Page 49 - ARM_19-1945_02

ւն րաաւա Չսօւաաս ծաաԸԻւ Թյ ըաօրտ ԱՎԽիկա եւ ճայ ժողովատդը

ք օ ո ժ օ €Ո 1925 –օ
Տ.Շ.Տ. 376.286
ք$ՄԲ — Ի ն չ պ է ս գ ր ա ծ է ի ն ք ե ր է կ , կ ի ր ա կ ի օ ր

հանդիսաւոր հոգեհանգիստ կատարուեցաւ Փարի­

զ ի Հ ա յ ո ց ե կ ե ղ ե ց ի ն , ի յ ի շ ա տ ա կ հ ա ն գ ո ւ ց ե ա լ Աա–

1 7 , &Ա6 Օտոստտա© - Ր Ճ & 1 Տ ( 1 3 ) ի յ ա գ ս ւ ո 1 ' ո գ վ է լ թ փ ։ Ա յ ս ա ւ ւ թ փ ւ Պ– Չ օ պ ա ն ե ա ն
ա : Շ 0 8 . 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բտոտ 1 6 7 8 - 6 3
գարդաց ֆրանսերէն սսսւ մ ը , որուն հիմնական

սասերը կ՚ամփոփենք ստորեւ

օ ր ա՛՛՛հ ո ՛ * Տ ք ձ ւ Հ ո ձ 9 ա&ւ 1945 Չորեքշաբթի 9 Մայիս եիշելէ վերջ թէ նախագահին մ ահը նո յնքան

ՎԻշա սլատճառեց հայ ժողովուրդին որքան ամե­

Ժ Զ – Տ Ա Ր Ի — 166 Ճոո6€ 8°4397–՚նոր շ բ յ ա ն թ ի ւ 26 Խմբագիր* Շ–Մ՝ ՚ տ Ք Է Ա ն Գին՝ 3 Ֆ ր րիկեան եւ գա շնակից ազգեր ուն , բանախօսը

յա յտնեց թէ հ ան գուցե ալը բաբո յական առաջնա­

կարգ ուժ մըն էր որ կը ծ՜առայէր ազատութեան

ՊԱՏԵՐԱԶՄԸ Վ.ԵՐՋԱ8ԱԻ եւ արդարութեան դատին ։ Տետոյ պաբզեց հայ ժո­

ղովուրդին մտաւոր * կապերը Հիրանսայի եւ Ամերի­

կայի հետ, սկիզբէն ի վեր։

« Հայաստանի շփումը ամերիկեան ազգին

հետ սկսաւ մօտ մէկուկէս դար առաջ , երբ Մ •

՛Նահանգներու միսիոնարները Արեւելք եկան քրիս­

Գէ71հՄԱԼՆԻԱ Ա ե Զ ն ւ ա Փ 1 0 , 0 0 0 , 0 0 0 ձ հ ն ( ) հ Ո ( Դ 1 ւ Ր Ո Վ . տոնէութիւն քարոզելու ի սլա մսե բուն , եւ շա ա

չանցած տեսնելով որ գրեթէ բացարձակապէս ան­

Այսպէս ուրեմն , պատերազմը վեր ջացաւ Գեբ– Հոգի, Հետեւեալ ճակատներուն Վրայ. Ջեիւ/ո– կարելի է իրագործել ա յ դ ծբագէ բը , գտան հա յ

մ անիոյ աեսլ այսI ան , բացարձակդ անձնատբու - սլովաքիա եւ Տրէղտէնի չբչան՝ 330.Ս00 Հոգի, ժողովուրդը , էնչպէս եւ Ա ո ւր է ո յ եւ Լէ բանան ի

թեամբ : Գերմանները իրենք էին որ հաղորդեցի՝՝* Աւսարիա՝ 4500ՍՍ , Ե ո ւղո ս լավէա՝ 1 3 0 0 0 0 , եգէա– քրիստոնեանեբը , գնահատեց էն ա յ դ հ էն մ շակո յ–

