Page 3 - ARM_19-1945_04
P. 3
քօոճէ 6Ո 19 28 Վ Ե Ր Ջ Ի ՛ Ս ԺԱՄ
8.Շ.Տ. 376.288
17. » ս « Օտսոէէատ ֊ ք ^ ա Տ ( 1 3 6 ) ԸՆԿԵԻԼԱՐՈԻԹԵԱՆ
ա : 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բ֊ոտ 1678-83 ՄԵԾ Յ Ա Ղ Թ Ա Ն Ա Կ Ը
ՕՐԱԹԵՐԹ Բ Ա Ժ ն ե Դ Ի ն • - Տար. 150, 6աւքս. 400, Յամս. 200 ֆրանք։ 836 ԱԽկալաւրռոիչ
ՏՏօ-Օ-տճւ 3 Օշէօհո; 1945 Չ ո ր ե ք շ ա բ թ ի 3 Հ ո կ տ ե մ բ ե ր
ԺԷ. Տ Ա Ր Ի - 17° ձոո.6 Ո» 4521-'եոր շրջան թ ի ւ 150 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՚Օ ԳԻ՞Ս՛ 3 Ֆր– փոխաԱ 580ի
Ներքին գորհերու նախարարութեան Հասած՛
ՄԵՐ ԽՕՍ+Ը աեղեկագիրներր կր Հ ա ս ա ա ա են թէ րնկերմարա -
ՀԱՂԹԱՆԱԿԻՆ
ԻՐԻՄԵԱՆ ՀԱՑՐԻԿԸ (Օոդեբ) կան կուսակցութ իւն ր ամենամեծ՜ յաղթանակը շա–
%աօ՝ է կիրակի օրուան ընտրութեանց մէ^։ ԱՀա
ԻՄԱՍՏԸ (Գ– եւ վերջին մաս) քանի մր թիլեր , գաղափար կաղմելու Համար*
Հայրիկը նոյնպէս շաւո հարցասէր էր, մ ի չա Ընկերվարականներ Աեսլտ . 23// բնաբու
Հարցնում էր ղիաական , գրական , քաղաքական թեան մէչ չաՀաձ էին 368 աթոո , Աեաա. ՅՕին
Ուրեմն ձախակողմ եան Հ ո սան քներ էհ մեծ յաղ նո ր ութ իւններ : (Համեմատական) 444, գումար 812 (2795/՛ վրայ) :
թանակ մ ր տա րած են ՚ԼյաՀ անղա յին քօ ո րՀ ուբդնեա Մի երեկոյ ասաց ինձ. Աէնի նահանգին 24 ներկայացուցիչներն ալ հաչ -
բու. ընտրութեանց մէջ, գլուիլն ք՚լլալով Ա^^լերվա– Գուն լսած կ***" ա ս գերման գիտունի մա ուելով՝ 836, մինչ \939ին ունէին միայն 380 ա–
բաէլան կուսակզռւ թիւնըՀ (Հաղթանակ մբ որ պեր - սին, Հեկկել կ՚ըսեն։ թոռ, ՜է,՛" Հագա յին խո րՀ ուրգնե րուն մէ^։ ֊ — Ար
՚ճա-խ-օս Է շատ մ բ տեսակէտներով : - Այո 1 վեՀափառ Հայրիկ , նա Գարուինի մատական - ընկերվարական 350 + 266 = 616
Աււաջ|ւն յ – - ինչպէս քաղաքապետական ընտ - մեծ աշակերտն է ներկայումս յ աթոռ (\939ին 9 6 2 ) ։ Հ ա մ ա յ ն ա վ ա ր ն ե ր 106 ֊ ք
բու թեանց ատեն [ անցեալ ապրիլին) , այս անգամ Անցած օբբ ճեմարանի ուսուցիչներէն մէկը 222=328 (1939/֊ 7 2 ) ։ ֊ ֊ Հանրապետական ժողո
ալ կը Հաստատուի թէ երկիրը նոր շուն՛* , նոր պա ամ եց ինձ անոր մ ասին , ան ՛հար ո լինա կան ո լ - վ ր դ ա կ ա ն կ ա ր ժ ո ւ մ (որուն կր պատկանի արտա -
ուղի կր փնտռէ , աՀոելի պատերազմի մը լեռնա ™ թիւնբ նոր եւ զօրաւոր փաստերով կր –հաստատէ , քին նախարարը, Պ– Պ իտօ) 1 3 0 + 1 0 0 = 230 ֊ < ֊ • :
կուտակ աւերներէն վերջը։ Մարդիկ այլեւս ձանձ որ Աստուածաշուն չի պատմ ած բ մարդու մ ասին Ընկերվարական կո ւս ա կց ո ւ թ ի ւն բ կը տ ի բա -
րացած են Հին, քարացած գլուխնեբէն եւ սնամէջ առասլզել է սոսկ, այլ ճշմարիտն այն է ոբ մարգն պետէ մօտաւո րապէս 40 նաՀ անգնե բու մէջ։ Ս 11111 -
նշանաիյօոքերէն ։ Աանաւանդ որ, երկու սլատե - անասնական ծագումն ունի ; (յ ս ալ կբ կարծեմ ս է յ լ ի եՆ Ն ի ս ի շրջաններուն մէջ Համայնավար
րաղմ տեսան 30 տարուան մէջ, աոանց Հաշուելու որ այդպէս է, քանզի մարզ ու մէջ շատ անասնա - իԺեկնածուները աւելի շաւո ձայն շաՀ ու ծ Ր^լլալով^
