Page 11 - ARM_19-1945_04
P. 11
Ե^ադ Վեծ պա&խ-ա՞գԱը..։
ք-1 ձ Թ ճ 7*1^՛ է-1 –"–ոճ* ©ո 19 2» օ
I 1 Հ՜ւձճքԴ. 1 \*>1ձ Ո.0.8. 876.288 Անգլիացի նշանաւոր գրագէտ , փիլիսոփայ ես
Օաժշսէ–9ոբոտայէ : ՏՕՒԼ ա Տ Տ / ա ձ Ի յ մանկավարժ մշՀ, Լորտ 1*(Լսէլ\ յոռետես գրութիւն
17, &ս« Օտաշւաք - քձՅԱՏ ( 1 3 6 ) մը Հրատարակեց <ձԱանչյ^սթշրէ կարտիըն»ի մէշՀէ
161. ; Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բ&ո» 1678-63 իւիղաիւ կարծիքներ յայտսելուԼ; ԱՀա ՚.էմնական
քԱԺ՚սեԴԻ՚ս Տար. 150. 6ա.1՝ս. 400, Յամ՛ս. 200 ֆրանք։ մ աս երր, քագուած՝ տեղական թերթէ մը* .
ՕՐԱԹԵՐԹ ՕատոՀՈՇ 7 Օ օ է օ ե » 1945 Կիրակի 7 Հ ո կ տ ե մ բ ե ր « 10 • Ս՛իութիւնը որ եւ է սլատճաււ չունի սի՛
րելոլ Անգչրան կամ վստաՀելու անոր : Բայց, ւիո–
խագարձարար , մենք ալ որ եւ է պատճառ էունինք
: Այ"
* ե * ՏԱՐԻ - 176 Ճոո66 »0 4525-Նոր շրջան թ ի ւ 154 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱՆ ԳԻ՜Ն՝ 3 Ֆ ր սիրելու Աովեաները եւ վստաՀելու անոնց
երրորդ
պարագաներուն մէԼ, կարելի՛" է կանխել
ՄԵՐ Խ0Ս-8Ը մեծ՝ պատերագմ մը մէկ կողմէ քիուսիոյ, միւս
եւ Անդլիոյ միԼեւ։ Եթէ
Լ Ա Հ Ա Լ ԿԸ ՄԱ-ԲԱՌԻ կողմէ Մ • ՆաՀանգ նեըռւն աՀռելի բան պիտի
բԱայ
անկարելի է, այն ատեն
ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ ՀԱՏՈՑ . Ի Ր ԳԼՈՒԻԸ ՓՐԿԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ աշխաբՀի ապագան։ Ամերիկայի եւ քԱ • Մի"*֊թեան
միջեւ պատերազմ մը կրնաք երեսուն տարի տեւել
եւ վերջանալ ոչ թէ մէկուն կամ միւսին յաղթ ա -
ԱՀա քանի օր Է որ խաւլալիկ ենք գարձեր Լ՜ Փ ւ ս ս ^ ա թ ա Ա ե Խ ղ ւ ԱԽ՚կայ եղաԱ նակով, այլ ամէն քաղաքակրթութեան շիջումով :
է
լեկտրական Հոսանքի ընգՀատումներուն : Ներկայ դժուարութեանց սկզբնապատճառն
ձողաշարը Լգրաշար ՝) Հաղիւ գործ՜ի Հեռնա ր– .. Ուրբաթ օբ^Լավալի դատավարութեան ներ ռուսական աշխաբՀակալութիւնը , քիուսիա կցեց
կած , Վռր կը ՚ԼագԷ 1—- «Հոսանքը կարե –աւ» : Ու– կայ եղան ի պաշտօնէ ն շան ա կո ւա ծ փասաա լւաննե– արեւելեան ԼեՀաստանը եւ Պալթեան եըկիընեբըւ
ա ո զա շար ր (մեքենան) չի րանիր; 10 վա յը* բշ , ինշպէս եւ կաճառապետ ը ԼՊաթոնիէ) X Նոր էն Ան Հարկատու կա ռա վա ր ո լթ ի ւնն ե ը Հ՛աստատեց Լե–
յ ո ւզո ւմն ա լի ց տեսարաններ պաբղուեցան , եւ֊ ամ»
կեան , քսան վայրկեան, կէս մամ։ Հ ասա ան ի , Պուլկարիս յ եւ քիումանիոյ մէջ։ Ան կը
Երբ կր վերսկսի ֊ ջե ր մ ո ւ֊թ ի ւ֊ն բ պակսած կ՝բ/ա բասաանեալը երեք ժամ խօսեցաւ , Հակաճառեց , պաՀանջէ Փոբթ Արթի՚֊բշ եւ արեւելեան Ջինաս -
Լայ : Ուրեմն պէաք է սպասել նոյն Հ ամ եմ աաո լ - մաքառեցաւ , պաշապանելու Համար իր քաղաքա տանի երկաթուղիին կէսը: Եթէ ասիկա աշվսաբ -
իժեամբ երբեմն մինչեւ, մէկ մամ ոբպէսզի կանութիւնը : ՝\յա խկի ն վյս բ չա պե տ ը պաՀ մը Հակալոլթիւն չէ, Հապա ի^"է է՝ Ռուսիոյ զինուո
նորէն տաքնայ եւ. կապա բ բ Հալի : պոռթկալով պոռաց * րական ա Հագին ուժը զո բ երեւան Հանեց պատե -
« Աղաղակներ կը լսուին Փարիզի մէջ, Բ՚սղմը, այժմ կը ս ան ձ ո լի Հիւլէ - ռումբով։Բա յց ,
կառափ -
Եւ– այսպէս օրբ քանի մբ անգամ , (ինչպէս , զիս ց ի՛ շատ չանցած քիուսիան ալ պիտի ունենա յ նոյնքան
Հինգշաբթի եւ. ուր բա թ) * Լավալ պէտք է դնգա կաՀ ար ո ւի : ՚էէպի ; կրնան Լաւ կամ գէշ Հիւլէ - ռումբ մը որքան Ամե
Թերթին էՐբր կազմ ե ւ. պատրաստ կր հանձ նատ» : Թո յլ տուէք որ ըսեմ , պարոններ րիկան : Ես չեմ կարծեր ոբ տեւական իէ աղա ղու -
նեն տպագրութեան ; Այս անգամ տպագրական մե ցին կամ խաբո յկին վրա յ պիտ ի չտեսնեն թիւն մը կրնա յ պաՀ պան ուի լ Հանդարտեցնելու
քենան է որ չի բանիբ , Հոսանքբ նորէն գադբած պոռալ , բայց չեն կրնար գոբծագբել »: քաղաքականութեամբ մը ինչպէս Հաստատեցինք
ըլլալով : Ամ բասաանեալը անուղղակի Հասկցուց թէ Միւնիխէն վերջ Գերմանիոյ Հանդէպ՛. Ես կր կար
Անզօր՝ ա յս խազերուն առջեւ., ձեռնթափ կբ Ղ*իմադբական ՜ճակատին \Հ անդամները, որ իբրեւ ծեմ թէ մենք պէաք է Ռ ո լ ս ի ո յ ձեւէքերը աէոաո.
