քօոճ6 €ո
1925
Տ.. Շ. Տշաօ
376.286
Լ 6
ւ)1ք
€շէ€սւ
: տա. յււտտճօճւտւ.
X
^1.: աօ. 86֊6օ
€.€.1>.
Ր^ոտ
1678-63
ւէւււք||1>ււէւսսւ)ւսաււէս
ււււււււււսւււււււււէււււււււէ)|1էաււււււււււււււււււււ«յ<ււււււ>>.ւ՚է1ւ՚ւ
2 6
ՄԱՐՏ
26 Ւ1>^11Տ
ՕՐԱԹԵՐԹ
ԲԱԺԱՆՈՐԳԱԳՐՈԻԹԻՒՆ
ծրանսա հւ
աայւհկան
3000
ֆԲ ՚
յ
վեցամս •
1600
Արաասաելքան՛ աարեկան
3500
ֆր •
Հաաը
12
ֆր •
ՅՕՐԴ ՏԱՐԻ ^ ԹԻԻ
7329՝
30՛ ^\1^3ՏքՏՃ
Խւքբագ|ւր՝ ՇԱԻԱՐՇ ՄԻՍԱ՚է^ԵԱ՚Ն
ՆՈՐ ՇՐ
.Չ
.Ա՚Ն, ւՕՐ՚ե ՏԱՐԻ, ԹԻԻ
2740
ՄԵՐ խՕՍՔԸ,
ԿԱՆԻԱԿԱԼ ԿԱՐԾԻ՝1^ՆԵՐ
Անոնք որ տարիներէ ի վեր սլայքար կր
մղեն քաղաքական
կու.սակցու–թեանց
ղէմ ,
«անկախ» կամ «չէղոք»
սլիաակներով, կր
մոռնան թէ իրենք ալ տեոակ
մր կուսակ՛–
ցութիւն
են :
Շատերր
երերուն
թմրակներ
են ։Ոչ տե–
ււակէտ
ունին , ոչ ալ ուղեղիՆ : Պարղա–
սլէս քոլր կր հ՜եհեն •
Ուրիչներ
ե՛լ կան ե՛լ չկան :
Հանրա
յին
կեանքր
Հարսանեկան
Հան -
գէս
ԼԷ
, որսլէսղվւ ոմանք
անձամր
ներկայ
ՐԱան
,
ոլրի^եր
^որՀաւորական
Հեռա
ղրով
մղոՀանան
%
Մեհ՜ թէ ւիոքր , ամէն
կուսակցութիւն
երր ասսլարէղ
՛լ էքնէ , կր նչանակէ թէ իր
անգամներր
կարգ
մր յանձն առո
ւթի
ւնն եր
ստանձնահ
են , այս կամ այն հրաղիրր
ի–
րաւէորհելու
Համար
կուսակցութիւն
կաղմել
կր նչանակէ
մողովուրղի
,մր ուժեր ր Համ ախմրե
լ
որոչ
ղաւանանքի
մր
1"՚–րքր
)
ղաղափարներ
աա րահե լով , չա րժում
ստեղհ՜ե լով ;
Փ ո խա րե ր ա րա ր \յ կեղեցին ալ կուսակ -
լութիւն
մր
ՀԷ
՛* , քանի որ Հաւատացեալ—
ներր կր Համախմբէ
յանուն
որոչ
վարղա–
սլեաութեան
մր
;
ւ
կուսակցութիւն՝
ամ էն րանէ առաք կր
նչանակէ
ուժ ;
՝
Ոբքան
առողք եւ տոկուն
ՐԷՐ"ն իր
ւղաչտւղանահ
տեսակէտներր,
այնքան
խոր արմատ կր ձղէ եւ կր հաւալի :
Որքան
հաւալուն ել կուռ կաղմակեբ
—
ոլութիւն
ունենայ
, այնքան
"՛Ր՛էէ՛՜^""
կր ղառնայ ;
Մանաւանղ եբր ունի լայնամիա եւ ժո–
ղովրղավար
ոգի։ Երբ չո՚Բքեր կր կաղմէ
ոչ թէ քարացահ՜ տասնա րանե անե ր ով , այլ
կենղանի
ն չանա խօսքե րով ; Երբ իր ետին
ունի բեգուն
անցեալ
մր քաքութեան
