ք^աւււբ Չսօւաւ&ւ^ ճքւււ՚ւօ^ււ\՛ ք։\ աւՀՕԲԸ՛
ք « օ ^
« 1 1925,1Լ€.Տ. 37«.2Տ6|
աւէաւշհ6 25
2*Ր4
- 38՛
Խօ»է 1Կ
6772–Նււր շրջ™^Տ՛ թի՛^ 2183
Փյ*–. Տո^ր– ^ ։ – ^ շ , (1ոսւ– Յօւա ՚ ւ ս
՜1§52 Կիսակի 25 ՄԱՅԻՍ
Խմբագիր՝
Շ– ՄԻՍԱ-ԲԵԱՆ
0
Ր^Ը
Օ Ր Ի Ն
Մ Ա §Ր
ա
Ր ...
Մէ
ւյրեր՛
Օրն կ ւյսօբ
,
25
Մ՛
•յլ՛
սւաբար
նռր աժն մբ,ոբ
ՀԼւռգՀետէ կբ աարահու֊ի
:
Այն
բոլոբ
Լբկիբներուե
մէք ուր կբ տօնեն
սւյս
Օրբ, մտրգէկ
ւէ ի եւնոյն
Հսւսկտցռգութիւնբ
չոլ. -
նին
մօր մասիԿւ։ Ոչ ալ նոյն
առաքագր՚ււնքներբ
ձոօնա կատ֊ար
ււ լ թե տն աո թիւ ՝•
Օրինակ,
երէկ
թռոււյիկ
մբ կբ բտմնկին
Փ՛"–
բի՛լի
՚քէքէ Հետեւեալ
բովանգակո
լթեամ բ •
— « Ծ՚աղիկնե՚՚բ, այււ՛– բայց բա՛ն մը աէւելիյ։
•8անի մը ժամ հաւ(ւցիստ անյւնց օր այլեւս չեն կր–
Ըաբ աշխաաիլ : ԱււաաաձէւՆն եղէք, օգԱելւււ հա -
մար « Ընաանիքի Մս^յրերյււ Օգնւււթեան
Ընկե -
րակցութեան » :
Տա յտարա
րութենէն
կ՝իմանանր թէ
լնկերակ–
ցութիւնբ
\
50
մ ասնաճիւղե
ր ունի ֆրանսա
յի եւ
Հիւս՛
Ափրիկէի
՚ ^ է ք ։ Իբ նպատա՞կբ,
առժամ
եա
յ օղնութիւն
Հասցնե
լ բնտանիքի
մա յրե
բու ,
Հիլանգութեան
մբ, ենոլնգի
մբ, նեղութեան մը
պաբաղ ա յին ;
Ուրիշ կաղմ ակերպութիւննե
ր
նո յն
Հողերն
ու
նին , նեղ կամ լա
յն սաՀմ՛անի
մ բ ՛Լրա յ ;
Առանց
Հաշուելու
պետական
ձեռնարկներբ
յ
Արեւմ աեան
Եւբոսլա
յի գրե թէ բ" լո ր ե րկիր -
ներուն
մ էք
մ ասնս
/լո
բ օրէնքներ
Հաստատս
ւահ՜
•են , ի պաշտպսնութիւն
անտէր , բաղմաղաւտկ եւ
կամ
գժբաիստոլթեան
մատնուահ–
մայքե
յրն
բու
Մուրճ - մանւղաղինւ
ենթակայ
երկիրներու
մէք,
չատ
աւելի
բարձբ կբ էսօսին
մայբեբոլ
պաչապա -
ն-ութե՚սն
մասին
%
Մեր Հա յրեն իքէն
մ էք ալ , է։ սլատո ւէւ ^են բ՛ող -
մաղաւակ
մա յրերբ
, որոնք
Հ րա սլա րակա՛..՛՛ էիբ պար–
դելատրուին
, էւբբեւ. ՀեբոսոլՀէներ
