Page 7 - ARM_19-1945_04

ւտ. « ա ա ա ս ա ս ա լ դ ^ ւ ա ւ ս ւ ւ ո ւ-՜ւսստւօտ ԼԵՐՋԻՆ ԺԱՄ

քօռ<1« բո 18)28
.0.8. 376.286

17 , &Ա6 է)3ա«յա« - Ր ձ ա Տ (13=) Տա^ԱաԱ մաԽսսԱ
161. : 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բ&ոտ 1678-63
դատապսւԲտոէեցնԱՆ
ԲԱժ՞եԵԳԻ՚Ս––֊ Տար. 150, 6աս՝ս. 400, Յաւքս. 200 ֆրանք։

ՈԲԱէՏՒԵՐԹ Գշոձէշձւ 5 Օժօհւ-6 1945 Ուրբաթ֊ 5 Հ ո կ տ ե մ բ ե ր

Չորեքշաբթի օր Գերագոյն Ատեանին առջեւ.

* ն – Տ Ա Ր Ի - 17» ձոո66 Ո 4523-1-ոբ շրջան թ ի ւ 152 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻ-ԱՔԵԱ՚Ն ԳԻՆ՝ 3 Ֆր– Հ անուեցաւ Ժ՝" զէֆ Տ ա րնան , Վ,իշիի քա զա քա պա Հ

Դիրքիս՝ ( մ իլիս ) Հ րամ ան ա տ սւ ր բ եւ ներքին նա խա–

րաբը , եւ մ աՀ ու ան դատապարտուեցաւ մ էկ նիս­

տի մէջ; ՚իատաւո բնեբուն խո րՀ րդակցո լթիւն լա

ԻՆՋՈ՚Ի ԶԱԻՈ՚ԼԵՑԱՒ Ի՞ՆՋՊԷՍ Փ Ր Կ Ե Լ Ն Ո Ր Ս Ե Ր Ո Ի Ն Գ Ը Հազիւ 35 վայրկեան տեւեց :

Մ եծ բազմ՛ութիւն մ ը խռնուած էր դատասրա–

ՀԻՆԳԵՐՈԻ ԻՈՐՀՈԻՐԳԸ Հ ին մէջ, ա յն սըաՀը ուր դաաուեցաւ Փէթէն :

ի*նչպէռս փրկել նոր սերունդը ; ԱՀա՛ Հարցը որ // իայն մէկ վկայ թեր խօսեցաւ, դոմինիկեան վա–

Միջազգային մամուլը չի հ ածվեր Հինգերու կը չարչարէ Հայ վարի$*եըը , Հայ մայրերն ու նա կան մը , սեւազգեստ , գր՚՚-ի՚ԼՀ ածի՛լած , որ եր -

ԽորՀուրգին վիժումը։ Ամէնէն լուրջ թերթերն ալ Հայրերը Լկամ գոնէ շատեր ր) ; ըեմն կբ Հեծկլտար; Լավալէն վեբջ^ Է^Լաձ ***է^էՐ ՈՐ

կը գործածեն «.ձախողանք» բառը , լուրերով եւ. Արմատական միակ միջոցը, /./. ա ս ո ր ոչ ոք տ յնքան ատելութիւն շարժած ԱԷԼա -/ Ֆրանս ա յի

խմրագրականներով ; կան թերթեր որ չաա աւելի անշուշտ կը Հակառակի , դէպի **այրեԱիք վերա *• մ էջ որքան Տ"՚ րնան ւ ՛ք* ա տար ան ին նա խագաՀն ալ

յոռեաես կ՚աբտա յա յաուին : Օրինակ՝ Ան դլի ո յ "՛շ" դարձն է ։ Բայց մինչ այդ, ի՚նչպէս օտարութեան Հ ասաատեց թէ ամ բա սա ան եալբ Հերոսական անց­

խաաաւորական Լ կառա վար ական) օր կ ան ր , Հ֊Տէյլի ճիրաններէն աղատել Հայ տղան եւ Հայրենիք եր* եալ մը ունեցած է նախորդ պատերազմին մէջ ,