, յա
րատեւութեան
ե լ ստեղհագորհ
աչթա —
տանքի :
կուսակցութիւն
ժր որքան
ղօրաւոր
րլ
լա յ , կր ղառնա
յ ա յնքան
լա յնամ իա : Ջի
վարանի բ խոստովանիլ
իր թերոլթիւննե
—
Րր եւ վր ի սլււ ւմն ե բն ալ
;
ւք »
ԵԼ
չանտեսեր
ռւրիչ
ւղիտանի
ուժեր
Տ
ԸնգՀակառակն
; Կր քանայ
ղորհի
մղել
ղանոնք,
իրրեւ
ուղեցոյց կամ
նեցուկէ
Միեւնո
յն ատեն , ան կր Հե՜աեւի ժա
մանակի
ելեւէքներուն
, առանց
չեղելու
իր
Հիմնական
ղաւանանքէն
եւ գորհունէու
—
թեան
ոլղեղհէն
•
Այլասլէս
, սլիտի չկրնար
գիմանալ ժա
մանակի
աւերներուն է
Անոնք որ կր քբթմնքեն
կուսակցու -
թեանց
ղո յութեան
ղէմ,
րնգՀանբասլէս
վաբակուահ՜
են սթալ
կամ
կանխակալ
կա րհ իքեե բ ով :
Կիսկատար
ղիտելիքեեբ
կամ
ղանաղան
գէսլքեր
սլղտորահ
են անոնց
միտքր •
՚ Ա^ոնց կարհիքռվ.
Հայ աղղր
միակտուբ
եւ միաբան
ղանղուահ
մր սլիտի
ղառնար,
եթէ
կուսակցութիլննեբ
չունենար
յ
իսկասլէս
«մէկ Հօտ ե՜լ մէկ Հովիւ» ե -
ղա՛՛հ է այս ժողովուրղր,
երբ կուսակ
—
ց ո
լթ
ի ւնն եբ չկա
յին ;
Կրօնական
, կղերական ել Հ սւսւ ու ահա -
կան
վէճեբր
քի՞՛ չ աւերներ
ղռբհահ
են
ա յս անտէ ր ժ-ո ղովուբղին
մ էք ,
ղարեբու
րնթացքին :
Եթէ
չունենայիք
յեղափոթական
արա—
մ աղբ ութ եամ ր տ ողո րուահ
կորի ղնե ր ,
կուռ
չարքեր եւ կաղմ ակե ր սլա կան բաղ -
մւսճիւղ
ցանցեր,
քանթ
անձնուէբ%եբ
ԱԼի–
աի տեսնէիք
, որ յանձն
առնէին
Կբ՚"Կր
նետուէլ
յանուն
աղատութեան
-
կուսակցութիւն
մր չէ" որ կր վարէ աչ
խա
բՀ ի մէկ վեցեբոբղ.
մ ասին ճակատա -
դիրբւ
ԵԼ
կոլսակցռւթիլենե
բէ բթահ՝.
չե՚^ն
անւլլիական
, ամերիկեան
կառավարու–
թիւններր
, իրենց
քւսղսւքակւսն եւ րնկե -
բային
գաւանանքներով
Հ
Ե՛
ՕՐհԻԱՆ ԴԷՊք Ե ՐԸ
Օ Ր Ը
Օ Ր հ Ն
ԱՆԳԼԻԱ խՋԵՑ
ԲԱՆԱԿ8ՈԻ»–ԻՒՆՆԵՐԸ
ինչսլէս
ղրահ
էինք
երէկ ,
ԳաՀիրէի
անգլ . ղեսսլանր
հանոլցաղիր
մ ր
յանձ
նահ է
Եղիսչտոսի
կառավարութեան
,
յայտնելով
թէ կարելի չէ վերսկսիլ
Աուէ
ղի
մ ասին կա տա բ ո ւահ
բանակցութիւն
-
նեբր,
քանի կր չարունակուին
աՀաբեկ
—
չական
արաբքներր
Անգլիացիներու
գէմ ՚.