ձ գ ե ն ք %սլք ա ն ն ե ռ ո ւ մ է ջ , րացփ 8ունասաանէԼւ եւ.
նստիս։ Ե*– , ի^Հ^պէ" ամէն դժ բաէստո ւթե ան ատեն , դատաւոր նստած են, դատարան մտնելէ առաջ իսկ
Հին օրերբ կբ յիշես, խումբ մբ գրաշարներ Հատ վճռած են դատապարտել զինքր : Ե*֊֊ ի–ոսՔ(Լ անոնց Թ ո լ ր ք ի տ յ է ն – եւ նախ անոր Համար որ չենք կրնար
Հատ կբ շարէին ձեռագի բնե ր բ հ Ա բ բագրութ իւն , ոլղգելով ըսաւ–, խնդրեմ ոբ լսէք գիս * ՚Լ֊*– սւ ր գիւն աւո րապէս միջամտել այգ շրջանին մէջ :
բազգատութիւն , եւ էջերը կր յանձնուէին տպա ըապաՀեքէք ձեր վճիռԸ - Երբ գիս էսէք յ տարբեր Բա յց , փոխարէն պէտք է ապաՀովենք մեր իրա ՜
գրութեան ւ ք՝ ան ո ւո բ մբ ձեռքով կբ դարձնէ ր ւս - կարծիք պիտի ունենաք քան այն զոր ունէիք երբ ւունքներուն ճանաչումը Միջերկրականի մէջ՛. Այս
նիւբ , եւ֊ Ի^եբթբ լո յս կբ տեսնէ բ կամ աց-կամաց . . առաջին անդամ նստաք այստեղ» ; սաՀմ անին մ էջ աղգեցութեան շրջանակներ ու քա
Ուրեմն վերադա^ բձ գէպի Հին օրերբ : ձեռքով Ամբաստանեալը անդադար լեզու կը թափէր , ղաքականութիւնը , որքան ալ անբաղձալի Ըլլայ ,
շաբե չ , ձեռքով տպել :
ազդելու Հ ամ ար երդուեալներուն , մ ա սն ա ւո բ ա - անխուսափելի էէ
ԸնգՀ ա կառակն : «Լո՛ յս , Լո՚ յ ս > աւելի լո յս» : պէս խոբՀըդարանի անդամներուս վր այ : ք1բ կեան Լորտը իր յո յս ը գրած Է ընկերվարական եր -
1Լառ պաՀել զա յն ամ էնէն ա ր գի ա կան գիտելիք - քին 30 տարիները խորՀբդաբանին մէջ անցուցած կիրներէ կազմուած արեւմտեան Ե*–բոպայի ը
նե ր ով՛, ինչպէս՝ ուրիշներ պաՀաՀ են նաՀապեաա– ԸլլաեոՎ) պերճախօսութեան– բոլոր ձեւեբբ կը փոր վրայ, որ գլխաւորաբար կռթնի ԱԱգլիոյ ՚՛
կսւն միջոցներով, գարէ գաբ : ձէր։ իբ ճառերուն գլխաւոր նպատակն էր 1 940
յունիսի մ եգքերուն պա տաս խանատուութ իւն բ ձը– ԻԱչու կ՚րԱդռատաի ռուաՕքը
ի՝ււնի անշարժութեան դատապարտուած , կբ գել Փէթէնի եւ զօր • Վէկանի վրայ ոբ իբ կարգին
թղթատենք «էջմիածին»բ ,•— եւ աՀա նիւթ մը ոբ պիտի զատուի ;
կը զովացնէ Հոգիդ, ելեկտրական Հոսանքի խազե Առտուան նիստը Հազիւ սկսաձ , ընգՀ արում Ելեկտրական Հոսանքի յաճա խակի խանդար -
րուն առջեւ ; մ բ պատահ, ես ալ. Փարիզի ւբ ա ս տ ա բա7ւ ա կան կաճա մ՛՛՛–– «"՛թէ֊ , ձեոնՀաս իշխանութիւնը կր յայտա
« Ա իջնաղաբեան գրի չներ»ու տեսութեան ռին եւ նախադւսՀ Աոնժիպոյի միջեւ։ Այս վերջինը րարէ թէ պատհառը Ա՛ր ա շտ ե ^ ։՜ II չ ս իա յն Փ ա բի
մ էջ , պբ ոֆ . Աշոտ Արբ ա Հ ա մ ե ան ( ան որ արեւել– ջ ւլագրզս ո ւ ե ցաւ երբ Լավալի գլխաւոր փաստա - զը , ա յլ ամ բողջ 3)բանսան կը տաււապի Հոսանքի
եան գադութներբ այցելեց \^)–\–\ին , իբրեւ կաթող * բանը Հ անդի սա ւո րապէս կարդաց կաճառապետ պակասէն : Վաիւ կայ որ աւելի յաճախադէպ դառ
պատուիրակ) , կը նկարագրէ «գբիչ»նեբու տառա Փ ուանեառի կծու - նամակ ր , որ կը ըացա - նան ընդՀատումնեըը , եթէ առատ անձրեւ չգայ ւ
պանքները։ ( ՚ Ւ լ Փ ^ այստեղ կը նշանակէ ոչ թէ Ածո ւխի քանակն ան ըա ւա կան ՐլլաԼով 1 մեծ
դո բծիքր » ՚լ։ յլ ա յս անձը որ կը դրէ կամ 1լ օրինա տ րէ բ թէ պաշտպան փաստաբանները Հ բաժ ա բե - քա ւլա քն ե ը ո ւ ելեկտրական Հոսանքբ ջ ր սւ յին ուժով
կէ ձեռագիրը) : ցան , անկան ոնո ւթիւննեբ տեսած Ր1 էա(ո */ ամ ֊• կը ճարուի : Արդ * մեծ ջրամբարներէն շատերը
Այսպէս, Մխիթար Անեցի 1338ին գրած չա բա ս տ ան ե ա լին Հարցաքննութեան աւո են ։ Ն ախտ • պարապ են ; *Լերջին սաստիկ ցուրտերուն Հետե -
