Page 10 - ARM_19-1945_04
P. 10
6 ԱՌ ԱԶ
Լավալի , որ յայտարարեց թէ ինք շիտակ գիրք ^ամանակ չունիմ թղթած բա բներս քննելու : Կը 600 Հայ ռազՎիկԱեբ
աւել «• գտնուիմ շատ ծանր ամբաստանութեան մ ը առ -
բռնած է ; Ապա լրագրողներուն դառնալով
ցուց * ֊ - Կհուզեն խայտառակել ղիս, րայց կր տես– ջեւ , շատ փավւուկ դիրքի մը մէջ՛. Գուք չէք կրնար յչեպի ՑաղթակաԱ ԿաՎաբ
նէք թէ որքան քաղաքավար եմ ; իմ ստորագրած օրէնքներուս ել արտասանած խօս–
Պաշտպան փաս տա րաննե ր ը չերեւցան : Աւոեա– քեբուս փրայ դատել քաղաքականութիւն մը որ
նր նորէն քաշուեցաւ , խոբՀ րդակցելու Համարէ կ՚ընդգրկէ մեր պատմութեան ամէնէն ցաւագին ինչպէս յայտարարուած էր թերթեբու մէջ ,
Հինգ վայրկեան վերքր նաիւագաՀը յայտարարեց շրջանը; իռնչ բանէ կբ վախնաք; Ե** բանտարկեալ 29 Աեպտ *ի շաբաթ օրը տեղի ունեցաւ Անծանօթ
թէ գատավյս ր ութ իւն ր պիտի շա բունակուի : Բայց մըն եմ, պիտի չփախչիմ ։ Եո կը սիրեմ իմ երկիրս Զինուորին դամբարանին բոցավառութեան Հան -
Ո ւն կնդի րն եր ո ւն մէջ իքա ռն ո ւա ծ փաստաբաննե ր բ եւ կյուղեմ ապացուցանել զայն ոչ միայն ինծի, դիսութիւնը, (յաղթական կամարին տակ, մաս -
ձգեցին Հեռացան , ի նշան բողոքի : Լավալ ստիպ– այլեւ ձեզի Հ ամար։ Մի ի՚եզդէք ղի" ՚ Ես ինք - նակցութեամբ մ եր եւ Տ ա ր ա ան է լի առջեւ կռուած
ուեցաւ լԱե լ ամ րա ս ա անգի ր ր , մ րմռալով : Զ՛" յ ՜ զինքս պզտիկ չեմ զգար ձեր առջեւ : Ե" իսՔՂ1/էԱքս ֆրանսացի զինուորներու (ՐօւԽտ ( 1 ՚ 0 ո 6 Ո է ) : Ժամ՛ը
բոյթով մոգվեց իր թուղթեր ր եւ պայուսակը փա երբեք այնքան մեծ չեմ զգացած քան այս նստա - 5էն սկսեալ Հայ զինուորճեր խումբ խումբ կը դի"
կեց; Բարապան մը ներս կանչեց վկաներբ, նա բանին փրայ ; մէին որոշեալ Հաւաքավայրբ, իսկ ժամը 5.30^^
խագաՀ Լրարէօն , Ալպէո֊ Աառօ եւն * ; Հարց աք րն– Ն ախ ագաՀ ր յա յա արարեց թէ նիստը պիտի Շան գէէիգէի պողոտան փա կո ւ ած էր արդէն կառ**
նոլթիւնբ կը սկսէր; Ն ախ ա դա Հը յիշեց Լավալի շարունակուի եւ ուզեց որ Լավալ կէս ժամուան քերոլ երթուդարձին առջեւ : Ոստիկաններ կը
՚յնսեւ յյնքւ ՛ն Համ եւ. դ քնարան ճիգ մը եւս փորձէ է Ամբաստանեալր պատասխա Հ սկէ ին կա ր գա պա Հ ութեան : ժամը ճիշդ (ձին զո յգ
րուք ընկերվարական
եղած էք, մինչեւ. նեց թէ յոգնած է, թէ իսոիկբ շատ փոքր է, նիւ թափոբնեբբ ճամ բա յ ելան Հետեւեալ շա ր քո վ ,
անգամ քի՛չ մ բ ծա յ րա յ ե ղ ։ Երեք անգամ վար չա - թական միջոցներ կբ պակսին*** Երդուեալ մը յի– Ն ախ զինուորական նուագախումբ մը, յետոյ 200
պետ եղած էք եւ 14 անգամ նախաբար : իրատես շեցուց Վիշիի բանտին խցիկներբ ; Լավալ բողո - Հ ո զինոց ֆրանսացի ղին ո ւո բն ե ր ո ւ ջոկատ մր :
էք ե ղ ա ծ : Հասկցած էք ոբ քաղաքական շատ յա - քեց; ՂյախագաՀր 1լուզէր խօսիլ; Ուրիշն՛եր ալ Ասոնց ե տեւէն զո յգ կազմ ակերպոլթեանց խոբՀըր–
ո աղացեալ եւ վճռական կարծիքներ ը պէտք է խօսիլ կ՚ուռէին % ԸնդՀ ան ո ւր խառնակութեան մ էջ ոիշ ԴՐ°չ1։երը Համաձայն արարողութեան յատուկ
յարմարին երկրի շաՀերուն, եւ, Ասաուա՚ծ իմ , Լափա լ բողոքեց ՀետզՀետէ աւելի ուժգին ։ Տետոլ կանոնագրին ; $ետոյ մեծղի եւ շքեղ ծաղկեպսակ
ձե. սնձնակւ ,Հեւ ւն ; պոռաց բարձր ձայնով • ներ բ; Մեր պսակին վրայ ֆրանսերէն գիրերով
Լավալ (կէս Հեգնական) . Լաւ չՀասկցա յ թէ Եթէ ինծի Հետ կր վարուիք այնպէս ինչ - նշանակս ւ ած էր* « Հ ա յ Ռ ա զ մ ի կ ն ե ր 1914 -— 1918,
ի՚սչ ՐԱել կ^Ոէ՜գէք » պարոն նախագաՀ : պէո կը վարուէ ին Ֆրանսացիներուն Հետ գրաւման 1939 - 194Տ ե ւ Դ փ մ ա դ ր ո դ ն ե ր » : Այս բոլորին կր
Ա*ի^անկեալ նախագաՀ ր ակնարկած ր ա ա յո վ ԼՐ^անիս > աՐ* ատեն իԲնչ կր մեղադրէք ինծի : Հ ետե ւ է ին Անծ անօթ Զինուորի գամ բաբանին բոցբ
ամբաստանեալին Հարստութեան , ւլ ո ր մաււնա - Երդուեալ մ բ գիտել տուաւ թէ նախագաՀ ը արծարծելու Համար նշանակաած՜ Դոյգ Միու ™
գէանեբ 50 >60 միլիոն եւ դեռ աւելի կբ Հաշուեն, շատ մեղմ կբ վարուի ; Լավալ ոտքի ելլելով աղա թ Լ անց ներկա յաց ո ւ ց ի չԳւեբը եւ Հ րալիրեա լ քո յբ
