Ա.
ք*ր
ւէրա1լսւն
աԱսասւա՚եքքԼ
սկսահ
է
1903–
էն,
ուրեմն
ւլրեթէ
յէսուն
աարուան վաս–
աակ
մր ունէ էր կռնակր
: Եթէ
Հաշուենք
Հաաորով
ոաանձէն
լոյս րնձայաէ>
ղորհե–
րր մէա
յ՛ե,
անոնւյ
թէւր
էլանցնէ
40^։
Ե՛՛Կ
« Լանղկ ս Ամսօրեա
յ-^է
ե ւ
աարրե ր սլար–
բերա կաննե րու
մ
սաորաւլ րած
էր ու ~
սումնասէրութեանւյ
թէւր
400Հ^ :
կարելէ
չկ
յէչել
րսլորր
, րայց
՚Ղ
Է՚"
Ք
է
յէչել
անսլա յման
Խորենացէէ
եւ
Ե՚լէչէէ
նուէրած
ա չէւաաութ
էւննե ր ր , սրս՚եք
ա՛լ -
մուկ
յարսլցէն
երկար ատեն :
Հ . Արսէն
՚Լոււլէւկեան
, ւէոթորկահ
, կ՝ ա ւլա ւլ՛ո կ է ր •
«
Զ՚չե՚յէ՚ք,
ձգեցէք
մեր Եղէչէն
էնչսլէս
"Ր է»։ ԸնղՀակառակն
,
Հ.
Ներսէս
Ակէն–
եան
չարսլնակեէյ
սարսել
Վար՚լանանւլ
դէլցաւ^երւլ
ութեան
Հեւլէնակէն
«Ասկե
-
դա րեան
» սլաաոլանղանր
էէէրարս
յմէ
մ ր
պաւլարէւնոփ
•
Եթէ
ես լռեմ ,
ձեոա՚լէր–
ներր
եւս կր
լռե
՞ն
մէթէւ
Օր մր
անպայ
ման
նսրաւլ էւա
ձեոագէ
րնե ր
" Լ
րաւլդա
-
էոութ
էւնր
երեւան պէտէ Հանէ էնչ որ • • ՝\
չփոթոլթէւն
է, րայց
ւ՛չ սլաամութէւն
: 1
Աւէսս՚՚ս
, մեր մէլ չաա
զարդացած
է
«ո–\
րոճացող
մտաւորականներու՝»
Ղ՚ՂԲ՚՚ՅԸ.
* ՝՛
•— կր ծամես
"Լ
կր կլլես,
յե՚՚՚սյ
կր"–թ
\
կլլած՜դ
կր ծ՚սմես
ու նորէն
կր կլլես , յե~\
աո
յ դարձեալ
կրռթ , եւ
ւ՛ւյսպէս
չարու
-1
ն՛՛՛կա րա ր ; Այսպէսէ
կր"
թ ե րո՛է
ւլլ՛" ւած՜ ՚
են
մեր ոլա տ՛է ս ւթ էւննե ր ր , մեր
՛լա սա
-
գէրքերր
է
մեր ամէն
րանր՛
Եւ դեռ
կան
,
•ռր
ռւրէչէն
ծ ՛սմած՜ր
կր կէլեն
:
Ել՚կ
՚՚ւ
Հ՚սրէւր
տարէ՛է է ՚էել՛
Հայ՛՛ց
սչատմսւթէւնլԼ
այն ուսում՛ն
է , ՛Լ"Ր
^11.
ել
՚1լնենք
ւլ սլր
Ոէյնե
լ՛ու
մ էլ եւ էլուրս ր
ա–
ռա՚եց
րան մր աւելցնելու
կաւէ՛
պակսեցնե
լու
I
ւ՛ն չ որ վարդապետ
մ ր տուաւ
մեզէ՝
քաւլելով
ւլ ե՚լԿ՚՚սծ
ձեռաւլրէ
մր , Հ՚սմար
-
ուեցաւ
վե լ՛լնա կան
, լնղունուե
ցաւ
թ֊ա–
•Այւււ
, սաՀմ անո ւե ցաւ
՚ . . կր՚՚-թէ
յարմ աո
I
Նոր
ձեռ՚սւլրէւ
՛էր վկայութէւնր
դարձաւ
ւլ՚սյթաէլղոլթէւն։
Զէրար
էլլ՚/լնելու,
ե՚լս՛–
ծ ր որո
^Հա
լու , եւէահր
նսրէն
ե՚էե լու
ա
յս
վ՛՛։ րմ ութ էւնր փճացուց
Հա յ
քննակա՚ե
՚քէաքր;
ԵԼ
է՚որՀէլ,
որ ՚էեր
վ ա
՚ 1 ւ ք 1 ղ
՚ ր
լե–
^թ^ք՚ն
ե՛ե ձեռաւլէրներով
; ՎԷԼ՚ենայէ
վան
քր
ունէ մօա
2000
ձեռաւլէր
,
ց՚ււցակա–
դրուած
է մ էւա յ՛ք՛
010
էլտոր (Հրատ՛
Հ՛
Տ–
Տաչեան)
, մօտ Հաղար
եւս ցուցաէլաւլրր
-
ուած՝ է Հ • Ասէլեանէ
կողմէ
(Հ րատա րա
-
կելէ);
՝Լենե.ոէ1լէ
վանքր
ունէ մօտ
3000
ձեռաղ է ր , (այս ձեռա ՛լէ՛լ՛նե լ՛ր րնաէր
են ,
Հ՚սսէլցուլէ
Հ
ե
աաքր
քր ութե ամր
Հաւա ք -
ուցա
ղ՚ոդրւ
,հ
մէ.