ընկերային եւ տնտեսական անարդարութեանց ող՜ կան բան կայ։ ՝ք֊լւիսւոոս ատոր Հետ կռուելու էր քաղաքապետը , ընկեր Օ&տէՕՈ ՕշքքօՈՇ եւ քաղաքա
բեբգութիւնը : եկել , ան էլուզէբ մարդուն , որ անասունի որդի է , պետական խորՀուբդին անդամնեբբ , որոնք թեկ -
Երկրորդ ՚ՒԷ՚ԳԻ ձ Ա ՚ ի " Հակելով Հանդերձ , Աստծու որդի դարձնել ՚ճիշգ էՕիսուս , ատոր պի նածու չէին , Հ ր աժ ա ր ա կան ղրկեց ին նաՀ անդա -
էք) ր ՚1յ ն ո ա յ ի ժողւ՚վոլբդբ Համաձայն չէ ցուցադբաա տի ձգտինք մեն ր՝ Աստծուն որդեդբւել։ պետին, յանուն ուղղամտութեան ։ ՛քաղաքացի
կան մարզանքներու։ Ան պետական կեանքի թար X Տէֆէռ մ ասնաւո րապէս կը շեշտէ իր նամ ակին
մացում , շօշա՛վէհւ լի բտրենորոգու ազատու - Մէկ - մէկ պատմ՛ել Հայրիկի իմաստուն զրոյց՛ մէջ.–– «Մեր ը1ւկերվա րական վարդապետութիւնը
թիւն ել խաղաղութիւն կբ պաՀանջէ առանց նեբը, սրամիտ խօսքեբն ու կատակներբ եւ յուշեբբ մեր վրա յ պա ր տ ա կան ո ւթ ի ւն չի դներ գրաւել դե -
ղղբգագին ցնցումներու % Լաթերուն ձախը, Հա - մեծ գրութեան նիւթ է՝, էյ ս ր.ախտ ունեցայ շատ կավար դիրքեր , Հոն մնալու Համար ամէն գնով» :
մայնավաը կուսակցութիւնն անգամ կլոբղուցած է անգամ լինելու այս Հոյակապ մարդու մօտ եւ շատ Առաջին անգամ (՚11ա 1ո ՚( ^էԻս^՚Քս ա Լ մասնակ
իր նշանախօսքերբ պատերազմէն ի վեր , եւ կր իւՀ>– բան լսեցի , որոնցից մի փոքր մասն եմ պատմում ցեցան նաՀ անգային ընտրութեանց եւ ընտըուեցտն
սի ^Հանրապետական» նուաճումներու մասին։ Կբ այստեղ : աւելի քան 30 թեկնածուներ ; ԱէնաԷ-ք/ւազի մէկ
գործածէ այն բոլոր բառերն ու բանաձեւեբը որ Ամէն անգամ նա սիրով ընդունում էր ինձ , շրջանին մէջ ընարուեցան այբ եւ կին մը։
ժողովուրդի սրտին կը խօսին : միայն մի անգամ բարկացաւ վրաս եւ դուրս աբալ իւրաքանչիւր նաՀ անգ իր ք$ ո րՀ ուրդն ունի ,
Երրորդ—-֊- Աաիսեբուն Հետ, լայն յաջողու - մօտից ։ Գէպքր " ա է ՝ Խեսակ մ բ մ ան բան կար խորՀ բղա բան , լա յն իրա–
թ իւններ շաՀ ած են ՛հիմ ա դրա կան ^ակատին զա - 1904 թուի մի ամսւայ րն թաց քում , ես Հայ - ւասութիւններով % Պատերազմէն առաջ \քաՀանդա–
նազան Հ ո սան քներ բ , որոնք յեղավւո խականնե բ բլ– րիկին ւղատաՀեցի մի քանի տեղում՝ քՒիֆլիս , Iին քցորՀուբղներբ վճռական ղեր կբ կատարէին
լալով Հանգերձ , րնդՀանրապէս Հ աւ ասա ր ակշո ո լա Ալեքսանդ րոպոլ , է՛ջմիածին եւ վեբջապէ ս քՕ ո ր - \քերակոլտին ընտրութեան մէջ, բայց այժմ յայա–
թե ա ն դ եր մբ կբ կատարեն : Այս տ ե ս ա կ է տ էն , էԼիբապի վանքում ; *Լեբջին տեղում ներկայացաք էէ 1՚^է Հոկաեմբեր 2\ի բնգՀ * ընտրութեանց մէջ
նպաստաւոր պարագայ մբ կբ Համարուի Հանլւա - նրան , ինձ տեսաւ թէ չէ ասաց ղա յ բացած — - « ^ ՚ Օ ժ ողովուրդբ պիտի վերաՀաստատէ0 երկու ժողոլի–
պետական - ժողովրդական Հյ ա բժ ում ին յաջողու - դուն կր Հետեք. իս ինձ ամէն տեգ , սատանայ , ն% բ ո լ գ.բ ո ւթ ի ւնը , թէ պիտի գոՀ անա յ մի ակ խո բա
թիւնր (Ա. Ա. Բ.) : Խ ս յ ա է ՛ , կորի՛ > զնա մօաէս..*» Հբդարանով մը՝.
