1 9 5 2 Ի Դ Ր Ա ք յ Ա Ն – ^ Օհն Տ ւ ք Օ
Հ՚"յ
գրակւսն
աարին,
որուն
ցոլքր
իր
րեւ
սաացանք ՝
Հասաւ
մինչեւ մեր գռնե -
րր,
կր
սչաՀԷ դարձեալ
ցեղին
վենսունա–
կո ւթ՛եան ել սաեհ՚ադո
րհ՜ե լու
ճիգին
գրոչ՜
մր։
Ներկայ
տարե
Լրմանին
կր որ
տուաւ
ՎաՀան
Փավւազեան
Լկոմս)
Իմ Յա ֊շերը
յեգափո
էս ական
ա սլր ումնե րուն
ե րկրո
ր գ
Հատորր
I
Աոաշին
աշթարՀամարտէտ
օրերէն
գրր–
ուագներ,
ու նաէսասլատերաղմեան
Լր2ա -
նէն
աղգային
մեր Ղ՚աաին
էեււ
1լսւ
։գուահ–
Հում
նիւթերոլ
ամրող^
շեւէ^յււկոյտ
մր
Հրասլարակ
կր դրուի այս Հատորին
մէ^,
պայհ-աոագնելու
Համար
մամանակակիգ
մեր
աղգային
կեանքին
Հետ
կապուաՆ՝
չատ
մր
Հարցերւ
. . • Պէյրութ,
կտթողիկոսարանէ
տր–
պարանէն
լՈյո
տեսաւ
Օրմանեանի
ՀայՈՕք
|յԼյեւլ1ւց|ւ(1յ
որ արգէն
Հրատարակւււան
էր
Պ՛ Այրէսի մէչ
1919
//5/,
ինչպէս
եւ.
Լասկի
400
էջնոգ րագատւիկր,
նոլիրուահ՝
Գա րե ՜
գին
կաթ.
Տովսէփեանի
1
Նոյն
չր1անին
մէթ էր որ
19օ2ին
լոյս
տեսաւ
Ա(|1լ.ա1|^/
նկէսրււզարգ
մեհ
՜ագիր
432
էչնոգ րագառիկր,
ուր կր պատկերանան
ի
մէչ
այլոց
^այսյշատ
՚ ս յ գ շր2ք
"^՝Ի
վաււնր -
Հինգ տարուայ
աղգային,
մչսւկոլթա
յին
,
մարղական
եւ. լնկերային
էւրադարձոլ
՜
թիւններր
I
Արանի
թէ ձեռնարկր
գառնար
փարտ~
կի
չ
Ք
"յր օրկտններու
Հտմար
ալէ
Փարիղի
մէշ
լոյս
տեսաւ
Ակն եւ Ա–
կընց|ւք,
հաղարէ
աւելի
էթերէ
րաղկա -
ցաձ՜ սլատկսւռելի
Հատորր,
էսմրագրոլ
՜
թեամր գրագէտ
Ակրտիչ
Պտրսամեսնի
է
<ձԱրմենիայ»ի
մէչ այս գւյրծր
Հանգամա
-
նօրէն
գրաէսօսուահ–
Րլէա
լւււէ^
ղանց կ "^"՜
նենք
հ^անրանէսլ
անոր
րոԼԼանգակոլթեււն
եւ
ա րմէ
քին
մ
աս
ին
ւ
Ըսենք
անգամ մրն
ալ, որ ան պիտի
մնայ
19(>2
տարհչրչանի
լաւագո
յն
Հ
րատա րտկութ
իւննե
րէն :
Հ՝ 3՛ Ղ
՝ւս
^ււ։ւկցութեան
ւէաթսունամ–
եակի
ւտռիթոէէ
քյլրոսլայի
կեգր.