Այս
հ՜անուցաղիրր
յանձնուահ
է՜ կիրակի
օր , իբրեւ
ամփոփումր
երեք
բերանացի
բռղՈ
^երու
% իրաղե1լներ
գիտել
կուտան
թէ եղահր
վե՜րնական
թղում
ՀԷ 1
՚" 1Լ
լնղՀատում
: Բանակցութեանց
վեբսկսու–
մ ր կախում
ունի բարեկարգութեան
վե -
բաՀաստատում
էն ; ք^է Ա^ւգլիացինեբ
եւ
թէ
Եգիսլտա
ցիներ
ս սլանն ուահ
է***՛^
վիրաւորուահ
են վերքին
ամիսներու
լ ն -
թացքին
, եւ երկու
կողմեբր
իրար կբ մե–
ղաղբեն ;
Բանա կց ութի ւննե րր ղաղրահ ենանց -
եալ
Հոկտեմբերէն
ի վեբ, վասն
զի
երկու
եբկիբներր
չեն կբցահ
Համ աձա
յնիէ եր -
կոլ
ղլխաւոր
կէտերու
մ ասին
. 1 •
Անղլ .
ղօբքր
ե՛՞րբ կրնա
յ վերագառնալ
,եթէսլա–
աեբաղմ
հ՜աղի -
2 •
Անղլիացինեբր
կր
ւղաՀան քեն որ
80 "000
ղինուորներռւ
սլաբ–
ոլումէն ետք մնալիք
անգլիացի
մասնա -
գէտներ ր ղինուո րական
Համաղղեստ
Հաղ–
նին :
ԻՍՐԱՑԷԼ ԵՒ ՅՈՐԴԱՆԱՆ
իսրա յէ չի վարչասլետր
, Մ ոչէ Շա -
րէթ,
ղեկուցում
տալով
խորՀրղարանին
առքեւ , րսաւ թէ խնգբահ
են արեւմ տեան
ւղե՜տութիւններէն
անմիքասլէս
ժողովի
Հրաւիրել
ԱսլաՀովութեան
հ)որՀռւրղբ ,
քննելու
Համ
աբ
11
Հրեաներու
սսլանու -
թեան
խնղիրր
% Այս առթիւ
յա յտարարեց
•
«Շարք
մր արիւնա
լի ղէպքեբ եւ ան–
րնգՀատ
ղբղռութ
իւններ
իսբայէ
լի դէմ
իրենց
ղա ղա թն ա կէ
ա
ին՝ Հասան
վերքին
քարղով,
ուր արար
մարղասպաններ
սպաննեցին
11
իսբա
յ է լացի
էՐքԻԿ^^Բ ՚՛
իսբա
յէլ
Հաբկաղբուահ
է ղօրացնե
լ իր
ուժլք» -
՚
Վ^իճա բան ութե անց
լնթացքին
, կառա -
վաբական
կուսակց
ութ
են էն
երեսփոխան
մր յայտարարեց
թէ « Խ •
Միութիւնր
ուղղակի
կ^օղնէ Արարներու
եանուղղակի
կ*րնգգիժանայ
իսրայէլի» •
Աքակողմեան
րնղղիմ
աղի
բնե բէն
ԱենաՀիմ
Պեկին,
« իրկուն
Զվա
յ » աՀաբե կչական
կաղմ ա–
կերպութեան
նախկին
Հրամանատաբր
,
պաՀանքեց
Հճակատ
ճակտի
կռուիլ,
վերք
տալու
Համաբ
սաՀմանային
ասպատա
—
կութեանց » ;
Վարչապետր
պատասթանեց
թէ իսրա —
յէլ պիտի կաղմակեբպէ
իր պաչտպանոլ
—
թիւնր,
առանց
նա խա
յա րձա կմ ան
կամ
ղրղռութեան
գիմելու՛
Այս
առթիլ
քննա
ղատեց
ղինաղաղաբի
յանձնախումբր,
«ո—
բուն անկա րողութիւնր
կրնայ
տեղի տալ
ամէն տեսակ
բռնութեանց
• Հանրակառ
