ՀԱՏԿ՛ ԿԵԱՆՔԸ
–ԲՈՒՊԱՅԻ
ՄԷՋ
«ԼԱԼՈԻ ՉԱՓ ԿԸ ՅՈԻԶՈԻԷՒՆՔ »
Գատէթե գատսթ
ԹՈԻՆԱԱ
Լ՝Բոսպա)
18
Փեար.– Ան -
թիլեաններու.
մեհ՜ագոյն
թագոլ.Հին
,
՝^ոլ՜
պա, արաակարգ
շուքով
աօնեւյ
ան1Լախու
թեան
աոա
քեա
լ էքոսէ Ա արիին
հ՜ննիգեալ
հարիւրամեակր
(1853-1953),
Տուն.
18։
ի. Մարի ոչ միայն
աղաաութեան
մար ՜
աիկ եւ նոխաղ,
ա
յլ եւ իմ ւււսաասէր,
Հա
մամարգկային
եղրա
յ րութեան
անխոնք
երգիչ
1
կարճ ու
1լտ
րուկ
ոճով
ԳԲ"Գ "՚
ք ն ք " յ չ րանասաեղհ՝
մըն էր՛.
Կզգիին
Հինգ
միլին
մողովուրղր
րնղ–
Հանրապէս
, Հա յ գագոլթր
մ ասնաւո րա -
պէս
ա1չնահ
–անքով
կր վերակոչեն
իր ան -
մաՀ
յիչաաակր
եւ կոլխաեն
քալել իր
^Ոսկէ Եիթեր>^ Հանգանակին
Համաձայն
ւ
Բ՚ունասի
Հայ գաղոլթր
քաղաքապե
-
աութեան
Հրաւէրին
վրայ
Տուն.
2Տին
մ ասնակգեղալ
չքերթին
ծաղ1լեպսակով
մր եւ ղեաեղեղ
Աոաքեալին
արձանի1է աո
քեւ
, սա վերաաոութեամր՛–
<ձՀայեր կր
մեծարեն
Եոսէ
Մարին՜^։ Ափ մր
Հայե -
րու
այս ձեոնարկր
խորապէս
ասլալորեղ
Հսկա յական
րաղմ ութիւնր եւ քերմ
արձա՜
գանգ գտաւ
տեղական
մ ամ ուլին
մ էք :
՚Բսանեւոլթ
Հողիէ
բաղկացեալ
Հայ ՜՛
րենասէ
ր դաղութբ
Ամանորբ
ղիմաւո
րեց
անչուք
ու անփայլ,
յաոած Մեծ
Տեսիլքին
սեւեոարիր,
որ կր յամենայ ուկր խու -
սաւիի ուրուականի
մր
պէս։
Տուն.
24։ին գաղթ.
րնգՀ
՚ մողով տե
ղի ունեցաւ 0՛ Պօյաճեանի
բնակարանբ,
ներկաներբ
միաձա
յնութեամ
ր
վեբանորո–
ղեցին նախորգ
վարչութեան
կազմր
(0 ՚
Պօյաճեան
ատենապետ,
Հ՛ Ա իմի
թեան
ատենագպիր,
Ա՛
Տօնիկեան
ղտնձա -
պաՀ) : Անսպաււ եոանգ
ու
յաքողութիւն
կր
մ աղթենք
՚ք^ուպա
յի միակ
ի
բաւական
կաղմ
ակերսլոլթեան
ՀՕՄի
նպատակներուն
Համար
Հան "
գանակուեցաւ
մօտ
40
տոլար եւ
յղուեցաւ
կեգրոն։
.