Թէ քաղաքապետական եւ թէ *ՀքաՀանգային (յս ի՛սկ ո յն ւիա՚խա յ , բա յց ե բեկո յեան էլանշեց Կիրակի օր րնկե բվա բականնե ր ր մ ե ծ ա մ ա ս -
ընտ րոլթեւսնց արդիւնքբ բաց ո բո շապէս կը ցուցնէ ինձ մօտբ եւ սիրտս առաւ։ նութիւն շաՀեցան սմւ ասսնսա ւո ո ա ս.զէս ճ աբւոաբտգո բ–
ծակւսն շրջաններու
թէ ի՛նչ պիտի ըլլա ք Հոկտեմբեր 21 ի ընզ.Հ . ըն ա -— Տզաս , այսօր սիրտս ելած էր ուրիշ բանի մ էջ ՝. Ք,ա խողած նախկին նւ
ր ո ւթ ե ան օ ելքը ։ մր առթիւ, բարկութիւնս քու֊ վրագ ի^ափեցի) իսար արնե բուն մէջ կը գանուին Փօլ Պասթիտ (աբ՚
Վ^աղուան Ֆրանս՛ս յի ճակատագիրն է որ պի քան ղի գիտեմ ոբ դուն Հայրիկիս կը սիրես ու ա– մ ատ ա կան ) , Ալսլէռ Աառօ , Իվօն Տէլպօ" , Կի լա
տի վճռուի ա յգ ընաբ ո ւթ ի ւնն ե ր ո վ ,—- Ա աՀմ անա նոբէն չես նեղանար , ուրիշներու վ բա յ չեմ կրնար Հյ՚ամսլռ եւ ներկայ պաաեբադմական նախարարը ,
գի ր ժողով , մշակելու Համար 1ք՚ * Հանրապետու - բարկանա լ , քեղ կը սիրեմ , ատոր Համար վստաՀ Տիթէլմ , ոբ իր թեկնածութիւնը ետ առած * էբ^
թեան սաՀմանագբութիւնը : կբ բարկանամ վրադ։ Աեաոյ ծիծաղելով լիրայ Համեմատականի մնացած բլլալով ։
Տ ես ա կէտ ի ւո ար բե բ ո ւթ ի ւնն եր շատ կան ա յս բերեց * ի^նչ շատ մ ան կուդաս 1Լանա յ ջ ր ասր - Ալժերիոյ մէջ ալ աչքի կը զարնէ ձախակողմ
ընտրութեանց առթիւ ։ էքւ պայքարր ՀետզՀեաէ կբ տող թռչունների պէս : Երանի քեզ , երիաասարգ եան Հ ռսանքնեբու յաջո զո ւ թ ի ւն ը ։ Ա$ե բու պա ր -
սաստկանայ։ «Այո - այո , այո - ոՀ^ի ազդանշան– ես, չես յողնի, լաւ կ՛անես , շրջի՛ր , գնա , ման եկ տութեան մասին դաղավւաբ կազմելու Համար, կը
նեբը իրար կբ Հ բ մ շտկեն ։ էք լ մ ան ա ւան գ ձախերբ ժողովրդի մէջ, ինչ կայ, չկայ ան է, ան տեղ է, ըաւէ ըսել թէ իրենց ներկայացուցիչներուն թի՛ բ ,
զանազան ճակատնե բու բաժնուած են , ա յս բ- Հոգին Հետ, մեծ է ժողովուրդ ասածդ, մեծ սիրտ որ 1227 էր 1939/–, իջած է 772ի–.
ցին առթիւՀ Մինչ րնկե բվար ականներ ը որոշաօ են ունի, անոր Հետ եղիր միշտ եւ քու սիրտն ալ կը
Հա յո» պա տ ա ս խան ե լ երկու Հ ա ր ց ո ւմն ե ր ո ւն ալ , մեծանայ »: Միշտ աԱեփ մկ
Համ ա յնալքարնե ր ր առաջին Հ արցում ին կր պա - X
աասխանեն վա յո» , երկրորդին «ոչ», միաբանելով ^Լերջին անգամ Հա յբիկին տեսա յ 1906 թւի Հ ի ն զեբու քԱ ո բՀու ր զ բ երեք օրէ ի վեր կը
արմատականներուն Հետ : աշնանբ , ցաւալիօրէն թ ո յ լ էր եւ դունատ ։ ւոքն ի , ներկա լացնելու Համար Ա ե պ ա . \ 1 էն ի վ ե ր
Այսպէ ս կամ ա յնպէս , կա զ ո ւիԺ ի ւն ը պիտի Հիւանդ է Հայրիկը, ասաց, շատ չի կատարուած աշխատանքնե բուն ւսրդ իւնքբ : Լւ՚ն -
պարզուի երեք շսւբաթ վերջբ^ քւււէներու մեծա - սալ րի Հա քրիկր * * * ^ ՚ շատ մարդ կայ պառկած տոնի թեբթերբ կբ գրեն թէ ^ " ՚ / ՛ " / / ՛ իսկապէս ա–
մ ա սն ո Լձթե ա մբ ։ Հողին տակ՝ Փարաւոններ , արքաներ , Հերոսներ , նելի մբ առ֊ջել. կբ դտնոլի : Մինչեւ անդամ քսւյսւնի
Ընկերվարական կու սակցուիԺիւնը , որ Բաց քՍոբենացի , ՜1յսւրեկւսցի , Վիկտոբ Հիւկօ * . . ՚ / " " / ^ ՛ չէ թէ քՕոբՀւււրդը պիտի կրնա0 լ նոր նստաշրջան
ճակատով ասպարէզ իջաւ, կը յուսայ իր յազթաա ալ ես կբ սլառկիմ Հողին քնով ։ Ղ՛ուն կուդաս մբ դա մարել ներկայ դրութեամբ՛. *\/ոյն աղբիւր -