Հ ազաբ
Լավալ պատասխանեց • Այմ՜մ մ իա յն ղակեց - մ իութիւննեբու նա խւսգաՀնեբբ : Օետոյ Հ բաւի ր -
ֆրանք ունիմ բանտի գրասենեակին մէ9; Ղ՚ատապաբտեցէք անմիջապէս , աւելի եալ իւրաքանչեւր Միութեան դրօշներո՝ մօտաւո -
ՆախագաՀ բ կարգով թուեց ՛լա ս տ աս ո ւ պարզ Կ՝ռռայ -՝ • րապէս 18 Հատ; Այս շքերթին կր յաջորգէին չորս
Հետ եդած՝ յաբաբեբու մէջ երիտասարդ
թեան կէտեբբ; Փէթէնի ԱբաՀին մբ, նաիսկին նախա– շորս կարգով ԲօււսՏ Ժ՚ՕոՑՈէ^ նաիսկին զինուոբնե
թե անց առթիւ, Լավալ յայտարարեց * Ե " խաբ– րար փաթտլայի տղան ծափաՀարեց : Երդուեալ մբ րը , մ օտաւո րապէս 500 Հոգի , բո լորն ալ տարէց
ուեցա յ մ առէ շալ Փէթէնէն ; կը խոստովան իմ պոռաց, —~ ՀՀ,ԶերբակալեցԷք» ; Լավալբ դուրս հա անձե ր եւ վերջապէս մ եր Հայ զին ո ւո րն ե ր ը դար
մբ
Հանրութեան առջեւ ; Ա*ենք մառէշալ Լիօթիէ նեցին եւ երդուեալ մ ը երեսին պոռաց * ձեալ չորսական կարգի շարուած , *2Հ)էն մինչեւ 40
պէտք ունէ ինք ել մ առէշալ Փէթէնբ տեսանք մ եր 1 Տասներկու գնդակ պիտի ուտես ւ տարեկան , մօտաւորապէ ս 600 Հոգի ; Տոլաւոբիչ
առջեւ : Նիոտը վերջս/ցաւ աննկարագրելի ժխորի էր .այս ղանզուածին միաքայլ յա ո աջխա զա ց ում ր
Հիթէէրի մ ասին խօսուած ատեն , Լավալ ը - մէջ ; Երէկ սկսաւ վկաներու ունկնդրութիւնը : ղէոլի ա զ թ ա // ան կամար ՛՛Ամբողջ Հանգիսու թե աս
սալ* Եո գիտէի որ Գերմանիան վտանգ մ բն էբ կը նախ ագաՀ է ր եւ կբ Հ ո վան ա ւ ո րէ բ Փարիզի
եւ Հիթէէր ^Րա^Ի է էէ ս ա աար Ե ւր ո պան ; Եթէ իմ զինուորական կառավարիչ 06ո€1՚&1 1շ 06Ոէւ1հօաՈ16 ,
խոբՀոլրդիս
Հ ետեւած Րէէայիս յ Մ Իւսիխի ամ՛օթ ը ՛բանի մը տողող որուն վիճակուեցաւ կատարել Բոցին արծարծու -
տեղի պիտի չունենար եւ Ա ոսկուայի Համաձայ - մբ : Տ աղթական կամարին տակ մասնաւո բ Հ բա -
ն ո ւթ իւնն եր բ պիտի չկնքուէին ; Պէաք չէր պատ ե» ԸՆՏՐԱԿԱՆ ՊԱՑ՝ԲԱՐԻՆ ա*թխ, Լէոն Պլում ւ է բներով ներկայ էին նոյնպէս պատերազմական
բազմի մտնել առանց օդանաւի : Ես չեմ սպասեր որ ձայնասփիւռ ճառ մր խօսելով, յորդորեց Հա յո » նաիւար ա ր ո լթեան նե ր՜կա յա ց ո լց ի չբ , յունական
•պատմ ութ իւնբ զիս իմ բուն տեգս դնէ : կ՝ ուզեմ պատ աս խան ե է Հանրաքուէի երկու Հարց ո ւմնե - ղեսպանր, Պալքանեան գաշէէտկիւլ պետութիւննե–
անմիջապէս ինքզինքս դնել իմ տեղս : Զիւս կ ր մե բուն , իսկ Ան Ա՛ո է Ա՝ արթի՝ Համայնավար գործի - բոլ երեք զինուորական կցորդներբ , 191 4 18^՛
ղադրէք թէ տեսեբ եմ Հիթէէ ՐՐ եւ Մ ո ւս ո լին ին ; չը յ յանձնարարեց Հա պատասխանել առաջին օտա ր կամաւ որն ե բու 15 Մ իոլթեանց ներ կա յա ցու
Բա յց միեւնո յն ամ սուն ես տեսա յ նաեւ Ա թ ա լ ին բ Հարցումին , ««^» երկրորդին յ Լէ ոն Պլում ձմեռ ցի չները եւայլն ;
եւ Պապը ; կարելի™ էր աւելի այլազանութիւն ղնել նային մարզարանին մէջ ալ ճառ մբ իսօսելով, մե– (Հաղթական կամ արբ ունի իր մ ա սնաւ որ դրօ–
յարաբերութեանց մէջ; Եթէ կարենայի, սատա - ղադբեց Ձ) բան սա յի Համայնավար կուսակցութիւ շբ որ բնգաոաջ եկաւ յառաջացող թափորին , որ
նան ալ պիտի գտնէի ; Ա՛նաց որ , գտայ արդէն , նը թէ Հձմեքենաբաբ Հաւանութիւն կը յա յանէ խոբ– ձ՛ Է վերջ տեղի ու նեցան պաշտօնական մասնաւոր
Հիթլկր ՚ Հ րդա յին կառավարութեան ամ էն մէկ դիրքին՝^ : արարողութիւննեբբ : Օետոյ ւլո յզ Ա ի ո ւթ ե ան ց
Չորրորդ միջադէպ նախագաՀ ր պարզեց Ակնարկելով երկու կո ւս ա կց ո ւթ ե ան ց միացման զինուո բներ շրջանը ընելով (Հաղթական կամարին
բնթաց -
Լավալի կատարած ղեբբ ղին ա զա գա ր ի առաջարկին , նախկին վաբչապեաբ գիտել տուաւ անցան պաշտօնական անձնաւորութեանց աոջեւ Է ն
արդէն
քիս ; Լավալ յայտարարեց . կնքուած՜ ոբ եթէ ընդունած ըլլա յին , ա յԱՕր պիտի չկրնա - ու. միշտ նուագախումբին եւ ղին* ջոկատին աոաջ՛
Երբ ես Պոռտօ Հասայ զինադադարը ՛յիս՛ ազատ կարծիք յայւոնել Հինղերու ժողովէին եւ նոբզ ութեամբ յառաջացան մինչեւ Տէ. ք*հւհք>բշ շ1շ
վճռու ած է ր ;Ե ս Լեմ ցաւիր զինադադար ուրիշ Հարցերու մասին ; 1^.0ս1€ , ուր ա րո ւ ած գագարի Հ րամ անէն Վ^՚Բ2.
