ՎԵՐԱԾՆՈհՆԴ
177
^յԴՊ^՛"
հ.Ա Լ^
ռ
Լ
ա
ՂԸ^ պատմական
ցաւոտ
ու արիւնոտ
դէպքեր ի
թացքը,
այդպէ՛ս,
կ՚րմբռնէ
Հայ ժողովուրդի
ա Հա գին մեծամասն
ո ւթիւնր,
այդպէ՛ս պիտի ըմրոնէ իւրաքանչիւր
Հայ, որ Հոգով կապուած
է Հայ ժողովրր–
դային զանգուածների
Հետ։
կեցցէ՛
եռագոյն
.ու Հողմակոծ
ք
^
,
Ր
0
2Ր ^ Հ
ա
յ դեմոկրատիկ
Հանրապե
տութեան
։
յ ^ ք
յ
կեցցէ՝ ԿՈՐԻԶԸ» "Ր պիաի ղառնայ կուռ ու շքեղ
Ամբողջութիւն։
Մ– Վ. ԱՐԱ Ն ԴԵՍ Ն
ԱՌԱՋԻՆ Տ Ա Ր ծ Դ Ա ՐՑԸ
Մէկ տարի է անցել աքն սարսափելի
ժամանակներից,
երր
տաճկական
բանակները
առա £ էին շարժւում
դէպի Կ ո վկաս։
Բարձր
Հ
ա
1քի
ն՛շանաւոր
բերդաքաղաքը
րնկած
էր դաւա դրա կան պայ
մա՛նների
մէջ_Հ կարսը
յանձնուած
էր դաւաճանութեամբ,
__ Ալէքսանդրապոլր
առնուած
էր
նենգութեամբ։
Ժողովուրդը,
Հայոց չարքաշ
ու Հերոս
ժողովուրդր
թողել
էր
գիւղ,
դաշտ,
Հայրենի
տուն —և
փախչում
էր առանց յետ նայելու։
կ ո վկա սեան Հա
յաստանից
մօտ ՚ կէս
միլիոն
գաղթականութիւն
էր պոկուել,
որ չգի
ա
էբ
ուր
ապաստան
էր, քանի
որ ոչ մի ապաՀով
տեղ չկար
Հայոց դժբախտ
խարՀում։
Հայ ութիւն ր իբրեւ
մի շի՚֊ղ
տարուբերւում
էր փոթորկալից
ովկիա–
նդսում։
Ձորս կողմից շրջապատուած
էր նա անխիղճ ու բարբարոս
թշնա
միներով,
որոնք վճռական
ճակատամարտն
եր էին մզում և. կամենում
վերջ տալ այղ Հին, դասական
ժողովրդի
գոյութեան։
Ո»ո լսական
զօրքր վաղուց
անցել էր կ ո վկա սեան սարերի
այն ^.
Ո
Դ^Ը
:
Զկար այլեւս
Արեւելքի
դարաւոր
Հակառակորդը,
չկ
ա
ր
Գ.Մ ոսկով» ը։ \}ւ այդ
գիտակցութիւնը
լցնում
էր թ՛աթար
ու թ՛ուրք– նուաճողներ
ի սիրտը
ան
պատմելի
ուրախութեամր։
Սանձը արձակուած
էր արդին,
շղթան բաց էր ըն
կած
Լ Արեւելքը,
աՀարկու
ու վրէժխնդիր,
յարձակւում
էր Հայ
դիւղացու,
Հայ աշխատաւորի,
ամբողջ
Հայ ժողովրդի
վրայ։
Այս ողբերգական
կացութեան
մէջ կ ո վկա սեան
միւս քրիստոնեայ
ժո
ղովս ւր լր—վրացին—ոչմի
օգնութիւն
չՀասցրեց
մեզ։ Նա մտածեց, որ իր ան
կախութիւնը
կաբելի է ամրապնդել
այն ժամանակ,
երբ քիո ւս ա ս տ ան ի
զօր
քերը
էէինին
կովկասում։
Վրացի
ժողովուրդին
խաբեցին
նրա
վա
րիչները, Վրացի
ժողովուրղը
մեղաւոր չէ
անշուշտ
այս քաղաքական
յան
ցանքի
Համար։ Բաքց ծանր
իրողութիւնն
այն է, որ Վրաստանը
դարձաւ
ղափոխական
Ռուսաստանի
թշնամի
և թաթար
ու
թիւրք
աշխարՀակալների
բարեկամ։
* * *
