Page 44 - ARM_19-1945_02

2 ՑԱքհԱԶ

ԵՐՈԻԱՆԳ ՏԷՐ-ԱՆԳՐԷԱՍԵԱՆ յաճախ կ՚ոգեւորուէր , անկողնին մէջ կր ցատկէր

կր նստէր , երբեմն մէկ թեւն յենակ բրած՝ կո 0

(Ի՛ ես վերջին մաս) պառկէր եւ անրնդՀատ՛ կ ոստոստէր մէկ նիւթէն 8ԱՆԿ 10

Տէր - Անգրէասեան երբեք խորհող (թ6ՈՏ6Ա1՛) միւսր, եւ յանկարծ յորդոր կարգաց * Շնորհակալութեամբ ստացած ենք հետեւեալ

մր էէ եղած, թէեւ. Հոգեբանութիւն դասաւանդած Չամուսնանաս , քու մեծութիւնդ , քու ու­ գումարներր

է Արմ աչի դպրեվանքին մէջ (Ֆոնսկրիվի Հետե­ ժ՜ըղ կուգա յ ամ ուր իութենէդ ;

ւողութեամբ) ։ իբրեւ լեզուագէտ եւ Հրապարա– ծ ՛ ֊ անցաւ &* դար, յիշեց մեր ոսկեդարեան ԲԱՑԱՌԻԿ ԲԱԺՆԵԳԻՆ ԿԱՄ ՆՈՒԷՐ

կագիր , էէր Հ ետաքրքրուեր Հ ո գե վե ր լուծական տիտաններս, որոնք ամուրի էին։ Ե*– ըսաւ որ եթէ /Ս աչա ա ո ւր ե ան Յաղոր. (Փարիզ) , Ոմն #.

աշխատանքներով՛. Բա յո եւ այնպէս զիս չի զար­ կրկին աշխարՀ գար, պիտի չամուսնանար։ 3 ե- Մարսէյլէն 5 0 0 0 " ՛ ^ " * ^ ՛ ֆրանք։ Պետրոսեան էտմոն

մացներ, Վերջալոյսին մէջ, իր սոկրատանալր։ տոյ յանկարծ՝ գէմացը տեսնելով իր ազնուական (Պանեէօ) 2 0 0 0 , Կիրակոսեան (Փի-֊մէ) 1250։

Տաս ր տարի առաջ , իր յոբելեանին առթիւ գրուած տիկինը , խանդաղատանքով * Պետրոսեան Միէթտր (Փիւմէ) , Աճէմեան

իմ յօդուածիս մէջ կ՚ըս՜էի արգէն թէ Հայ լեզուին Բայց շա՛տ կր սիրեմ Աղաւնին (կնոջ ա– Գառնիկ (Փարիզ) , Զտվոլչեան Մուշեղ (Վիրօֆ–

Հանդէպ իր պաշտամունքս վեր է ամէն կրօնքէ , նունն է՝) , այնքան շա՛տ կր սիրեմ որ քաջութիւնր լէ) , Զատէեան Օննիկ (Պանեէօ), Գաւի թնան Ար.
պիտի
ամէն ա ս տ ո լած ո ւթ են է ֊ չունենայի քեղի ՀետեւելուՀ ՝\յարդունի՝ ։ մենակ (Փիւմէ) \000ական ֆրանք։

Որքտն ալ չՀ աւա տամ , կ^ըսէ , Համ ր զո ւած Տարեկան բաժնեգին (750 ֆրանք).–

Ո*֊ քրքէ^ւէր Ւ Դ Ց< ե ա ։ Տէր Ազարեան (Տէօյլ), Աչրքեան (Մ ոնթրէօ յ) ,

եմ որ մեր եկեղեցին ԲոէոՐ եկեղեցիներէն աւելի Տ ե տ ո յ բերել տուաւ բո լո ր ձ եռագիրները , ՏուիՀաննէսեան ՝Ֆ ՝ հ (Աեվրան) , ՚Լուկասեան