կան արշաւ բ պսակել 9 ու խ ջսւ իւ ի շ մեծամասնու - վանքը ու Հայրիկին չէ՚քի-^Ա կք աեսնես , կուլաս նեբուն Համաձայն, ատե նադրութի՛ ննեբբ կաւլ -
թեամբ մը : Այն ատեն , անշուշտ մեր բարեկամ - չես լար այդ չեմ կրնար րսել . բայց այն ժամւսա մ ո ւած ատեն , * Մ որ՛թով սլաՀանջած է որ կարգ
նեբը աւելի լայն մասնակցութիւն մբ պիտի ունեա նակ կբ զղաս Հայրիկիս ^լաՐօւոՐ * Հոս աեղ ուբիշբ մբ մասեր ստորադբոլին միայն Հինգերու քԱոբ -
նան դաՀ լիճին մէջ՝. Իրազեկեր Հաւանական կբ նստած կ՚ըլլայ ու չես կրնար Հայրիկին Հետ խ <>- Հոլ բդին որոշ անգամներուն կողմէ ։ Այսպէս, ինք
գանեն որ այն ատեն արտաքին զործելաւ նաիսա - սիլ ու ծ՚ի&աղիլ • • * աւե լո բգ կբ դ տնէ ո ր Չինաստան մասնակցի ք1 տա
բարութիւնն ալ յանձնու ի ոնկերվարականներուն , Տխուր նախազգացումով սլա շարուած , ուշի ու լիս յ մասին տրուած ո ր ււ շ ո ւ մ ն ե բ ո է ն , իսկ Ֆինլան–
ա լմէ լի մօտենալու Համար Անդ լիոյ ւս շխատաւոբա - շով գիտում էի նրան աբծւենի Հայեացքը, ուր աայի Համար բաւական կբ նկատէ միայն քԱ * Մ Լ՛
կան*, կառավարութեան : դեռ արեւ կար, Հոգեթով ձայնբ եւ Հնադագար եան ու իԺեան եւ Անդ լ ի ո յ սա ո բ ա գ ր ո ւ թ իւ ն բ : Մ իւս չորս
։1 տզտզա իժ ի նման դեզին "՚^Հ–:
սլե՜տոլ թիւննեբր Հակառակ են ա րւ տեսակէտին ւ
կ՛՝ըսեն թէ պատերազմ ը աո աւ ե լասլէ ս մ զու ե- Զդում Էի որ վ եր ջին անդ ամ ե մ տե սնու մ
դաա Միւս կողմէ, Պ՝ Մոլոթով միշտ կբ պնդէ ոբ Ֆբ–
ցաւ֊ ժող ո վրւլ սալե՜ւոււ ւ իԺե սւն եւ Ա՛րզ սւ ր ււ ւ իժ ե ան նրան Հ այ ժ ալով րւլ ի ա յդ մե ծ ՚ / " " ա կ (՚ո ՝• Մի ե բա
րանսա եւ Չինաստան դուրս ձգուին (հու մանիս յ ,
ար սլաշապանելու Համար : կար ու իա րին Հ ամ բո լրով նբւււ Ա՛ջն "՛ո սւ լ եւ Հ ե -
Պ ո ւ I կա ր ի ո ք եւ Հունգար իո յ Հաշտութեան դա շնա-
կ՚ուզէինք Հաւատալ թէ ՝ ձախեըու յաղթանա ո ա սա յ մ ռա յ լ ու տխուր :
դիբնե բու քննա թե նէ ն , ա յն պատճառարանու -
կով արեւմտեան էյ ւբոպա յի առողջ սկզբունքներն Ես Հ ա ւա տ ա ց ած եմ , որ մինչեւ, մ աՀ ս իմ Հ ո–
թեամբ թէ այդ երկու պե տ ո ւթ ի ւննե բ բ չեն սւոո -
են որ պիտի տիրապեւոեն այսուՀետեւ, խաղաղե ղոլ մ անջինջ եւ անաղարտ կբ մնա յ նա ա լզ մեծ
բ ա դ բած երե ք պաբտեալ եբկիբնե բուն դինադ ա -
ցնելու Համար աշխաբՀբ։ ՛Բանի զօրանան ս է շիաւ - Հայր են ա սէր բ ՚.
դարը :
ա ա ւո ր ա կա ն - ընկերվարական կարգերբ, այնքան
Երբեք չեմ կ ա ր" դ մոռանալ նրա Հայեացքք ,
լուսաւոր Հեռանկար մը կը պարզուի Էքւբոպայի նրա նուիրական ձայնը։ Այնպէս խորն է ազդել իմ Լոնտոնի քա ղա քա կան շրջան ա կնե բո ւն մէ 9
Համար, ոբ կատարեալ քաոսի մը վ ե ր ա ծ ո ւա ծ , Հոգու վբայ : այնքան յոռետես են որ՛, կը վախնան պառակտումէ
անճանաչելի դարձած է պատերազմէն ի վերՀ Ե»~ Հայ ժոգով ուրդն էլ չի մոռանա յ նրան՛, մ ը , եթէ վերջին պաՀուն ելք մ ը չգտնուի : կ րնսւ յ
Բուն կուսակցական յաջո զութ ի ւննե բէն զատ , ՛ք՜ան ի Հնանա յ , այնքան աւելի պիտի պա յծառա - Ը–11.աԼ "V Երեք Մեծերբ բացառիկ նիստ մը դումա–
արՀ ե ս տ սւ կց ա կ ան Հոսանքներու զօբացումն ալ այ նայ նրա յիշատակը՝, Ն՛Ա դարերի միջից պիտի նա ոեն, Հ րաւիրելով նաեւ զօր • ՛ո ր Կօլը , եւ խորՀ ըւր֊.