առածին լուրը , 3>լէնսպուրկի մէջ Հ ա ս ա ա աո ւ ա գ վանի կղզիներ՝ 2 5 0 0 0 , ՝Բ ո ւր լան տ՝ ՅՕՕՕՕՕ , (յոր– թի տէր ցեղերուն ուշիմ ութ ի ւնը եւ որոշեց ին օգ­

անթելով մ ը : Լուրը արդէն ա ա ր ահ ուահ էբ ամ– վեկիա ՚ ՀՍՍՕՍՕ , Ատլանտեանի ֆրանսական ափե– նել անոնց վերածնութեան ճիգերուն ։

Ւոո2. աշխարհ,ի մէջ, բայց դաշնակից կառավարու­ բուն վրայ եւ անգլեւնոբմանտական կղզիներուն • • • Թբքահայաստանի եւ Կիէիկիոյ գլխաւոր

ի՛իւննե րը յարմար դատեց էն յետաձգել յա յ ա ա - մէչ՝ 1 1 0 0 0 0 ։ քաղաքներս ւ ամերիկեան քո լէճն եր ո ւն աշակերտ­

բարութրւնը, որ տեղի ունեցաւ երէկ, երեքշար֊՛ ** Երկուշաբթի , 7 Աայիս–, Գերմանիոյ անձ­ ներուն գրեթէ ամբողջութիւնը եւ կ* Պ ո լ ս ո յ եւ Ա֊

իմի, ժամը Յին ւ Միեւնոյն ժամուն ձայնասփիւռ նատբութեան օրը , պատերազմին 207եբգ օրն էր , րեւելքի ուրիշ մեծ քոլէճնեբոլ աշակերտներուն

ճառ մը խօսեցաւ Աէրչիլ Լոխտոնէ մէջ, °°Ր ՝ աԼՀ Լեհաստանի դէմ կատարուած՜ գե բ մ ան ա կան ար– ստուար մասը Հայեր էին։ Այգ ամերիկացի միսէո–

*֊°Լ յ յանուն \իբանսայէ , մառէշալ Աթալին՝ Ա ո ս- չաւանքէն ի վերՀ\ Աեսլտ. 1 9 3 9 ) : Այո 2076 օրերբ նւս բնե ր ը աղնուօբէն փարեցան մեր ժողովուրդէն ,

կոլայի մէԼ ել ՛նախագահ քՒբում էն՝ Ա՛ * ՜Նահանգ­ կը բաժնուին հետեւեալ կերպով , Ա) բ ան ս ա յի շատերը հայերէն սորվեցան եւ մեր լեզուով էսկ,

ներուն մէ^Հ Այս առիՒիւ տօնական ՛օր հռչակուե­ համար, 2 9 6 օր կռիւ զինադադարէն առա^, 1442 թ ար գմ ան ո ւթ է ւնն եր ո վ եւ բնագէրնեբով , աշխա­

ցան Աայիս Տի եւ Գի օրերբ Լերէկ եւ այսօր) : օր գրաւում , 33է> օր կռիւ՝ 1^44 8ունիս 6ի տակցեցան մեր ժոզովո լրգէն մտաւոր զաբգաց–

Ա). գլի ո յ թագաւորն ալ ճառ մը խօսեցաւ, մ եհ ա– ցրամղմաը– մֆն։ Անոնցմէ մէկը, Տոքթ* Բէկս, աւելէ քւ

ւևտիս ը հ ագո բդելու համար կա յս բո ւթեան բո քո ր քաՀանումէն ի վեր; 1914 1 9 1 8 ^ պ՛ մէկ դար առաջ, մ եղէ պաբգեւեց Աստուածաշուն­

ժ ողսվուրդնեբուն Հ Բրիտանական խորհրդարանը տեւաձ էր 1563 օր։ չին աշխարհաբար թարգմ ան ո ւթ ի ւն բ , իսկ հայե­

