Page 286 - ARM_19-1948_04

Ն Ի Ւ Թ Ե Ր է»հ Դ Ի Տ Ո Ղ Ո Ի Թ Ի Ի Ն Ն է ւ 1 ™ ™Մ Ա ԳԵՐՄԱՍՏ Գերմանոէ-հթերու էՀետ: Աձիրալ կ՝ՀԱանք եթէ
կամ
Ր ա յս վքեթացքշ վերագրենք ապազգայնացման

օտարասիրութեան , քանի ո\ր , Միւնիխի Հարիւրա­

(Գ. եւ վերջիԹ մաս) եքհկ աւԱբակ, ա գ ս օ բ շհԱ ւոր երիտասարդ այրերու Համար Հայ Հարս)ցա­

ներ կը պակսին բոլորովին :

Անկարելի էգ էբԲռլ Հակիրճ ու վառ ամփո­ Երկրորդ՝ Հ ա յ ամուսինը ազգային տեսակէ -

փուեր մեր բոլոր դիա ո ղութի լեների , չբերել այս– ՄԻՒՆԻԽ Ինշպէս Գերմանիոյ բոլով. մեծ աով ալ շաՀալոբ դուրս կուգայ , քանի որ , Գեր–

տեղ վաղամեռիկ բանաստեղծ ՎաՀա>ն Տէր եան ի հերուն՝ նոյնպէս Միւնիխի մէ1, մեծ թա­ մանուՀ ին , օրինաւոր պսակէն վերք, կ՛են թար կուի

մի ա՝1նմ ան Հա յ ր ենա շո ւն շ բանաստեւլծ ութիւնր , փով առա^ կր տարուի շէնարարոլթիլն՝ր : իր ամուսնոյն , կորսնցնելով իր Հպատակութիւնը

ուր ն ա շատ դեղեց կ օ րէ վեր է Հ ան ո լմ Հայ ժո– Վերջին՝ պատերազմին՝ արձակուած աՀռԼԼելի եւ կվելով ամուսնոյն մականունը։ Պէտք է ար–

ղ ո վու. ր գի բնութեան է ութիւնր ու ն րա բարեմ աս– ռումբերոլ տարրաա,փէն տակ , աւերակ դարձած , դարօրէն իւոստովաւինք թէ Գերման ո լՀի՚նեբը (ե–
այս Հսկայ
ն ո ւթիւնն ե ր ր , զա յն Համեմ ատելով ու Հակադր ե– քազաքր մէկ տա\չ.ի առաքէ տխուր պատ­ թէ լաւ ընտանիքի կը պատկանին) , տիպար կիներ

էով ուրիշ ցեղերի «քաղաքակրթութիւնէն երին կեր մր կր ներկայացնէր ( իսկ այսօր , ՀետղՀետէ կը դառնան՝ ազգասէր Հայ ամուսնոյն ձեռքին,

X կր վեր ստանայ իր նախկին գեղատեսիլ երեւո յթր , տակ։ Կր իք ուած , աշխատասէր , տոկուն Լ ւ Հաւա­

Մ ի իէաոքւէք մ՛եզ ձեր ար^ի ցեղերին , շն որ Հ ի Լ արադ ե Լ եռան դագ ին վեբաշին ո ւթեան : տարիմ կիներ, որոնց օ\րինակ1երը եւ փաստերը

Մեր երկիրր ալեր ո լա ^ ^ բայց սուրբ կ եւ Հ ին ւ, Հանրածանօթ են՝ գե^լ մ ան ժողովուրդին աշխատա­ շատ ռւնինք Հոս :

Որպէս լեռն է մեր պայծառ տեսել Հազար ձիւն, սի րութի ւնն ու տո կունո լթիւնր • Առիթ եւ պա– Զարմանալին Հոն է որ , իրենց իսկ իւ ոստ ո -

Այնպէս նոր շեն մեղ Համար՝ ցաւ ո*– գառնութիւն ւ տեՀութիւն որ ունենայ Հրաշքներ կր գործէի կեր­ վանութեամբ, Գերմ անուՀ իները , րոլոր օտարնէ–

Բաբելոնն է եղել մեր ախոյեանր տես , տելու , յօրինելու եւ ստեղծագործելու Համար Հ րէն աւելի մեծ տկարութիւն ունին Հայորդիներու