գեղեցիկ էէ կը յանձն եմ խնամքիդ , ըսաւ։ (Մոնթրէօյ), Մինէլեան (Փարիզ) , ք\ւղոլրլեան

Էէ լ , այս առթիւ , ծաղրեց բոլոր անոնք որ մեր Երբեք առողջ չէր զղացած ինքզինք որքան (Փարիզ) , Մարտիրոսեան (Առնուվիլ) ՖչՀըճեան

եկեղեցին կ՚անուանեն «լուսաւորչական» կամ զա­ այդ օրր ։ իրիկունր ուշ ատեն Հ բաժ՜է շտ առի ։ Ու (Շավիլ) , Աս լան եան (Շավիլ), Պօ յաճ եան Ա. (ի–
մ ինչ կա յարան կ^երթա յինք րնկերներով , ականջս
ռաքելական» , մ եր եկեղեցին կր կոչուի մ իա յն սի) , Թորոսեան(Պանեէօ) , Թեւանեան (Պանեէօ),

«Հայ Եկեղեցի» : Էքաղբեց, դատապարտեց բոլոր մ եր աղոց շաղփաղփին՝ Վազո յին ու Կէնճեանին , Մարգարեան (Պանեէօ) , Պօղոսեան (Աէն (իերմէն) ,

այն Հա յերր , որոնք կաթոլիկ , բողոքական եւ այ­ քՕ ա չատրեան ին ու ՀթաՀ պաղին , անն մ ան ա յս երի– Թէքեան (՝ԲաԼան) , 8ովհ.աննէսեան Լ. (Պիսէթր),

լանուն եկեղեցիներու յարած են , • ով որ Հս/յ Է , տասարդերուն , միտքս ետեւ կ՚երթար, դէպի միւս ՏովՀաննէսեան $ովՀ . (Պիսէթր) , Մասարաճեան

կը Հաւատայ միայն Հայ Եկեղեցիին։ ո ւթ ս ո ւն ա մ ե ա յ եր իտասարգը , Երուանգ Տէր - (Փարիզ) յ Փամսլուքճեան (Լ1՝ ոնթրէօ յ) , կտաւ–

Բա յց մ եր սքանչելի եկեղեցին անգե ր ա զան ց ե– Անգրէասեանր , երիտասարդ՝ իր խ ան դա էի ա ո ու­ ճեան (Մարսէի), –Բէչիչեան (Արմանթէօյ) , Զա–

լի կր մնայ– ոչ միայն իր ազգային դրոշմով եւ թեամ ո եւ յո յզերով է գալետն (Փարիզ) , Այտապիրեան (Ա էն թ էթիէն) ,
յան­
Հայկաշունչ ոգիով, " 4 " յգեւորոլիլ Հինգշաբթի երեկոյ մրն Էր* 19 Ապրիէ* երբ ՊալեանՍ– (Անիէռ) , Հիսայեան 8– (Անիէռ) ,
Այս
կարծ, այլեւ մեծասքանչ շարականներով։ Տիարեան (Փարիզ) , Բալէնաէրեան ԼՓարիզ) ,

առթիւ , բերել տուաւ շարականներու իր թարգմա– ա յ ° Ի ԳաՑԻ Էրեն ՝ Տիկին Տամ լամ եան (՝Բլամար) ^ Պասմ՛աճեան Մ՚

նութիւններս՝ ցոյց տալու Համար ինծի, ծանօթ Ո՚-թ օր վերջ՛, Հինգշաբթի երեկոյ մր, դար­ (Փարիզ) Տ Պալճեան (՝Բաշան) , կարասլետեան Լ՛

են արդէն իր աշխարհ տրս/ր թ արգմանո ւթ ի ւնն ե ր ր ։ ձեալ, ԼիոնԷն ստացայ Հեռադիր մր* մեռաւ։ (Մարսէյլ) , Պաքշրճեան Լ. (Մարսէյլ) , էթմէք–
։
Վերջին տարիներուն՝ թարգմաներ է նաեւ գերմա­ Երուանգ Տէր ՜ Անգրէասեան ՆԱՐԳՈՒՆԻ ճեան Ց;կ՝ (Մարսէ յլ) յ Տոքթ՛ ա Հ սլա ղլե ան (Մ՝ար–