գումարուեցաւ երէկ , փառաբանելու համ ար մեծ «Ա՛^ պատմութևաԱ րէն առաջին հանդէս բ , հ բահ անգի չ եւ վարդապե­

յաղթանակը ; տական բովանդակութեամբ, <ձԵ տեմաբան Պ էտանի

Ի՞Աչպհս ստա՚ագաւևցաւ եդԽակաԱ այս պաւաւճ* Գիտելեացն որ լո յս տեսաւ Վենետիկի Մ խէթաբ–

օ եանց <&Բաղմավէպ$>էն քէչ առաջ, հէմնուեցաւ ա–

աԱձԱատրութիւԱը մեբէկացէ մէսէոնարնեբու ել անոնց Հայ աշա­

Ֆլէնււպուբկի գերման անթելը հետեւեալ ձե– կերտներուն կողմէ ։ Կ * Պոլսոյ եւԹբքահայաստա–

օ ւով հաղորդեց Գերմ անիո յ անձն ա տ բ ո ւթ ի ւն ը * նէ քո լէճներբ մ եր եր իտասա րգո ւթեան մ էկ մ եծ

Գերմ անիո յ ան սլա յմ ան անձնա ա ր ո ւթի ւն ը « Գերմաններ , Գերմանոլհիներ , զինեալ մասը վարժեցուցին ոչ միայն ամերիկեան հուժկու

սասբագբուեցաւ երկուշաբթի առտու ժամը 2.4 I ին , ուժերու վերին հ բ ա մ ան ա տ ա ր ո ւթ ի ւն ը ա յսօր , եւ առողջ մ շակո յթին , ա յլեւ նպաստեց ին մեր մ էջ

1\՝կնսէ (Ա)բան սա յ մէկ գսլբոցին մէջ, Գ0/1 * ԱյԳԷՀ1՛՜ ծովակալ $ էօնից ի հրամ անին վբա յ ,յա յտաբաբեց տարածելու անգլիական զմայլելի գրականութիւնը

Հաուըրի բանակատեղիին մօտ ւԳեբման ղօբ • Կ իւս– գերման բոլոր ռազմիկ ուժերուն անպայման անձ– որուն վսեմ վարպետները մեզի ծանօթ էին արդէն

թափ (յօալ , ս սլա յա կոյտին պետը, ստոբաագրէց նատբութիւնբ ։ իբրեւ նախաբար այն կառավարու­ ֆրանսերէն թարգմ ան ո ւթ ի ւնն ե բ ո վ եւ մ եկնու–

յանուն Գերմանիոյ : Վաւերագիրը ստորագրէ ց թեան որ նշանակուած է Նաւատորմի ծովակալին իժ իւններով : Այգ Քոէէճսեբը եղան մ անաւանգ ա–

ղօբ* Ռ^°լ1^լ1Ր Ա^ԷԷ^) Ղ°Ր * Այգընհ աուըրի սպայա­ կողմէ , պատերազմի վերաբերեալ խնդիրներ քննե­ ւլ սա ական ո ւթեան վառարաններ ուր մեր երիտա­

կոյտին պետը, յանուն դաշնակից սպարապետու­ լու համար , մեր պատմութեան ա յս եգերական սարդ սերունդները թրծուեցան արդի արեւմուտքի

թեան , *չօբ* է*վան Աուսլոպարով՝ յանուն հք * ՄԷ– պահ ուն խօսքս կ^ուղղեմ գերման ազգին ։ Հերո­ ժոգովրգավար գա դա փ ա րն ե ր ո վ : Ա յ դ միս ի սնար­

ութեան , ղօբ * Ֆբանսուա ԱբվԷ՚Լ յանուն Ֆրան– սական պայքարէ մը ւէեր^ որ տեւեց մօտ վեց տա­ ները խորունկ բարեկամ ութեամբ մ ո կապուեցան

սա յի ; Անձնատբութեան ստորագրութենէն վերջ , բի* Գերմանիա ընկճուեցաւ իբ թշնամիներու ջախ­ մեր ժոգովուրգին հետ ։.. Անոնցմէ շատեր , որոնք