յ "
300
էլւոոր (Հ՛ ք՝ • Աար՚էսեան)
:
Երուսաղէմէ
վանքէն
ձեռաղէրներ
ր մ եծ
մ ասամ ր կաղ–
մուած
ե՛ն ուխտաւորներու
նուէրաաուու—
թեամր,
—- մօա
1800
կտոր
ցուցաէլագր–
ուած՛ է Տէ՚լրան
Աա՚-սւլանեանցէ
էլողմէ
(Հէն
մեթոաով)
եւ մօա
2000
էլ՚ոոր՝
Աա
Հակ
էլա թողէ
քլո ս քՍապա յեան է կողմ է
Լնոր
մեթոաով)
: Տ ս ւց ա էլա էէր ած՜ են նաեւ Ալ՛–
ս՚աւադդ
արք՛
եւ Նորայր
Ե՚՚լէսկոպ՚՚ս
;
ԱՀա
րոլոր
այս ձեռաղէրներ
ուն
մէլ
կր
գտնուէ,
մել՛
Հում Պաամսւթէւնր
: Պէաք է
պե՚լել
ա յգ
ւլանձա ա ո ւն ե լ։ ր , էւնչպէս
էլր
էլա տա ր ո լէն
պեղումներ
ր Հ էն աաճարնե
-
լ՛ու ե ւ-՜սլա լա ան ե ր ո
լ
աւերակներուն
մ է լ ,
երեւան
Հանելու
Համար
նոր
վկայուէԺէւն
մր,
նոր էսօսք ՛էր, Հայ քա՚լաքակրթու
-
թեան
՚ է
՚ ս ՚ ւ ք ր
%
%որ՚սյր
Բէւ՚լանղացէ
Հա/լոյոակ
էր
այս
ձեռաղէրներուն
Հրս՚աարակութեան
,
որովՀեաեւ
, կ՚ըսէր
» անոնց Հրաաարա
-
էլութե՚սմր
էլր նուէ րաղ ո րծ
ո
լէն սխալնե
-
րր ,
էւ
՚սթարումներր
,
էսար՚լաէսութէւննե–
րր,
որոնք
մուաք
գորհած
են ձեռագէր
-
ներ
՛՛ւն մէլ՛. ԱնՀրաժեչա
է ն
՛ոէ.
քննել,
^ ւ ՚ Ժ լ - ւ
"րր՚ո՚լրք՚լ
եւ յետոյ
մէայն
Հրա
-
տարա
կել
:
Ախալ
է այս պատճառաբունոլթէւնր
:
Վ՚սսնղէ
ն՚ոէս
էլբնան
կոբսոլէլ
, վւճա
-
նալ,
այրէլ
մէնչեւ
անոնց
Հբատարակու–
թէւնբ
: Երէլրոր՚լ՝
երէլու
էլամ երեք
Հայա–
՛լէաէ
էլա
՚է ՛է
՚սսնսււլէ ա
է
ւլոբծ
չէ այգ
սւ
չ–
էսատանքբ,
ոչ ալ ՛էէէլ էլամ երկու
սերուն–
՛էէ ՚
"՛մէն
սերունգ
էր խօսք՛ե ուն՛է
Հր–
լ՚ատւոբւսէլել
որպէ՚ււլէ
ամէն
ոք էբ կար
ծէ քր
էլտ՚բք է , էլ՛ տես՛ս
էլէ տբ
չէ՛նէ :
Աչոտ
3 "՛ԷՀ անն է սեան
էլ աո ալս, բ էլէ բ ց ր–
՚՚ւել
ձե ՛ւ՛ս ՛լէ ր՛նե րր , ոբսլէսղէ
չվտան
-
ղոլէն
ամ էնքբ
՚քէւասէն :
Ախալ
է այս • • ՚ պ՚ստրուաէլբ
եւս , —•
պատրուակ
էլ՝րսեմ , ոբովՀեաեւ
թո
յլ
աբ–
ւէր
Ր"ել
րէէ
՛քր ՚ւ՚՚ւսաէլան
աչէսարՀա
-
էքա լութէ՛ւն
էլր Հոտէ տ յս առալարկբ