կոմիտէն
Հրատարակեց
Հ ՛ 3* Դաշնսւկցութիւնը Եւ–
բռպայի ւքէջ
անունով
127
մեհ-ագիր էչե -
րով
գո րե՜ մ ր, ուրկր պա տ կե ր ա ց ո ւի Գաշ
նա կցո
ւթե ան գորհ– ուն
է
ութ
իւնր
շրչան
էւն
մէի
իրրեւ
թարգմանութիւն,
Հքաւարշ
Հյա
րգունի
^ոոլալ
իր գեղեցիկ
ՎարդւԱ. -
լքատե՛անը. :
Առօրեա
յ իր ղրա գո ւմ^Յ ե ր ո ւն
ղուգաՀեռ,
այս գործ
՜ր
կր մնայ
էւր
ճիգէն
նոր գրաւական
:
Փարիզի մէչ վերչեր
ս սկսաւ
Հրատա
րակուիլ
Անդա՜ււտան
արուեստի
եւ
դրա -
կանութեան
Հանգէւտր,
որուն
ձ^՚-Ր^
^ " ՚ ՜
ւ.աքոլսյհ՜ ենֆրանստՀայ
հ՜անօթ
գրոզ
—
ներ
: Անդաստան^/
Հրատա րտկութ
իւնր ե–
րեւոյթ
մ լ ն է մեր արդի
ւղա
յմ աննե րում է
չ,
երր
Հաստ րտկ
տեղի
քր դիրտ կապել սկր ՜՜
սեր է անգամ
ամսագրերռւ
մէչւ
Բանասէր
Հա յագէս։
Արտաշէս
Արեգ -
եան տուաւ
գերման
մեհ՜
բանաւյ։տեզհ––փր–
լիսոփռ
՚յ
Գ է օթ է իր կեանքր եւ– ի բ (յործր
խորագրով
մօտ
160
Կ^"3
ԳՐՔ"յԿ ՚^Ռ>
նաէսապէս
իրրեւ
թերթօն
Հրատարս՜քլ
՜
ուահ–
ՅոՆՍաբեր^
մէչ–.
Անոնց
Համար
մանաւանդ
որ Հնտրա
ւո րութ
իւն
չուն
էն
էնւսդրէն
կարդալու^
գերմյոնււքցի
սնզուգաեւսն
գրոզր^
Ա՛ Ա ՜
րեգետն
էէ
դռրհ
-ր
կր մնա
յ դեղեց
իկ
առաչ–
նորգ
մր։
Երանի թէ Հնարաւո
րութ իւններ
րս -
տեգհ-ուէին
, ու օմտուէր
մեր դքււսկանոլ -
թիւնր
միչազգային
մեհ՜ գրագէաներոլ. եւ
դէմքերու
կեանքէն
եւ գորհ՜ ին
նուէւ րուահ՜
նման
գորհ^երով։
Աեն
ւՐարդռղ
կեանքր այս լոյսին
տակ
կրնար գաոնա
լ մեր
ե ր իտասա
րղոլթեան
վե րե լքին նպաստող
ազդակ
մր ։
ԻԱքԱաքՕյ1ադատութիՆնը
/ օ ,
Հ ^ ղ ա ս տ ա ե ի
Վ կ
ԽՄՐ՛ •-ԱմփււփււՆած «Աււվ– Հայա ս
տան» օրաթ-երթէն։ Դիտմամբ անփոփոխ
(^ցած ենք կարդ մը «պատկերալից» բաոեր
եւ֊ բացա տրութիւններ:
Պրոֆ • Վ. Պարսաւէ եան
իր
«Տարիզ
՜
մ ր
գազւււթա
յին
քաւչաքականու
թիւնր
Հայաստանռւմ՝»
աշյստաութեան
մէչ Հա -
յաստանի
միտցումր
էհուսաստանին
կր
Համարէ
չարիքներու
վաքրադոյնր
եւ ոչ
թէ Հա յ մուլ ով րգի
ւճակատագրէւ
^ամար
պրուՀ.րե
ս իլ նշսւնակէէլթ
իւն
ունե ցոզ պատ՜
մական ակա
մ ր ։ Հայաստանի
վերարեր
-
մ ամ ր Ո՚ուսաստանի
քագա քական
ութ
էււնր
կր
Համեմւէտտէ
Հնւէկաստահի
անգլ՛ գազ ՜
էօ
ւՀւվա
յրերոլ
քա
ւլա
քական
ութ
եան
Հետ։