լապէս բարենշան երեւոյթ մ ըն է։ Աւելի քան 60 յէ Հայ ժոգովրգին եւ պիտի խօսի նրա Հեա Հա - դակցութեանց ուրիշ ձեւ մբ առաջարկվեն :
միլիոն կազմակերպուած բանուորներ , որոնց բա զատ լեզլով նրա նուիրական ի Գժերից ել ան - X «Նի՛– Եոբք Հէրբլտ» կը դրէ թէ Հինգերու
ներկայացուցիչները այս միջոցին ժողով կր գու մաՀ նպատակներից : քՍոբՀուբդբ 24 ժամ ու ան մէջ երկրորդ անգամ ըլ
մարեն Փարիզի մէջ, իրենց կշիո֊ը պիտի ունենան Տ՚ողովուբդբ նրան չի մոռանայ երբեք , որով– լալով գիշերային նիստ մը գումարեց, միջին ճամ
աշխաբՀի ճ ա կ ա տ ա գ ր ն ՚իյրայ՝. Հեւոեւ նրա սրտից էր եկել եւ գէպի նրա սիրտն էբ բայ մը գտնելու Համար։ ՛Նոյն աղբիւր ին Համա -
դնում : ձայն , Անգլիոյ եւ Խ ՚ Միութեան արտաքին նա -
( է ջ մ ի ա ծ ի ն , 1945 Մայիս) ԱԻԵՏԻ-Բ ԻՍԱՀԱԿԵԱՆ իւարարնեբբ մ ասնաւո բ իա բՀ բղակցութ ի ւ ն մը կաք
ւ
Fonds A.R.A.M
8.Շ.Տ. 376.288
17. » ս « Օտսոէէատ ֊ ք ^ ա Տ ( 1 3 6 ) ԸՆԿԵԻԼԱՐՈԻԹԵԱՆ
ա : 008. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բ֊ոտ 1678-83 ՄԵԾ Յ Ա Ղ Թ Ա Ն Ա Կ Ը
ՕՐԱԹԵՐԹ Բ Ա Ժ ն ե Դ Ի ն • - Տար. 150, 6աւքս. 400, Յամս. 200 ֆրանք։ 836 ԱԽկալաւրռոիչ
ՏՏօ-Օ-տճւ 3 Օշէօհո; 1945 Չ ո ր ե ք շ ա բ թ ի 3 Հ ո կ տ ե մ բ ե ր
ԺԷ. Տ Ա Ր Ի - 17° ձոո.6 Ո» 4521-'եոր շրջան թ ի ւ 150 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՚Օ ԳԻ՞Ս՛ 3 Ֆր– փոխաԱ 580ի
Ներքին գորհերու նախարարութեան Հասած՛
ՄԵՐ ԽՕՍ+Ը աեղեկագիրներր կր Հ ա ս ա ա ա են թէ րնկերմարա -
ՀԱՂԹԱՆԱԿԻՆ
ԻՐԻՄԵԱՆ ՀԱՑՐԻԿԸ (Օոդեբ) կան կուսակցութ իւն ր ամենամեծ՜ յաղթանակը շա–
%աօ՝ է կիրակի օրուան ընտրութեանց մէ^։ ԱՀա
ԻՄԱՍՏԸ (Գ– եւ վերջին մաս) քանի մր թիլեր , գաղափար կաղմելու Համար*
Հայրիկը նոյնպէս շաւո հարցասէր էր, մ ի չա Ընկերվարականներ Աեսլտ . 23// բնաբու
Հարցնում էր ղիաական , գրական , քաղաքական թեան մէչ չաՀաձ էին 368 աթոո , Աեաա. ՅՕին
Ուրեմն ձախակողմ եան Հ ո սան քներ էհ մեծ յաղ նո ր ութ իւններ : (Համեմատական) 444, գումար 812 (2795/՛ վրայ) :
թանակ մ ր տա րած են ՚ԼյաՀ անղա յին քօ ո րՀ ուբդնեա Մի երեկոյ ասաց ինձ. Աէնի նահանգին 24 ներկայացուցիչներն ալ հաչ -
բու. ընտրութեանց մէջ, գլուիլն ք՚լլալով Ա^^լերվա– Գուն լսած կ***" ա ս գերման գիտունի մա ուելով՝ 836, մինչ \939ին ունէին միայն 380 ա–
բաէլան կուսակզռւ թիւնըՀ (Հաղթանակ մբ որ պեր - սին, Հեկկել կ՚ըսեն։ թոռ, ՜է,՛" Հագա յին խո րՀ ուրգնե րուն մէ^։ ֊ — Ար
՚ճա-խ-օս Է շատ մ բ տեսակէտներով : - Այո 1 վեՀափառ Հայրիկ , նա Գարուինի մատական - ընկերվարական 350 + 266 = 616
Աււաջ|ւն յ – - ինչպէս քաղաքապետական ընտ - մեծ աշակերտն է ներկայումս յ աթոռ (\939ին 9 6 2 ) ։ Հ ա մ ա յ ն ա վ ա ր ն ե ր 106 ֊ ք
բու թեանց ատեն [ անցեալ ապրիլին) , այս անգամ Անցած օբբ ճեմարանի ուսուցիչներէն մէկը 222=328 (1939/֊ 7 2 ) ։ ֊ ֊ Հանրապետական ժողո
ալ կը Հաստատուի թէ երկիրը նոր շուն՛* , նոր պա ամ եց ինձ անոր մ ասին , ան ՛հար ո լինա կան ո լ - վ ր դ ա կ ա ն կ ա ր ժ ո ւ մ (որուն կր պատկանի արտա -
ուղի կր փնտռէ , աՀոելի պատերազմի մը լեռնա ™ թիւնբ նոր եւ զօրաւոր փաստերով կր –հաստատէ , քին նախարարը, Պ– Պ իտօ) 1 3 0 + 1 0 0 = 230 ֊ < ֊ • :
կուտակ աւերներէն վերջը։ Մարդիկ այլեւս ձանձ որ Աստուածաշուն չի պատմ ած բ մարդու մ ասին Ընկերվարական կո ւս ա կց ո ւ թ ի ւն բ կը տ ի բա -