;
ինւչպէս
ուրիչ ճակատներու
փրայ, այսաեղ
ալ
քաճաէս պատկե րին ղ եղեցկութիէ
նր կ ր
էսա թա ր -
ուի,
տղսնէլտմո
լութեամ բ կամ
իմաստակոլ -
^"""Մայիս
)8էն,
Պուքրէչի
Հայատառ
թերթէն
՚, ՚ " ՚ ք կ ել հ,ոփր նե տե լ
Ո՚՚ԻՐ է ԳԻՐԳ , ՊՈՆՏՈԱ
Այսօր , կիբակէւ , Պոնտ ո ս ցինե րն ալ կբ
տօնեն
էւրենց Օրբ, Նախաձեռնութեամբ
Տբապղոնէւ
Հայր–
Միութեան :
ՎստաՀ
ենւք որ ձեռնարկբ
պիտէւ պսակուէւ
փայ
լուն
յաքողութեամ
բ , թարմացնելոփ
յիչողութիւն–
նեբբ ;
Տքնա կաաա բութ իւնբ
մ իեւնո
յնւ ատեն
առիթ
մ բ
պիտի
բլլա
յ
Հ ամա խմբե
լու Ա եւ Ծ ոփու
ափե
բւոն
ցի րուցան
բեկո րներ բ , ո րոնք բաւական
կա րեւո բ
Համրանք
մբ կբ ներկայացնեն
է
Պոնտոսէւ
շբ քանին մաս կբ կաղմեն
կբ կաղ–
մէին
երէկ
Հետեւեալ
շէն եւ Հայաշատ
շրքան -
նեբբ .-
Տր»1պգո1ն, Աամաւն, կիրասոն, Օրաւււ, Չար–
շամպա,
ղէպի
ներս՝
Կիւմիւշխանէ,
եւ
ուրիշ
փոքր
ղիւղաքաղաքնեբ
ԼԻւնիէ , Իյնէպոլու
եւն . ) ;
Գժբաէստաբար
, այս ամբողք
աաբահ՜ոլթեսն
փբայ,
ամէնէն
մեհ՜ քաղաքներն
անգամ ցաբգ
չու
նեցան
իրենց Եղեոնապատումբ
;
Զեմ
ուղեր
որեւէ
բա ղգա տութիւն
կատաբել
այս կամ ա^Ա շբքանէն
կրահ Աաբսափնեբու
մա -
սին
(1915)։
Ծ րս՚գրուահ
Հա յա քնւ քում էբ , եւ ամ էն տեղ ալ ^
ղ ո բհաղբուեց
աւ
նոյն
գաղանաքին
կատաղու -
թեամբ
: ՆաՀսնղ
էն
մէն
չել
յետ
էն քաղաքն
ու
ղիւղբ :
Բայց,
ճիւաղբ
մասնաւոբ,
աբմաաական
եւ
«ղիտական»
նւբ բո
ւթ ի ւննե բ յղացահ՜ էբ իւբա քան -
չէ՛ւբ շբքանէւ Համաբ ;
Պ ոնտ ո ս ց ին երբ , մասնաւո բապէս
Տրապգոնցի -
ներբ
ղ էւտեն թէ է՛՛նւչ բսել
կ^ուղենւք ։
կբ բաւէ
քիշել
մ իա քն երկու պարտգ ա՛ն եր ,
կալոն սո որնեքւր
հուէո-ւն բացե բբ ասն
է՛լ եւ ա -
լէ՚քնւեբուն
քանձնյել , քայ՛ կ՛՛՛մ երկաթ
կասլելոփ տ–
\հոնց ոտքեբուն ;
Ն՚՚րս՚հի՚հ
երաէսանէեր
սն։տուկն։երոլ
՛էէք
թխել.