Մայր
Կ իւլիղար
Ե ա ք^,զեան–ի տ ի րեան
քաոասուն
տա բուտն
ղրկւսնքի ու թոՀ ու
րոՀի
մաղէն անցած,
թուրքիոյ
խորերէն
մաղապոլրծ,
արգէն
Հասած է ՛Մարսէ
Ա,
ու փութով կր մ իանա
յ կարօաակէգ
գա ՜
ւա կնե բուն
, Տովսէվւ եւ Տակոբ
Հալաճեա–
նի։
Մայր
Իտիրեան
պատերաղմ,
քարգ,
աքսոր տեսած
Հաղա րաւո
բնե
բէն
մին է ։
Գաղութ
ի վա բ չո ւթ ե ան
մ րաք ան ա —
տենագպիրբ,
Հ՛ Ա իմի թեան,
պարրերա
՜
Հ. Բ. Ը. Մ իութեան
Փարիգի
մ աս -
նաճիւղին
տարեկան
պաբաՀանգէսր
աեղի
ունեցաւ
անցեալ
կիրակի
, նաի/ագաՀու
-
թեամր
ծերակուտական
Մ • Վերտէ
յի։
Ներկայ
էբ նաեւ
Ալ՛իորւիիլի
քաղաքապե
՜
*"քլ^
Մ • Պլէօղ,
իր տիկնոք
Հետ։
Տ անուն
վարչութեան
ֆրանսերէն
ու–
գեբձ
մր կարգաց Պ՛ Պ՛ Կէնճեան, պան-
ծացնելով
ֆ րան քեւՀա յկական
րարեկա -
մութիւնը։
Պ– Վերտէ
յ իր
ճտոին մէք
չ ն ո րՀ ակա
լութիւն
յա
յ անելէ
վերք,
յետա–
գաբձ ակնարկ
մբ նետելով
իր
մանկու -
թեան
չրքանին
վրայ,
յիշեց թէ
ինչսլէս
ղպրո ցա կան գրա սեգաննե
բուն
աոքեւ լա —
ք՛ււ
է՚"փ
յուգուած
էին ի լուր
Հայ
անմեղ
մողովուրղին
ւոանքանքներուն,
թէ ինչ ՜
պէս
Հետեւած էր անոբ
աղատագրական
պա յքա
րնե բուն
, եւ թէ Հոս
,
Ֆրանսա
յի
Հողին
վրայ
որքան գնաՀատած
էր մեր
մողովուրղին
ձիրքերն ու րարեմասնոլ
-
թիւննեե
րբ,
անոր
աշխատասիրոլթիւնր,
չին ա ր ա ր ո ւթ ի ւն բ , օ ր ին ա պա
Հ ո ւթ ի ւնն ու
Հաւատա
րմ ոլթիւէւբ
Հանգէպ
Հ ի
՚^Ը
ընկտ
լ
աղգին
ել
կաււավա
րութեան
։
ք*անախօսր
ոգեկոչելով
ի բ անմաՀ վարպետին,
Տ՛ան
Տ՝ո րեսի
յի շատակր
, շեշաեց
անոր
ա
յն
ւղտտղամր, - խաղաղ ուշինարար
աշխա՜
տտնքով
ստեղծե
լ Համամարգկային
մեծ
եղբա
յրակցոլթիւնր։
Ըսուած է թէ
,
աւել–
3
"՚֊ց^ամէն
աղատ մարգ
ունի երկու
Հայրե՜
նիք, նախ իր սեփական
Հայրենիքբ,
եւ ա–
պա
Ֆրանսան
։ ՛Բիչ առաք
չնորՀակալու
-
թեան
եւ երախտագիտութեան
խօսքերուղ–
ղուեցան
Հանգէպ
Ֆրանսայի
, ձեր երկ -
բորղ
Հա յրենիքին
։ Արղ, ես կր
յա յտա
՜
՛րարեմ թէ ինծի կ իյնայ,
սրտանց ^որ ~
Հակա
լ րլլալ
ձեղի,
Հայերուղ,
որ
այնքա՚էւ
եոանգով եւ նուիրումով
կր
սատարէք
Ֆրանսա
քի րարգաւաճման
, ձեր
րեգուն
՛ Ա շ խ ա տ ա ն ք ո վ եւ
շին ա ր ա ր ո ւթ ե ա մ ր՝^
։
I I
11 ւյ|ք||ք||է)ւ^||քք||||11"՚ււ^||
՚՚
՚ ՚ ՚"
րար
թարղման
ո ւթ ի ւնն ե ր կր կատարէ
,
Հայ
գպրութեան
քչնտիր
էքերէն,
ղարգա -
րելով
ՀհԱբմենիա»
թերթին
է
քերր։
Ապանիոյ
ծանօթ
նաւաՀանգիստ
հ)ի ՜
խոն
քաղաքին
մէք կէս գարէ
ի վեր րնա -
կութ
իւն Հաստատած
է Պո լսեցի
Տոքթ .