ՀէրԸԼ"1^ որ խմբագրականով մը կը Հարցնէ * թար իդձր դնել ւ նոր Հոգւո յ ն մէջ՛. ի՞նչպէս բա յց անկումէ ան կո ւմ գլորե լով , ա յսօբ կը գա տ–

փրկել այն Հայ պատանին որ ոչ միայն Հայկական ուի իբրեւ Հայրենաղաւ ։

Եթէ Համաձա լնոլթեան գեաինը Լայն էր եւ ե– պատմութիւն ու գրականութիւն չէ կարդացած, Ամբաստանեալը երկար ճառ մ ր խօսեցաւ , եր­

թէ Հաչաաբաբ ոգի կր աիբէբ , ինչո°լ այս սլաա - այլեւ Աեսբոպին ով բԼԼա լն անգամ չի դիտեր։ բեմն Լաէով ՚՝ Իր գլխաւոր չքմ եղանքն ա յն էր թէ

մական խոբՀ րդաժողովը ցրուեցալ առանց բա ո մը Բոլորովին կա րուածՀա յ կա կան միջավայրէ ,Հայե– կը Հպատակէր իբրեւ օրինաւոր ճանչցուած֊ կա­

ա ը ա ա ս ան ե լո լ , բաց ի ա յն յանկարծական աւր է էն րէն կարդալ դրել չի գիտեր : ռավարութեան եւ անոր պետին՝ Փէթէ"ի Հրաման­

թէ ներկայ նսաաշր2անբ վերկացած է : Ատ լան - Երկու ամիս առաջ, <ձ($առաջ»ի մէջ գրուած ներուն : իք ոստով ունեցաւ թէ միլիսը Հրէշային ո–

աեանի ՛ի աչին քին Հ ազա րաւոր բա ո երբ ո ր ոնց մ ով քօդուածի մը մէջ, լաւագոյն կը նկատէի , փոխա՛­ ճիբնեբ գործած է , Հակառակ իր կամքին եւ թէ

.«ներ շն չուած էր» «Հասարակ մ արդր» կո ուելոլ նակ Հորս - Հինդ Հայկական թերթ ունենալու, ու** ինք ի յց գւ յգրեցնել զս նոնք , նո յսիսկ ՛է ՚" ՛ո ի
Քաէելով
Համար , այժմ կը կբ վեբածուին 32 բառերու ո- նենալ նաեւ Հայերէն թերթ մը ֆրանսերէն տառե - իր մէկ բարեկամը, որ գնգակաՀարուե

բոնք ձախողում կը յա յան են ՚, Կը թոլի թէ կը բով։ Թերթ մբ ոբ կարոդ ձեռքեր ո լ յանձն ո լել ով ցաւ կռնակէն , 200 Հոգիի առջեւ, % Իրմէ անմիջա*

զանուինք ազգա յնականութեան , կասկածում տոլ ֊• պարտադբէ իսքգիսՔՐ ամէն Հայ ընտանիքի : Լինչ պէս վերջշւ խօսեցաւ վանականը , յիքշելով թէ

թեան , նախանձի , երկիւղի , զինեալ ուժի , քաղա­ որ գոյութիւն ունի մինչեւ այժմ, տղայական է, Տա րնան ՀքաԼաէի կռուեցաւ Գերմաններ ուն գէմ ,

քականութեան եւ պատերազմի գարուն մէջ : անճարակ եւ վնասակար մ անաւանդ , իր անճարա– նախորդ պատերազմին , ինչպէս եւ 1939^5՛ ե ւ

«Թայ մ ղ» աչ խմ ըագր ա կան ո վ մ բ կը Հ ա ս տ ա - կոլթեամբ ): 1940^5/յ «Գործի մարգ էր ան, ոչ թէ մտքի; Պէաք

տէ թէ ժողովին վիժումը Հծանր ձախողանք մ՛ը» ունէր Հրամաններու եւ ՀբաՀանդնեբու ; Իր կեան­

կը կազմէ միջազգային խաղաղասիրական գործակ­ « Տ առաջ» ի խմբագիրը մ եղա դրան քներ ուղ - քին * ի բ ա յ ամ էն էն ոճրապարտ ազդեց ութ իւնր