•
Լաւ՚սղ՚՚յն
առալա՞բկր
;
Լո ւս ան էլա բ ո ւմ :
Հ՛ Ներսէս
Ակէւնեան
, որու
Հետ
զր՚՚յց
մբ
ունեց՚սյ
Փարէղէ
մէլ՝
1952/.1՛ ,
երր
Փարէ՛ղ
էր եէլած, աչէւատելու
Պէ՛ա՛ Աա
-
տենագաբանէ՚ն
մ էլ , երեսս
էլբ նա յէ ու
1ւ 1
ժ՚գտէւ
• • • մ էամ տութեանս
վրայ
;
ՕրՀն՚սծ– , էլբ էլարւլամ
էր
ժ՚ղէաէ՛ն
՚ ք է լ , է^՚է^՜է՛ կ՝Ր"ե" • Մեր
ձեռաւլէրներՐ
լուսանէլալ՚ել
չէ , ցոյց
աալն է՛սկ
՚ • •
ար
գէ լո ւ՛սծ
է վա՛նքերուն
մ է լ :
Ե րսւս աղէ
մ
էլբսէ. «Ասէէլա
մեր
այ՚լէն
է, մչակելն
ալ
մեր
, ու՛սելն
ալ մեր՜» : Անթէ՚լէաս
էլբսէ -
« Ասէկա
մեր արան
է , մչս՚էլելն
ալ մեբ ,
ոլ
՚տե^
ալ
մէ՚ր՚ֆ։
Եւ՛՛՝
երէլար
է
չ՚"ՐՔՐ՛
Ջեմ
Հասկնար
թէ
է՛՛նչ կր նչանակէ
«մեր»
ու Հ(Հ<ձեբ–տ> : Ա՚լղբ
՚քէկ
է, բոլոր"
էլսւչէս"–
աէնք
ա՛րւէէն Հէէէմար,
այւլէէն ես եմ մր—
շակեբ
թէ
էէէէւն , կաբեւոբ
չէ , էլաչխա
-
"՛է՛նք՝
"Ր՛՛է է "՛էէ րերքր
՚սճէէ
"էէ՛
աէոանա
յ
է
չ՛՛՛Հ աղէլ է՛ն :
Որո՞ւ
1լ՝րսես,
Կրնա՛՛ս
է.«սք
Հստսէքիհքձ
աբեէլա
լ ՝1,։սէւանձէն
Հ Ինք չէւ էլրնար 1սչ -
էսատէլ,
քեէլէ է.ւս թ ո յ լ չէ ա՛սր աչվսաաէ՚լ
: |
ԱնՀբաժեչտ
է, կր յայտարարէ
Հ՝\
յ,երսէէւ
Աէլ էնե ան , սաեղծել
Համագոր
-
ծ՜աէլցութեան
ձեւ ՛էր՝ երեք ՛լլէսաւոր վան– \
քերու
մէլեւ։
Երուսաղէմ
, Վենետէկ
//՚– |
Վէէննա
էլրնան
՚քչակել
բԿւգՀէսնուր
հբ։՛–
՛լէ՛ր մբ , աչէսէստելու
Հաէէէսբ
Հէս
յերէն
ձե–
ռէէւգէբնեբու
վրայ՝
ձեռք
ձեռքէ
տւէւած
:
Կրնան
այս
ւլ ոբծակցութեան
յ՚"րէլ
Ան
-
թէլէաս
եւ "ւբէչ
վանքեր
,
ասլաւլայէն
նաեւ
էլմէածէէն
, երբ
՚էերլ
ւլրուէէն քաղ՛, -
ք
։ս1լէսն
Հ ա էլում ա ր աո
ւթ եան ց , էւբոնք էւլատ–
ճէոռ գալ՚ձ՚սծ՛
են էլաէւկած՜էսէէէէւութէլննե
. -
րու
:
՝
Նորայր
Բէւլ
՚լանգացէ
,
1892/՚5՛ ,
Հռո •
էէ
«Աբքայաէլսէն
Աէլագեմէոյ
պարրերակա
-
նէւն» մէլ կր Հրէսաարակէր
յօէլուահ
մր ,
Տ՜|) լ՚իւլւժայՕս սվււ1ւ էսւիսիօՕ ք|ւիթ–իք աւ7
րէքսթ– ԱրւքէԹիէՕ .