ղօբ* էքՕտլ եւ միւս գերման բանագնացները հ/Ն– ջախիչ զօրութեան առջեւ ։ Պատերազմին շարու­ Արեւելք եկած է ին գործունէու թեան որոշ ժամ ա–

գունուեցան ղօբ * Այզընհ աո ւըբ ի կողմէ , որ ներ– նակութիւնը արիւնի անիմաստ մ սիս ում մը պիտի նակի մը համար, այլեւս չուզեցին իրենց երկի՛րը

կայ չէր եղած՜ արարողութեան : Գաշնակից բա– Բէէաբ եւ ապա ր գ իւն կազմալուծում ։ կառաւէաբու­ վերադառնալ ել մ եր մ էջ մնաց ին մ ինչեւ իրենց

նակնեբու սպարապետը հարցուց թէ ճիշդ ու ճիշդ թիւնը , որ 1լ բմբոնէ իր պատասխանատուութիւնը մահը։ ԺԹ * գարու ամբոդջ երկրորդ կիսուն եւ /* *

կ՝ըմբռնե՞ն Դաշնակիցներու կողմէ Գերմանիոյ ազգին ապագայի մասին, հարկադրուեցաւ , Գեր­ գարուն "կէղրր Արեւմ տահա յ ե րէտասաբդոլթէւն ը

պա ր տ ա գր ո ւա հ պա յմ անները : Գերմ ան սլա տ ո լի­ մանիոյ ֆիզիքական եւ նիւթական բոլոր ուժերուն երկու գլխաւոր կեդրոն ունեցաւ էր բարձրագոյն

րա կները պատասխանեցին -— «ԱյոԴ ։ Զ°Բ * Եօտլ փլուզման հետեւանքով , թ շնամո ւթեան ց դադա­

յա յտաբաբեց * Հ(.Անձնատրո ւթեան Վաւերագիրը րում ը խնդրել թշնամ իէն ։ Նաւատորմ ի ծովակալին

եւ էբ կառավարութեան ամէնէն ազնիւ գործը պի՛ մար որքան մեր նպատակբ գո րծել է բրել անդամ

Գերմանիան եւ գերման ժողովուրդը կը յանձնէ տի ըլլայ , պատերազմին պատճառած զարհուրելի աղգերու եւրոպական ընտան է քէն եւ շարժման մէջ

յաղթականնեբուն ձեռքով ։ Գերմ ան բո լոր բանակ­ զոհողութիւններէն վերջ, փրկել ^Լաբելի եղածէն գնել բոլոր բարոյական եւ նէւթակտն ուժերը,

ներ ուն անձն ատը ութ ի ւնը կը վերաբերի բոլոր ճա­ չափ շատ գերման կեանքեր պատերազմի այս վեր­ գա ր մ ան ե լո լ հ ամ ար պատերազմ էն պատճառած

կատ եր ուն գ մէջն բ/լա լով այն ուժերը որ կը կըռ– ջին փուլին մէջ։ Եթէ պատերազմը անմիջապէս եւ ահռելէ վէրքերը ։ Այո ատեն կրնանք յուսալ թէ

ուին քիուսեբուն դէմ ; միաժամանակ չգադրեցաւ արեւմ ուտքի եւ արե­ ատելութեան այն մթնոլորտը որ այժմ կը շրջա­

Գերմ ան պատուիրակները քիէնս կը գտնուէ ին ւելքի մ էջ , մ իակ պատճառը ա յս է * Ա յս հ ան ր ա - պատէ Գերմանէան ամբողջ երկրէ վբայ , կամաց

շաբաթ օրէն՛ի վեր։ էքթէ անձնատբութեան յայ­ կշիռ պահ ուն գերման ազգը եւ իր կառավարու­ կամաց տեղէ պէտ է տայ աղգերու մ էջել հաշւոու–՛