Ան աա ր
րե
րութ
ի ւ ն չ ի
դներ ցարականու
-
թեան եւ ռուս
մոզովուրգին
մէւչեւ,
չուգեր
րմրռնել
այն ճշմարաու
-թրւ՚նր
թէ ՜՛այ աշ–
էս ա տտւո
ր մո գուէոլրգի
մ էւակ փ րկութ
իւնր
Օ՚ռ ւսա ստանի
միանաք
էր՚ւ Իր
րաթտր
ռուս
մող ովուրգի
ռեւոլուցիոն
պա
յքարի
•^ետ կապե
լ
ր ։
Պրոֆ. Վ. Պարսամեան
, տուրք
տալուէ
րռլրմէէւական
պատմագրութեան
աւան –՛
էէոլթեանց
, իր
աշյլսաաոլթիւններուն
ւ)
էչ
կր
ձգտի
իտէ ա լա կանացնե
լ
րուրմուա
—
ւլէէայր գերր
Հանրային
կեանքէւն
մէչ,
ներկոտ յաց՚նե
լով
ալա
յն
իրրեւ
Հա յ աշփւա -
աաւո րութեան
րղհձե րուն արտա
յա յուիչր
։
Ան <ձՀտյկական
^արցի գարգացման պատ—
մ ական
ուղիներ
ր
մ ինչեւ
Պերլինի
կանո ՜
նա գիրր»
յօգուտհ
^ին
մէչ Գ էւտ ութ
իւննե
րի
Ակադեմիայի
ՀՀՏեզեկագիր»
1940
էմիւ
11–
129
Հաւասարութեան
նշան
կր
գնէ
էի
րե ՜
րա լնե
րու եւ
գե
մ ո կրա տն ե
րււ
լ
միչեւ
։
Գիսկոլսիային
(ւէվւճ արան
ութ
էււն)
մէչ
փոթանակ
թօսելու
իր
՛ռ յս եւ
ուրիշ
սէսալնսրու
մասին,
՝^էրոֆ.
Վ՛
Պարսամ -
եան րնդունեցաւ
սովետական
երիտասարգ
գիտնականներու
պաշտպանի
դիրք^ մոռ -
նա լով թէ իր մեթոաոլոգիական
Լուրչ սր–
խալներն
ինչպէս
վնաս Հասցուցահ^ են այգ
երիտասարդ
կաա րե րռւ
ճիշգ
կոգմնորոշ -
մ ան
։
Երկր
"ՐԳ
գ ի
" Կ " ՚ ֊ " Ի " ՚ յ Ի ՝ ^
՚ ^ ^ ւ
Պրոֆ.
Վ. էհշտունին ոչ միայն
չրնգունեցաւ
իր
սխալներր,
որոնք
թ ո յ լ են տրուտհ^
Հ<Հայ
Հասարազական
Հոսանքներր
ե լ
1861–69"
70
չմւերի
գիւզացիական
ռեֆորմր»
իր աչ՜
խատութեան
մէչ (Պետ.
Համալսարանի
Գիտական
աշխատութիւննևր,
գիրք
13րդ)
այլ եւ նոյն սպեցիֆիկտ
^աե
գիրքերէն
փոր֊
ձեց
մխաել Ա • Նալրանգեանի
ռեւոլոլ -
ցիռն գեմոկրատիզմր
եւ իր դաղափարա
-
կան
կապյլ
Աերնրշեւսկիի
Հետ։
«Աիասնական
Հոսանքի»
կոնցեպցիա -
յին տուրք է տուտհ^ նաեւ
Ա.
Ասկերչեանր,
որ Հայ գրականութեան
գաէւագրքի
մասին
դրահ– իր յօդոլահրին
մէչ ՀԱով. Գրակա -
նուէմիւն եւ Արուեստ
1951,
թիւ
5)
կրթե՛
րագնաՀատէ
հայ գեմոկրաա
գրուշներր եւ
րնգՀակառակն,
կր գերագնաՀատէ
լի րե–
րալ
գր"ղներր։
Ան քի. Պատկանեանի
եւ
Րաֆֆէւի
ստեգհ-ագորհ-ութեանց
տոկուն
կոգմր կր Համարէ
Հայրենասիրութիւնր
եւ
ոչ իժէ նաց իոնա
լիղմ ր՛.