բլչալուն Համ ար , այլ կբ ցաւիմ կնքուելու եղա - ՖՐԱՆՍԻՆ ԱՐԺԵԶՐԿՈՒՄԸ անխուսափելի կ(, խամրեբր ցրուեցան;
նակին Համար; կ՚ըսէին թէ կարելի չէ վիճաբա - գտնեն շատ մը թերթեր , ինչպէս եւ Լոնտոնի սե Թէ (Հաղթական կամարին եւ թէ Տան ղէլիզէի
*"եԼ 1 Լէհ ճան չհա բ *իե բ մ անն ե բ բ : Ա որվեցայ ղանաւորական մեծ օրկանբ, ^Ֆի՚յէսշրլ Թայմզ^; պողոտային երկու կողմեր ր Համախմբուած էին
ճանչնալ : կարելի է միշտ վիճաբանիլ անոնց Հետ ։ Օօաէ)21է^ մ տսնագէա աշխատակիցը Հ,ե բ կի ւզա լի՝% մեր մայրերն ու քոյրերը* որոնք Հպարտութեամբ
իմ միակ միջամտութիւն ս եղաւ Հետեւեալր , կը գտնէ այս Հեռանկարը; ^շրջաբերութեան Հ ան– կր ղ իտէին կատարուած տողանցքը ;
Երբ մառէ շալ Փէթէն բսալ* « Զինադադար ոլած թղթադրամ ի զում արբ4/&/միլիառի Հասած է : 1940^՛ ղինաղ աղ արէն վերջ առաջին անգամ է
կը պաՀանջեմ՝^ , Հարցուցի ԸբոԲւ միջոցաւ : հ-հհ ԻՏԱԼԻՈՏ արտաքին նախարար կասպաբիի –լր տեղի կ՚ունենայ Հայ զինուորներու Համախբմ -
Զուիցերիո յ : Ե" նախընտրեց ի Ա պանիան : Այս ^ ր դէմ գնդակ պարպուեցաւ, երբ կառքով կ՚անցնէր ուած՝ այնպիսի ցոյց մ ը ; էերանսական բանա ԿԻ
միակ խօսքս զինադադարի մասին; Զ^ինագագարր Հ ա յ կամաւ ոբներու եւ քիաղմի1լնեբու Միութիւնս
վ ճռուած էբ արդէն մ աո է շալ Փէթէնի եւ զօր • Վ,է~ Հռոմի մէկ վւողոցէն : Փոբձր նպատակին չՀսւսալ.։ պիտի ջանայ նմանօրինակ առիթներ ստեղծել՝ քով
կանի կողմէ ; Պարոն նախագաՀ , կ^բսէք թէ խա– ՆՈՐ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԻՒՆ ՄԸ վաղմ,,. եոա, , քով ի եւ սիրտ սրտի կապելու Հ ամ ար ղինուոբնե -
ղեր սարքուած էին ազդ* մոզով ի գլիսուն ; Ջեր Ժողովրդավար ել բնկեբվա րական Հանբապետա - բուս եզ բա յ ր ա կան զգա ց ո ւմն ե ր ր ; Աս ի կա առիթ
դիրքր շատ աւելի նախատական է երեսվւ* ժողո - կան անունով՛. Այո կազմակերպութեամբ քսանի մր եղաւ նո՛յնպէս , Հաստատելու Համար թէ ան -
փփն եւ ծ^եբակոյտին քան իսձ Հանդէպ : (Ա ո րՀ ր ղ ա– մօտ կուսակցոլթիլններ եւ Հուլունքներ պիտի նեւո– ՛տողական մանր ոգին արդիւնյ> մը չտալէ զւ*
բանի 569 անգամներ թեր քուէարկած են զի - ոլին ոն տ ր ա կան պա յքա ր ին մ՛ է ջ ։ Նոր կուսակցոլ– կը նուազեցնէ ամ բո ղ^տ կւսն ո ւթ ե ան թափը Հ Ու -
նագագարին ; Պարոն նախագաՀ , կը կարծէ ք թէ թիւնբ իբ լա յտա րար ութ ե ամբ կ^Րսէ թէ ԷԲ^՚Ց րեմն բոլոր Հայ զինուո բները դէպի մասնաճիւղե–
ես կար ող էի Հրապուրել 569 երեսփոխաններ ել ն պատ ակր չէ աւելցնել խմ բակնե բու , ծրագիրնե րր*. որոնց Հ ամ ագո րծակցո ւթե ամ բ կեգբ * մար -
ծերակուտականներ : Ա յսօր շատ էլուզէի ունենա լ բու եւ քուէարկողներու շփոթութիւնը, այլ Զպայ մինս պիտի կրնայ պաաոլո ,/ ներկ այանալ օտարին
Հրապուրելու այդ կարոդոլթիւնբ ; ծառութիւն եւ մտաւորական պարկեշտութիւն յա" աո9եւ ։ ՚
Զանազան Հարց - պատաս խան ինե րէ ՚/^/՛^ ՝ ռաջ բերել Հանրային կարծիքին մէջ, ոբ յաճախ Հայ կամաւոբնհրւււ ե ւ Ռազմիկներու.