փած ո յ յիշատակարանի՝ մ ը մէջ կբ պատմէ թէ գաՀը բաբկութեամբ յայտաբաբեց . «Ջեմ ուզեր ւան քով Պ ի րէնեան եւ Ալպեան շրջանն ե ր ո լ գետե–
ձեռքերը կբ դոգան , մելանբ թանձրացած է , քունն ոբ միջադէպեբ ծագին Փաստաբանական կաճառին րբ այլեւս չեն լեցուիբ ձիւնՀալքով եւ Հիւսիսային
աչքեբէն կր վաղէ, եւ անիծեալ ճանճերբ «միշտ եւ Գերագոյն Ատեանին միջեւ» , եւ մեզագբեց ու արեւելեան րանսա յի ջրամ բա րն ե ր ը , թէեւ
նստին ի վերայ դբչուս , ծծեն զթանաքս դրե բուս» : վւաստա բան ը թէ չի գիտեր դատական օրէնքները , նո րոդուած , ի վիճակի չեն բ ՛ո ւ արար չափով ելեկ*
Ուրիշ մր, Սէֆիչ ՕՀան (1663) դարձեալ ո- քանի յշին անգամ կաճաւ պետին Հւ սբցուց ա բ ա կան ո ւթ ի ւն արտադրելու :
տանաւորոփ մր կր գանգաաի ՀձրագԷն մ թ ին՚ֆ ե / թէ կբնաԲյ կարդալ նամ ակր ։ «Մենք դատական կացութիւնը ՀեաղՀետէ աւելի կբ ծանրանա յ,
«իւ ամ թղթէնյ> , որ շի երթար Հետ իմ սրտին ... ատեանէն քաշուեցանք շատ ծանբակշփռ պատճառ ինչպէս յայտարարեց Ելեկտրական վարչութեան
Աչոլփրս Է բաց , լուսոյ պակաս , — ԳրԻձՐ ներով» , եղբակացուց փասաաբանր : Ե է– որոշեցինք մէկ ներկայացոլցիչբ : Վ^արչութիւնբ կարելին կր
չ ե ր թ ա ր հետ շար տողին , — Որն Է կաղ , որն Է վե բադառնալ կ աճ ա ռա պե տ ին իւնդբանքււվ : Մ ենք փորձէ , ո րպէ սղի կենսական ճաբտաբաբուեստնե–
կոր , — Թանաք տղզի ի մէջ թ ղ թ ի ն : ամ օթալի կը գտնենք որ Լավալ ա յաղի սի ամ ըաս– բբ չխանդա բո լին հ Հոսանքի ընգՀատում ը պիտի
Ո-֊րիշ ծերունի գրիչ մր տ ան ո ւթ ե ան ց աո.ջեւ գտնուելով , ստիպուած Է շա բ ո ւն ա կո ւի կարդ մ բ շրջաններու մ էջ , մ ինչեւ
— « Գրեալ հղես վերացեալ մարմնով , կոլ - նստիլ իր մթին ի՚ցիկին մ Էջ , վւասա աթ ո ւդթ եր ը կէս ժամ կամ աւելի : Ար եւ է յ ո յ ս էհ.ա•$ անՀա–
րացհալ* աչքով՝ ի ծխէն, ի բ ք է ն , ի կ ա թ ի լ է ն , ջոջ
մարթ եմ, զթունիրն եմ վաոեր» եւն • տախտակամածին վրայ, ՛էի Հ ե ր ը պատրաստելու ա ական բաժն ե չա փ բ աւելցնելու : ինչպէս ամ էն
Համար իր պաշտպանողականը։ \քոյն իսկ Պէլղէնի ձմբան , ամ էն տուն որոշ չափ մբ պիտի ունենա յ
աբդելարանին ղազանը կը վայելէ ղատավարու " եւ անսաստ ո զներ բ տուգանքի պիտի դա տա պա ր -
Հիմա րագգաաեցէք այս աառապանքր մեր թ իւն մ ր ո բ կանոնաւս րապէս պա տ բ ա ս տ ո ւած է տուին :
ք-ազ -
օրերու պա տ ա Հ ա կան արկածնեբուն Հետ : ամէն կերպով։ Ես միեւնոյնը կը խնդրեմ Լավալի
ղ ատեցէք եւ ծնրադիր ոզ^յււնեցէք ա յն «զ բիչնե– Համար։ Ես կը պաՀանջեմ իրական արդարութիւն : ՃԱՓՈՆԻ ԳԱՀԼԻՃԸ Հրաժարեցաւ, ղօր . Մ էք
բբ» , որ, գաբեր առաջ, տքներ, աչքի / ՚– /" թափեր Զեր տալիք որոշումը պիտի ցուցնէ ձեր արդարու Արի^ՐՐԻ սրսՀ ՛սն ջ ո վ : Ամերիկացի ծովակալ հիմից
են , Հա յկական մշակո յթը փո խանցելու Համ ար թեան ուղղութիւնը» % յա յտաբաբեց թէ Հ\ ա ւի ո ն շ Խ տ աւելի զօր աւո բ էր
սերունդէ սերունդ՝ ԴՈՂՂ "ք"1՝*՛ ձեռքերով : «կու - Գատաւ ոբնեբբ երկար խո բՀբդակցու թեն է մը յաղթանակին օրբ քան չորս տարի առաջ , երբ
Հրա
բացեալ աչքովդ : Անիծեալ ճանճերու տարափին վերջ^ մեըժեցին յեաաձգոլմր եւ նախազաՀբ յարձակեցաւ Փըրէ ՀաՐպքԼրի *Լբայ՚՛
ամբոզջ
տակ ։ «ֆՏամ ՀԺղթի վրայ» , ուր մելանը կը պագի , մայեց շարունակել դատը :
եւ գիրերը կը շարուին «կազ ա կոր» ։ Լավալ իր ճառերն սկսաւ պնգ ելով որ ( Շ ա ր ո ւ ն ա կ ո ւ թ ի ւ ն ը կ ա ր դ ա յ Դ* է ջ )