Ա. կարինեան
Հանգէս
գաէով
դիս ՜
կուսէւաներէն
մէկուն
մէչ,
փորձեց
զար -
գացնել
սպեցէէֆիկեան
այն տեսակէտր, թէ
Հայ
իրականութեան
մէչ ռեւոլուցիոն
գե՜
մ ոկրատ
իզմ
ի Համար հոգ չէ եգահ՜։
Բուրմոլա—նաց
իոնա լիստական
ա յս ՜
պէս
կոչուահ՜
<ձԱ իասնական
հոսանքի»
կոնցեպցիան
իր որոշակի
արտաայայտու
թիւնր գտահ՜ է նաեւ Պրոֆ՛ Ա՛ Տէրաէր -
եանի
« Հ ա
յ Կլասէւկներ»
մոզովահ՜ռւին
, մէչ, ուր կանտեսէ
լիրերալիզմի
եւ գե ՜
մ ոկրատիզմ
ի տա
ր րե րութ
իւնր
, իսկ յա - .
ճէսխ կր նոյնացնէ
է
Եգէո լոդիական
ա յս կարգի
լուրչ
սր՜
Ու որքան
արմէքնե
ր
ւէւն
ինք
եւ. մենք,
ւ՚րռնց
կեանքն
էւլ
գորնր, այս ձեւ էստա -
ցում
նս
րով
կա րե
Լլէ է
դարձնել
սերունգեր
կրթեԼսւ
կւչոլած՜
Հարսաէււթիւն
։
Այս
աււնչութեամ
ր
գնաՀաաութեան
արմանի
ձեռԼատրկ
մր։տ
է
նոյնպէս
Պէյրու–
էժի մէչ
հրա^արակուոզ
ԱԼլօԱ.
աԱ
սագրի
խ մ րա գր
էւ ւթ
եան
չանքե
ր
՛՛վ
Հաեգսւցեա
Լ
Լեւոն
Շանթ է;
Լէէ2
.ի
րուահ՜
բացառիկր
Հ
Ա–
կօս
էլրնայ
այս
շարքր
՝։արստացկւել
նուի -
րելով
նմսւն
րացառի1
^ե
ր
Աւլյրալիանին
,
Եփէկեանին
եւ իր
Նիրէն
գուրս
ս՛՛րիչ
մե՜
հ՜ութ իւննե րէւլ, որոնց քրտինքր
ոռոգան
է
Հա յ գրականութեան
եւ
մ աքի
անւլաստան–
ներր
։
ԳտՀէւրէէւ
մէչ
լո յս տեսաւ
Վահան
Նաւտսարդեանի
Դաղափարների Օգին,
2204՜
աւելի
էչերէ
րագկացաՆ
էսորաւլննին
քնն
ա ր
կռ
ւթ էէ ւն ր
Հ. 3 •
՚իա
էակցութեան
հ^րագէէ
ր–
կտնւէնագրի
որոշ
կէտերոլ
շ ո ւ ր չ ։
\թաւասարգեան
րացառէւկ
ա
յն
՛էէ
մ
քե֊
րէն է,
որոնք տեսարանական
հարցերոլ
մէչ
մէսրճուահ՜
տարէւներէ
էւ
վեր պ ե ՜
ղումներուէ
կանցրնեն
իրենց
մամանակր։
Այս
ճիգր
արմանի
է
աւելի
լա
յն
ուչագր–
րութեան
:
Հայրենիք/ք
տպարանէն
լոյս
տեսաւ,
նախապէս
օրաթերթ
<ձՀայրենիք»ի
մէչ
իրրեւ
թերթօն
Հրատարակուե
լէ
ետք,
Ա՛ուրացանի
Դէորգ Մարզպետունի
պատ
՜
մական
մեհ՜ վէպր^ աւ
ելի
Ք
՚ ^ ն
0 0 0
էչերէ
րաղկացահ՝
1