Լավալ գիտել տուաւ թէ գա տ ա ւո րն ե ր ը քագաքա– չի գիտեր թէ ո՛ր կողմ դառնայ կամ ո ր ո ւ Հ ե տե ւի » ; Կեգր. Մ ա ր մ ի ն
կանութենէ չեն Հասկնար : Հ֊Եթէ ես *իեբագոյն ՚՜ Նախկին վարչապետ Փօլ Ռէյնօ յայտնեց իժէ
Ատեանին առջեւ ԱԼԼայի, անպարտ պիտի արձակ - թեկնածու չէ եւ այժմ կբ զբաղի իր նոր դիրքով, Հ ֊ 8– Գ– ԱԷՆԹ ԷԹԻԷՆԻ «Անտօք» ենթակո֊
ուէի , ո րովՀետեւ ՝($՝ ե ր ա կո յտը կր բաղկանա յ Հ ին ձՖրանսա փրկեց Եւրոպան^> , որ պիտի բաղկանալ միտէն իր խորին ցաւակցութիւնը կը յա յանէ՝՛
քաղաքագէտներէ որոնք վաբժուած են կառավա - երկու Հատորներէ : ընկեր Արմենակ Ղ*ոլյումճեանի ել իր ընտանեկան
բո ւ թե ան գո րծե բուն եւ կբ Հասկնան բաներ զ ււ ր ՄԻԱՑԵԱԼ ԱԶԳԵՐՈԻ կեգբոնատեղին պիտի պարագաներուն, իրենց սիրասուն գաւկին՝ 1 Տամ–
դուք չէք Հասկնար կամ թերեւս չէք ուղեր Հաս - Հաստատուի Մ * ՆաՀանղնե բուն մէջ, թերեւս Ա ան եայ ԳՐԻԳՈՐԻՆ վաղահաս մահու ան առթիւ, ել
կը&ալ ։ Ֆրանչիսկօ , Հ ամաձա յն նա խտպտար տառական փախան ծ՜աղկեպսակի 1000 ֆրանք կը նուիրէ Հ*
Այսաեղ ա կն ա ր կո լթի ւն մ ր բրած րլլա լով յանձնաժողովի որոշման ։ Ի՞նչ պիտի ըլլալ ՀԻրնե^ Տ– Գ– Վեթերաններո։ ֆոնտին ;
ղօբ * տբ կօլի , նոր միջադէպ մը ծագեցաւ։ ւի փառաւոր պալատ բ , ոբ կբ ծառայէր իբրեւ
Հինգերորդ միջադէպ Բուռն Հա կաճ աո ււ լ - կեդրոն Ազգերոլ ՚իաշնակցոլթեան ; ԿԸ ՓՆՏՌԵՄ մօրեղբօըորգիս , ՚Բղեցի Գէորգ
թենէ մր վերջ^ Լավալ Հերքեց այն մեգադրանքր Մ– ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈՒ ղորՆ ագուլները ՀեազՀե– Պալունեան , 30 տարեկան, հօրը անունը Մամրրէ
թէ կ^ուզէ ր ֆա շա կան ո ւթ ի ւն եւ նաց իա կանո ւթ իւն աւալելով, կբ ջլա տ են պաշարի փո խադրու - (այժմ Ամերիկա) , կը գտնուէր Մարսիլիա : 1928–
Հաստատել Ֆր ան սա յի մէջ։ Այղ֊ միջոցին շավւա - թիւնը Եւրոսլա , ինչպէս եւ ամ երիկեան բանակ - էն ի վեր կորսնցուցաձ– եմ ։ իմացնել Մի»աք Մի -
զանց յոգնած 1լեբեւաբ% Բառերը խոյս կա տա յին նեբուն պարենաւորումը : րաքեանի, 29 ուշ ձտ \» Տ&ե1աւ՚6, Տէ. ւԼստոոշ ( Լ օ մ շ ) ,
եւ յաճախ տարտամ ակնարկ մբ կ՚ուղղէր ԷՐա ՜ ԹԵՐԹ ԾԱԽՈՂ, մեքենայ մր հնա րուեցաւ. եւ փոխարկնը կը նուիըեմ մէկ տարեկան «Տս/ո֊ա^» :
գրողներուն : %իստբ ընդՀատուեցաւ % պիտի զետեղուի Նիւ Եորքի մեթրոյի կայարաննե
Վեցերորդ միջադէպ Երբ նիստր վերսկը - րուն մէ^% Իւրաքանչիւր մեքենայ կրնայ 200 թերթ
սաւ , ամբա ս տ ան ե ա լր , արդէն ուժասպառ , խընդ– ԿՐԸՆՈՊԼԻ Աղգ– Մի՛" թ ի՛՛՛՛ր կազմակերպած
բեց ոբ Հարցաքննութիւնը չշա բունտ կուի ; Եւ Նախել եւ Հինգ սէնթի վրագիրքն ալ ետ տալ; է ներկայացո ւմ մը , «Աօս եւ Վար գիթեր՝$> , ղեկաա
յայտարարեց խուլ ձայնով մը; ԱԾՈՒԽԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹԻՒՆԸ անցեալ շաթթու վարութեամբ գերասան Թրաքօչի , այս կիրակի
« ճիգ մբ փորձեցի եւ տրամագիր էի շա հասած՛ է )938ի չարա թական միգիւն արաաղրոլ - 7 Հո կա. յ֊ամը ճիչգ 14.30/՛*՛, Օ֊ՕՀաի սրահը։
րունակելու այսօր ։ Եթէ Ա՝ոԼՂԷք չշարունակել թեան 83 առ Հարիւրին : Երկաթի եւ պողպատի
Հարցաքննութիւնը, երախտապարտ կր մնամ ձե– արտագրութիւնը սովորական չափին Հաղի։ 32 աո 1աօոա6Ո6 0 & 8 – ձ ն Օ Բ ա 1 , 17. Ճս6 0»տ«տա« ֊ 13՛
ՀլԷ է Յո՛գնած եմ, պաշտպան փտստա՚բան չունիմ : Հարիւրր կր կաղմէ տակաւի՛ն հ
Fonds A.R.A.M
Լավալի , որ յայտարարեց թէ ինք շիտակ գիրք ^ամանակ չունիմ թղթած բա բներս քննելու : Կը 600 Հայ ռազՎիկԱեբ
աւել «• գտնուիմ շատ ծանր ամբաստանութեան մ ը առ -
բռնած է ; Ապա լրագրողներուն դառնալով
ցուց * ֊ - Կհուզեն խայտառակել ղիս, րայց կր տես– ջեւ , շատ փավւուկ դիրքի մը մէջ՛. Գուք չէք կրնար յչեպի ՑաղթակաԱ ԿաՎաբ
նէք թէ որքան քաղաքավար եմ ; իմ ստորագրած օրէնքներուս ել արտասանած խօս–