որ յետոյ
Լ " յ "
աեսաւ
նաեւ
էէէռանձէ՚ն
՚/Րք"յկ"վ,
12
է լ ֊ Այ"
ԴՐ՜
քոյկէէն
մասէէն խօսելով,
եւ Նորայբէ
աե–
Հ ՆԵ(*ՍԷՍ Ա.ԿԻ\,ԵԱՆ
(ԿԵՆԱԱԳՐԱԿԱՆ
ՏԵՎԵԿՈՒԹԷ՚ՒՆՆԵՐ)
Հ ֊ Նեյւսէս Ակլւ(ւեւս1փ յիսԱաւ1՚եւսյ գլւա–
կաՕ
(յււլւծու1ւ էութե ա 1 յորելեանին
առ - ֊
թիլ, սր աօՐւուեւյաւ երէկ, շարաթ, Վի–
էննայի մ է յ , Հ– Վաեան Վ–
ինգլիզեանի
գրքոյկէն կը քաղենք հետեւեալ տեղեկու–
^իւնները– -
Հ . Ներսէս
Վ
. Աէլէէնե
էէէ
՛ն , աւա՚լանէւ
ա
նունով
Գաբբէէլ,
ծնահ
է
1883/՛>՛ ,
Աբ
-
աուէն։
Մայրբ
էլէսնէէլէւէէն
ուէէւաէոծ
էլ՛ ՛Լ՝"–
ւակր
նքէւէէբել
էէէլեէլեցլէէյ : կբ
էլբ1լեն
Վէ՚էն–
նա,
Ա է
՚էէթա
բե ա՛եց ւէէսնքբ,
ուր
էէլ՚է
՚՚ոա
-
սարւլ
ուժէւբ , Հ
•
Գրէււլ՚՚լ
՚էէս
Գալէմքեաբ
—
եան,
Հ. գ. Մենեվէչեան,
եւ Հ .3– Տաչ–
եան,
եռէէէնէլուն
՚լործսւնէութէւ
՚.ն
մբ
ց՚՚յց
կուտ՚սյէ
՛ն
, առալ^ււ
ո
լ՚՚լէէւթեէսմ
ր
ւէւ
լեւլտբղ.
արրաՀօր՝
Այտլ^էէսէն
աբք՚է
;
Հ •
Ներսէս
Ակէն ե՛սն
էէբ
մ
էլն աէլա
բ
՛ լ
ուսէււմ
ր
էլառնէ
Մ էս
էէ թ էէէ բ
ք,
ան
վաբժարէոնէն
մէլ , եւ բա
-
նաս է րական աչխա տանքներու
կր նուէբ
-
ոլէէ
մեծ՜ եոէսնգով
• է՛՛բ
տրաւք՚սէլրէէւթեսէն
տ՚սկ
ունէ
ր
ճէէխ
մ
աէոենագարանր
,
«Հան–
՛էէ"
Ա՛ք սօրեա յ՝»ն եւ Աղգ • Մ աաենագա
-
րանէէ չաբքր։
Տակաւէւն
էւլատանէւ , էէէմսւս -
՛լ
րէն մէլ ւլանոլած
լ էււն արէն
էլւէչ՛։ ւմնե
-
լ՛էն
յուն
էէէ
բէն
էլր "էէբվէւ առէսնց
էլէսսրն
~\
թացքէն
սոլասե լու : Կ բ ՛է՛ որձէ
նէսե՜ւ կա
քէ–,
գալ
սեէէլէԱէլ
էր
աբձսէնաւլբ
ութ
ե
էսնէլ
ւլաղէէէ–
\
նէքներր,
բայց
յեաոյ
էր
ուչագրութէանր
էլբ կե ւլբ "նա ցնէ
ր
ք ո լն ւէւ ր
էն է եւ արեւել
-
եան
լեղէէլներու
վբ՛"յ
: Բանտսէլ՚աէլան
ու
սումներ
էււ Համար
է
ր
առալէն
ուէւուցէ
չր
եղած՜ է Հ ՚ 3 ՚ Տ՚սչե՚՚՚ն
,
էէբ
ել՚էլասէէբոէ.