ներէնի ։ ԼԻր կեանքն ու գործր յաջորդովն ս է յ լ ) , Ասիրխանեան ԼՄարսէյլ), Տէր Մինասեան
Մեր ա յս խօսակցո ւթ իւննե րուն
ընթացքին Տ• (յյ՚արսէյլ), Գանիէլ (Մարսէյլ) , Փիրանեան ԼՄար–

սէյլ) , Թօքաթլեան իս . (Մարսէյլ) : (Տար.)

Ի*ևչպհս գա^իԱ ՄուսոփԱիԱ վկա յ լսուեցան ծ ե ր ա կո յտին նախագաՀ ը , ժանէնի

օ եւ Հանրապետութեան նախկին նախագաՀ ը , Լըպ– ՄԱՐԶԱԿԱՆ ԿԵԱՆ-Բ

րէօն ։

Միլանի բոլշեւիկ օըկանը , Ո ւ ն ի ր - ա տեսակ­ ԱՏԼԱՆՏԵԱՆԻ ափերուն վրայ, Օլէրօն կղզին ՀԱԼԱՆՍ, 27 Ապրիլ— Կիրակի 22 Ապրիլ,
ալ , որ Գերմ աններ ո ւ ձեռքն
ցութիւն մը ունեցած է այն արձակազէն ռազմիկին վերքնապէս ; էր , մ աքրուե ցաւ Վա լան ս ի Հայ Մարզականը մեկնեցալ Վիէնի Հայ

Հետ որ իր պետերէն Հրաման ստացած էր գնդա– Մ ար զականին Հետ բարեկամ ական գնդակախաղի

կաՀարելու Ս ո ւս ս լին ին ։ ԱՀա զինուորին պատ­ ԳԵՐԻ ԲՌՆՈՒԵՑԱՒ մառէլալ քհունալթէա, մրցումր կատարելու Համար։ Վա լան ս ի Հայ

մութիւնը • Միւնիխի մօաերը, ամերիկեան զօրքին կողմէ ։ Մարզականր նեղելով Վիէնի բերգապաՀր, կիսա–

\,ախկին Առաջնորդը եւ իբ սիրուՀին, Փէ֊ Ուրիշ զօր ավարն եր եւ Հո ւն գար ի ո յ խնամ ակալը , խագին Վալանսր շահեցաւ 2 0 • Ե րկր ո Ր ՛Լ կիստ­

թաչչի կը գտնուէին աւերակ ագարակի ն*ը մէջ, ո– Հորթի եւս դերի են ։ իս աւլ ին Վալան սի մ ա բզիկներ դ շատ յաջող կերպով

բոնց վրայ կը Հսկէին երկու արձակազէններ : շահեցան 3 կէա եւս , եւ մրցումը վերջացաւ Վա–

(յերս մտայ եւ տեսայ Մ ո ւս ո լին ին տժ՜գոյն ինչպէս լանսի յաղթանակով 5 0 ։ Այցելուները Հիւրա–

լաթի կտոր մը, հէքերը դուրս թափած : Վերջա­ Ց Ա Յ Տ Ե Ր ԳԱՒԱՌԷ՛Ն սիրուեցան Վիէնի Հայ մարզիկներուն կողմէ։

ցած մարդու մը տ պա ւո ր ո ւթ ի ւն ը կը գործէր ։ Պ • Խաչերեան

«Ի^նչ ընելու եկած էք» , Հաըցուց .—- ՝&եզ ազատե­ ԱՎԻՆԵՕՆ Կ՚ուզէի կարգ մր տեղեկութիւն– Ապրիէ \ ին գնդակախաղի մեծ մրցում մը