րացած են Հին, քարացած գլուխնեբէն եւ սնամէջ առասլզել է սոսկ, այլ ճշմարիտն այն է ոբ մարգն պետէ մօտաւո րապէս 40 նաՀ անգնե բու մէջ։ Ս 11111 -
նշանաիյօոքերէն ։ Աանաւանդ որ, երկու սլատե - անասնական ծագումն ունի ; (յ ս ալ կբ կարծեմ ս է յ լ ի եՆ Ն ի ս ի շրջաններուն մէջ Համայնավար
րաղմ տեսան 30 տարուան մէջ, աոանց Հաշուելու որ այդպէս է, քանզի մարզ ու մէջ շատ անասնա - իԺեկնածուները աւելի շաւո ձայն շաՀ ու ծ Ր^լլալով^
ընկերային եւ տնտեսական անարդարութեանց ող՜ կան բան կայ։ ՝ք֊լւիսւոոս ատոր Հետ կռուելու էր քաղաքապետը , ընկեր Օ&տէՕՈ ՕշքքօՈՇ եւ քաղաքա
բեբգութիւնը : եկել , ան էլուզէբ մարդուն , որ անասունի որդի է , պետական խորՀուբդին անդամնեբբ , որոնք թեկ -
Երկրորդ ՚ՒԷ՚ԳԻ ձ Ա ՚ ի " Հակելով Հանդերձ , Աստծու որդի դարձնել ՚ճիշգ էՕիսուս , ատոր պի նածու չէին , Հ ր աժ ա ր ա կան ղրկեց ին նաՀ անդա -
էք) ր ՚1յ ն ո ա յ ի ժողւ՚վոլբդբ Համաձայն չէ ցուցադբաա տի ձգտինք մեն ր՝ Աստծուն որդեդբւել։ պետին, յանուն ուղղամտութեան ։ ՛քաղաքացի
կան մարզանքներու։ Ան պետական կեանքի թար X Տէֆէռ մ ասնաւո րապէս կը շեշտէ իր նամ ակին
մացում , շօշա՛վէհւ լի բտրենորոգու ազատու - Մէկ - մէկ պատմ՛ել Հայրիկի իմաստուն զրոյց՛ մէջ.–– «Մեր ը1ւկերվա րական վարդապետութիւնը
թիւն ել խաղաղութիւն կբ պաՀանջէ առանց նեբը, սրամիտ խօսքեբն ու կատակներբ եւ յուշեբբ մեր վրա յ պա ր տ ա կան ո ւթ ի ւն չի դներ գրաւել դե -
ղղբգագին ցնցումներու % Լաթերուն ձախը, Հա - մեծ գրութեան նիւթ է՝, էյ ս ր.ախտ ունեցայ շատ կավար դիրքեր , Հոն մնալու Համար ամէն գնով» :
մայնավաը կուսակցութիւնն անգամ կլոբղուցած է անգամ լինելու այս Հոյակապ մարդու մօտ եւ շատ Առաջին անգամ (՚11ա 1ո ՚( ^էԻս^՚Քս ա Լ մասնակ
իր նշանախօսքերբ պատերազմէն ի վեր , եւ կր իւՀ>– բան լսեցի , որոնցից մի փոքր մասն եմ պատմում ցեցան նաՀ անգային ընտրութեանց եւ ընտըուեցտն
սի ^Հանրապետական» նուաճումներու մասին։ Կբ այստեղ : աւելի քան 30 թեկնածուներ ; ԱէնաԷ-ք/ւազի մէկ
գործածէ այն բոլոր բառերն ու բանաձեւեբը որ Ամէն անգամ նա սիրով ընդունում էր ինձ , շրջանին մէջ ընարուեցան այբ եւ կին մը։
ժողովուրդի սրտին կը խօսին : միայն մի անգամ բարկացաւ վրաս եւ դուրս աբալ իւրաքանչիւր նաՀ անգ իր ք$ ո րՀ ուրդն ունի ,
Երրորդ—-֊- Աաիսեբուն Հետ, լայն յաջողու - մօտից ։ Գէպքր " ա է ՝ Խեսակ մ բ մ ան բան կար խորՀ բղա բան , լա յն իրա–
թ իւններ շաՀ ած են ՛հիմ ա դրա կան ^ակատին զա - 1904 թուի մի ամսւայ րն թաց քում , ես Հայ - ւասութիւններով % Պատերազմէն առաջ \քաՀանդա–
նազան Հ ո սան քներ բ , որոնք յեղավւո խականնե բ բլ– րիկին ւղատաՀեցի մի քանի տեղում՝ քՒիֆլիս , Iին քցորՀուբղներբ վճռական ղեր կբ կատարէին
լալով Հանգերձ , րնդՀանրապէս Հ աւ ասա ր ակշո ո լա Ալեքսանդ րոպոլ , է՛ջմիածին եւ վեբջապէ ս քՕ ո ր - \քերակոլտին ընտրութեան մէջ, բայց այժմ յայա–
թե ա ն դ եր մբ կբ կատարեն : Այս տ ե ս ա կ է տ էն , էԼիբապի վանքում ; *Լեբջին տեղում ներկայացաք էէ 1՚^է Հոկաեմբեր 2\ի բնգՀ * ընտրութեանց մէջ
նպաստաւոր պարագայ մբ կբ Համարուի Հանլւա - նրան , ինձ տեսաւ թէ չէ ասաց ղա յ բացած — - « ^ ՚ Օ ժ ողովուրդբ պիտի վերաՀաստատէ0 երկու ժողոլի–
պետական - ժողովրդական Հյ ա բժ ում ին յաջողու - դուն կր Հետեք. իս ինձ ամէն տեգ , սատանայ , ն% բ ո լ գ.բ ո ւթ ի ւնը , թէ պիտի գոՀ անա յ մի ակ խո բա
թիւնր (Ա. Ա. Բ.) : Խ ս յ ա է ՛ , կորի՛ > զնա մօաէս..*» Հբդարանով մը՝.