-
թէլններէէէէ
: Ալչագրէէւթեամ
ր
էլբ
ոերտէբ
անոր
էէէէ
րծ
՜ե
ր բ ։
Կ
ր
սլւոէոմ են
թէ
11
լատա
-
նութե
էէէն
օրե բէււն էր
բ ^ ւ
կե բնե
լ՛ էն
մ
է
՛ն
կբ
Հէւանգանայ
: ՚հէչեր
մր
Հել՚թս՚սլաՀԷ
կար՚էբ
Հասած՜ էր Հ • Աէլէնեէսնէ
, Հս կե ՛ու
Համ
ար
Հ էււանգէն
վրա
յ : Ամբողլ
՛է
է՚չեք՚Ը
էլանցրնէ
անքուն
, էլարգալով
Հ
•Տ՚սչեէսնէ
մ էէլ
ե րէլ ր
, «Ակնարկ
մ
բ Հա յ
Հնագրոլ
-
թե՚սն
՚էր՚ս/»
: Ա յնուՀետեւ
մ
էչա
Հաճոյ
-
քով
էլբ թղթատէր
անոր
ձեռա
՛լ է՛րնե
բու
ցուցա
էլր եւ ուբէչ
րէսնասէւ րակ՚ս՚ն
էլոր
-
եեբ
:
^Օաա
ր
րան
ւէէ ս
է
ր՛էէ ե ր ո լ
ւա ո
լւ
^ծ՜ե ր է,՛^
"՛է *
ծ՜անօթէս ցած– է րորէսէոե ւ րնթե
րւլ
՛՛ւմնե
Ր"վ;
Կբ Հետեւէր
յոլնւոէլան
, բէ՚ւ՚լանղա
-
կան,
լ՚ս՚ոէնական
—
մա
՚ոենագրութէւան
ոչ
մ
է՛ս յւ։՝ բէէ
էէ
անգա էլութ էա ան , ս՛ լէ
է. ւ քննա
-
սակէաներէն
առալնէւր՚էուած՜
,
Մուրն/ք
էսմ բա
էլբ ութ էէն՛ բ կբ
՚էրէր՛
« Զ՚սմչեանէէ
, էքնճէ՚ճեանէէ
,
Աւ՛լեր–
եանէէ եւ Բսէէլլ՚ատէււնու
աշվէւատւէւթէ՚ւննե—
րր,
որ շաէո էլնաՀատելէ
են է՚րանց
ժ՚սմա–
՚հաէլէէ Համա բ , այլեւս
չեն էլսէբէւէլ մեւլ էէո–
վէ՛ն ծ՜էէէնօթէոցնել
մեր աէլգէ Հէն
պ՚սամո՛–
թեան
, մեր եբէլրէ
ա չէսա
րՀագրութեան
ե
՜լ
մեր
Հէէն րարբաոէէ
^եա,
էէէւս էլէէէլմքէց
այնէէլէէսէ
՚էրքեբ
էնչ՚՚էէ"
Զ,"՛Րր՚սն՛"լես՚ն
ե
Մ՛ատե նագբութիւՏ
Հայոգ
ե
՜լ
նորա
էսշէէ՚ո—
՚ոութէւնբ
Հէէն
Հա քէէց
քմւսրղ ման չա կւսն
՛լ րաէլան
ութ
է։ ՛սն մասէն
էլ՚սբս՚լ
էան չ։է։ո թե–
ցնել
որոնո ւլնե՜բէն
էրոէնց
էսն լէ՚՚ո կա
տէւ–
ր
կամ անճէչգ
տեղեէլոլթէլն՚նե՜ր
ուէ » :
Շ՛
ՆԱՐԳՈԻՆԻ
էլան,
լէս ՛ո էէն
էէէ
քչան - ւէւսսէէ՜,ն։էււլբ"ւթեան
՛՛չ
լսարէսն
յաճսէէ՚ել
էբբեւ
ւէւնէլնւլէր , ՚ոեսսալ
որ այնքան
՛ԱԼ
՚՚լԿ՚՚՚Ք
չունէր
նոր
ր սն
ո ււր էէե լէէ
լ
: ՛Բլ՛է՛ սո՛սն է ՛սկան
գե՚լար
ուեստէ
եւ չէնարէէւեստէ
ղասախօսբ,
Ատբչէգո
-
վէէէլէէ , էէր Հ՚՚յակասլ
էււս
ում՛ե էէւսէւ ր էււթ է։
մ բ ունէւ
Հա յկաէլան
ճա բ
էոա
բսէսլեէոու
-
թեան
մէոսէ՚ն , էւն՚լրսէծ
է
Ա՝էսէթարեան
Ա էւա բանութենէն.
ւլոնէ
մէէլ
աչսւէլէւբա
յանձնել
էրեն։
թեէլնէսծուն
եէլած՜ է
Հ՛
Ակէնեան
,
էէբ
քե՜աո յ ւլէսրձաւ
էւր ոլէէուց
-
չէն
խորՀ րգա տուն
ե՛. ա չխ՚ստա
էլէ՛ց բ : Աւ–
էէ ո
ւղ չէս սլեաբ
ոչ Հա յեբէն
ղէտէր
, ոչ
ւէ։
լ
Հէոյոց
էղատմէէւթէւն
: Հ . Աէլէնեան
թան
-
կա՛ւէէն
"՚լ՚"կէ՚ց
մր եղաւ
էւբեն։
Այն ոէսաքւ–
ճան
որ
, էէւսուց չապետր
չէ վ ա բէսնէէէծ՜
ք՛
ր
աշակերտէն
քեն
ւէ
ւթե ան
յւէւնձնել
է՛ր ձե ֊
ռաղէրբ,
որպէս
ղէւ «էէւէլէլէ