մ էք ո ումա
ւե բէնէ
թարղմ անւո ւահ՜ էբ
ոտանաւոր
մր,
«Ծննւգատոլնր»
, ոբ .՛այսսլէս կր սկսի -
՝Ծննդաօոան նոր բարձրացող սլաաեբոււն
ւ^ին մր յղի նաեւ եկաւ օգնելւււ՛
ք^այց սւեսնհլո։ւ| որովայնն 1ւ(բ ուոուցիկ,
^սոնարհեցին որմնադիրներն ակնէարկնին :
Հասկնալի է • բանոլոբնեբր
չեն ուղահ որ կին
մբ
իրենւց օգնութեան
Հասնի ա յգ փիճա կինւ
մ էք :
Բա
լց , ո^ղք
մնա
յ Աթա
լէնա
կ անո ւթի
ւն բ •
էյեշա նէայոււածքն իր ուղղած անոնց, կինն րսաւ՛
— « էս ալ կ՚ուզեմ այս աան համաբ ՚աշիյատիլ-
Դաշաը ծնաւծ երկու մանուկ ու՛նիմ դեռ,
Որ ունեցան ցերդ իյսւնձէարօւր տերէւներ»:
Հյատ
աւելի
«ւլգա յացո
ւնւ ց» պատկեր մբ կբ
ներկայացնէ
.ոտանաւորին
չարունւակոլթիւնւր
:
Րայց, գաոնանք
մեր օրակարգին ;
Որ եւ. է գրի
չ փոբձա՛՛հ է նւ կաբագրե
լ
Հ՛"
յ
մ՛այրբ
այնպէս
ինչպէս որ է % Ոչ թէ
շողշողուն
ահականներով,
այլ խօսուն
, բովանգակալից
խօս–
քերով։
.կել
Այս « գիւտերուն
» Հեղէնակներբ
թտլէաթ ,
ճէ՛ք ալ
Աղմի եւ ՊէՀաէտտին
Շաքիր
ղտսն
իբենց
արժանէ՛
ւղատիժբ
, Պերլէւնւի
վւողոց՚ւեբուն
մէք ,
շէւորՀիլ Հ՛ Տ • Գանակցոլթեանւ
վրիժաոու
ղբ1ւ–
գակին :
Բա լց , ուշ մնացահ
էին^ք
...
Պ՚՚նտոսցինւեբ
, .ո՞ւր է ձեր
՚լիրր : Զեր
«Գիրք
Ելէ՚ցՖբ
՚. Զեր Տ ի՛չա տակա բտն ր : Վ • Մ է՛նա էս՛ո րե ան։ ի
«1915
թուականբ»
ամբողքութեան
մէկ մաս՛նիկն է
մէ՛ա յն :
Այսօրուան
տօնակատարութեան
ա՜՛ռթիւ , ուխ
տեցէք
Հաւաքել
բոլոբ
Հում
նւիւթերբ
-. ՛Բ՛ան ի
ղեռ
ձայներր
չեն մարահ՜ ե վկանւեբր
չենւ մեռահ– :
ՀԱՇՏՈՒԹԵԱՆ
ՊԱՏՄԱՆՆԵՐԸ
ԵՒ
ԱՊԱՈ-ՆԱԼԻԲՆԵՐ
մւ ՛յր
Եթէ
արձանագոբհ– մբ
փորձէր
ական
բնազգբ^
գուբգուբան.ւն.
ասգւ
տառա -
պանքբ, աւղաՀովաբար
պիտի
նաէսբն՚որէբ
Հա լկա
կան տիպաբբւ
Նոյնիսկ
սովորական
կեանքի
մէք։
իբրեւ
Հիմնական
երեւոյթ ;
իսկ եթէ ան Հայ մայրբ տեսած
բլլաբ Զար -
Հուբանքի
օրերուն.
Հանճարի մբ կայհերբ
պիտի
խլրաէին
իր ղլխուն
մէք, տիեղերական
ստեղծա -
գործութիւնէ
մբ տրտագբելու
Համար։
ՎսաաՀ
ենք։
Այ"
վո՚ոաՀութիւնբ
չի նւչանակեբ
նսեմացնել
ոեւէ
ժողովուրղի
մայբութիւնբ
:
Արիլնահաբաւ
բռնակալս
լթեանց
, աչխա րՀա–
էէԱէսան
փոթորիկներու
բնթացքին
, ո՞ր
ժողոփոլբ–
ԳԸ չՀպաբտացալ
իր մայբեբոփ։
Մանաւանղ
փոքբ
եւ անճար
եբկիրնեբոլ
մէք :
Կբ կարծենք թէ այգ բոլոբէ՚կ
խոբՀրգանիչբ
կրնայ
կաղմել
Հայ մայրբ։
իբրեւ
մարմնացեալ
տառապանք եւ սէր։
Իբրեւ
սիրտ ել կամք ու աշ
խատանք
Ողքո՜յն
աշխարՀի
բոլոբ
մայրերուն։ ել Համ -
բոյբ՝
Հայ մայբիկին
֊.