տարարութիւնը քիչ մը ուշացաւ , պատճառը այն է թ՛իւնը խո րապէս կը խոնարհին պատերազմի մեռ­ թ-էւն հաստատելու ոգէէն առանց որու ա շիւ ար Հ ըՀ

ոբ Գա շնա կիցն եբը կ՛ուղէին վստահ (Լէէաէ թէ ծ ո– եալներուն առջեւ : Անոնց զոհ ո զութ իւննե բ բ շատ չի կրնար ոտքի կանգնի լ։ $՝ո ւլ գերման միտքբ, որ

վակալ Տ էօնից կրնա՞ յ անձն ա տ բ ո ւթ ի ւն բ պարտա­ ծանր պար տաւո րութիւննե ր կը գնեն մ եր վրա յ ։ աշխարհին տուած է տեւական արժէքներ եւ նուա­

գրել գերմանական բոլոր զօրամասերուն։ Ա եր հ ամ ակբանքբ ամէն բանէ առաջ վ իբալո բնե­ ճումներ , խոկայ , իր լաւագո յն արտա յա յտ ու­

Պատմ ո ւթ ե ան ամ ենամ եհ՜ անձնատ րութիւնն է րս ւն , որբերուն եւ բո լոր անոնց որ տառապեցան թի ւն ն /. ր " վ , մ եր ազգի ապագա յին վրա յ ։ Մ եր ազ­

ա յս : (հիւթէ ր ի զինուորական մ ասնագէտը տասը պատերազմէն ։ Ոչ ^էկը պէտք է պատրանքներ գի հերոսական պայքարին պարգեւած հպարտու­

մ իլիոն կբ հ ա շո լէ գերմ ան գե ր ին ե ր ո ւն թիւը * Ու– սնուցանէ իր թշնամ իներուն կողմ է գերմ ան ժողո­ թեան միացնենք այն գիտակցութիւնս թէ կբ

բիշ ի/օսքով, Դաշնակիցները իրենց սեփական ու­ վուրդին սլաբտագբուած պա յմ աններու խստու­ պա ական ինք արեւմտեան քրիստոնեայ քաղաքա­

ժերէն աւելի գե ր ին եր ունին ձեռքի տակ ։ Ա յս թեան մասին։ Այժմ պարտինք դիմագրաւել մեր կրթութեան , պարկեշտօրէն նպաստելու համար

զինաթ՜ափ Գերմ անները գերի պիտի մնան երկար ճակատագիրը ա ր իա բա ր եւ անխռով ։ Ոչ ^հ^ԼԱ. խաղաղութեան ճիգին որ արժանի պիտի բլլա յ մեր

ատեն* բայց կը կարծուի թէ զտում պիտի կատար­ կրնայ տարակուսիլ թէ ապագան տաժանելի պիտի ժողովուրդի լաւագո յն աւանդութեանց ։ /^՚ ո զ

ուի , աշխատանքի յարմար տարրերը զատելու եւ բլլա յ ամ էն մէկուս համար եւ զո հո զո ւթիւններ Աստ ուահ էէքէ մ եզ մեր ճիգին մէջ եւ օր հնէ մեր

բանեցնելու համար : պիտի պ արտագրէ մեղի, ինչ պայմաններու մէջ ալ դժուարին գործըֆ ։

Անձնատ բո ւթեան նախնական ղ իրը ստոբա– գանուինք։ Պէտք է ոնգունինք այս բեռը եւ հաւա­ հքօսողն էր արտաքին նաիսաբարը , կոմս Նվէ՜

գբուեցաւ , բա յց բուն վաւերագրին ստո րագբու– տա բմ օրէն կատարենք մ եր ստանձնէ ՚ ^ Ւ պտրտաւո– րի՚ե 1եօն *Բրոսիկ ։ Տայտարարութենէն վերջ երեք

թիւնը դեռ չէ կատարուած % Այս մասին լռութիւն բութ իւններ բ ։ Բայց պէտք չէ յուսահատինք եւ վայրկեան լռութիւն տիրեց :