ցութեան Համար ; Եւ կը բացատրէ թէ Պ՛Ա Լո ո ™ ղեց , անբաւական կերպով բացատրուած ա յս ա ** դո բծած է Փէթէն;

թովի «ան Հ ա շտ ո ւթ ի ւն բ» մ իա յն մէկ պատճառն է ռաջա բ կի առթիւ ւ ,<տք)ւբեմն , կ՚ըսէ յաըգելի խբմ– Ամբաստանագիրը կ1բսէր թէ Տարնան ոչ մի­
ս՛ յն Հ ա ւա տ ա բ մ ութեան
ժողովին ձախողման ; «Աւելի մօտէն քննելով խըն– բագիրը, մեր ՚ երիտասարդները այնքան կոբսըե - րի , իբրեւ Հրամանատար երգում ըրած էր ՀիԻ^էէ*
կամ աւո րա կան վաշտեր
զիբր , բացա յայա կ՚եբեւա յ թէ ժամ տնակը Հա - ցուցած են մ ա յրենի լեզուին սէր բ , ոբ ս տ ի պո լած սարքած է «մաքի»նեբուն 1Լաֆըն է).Տ.ներու , այլեւ

սունցած չէ տակաւին , ընգՀանուր խաղաղութեան ենք ֆրանսերէն օրաթերթ մ բն ալ տրամ ագրել ի– կազմած, արշաւանքներ

որ եւ է մէկ մասը կաբգագըելու Համար»։ րենց հ Ոբպէսզի բաբեՀաճին ծանօթանալ Հայոց դէմ եւն * ;

Լ, 6 3\1օոճ6 , Փարիզի կ՛ի ս ապա շ տօնական օր կա - պ ա ւո մ ո ւ իք եան եւ մնացեալին •• Նոր սե րունգբ Երէկ , Հիսգչա՝քլ$Ի է սկսաւ Լավա՝ձի դա ՜
էն չգիտնտնաաւուլ
նը , կը բացատրէ թէ ամէնէն կարեւոր պարագան՝ ւիոխանակ Համ ակեբպե լու , Հ ա յեր էր տ ա վար ո ւթ ի ւն ը : Գա տ աւո բներ ր յանձն առած են
ըմբոստանար
անդլեւսաքսոն եւ խոբՀբղա քին ւեսակէ տնեբու փսորվելու յամառութեան , պէտք գիշեր ցերեկ նիստ գումարել , 12 օրէն վերջացնե­

ընդդիմ ութ իւնն է ։ «՛Ծանօթ էր այգ ընգգիմու անոր դէմ» եւայլն ; լու Համար դատը :

թիւ֊նը. բայց կը թուի իժէ շատ աւելի զօրաւոր ե– Իէմբո ստանանք , բոլորս ըմբոստանանք : 117֊֊֊՛

զաւ քան կբ սպասաէր ; Տեսանք որ հ* * Մ՝ իութիւնը կա լն յետո յ, ի^սչ\ ^Լաբմէ ամուլ բմ բո ստութ իւ**

պաՀանջեց վերաքննել Տարտանէլի պայմանադե ՚7լ՛ նր , երբ ղ արմ անի մ ասին լուրջ եւ արմատակ ան ժ^՚ջաղդային ասպարէզի մէջ՝. Անշուշտ Ատեան մը,

եւ կը շաՀ ագրգո-ո լի Թանճէ բ ի Հարցով * երե լու - միջոցներ չեն կիբաբկուիբ ; Ա ենք Համակերպիլ իաֆֆի մը, ազգային տեսակէտով շատ աւելի աը–

թապէս միտքէ չէր անցներ թէ ան մէջտեղ պիտի շենք ուզեր–, բնդՀակառակն : Աակայն այսօր , ե - մէք կը ներկա յացնեն քան մ իջագդա յին Համ բաւ

գնէ Միջեբկրականի ամբողջ խնղիբր , թէ յհնա - րողութիլն մ բն է ոբ ֆբանսաՀայ պատանիներուն Վք**յելոգ Հայերը; Աակայն պէտք չէ մոռնալ որ