Պաշտպան փաս տա րաննե ր ը չերեւցան : Աւոեա– քեբուս փրայ դատել քաղաքականութիւն մը որ
նր նորէն քաշուեցաւ , խոբՀ րդակցելու Համարէ կ՚ընդգրկէ մեր պատմութեան ամէնէն ցաւագին ինչպէս յայտարարուած էր թերթեբու մէջ ,
Հինգ վայրկեան վերքր նաիւագաՀը յայտարարեց շրջանը; իռնչ բանէ կբ վախնաք; Ե** բանտարկեալ 29 Աեպտ *ի շաբաթ օրը տեղի ունեցաւ Անծանօթ
թէ գատավյս ր ութ իւն ր պիտի շա բունակուի : Բայց մըն եմ, պիտի չփախչիմ ։ Եո կը սիրեմ իմ երկիրս Զինուորին դամբարանին բոցավառութեան Հան -
Ո ւն կնդի րն եր ո ւն մէջ իքա ռն ո ւա ծ փաստաբաննե ր բ եւ կյուղեմ ապացուցանել զայն ոչ միայն ինծի, դիսութիւնը, (յաղթական կամարին տակ, մաս -
ձգեցին Հեռացան , ի նշան բողոքի : Լավալ ստիպ– այլեւ ձեզի Հ ամար։ Մի ի՚եզդէք ղի" ՚ Ես ինք - նակցութեամբ մ եր եւ Տ ա ր ա ան է լի առջեւ կռուած
ուեցաւ լԱե լ ամ րա ս ա անգի ր ր , մ րմռալով : Զ՛" յ ՜ զինքս պզտիկ չեմ զգար ձեր առջեւ : Ե" իսՔՂ1/էԱքս ֆրանսացի զինուորներու (ՐօւԽտ ( 1 ՚ 0 ո 6 Ո է ) : Ժամ՛ը
բոյթով մոգվեց իր թուղթեր ր եւ պայուսակը փա երբեք այնքան մեծ չեմ զգացած քան այս նստա - 5էն սկսեալ Հայ զինուորճեր խումբ խումբ կը դի"
կեց; Բարապան մը ներս կանչեց վկաներբ, նա բանին փրայ ; մէին որոշեալ Հաւաքավայրբ, իսկ ժամը 5.30^^
խագաՀ Լրարէօն , Ալպէո֊ Աառօ եւն * ; Հարց աք րն– Ն ախ ագաՀ ր յա յա արարեց թէ նիստը պիտի Շան գէէիգէի պողոտան փա կո ւ ած էր արդէն կառ**
նոլթիւնբ կը սկսէր; Ն ախ ա դա Հը յիշեց Լավալի շարունակուի եւ ուզեց որ Լավալ կէս ժամուան քերոլ երթուդարձին առջեւ : Ոստիկաններ կը
՚յնսեւ յյնքւ ՛ն Համ եւ. դ քնարան ճիգ մը եւս փորձէ է Ամբաստանեալր պատասխա Հ սկէ ին կա ր գա պա Հ ութեան : ժամը ճիշդ (ձին զո յգ
րուք ընկերվարական
եղած էք, մինչեւ. նեց թէ յոգնած է, թէ իսոիկբ շատ փոքր է, նիւ թափոբնեբբ ճամ բա յ ելան Հետեւեալ շա ր քո վ ,
անգամ քի՛չ մ բ ծա յ րա յ ե ղ ։ Երեք անգամ վար չա - թական միջոցներ կբ պակսին*** Երդուեալ մը յի– Ն ախ զինուորական նուագախումբ մը, յետոյ 200
պետ եղած էք եւ 14 անգամ նախաբար : իրատես շեցուց Վիշիի բանտին խցիկներբ ; Լավալ բողո - Հ ո զինոց ֆրանսացի ղին ո ւո բն ե ր ո ւ ջոկատ մր :
էք ե ղ ա ծ : Հասկցած էք ոբ քաղաքական շատ յա - քեց; ՂյախագաՀր 1լուզէր խօսիլ; Ուրիշն՛եր ալ Ասոնց ե տեւէն զո յգ կազմ ակերպոլթեանց խոբՀըր–
ո աղացեալ եւ վճռական կարծիքներ ը պէտք է խօսիլ կ՚ուռէին % ԸնդՀ ան ո ւր խառնակութեան մ էջ ոիշ ԴՐ°չ1։երը Համաձայն արարողութեան յատուկ
յարմարին երկրի շաՀերուն, եւ, Ասաուա՚ծ իմ , Լափա լ բողոքեց ՀետզՀետէ աւելի ուժգին ։ Տետոլ կանոնագրին ; $ետոյ մեծղի եւ շքեղ ծաղկեպսակ
ձե. սնձնակւ ,Հեւ ւն ; պոռաց բարձր ձայնով • ներ բ; Մեր պսակին վրայ ֆրանսերէն գիրերով
Լավալ (կէս Հեգնական) . Լաւ չՀասկցա յ թէ Եթէ ինծի Հետ կր վարուիք այնպէս ինչ - նշանակս ւ ած էր* « Հ ա յ Ռ ա զ մ ի կ ն ե ր 1914 -— 1918,
ի՚սչ ՐԱել կ^Ոէ՜գէք » պարոն նախագաՀ : պէո կը վարուէ ին Ֆրանսացիներուն Հետ գրաւման 1939 - 194Տ ե ւ Դ փ մ ա դ ր ո դ ն ե ր » : Այս բոլորին կր
Ա*ի^անկեալ նախագաՀ ր ակնարկած ր ա ա յո վ ԼՐ^անիս > աՐ* ատեն իԲնչ կր մեղադրէք ինծի : Հ ետե ւ է ին Անծ անօթ Զինուորի գամ բաբանին բոցբ
ամբաստանեալին Հարստութեան , ւլ ո ր մաււնա - Երդուեալ մ բ գիտել տուաւ թէ նախագաՀ ը արծարծելու Համար նշանակաած՜ Դոյգ Միու ™
գէանեբ 50 >60 միլիոն եւ դեռ աւելի կբ Հաշուեն, շատ մեղմ կբ վարուի ; Լավալ ոտքի ելլելով աղա թ Լ անց ներկա յաց ո ւ ց ի չԳւեբը եւ Հ րալիրեա լ քո յբ
Հ ազաբ
Լավալ պատասխանեց • Այմ՜մ մ իա յն ղակեց - մ իութիւննեբու նա խւսգաՀնեբբ : Օետոյ Հ բաւի ր -
ֆրանք ունիմ բանտի գրասենեակին մէ9; Ղ՚ատապաբտեցէք անմիջապէս , աւելի եալ իւրաքանչեւր Միութեան դրօշներո՝ մօտաւո -