Պ ա ամ ութ իւ ն Հայոց : .քՀբագբ վառ պաՀել՝ գ ա տ ա վա բ ո ւթ ի ւն ը Հր ատ արա կա ի պա շտ օն ա թ ե ր - ուեցաւ Հ ա կաճ առո ւթ իւննե բ ո վ , Ազգ* ժողովի ,
մթին խորշերու մէջ, ինշպէս լուսացնցուզ պոզո– թին մէջ, ոբպէսզի Հանրութիւնը «գիտնայ ճշմար Փէթէնի կողմ է Հրատարակուած օրէնքներու եւն •
աաներու վրայ •• տութիւնը» : Կէս օրէն վեբջբ Լավալ յանկարծ ապ մասին : Այս առթիւ ամբաստանեալր սկսաւ դասեր
Ո՚-նի^նք աւելի նուիրական պալատականութիւն շեցուցիչ յա յտարա բութ իւն մը ըրաւ , « Աեզի տալ դաՀ լիճնե բու դո բծո ւնէո ւթեան եւն » մասին :
մ ր , ա յս ճ ա կա տ ա զ ր ա կան օրերու ն . - . պիտի պատմեմ զուարճալիք մը մառէշալի մա - Պատասխանելով բնգՀ * դատախազի մէկ Հաբ -
Բարեբախտաբար բազմ ութիւն մ բ կը կազմեն սին» ; Գերագո յն Ատեանը գատաւ ո բնե րով եւ խո ցումին , Լավալ ըսաւ թէ ինք Փէթէնի յաջորդ
գըոց •֊ բբոցնեբբ , ինչպէս Հա յա ս ա ան ի , նո յնպէս ժոռադէմ երդուեալներով խնզաց , երբ լսեց ա յ դ նշանակուեցաւ անոր Համար ոբ «մեծ վախ կար թէ
օտար ափերու վրա յ ։ Եւ իւբաքան չիւբն իր երակ պատմ ութիւնբ , որ աՀ սւ ւ ա ս ի կ , «0ը մ ը ըսի մ ա– զօր - *Լէկան պիտի փորձէ իշխանութիլնր ձեռք
ները կը քամէ , ոբպէսզի աճի ու բարգաւաճ ի ռէշալին. Կ՝բմբւ նէթ ք ձեր ու֊ժին աստիճանը : անս ընել եւ զուտ զին ո ւո ր ա կան կա ռա վա ր ո ւթ ի ւն
Հայկական Մշակոյթը։ Վկայ՝ միայն վերջին Այդ ուժը շատ աւելի մեծ է քան Լուի ԺԳ * ի ուժը։ մ բ Հաստատել» % Տետո յ ակնարկն Ոէ՜գգելով խոբ–
չորս ՜ Հինգ տարիներու ա րտադրութ իւննե բ ը : Ոչ Ան ստիպուած էր խորՀ րգաբանին ենթարկել իր Հ րգա բան ի անդամ դատաւորներուն , յայտարսւ -
միայն տպագիր , այլ մանաւանդ ձեռագիր , որոնք Հեղինակութիւնը։ Գուք պէտք չունիք ձեր Հեգի - րեց , «ԱեզմԷ ոչ մէկբ բողոքեց այն ատեն։ Ո՛չ
մեկենասի կբ սպասեն : նակութիւնը ենթարկելու ք& ո րՀ րգաբանին , քանի մէկը։ իմ գիրքս շիտակ էր»։ Ե*– յանկարծ կանգ
«Ըն թ ե ր ց ա ս է ր» կո չուած յ Հ ա ս ա ր ա կո ւթ ե ան որ չկայ»։ Տաջորգ օրը, մառէ շալը ինծի եկաւ եւ աոաւ, եւ ըսաւ մտերմաբար , ինչպէս պիտի ընէր
Հա բիւրին քանիէն դազափաբ ունեցեր են գրի^ե " ըսաւ - « Գիաէ ք իմ ւժիս ւիճանլ խոբՀրդաբանին մէջ՛՝— «Ի°նչպէս ^ԱԱաը եթէ
բու տքնութեան եւ տառապանքին վրա յ , գաբերու Այղ ուժը աւելի մեծ է քան Լուի <^7» ՝ի ուժը»։ Ե՛֊ Հինգ ա աասբ վայրկեան յետաձգէինք նիստը» ւ
ընթացքին : Ել քանիէն կբ խանդաղատին գործ ա բառ– առ բառ կրկնեց մնացեալը : Մ առէ շալը մոռ– Նախագահ ը խստօրէն ազդարարեց որ ա յդպէս
նտպկս , ոբպէսղի*** Հոսանքբ չդադբի : ց ա ծ էը թէ ես էի որ այդ խօսքն ըսի իրեն» : մտերմական ձեւով չխօսի Գերագոյն Ատեանին
Գա ւո ավար ո ւթե ան մնացեալ մասը շարունակ– առջեւ հ ՚
Fonds A.R.A.M
ք-1 ձ Թ ճ 7*1^՛ է-1 –"–ոճ* ©ո 19 2» օ
I 1 Հ՜ւձճքԴ. 1 \*>1ձ Ո.0.8. 876.288 Անգլիացի նշանաւոր գրագէտ , փիլիսոփայ ես
Օաժշսէ–9ոբոտայէ : ՏՕՒԼ ա Տ Տ / ա ձ Ի յ մանկավարժ մշՀ, Լորտ 1*(Լսէլ\ յոռետես գրութիւն
17, &ս« Օտաշւաք - քձՅԱՏ ( 1 3 6 ) մը Հրատարակեց <ձԱանչյ^սթշրէ կարտիըն»ի մէշՀէ
161. ; Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բ&ո» 1678-63 իւիղաիւ կարծիքներ յայտսելուԼ; ԱՀա ՚.էմնական
քԱԺ՚սեԴԻ՚ս Տար. 150. 6ա.1՝ս. 400, Յամ՛ս. 200 ֆրանք։ մ աս երր, քագուած՝ տեղական թերթէ մը* .
