տ
ս # ս * >
Տարակոյս
չկայ,
որ կարեւոր % ւ
նիւթական
մր^ոցներով
Հարուստ
1լազմա -
կերսլոլթիւն
մրն է
ք՝արեգործականր։
Սաեղքքուած՜ կր ան, Լ"՚–(՚2^ կէ" Գ"՚Ր
առաշ,
(1906/՛^),
ԵգիսՀտոսի
մկշ,
ազգա
յին գեր մր կատարեէու
Համար
մեր րազ -
մակարօտ
մոզովուրգին
կաենքին
մէշ, իր
գմուարի՚ն
օրերուն
: Բարի ու ազնիւ
գեր
մր, անխտրական
ոգիովէ
Ւր Հիմնագի
րնե րր, որոնգ
մէշ մեձ՜ա -
նոէ.ն Հայեր աչ կա քին , ուզեցին
Համազգսէ–
յին
, րնգՀ ան րա կան
կազմ ա կե րպութ
իւն
մր գարձնել
զայն,
բարիք
սփոելոլ
Հա—
մ IIIր րո լորին
Հ
Ատոր Համար ալ
կոչեցին
զա յն՝
Հա
յ
Բա րեգո րհ՜ական
ԸնգՀանուր
Միութիւն
:
՛Բանի
մր տասնեակ
տարիներու
գոր ՜
ծունէութենէ
ետք, կրնա՛՛՛նք
րսել, որան
ճչմարտօրէն
հ-առայահ– է իր
սկզրնական,
նսլատաքլնե
րուե : Ղ՛ա րձահ՜ է
«.րնգՀանռւր»
Մ իութիւն
մր։Մ է կքԼ Կր^ա՛"յ վկա
յել
, որ ան
ազգային,
Համազգային
ու
Հարազատ
կազմ ա կե րսլութ
իւն մր եգահ՜ է իր
Գ՛՛Ր ՜
հ՜ունէութեամր
ու
ոգիովւ
Ւր Համ ակի
րնե րր, իր անգամնե
րէն
շսւտերն իոկ չենկրնաք այս
վկայոլթիւնր
տալ,
իրենց
ձեռքր
գնե լով
իրենց
խղճին
վրայ:
ք
Ւրականին
մէշ,
Բա րեգո րհ՜ա կան ր վէ՜
ճի ու սլա ոա կտ ո ւմ ի գե ր մ ր կտտա րահ՜ է ,
կռթնահ՝
իր նիւթական
լա քն
միշոցնե -
րուն, իր կանոնագրական
գիտաւորեալ
ու
արգելիչ
յօգուահներուն
եւ,
մանաւանգ
իր կազմ ակե ր սլա կան
մեքենային
վւարահ՜
շաՀտգէաներուն
:
Անշուշտ, կան մարգիկ
իր գեկավա
՜
րութեան
մէշ,
որոնք կր Հաւատան
գ ե ռ
կազմակերսլռլթեան
նսլատակներուն
: կան
րարեմիա
տնձեր,
որոնք գիտտկցարար
թէ
ան գի տ ա կց ա րա ր , ա չք կր գւէ ցեն
ն իւթա -
կան
, վարչական
ու րարո յական
չարաշա
՜ .
Հութ իւննե
րու
վրայ,
այնսլէս
մտահոլով^
թէ րարիքր
աւելի շատ է, քան չարիքր
:
Կ ր սխալին սակա
յն անո^ւք , ո րո ւխաե -
տեւ
Հանրային
կազմակե
րսլութ
եան
մր նր՜
սլատակր
ուրիշ րան է , իոկ գորհ՜ագրու
-
թի
՚-^՚Ր
Ր"Լ"Ր"Վ
^Ի՝^
"^
ՍԷԼ՛՝
րաւեր րա ՜
րի , աղգա
յին նոլատա1լներ
ունե՚1ւալ
:
Զի
րաւեր կանոնտգրական
գեգեցիկ
նախա -
աեսութ
իւններ
ո ր գ ե գ ր ե լ , եթէ գորհր, ե՜
թէ անոնց իրականացման
միշոցներր
Հա -
մ ա սլատ աս խան չեն Հ ետտսլնգուահ՜
նսլա ՜
տա1լներուն
: Եթէ նւզատակին
ու իրակա -
նութեան
միշեւ կր սլակսի
ներգաշնակու–
թիւնր
։
Բա րեգո րծակտն
ի գմ րա խ տ ո ւ թ ի ւն ր ,
սկիղրէն ի վեր եգահ է այն, որ Հակասահ՜
է իր անունին ու նսլատակներուն
, իր գո ր–
հունէութեամ
րր՛. Ւր
Գ"Ր
^երր
Հերքահ
են ,
յաճախ, իր րարեգորհութիւնր
• իր կողմ՜
նտկալոլթիւնր,
խտրական
ոգին
ուրացահ՛
են (ձրնգՀանուր
մ իութիւն»
1լոչումր
:
Բա–
րեգո րհա կան ր , իրականին
մ էշ , գա րձահ՜
է ազգին
մէշ՝ անշատ
խմրակցութիւէւ
մր.