ԱնՀետ կորել ( աճ ցել է Հար **՝շոլշի աԼԷ Ս * ւՀարտավւ ագէտն եր ^ արՀ եստալորներ ո լ բան՝– ե լ իրենց մէք գովեստը կը Հիւսեն ու կը տարա­

ԱսոՀրիքն է եղել մեր թշն՛ամին՝ ^ աՀա ուորներ , գիչերր ցերեկին խառնած , անդադար կր ծեն : Ասոր ալ ապացոյցը, շատ մը հայապատկան

V՛ ա Լ ա է տեւլյր եւ շրկայ քար քարի * Լ ր ա յ 1 վե բա կանգն են փլա ծ^^^^ե^ր ր : Ո շ անձրելր ^ ոք գհրմանյւււհի կի|Թւհր, շռւտով հայերէն սորված
են, կլւ խօսին, կ՛երգեն, կը գրեն, եւ֊ իրենց զա­
Ամրակուռ է մեր Հոդին գաբերի զաւակդ ձիւնն բուքր կ լո յսերոլ խնայողութեան՛՝ ւակներուն ալ սիրով կը սորվեցէւեւն: Անցեալ տա­

Օ ատ է տեսել մեր սիրտր աւեր ու կբակ^ նոր օրէնքի՛ն պա աճ սէէ/ւա լ , յաճախ մութին՝ մէ^ րի մեր, թղթակցութեան մէք յիշահ էի թէ մեր
Հ/ ատ է տեսել երկիր իմ ցալ ու ար Հ աւիրք ,
աշխատելու ստիպողական ո ւթ ի ւն՝ր , կր կասեցնեն
Հայրենակիցներէն մէկուն գերմանուՀի կինը (Հա–
Լաց է այնտեղ ամէն երգ ու ողբ՝ ամէն գիվ՚ք : անոնց յսՀր ատեւ ա շիւ ա տ ան քր : Մինչեւ իսկ ծե -

Գեր ուա՛ծ՜ ենք մենք ո՛չ ստրուկդ գերուաՆ մի ա չ ՚ ՝ ՜ բեր , մանուկներ եւ կիներ գործի լծուած են՛. & ու– մալսարանալարտ երգչուՀի) տեղական Հանդէս -
ծիւ,
կաներր դար՛ձեալ զարդարուած են՛ ^ նորաշէն խա­ ներէն մէկուն մէք է"ըս կտոր Հայեվ.էն, երգեր եր–

Չարութեան դէմ վեՀասիրտ միշտ^ վատի դէմ նութներով է կրպակներով , դրա ս են ե ակներ ո վ , գաձ– է, անթերի Հնչումներով ու Հայացի յու-

ազնիւ ; պանդոկներով ^ Հեռաձայնի ^Հանրակառքի կա յա՝1 - զումներով, ի զարմանս ունկնգիրներոլ որոնց մէք

Բարբարոսներ շատ կր դան ու 1լ անցնեն անՀետ յ ներով : Վ^իթխարի շէնքեր կառուցուա ծ են՝, ՀթԽ– շրքաննեվէն՛ եկող նորեկ Հայեր, իսկապէս Հայռւ–

Արքայական իտօսքր մեր կր մնայ յաւէտ : բու տեղ։ վարժման մէ^ են մարդիկ եւ մեքենա - Հի կարօ֊աձ֊ են զինքը; Յիչեալ երգէոլՀին խոստո­

Զի Հասկանա յ ձեր՝ Հոգին եւ &ոյէ եւ օտար ^ ներ • \,սլա ա ա կր վերակ անգն ել պ ատ ե ր աղմ էն վանած է Լինչպէս իրեն Հետեւող գերմ • ղաշնա -

Տաճար է մեր երկիրր , սուրբ է ամէն՝ քար ^ քանդուած , սեւցած , Միւնխէնր տ կաՀարոլՀին) թէ աւելի ներդաշնակ եւ Հաճոյքով