—
քին
մ էք կատարուահ
քարղ-ր
կ՝ ապա ցու -
ցանէ Աղղաժողովին
կողմ է
Հաստատուահ
վեբստուղիչ
յանձնաթում
րին բարո
յական
սնանկութիւնր
, ինչ ոբ Հարուահ
մլն է
միքաղգային
կաղմակերպութեան
պատի -
լին
Համ
ա
ր ; իսրա յէէ չփ պաՀան քեր որ
Աղղաժողովին
ներկա յացուց
ի չնե բ ր ղին -
ոլոր՛ա՛կան
իրա լաս ութիւննեբ
վա
յելեն ,
այլ
կ
^ուղկ որ ղորհեն
իբրեւ
իրաւարար
—
՜ներ , ւլսսլելու
Հաժար նախա յարձակում
•-
նեբր ; Եթէ ԱդԳ""եողովր
չի կրնար
ղըս–
պել արաբական
յա րձա կումներ ր , իսրա–
՛յէլ
պիտի պաչտպանէ
իր չաՀերր
»%
X
Վերքին
լուրերու
Համաձայն
, յա -
րա րե րութ իւննե ր ր չեն բաբւոքահ
; իսբա—
՜յէ լի բանակին մէկ բանբեր ր կ*րսէ
թէ
Առւբիա
ղինուոր
Հտմաթմրահ
է սաՀմա -
նադլոլիին
վյ՚ա
յ : Ա ո ր ղանան
ի
գաՀլիճր
բացառիկ
նիստ մր գումարեց
,
կացութիւն
ԾՈՒՌՆ ՈՒ
ՇԻՏԱԿԸ
€ Հացագուլ
»
րաՍ մը կը շրջի թ֊երթ֊է
թ ե ր թ ։ Արեւելքէն արեւմ՚ուաք :
Հայերէն կ՚ըսենք «կամաւոր ծոմ» , իբ
րեւ բողոքի ցոյց, ինչպէս ըրին
Տոքթ–
Ս՚ոսատեղ եւ Եղիպտոսի քուէպաեանջ
կիները , աոաջնոբդութեամբ Տորիա Շա -
ֆիքի :
X
Թրքաբանութեան ղոհար մը եւս,—
«ճիւմՀուրիյէթ
շ
.ի իյմբագրապետ ՚կաաիր
՚1»աաին գեսպան անուանել որոշուած է» .
( ժամանա
կ
,3
Մարտ) :
Կը կարծեմ թ է մեր ծաղկոցին
յետին
աշակերտն ալ պիտի գրէր
«Որոշուած
է դեսպան անուանել ՚Նատիբ էյատին»:
X
Ի՞նչ կը նշանակէ կայսերապաշասւ֊
թիւն (իմպերիալիղմ) , երբ ունինք սքան
չելի բաո մը
5
տչխարՀակալռւթիւն
,
հին
թ է նոր իմաստով ;
X
կայուն
բառին իմաստն ալ
իւհղա–
թիւրուած է, երբ կր գրեն
«կայուն
համո–
ղումներտ> ,
կա յուն
նկարագիր» , հեաեւո֊
ղութեամբ Երեւանի :
Ըսել կ՚Ուղեն՝
Հաստատուն
յ
«Կայուն»՜ը
անշարժութեան, լճացման իմաստ ունի ,
եւ կը համապատասխանէ
ֆրանսերէն
«սթասիոնէռ» բառին:
X Լեղուական ուսումնասիրութեան մը
մէջ հանդիպնցայ հետեւեալ բացատրու
թեան,—«Հարցը կը մնայ ամբողջական»։
Տառացի թաբգմանութիւն ֆրանսերէ
նէ : Կր նշանակէ թ է հաբցը չէ լուծուած,
կր մնայ առկախ :
X
Ո՞վ փակցուց սա «նա» մասնիկը
նր քննելու
Համար;
Ժողովէն
վեբք խօս -
նակր յայտարարեց
.