Գեբմանիոյ
Հաշտութեան
առժամեայ
պայ -
մանաւլիրբ
սլիտի ստոբագբուի
վաղբ,
եբկուշաբ -
թի,
Պոնի մէք, ուր կբ գտնուին
Ֆրանսայի^
Անգ
լիոյ ել Մ . ՆաՀանգնեբուն
արտաքին
նախււր՚ոբ -
նեբբ ։Երեքն ալ գլուխ
ղլքոի տուած
են– իրենց
խոբ
Հրգա կաններ
ուն Հետ, Հարթեւու
Հաւքար
վերքին
գժուաբութիւննեբբ
Հ
Գերմ անիո
յ
լնկե բվարականնե
ր
բ
փո րձեց
ին
փիճաբանութիլն
մր յարուցանել
խորՀբգարանւին
մէք,
գա
շնա գր ին ստո բագբո
ւթենէն
առաք , բա
յց
պարտ՚ուեցան։
կառտփաբութեան
ներկայացուցի
-
չբ խստօրէն
քննագատեց
Տոքթ
• Շում ախ
բրի
այն
յա յտա րա բութ իւնւբ թէ ոփ որ կբ ստոբագբէ
եւրո
պական բանտկէէ
գա շնագիր բ կբ գագրի
Գերմ ա -
նացի
բլլալէ ; Վարչապետբ
ապաՀոփած
է մեհա -
մասնոլթեան
Հաւանութիւնբ
:
Համաձայնութիւն
պիտ
է։ կցուին
նամ ակներ , յաբգե
քու Համաբ
՚ա՚պա–
զ՚սյ կաոափաբոլթետնց
իրալունքեեբբ
՝^Հ^ Վերքին
լուրերու
Համաձայն
,
ռուսական
գինոլոբնեբ
կբ Համախմ
բուին , փակելու
Համ
տբ
արեւելեան՛ ել արեւմտեան
Գերմանւիոյ
սաՀմ անա
՛ւ Լ"՛ Ի՛ Ր • Ա՚ելի
փճռական
մէ։քոցներ կբ
սպտսաին
յաոաքիկալ
շաբթու
, Հաշտութեան
պայմանագրին
սաոբագրութենէն
ետք։
Լայփցիկէն
կբ
Հեռաղրեն
ո ւ ,
ԳԱՇՆԱԳԻՐԸ
50
ՏԱՐՈՒԱՆ
ՀԱՄԱՐ է
Աայիս
23է՚ն Ֆրանսա,
Գեբմանիա
, իտալի՛ա ^
Պելժիա
, Հո լանտա եւ Լիւքսէնպուրկ
վեբքնական
Համաձայնութեան
մբ յանգեցան
Աթբաղսլռլրկի
մէք,
եւրոպական
բանակի
մասին։
Գաշնագէւրբ
պիտի
կնքուի
50
տարուան
Համաբ
ւ
Ֆրանսա
յէ, արտաքին
նախտբաբբ
, Պ • Շու -
ման,
ծանսւցանելով
այս
՚էէսմաձա
յնու թիւնբ ,
յա
յտաբաբեց
Պիտի
կրնանյք գաշնագիբբ
ստորագբել
ե -
րեքչաբթի
օր : Համաձանոլթէ՚ւն
գոյացած
է որ
եթէ
Հիւս • Ատլանտեանի
գաշինքբ
վեբ քանա
յ \
7
տար
էւէն , ե ւր ո սլա կանւ բանակի՛