բննեբ պիտի փնտռէ Տբիպոլսոյ եւ Երկուոա - մեծ մասը Հայերէն չի դիտեր , կամ այնքան քիչ ֆրանսաՀ ա յ պա տ ան ին Հայերէն կա ր դա լ չի գի -

սան կղզիներուն մէջ» ելն * ; Թեր իժր կ՛ եզր ակա ցն է գիտէ որ, անրնդունակ է Հայերէն թերթ մր ԼԲԲ" տեր • ուրեմն մ իայն ա յս վե բ ջթննե բ ր կրնան իրեն

թէ գժուա բ կը Հա չտուին անգլեւսաքսոն եւ խո ր՜ ջօբէն կարդալու : Պէ՚*աք է զոՀել այդ ՛երիտասար­ ներկա յան ալ իբրեւ ինքնագիտակցութեան եւ Հը -

Հ րգա յին տեսակէտները՝ ժողովբղապետութ եան դութիւնը Հ պար տ ո ւթ ե ան աղբիւր հ

մասին : «Եթէ Խ * Միոլթիւնը այնքան ուժդնօըէն ՄիսՀգեռ եթէ ֆրանսերէն տառերով Հայկա - Եթէ , օրինակ , Պալքաներու եւ ուրիշ փոքր

կը պաշտպանէ իր ազդես ու թեան շրջասր *"/*^*՜^Հ ՜ կան թերթ մբ Հշաբաթաթերթ մ բ լա ւա գո յն կ՝՝ըլ­ ե բ կի րն ե ր ո ւ մ էջ օտարանալու վտանգը դո յութիւն

եան Ե*֊բոպայի մ էջ , միա յն ի ր ռազմ տգիտական լար ) դո լութի ւն ունենար , ճոխ եւ կենդանի , ա - չունի, պատճառը այն է որ Հոն ապրող պատանին

եւ տնտեսական դիբքերբ զօրացնելու Համար չէ ոբ նոնց մ եծագո յն մաս ր , նա իւ գոնէ Հ եաաքբքբոլ - տեղացիէն անարժէք չի դատեր իր ազգը։ Որով -

^յգ*"էս և՝ը^էւ ա ձ ւ Կ՝ոլգէ ա յ դ ւրէ^է" ^էէ ՚ ո ս ՚ ՜ թեան Համար , պիտի կարդար գա յն : Տ ես, ււ յ ա յ դ Հ ետ եւ մ իջա վ ւս յբին քա զա քա կ ր թ ո ւթ ի ւն ը , ար -
րածել
Բէ-ձր իրեն յատուկ «ժ ո դո վր զա պետ ական» գբու– թեր թին կբ մնար իր լեցուն եւ ա զղային բովան - ոյւեստը, դրականութիւնը չեն տիրապետեր մերի -

»: զ ակութեամը , իրեն կապել Հալ եր ի տ ա ս ա ր դո լ - նին վրա յ ; Հոն բոլորին Համար ա բգաՀ ա աե լի էակ

թիւնբ , վււրել զայն խան դա վառել ել դէպի մ բն է ան ոբ կը ձուլուի Լինչ որ գոյութիւն չունի

Փոխագաո\ ՚մհղադ՚ոսՍքէ՛եւ՛ Հայրենի փարախը վերադարձնել ; արդէն) ; իսկ Հոռս ; Հոս դժբախտաբար Հայ պա–

Ժողովին փակումէն անմիջապէս վերջը, մա­ Չորս Հինգ Հայեբէն թերթ ունինք Փարիզի տա նին շլացած երկրին քաղաքակբթութենէն (լաւ

մ՛ո*–լԻ ներկայացուցիչԳւեըը լսեզին Ա՝ . ՜ՀյաՀանգնե– մէջ՛՛ &՛վ կբ էլաՐԴէսյ զանոնք։ Ես ո՛– գուն։ Այս­ կամ գէշ) իր ազդը ստորադաս կբ նկատէ . եւ եթէ