«Կառավարութիւ
նր վճռահ է ուժղնօբէն
պատասխանել
որ
եւ է յարձակումի»
;
X
Աղղաժողովին
անղլիական
, ֆրան -
սական եւ ամերիկեան
պատուի
բա կնե բ ր
խորՀ րղա կց ո լ թ իւն մր կատարեցին
է^դՀ ՝
քարտուղարին
Հետ , Ա իքին Արեւելքի կա
ցութեան
մ ասին : Մ անրամ
ասնութիւննե–
բր գաղտնի կր պաՀ ուին :
էի բանանի
պատուի
րակ
ին կարհիքռվ ,
արաբական
պե տ ո ւթ ի ւնն ե ր ր կ՛՛են թաղ
րեն
թէ
իսրայէլ
կրնայ
անաէլնկալ
յարձակում
մր կատա
րել , որռվՀետե
ւ ղ՛ս յրա ցահ է ,
քանի ոբ
ղին աղա ղաբ ի
յանձնաթումբր
մերժեց
քուէարկել
իբենց
րանաձեւր :
ՅՈԻՆԱՍ Տ ԱՆԻ ՊԱՏԱՍխԱՆԸ
Ցունաստանի
արտաքին
ղորհերու նա —
խարաբր
ունկնղ բութեան
բէւղ ունե լով Ա -
թէնքի
թորՀրղա
յին գեսպանր, պատաս—
խանեց
ղինուոբական
խարիսխներու
մա -
սին
եղահ
րողոքնե
բուն :
Տեսակցութիւնր
տեւեց մէկ ժամ ; Նախարարր
րսահ
է
ղեսպանին
թէ Ցունաստան
իրաւունք
ու—
նի կաղմակե րպե լու իր սլա չւո պան ո լ թ ի լ -
նր , «մասնաւորապէս
այնպիսի
ատեն
մր
երբ ղօրաւոր
ուժեր կան մեր
սաՀժանին
մ իւս
կռղժ բ» : Երկաբ ատենէ ի վեբ
պռւլ–
կաբական
ղինեալ
ուժերուն
ուժր
մտաՀռ–
ղութիւն
կր պատճառէ
Աունաստանի
:
Նախարարր
առաքարկահ
է ղեսպանին ա
քակցիլ վախերր
փարատելու
Համաբ
, Հա—
ւասա րեցնե լով
սաՀմ անէն
անղ ին
եղահ
ուժերր
: «Երբ
երկիւղր
փարատի եւ ու -
ժե բու Հաւասա ր ութիւն
ժր Հաստատուի ,
յա րա բե րութիւննե
ր ր պիտի
բարւոքին
մեբ
ղբացիներուն
Հետ, վասն
ւլի
երկիւղր
ամենաղէչ
խորՀրղատուն
է » %
՝
Նախարարին
բա ց ա տ ր ո ւթե ան
Համ ա -
ձայն,
Ցունաստան
Հբաւիրահ
է Մ • Նա—
Հանղներբ
ռաղմ ական
թա րիս խներ Հաս -
աատել
, ոբովՀետեւ
ինք չի կրնար տպա -
Հովել
անՀբաժեչա
պաչտպանո
ւթիւնր
տ
ՏԱՍԸ ԼՐՏԵՍՆԵՐ
ձերբակալուեցան
Ի -
աալիոյ
մէքւ
Ամբա ստանաղի
բ ր կ*բսէ թէ
կր
ղորհէին
կարեւոր
օգակա
յան Լւ մր
մէք, ի Հաչիւ
Ջեթոսլովաքիոյ
-
«մանաւանդ»ին
Նամանաւանղ :
X
« Այ
<1
»էն կ՚իմանամ թէ «կառսյցա–
յին տագնապ մը» կը տիրէ
Լիբանանի
մէ ջ ։
Ֆրանսերէն բաոը, «Ոթրիւքթիւռ» կը
նշանակէ
կաւլմական
կւսրղուսսւբք
, վաբ —
չա կ ա բ գ ,
վերջապէս երկրի մը քաղաքա
կան , ընկերային կաղմը :
« Կառոյց »ը հասկնալի է, շաա մը պա–
ըաղաներսւ մէջ : Իսկ
«կառոյցային»ր
« համայնքային»ի խնամին է, եօթը պոր
տով :
X ՛քերականագէտ չեմ, բայց կը կար
ծեմ թէ «ձերրաղատել, ձերբաղատում »
բառերր շինուած են«ձերբակալել ,ձերբա
կալութիւն» բառերու կաղապարին վրայ :