Արմենակ
է րիկեան,
վկայեալ
Պոլսոյ
ել
Լոգանի
Համա լսա րանէն
։
ՏԱԿՈԲ
ԱՐԳԷՈԱ
ԿԱՐԳԱՑԷ՚Բ
ԵՒ ՏԱՐԱԵԵՑԷ՝Բ
«ՏԱՌԱՋ»Ը
ՀԱՅԵՐԷՆ
ՊԻՏԻ
ուսուցուի
նաեւ
Տիթոո,թի
(Մ՛Ն
աՀանգներ)
Ուէյն
Համա
լսարանի
ս լալական
լեղուներու
բամնին
մէք։
Դասախօսն
է
Վեր.
էտոլբբտ
Թով -
մասեան
։ Մ • ՆաՀանգնե
բու
մէք
Յրւդ
ան -
գամն
է
որ այս
գիւրութիւնր
կր
արուի
Հայ
ուսա՚ււոգնեբուն
I
(Միւ֊ս
երկու
Համա–
լսարաններն
են Հարվբրտ եւ
՝Բոլոմպիա)
ԻՆԳՈՆԵԶԻՈՏ
Հաք գաղութբ
Ղ՛եկա.
շՕին տօներ
է
Աուրաբայեայի
Ա՛
Գէորգ
ե
1յեդԼ–
ց ի
ի
՛քք Հ իմնագրութեան
^^ամեակր
:
^քերկա
ք եղած
են Հայ խուռն
բաղմ
ութեան
Հեա
նաեւ
օտարներ։
՚Բարոգած
է
Արիս ՜
տակէս
քՀ • Մ իրղոյեան
։ Աաբկաւաղ
Ե՛
Տէր
Գրիգորեան
անգլիերէն
պաբղած
է
Հայ.
Եկեէլեցւոյ
ծագում ր ել աղւլ. թէ
քաղ Աքքսւ կան ճակատ
ի
վրա
յ անո
ր
կատա
բած
ղերր։
Եկեղեց՛
ա րա րո ղո
ւթենէն
ետք,
լւնէք ւ։ւնե քութիւն
տեգի
ունեցած
է ։
ԻՐՍ։ՆԻ
ՓԵՐԻԱ
ղաւառի
Հայերուն
մ աս
թի
աե ՛քե կութ իւննե
ր
տուած
էինք
քաղելով
^Ա.է
իք
՚^էն
։
կարգ
մբ
տեղե -՚,
կութ իւէւեե
ր
/.-
II
. - Փե
ր
իա
յի Նամ ա կե
ր
տ ,
Բոլարան եւ
Ա
սւնւլչւ րա րան
գիւղերուն
մէք
Հաստատուած
են չորսգասեան
եւ փեց -
գա
ս ե ան գպբոցներ
։ Բո լո
ր ր
մ իասին ու ՜
նին
8—10
սյաբսիկ
ուսուցի^եր
։
Գաւառի
միւս
Հաք
գսլրոցներր
ունէին
30
ուսու ՜
ցիչներ
ւ ա է ն
3000
րիա
լ ռոճիկով։
Գա -
ւաոի
էլրթական
ղործի
տարեկան
ելեւ ՜
մուտքն
է
80Հ5/ 100,000
րիալ,
որու մէկ
մասբ
կր
գոյսնայ
նսլաստներէ
, միւսն
ալ
թո շա1^ե
րէ
։ Ա
,շա1քերտնե բու
քնգՀ •
թիւն
է
1500,
սլետական
գպրոցնեբու
աչակերտ~