Եգիպտական բուրդերր փոշի կր դառնան՚, Տնտեսական կ՚երգէ Հայերէն տաք եւ Հոգեպարար ռԲգԽԼՀէ
ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԿԵԱՆ-ԲԸ– կեան^– քան թէ գերմանականները
Արելի պէս հրկիվ– իմ , կր վառուես վառման յ :
ՔԼՀ» ձ " յ ՚ " աւելի մխիթսՀրական է այժմ, գերմանա­
Որպէս փիւնիկ կրակից կբերես , կ^ելնես նոր Միւնիխ, իր շրջաններով միասին , ունի մօտ
կան նոր մաբքի Հաստատումէն՝ ի վեր; Աշխատա­
Ղ*եղեցկութեամբ ու փառքով վառ ոլ լուսաւոր յ Աննդեղէն 4 0 0 Հայեը , Կռիլնվալտ , Փասսաոլ ( Լանտցութ ,
ւոր գասակա րգր մ ա ր դա վարի 1լ ապրի :
Կանգնիր Հպարտ^որպէս լոյս լեոձն է մեր կանգուն , եւ ամէն՝ տեսակ ապրանք առատ են եւ աժան* Ո1 - ՚Րէմփթըն ելն.; Մեն մասով ցրուաօ֊ քաղաքի

Արիացի՛ր , սիվւա իմ, ե՛լ Հաւատքով տոկուն : աելիքի կտրօննեբով անբաւարա\ր իրերր կարելի է բսակար աննե բուս մէք։ Մ իԼակ Կռիւն վալա ի երկու

ՎԱՀԱՆ ՏԷՐԵԱՆ սեւ շուկայէն ճարել գիւ^րութեամբ , Հ,1Լիքթուար– փայտեայ տաղաւարներուն, մէչՀ Հաւաքաբար

0 , Գ>, , ինձ զարմ՛ացնում է ա յն Հանդամ ա ե– երնմարքթ» մեծ շո լկային մէէ*, օրական 15 2 0 կ՚ապրին 6 0 Հայ/էր, մութ, խոնաւ եւ վատառոզք

ՔՐ) որ Հայր ճշմարիտ Հայ դարձնող այս գեղեցիկ Հազար ֆունտ , ո*Լլ\ եւ մ որ թո լ ահ , ԲաԳ » սագ յ պայմաններու մ է ք ։ Ունիմք 3 4 թոքախտաւոր ե>֊

բանաստեղծ ութիւնր Վ . Տէրեանի , ՛լ՛"Լ՛ ամէն մի Հաւ ու աքլոր կր սպառի , մանաւանդ ներկայ տօ­ րիտասարդներ Հիւանդանոցներ՛ուն, մէք։ Գժբախ–

Հա յ պիտի անգիր գիտե^սս յ ( մ ե՝^\ զանազան Հ ան­ նական օր՛երուն Հ Ցոլնար էլարժէ 4 4.50 մ առք, տարար չկան Հավ. ելան երկի բներ ո լ գաղութներոլն

գէսն ե րում գ ի թիւս այլ Հայրենասիրական՛ արտա­ Լազատ վաճառքէ * Ըմպելինեբր նոյնպէս ազատ ե՝Ա պէս, անձնուէր Կ* հ/աչոլՀիներ այսպիսի տարա­

սանութեանց յ երբեք շի արտասան՚լում եւ մատչելի % 8 10 կրատ րնտիր գարեջուր , բախտ Հիւանդներոլն՝ այցելելու , մխիթարելու .եւ

Ինձ թւռւմ է թէ դրւ ատճա– լիտրր 8 0 ֆէֆնիկ ։ Լիտրնոց Հին գինին 8, նորր 4 օգնելու Համար։ Ունինք նաեւ 8 1 0 ծերեր, ան­
է թէ այդ
ռր մի մեծ թիւրիմացութիւն է ։ թ՝ւում մ առք : Օզի , քօնե ակ լաւ տեսակներր 18 2 5 9* * կար ալն ե ր՝ զուրկ ապրուստի միքոցւներէ ե լ բոլո­
14—16
ոտանաւորի առաջիէ՝ տողի <ձՄի ի՚առնէք մեզ ձեր Մ––. Սեւ •շուկայ կա բադին ֆունտր կ՛արժէ րովին լքուած իրենց վիճակին, :

ար^ի ցեղերին» կարդացողն երր , իրեն ց առածին մ աոք , մի ս/՛ 7 8 , շաքարր 2 3 , եւ ալիպ/ր 90 Հայ կ* քՍաշէն սկսեալ (Պարոնեանի նաիւագա–