Միայն «աղատիլ»ը չի՞ բաւեր։ Տակա
ւին ունինք «թօթափել»ը (լուծ մը , բ ռ
նութիւնը) :
X Հետեւեալ խորագիրր կ՚աբտատպեմ
«Սովետական Գրականութիւն
եւ Ար -
ուեստ» ամսագբէն
(1953
Գեկտ–)
« իմ–
պերիալիղմը եվ
իռսացիոնալիստական
էսթետիկան » :
Կը տեսնէք ,— միայն «եւ»ը հայերէն։
Եւ դեո ի՜նչ գոհարներ, յօդուածին մէջ •
՜ « անտիինաելիկաուալիղմ»
, ռասսա
,
կոմ ենտատոր , րԼա լուլի ական , իմ ւղե բիտ–
լիս տական
պարաղիտիղմ
, ուտԼւլիտաբ ,
պբտկտիկ
, եբարթիա
, պեսսեմիստական
,
ագեկվէստ
, ֆալււիֆիկւււցիւս
եւէւ . :
Որոշած եմ ծաղկեփունջ մը կաղմել այս
կարգի բառերէ,
իբրեւ արտասանու
թեան կտոր :
Եթէ ուրիշ բանի չծասայէ, գոնէ
սլր ողբե ս իլ
մթնոլորտ կը ստեդծէ:
՚
ՎԱՀԷ
Ի ՊԱՏԻՒ
ճէլալ
ՊայարԼւ
սաբքուահ ճա–
չին
առթիլ
, ոբ տեղի
ունեցաւ
Նիւ
Եոբքի
մ էք , Պո լսե ց ի
Հա յերր
անոր
նուիրահ
են
ոսկեղրուաղ
ղո յգ մր կոճակ
ել
փողկապի
ղարղասեղ
մր, իսկ տիկնոքր՝
վիղօն
քափ
մր , կր ղրէ
Ժամանակ :
ՄԻԱՑԵԱԼ ԲԱՆԱԿԻ խՆԴԻՐԸ
ԵՒ ՖՐԱՆՍԱ
Կ՚ԱՌԱՋԱՐԿԵՆ
ՑԵՏԱԶԳԵԼ
ԳԵՐՄԱՆԻՈՅ
ՎԵՐԱԶԻՆՈՒՄԸ
Ազղ • Ժողովին
արտաքին
ղորհերու
յանձնախուժբր
առքի
օր նորէն
քննեց
Եւ—
բոպայի
Ժիացեալ
բանակի
ղ ա չինքին
քն
նութիւնր : Այս
առթիլ
տե ղեկարերր ,
նաթկին
նաթա բաբ
ժ ի ւ լ Մ ոք Լլ^կեր վա
բական)
թաթանձաղին
իւնղբեց
յեատձղել
Գերմանիոյ
վերաղինումր :
Տեղեկաբեբր
որ անցեա
լ չաբթու
կէա
առ կէտ պատաս Լսան ահ էր
բազմաթիւ
Հարցումներու,
՚ անՀրաժեչտ
կր
ւլտնէ
Գերմանիոյ
վերաղինման
յեաաձղումր
,
մինչեւ որ ուրիչ
միքազւլային
ձեոնարկ
մր կատարուի
, հք • Մ իութեան Հետ Հա
մաձայնելու
Համար ի խնղիր
րնղՀ • ղԼւ—
նաթափութեան
ւ
Պ՛
Ժիւլ
Մոք մանրամասնօրէն
բացատ—
րեց թէ կացութիւնր
. Լսորաւղէս
վւոիւուահ
է աՕէն ի վեբ, երբ վերաղինում
ր ան -
Հրաժեչտ էր իբրեւ պատասխան
այն բա —
րո յական
վւոանգին
ղոր կրնար
պատճառել
Խ • Ա իութիւնր
անարղել
յառաք
Լսաղալով
գէպի
արեւմտեան
Եւրոպա
; «
քք՚ուսիա
այժմ
ղԼւտէ թէ այգ կարղի
որեւէ
յարձա
կում պիաի նչանակէ
րնգՀ ֊ պատեբաղմ
:
Պէտք է օղ ա աղո րհե լ սլաղ պատերաղմ
ին
վերքին
թոլլացումր,
ի նպաստ
վւոԼսա -
ղարձ
ղինաթափութեան
մր,
Գերմանիոյ
՚յէնքեր
տալէ առաք» :
ՏեղեկաբեբԼ՚ն
րացատրոլթիւննեբէն
կր
Հետեւի թէ բոլորովին
Հակառակ է
Ժորժ
Պիտոյի, որ անՀրաժեչտ
կր ղտնէ
միաց
եալ րւսնտկր։ Պ– Ժի՚֊լ Մոք պ՚"բղեց
գա–
,
...–.^
( Շար-ը կարդալ Դ - է»
1
Fonds A.R.A.M