ՕՐԱԹԵՐԹ ՕատոՀՈՇ 7 Օ օ է օ ե » 1945 Կիրակի 7 Հ ո կ տ ե մ բ ե ր « 10 • Ս՛իութիւնը որ եւ է սլատճաււ չունի սի՛
րելոլ Անգչրան կամ վստաՀելու անոր : Բայց, ւիո–
խագարձարար , մենք ալ որ եւ է պատճառ էունինք
: Այ"
* ե * ՏԱՐԻ - 176 Ճոո66 »0 4525-Նոր շրջան թ ի ւ 154 Խմբագիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱՆ ԳԻ՜Ն՝ 3 Ֆ ր սիրելու Աովեաները եւ վստաՀելու անոնց
երրորդ
պարագաներուն մէԼ, կարելի՛" է կանխել
ՄԵՐ Խ0Ս-8Ը մեծ՝ պատերագմ մը մէկ կողմէ քիուսիոյ, միւս
եւ Անդլիոյ միԼեւ։ Եթէ
Լ Ա Հ Ա Լ ԿԸ ՄԱ-ԲԱՌԻ կողմէ Մ • ՆաՀանգ նեըռւն աՀռելի բան պիտի
բԱայ
անկարելի է, այն ատեն
ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ ՀԱՏՈՑ . Ի Ր ԳԼՈՒԻԸ ՓՐԿԵԼՈՒ ՀԱՄԱՐ աշխաբՀի ապագան։ Ամերիկայի եւ քԱ • Մի"*֊թեան
միջեւ պատերազմ մը կրնաք երեսուն տարի տեւել
եւ վերջանալ ոչ թէ մէկուն կամ միւսին յաղթ ա -
ԱՀա քանի օր Է որ խաւլալիկ ենք գարձեր Լ՜ Փ ւ ս ս ^ ա թ ա Ա ե Խ ղ ւ ԱԽ՚կայ եղաԱ նակով, այլ ամէն քաղաքակրթութեան շիջումով :
է
լեկտրական Հոսանքի ընգՀատումներուն : Ներկայ դժուարութեանց սկզբնապատճառն
ձողաշարը Լգրաշար ՝) Հաղիւ գործ՜ի Հեռնա ր– .. Ուրբաթ օբ^Լավալի դատավարութեան ներ ռուսական աշխաբՀակալութիւնը , քիուսիա կցեց
կած , Վռր կը ՚ԼագԷ 1—- «Հոսանքը կարե –աւ» : Ու– կայ եղան ի պաշտօնէ ն շան ա կո ւա ծ փասաա լւաննե– արեւելեան ԼեՀաստանը եւ Պալթեան եըկիընեբըւ
ա ո զա շար ր (մեքենան) չի րանիր; 10 վա յը* բշ , ինշպէս եւ կաճառապետ ը ԼՊաթոնիէ) X Նոր էն Ան Հարկատու կա ռա վա ր ո լթ ի ւնն ե ը Հ՛աստատեց Լե–
յ ո ւզո ւմն ա լի ց տեսարաններ պաբղուեցան , եւ֊ ամ»
կեան , քսան վայրկեան, կէս մամ։ Հ ասա ան ի , Պուլկարիս յ եւ քիումանիոյ մէջ։ Ան կը
Երբ կր վերսկսի ֊ ջե ր մ ո ւ֊թ ի ւ֊ն բ պակսած կ՝բ/ա բասաանեալը երեք ժամ խօսեցաւ , Հակաճառեց , պաՀանջէ Փոբթ Արթի՚֊բշ եւ արեւելեան Ջինաս -
Լայ : Ուրեմն պէաք է սպասել նոյն Հ ամ եմ աաո լ - մաքառեցաւ , պաշապանելու Համար իր քաղաքա տանի երկաթուղիին կէսը: Եթէ ասիկա աշվսաբ -
իժեամբ երբեմն մինչեւ, մէկ մամ ոբպէսզի կանութիւնը : ՝\յա խկի ն վյս բ չա պե տ ը պաՀ մը Հակալոլթիւն չէ, Հապա ի^"է է՝ Ռուսիոյ զինուո
նորէն տաքնայ եւ. կապա բ բ Հալի : պոռթկալով պոռաց * րական ա Հագին ուժը զո բ երեւան Հանեց պատե -
« Աղաղակներ կը լսուին Փարիզի մէջ, Բ՚սղմը, այժմ կը ս ան ձ ո լի Հիւլէ - ռումբով։Բա յց ,
կառափ -
Եւ– այսպէս օրբ քանի մբ անգամ , (ինչպէս , զիս ց ի՛ շատ չանցած քիուսիան ալ պիտի ունենա յ նոյնքան
Հինգշաբթի եւ. ուր բա թ) * Լավալ պէտք է դնգա կաՀ ար ո ւի : ՚էէպի ; կրնան Լաւ կամ գէշ Հիւլէ - ռումբ մը որքան Ամե
Թերթին էՐբր կազմ ե ւ. պատրաստ կր հանձ նատ» : Թո յլ տուէք որ ըսեմ , պարոններ րիկան : Ես չեմ կարծեր ոբ տեւական իէ աղա ղու -
նեն տպագրութեան ; Այս անգամ տպագրական մե ցին կամ խաբո յկին վրա յ պիտ ի չտեսնեն թիւն մը կրնա յ պաՀ պան ուի լ Հանդարտեցնելու
քենան է որ չի բանիբ , Հոսանքբ նորէն գադբած պոռալ , բայց չեն կրնար գոբծագբել »: քաղաքականութեամբ մը ինչպէս Հաստատեցինք
ըլլալով : Ամ բասաանեալը անուղղակի Հասկցուց թէ Միւնիխէն վերջ Գերմանիոյ Հանդէպ՛. Ես կր կար
Անզօր՝ ա յս խազերուն առջեւ., ձեռնթափ կբ Ղ*իմադբական ՜ճակատին \Հ անդամները, որ իբրեւ ծեմ թէ մենք պէաք է Ռ ո լ ս ի ո յ ձեւէքերը աէոաո.