սխէսլներբ,
լրացնէ
պաէլասնեբր
, լյանձէ յախուռն
աե–
սութէւններր
» :
Փէ
՚ւէ
"ոփ,այական
-
աստուածս՛բ՚սնաէլ՜-՚ն
գա
էէ
բնթացքբ
աւարտելէ
ետք
,
Ակէնեան
քաՀանայ
կր ձեռնագրուէ
1907
ԱայէէԱ
շՕէն եւ անմէէլապէս
էլանաղէէէ
՚է
սլէսչտօն
-
ներու
էլր էլոչուէ
վէսնքէն
՛էէլ, մէչտ
մնա
լով ա չխաաաէլէց
«Հանգէս
Ամ սօրեա
յֆ է՛
է
կբ նչանակուէէ
Հայերէնէ
,
ւլբաէլանու՝–
թեան
եւ պա տէէ
ո
ւթե ան ուսուցէ
չ
էլէլերա–
նոցէն
մէլ, էնչպէս
եւ
էէոխ
- տնօրէն
եէ
ապա
անօրէն
(1916 ֊ 1920) :
Կբ
գս՚ռնէսֆ
մ
՛ս
տենագարանա՚գետ
, Է՚"Կ
ս՚մսէսգլէ^
խմբա՚լրութէլնր
կբ վարէ
1909^5՛ /•
վեր
Վերլապէս
կ՝րնէոբոլէէ անգաւք
րնղՀ • վար
չութեան
,
19314^^՛
է վեր
եւ
մեծաւոո
մայրաէէանքէ
(1933 ֊ – 1937)
եւն . :
Ա էնչեւ
՛յէ
յսօր
՛սլ այս
՚ՀՕտէքեսէյ
վաս
-
տակէուորբ
էլ՛՛
ա
չէս ա տ է, սեբունգ
Հ
սէ ս
ցն ե լ ,
ղա " ա է՚օս
ո
ւթ է ւնն ե ր աալէւվ
Հէ՛ն
մ
էս
՚ոեն՛"–
ւէրութեան
եւ սլէստմ ութե
՛սն մասէն
:
Եր
աչաէլերտնեբն
են Վէէննա
լէւ
Ախէէթարե՞սն
Ա էա րանութեան
մ էլէն
սերունդէն
նե րէլ.ս–
յացուցէչնեբբ
յ
Եր ք՛են
էո
էլան
ուղեւորութեսւնւլ
րնթաւլ
-
քէ՛ն , ւլա սա էսօ
էէ
ութ է
է ն ն
էւր կէոտարէսծ–
է
րազմաթէլ
Հ՛
ա յա
չսւ
ւո
քաղա
քներ
մէ9\
Եւրո՚ղայէն
մէնչեւ
Մէըն
Արեէեքք։
Ամէն
ուր
որ Հէսնղ էսլէր , մանբաէլբէլէ
՚էՈ
սլրպբ
-
տոււքներ
կբ էլատարէբ
Ա ՛ս ա
ե7ւՀս
ղ
էս
ր էսն —
ներու
մ է լ , ցսւէքաէլէսգ րե լուէ
էէէ.
սե րէոե լով
Հագէաէր։էէա.էար
ձե՚ւաաւգէ բՖԽբ : Մ
ա
՛էէ
րամ
՚սւ
Ան
՛՛օ
րէն
քննած– է Զմմառէ
վանքէն
(յ^էրէէէնան)
եւ
Եբուսէողէմէէ
Մ ատեն՚սէլ
՛ս բաննե
բր
,
էնչպէ
՛է
/.
լ
էո
սլէէէ
էլէէ
ր ւլ
էէ
բծե՜ր
(
1512—1812
)
1
Առալէն
Աեծ
ՊաէոեբէՍէլմէն
ա/ււ«^,1912–
էն
երբ էր հննղէսվայրբ
կ*սէյցելէբ,
ան
-
մէ՚լսէսլէէւ
էււնցաւ կովկասէ
Հայ՚սշսւտ
քա
ղաքնեբբ
, Հ աւաքելու
Համար
ձեռ՚սէլէւր
-
ներ , ղէ՚բքե՜բ
եւ թերթեր
: Հէոնգէպած՜
է
նաեւ
Թէողոսէէս
(Խրէմ)։
Տես՚սհ
էր
կ9~
մէահնէ՛
Ա
Աէ
՛ոեն
էէ/
էլա րան էէն
ձեռ
՚ո
՚լ
էւրնեբբ
,
բայց
չէր կրց՛"^
ոէ
-սումնասէրել։
Կր նա -
խաէոեսէ ր թէ թա1ւկա։լէն
նէ՛ւթեր
պէ-ոե
ղ՛ոնէ Հաւլարաւոբ
ձէյռաղէրներու
մէլ
քՕ -
րէ՚նե՜լու
Համար
էւր ծ՜րագրած՜
Հոյակւսէւլ
գոբծ՜ր,
«Պ՚՚՚ամ
ութէւն
Հայոց
Աէէէտենսւ
-
ղրութեան»
: Աոա
լէն
Աչխա բՀէսմ
էո
ր
աքէ
՚էոթորէէլնեբոէն
մէլ, գտահ
էր
1250-1700
չրլանէէ
էլրա/լան
պատմութէէւնբ
,
օ՚լտուե–
լո՚է ղր*աղէւրներէ-ն
•
Երկաբ
ղէմումներէ
եաք,
օր մր կ՛՛էր •»-
էլանանայ
էբ ղլէւալոր
եբաղբ,
եր թաւ