Թէ քաղաքապետական եւ թէ *ՀքաՀանգային (յս ի՛սկ ո յն ւիա՚խա յ , բա յց ե բեկո յեան էլանշեց Կիրակի օր րնկե բվա բականնե ր ր մ ե ծ ա մ ա ս -
ընտ րոլթեւսնց արդիւնքբ բաց ո բո շապէս կը ցուցնէ ինձ մօտբ եւ սիրտս առաւ։ նութիւն շաՀեցան սմւ ասսնսա ւո ո ա ս.զէս ճ աբւոաբտգո բ–
ծակւսն շրջաններու
թէ ի՛նչ պիտի ըլլա ք Հոկտեմբեր 21 ի ընզ.Հ . ըն ա -— Տզաս , այսօր սիրտս ելած էր ուրիշ բանի մ էջ ՝. Ք,ա խողած նախկին նւ
ր ո ւթ ե ան օ ելքը ։ մր առթիւ, բարկութիւնս քու֊ վրագ ի^ափեցի) իսար արնե բուն մէջ կը գանուին Փօլ Պասթիտ (աբ՚
Վ^աղուան Ֆրանս՛ս յի ճակատագիրն է որ պի քան ղի գիտեմ ոբ դուն Հայրիկիս կը սիրես ու ա– մ ատ ա կան ) , Ալսլէռ Աառօ , Իվօն Տէլպօ" , Կի լա
տի վճռուի ա յգ ընաբ ո ւթ ի ւնն ե ր ո վ ,—- Ա աՀմ անա նոբէն չես նեղանար , ուրիշներու վ բա յ չեմ կրնար Հյ՚ամսլռ եւ ներկայ պաաեբադմական նախարարը ,
գի ր ժողով , մշակելու Համար 1ք՚ * Հանրապետու - բարկանա լ , քեղ կը սիրեմ , ատոր Համար վստաՀ Տիթէլմ , ոբ իր թեկնածութիւնը ետ առած * էբ^
թեան սաՀմանագբութիւնը : կբ բարկանամ վրադ։ Աեաոյ ծիծաղելով լիրայ Համեմատականի մնացած բլլալով ։
Տ ես ա կէտ ի ւո ար բե բ ո ւթ ի ւնն եր շատ կան ա յս բերեց * ի^նչ շատ մ ան կուդաս 1Լանա յ ջ ր ասր - Ալժերիոյ մէջ ալ աչքի կը զարնէ ձախակողմ
ընտրութեանց առթիւ ։ էքւ պայքարր ՀետզՀեաէ կբ տող թռչունների պէս : Երանի քեզ , երիաասարգ եան Հ ռսանքնեբու յաջո զո ւ թ ի ւն ը ։ Ա$ե բու պա ր -
սաստկանայ։ «Այո - այո , այո - ոՀ^ի ազդանշան– ես, չես յողնի, լաւ կ՛անես , շրջի՛ր , գնա , ման եկ տութեան մասին դաղավւաբ կազմելու Համար, կը
նեբը իրար կբ Հ բ մ շտկեն ։ էք լ մ ան ա ւան գ ձախերբ ժողովրդի մէջ, ինչ կայ, չկայ ան է, ան տեղ է, ըաւէ ըսել թէ իրենց ներկայացուցիչներուն թի՛ բ ,
զանազան ճակատնե բու բաժնուած են , ա յս բ- Հոգին Հետ, մեծ է ժողովուրդ ասածդ, մեծ սիրտ որ 1227 էր 1939/–, իջած է 772ի–.
ցին առթիւՀ Մինչ րնկե բվար ականներ ը որոշաօ են ունի, անոր Հետ եղիր միշտ եւ քու սիրտն ալ կը
Հա յո» պա տ ա ս խան ե լ երկու Հ ա ր ց ո ւմն ե ր ո ւն ալ , մեծանայ »: Միշտ աԱեփ մկ
Համ ա յնալքարնե ր ր առաջին Հ արցում ին կր պա - X
աասխանեն վա յո» , երկրորդին «ոչ», միաբանելով ^Լերջին անգամ Հա յբիկին տեսա յ 1906 թւի Հ ի ն զեբու քԱ ո բՀու ր զ բ երեք օրէ ի վեր կը
արմատականներուն Հետ : աշնանբ , ցաւալիօրէն թ ո յ լ էր եւ դունատ ։ ւոքն ի , ներկա լացնելու Համար Ա ե պ ա . \ 1 էն ի վ ե ր
Այսպէ ս կամ ա յնպէս , կա զ ո ւիԺ ի ւն ը պիտի Հիւանդ է Հայրիկը, ասաց, շատ չի կատարուած աշխատանքնե բուն ւսրդ իւնքբ : Լւ՚ն -
պարզուի երեք շսւբաթ վերջբ^ քւււէներու մեծա - սալ րի Հա քրիկր * * * ^ ՚ շատ մարդ կայ պառկած տոնի թեբթերբ կբ գրեն թէ ^ " ՚ / ՛ " / / ՛ իսկապէս ա–
մ ա սն ո Լձթե ա մբ ։ Հողին տակ՝ Փարաւոններ , արքաներ , Հերոսներ , նելի մբ առ֊ջել. կբ դտնոլի : Մինչեւ անդամ քսւյսւնի
Ընկերվարական կու սակցուիԺիւնը , որ Բաց քՍոբենացի , ՜1յսւրեկւսցի , Վիկտոբ Հիւկօ * . . ՚ / " " / ^ ՛ չէ թէ քՕոբՀւււրդը պիտի կրնա0 լ նոր նստաշրջան
ճակատով ասպարէզ իջաւ, կը յուսայ իր յազթաա ալ ես կբ սլառկիմ Հողին քնով ։ Ղ՛ուն կուդաս մբ դա մարել ներկայ դրութեամբ՛. *\/ոյն աղբիւր -
կան արշաւ բ պսակել 9 ու խ ջսւ իւ ի շ մեծամասնու - վանքը ու Հայրիկին չէ՚քի-^Ա կք աեսնես , կուլաս նեբուն Համաձայն, ատե նադրութի՛ ննեբբ կաւլ -
թեամբ մը : Այն ատեն , անշուշտ մեր բարեկամ - չես լար այդ չեմ կրնար րսել . բայց այն ժամւսա մ ո ւած ատեն , * Մ որ՛թով սլաՀանջած է որ կարգ
նեբը աւելի լայն մասնակցութիւն մբ պիտի ունեա նակ կբ զղաս Հայրիկիս ^լաՐօւոՐ * Հոս աեղ ուբիշբ մբ մասեր ստորադբոլին միայն Հինգերու քԱոբ -