ձ գ ե ն ք %սլք ա ն ն ե ռ ո ւ մ է ջ , րացփ 8ունասաանէԼւ եւ.
նստիս։ Ե*– , ի^Հ^պէ" ամէն դժ բաէստո ւթե ան ատեն , դատաւոր նստած են, դատարան մտնելէ առաջ իսկ
Հին օրերբ կբ յիշես, խումբ մբ գրաշարներ Հատ վճռած են դատապարտել զինքր : Ե*֊֊ ի–ոսՔ(Լ անոնց Թ ո լ ր ք ի տ յ է ն – եւ նախ անոր Համար որ չենք կրնար
Հատ կբ շարէին ձեռագի բնե ր բ հ Ա բ բագրութ իւն , ոլղգելով ըսաւ–, խնդրեմ ոբ լսէք գիս * ՚Լ֊*– սւ ր գիւն աւո րապէս միջամտել այգ շրջանին մէջ :
բազգատութիւն , եւ էջերը կր յանձնուէին տպա ըապաՀեքէք ձեր վճիռԸ - Երբ գիս էսէք յ տարբեր Բա յց , փոխարէն պէտք է ապաՀովենք մեր իրա ՜
գրութեան ւ ք՝ ան ո ւո բ մբ ձեռքով կբ դարձնէ ր ւս - կարծիք պիտի ունենաք քան այն զոր ունէիք երբ ւունքներուն ճանաչումը Միջերկրականի մէջ՛. Այս
նիւբ , եւ֊ Ի^եբթբ լո յս կբ տեսնէ բ կամ աց-կամաց . . առաջին անդամ նստաք այստեղ» ; սաՀմ անին մ էջ աղգեցութեան շրջանակներ ու քա
Ուրեմն վերադա^ բձ գէպի Հին օրերբ : ձեռքով Ամբաստանեալը անդադար լեզու կը թափէր , ղաքականութիւնը , որքան ալ անբաղձալի Ըլլայ ,
շաբե չ , ձեռքով տպել :
ազդելու Հ ամ ար երդուեալներուն , մ ա սն ա ւո բ ա - անխուսափելի էէ
ԸնգՀ ա կառակն : «Լո՛ յս , Լո՚ յ ս > աւելի լո յս» : պէս խոբՀըդարանի անդամներուս վր այ : ք1բ կեան Լորտը իր յո յս ը գրած Է ընկերվարական եր -
1Լառ պաՀել զա յն ամ էնէն ա ր գի ա կան գիտելիք - քին 30 տարիները խորՀբդաբանին մէջ անցուցած կիրներէ կազմուած արեւմտեան Ե*–բոպայի ը
նե ր ով՛, ինչպէս՝ ուրիշներ պաՀաՀ են նաՀապեաա– ԸլլաեոՎ) պերճախօսութեան– բոլոր ձեւեբբ կը փոր վրայ, որ գլխաւորաբար կռթնի ԱԱգլիոյ ՚՛
կսւն միջոցներով, գարէ գաբ : ձէր։ իբ ճառերուն գլխաւոր նպատակն էր 1 940
յունիսի մ եգքերուն պա տաս խանատուութ իւն բ ձը– ԻԱչու կ՚րԱդռատաի ռուաՕքը
ի՝ււնի անշարժութեան դատապարտուած , կբ գել Փէթէնի եւ զօր • Վէկանի վրայ ոբ իբ կարգին
թղթատենք «էջմիածին»բ ,•— եւ աՀա նիւթ մը ոբ պիտի զատուի ;
կը զովացնէ Հոգիդ, ելեկտրական Հոսանքի խազե Առտուան նիստը Հազիւ սկսաձ , ընգՀ արում Ելեկտրական Հոսանքի յաճա խակի խանդար -
րուն առջեւ ; մ բ պատահ, ես ալ. Փարիզի ւբ ա ս տ ա բա7ւ ա կան կաճա մ՛՛՛–– «"՛թէ֊ , ձեոնՀաս իշխանութիւնը կր յայտա
« Ա իջնաղաբեան գրի չներ»ու տեսութեան ռին եւ նախադւսՀ Աոնժիպոյի միջեւ։ Այս վերջինը րարէ թէ պատհառը Ա՛ր ա շտ ե ^ ։՜ II չ ս իա յն Փ ա բի
մ էջ , պբ ոֆ . Աշոտ Արբ ա Հ ա մ ե ան ( ան որ արեւել– ջ ւլագրզս ո ւ ե ցաւ երբ Լավալի գլխաւոր փաստա - զը , ա յլ ամ բողջ 3)բանսան կը տաււապի Հոսանքի
եան գադութներբ այցելեց \^)–\–\ին , իբրեւ կաթող * բանը Հ անդի սա ւո րապէս կարդաց կաճառապետ պակասէն : Վաիւ կայ որ աւելի յաճախադէպ դառ
պատուիրակ) , կը նկարագրէ «գբիչ»նեբու տառա Փ ուանեառի կծու - նամակ ր , որ կը ըացա - նան ընդՀատումնեըը , եթէ առատ անձրեւ չգայ ւ
պանքները։ ( ՚ Ւ լ Փ ^ այստեղ կը նշանակէ ոչ թէ Ածո ւխի քանակն ան ըա ւա կան ՐլլաԼով 1 մեծ
դո բծիքր » ՚լ։ յլ ա յս անձը որ կը դրէ կամ 1լ օրինա տ րէ բ թէ պաշտպան փաստաբանները Հ բաժ ա բե - քա ւլա քն ե ը ո ւ ելեկտրական Հոսանքբ ջ ր սւ յին ուժով