Ե–
րեւէսն
եւ էլմէէէէհէն։
Վերլաւղէո
կարելէ
Կ՝ՐԱայ
աբաօնոլթէլն
ստանալ
1924/» Տ՛ ՚՛
<<ՅԱՌԱՋ»Ի ԹԵՐԹՕՆԸ
(5՛)
ՍՊԱՆՆՈՒԱԾ Ա ՚ԼԱԻՆԻՆ
ԵՐԿՐՈՐԳ
ՄԱԱ
ԺԳ՛
ԶՀակէսռաէլէւց
, անձնէէէ՚սէէւբ
եւլաւ
է՛նձ ,
քունբ
ա՚սնալ
երեխայէ
սլէս պառկեց
է՛ւ
աչքերր
ծ՜ածկեց
;
կարճ
ժամ Աէն ա կէց
յետէւ
յ լսեց է, նրա
քթ է՛ վ՚սփսսց ր է, լ էլամ սւցէէւէլ ղէււրս եէլէէէ ւ ,
աւր ւլնամ ցաւալէ
էրողէէւթէւնբ
յայտնեմ
փէււլոցում
էնձ սպասող
Թուսեանէն
Գրան
առլեւ
նա ետ
ու առալ
էբ քա
յ ֊
լում
եէ ծ՜խում :
է*նչ որ աեսէսւ էլանգ առաւ
:
Մ է քանէ խօսքով
յա յանեց է
Ա էէւռա
յէ
էէսէՀբ :
Զայն ծ՜պուտ
չՀանեց
, դարձաւ
ոլ Հե -
II
ա ցաւ
;
Ես/լ ես վերադարձայ
, որ Աառայէ
ծ՜ր -
նոէլներէն
Հեռւսւչէր տամ՝
ղ ՛սն :
Ել՚/լէէւ
ամբոէլլ
օր չեբեւաց
՚. Ո՞ւր
էբ ,
էնչ
էբ անում , չղէ՛աէէ
, Համարեայ
չէե
էլ ՀետաքրքբԼէէւմ
, որովՀեաեւ
այւէ ա՛է —
բ
֊է
՚էլլ
ժամ անակ
չէէ
Հեռանում
Գարե ՛լէ՛ն է
մօաէց
, որբ մէ տեսաէլ
«էւէո
էոէլէէրէէ»
մէԼ
էր
լնէլել։
Երր"ր՚է
օրբ մէէււյն,
Ասւէւայէ
թաւլմուն
ժւււմ
ււէ
՚1ււէէէլ
, մէ քանէ րոսլէււվ
ե —
րեւաց
աչքէւս
յւ՚ւ՚լա րկաւո
րնե
լ՛ է րաւլմ ու
-
թեան
՛էէլ,
ու էլ չաեսայ։
Թաղումէց
յե
տո
յ , երբ ղերեէլմանատնէց
վերագառնէէւ
/
էէնք
էոուն , էնչքան
վէնաէէէէցէւ , չէլաայ
:
ԱյնւււՀեաեւ
, նէէյն Օրր , ուչ եբեէլոյեան
,
էւ՜րր Գարեգէնէ
մօւոէց
նււր էէ վեբաւէար
—
ձե,
էէւէէէն , տեււնէւմ եկաւ
այնքան
արբահ
,
որ
էէ
տէւ վբա
յ Հ "՛՛չէ՛ւ է լ՛ էլան ւլ՛ե ում
;
Մ տալ
առանց
բաբեւ
աալու ,
նստեց
ուղղաէլէ
գէմ"
, ՚լէխ"՚րկր
լեա
ւլցեց
ծ՜ոծ
րակէն
, ձեռքեբով
կռթնեց
ծնէլներէն
, եւ
հանբ
չ^՚չելսվ
նայեց
էնձ չաէլւււահ
ս՛չքէէ–
բով
:
քՕմահ
էէմ , չէ՞ Հարցբէ,ց
;
Ե՛– , ո բովՀետեւ
ես ոչէնչ
չասացէւ , չա–
բունէսէլեց
որւղէս թէ ղբական
պատասխան
էոուահ էէ^էէ՛ ՝•
. - Եւ է՞նչ
ես քլարհում,
էնչո՞ւ։
Եւ
էն–
չ՛՛՞ւ
" ՛ յ " անւլամ
աւելվւ
քսւն
ուբէչ
ան
-
էլտմ^ւէէր
;
Պ
ս""՛"
ս խան է՛լ՛ ,
բարձրս՚ցրէւց
ձէոյնր
Հրէսմայո՚լարար
, աեսնելսվ,
որ ես
չաբունակում
եմ լռել
;
Երեւէ էէաբագ
մ ոռնա լոէ. Համար
, ա–
ԱէԱցէ
ես վերլապէս
•
֊
Հեգնսւմ
ես,
Հէս՞
՚։ Մէ Հեգնէր։
Աո–
վէէ
րական
ա ր բե ց
էէ
ւլն ե ր
էէ
ա յւլ ա րգա ր
ււէ
ց ւււ–
՛էբ ես չեմ րնէէէէւնէէւմ , մերժում
եմ , լբ -
սո՞ ւմ ես
, մ երժում
եմ ;
կամ
որպէսղէւ
թէ՚՚լ^՚է
Հանղստացնե
••
1
-
հէէ՚՚՚ղճ,
է՛՛նչ էսէղճ , ո՞բ էսէ՚լճբ
" ՛ յ ն ,
որ այստեղ
կա՞յ
, խփեց
կլւհքէ՚ն
: Աաւոա–
նան
աանէ։
Այգ
Հօ Տօլսաւ՚յէւ
«մոբալն»
է.