ՆախագաՀ բ կարգով թուեց ՛լա ս տ աս ո ւ պարզ Կ՝ռռայ -՝ • րապէս 18 Հատ; Այս շքերթին կր յաջորգէին չորս
Հետ եդած՝ յաբաբեբու մէջ երիտասարդ
թեան կէտեբբ; Փէթէնի ԱբաՀին մբ, նաիսկին նախա– շորս կարգով ԲօււսՏ Ժ՚ՕոՑՈէ^ նաիսկին զինուոբնե
թե անց առթիւ, Լավալ յայտարարեց * Ե " խաբ– րար փաթտլայի տղան ծափաՀարեց : Երդուեալ մբ րը , մ օտաւո րապէս 500 Հոգի , բո լորն ալ տարէց
ուեցա յ մ առէ շալ Փէթէնէն ; կը խոստովան իմ պոռաց, —~ ՀՀ,ԶերբակալեցԷք» ; Լավալբ դուրս հա անձե ր եւ վերջապէս մ եր Հայ զին ո ւո րն ե ր ը դար
մբ
Հանրութեան առջեւ ; Ա*ենք մառէշալ Լիօթիէ նեցին եւ երդուեալ մ ը երեսին պոռաց * ձեալ չորսական կարգի շարուած , *2Հ)էն մինչեւ 40
պէտք ունէ ինք ել մ առէշալ Փէթէնբ տեսանք մ եր 1 Տասներկու գնդակ պիտի ուտես ւ տարեկան , մօտաւորապէ ս 600 Հոգի ; Տոլաւոբիչ
առջեւ : Նիոտը վերջս/ցաւ աննկարագրելի ժխորի էր .այս ղանզուածին միաքայլ յա ո աջխա զա ց ում ր
Հիթէէրի մ ասին խօսուած ատեն , Լավալ ը - մէջ ; Երէկ սկսաւ վկաներու ունկնդրութիւնը : ղէոլի ա զ թ ա // ան կամար ՛՛Ամբողջ Հանգիսու թե աս
սալ* Եո գիտէի որ Գերմանիան վտանգ մ բն էբ կը նախ ագաՀ է ր եւ կբ Հ ո վան ա ւ ո րէ բ Փարիզի
եւ Հիթէէր ^Րա^Ի է էէ ս ա աար Ե ւր ո պան ; Եթէ իմ զինուորական կառավարիչ 06ո€1՚&1 1շ 06Ոէւ1հօաՈ16 ,
խոբՀոլրդիս
Հ ետեւած Րէէայիս յ Մ Իւսիխի ամ՛օթ ը ՛բանի մը տողող որուն վիճակուեցաւ կատարել Բոցին արծարծու -
տեղի պիտի չունենար եւ Ա ոսկուայի Համաձայ - մբ : Տ աղթական կամարին տակ մասնաւո բ Հ բա -
ն ո ւթ իւնն եր բ պիտի չկնքուէին ; Պէաք չէր պատ ե» ԸՆՏՐԱԿԱՆ ՊԱՑ՝ԲԱՐԻՆ ա*թխ, Լէոն Պլում ւ է բներով ներկայ էին նոյնպէս պատերազմական
բազմի մտնել առանց օդանաւի : Ես չեմ սպասեր որ ձայնասփիւռ ճառ մր խօսելով, յորդորեց Հա յո » նաիւար ա ր ո լթեան նե ր՜կա յա ց ո լց ի չբ , յունական
•պատմ ութ իւնբ զիս իմ բուն տեգս դնէ : կ՝ ուզեմ պատ աս խան ե է Հանրաքուէի երկու Հարց ո ւմնե - ղեսպանր, Պալքանեան գաշէէտկիւլ պետութիւննե–
անմիջապէս ինքզինքս դնել իմ տեղս : Զիւս կ ր մե բուն , իսկ Ան Ա՛ո է Ա՝ արթի՝ Համայնավար գործի - բոլ երեք զինուորական կցորդներբ , 191 4 18^՛
ղադրէք թէ տեսեբ եմ Հիթէէ ՐՐ եւ Մ ո ւս ո լին ին ; չը յ յանձնարարեց Հա պատասխանել առաջին օտա ր կամաւ որն ե բու 15 Մ իոլթեանց ներ կա յա ցու
Բա յց միեւնո յն ամ սուն ես տեսա յ նաեւ Ա թ ա լ ին բ Հարցումին , ««^» երկրորդին յ Լէ ոն Պլում ձմեռ ցի չները եւայլն ;
եւ Պապը ; կարելի™ էր աւելի այլազանութիւն ղնել նային մարզարանին մէջ ալ ճառ մբ իսօսելով, մե– (Հաղթական կամ արբ ունի իր մ ա սնաւ որ դրօ–
յարաբերութեանց մէջ; Եթէ կարենայի, սատա - ղադբեց Ձ) բան սա յի Համայնավար կուսակցութիւ շբ որ բնգաոաջ եկաւ յառաջացող թափորին , որ
նան ալ պիտի գտնէի ; Ա՛նաց որ , գտայ արդէն , նը թէ Հձմեքենաբաբ Հաւանութիւն կը յա յանէ խոբ– ձ՛ Է վերջ տեղի ու նեցան պաշտօնական մասնաւոր
Հիթլկր ՚ Հ րդա յին կառավարութեան ամ էն մէկ դիրքին՝^ : արարողութիւննեբբ : Օետոյ ւլո յզ Ա ի ո ւթ ե ան ց
Չորրորդ միջադէպ նախագաՀ ր պարզեց Ակնարկելով երկու կո ւս ա կց ո ւթ ե ան ց միացման զինուո բներ շրջանը ընելով (Հաղթական կամարին
բնթաց -
Լավալի կատարած ղեբբ ղին ա զա գա ր ի առաջարկին , նախկին վաբչապեաբ գիտել տուաւ անցան պաշտօնական անձնաւորութեանց աոջեւ Է ն
արդէն
քիս ; Լավալ յայտարարեց . կնքուած՜ ոբ եթէ ընդունած ըլլա յին , ա յԱՕր պիտի չկրնա - ու. միշտ նուագախումբին եւ ղին* ջոկատին աոաջ՛
Երբ ես Պոռտօ Հասայ զինադադարը ՛յիս՛ ազատ կարծիք յայւոնել Հինղերու ժողովէին եւ նոբզ ութեամբ յառաջացան մինչեւ Տէ. ք*հւհք>բշ շ1շ
վճռու ած է ր ;Ե ս Լեմ ցաւիր զինադադար ուրիշ Հարցերու մասին ; 1^.0ս1€ , ուր ա րո ւ ած գագարի Հ րամ անէն Վ^՚Բ2.