կարգ մր անձերոլ եւ շրշանակներու
ար ՜
տայայտութիւնր
: ՊաՀպանոգական
տար
րերու
միշավայրր,
ուր տեզաւռրուահ՜
են
ոչ
միայն
ճչմարտօրէն
, սլա Հ սլան ոգա
կան ,
տարրերր,
այլ ել
յետագիմականներր,
Հակա քլուսա կցական
մ տա յնութեան
աէր
անձերր
: Այս իրողութեան
Հետ ալ սլիաի
Հաշաոլէինք,
եթէ սակայն
Բարեգորհա
՜
կանր գառնար
միա
յն
սլա Հ սլան ո գ ա կա -
նութեան
կաղմ ակե
րսլութ
իւնր.
սլաՀւղա
՜
նոգտկան
մտտհոզութեան
միշնարերգր
;
Այգպէս չէ սակայն
,տխուր
իրոգոլ -
թիւնր։
Ւրոգութիւնր
այն է, որ իր շրշանա
՜՜
կէն
ներս մակաղահ– են նաեւ կուսակցա
-
կան
որոշ
Հաշիւներ ու նկաւոումներ
ունե–
ցող տարրերր։
Կրնանք
րսել
ամբողշ
կու–
Ողչոյճքէ
խ օ ^ ք Ե է
Փ հ տ ո ա ս է
48ի
սէէւթիէ
տ
Ւէինոքի
մէշ
նաՀանգապետ
Աթրաթրն
փԼր-ւՏր
Հայասաանի
Ապսաամբոլ
^
թեան
Յիշաաակի
եւ աշխարՀի
ստրկտց ,
ուած
մռղովուրգնեբու
կարեկցութեան
Օր
ՆԻՒԵՈՐ՚Բ,26Փետբ..
Փեաբուար
՚ - ^ ^ Բ ^ ՚ ՚ ՚ թ ի ^ ^ Հ ա ն գ տ պ ե ա
Հեր,
1Տի ապստամբութեան
առիթով
բաղմա–
֊ 1^"^
ձ ՛ ե
ի նաՀանգասլետ
Տ րիս–
թիլ նտՀանգապետներ,
ծեբազուտտկան
- թրՐրե՛^ Նի ^՚^ՐէՐՐ
,
V
. ... / .
ներ, Երեսփ՛
Տ՝ոզովի
ա1ւգամներ եւ ու -
րիշ ամերիկեան
ականաւ
ո ր ղէմ քեր ի -
րենց չնորՀաւորութեան
ու
քաշալերանքի
խօսքն
ուղղեցին
Հայ մոզովուրգին,
յ ա յ -
տա րա բու թիւններ
յգելով
Հայկ.
Գատի
Յանձնախումրին
;
Փետր՛
18/՛
օրբ, «Ամերիկեան
Տէայն»ր
ոչ միտ^ւ
Հայկական
այլ
գբեթէ
բոլոբ
րամիններու
մէշ մասնաւոր
զեկուցում
-
ներ
Հաղո րգեց
Հայ մոգովուրգի
Հերոսա -
կան
ապստամբութեան
մասին,
քաղ —
II լա սբ ներ տալով
ականաւոր
Ամերիկացի–
նեբու
յա յտա բա րութիւննե
րէն :
Գարձեալ
Փետր՛ ՂՏի օրբ,
Երեսփ՛
(իողովին
մէշ էյսլրրՀբմ
Մ ա լթրրբ,
իսկ
\ք երակոյաի
մէշ Հոմրր
Ֆրրկրսբնբ
եւ
Փետր.