տպաւորութեան տակ , կարծում են՝ թէ Հար^ի ցե­ ֆէնիկ • կտրօն'1 հրոՎ շաքարր ո^ր կ՛արժէ 3 0 4 0 Հ ո ւթեան տակ) , յաջորդական բոլոր Ազգ՛ կոմի -

՛լեր» բառեր ր ուղղուած են (հուսերի Հասցէին , ֆէՂիկ , արղէն լիուլի կր բաւէ : Ծխելիքն ալ , ա– տէները ԼԱսլանեանի ^ *Լարգապետեանի) միշտ ալ

որ Հիմնովին սխալ է; Տէրեանր^ ինշպէս դա պար– ռ ա տ , աժան եւ ագաւո է։ Պաարաոա Հագուսաբ Հիւանդներոլն ել Ներերուն ամսական որոշ ն\ը -

ղօվէն երեւում է ոտանաւորի ամբող^ իմաստից , 1 0 0 - 3 0 0 , կօշիկ 2 0 — 7 0 մ առք : պաստնեբ կուտային : Ներկայ կոմիտէն,՝ ն՛ախա–

այդ բառերով յատկանշում է Հա յին թշնամի ե– ԼԻՍԷՆՑ ԿԱՄ ԱՐՏՕՆԱԳԻՐ— Նոր օրէնքով, գաՀէն սկսելով կազմուած է Լըտցի քանի մը բա–

զահ՝ Հին պատմական՝ ազգեր ր Ձ. 1& Ասսվեստան բոլորովին վերցած է , խանութպաններու , եւ ին՛ք– ցառոլթիլնն՚եբէ) ապազգա յնացահ՜ անՀատներէ ,

Բաբելոն եւայլն եւ ո շ թէ քիուսերր , մ անաւանդ նա շարժնե բոլ սեփականատէրերուն վրա յ նախա - որոնք բառ մը Հայերէն չեն գիտեր։ կողովները

որ ինքր Տ է րեանր ոուս Համ ա յն ավարներին՝ կու­ պէս եղած խիստ ՀակակշիռրՀ Առանց ՀԱ՝այսթրբ– կամ նամակագբոլթիլննեբը կ՚ըլլան ռուսերէն եւ

սակից էր՛գ ինշպէս որ այգ մասին ինձ ասաց ժպ­ վւր իւֆունկ» ի ( վա բ պետ ո ւթեան վկայա կանի ) ամ էն • • • թուրքերէն, ; կողովուրդը միչա կը գանգատի

տալով ՏովՀ * Թումանեահր իր աանր ^քՒիֆլիղում անՀ ատ կրնա յ իր սՀր Հ եստիՆ վերաբերեալ արՀե Ախ­ թէ նախագաՀը կոպիտ կերպով կը վտարէ իրեն

1 9 2 0 — 1 9 2 1 թ. իը, Վ՛ Տէըեանի ,ներ կայութեամբ, տանոցներ բանալ ^ դիւր՛ին եւ արագ ձեւակերպու­ դիմող Հայրենակիցները։ Կ՛իմանամ թէ Հանրա -

ինձ բանաստեղծ ին ծանոթացնելուց ։( ) թիւներով ; Դ՛րամ ունեցողր նոյնպէս կրնայ ինք– գրութիմենԽրով, բողոքաօ՜ են իր մասին, Հքթութ–

X նա շա րժն՝ե ր ունենա լ առանց նախկին դժ ո լար ո լ - կարտի Ազգ՛ Կեգր . կոմիտէին ե լ Զօր՛ Եէքէը -
ճեանին յ
Այս ԲՈԼՈԲԷՅ աս^*էհք գործն՛ական՝ եզերակա - թիւննե\րոլ , ստանալով որոշ շավավ Հրանիւթ %