ներոէ.Հետ միասին։
Փերիա
գաւառին
մէք
ւՕւՕ^^ք՛
ի
վեր կան ղրաղարաններ։
Նամ ՜
կ
ե
ր
տ
ի
գրագա
րան
ր
գպրո
ղ ին
Հեա պեաա–
կանայած
էր,
կւսնգու1ւ
էր
միայն Ա ան
գի՜
բա րանի գրագարանր
ՀձՊօղոս Անգբէտս -
եան՝» անունով։
Ի1ոյգան
գիէ֊զին
մէք Հ
<Ա ՜
րովետն՝»
ղրագարանր
Հիմնուեցաւ՜\,^45ին
:
Ունի
Հաղար կտոր
գիրք
՚ Ապա
սկսան
միւս
դիւղերուն
մէք ալ Հիմնել
գրագա -
րաննե
ր :
Վարղունի
մէք <Փ ս "՚ Հ ա կե ան՝»
(1946) ,
Բոլորան
գ ի
՚ ֊ գ ի ն մէք
«ԱՀարոն -
եան», Նամակերտի
մէք
«Ա ե ս
ր
ո վբե ան՛»
(1947) ,
Հաաան
գի՚֊գի
մէք
«Րաֆֆի»
(1950),
Աւարան
գ ի ւ
֊ ղ ի
մէք
«Ագրալեան»
եւ Միլակերտ
գ ի ՚ ֊ գ ի
մէք
«Վարգտնեան»
(1952)
է
Այս գրագարաններէն
իւրաքան -
չիւբբ
ունի
\աէն
400
գիրքեր:
«ՏԱՌԱՋ»
ԻՒԵՐՒՕՆԸ
(21)
յՕոլչ
եւ անզօր
Հեկեկանքներ
կբ գգբբ՜
գէին
կուրծքր
որ կ ելեւեքէր
անՀանգսաա–
ց բնո
ղ ումգնոլթեամբ
մ ր, ու կա րծես ա ՜
մօթաՀար
իր արցունքներէն՝
մէկիկ մէ -
կխկ կը նայէր
մեղի
կողմնակի եւ խուսա
՜
փոլկ
նայուածքներով.
կ ուղէր
խօսիլ,
րայց
րառերբ
չէին վերքանար
իր գողգբ -
գս՚ցող
չրթունքներուն
վրայ։
Տանկաբծ,
ինչպէս
աղրիւր
մը որ կր
ցամքի
, արցունքնե
րր
ղաղբեցան.
գլու
խբ Հակեց
կուրծքին
վրայ եւ
ձեոքեբը
վերստին
սկսան
գալարուիլ,
քանի
մբ րո
պէ ետքր
միայն,
իր գեռ խոնաւ
աչքեբբ
գարձնելով
մեզի,
րսաւ ցաւատանք
ձայ ՜
նով մբ.
— Ես Խարրերգի
գաւառէն
եմ•
՚ ՚ Հա–
Լածուած ու տանքուած,
քանի
մր
անգամ
փախչելով
Հուրէն եւ սուրէն
եկայ Աաա ՜
նա։
՛Բանի մր անգամ
կեանքիս
մէք բնաա–
^էքի"
ցի
Ր՚^՚֊Յ
՚^ն
ըլլալը
աեսայ՛
՚ ՚
ոմանք
սպաննուած,
ոմանք փախստական.