2ւ()ին
հ՜եբակուտական
Է՚ԷՐՐՐ^
Տերքսրնր
խօսեցան
Հայ մողովոլրգի
յան–
գուգն ու սլատմական
ձեռնտբկին
եւ անոր
յանուն
աղգային
անկախութեան
մզած
տնխոնշ
սլա յքա ր ին
մ ասին : Անոնց
ա յս
ճառերր
արձանագրուած
ե՜ն Երեսփ՛ Տ՛ո —
ւլ IIւէի եւ ՛Ծերակոյտի
ատենագրութեանց
տոմար
էւն
մէշ։
ԱՀա
քանի
մր ամփոփումնեբ
՚ —
՚Հէիւ
Եորքի
նաՀանգապետ
Թ՚ոմաս
Տուին
յայտա
րա բած է՛–
« Ա ո վետական
յա րձակում
ի
առաշին
զոՀերէն
մէկր
եզաւ
Հայաստանի
Անկա էս
Հանրասլետռւթէււնբ^
հ)ոբՀրգային
իշէսա -
նոլթիւնէ Հասաատուե
լէ երկու ու կէս ամ
իս
ետք
սակայն,
ստրկացուած
Հայաստանբ
ապստամրեցաւ
եւ աղսւտեց
երկիրր
սովե —
IIIIIIկIIւ՛ե իշէսանութենէ
, անոր գագտնի ոս–
տիկանութենէն
եւ
կարմ
էւբ
բանտ կէն :
Մ իացեա
լ ՚1յաՀ անգնե
բու
Հ"՛ յե րր միշա Հա–
մոգուած
ենթէ տրգար, ազատ ու էստգաղ
աշխարՀ
մր Հնարաւոր
է մէւտյն
այն պա —
^ եւ
Բալիֆորնիոյ
նաՀանգապետի
՜եղակալ
Նայթ
շնորՀաւորութեան
յ ա յ .
տաբարութիւններ
ուղղեցին
իրենց նա ֊
Հանգնեբու
Հայ
համայնքներուն։
Շատ
մր ծերակուտականներ
նամակ
֊.
նեբ
ուղղելով
Հայկ՛ Գատի
Յանձնախում
բին,
շերմ Համակրանքով
ու գնաՀաաան
֊.
քով կբ խօսին
Հայ մողովուրգի
յանոլն ա ֊
զատութեան
ու անկախութեան
մղածոլայ~
քարի
մասին եւ պատրաստակամութիւն
կր
յտյտնեն
ծառայելու
նոյն գատին
։
էքերակուտական
Փոլ Տակլբս,
Հայ
մողովուրգի
Հերոսական
ապստամբոլ
-
թեան
Հանգէպ
իրՀիացմունքն
ու էսոբ
յար–
գանքր
յայտնելէ
ետք, կեզրակացնէ.-
^
— « Այս առիթով
մեր վե բանո բոգ –~
ուած
վճռտկանութեամր
պէտք է աշխա ֊
տինք
մէւտւոբել
ազատ
աշէսարՀի
ումն ու
ճ ի գե ր բ Համ ա յնավա ր
ծա ւա լա սլա շտ ո լ -
թեան գէմ: Մենք
բոլոբս
շերմեոանգ
Հա–
ւաաքով կր սպասենք ու կբ ձգտ
ինք ա
յն
օրուան, երբ ոչ մէւայն
Հայութիւնբ
այլ
Համա քնավար
տ ի րա կա լութեան
տակ գբա–
նուոգ
բոլոբ
մողովու.րղներր,
անգամ մբ
եւս կ՝բլլան աղաա ու
անկախ»։
Ւսկ ծերակուտական
Թ՝ոմաս
Հենին -
ԿԲՂ կը. գրէ՛–
« Կ՚ապրինք
այնպիսի
մամանակա
-
շր2ան
մր, երբ բախումր մեծ
պետութիւն)^
նեբու
միշեւ
կրնայ
շուքի տակ
ձգել ճա -
կաատղիրր
ուրիշ աւելի
փոքր
մոզովուրգ—Հ
նեբու։
ԱշխարՀբ
ցնցող եւ իրար
յաշորգոզ
դէ՚ՂՔ^Սքլ
՛մամանակ
չեն աար տեսնելու եւ
Հի՛նելու
Համար
կացութիւնբ
անոնց, ո -
րոնց մասին
թերթերու
մէշ եօթ սիւնակ -
նոց
էսո բագի բներ չեն գրուի
ր ։ Ես խոբա -
պէս
Համոզուած
եմ֊ որ իրերու այս վի
ճակր
աւելի քան ցաւալի է,
որովՀետեՀ
րտգային,
երր բովանգակ
մտրգկոէ
թիլ -
մարգկային
պաամ ութեան
առոլներր
^տ-
նր կբ նուիբուէէ
Ազատութեան
Գտտէւն։
Այգ
ազաաութէէւնբ
Հայաստանի
մէշ
ծնաւ
1918
Ա այէւս
շՏԷ՚ն,
Հայաստանի
Հանրա -
սլետութեամբ
, որ ճանչցուեցաւ
Ա ՚ \լա —
Հտնղնեբռւնւ
կողմէ»