նան դաՀ լիճին մէջ՝. Իրազեկեր Հաւանական կբ նստած կ՚ըլլայ ու չես կրնար Հայրիկին Հետ խ <>- Հոլ բդին որոշ անգամներուն կողմէ ։ Այսպէս, ինք
գանեն որ այն ատեն արտաքին զործելաւ նաիսա - սիլ ու ծ՚ի&աղիլ • • * աւե լո բգ կբ դ տնէ ո ր Չինաստան մասնակցի ք1 տա
բարութիւնն ալ յանձնու ի ոնկերվարականներուն , Տխուր նախազգացումով սլա շարուած , ուշի ու լիս յ մասին տրուած ո ր ււ շ ո ւ մ ն ե բ ո է ն , իսկ Ֆինլան–
ա լմէ լի մօտենալու Համար Անդ լիոյ ւս շխատաւոբա - շով գիտում էի նրան աբծւենի Հայեացքը, ուր աայի Համար բաւական կբ նկատէ միայն քԱ * Մ Լ՛
կան*, կառավարութեան : դեռ արեւ կար, Հոգեթով ձայնբ եւ Հնադագար եան ու իԺեան եւ Անդ լ ի ո յ սա ո բ ա գ ր ո ւ թ իւ ն բ : Մ իւս չորս
։1 տզտզա իժ ի նման դեզին "՚^Հ–:
սլե՜տոլ թիւննեբր Հակառակ են ա րւ տեսակէտին ւ
կ՛՝ըսեն թէ պատերազմ ը աո աւ ե լասլէ ս մ զու ե- Զդում Էի որ վ եր ջին անդ ամ ե մ տե սնու մ
դաա Միւս կողմէ, Պ՝ Մոլոթով միշտ կբ պնդէ ոբ Ֆբ–
ցաւ֊ ժող ո վրւլ սալե՜ւոււ ւ իԺե սւն եւ Ա՛րզ սւ ր ււ ւ իժ ե ան նրան Հ այ ժ ալով րւլ ի ա յդ մե ծ ՚ / " " ա կ (՚ո ՝• Մի ե բա
րանսա եւ Չինաստան դուրս ձգուին (հու մանիս յ ,
ար սլաշապանելու Համար : կար ու իա րին Հ ամ բո լրով նբւււ Ա՛ջն "՛ո սւ լ եւ Հ ե -
Պ ո ւ I կա ր ի ո ք եւ Հունգար իո յ Հաշտութեան դա շնա-
կ՚ուզէինք Հաւատալ թէ ՝ ձախեըու յաղթանա ո ա սա յ մ ռա յ լ ու տխուր :
դիբնե բու քննա թե նէ ն , ա յն պատճառարանու -
կով արեւմտեան էյ ւբոպա յի առողջ սկզբունքներն Ես Հ ա ւա տ ա ց ած եմ , որ մինչեւ, մ աՀ ս իմ Հ ո–
թեամբ թէ այդ երկու պե տ ո ւթ ի ւննե բ բ չեն սւոո -
են որ պիտի տիրապեւոեն այսուՀետեւ, խաղաղե ղոլ մ անջինջ եւ անաղարտ կբ մնա յ նա ա լզ մեծ
բ ա դ բած երե ք պաբտեալ եբկիբնե բուն դինադ ա -
ցնելու Համար աշխաբՀբ։ ՛Բանի զօրանան ս է շիաւ - Հայր են ա սէր բ ՚.
դարը :
ա ա ւո ր ա կա ն - ընկերվարական կարգերբ, այնքան
Երբեք չեմ կ ա ր" դ մոռանալ նրա Հայեացքք ,
լուսաւոր Հեռանկար մը կը պարզուի Էքւբոպայի նրա նուիրական ձայնը։ Այնպէս խորն է ազդել իմ Լոնտոնի քա ղա քա կան շրջան ա կնե բո ւն մէ 9
Համար, ոբ կատարեալ քաոսի մը վ ե ր ա ծ ո ւա ծ , Հոգու վբայ : այնքան յոռետես են որ՛, կը վախնան պառակտումէ
անճանաչելի դարձած է պատերազմէն ի վերՀ Ե»~ Հայ ժոգով ուրդն էլ չի մոռանա յ նրան՛, մ ը , եթէ վերջին պաՀուն ելք մ ը չգտնուի : կ րնսւ յ
Բուն կուսակցական յաջո զութ ի ւննե բէն զատ , ՛ք՜ան ի Հնանա յ , այնքան աւելի պիտի պա յծառա - Ը–11.աԼ "V Երեք Մեծերբ բացառիկ նիստ մը դումա–
արՀ ե ս տ սւ կց ա կ ան Հոսանքներու զօբացումն ալ այ նայ նրա յիշատակը՝, Ն՛Ա դարերի միջից պիտի նա ոեն, Հ րաւիրելով նաեւ զօր • ՛ո ր Կօլը , եւ խորՀ ըւր֊.
լապէս բարենշան երեւոյթ մ ըն է։ Աւելի քան 60 յէ Հայ ժոգովրգին եւ պիտի խօսի նրա Հեա Հա - դակցութեանց ուրիշ ձեւ մբ առաջարկվեն :
միլիոն կազմակերպուած բանուորներ , որոնց բա զատ լեզլով նրա նուիրական ի Գժերից ել ան - X «Նի՛– Եոբք Հէրբլտ» կը դրէ թէ Հինգերու
ներկայացուցիչները այս միջոցին ժողով կր գու մաՀ նպատակներից : քՍոբՀուբդբ 24 ժամ ու ան մէջ երկրորդ անգամ ըլ
մարեն Փարիզի մէջ, իրենց կշիո֊ը պիտի ունենան Տ՚ողովուբդբ նրան չի մոռանայ երբեք , որով– լալով գիշերային նիստ մը գումարեց, միջին ճամ
աշխաբՀի ճ ա կ ա տ ա գ ր ն ՚իյրայ՝. Հեւոեւ նրա սրտից էր եկել եւ գէպի նրա սիրտն էբ բայ մը գտնելու Համար։ ՛Նոյն աղբիւր ին Համա -
դնում : ձայն , Անգլիոյ եւ Խ ՚ Միութեան արտաքին նա -
( է ջ մ ի ա ծ ի ն , 1945 Մայիս) ԱԻԵՏԻ-Բ ԻՍԱՀԱԿԵԱՆ իւարարնեբբ մ ասնաւո բ իա բՀ բղակցութ ի ւ ն մը կաք
ւ
Fonds A.R.A.M
