բացումբ
Ս՛
Հրեշտակապետ
թաղին
մէք
1879
Գեկա. Հձին,
ինչպէս կբ
էգատմ է «Մ ՚"նղակուեի1^
ստո րաւլ բռ։լ
մ՛ բ :
ՀԵ.
ՊՕՂՈԱԵԱՆ
(2)
(Շաբ.Հ
Fonds A.R.A.M