գաշնաւլիրբ ստո -
րաղբող
պե տ ո լթ իւնն ե բ բ իրաւունք
սլիտի
ունե -
նան
ժողով
գումարելու
եւ իբենց գիբքԱ
ոբոշելու։
Րայց ՛ասիկա
չի նշանակեր թէ եւրոպական
բա -
նակի
գազաղի
րբ պիտի
փո խո
լի
: Գա
շն ա ղ ր ին
պա
յմ անաժամ
ր
50
աարի է ; նախա բա ր բ գոՀոլ -
նակոլթեամբ
Հաղորդեց թէ իրենց
աշէսատանքնե–
րբ
՛էեբ քացած
են : «Վերստէն
քննեց է։նք
նախա
սլէս առկախ
մնացած կաբգ
մ բ
թնղ ի բներ եւ
փերքնապէս պատբաստե
ցինք
Հ ամ աձա լնո
լ
թեանց
բնաղիբնեբբ։
Այս Համաձա
յնո ւթիւննե
րբ
փերք
կուտան
Գեբմանիոյ
ղբալման
կա
ր՛լ ուստբքէ՚ն ,
բա յց
զին ոլո բական
գրաւո
ւմ մբ պիտի
շաբուէւակ–
ուի , Հա շտո՛ւթեան
առժամ
եայ
սլա յւք տնաղր
ին
Հ է՛՜
մանւ ՚էրա
յ ; Արեւմ տեան պետո
ւթէ, լննե ր բ կբ ոլա ~
Հեն
այս իրաւունքբ,
փասն ղի , ներկ՚սյ
պարաւլա -
ներուն
մէք, մենք
չենք կրնար
ստոբաղ։սս
էէիճտ -
կի մբ մէք .լտնուիլ, Խ– Միութեան
ղէ՚մաց : Ասկէ
զատ , պարտաւոր
ենք չաբունակել
մեր նւերկա յու–
^
թիւնբ
Պեբլինի
մէք,
ինչպէս եւ քննել
Գերմանիո-յ
միացւքանւ
էսնղիրր » :
Թեբթերբ
կբ գրեն թէ նախա բա բական
Ի՛՛՛Ր ՜
Հուբգբ
զէ՛ չե րանց
նէ՚ստ
գում արե լոփ Լլիղէէ՛ պա -
լաաէւն
մէք, ոբոչեց
կարղ
մբ պայմաններ
զնել ,
գաչնագրէւն
ստո բաւլբո լթեան
Համա ր ; Աքգ ՛՛լայ -
մսննեբէն
ւքէկն է ղ րաւոբ
երա՛շխիք
ստանալ
Ան/ղ–
լի
՛էէ
քէն ել Մ • ՆաՀանղնեբէն
: Աքս
պայմաններբ
անւմ իւքւսսլէս
Հ՛ա ղո րղո
լե ց ան Պ • Շում անէի :
^ոէսակցոՆթխէէճեդ
մտա&ագ հԱ^
Ալ՛էք ատական
կուսաքլցոլթ1էան
Համագո՚ւմ ա -
րի՛^ մ էք , բո՚-էւն
էէէւճէս բանո ւթիւննե բ տեղէ՛
՚էււնւե -
0–*լ^՜.
Հ իոէւսա
յ են ւԼյփբիեե ե եւ եւրոէալակւէն
բանակի
էսնգէէ րնե
րո ւն ւքասին : Տ՚սլատիէ
բս
՛ալ
թէ
Հիւս
.