բլչալուն Համ ար , այլ կբ ցաւիմ կնքուելու եղա - ՖՐԱՆՍԻՆ ԱՐԺԵԶՐԿՈՒՄԸ անխուսափելի կ(, խամրեբր ցրուեցան;
նակին Համար; կ՚ըսէին թէ կարելի չէ վիճաբա - գտնեն շատ մը թերթեր , ինչպէս եւ Լոնտոնի սե Թէ (Հաղթական կամարին եւ թէ Տան ղէլիզէի
*"եԼ 1 Լէհ ճան չհա բ *իե բ մ անն ե բ բ : Ա որվեցայ ղանաւորական մեծ օրկանբ, ^Ֆի՚յէսշրլ Թայմզ^; պողոտային երկու կողմեր ր Համախմբուած էին
ճանչնալ : կարելի է միշտ վիճաբանիլ անոնց Հետ ։ Օօաէ)21է^ մ տսնագէա աշխատակիցը Հ,ե բ կի ւզա լի՝% մեր մայրերն ու քոյրերը* որոնք Հպարտութեամբ
իմ միակ միջամտութիւն ս եղաւ Հետեւեալր , կը գտնէ այս Հեռանկարը; ^շրջաբերութեան Հ ան– կր ղ իտէին կատարուած տողանցքը ;
Երբ մառէ շալ Փէթէն բսալ* « Զինադադար ոլած թղթադրամ ի զում արբ4/&/միլիառի Հասած է : 1940^՛ ղինաղ աղ արէն վերջ առաջին անգամ է
կը պաՀանջեմ՝^ , Հարցուցի ԸբոԲւ միջոցաւ : հ-հհ ԻՏԱԼԻՈՏ արտաքին նախարար կասպաբիի –լր տեղի կ՚ունենայ Հայ զինուորներու Համախբմ -
Զուիցերիո յ : Ե" նախընտրեց ի Ա պանիան : Այս ^ ր դէմ գնդակ պարպուեցաւ, երբ կառքով կ՚անցնէր ուած՝ այնպիսի ցոյց մ ը ; էերանսական բանա ԿԻ
միակ խօսքս զինադադարի մասին; Զ^ինագագարր Հ ա յ կամաւ ոբներու եւ քիաղմի1լնեբու Միութիւնս
վ ճռուած էբ արդէն մ աո է շալ Փէթէնի եւ զօր • Վ,է~ Հռոմի մէկ վւողոցէն : Փոբձր նպատակին չՀսւսալ.։ պիտի ջանայ նմանօրինակ առիթներ ստեղծել՝ քով
կանի կողմէ ; Պարոն նախագաՀ , կ^բսէք թէ խա– ՆՈՐ ԿՈՒՍԱԿՑՈՒԹԻՒՆ ՄԸ վաղմ,,. եոա, , քով ի եւ սիրտ սրտի կապելու Հ ամ ար ղինուոբնե -
ղեր սարքուած էին ազդ* մոզով ի գլիսուն ; Ջեր Ժողովրդավար ել բնկեբվա րական Հանբապետա - բուս եզ բա յ ր ա կան զգա ց ո ւմն ե ր ր ; Աս ի կա առիթ
դիրքր շատ աւելի նախատական է երեսվւ* ժողո - կան անունով՛. Այո կազմակերպութեամբ քսանի մր եղաւ նո՛յնպէս , Հաստատելու Համար թէ ան -
փփն եւ ծ^եբակոյտին քան իսձ Հանդէպ : (Ա ո րՀ ր ղ ա– մօտ կուսակցոլթիլններ եւ Հուլունքներ պիտի նեւո– ՛տողական մանր ոգին արդիւնյ> մը չտալէ զւ*
բանի 569 անգամներ թեր քուէարկած են զի - ոլին ոն տ ր ա կան պա յքա ր ին մ՛ է ջ ։ Նոր կուսակցոլ– կը նուազեցնէ ամ բո ղ^տ կւսն ո ւթ ե ան թափը Հ Ու -
նագագարին ; Պարոն նախագաՀ , կը կարծէ ք թէ թիւնբ իբ լա յտա րար ութ ե ամբ կ^Րսէ թէ ԷԲ^՚Ց րեմն բոլոր Հայ զինուո բները դէպի մասնաճիւղե–
ես կար ող էի Հրապուրել 569 երեսփոխաններ ել ն պատ ակր չէ աւելցնել խմ բակնե բու , ծրագիրնե րր*. որոնց Հ ամ ագո րծակցո ւթե ամ բ կեգբ * մար -
ծերակուտականներ : Ա յսօր շատ էլուզէի ունենա լ բու եւ քուէարկողներու շփոթութիւնը, այլ Զպայ մինս պիտի կրնայ պաաոլո ,/ ներկ այանալ օտարին
Հրապուրելու այդ կարոդոլթիւնբ ; ծառութիւն եւ մտաւորական պարկեշտութիւն յա" աո9եւ ։ ՚
Զանազան Հարց - պատաս խան ինե րէ ՚/^/՛^ ՝ ռաջ բերել Հանրային կարծիքին մէջ, ոբ յաճախ Հայ կամաւոբնհրւււ ե ւ Ռազմիկներու.