լու ; իբա^լ ։ Ո՚֊րեմն աճապարեցէք , մէկ վայր– ներ տալ մեր գաղութի մասին։ Այստեղ ալ կազ­ էո ե զ ի ունեցաւ Վալանսի եւ. Լիոնի մարզական Մ ի՜

կեան իսկ Հենք կրնար կորսնցնել : Աինուա*ծ էք : մուած է Հ • Աղդ ՚ ճակատի մ ասն աճ իւղ մ ր մօտ ութեանց միջեւ ։ ՚\յերկայ Էին Հազարէն աւելի Հայ­

™= Ոէ * պատասխանեց Ա ուսոլինի եւ դէպի դուրս 30 35 անգամնե րով , եւ միեւնո յն ատեն Հ * Կ ա րենակիցներ , Ազգ * Միութեան եւ Ազզ * ճակատի

ուղղուեցաւ ։ Ա եմին վրա յ Հասած ատեն կանգ ա– մ իր քՍաչ, որուն անգամներուն թիլը 4 0 / ՛ կը Հաս­ ներկայացուցիչներ ր ։ ՛Լ,ախ տեղի ունեցաւ մրցում

ռաւ եւ մատով իր սիրուՀին ցուցուց ինծի ։ Այս նի ։ Ունեցանք Հրապարակային բանախօսութիւն , մ ը Վալանսի եւ Ռոմ անի խում բերուն մ իջեւ եւ

Վերջինը ե ր ե ւո ւթ ա պէ ս չէ ր Հասկնար թէ Իսլ\ մարտ 2յ^ին , քաղաքապետարանի մեծ ս րա հ ին մէջ% վերջացաւ մ եր իններուն յաղթանակով յ 3 ետ ո յ

կլ անցնի կը դառնա յ եւ աճապարանքով կը Հ աւա­ Մարսիլիայէն ղրկած էին երկու բանախօսներ , մէ­ սկսաւ մեծ մրցում ր , եւ բաւական ելեւէջներէ վերջ

քէ ր իր անձնական գոյքերը ։ «Շ՛ո՛՚ւտ ըրէ » րսաւ կը Հայերէն եւ ն՛իւսը ֆրանսերէն խօսելու Համար ։ խաղր վերջացաւ Վալանսի յաղթանակով , 8 0:

Ա ուսոլինի անՀամբեր ։ Հայերէն խօսեցաւ Պ* Թագւոր ի)աչիկեան , ի ււ կ Մ ին չ Լի ոնց իներր ունէ ին քանի մ ր տարիքոտ խա­

ֆրանսերէն՝ Պ * Աւետիս Եղիաեան ։ Առաջինր ղացողներ , Վալանս ի խում րին ամ էնէն մ եծը 2 4

Ասոր վրայ սիրուՀին Մուսոլինիի թեւր մտաւ սլա բզեց օրուան կացութիւնը , յո րգո լ՛եց մէկ ղրօ՛* տարեկան է եւ կրտսեր ր 18 տարեկան։
Թ • Եղիկեան
եւ փոքր արահետէ մը ճամբայ ելանք դէպի իսճու– շի տակ Հ ա լա քո լի լ եւ կապուի լ Հ ա յ բեն իքին Հետ ,

ղին ուր ինքնաշարժ– մը կը սպասէր մեզի։ (հուսա­ ինչ գոյնի եւ ինչ Հոսանքի ալ պատկանի։ Երկրոր–

լով թէ կրնան՛ ճշդել իր աղուն պաՀուած տեղը , գրն ալ նո յն մտքով խօսեցաւ ։ Հրաւիրուած էին ԳԱՂԹ– ԿԵԴՐ– ՕՖԻՍԸ

ըսի թէ Վիթթօրիօն աղա աո լած է ։ Բայց Ա ուսո­ քաղաքապետ ը , ընկերվարականներ , ինչպէս եւ Անցեալ շաբթոլ կարգ մը ահ ղե կութ իւննե ր