ցոլթիւններր) րոտ իս , պիտի լինէին՝ Հետեւեալ - « Անչայի» կեդրոնէն ՏիկինՄարտիկեանի թե­
յանձ­
(5* երր * ՀայկակաԱ կեանք լադրանքով , Հոս ալ կազմոլաօ՜ է Տիկ֊֊աեց երախանե–
Մ՚իութիւնը
Ա* Ա՝եր բոէ"Բ պատմագէտ ու պատմաբան՝– նախումբ մը, Հիլանդնեբոլ ե լ \Ներ, ու ուղարկած
քմաՀաճոյ–
ներր ամենայն անա շառո ւթեամբ ո լ անխնայ քն– վ՛ու Հոգատարութեան, Համար \ Տիկ՛ ազատութիւն
արդար
ն ա դա տ ե լո վ ու մ ատնանիշ անելով Հանդերձ մ եր ԲԱԶՄԱԹԻՒ ԱՄՈՒՍՆՍՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ԳԵՐՄԱ - իր կարգին կը գանգատի որ, ձԱնչայի» Հետեւաբար

ժողովրդի ու նրա առաջնորդն ՈԱւ ի րա ց ա ս ա կան ՆՈՒՀԻՆԵՐՈՒ ՀԵՏ 4 0 0 ՀՈԳԻՆՈՑ ԳԱՂՈՒԹԻ ե պ ա ս ա — սննդեղէննեբը անՀ ատի մը

բոլոր տեսակի գործերր , միաժամանակ ^ իբ՚ենց ՄԸ ՀՈԳԵՐԸ֊ ԺՈ՚ԼՈՎ ԵՒ ԹՂԹԱԿՑՈՒԹԻՒՆ քին յանձնուած են, ե լ իրենք ոչ մէկ

պարտքր պիտի սեպեն , բաղդատելով ուրիշ շատ ՌՈՒՍԵՐԷՆ ԵՒ ԹՈՒՐ֊ԲԵՐԷՆ ՏՆՏԵՍԱՊԷՍ կը վայելեն , իրենց Հսկողութեան տակ,

մ եծ ու փոքր ազգերի նո յն ան մ ան՛ գո բծե)ր ին Հետ , ԼԱՒ, ԱԶԳԱՑԻՆ ՏԵՍԱԿԷՏՈՎ ԹՈՅԼ = բաշխում մը ընելու կարօտեալներու ,

նոյն ուժով ու թափով վեր Հանել եւ յատկապէս Ըստ գերմանական օրէնքի , Ղ*եր՝մանուՀիներր կը ՀԱ. աէհարին ( ցնոր տնօրինութիւն :

րնդգծել Հա յ ցեղի այն բոլոր Համեմ ատական բա– աոատ են օտարներու Հետ օրինւ ք ամուսնու - Ունինք 2 0 3 0 փոքրիկներ ել պատանիներ՝՛

ր եմ ասն ութի ւնն երր , որոնցմով նա , ի պատիլ ի– թիլ1–ներ կնքելու , ի մէ^\ ա յլոց ամ ե ր ի կա ց ի ղին– կարօտ խնամքի , մանաւանդ , Հայերէնի ուսուց­

բեն յ տարբեբլում է ուրիշ շատ ^ «քազաքակիվթ» •ոլորներու Հետ , կո\ո սնցնե լով իրենց դեՏրմ անա կան ման։ Մինչ ԳերմանուՀիները կը ձգտին֊ մեր մայ­

յո ր^ո բխուած , մ եծ ու փոքր ժո զովուրդնե րից : Հպատակութիւնր • Միայն թէ , Նացի Հայբերու րենի լեզուն սորվելու , մեծ են այն Հայերը , թի­
լով , որոնք
Մեր քննական՛ պատմոլթիւնր պիտի սվ>բագրուի աղջիկն եր շեն՝ կրնար ամ ուսն ան ալ Ամ ե ր ի կա ց ինե– կը նախընտրեն ռուսերէնը ե լ փոխա­

մտավախ ո լթիլնից ու Հն աւանդ սսՀր կամ տ ութ իւ - բուն Հետ : Այս արգելքին Հետեւանքով , ան֊ցեաք նակ «եան»ի Հօֆ–»ով կը վերքանան իրենց մակա­

նից գռրծ Հայ պատմ ա բանն ե րի ձեռքով , առանց շտբթոլ աձնասպան՝ եղաւ երիտասարդ ամերիկա­ նունները; Տատեր գիտեն։ եւ չեն– ուզեր խօսիլ Հա–