Ափրիկէի
Հարցբ
կարելի էր ղ իլրալ
կաբղէոզ
րել,
«եթէ
աւլ ւլա
յնւ ա 1լանէն ե ր բ քաքա
լե բւէւած
չ1՚11"՛
քին
ամեր է, կեան
տնէէոեսակսէն
չաՀ երո
լ
ճնչում
էն» :
Նա էէէ կէն՛ փա ր չա պե տ բ չուղեր որ օաա րնւե ր մէ՛քա -
մ ան ե էւրենց նեբքէ՛ն
գործեբուն
եւ Ֆբո՚նստն։
, ամ–
բաստ՚սնետլէ՛
ա թոռէ՛ն
՚էրա
յ նստի ,
Աղղաժողովին
մէք»։
Գալո էէ եւրոպա/լան
բանակէւն
, Տալտտէ։է վբ -
տանղւսւոբ կբ նկատէ որ *իեբմ
Աէ1ւէէո
յ
Հսււէէէսար ի–
բտլ՚ունքևե բ արու էէն։ , վեբք
տրուէ։ գրաւման եւ իր
զինուո բՍէ/լան
ուժբ
վ /։ բակ՛ս
՚բք էէ ւի ,
քւԱ1։
էէ ՚։։։նՀ րա
ժե չ։ո ե
ր
ս։ շ էսիքնէ^ լ։ ր չեն տրուած
է՛բենց
:,
Վերքա -
պէս,
Գ/։բմանիոյ
էէեբաղինումբ
ււլատճառ
էէլիտի
բլլայ
.ոբ Մոսկուան
աւելցնէ
էէր
սպառաղէ^՚ո
՚լ
-
թիւններբ,
աքակցութեամբ
ԼեՀեբուն
ե լ
Ջեխե -
բուն
,
էէ
րոնց
կ՚լե
ր
բ փե րքե բ ս
Հ րաւէբ
ուղղէսծ էբ
մոռնալ
իբենց
ներքէւն
էէէճերբ,
պաՀսլսնելոլ
Հա–
մ աբ
է,բենց
Հ՚էէլա
յին
ամ բողքաէլանո
ւթիւնբ :
Աղէլ. . ժողովին
նախագաՀ
բ , էռիօ
եւս
էսէէ սա
մ տաՀ։,էլ. է , կ՝ոլղէ
«բաց
խօսի
լ» Ամե ր ի
կէւ։
ց ինե -
բուն
, խնղբելով
որ կբ/լէ։ն
ղէ,բենր
չմ
տցն/էն։
է/եր -
քին
եր/լու
պատերաէլմներուն
բնթացքին
կրած
փոբձոլթեանց
մէք։ « Կ՝լնգունիէք
թէ
գժրաէստու -
թեան
մբ պաբաղայէն
մեր
կողքին
պիտի
ՐԱաք
,
րայց անղբագարձէք
թէ
ինչ էւլիտի բԱայ
երրոբգ
Հ ամ աշէէէէսբՀա քէւն պ։ս տեբաղմբ : Մ եղի
օւլնո՚լ -
թես/՜Լ պիտի
Հասնիք
, բայց
մէնչեւ
այղ
Ֆբանսան
մեէւսւծ
էէլիտի ր1լա յ , ծածկո ւէէէծ աւե րա/լնւե րո ւէ եւ
գի՚ակներոփ
: Գուք
իրաւունք
չունիք,
իբրեւ Ա–
՚քերէէկացէ՛
, իբրեւ
ժողոփրգաէէար
եւ իբրեւ
ւքաբգ,
այս
մ,։։Հացոլ
վ,ոս։նղէ
՛ն
ենթարկելու
մեբ եր/լէ՚բբ»
X
՝)Հ
քէն կեր վար՛ս կան կուսակց ո ւ
թեւՍ
՜ւ
Հէսմա -
դումարին
էքէք ՛ալ տաք վիճա բտն։ ութ իւննե
ր
աեւքի
ունեցւմ^։՛
, մասնաւոբապէս
եւ ր ո
պտ
կան–
բանակի
մասէւն։ Պ– Գ՛ Մայէր,
նտխ/լին
բնղՀ. քաբտու -
դարբ , ղիտել
տուաւ
թէ
^Գերման։իան։
՚էեբաղի »
նեք՝
/լր նշււնակէ
պատերաղմբ աչք առնել : Աւո -
լանտեանքէ
գաշէնքբ
պէաք
չէ
սլատեբաղմբ
շաՀե -
(Լւ».|Այրւււլ շարքոնակօւթիւնր կարդալ Գ. էջ)
թէ Հաղաբաւոր
ռուս
ղինուորներ
մեկնած
են։ ոօ -
բանո ցնե րէն
, զէէէլի արեւմուտք
ու։լգուելուք
% Մի -
եւնոյն
աղբիւրին
Համաձւ։։
լն։ , ամ բու թիւննե ր կբ
շինոէփն
սաՀմ։։։ն։աղծին
՚էրայ , որ
800
էքւյոնւ եր ֊
կայնութէ,ւն
ունի։
Այս շարժոլմնհրբ
մեհ
մ՚ոտՀո֊
գութիւն կբ պատճառեն
, եւ բազմա Թէ՛ւ Գե րմ տն -
նեբ
արեւմտե։սն
Գե րմ անիա կ^աւ։լաստա\ին
:
Fonds A.R.A.M