Չմոռնանք
Ատլխասի
նոր
գեղեցիկ
՚էոր
^ր
ճամբուս Վրայ,
լ ո յ " տեսան
Պոս–
է^ընէ՛
մէչ
եւ Արամ Ա
աՀակեանի
ԼԼութեո)
ԱեաՆասիկ Ամերիկան
գրական
/""ՐՔ^Վ
ա
րուահ՜ տպաւո
րութ իւննե
րռւ
էսօսուն
Հ
տորր :
Ֆրեգնոյէէ
մէչ
լոյս աեսաւ
գրապէր^
1Լ\
Ա՛ ս արգարեան,
Փունջը,
Հաւաքա
- >
^ ՜ ս յ արձակ
ե լ ոտանաւո
ր գրոլթ
եանց
։ Վա–
գ ե ս ի ուսուցիչ
մր,
Տիգրան
Գալպճեան
տուաւ
Ս արդւլայրԱ,
Ս՚արՍըՍը
անունով
գա^աւլիրք
էէր, արգիական
պաՀանչներր
սղւսար
ուեենալռվ։
եԼնթացէւ1լ
աարեշրչանի
Հրատարակոլ–
թեահց մաս ղր ղաղմեն
Պոլսոյ
արգի Պատ–
ՐՐ՚սրք
ԳարԽգրն
Ս-ՐՔ՛
աաչատոլրեանի
Օղսրզի
ԱւլՕ ԱյլաԱդոց/*
աշիարՀտրար
գե–
՛էէ՛ցրզ
ԷՒարգմ
անուէՒրւՆր
,
տպագրուտհ՝
՛Վ– Այրէսի
մ ^ չ ։
Ալ
Աղնրզ Ա՛
՚ԻՀյ. Հար -
՚էանեանի
4 1 ւ ա մ է ի
քյւԱԼՕրՀԱ,
մեհ֊աւէիր
~>ատորր,
ԱրԱե՜Ալւօւ^/
տպագրութեամր։
Անցեալ
տարեշչէչանին
գրաղան
վաս -
տակին
մ^կ մասր,
իրրեւ
տարեցոյց
\\)Հ>Հւրե սեմ րն մեզ կր Վււէլսանցուի
գարձ -
եաէ
։ Համաղւէա
յ ի ն ր մ եզ կուտա
յ մենա -
Գէր
ՅՍՍ
^չերով
իր ճարեցոյցր,
պ. Այրէ -
սր
\ձարւէլրէրւն
Վ ր գ ՛ Ս ուշեան էր
լյ -
րսԼՍւալվՍ 0.1լւ,սաւԱլՀ»
ս լ ա ա զ ե ր ա գ ա ր գ Հա–
տոր^ն
ետք՝
այսօր
մեզ կուտայ
երեք Հա–
րիւր
5^՛՛/՛^
րադզացաՕ
տարեցոյց
մր
եւս։
Սարդի մեր պյմ
աննե
րուն
մ^շ
անշուշտ
որ
կրեայրնք
րնելզրկրնր
ես աւելէն,
եթէ,
առաչէւն՝
՚^անէէ^պ
՝>այ գրականութեան
րր–
լար
աւելէ
մեծ
Հետաքրքրութիւն
մեր
րւսզմուէժեանց,
եւ երկրորգ՝
գտնուէր
կնրպր
՝–այ
զէրքին
սպառում ր գնելու
ա -
լ ՛ ՛ լ ր ասլա՝,ոզ
գրութեան
մէի
Այս
րո լորէն ետք,
կրկնենք
անգամ
մրն ալ, որ գրական
կարեւոր
Գ"րներ,
իրրեւ
ուսում
նասիրուլժէւն
, էրրեւ
պատ -
Սուանք,
էրրեւ
րանաստեղնոլլժ
էւն
,
յ ո լ շ
կամ
էժա րգմ
անութ
էւն
ունեցան^ են
էրենց
անկէւեր
՚>այ թերթերու
եւ
պարրերական–
էէե
լաւ մէչ;
Ամփոփոսած)
«ԱՐՄՕ՚եԻԱ»
Fonds A.R.A.M