։
Միչիկանի
մէշնաՀանգապետ
Ուիէ -
երմս , Մ է յնի մէշ նաՀանգապետ
՚Բբոս եւ
փաղսնց
կարեւոր ենմեծ գետի
Հոսանքր
ճշգելուն
մէշՀ Այգ առուներէն
մէկր Հայ
մոգովուրգի
Հին պայքաբն
է,
յանգուղն
ու անվՀտտ
պայքար
մբ
—
զոր Հ՛"յերր
մբ՜՛
ղած են իբենց
տզզային
ին^աւթէէւ^նր
ւղ աՀ սլան ե լու
Համար
։
Պատմութիւնբ
կ՝ու.ղէ ր, որ Հա յութեան
Հզօբ
գրացիներր
սակցութէււն
մր, որ Ո՚ամկավաբ
կուսակ՜
ցութ
էււն կբ կոչուի,
ուէստեալ
թ^ամէա
Գ ա
սւ կց ո ւթե ան , որուն գէմ պա յքա րե
լու
Համար
ծնունգ առած է, իրղեկավաբու
-
թեան
կուլմէ իսկ էսոստովանոլած:
Եթէ
այգ
«կուսակցութիւն»
կոչուած
կազմա
՜
կե րպութ
էււնր Բարեգործականի
շրշանա ֊
կէն
ներս,
ծառայէր
Բարեգործականի
խմրակներուն
Հե
կան»,
այսինքն՝
յետագիմական,
այսին
՜
քրն՝
Համ ա քնավար
բա էստա խնգի
բնե
րուն
ու անոնց
կագմակերպութիւննեբուն
Հետ։
Ունեցանք
տխոլր
վառ րձա ռո
ւթիւնբ
Հոս իսկ, երբ Բաբեգոբծականբ
միացեալ
ճակատ
կազմեց
քիամկավար
-
Հնչակ՜
Համայնավար,
Ազգ, քցորՀուրգ
կոչուած
րնգՀանուր
նսլատակներուն,
նորէն
պիաի
չունենա
յէնք
Ր"ելիք։
Գմրախտաբար,
այգպէս
ալ չէ ։ Ո՚ամկավաբ
կուսակցու ՜
թիւնր,
Բաբեգոբծականէն
ներս կամ ա -
նոր
չ^ուրշբ, շաՀագործած
է
Բարեգործա
կանի
նիւթական
ու րարո յական
մ
իշոցնե–
րբէ
էքր սեփական
Հաշիւնեբբ
Համար:
Տեգ տեզ, էնչպէս
Եգիպաոս
ու Յու ~
նաստան, շատ ուշ արթնցան
վարի^երբ
եւ շատ գմուա
բաւ
կրցան
իրենց
օձէւքբ ա–
ղւստել Ո՚ամկավար
ղեկավարութեան
ձեռ–
քէն։
ԸնգՀանուբ
կերպով,
սակայն,
կա —
ցութիւնր
կր մնայ
նոյնր։ Ալն
տարբերու՜
թեամր
միայն, ոբ Բա րեգո բծա
կան ր, շատ
մր տեղերու
մէշ ԼԼիբանան
, Աուրիա
, Պա–
ւլե ս տին
, ինչպէս
Հոս , Ամ երիկա^ , կրալո–
րական
վիճակէն
գուբս եկած, գարձած
է
պտ յքա
բոզ
կազմ ա կե րպութ
էււն մր, ձեռք
ձեոքի
էհտմկավար
կամ «3առաշգիմա
-՚
) ՛Ղ՛"յք՛"Ր
մղելու
Հյ
մար
Գաշնակցոլթեան
ուանո բ գաղւ ւփա՚՚քՀ
Ր
բուն
I Լ լ Լ
րակից
կաղմակերսլութեանց
գէմ, գործ
՜
նապէս։
Պայքարեցաւ՝
իր խօսքովն
ու
գոբծովր,
իր կոչերաէն ու մասնաճիւզե
-
րու
գործունէոլթԼամրր,
իր գոբծակցու
-
թեամբ կասկածելի
րոլոր
տարրերուն
մաքրելոլ
Հետ եւ իր նիւթական
քաշա
լե րութեամ
-
ՐԸ. Բ"Լ"Ր Հակազգային
ատելութիւննե
՜
րուն :
Այս
տխոլբ
գոբծակցոլթիւնր
կր չո՛՜
ակուի
այսօր ալ, Ամերիկայէն
մին ՚
չեւ
Ափիւռքի
Հեռաւոր
շրշաննեբբ
, իր ^"՚–
բեգոբծոլթիլններուն
Հետ։ Եւ ճիշգ
այգ
պատճառով
ալ գարձած
է ան, աւելի քան
երբեք վտանգաւոր
Հ
Բաբեգոբծականբ,
կր ցաւինք
րսե ՜
լու,
բարեգործութեան
կազմակերպու
-
թիւն
մր չէ միայն
այսօր,
այլ եւ պայքա
րի ու որոշ տարրերու
ձեռքբ
պայքարի
մի՜
շոց գարձած
կազմակերպութիւն
մր։
ԽմթագբակւսԹ «Հա յր ե նիք » ի)
Fonds A.R.A.M