բու եւ Էք/ . Միութեան արտաքին նախարարներուն ինքն , Հայ կեանքով Հետաքբքբուոզներ , Հայերէն չունի անձնական Հպարտութիւն , թոյլ կուտայ ոբ

յա յտաբաբո ւթի,ննե բբ , որոնք Հակասական են հՊ * դրել - կարդալ գիտցոգնեբ , վեբջապէ ս անո՛նք ոբ օտար բ ղինքը կլան է :
պարզա­
^Ա1*՚ԱՂ 1Լ –Աս,լ Ի^հ մուլովին աշխատանքներր զերծ են արդէն օտարանալու վտանզէն : իսկ ո^վ

պիտի կարդայ ֆրանսատառ թեբթբ, ան որ ու՛­ ք՚^^Հր կրնա յ փրկել ա լդ պատանին ; Աոաջին •

պէս «ընգՀատուած են», իբրեւ Հետեւանք Պ* Մ ո– ծանալու վ տանգին մ էջ է, եւ թերեւս պ իա ի փըը– Ֆրանսերէն Հայ թերթը մտացի եւ վարպետ

լո թովի այն ճիգին ոբ կբ ձգտէր Ֆրանս ան եւ Չի­ կու ա յզ. մ իջոցաւ , ա յս ինքն Հայ սլա տ ան ին , Հայ ձեււքերու մէջ • • * : ԱնՀբաժեշտ չէ պատմել անոր

նաստանը դուրս ձգել պալքանեան խնդիրնե բու երիտասարդը % մէջ ՚Բաջն Վ^աբգանի կամ Մեծն Տիգրանի քաջա -

քննռւթենէն , մինչգեռԱ եպտ . 1 1 ին Հաւանած էբա– գո բծ ութ իւննե բ բ ։ Հ ա յ ը իր պաաեբաղ մներ ով էք լ

նոնց մասնակցութեան։ Աւելցուց թէ Պ՛ Աոլոթով Երկրորդ առաջարկ մբ բերեր էի նոյն յօդուա­ ա շխարՀակա լութիւններով չէ որ կրնա յ Հ պարտ

կ^ոլ֊գէ Ր նաեւ որ ատենագբութենէն ջնջուէին ծիս մէջ : Մեկենասներու միջոցաւ օգնել , եւ քա­ ըլլալ իրաւամբ ։Ան իր պա ամ ութեան ,դպրութեան ,

Հաւանութեան վերա բերեալ մ ասերբ , իբր եւ իր կող­ ջ՛ալերել այն տսւղանդներբ որոնք ապագայ ունին արուեստին , իր ս ովո բո լ թ իւննե բ ուն եւ բնութեան

մ՛է գործուած "խալ մը։ մէջ ունի դրուագներ եւ անցքեր որոնք ազգի մը

Խ * Միութեան ներկա յացուցիչր բոլորով ին իրական մեծութիւնը կը յատկանշեն , որոնք մին­
տարբեր աբսւայա չեւ այսօր այդ ազգին կբ
րոուեցւ 1Լճո ւււպէ ս ՜՛եր քեց մ ե կնեն Փոցտտմ ի ոբոշումներւււ ոգին : Մ • Նա - էիւս սա են : Մ ատնանշել ապրելու արժանի րլլալը
,
թէ ոբ եւ է որոշում ւոբու սւծ էր Ֆբանսայի ել Չի՜ Հ ան զն ե բ ո ւ նա խագաՀ բ ել Ան գլի ո յ վա բ չ ա պեւո բ ասոնք աո անց քարոզելու

նասսաանի մ ա սն ա կւլ ո ւթ ե ան մ ասին ( թերթ մ բ դի– այն Համոզումն ունին թէ Հ ամ աձա յնււ ւթ իւն զ ո րս– եւ աւելո ր դ ազգա լնակւսնո լթեան; ––ՐկրՈրԴ ՚

տ ել կուտայ թէ ատեն սւ զբու իԺ ի ւ ն ն ե բ բ ս ւո որա - զւււծ էր ոբ Ֆր ՚" ՚1՛" ՚" եւ Չինաստան մասնակցին <ձԵս՚ն»ով վերջացոդ քանի մբ ւիառաւոբ անուններ