՚ ՚ եօ ՜
թբ
ման
^գալակ
ունէի,
երեք
աւլ^յիկ ու
թոռներ, շատ թոոներ
• ՚ ՚ Ամէն
անգա -
մուն՝
մեռեփերուն
սուղր
չանցած կր Հա՜
լ աքէ
ի ց րուած
անղամնե
ր ր
լ ն տ ան ի քի ս ,
ու երբ տիւշմ անր մեղ կր մ ոռնար
ա
յգ
միքոցին
նորէն կր կազմէի
տունս
՚ • ՚ Աստ
ուած
օրՀնեղ
քանքե րս, ու ամէն
անգա
՜
մուն
յաքողեցա
յ , մէկի տեղ երկուք
ունւե–
ղայ՛
՚ . Հիմ ակ
ա յլեւս ծերացած
ու ան ՜
էլարող կր յուսայի
աչքերս
փակել գո -
Հուն ակութ
իւն ով
, փ առա
րան ելով
ամ ենա՜
կարողին
ղօրութիւնր.
. • բայց
չեմ
գիտեր
ի^նչ
անէծք
իքաւ
մեր գլխուն
• ՚ •
Տի՚֊շմա–
1ւր զարկաւ
նորէն ու ամէն բան
փճացաւ
III
յս անգամ
• ՚ •
ՊաՀ
մր աամանելի
լռութիւն
մբ կր
աիրէ՚.
՚
— Ամէն
րան
փճացա^լ.
՚ ՚
երեսունբ
չորս
Հոգիէ բաղկացած
րնտանիք
էինք՛
՚ ՚
ե րիտասա
րգնե
բբ
կռուեցան
ու կռուի
մ էք
ինկան՛
՚ . բայց ի ղուր. • ՚ Հարսերս տա ՜
րին,
թոռներս
այրեցին ու ես չեմ
գիտեր
ինչս՛" եւ թնչպէս
մնացի՛
՚ ՚ Օտար
ներ
ձե ռ^
գրին վրաս
, վէրքերս
կապեցին
ու աղէկ -
ցուցին
ղիս, րայց ցաւս
խորունկ է, Հո -
գիիս
մէքն
է՛՛՛՛՛
անմարելի
կրակ
մը կայ
սրտիս
մէք՛
՚ •
Ու իր ՚"1քերր
ա՜յլեւս
բոլորովին
չոր
ցած ու տենգագին՝
կր նա յէր
մեզի,
մեր
գթութիւնր
Հայցելով՛
՚ ՚
իր ցաւբ
մերն ալ էր ու իր կրակր
մեր
Արտերուն
մէք ալ կայբէր.
ամէնքս
ալ
նստած
իր չո՚֊րքր՝
կարծես
նոր
րնտանիք
մր կր կազմէինք
իրեն,
վչաի
աղգականու՜
թիւնով
կապուած. կարծես
ինքն ալ զգաց
այգ
րանր ու մ խի թա բութ
իւնր
թոլլցոլց
ու լուսաւորեց
իր պատկառելի
նաՀապետի
գէմքր.
՚ . աչքեերբ
բարութիւնով
եւ յոյ ֊
սով
լեցուեցան՛
՚ ՚
— Առաքին
անգամն է րսաւ՝ որ Հա -
յեր
Հայերու
օգնութեան
կբ Հասնին
զու ՜
լումէն
ետքբ՛։
— Մինչեւ
Հիմա այգ բանր
անկարելի
էր, րսաւ
մեր րնկերներէն
մէկր՛
՚ • կր
քարգէին, կր սւղաննէ
ին,
կը
վիրաւորէին՛
եղրա
յրր եգրօրր,
քո
յ ր ր քրոքր չէր կրնար
Հասնի
լ ՚ մեբ ո ր րե ր ր կր ց բուէ
ին օտ տ ր -
ներու
ձեռքր
, մեր
վի րաւո րներուն
՛էէ
Ր ՜
քերր
օտա
րնե
րբ կր կապէին,
մեր
Հոգե -
վարքներր
լքուած կր մեռնէին
աւերա1^էե–
բուն
մէք՛ աքս անգամ
գոնէ տխուր
մխի -
ձեզի
Հասնելոլ՛ • ՚
ԶԱՊհԼ
ԱԱԱՅԵԱՆ
(Շար.)
Fonds A.R.A.M