ոեւէ յոխորտանքի ^ բայց եւ աւելի եւս «/- ցի զինուոր մր , իր գերման ն՛շանածին Հետ ; յևըէնը , ուրիշներ ալ չեն գիտեր , եւ չեն ուղեր

ռանց ստրկամտութեան ու մտավախութեան : ՀԱՅ ԱՅՐԵՐՈՒՆ ՀԱՐԻՒՐԻՆ ԻՆՆՍՈՒՆՆ ա, սորվիլ^ ուժ– կուտան գերման կ. էնի : Ազգ՛ ել կու­
օդտոլած
/» * Մ եր բո լոր կարգի դպբ ցն ե ր ո ւմ Հա յոց է այս պատեՀութենէն՝ , ամուսնանալով սակցական Հայանոլէր կազմակերպութեան մը

պատմ ութիւն՛ ուսուցանողն ե րր , ամ ենա յն ան ա շա— զգալի պակասին պատճառաւ, ձուլումը ս/նփու -

ււ ո ւթեամ բ ու խստ ո ւթեամ բքն՚Լաէ գա տելով ում ատ~ սափելի է :

նան իշ ան\ե լով Հ անդեր ձ մեր ժողովուրդի ու նրա Կրօնական տեսակէտով ալ տխուր է կացու -

պետեր ի ^ իրենց պատմական կեանքի րնթացքո լմ1 մասնոլթիւններր, որպիսին նոքհ շավավ չեն ու­ թիւնը։ թ՛էեւ Համպոլբկէն , այժմ ալ Շթութկար–

կատար ած բոլոր տեսակի բա ց ա ս ա կան գո րծեբր , նեցել եւ չունին ուրիշ շատ մեծ ո լ փոքր ժողո­ աէն , Գրիգոր ծ՛ . վրդ .

մ էաժամ ան.ակ , իրենց պարտքր պիտ ի սեպե՝Ն .ա յդ վուրդներ , Հակառակ իրենց իւր ա ց ր ած Հքաղա– ՕաՀլամեան տարին քանի

բոլո րր Համ եմ ատութեան դնելով ուրիշ շատ մեծ քակիվ թ՝» տիտղոսին՝ • մը անդամպատարագելոլ կաղայ, սակայն ոչյար^–

ու փոք(Բ ազգերի այլ եւ այլ գործերին՝ Հետ, նոյն Բացի դրանից , նրանք իրենց պարտքր պիտի մար սրաՀ ունինք, ոչ ալ եկեղեցասէր Հայեր :

ուժով ու թափով վեր Հանել եւ յա տ կապէ ս րնդ– դարձնեն՛ իրենց յանձնուած Հայ մանուկներր Կրօնքն ու Հայերէնը անտ ար բեր ո լթե ան ենթար -

գծել Հայ ցհզի այն՝ ԲՈԼՈՐ Համեմատական բաբե– սե րտօրէն ծանօթա ցնե լ ու իբրեւ Հ ալատամ ք ս ո– կուած են դժբախտաբար ; Վարդապետը դրութիւ­

վորցնել այն ամէն ճշգրիտ ու բարձր գէն աՀա– նով մը կ՝իմացնէ թէ Գեկտեմբկ. 25ին պիտի գա,

յօՄԲ - Այս ռաաքէքսււռւրւը աււաջիԹ սւնգսււք տանքներր զոր բազմաթիւ եւրոպացի , ամերիկա - պատարագելու ; Բարեբախտաբար , մեր Հայրենա­
8առա$1 էր ռր աւռւո.աւոպհց Երեւանի «Գրական
թ»երթ»ԷԹ, պաաերազմէն աււաջ : Անգամ մը եւս ց ի եւա յլն ականաւոր՝ մ արգիկ արել են մ եր՛ ժո– կիցներէն Պ՛ Նուպար ԶօՀրապ կը տրամագրէ իր
արաատպե^ինք երկու աարի ասաջ ։
Գովրդի մասին է գորգի արՀեստանւոցր Ա. Պատարագի Համար :

Ա. ՀԱՉԵԱՆՑ Բացի, ծեր երէն, Հիւանգներէն , ունինք նաեւ

անւմեզ րսւնտարկեալներ , որոնք նոյնպէս կոմի -

Fonds A.R.A.M