գրուած չեն) ; Ենք Հաւ ատաբմօբէն կապուած է արտաքին նախարարներու խոբՀ բ զ ա կց ո ւթ ե ան ց ; միջազգային Հրապարակին վրա յ ; Ո՛* ր պատանին

Փոցաամի *^՝ոոովիս որոշման, որուն Համաձայն Մինչդեռ Աթալին տարբեր կը մեկնէ։ Է որ չի խան գավառուիր ատով; «Աս ին՜չ գրագէտ

գին ա դա գա բ ի պա յմ անագ ի՚բնեբ ը ստ ո բագ բոզն երբ Պ * Պ իաօ , Ֆբանււա յի արտաքին նա խաբար բ , Հայ է եղեր, այն ինչ գիտուն բ Հ,ա յ է եղեր,ես ալ

մի այն իրաւունք ունին մ ա սն ա կց ե լո ւ գա շնագի ր– ի բ կա բդին յա յա արարեց ,-— Ֆրան սա Հ աստատա– Հայ եմ»։ ԱՀալասիկ չափազանց բնական եւ մարդ­

նեբու քննութեան Հ<ձԻնձմ է կը պաՀանջեն ո ր դրժեմ պէս կբ Հաւատայ թէ ո՛չ միայն պէտք է մասնակցի կային զգացում մը, ոը կրնայ խթանել Հայ երի -

երեք պետութեանց տուած որոշումբ Պ եր լին ի մէջ խաղաղութեան դաշնադիրներու քննութեան , այլ տարգբ եւ մ դե լ դէպի ազգային գանձերր ... ;

կամ բռնաբարեմ զայն % ք& * Միութիւնը սովոըու - եւ ուրիշ շաՀակից կողմեր ալ պէաք է ընդուՆոլին :

թիւն չունի դրժելու իր յանձնառութիւնները եւ ես Մ ո լ ո թ ո վ նշանաւոր Հակաճառող մ ըն է եւ ես Ել ա յս բո լո բ ին կատաբմ ան Համ ար դրամ եւ

էեմ յանձնարարեր ոբ ուրիշներ այդպիսի բան ը - տրամադրութիւն չունիմ վիճաբանութեան բԼ\"~ ՜ մեկենաս ։ Հա յ կա կան դրամ եւ Հայ մեկենաս , որ

նեն» ; վ^անի մը թղթակիցներ Հարցուցին թէ ինք նուելու իրեն Հետ; պէսզի օգտուոզնեբբ յ ի չեն միշտ անոր ա ղ բ ի * ֊ ը ը

ալ միւս չորս պետութեանց Հետ լման երկու օր Անգլիո ւ արտաքին նախարարն ալ պիտի խօ - ու ծ առա յեն անոր :

չմ ա սն ա կց ե ց ա° ւ պալքանեան դաշնադիրներու սէր երէկ։ Խնգիրբ առ այժմ առկախ կը մնայ եւ Հանճարն ալ պէտք ունի յաճախ մեկենասի :
էր որ կերտեց
քննութեան , իր վերջնական գիրքը ^Հ/Է^էէ առաջ ; յայտնի չէ թէ երբ պիտի Հրաւիրուի յաջորդ ժո - Պէաք չէմոռնալթէԼոլգովիկոսժԳն

Ա*ոԼոթ**Վ պատասխանեց , <Տ Հք անբամամնու - ղսվլԼ՛՝ Մ * %աՀանգնեըը կը պնդեն որ բոլոր Ֆբանսայի ոսկեդարը, ինչպէս ՎռամշապուՀ Հա­

թիւՆնեըը կաբեւ հր չեն՝ֆ : Միացեալ Ազգերը մասնակցին Հաշտութեան դաշ­ լոց աբբան էր որ խրախուսեց Ա* Մեսրոպը։

Ւ՚եչպէս կ՚եբեւայ, երկու կողմերը տարբեր կը նադիրներու քննութեան ։ ԾՈՒԾԵ%

Fonds A.R.A.M