Լավալ գիտել տուաւ թէ գա տ ա ւո րն ե ր ը քագաքա– չի գիտեր թէ ո՛ր կողմ դառնայ կամ ո ր ո ւ Հ ե տե ւի » ; Կեգր. Մ ա ր մ ի ն
կանութենէ չեն Հասկնար : Հ֊Եթէ ես *իեբագոյն ՚՜ Նախկին վարչապետ Փօլ Ռէյնօ յայտնեց իժէ
Ատեանին առջեւ ԱԼԼայի, անպարտ պիտի արձակ - թեկնածու չէ եւ այժմ կբ զբաղի իր նոր դիրքով, Հ ֊ 8– Գ– ԱԷՆԹ ԷԹԻԷՆԻ «Անտօք» ենթակո֊
ուէի , ո րովՀետեւ ՝($՝ ե ր ա կո յտը կր բաղկանա յ Հ ին ձՖրանսա փրկեց Եւրոպան^> , որ պիտի բաղկանալ միտէն իր խորին ցաւակցութիւնը կը յա յանէ՝՛
քաղաքագէտներէ որոնք վաբժուած են կառավա - երկու Հատորներէ : ընկեր Արմենակ Ղ*ոլյումճեանի ել իր ընտանեկան
բո ւ թե ան գո րծե բուն եւ կբ Հասկնան բաներ զ ււ ր ՄԻԱՑԵԱԼ ԱԶԳԵՐՈԻ կեգբոնատեղին պիտի պարագաներուն, իրենց սիրասուն գաւկին՝ 1 Տամ–
դուք չէք Հասկնար կամ թերեւս չէք ուղեր Հաս - Հաստատուի Մ * ՆաՀանղնե բուն մէջ, թերեւս Ա ան եայ ԳՐԻԳՈՐԻՆ վաղահաս մահու ան առթիւ, ել
կը&ալ ։ Ֆրանչիսկօ , Հ ամաձա յն նա խտպտար տառական փախան ծ՜աղկեպսակի 1000 ֆրանք կը նուիրէ Հ*
Այսաեղ ա կն ա ր կո լթի ւն մ ր բրած րլլա լով յանձնաժողովի որոշման ։ Ի՞նչ պիտի ըլլալ ՀԻրնե^ Տ– Գ– Վեթերաններո։ ֆոնտին ;
ղօբ * տբ կօլի , նոր միջադէպ մը ծագեցաւ։ ւի փառաւոր պալատ բ , ոբ կբ ծառայէր իբրեւ
Հինգերորդ միջադէպ Բուռն Հա կաճ աո ււ լ - կեդրոն Ազգերոլ ՚իաշնակցոլթեան ; ԿԸ ՓՆՏՌԵՄ մօրեղբօըորգիս , ՚Բղեցի Գէորգ
թենէ մր վերջ^ Լավալ Հերքեց այն մեգադրանքր Մ– ՆԱՀԱՆԳՆԵՐՈՒ ղորՆ ագուլները ՀեազՀե– Պալունեան , 30 տարեկան, հօրը անունը Մամրրէ
թէ կ^ուզէ ր ֆա շա կան ո ւթ ի ւն եւ նաց իա կանո ւթ իւն աւալելով, կբ ջլա տ են պաշարի փո խադրու - (այժմ Ամերիկա) , կը գտնուէր Մարսիլիա : 1928–
Հաստատել Ֆր ան սա յի մէջ։ Այղ֊ միջոցին շավւա - թիւնը Եւրոսլա , ինչպէս եւ ամ երիկեան բանակ - էն ի վեր կորսնցուցաձ– եմ ։ իմացնել Մի»աք Մի -
զանց յոգնած 1լեբեւաբ% Բառերը խոյս կա տա յին նեբուն պարենաւորումը : րաքեանի, 29 ուշ ձտ \» Տ&ե1աւ՚6, Տէ. ւԼստոոշ ( Լ օ մ շ ) ,
եւ յաճախ տարտամ ակնարկ մբ կ՚ուղղէր ԷՐա ՜ ԹԵՐԹ ԾԱԽՈՂ, մեքենայ մր հնա րուեցաւ. եւ փոխարկնը կը նուիըեմ մէկ տարեկան «Տս/ո֊ա^» :
գրողներուն : %իստբ ընդՀատուեցաւ % պիտի զետեղուի Նիւ Եորքի մեթրոյի կայարաննե
Վեցերորդ միջադէպ Երբ նիստր վերսկը - րուն մէ^% Իւրաքանչիւր մեքենայ կրնայ 200 թերթ
սաւ , ամբա ս տ ան ե ա լր , արդէն ուժասպառ , խընդ– ԿՐԸՆՈՊԼԻ Աղգ– Մի՛" թ ի՛՛՛՛ր կազմակերպած
բեց ոբ Հարցաքննութիւնը չշա բունտ կուի ; Եւ Նախել եւ Հինգ սէնթի վրագիրքն ալ ետ տալ; է ներկայացո ւմ մը , «Աօս եւ Վար գիթեր՝$> , ղեկաա
յայտարարեց խուլ ձայնով մը; ԱԾՈՒԽԻ ԱՐՏԱԴՐՈՒԹԻՒՆԸ անցեալ շաթթու վարութեամբ գերասան Թրաքօչի , այս կիրակի
« ճիգ մբ փորձեցի եւ տրամագիր էի շա հասած՛ է )938ի չարա թական միգիւն արաաղրոլ - 7 Հո կա. յ֊ամը ճիչգ 14.30/՛*՛, Օ֊ՕՀաի սրահը։
րունակելու այսօր ։ Եթէ Ա՝ոԼՂԷք չշարունակել թեան 83 առ Հարիւրին : Երկաթի եւ պողպատի
Հարցաքննութիւնը, երախտապարտ կր մնամ ձե– արտագրութիւնը սովորական չափին Հաղի։ 32 աո 1աօոա6Ո6 0 & 8 – ձ ն Օ Բ ա 1 , 17. Ճս6 0»տ«տա« ֊ 13՛
ՀլԷ է Յո՛գնած եմ, պաշտպան փտստա՚բան չունիմ : Հարիւրր կր կաղմէ տակաւի՛ն հ
Fonds A.R.A.M