կէ ձեռագիրը) : ցան , անկան ոնո ւթիւննեբ տեսած Ր1 էա(ո */ ամ ֊• կը ճարուի : Արդ * մեծ ջրամբարներէն շատերը
Այսպէս, Մխիթար Անեցի 1338ին գրած չա բա ս տ ան ե ա լին Հարցաքննութեան աւո են ։ Ն ախտ • պարապ են ; *Լերջին սաստիկ ցուրտերուն Հետե -
փած ո յ յիշատակարանի՝ մ ը մէջ կբ պատմէ թէ գաՀը բաբկութեամբ յայտաբաբեց . «Ջեմ ուզեր ւան քով Պ ի րէնեան եւ Ալպեան շրջանն ե ր ո լ գետե–
ձեռքերը կբ դոգան , մելանբ թանձրացած է , քունն ոբ միջադէպեբ ծագին Փաստաբանական կաճառին րբ այլեւս չեն լեցուիբ ձիւնՀալքով եւ Հիւսիսային
աչքեբէն կր վաղէ, եւ անիծեալ ճանճերբ «միշտ եւ Գերագոյն Ատեանին միջեւ» , եւ մեզագբեց ու արեւելեան րանսա յի ջրամ բա րն ե ր ը , թէեւ
նստին ի վերայ դբչուս , ծծեն զթանաքս դրե բուս» : վւաստա բան ը թէ չի գիտեր դատական օրէնքները , նո րոդուած , ի վիճակի չեն բ ՛ո ւ արար չափով ելեկ*
Ուրիշ մր, Սէֆիչ ՕՀան (1663) դարձեալ ո- քանի յշին անգամ կաճաւ պետին Հւ սբցուց ա բ ա կան ո ւթ ի ւն արտադրելու :
տանաւորոփ մր կր գանգաաի ՀձրագԷն մ թ ին՚ֆ ե / թէ կբնաԲյ կարդալ նամ ակր ։ «Մենք դատական կացութիւնը ՀեաղՀետէ աւելի կբ ծանրանա յ,
«իւ ամ թղթէնյ> , որ շի երթար Հետ իմ սրտին ... ատեանէն քաշուեցանք շատ ծանբակշփռ պատճառ ինչպէս յայտարարեց Ելեկտրական վարչութեան
Աչոլփրս Է բաց , լուսոյ պակաս , — ԳրԻձՐ ներով» , եղբակացուց փասաաբանր : Ե է– որոշեցինք մէկ ներկայացոլցիչբ : Վ^արչութիւնբ կարելին կր
չ ե ր թ ա ր հետ շար տողին , — Որն Է կաղ , որն Է վե բադառնալ կ աճ ա ռա պե տ ին իւնդբանքււվ : Մ ենք փորձէ , ո րպէ սղի կենսական ճաբտաբաբուեստնե–
կոր , — Թանաք տղզի ի մէջ թ ղ թ ի ն : ամ օթալի կը գտնենք որ Լավալ ա յաղի սի ամ ըաս– բբ չխանդա բո լին հ Հոսանքի ընգՀատում ը պիտի
Ո-֊րիշ ծերունի գրիչ մր տ ան ո ւթ ե ան ց աո.ջեւ գտնուելով , ստիպուած Է շա բ ո ւն ա կո ւի կարդ մ բ շրջաններու մ էջ , մ ինչեւ
— « Գրեալ հղես վերացեալ մարմնով , կոլ - նստիլ իր մթին ի՚ցիկին մ Էջ , վւասա աթ ո ւդթ եր ը կէս ժամ կամ աւելի : Ար եւ է յ ո յ ս էհ.ա•$ անՀա–
րացհալ* աչքով՝ ի ծխէն, ի բ ք է ն , ի կ ա թ ի լ է ն , ջոջ
մարթ եմ, զթունիրն եմ վաոեր» եւն • տախտակամածին վրայ, ՛էի Հ ե ր ը պատրաստելու ա ական բաժն ե չա փ բ աւելցնելու : ինչպէս ամ էն
Համար իր պաշտպանողականը։ \քոյն իսկ Պէլղէնի ձմբան , ամ էն տուն որոշ չափ մբ պիտի ունենա յ
աբդելարանին ղազանը կը վայելէ ղատավարու " եւ անսաստ ո զներ բ տուգանքի պիտի դա տա պա ր -
Հիմա րագգաաեցէք այս աառապանքր մեր թ իւն մ ր ո բ կանոնաւս րապէս պա տ բ ա ս տ ո ւած է տուին :
ք-ազ -
օրերու պա տ ա Հ ա կան արկածնեբուն Հետ : ամէն կերպով։ Ես միեւնոյնը կը խնդրեմ Լավալի
ղ ատեցէք եւ ծնրադիր ոզ^յււնեցէք ա յն «զ բիչնե– Համար։ Ես կը պաՀանջեմ իրական արդարութիւն : ՃԱՓՈՆԻ ԳԱՀԼԻՃԸ Հրաժարեցաւ, ղօր . Մ էք
բբ» , որ, գաբեր առաջ, տքներ, աչքի / ՚– /" թափեր Զեր տալիք որոշումը պիտի ցուցնէ ձեր արդարու Արի^ՐՐԻ սրսՀ ՛սն ջ ո վ : Ամերիկացի ծովակալ հիմից
են , Հա յկական մշակո յթը փո խանցելու Համ ար թեան ուղղութիւնը» % յա յտաբաբեց թէ Հ\ ա ւի ո ն շ Խ տ աւելի զօր աւո բ էր
սերունդէ սերունդ՝ ԴՈՂՂ "ք"1՝*՛ ձեռքերով : «կու - Գատաւ ոբնեբբ երկար խո բՀբդակցու թեն է մը յաղթանակին օրբ քան չորս տարի առաջ , երբ