կը պահեն երկու կոզմերն ալ։ Նախնական վաւե - համր երկրպագութեան մր մէջ իյնանք։ Անգամ Աւելորդ է ըսել թէ ա յլեւս կառավարութիւն

բագի րբ կը բաղկանա յ 15 էջերէ, ուր նկատի առ­ մբ եւս պէտք է ճամբայ գտնենք գէպի մութ ապա– չկայ Գերմանիո յ մ էջ եւ ամ էն բան ծայ րէն պիտի

նուած է ամէն հաւանականութիւն ։ Վաւերագիբբ գան ։ Անցեալին փլուզում էն պահենք եւ փրկենք սկսի ։

հրահանգներ կը պարունակէ գերմ ան ցամ աքա յին մէկ բան , միութիւն ։ Պաաեբագմի տարիներուն *** Մասնագէտներու կարծիքով , առ նուաղն

ուժերու , մաբտանաւերու, սուզանաւերու , օդա - ազգա յին մ իութեան գաղափարներ բ իրենց ամ ե֊ 2 5 0 գերման սուզանաւեր կբ գտնուին Նորվեկիոյ

նաւերու եւն* անձնատբութեան գո բծոգութեանց նամ ե արտա յա յա ո ւթ ի ւնը գտան ընկերականու­ ափեբուէւ վրա յ եւ Ատ լան տե ան ի բացերը , ինչպէս

մասին։ Նախորդ պատերազմին Գերմաննեբբ Դաշ­ թեան ոգիին մէջ՝ ճակատին վրայ եւ փոխագարձա եւ քանի մբ մարտանաւեր , 40 թորփիլանաւեր

նակիցներուն յանձնեցին իրենց նաւատորմ ին մ եծ բաբ օգնելու պատրաստակամութեան մէջ։ Ուրեմն եւն*։ Միջոցներ ձեռք առնուած են, որպէսզի նա­

մասը, բայց յետոյ իրենց նաւազները խորտակեցին կրնանք յուսալ թէ նո րէն ա զա տ ո ւթ ի ւն պիտի ըս– ւազներ բ չխորտակեն ղանոնք ։ ..

շատ մը մարտանաւեր , Ա կռվտի ո յ հիւսիսային –ա– տանանք , առանց որու ոչ մէկ ազգ կրնա յ տանելի Զ ե խո ս լո վաքի ո յ գերմ ան հ րամ անատարբ , մա–

բեւելեան ափերուն վրայ : եւ արժանաւոր կեանք վարել։ Մեր ազգին մէջ ար­ ռէշալ Ծէօբնէբ , որ կը շարունակէ ր կռուիլ Փ բա­

Զինուորական մասնագէտներ 16 միլիոն կը դարութիւնը գերագոյն օրէնքը եւ վարիչ սկզբուն­ կս յ յի մ էջ , հ րամ ան ստացաւ անձնատուր Րէէսյ լո ւ

հա չուեն գերման բանակին թիւբ * այն օրէն երբ քս պիտի Րէէսյյ՚՛ Մենք պէտք է այս օրէնքը ընգու– Ամերիկացիներ ո՛ւն։ Նորվեկիոյ բանակն ալ անձ -

Գերմանիա գրաւած էր անսահման տարածու­ նինք իբրեւ Հիմը մեր բոլոր յաբաբերութեանց նատուր եղաւ ։. Տ՛ան ըմա րքա յ ի մէջ անձնատուր ե–

թիւներ , Պբէսթէն մինչեւ Մոզտոկ (կովկաս) , մէջ միւս ազդեր ուն հետ։ Գաշնագիրներու յար­ ղած գերման զինուորները, 120000 հոգի, Գերմա­

Հիւսիսա յին Հրուանդանէն (Նորվեկիա) մ ինչեւ գումը նոյնքան նուիրական պիտի ըլլայ մեզի հ ա– նիա պիտի վերադառնան Քալեէով ( 2 0 0 մ դոն) :

Լիքիա։ Այս 1 6 միլիոնէն մնացած էբ 1.765.000

Fonds A.R.A.M