Տօլստոն
մեծ
՚լրո՚լ
է,
ճէչղ
է,
ր՛ս
յց • • ՝
մգգսէ
է։ Գու էլ էէս մ՚լգսէ,
Մարգ՚՚՚րեւոե
չէ՛ նեղանէսս
, անցեալ
օբբ էւնձ էլ Հօ Հ ՚ " –
մուրեայ
թէ մւլդսէ դարձբէւր
;
0 , այգ
քեւլ
չեմ
ներէ , երբեք
։ Եւ քոլգրու
է , ոբ
այգ–
՛գէս
էսմ/յլ
եմ , քո լգրու
, լսո՞ւմ
ես
,
Մ ՛սր
ւլա լ՛ էէան : Ա ււէւակէն
ւո՚ւսէէ^էե րո՛է
քեն
կերակրէ,
ես մէչտ
էէմ
ում
եմ
՚
բ
՚՚՚յս
՚" յ՜՜
սօր
սէէփորաէլէս՚նէց
աւելէ
եէէ խմել
ոչ թէ
,
լալ
լսէր,
Մարէլաբեան,
ոչ թէ
դար
^ս
էէոռէէէնալու
էլամ խէղճս
Հ անգ սաւսցնել
՛ւ
Հէէւմ ար , այլ որպէսւլէ
թո
յլ չւոէոմ
քէ՚ղ , որ
քթէցս
բռնած
չուռ
տաս
էնձ անցեա
լ օր -
ուայ
ւղէս
՚էէ՚գէ
մղգսէութէէն
: Հասէլա
-
ցար
:
Բայց
եւ այնսլէս
, գոլ էսչէւաաէէւմ
ես
էէէսրճեալ աբգա րացնե
լ քեղ , եւ ա յւլ.
՛էէ՛
բւէէն
ն
չան ա էլ
էէ
ւմ է , -
ն 1լատէ.ցէ՛ ես :
•—• Այո
էւշէ՚նշ չէ՛ ՛նչէէւնաէլւււմ , եւ
գու
չատ
էէէէ
ս խա
լլւււմ , որ կա րծում
ես ,
թէ
եո գարձեէոլ
ուէլում
եմ աբգալ՚էսցնե՜լ
էն * ։
Ե՚^նչ ,
էւէ
^ւոտւււցէւ՞
է
.մ , մաա՚ււցո՞լւէ
ու .
ես էնչ ւլէււոեէէ , ուրէւչ
էւն չ
«էլաՀրւււղբ
-
էէգում» : Նեբողութէւն
էլանեէէ : Այղ մէ -
սւյն անցեալ
օրն էր : Անցաւ֊
Վերլ։
Մէ
էոնւ– ա։է յէ՛է
՛է՛
ր "էն ա լո
լ
ց
յէէւոոյ
երէլբո
անղամ
յէ՚մ տ բւէէն
էււ
լ
էլա տար
եւո
լ է չութ
ք՛ւն
էլր լէ՛նէ՛։ Ա՚-ելէ
լ՛սւ է
չ՚՚ւն
ու չանորւլէ
լէ–
ն՛կ,
ք՛՛՛ն էչ ու աւանէսկ
• Եւ ՚ւլւէղէողէ
դու
էէէանղ ւսմ րնէէ մէ՛չտ
Հէւււէողուես
, թէ սւ/ս ,
ւսն էլամ չեմ
եէլել
քեւլ
մօւո էնչ սլւ մ եւլա–^
յաէլանով
,
ւսՀաւաւէէկ
...
^
Նա
վեբ
թռաւ
, բաբձրացաւ
աթոռէ
վր՜–
բա
լ է
,է.
էսյնէէլէո աատունուեց
, որ
ան
-
պւստճառ
վ՚՚՚յր
Կ՝Բ^կնէր , է՛թէ վրայ
չվ՚ս–
ղէէ եւ չբոնէէ
:
Ելէբ
1
էլէէ՛
՚ """՛՛ցէ՛
1
էլ՛՛րնէլնես :
( Շար.
)
,
ՆԱՐԳՈԱ
Fonds A.R.A.M