Հրա
բացեալ աչքովդ : Անիծեալ ճանճերու տարափին վերջ^ մեըժեցին յեաաձգոլմր եւ նախազաՀբ յարձակեցաւ Փըրէ ՀաՐպքԼրի *Լբայ՚՛
ամբոզջ
տակ ։ «ֆՏամ ՀԺղթի վրայ» , ուր մելանը կը պագի , մայեց շարունակել դատը :
եւ գիրերը կը շարուին «կազ ա կոր» ։ Լավալ իր ճառերն սկսաւ պնգ ելով որ ( Շ ա ր ո ւ ն ա կ ո ւ թ ի ւ ն ը կ ա ր դ ա յ Դ* է ջ )
Պ ա ամ ութ իւ ն Հայոց : .քՀբագբ վառ պաՀել՝ գ ա տ ա վա բ ո ւթ ի ւն ը Հր ատ արա կա ի պա շտ օն ա թ ե ր - ուեցաւ Հ ա կաճ առո ւթ իւննե բ ո վ , Ազգ* ժողովի ,
մթին խորշերու մէջ, ինշպէս լուսացնցուզ պոզո– թին մէջ, ոբպէսզի Հանրութիւնը «գիտնայ ճշմար Փէթէնի կողմ է Հրատարակուած օրէնքներու եւն •
աաներու վրայ •• տութիւնը» : Կէս օրէն վեբջբ Լավալ յանկարծ ապ մասին : Այս առթիւ ամբաստանեալր սկսաւ դասեր
Ո՚-նի^նք աւելի նուիրական պալատականութիւն շեցուցիչ յա յտարա բութ իւն մը ըրաւ , « Աեզի տալ դաՀ լիճնե բու դո բծո ւնէո ւթեան եւն » մասին :
մ ր , ա յս ճ ա կա տ ա զ ր ա կան օրերու ն . - . պիտի պատմեմ զուարճալիք մը մառէշալի մա - Պատասխանելով բնգՀ * դատախազի մէկ Հաբ -
Բարեբախտաբար բազմ ութիւն մ բ կը կազմեն սին» ; Գերագո յն Ատեանը գատաւ ո բնե րով եւ խո ցումին , Լավալ ըսաւ թէ ինք Փէթէնի յաջորդ
գըոց •֊ բբոցնեբբ , ինչպէս Հա յա ս ա ան ի , նո յնպէս ժոռադէմ երդուեալներով խնզաց , երբ լսեց ա յ դ նշանակուեցաւ անոր Համար ոբ «մեծ վախ կար թէ
օտար ափերու վրա յ ։ Եւ իւբաքան չիւբն իր երակ պատմ ութիւնբ , որ աՀ սւ ւ ա ս ի կ , «0ը մ ը ըսի մ ա– զօր - *Լէկան պիտի փորձէ իշխանութիլնր ձեռք
ները կը քամէ , ոբպէսզի աճի ու բարգաւաճ ի ռէշալին. Կ՝բմբւ նէթ ք ձեր ու֊ժին աստիճանը : անս ընել եւ զուտ զին ո ւո ր ա կան կա ռա վա ր ո ւթ ի ւն
Հայկական Մշակոյթը։ Վկայ՝ միայն վերջին Այդ ուժը շատ աւելի մեծ է քան Լուի ԺԳ * ի ուժը։ մ բ Հաստատել» % Տետո յ ակնարկն Ոէ՜գգելով խոբ–
չորս ՜ Հինգ տարիներու ա րտադրութ իւննե բ ը : Ոչ Ան ստիպուած էր խորՀ րգաբանին ենթարկել իր Հ րգա բան ի անդամ դատաւորներուն , յայտարսւ -
միայն տպագիր , այլ մանաւանդ ձեռագիր , որոնք Հեղինակութիւնը։ Գուք պէտք չունիք ձեր Հեգի - րեց , «ԱեզմԷ ոչ մէկբ բողոքեց այն ատեն։ Ո՛չ
մեկենասի կբ սպասեն : նակութիւնը ենթարկելու ք& ո րՀ րգաբանին , քանի մէկը։ իմ գիրքս շիտակ էր»։ Ե*– յանկարծ կանգ
«Ըն թ ե ր ց ա ս է ր» կո չուած յ Հ ա ս ա ր ա կո ւթ ե ան որ չկայ»։ Տաջորգ օրը, մառէ շալը ինծի եկաւ եւ աոաւ, եւ ըսաւ մտերմաբար , ինչպէս պիտի ընէր
Հա բիւրին քանիէն դազափաբ ունեցեր են գրի^ե " ըսաւ - « Գիաէ ք իմ ւժիս ւիճանլ խոբՀրդաբանին մէջ՛՝— «Ի°նչպէս ^ԱԱաը եթէ
բու տքնութեան եւ տառապանքին վրա յ , գաբերու Այղ ուժը աւելի մեծ է քան Լուի <^7» ՝ի ուժը»։ Ե՛֊ Հինգ ա աասբ վայրկեան յետաձգէինք նիստը» ւ
ընթացքին : Ել քանիէն կբ խանդաղատին գործ ա բառ– առ բառ կրկնեց մնացեալը : Մ առէ շալը մոռ– Նախագահ ը խստօրէն ազդարարեց որ ա յդպէս
նտպկս , ոբպէսղի*** Հոսանքբ չդադբի : ց ա ծ էը թէ ես էի որ այդ խօսքն ըսի իրեն» : մտերմական ձեւով չխօսի Գերագոյն Ատեանին
Գա ւո ավար ո ւթե ան մնացեալ մասը շարունակ– առջեւ հ ՚
Fonds A.R.A.M