լինի գոհացաւ շն ո րՀ ա կա լո ւթ իւն յայտնելով եւ Համ ա յն ա վա ր պատուիրակներ որոնք մ աղթեցին Հաղորդած էինք Օֆիսի վերա կազմ ո ւթեան մասին։

ուրիշ բան չըսաւ ։ Տեսայ Հարցուց թէ ինչ եզած որ ամէն ազդ ազատօրէն ապրի իր Հայրենի Հողին Պ * Բ ո ւն ե ա թ եան ի վարած պաշտօնատան ա–

են իր նախարարներէն Փ ա վո լինի եւ Մ էծծէմ մ ա ։ վրայ ։ Եղան արաասանոլթիւններ , երգեր եւ Հան­ նունն է Հայ Գաղթ* կեդրոնական Գրասենե ակ (Օք–

Շարունակեցինք մեր ճամբան մինչեւ այնտեզ ուր դէս Ր վերջացաւ Ա՛արսէյեէզով» ; քւշ6 06ոէ1շւ1 ^6Տ քՀշքսշւշտ Ճ.ոո6ա6ոտ) ; Իրեն ենթակայ

պատը խոռոչ ն՛ը կը կազմէր։ Այգ պաՀուն կարծե­ են Ֆ
րանսա յի ուրիշ քաղաքներուն
ցի թէ աղմուկ մը կր լսեմ եւ ըսի որ Հշարմի ։ Մ ու­ ԳաղթաշխարՀէն խզուած էինք առանց Հհ($ա– մ էջ Հաստատ­

սոլինի Հնազանգեցաւ , պահուելով խոռոչին մէջ • ռաջ»ի , Փարիզէն իսկ ոչ մէկ լուր, բացի ճամ­ ուած կամ Հաստատուելիք Գաղթ * Գրասենեակնե–
Մաբսիլիոյ
ինքզինքր կորսնցուցած կ՚երեւար : Փոքր պատին բորդներէ որոնք շատ ալ գոՀացում չէին տար ։ բր։ Աո– այժմ բացի Փարիզէն միայն

վրայ ծռեցաւ , սիրուՀին կողին։ ՊաՀ մր լռութիւն Ցաւով լսեցինք Ա. ^ ատիս հան ի մ աՀ ը։ մ էջ կա յ Գաղթ . Գրասենեակ մ ր, որուն ՎաՐ է է

աիրեց ։ Այն ատեն կարդացի մաՀավճիռը։ Մ ուսո­ Սերոր

լինի կարծես շան թ ահ ա ր ո ւե ց ա ւ ։ Այն ատեն սի­ նշանակուած է Պ* Թ՛ կտիկեան ։ Պ* Բուն հա իժ հան

րուՀին իր կուրծքին, վրայ սեղմեց զայն եւ աղա­ մտադիր է մօտերս քննական ա յց ելութիւն մ ը կա­

ղակեց «Ո՛չ » ո՛չ պէտք չէ որ մեռնիս»։ Հրամա­ ԱԶԱՏՈԻԱԾ ՀԱ8 ԳԵՐԻՆԵՐ տարել ,(2>րանսա յի Հա յա շատ քաղաքնե րը , Հաս­
կնալու Հ ամ ար թէ ուրիշ ուր ան Հ ր աժ՜ ե շտ է օժ՛ան­
յեցի որ Հեռանայ , եւ, երեք քայլ Հեռուէն , Հինգ ( Ս թ ա լ ա կ 1 1 ձ ԳոմաԼաա 482.2)

անգամ կրակեցի Մ ուսոլինիի գէմ , որ ինկաւ ծուն­ դակ Գրասենեակներ բանալ : ՛Լք կա տ ի առնուած է

կերուն վրայ , դլուխը թեթեւօրէն ծոած կուրծքին : ԻՍԻ Լէ ՄՈԻԼԻՆՕ Սիրելի «Յառաջ», մի Լիոնր իբրեւ կեդրոն միջին Ֆրանսայի ։ Այնտեղի
Համ ար նշանակուելիք
Յետոյ կարգո եկաւ Փէթաչչիի ։ Արգարութիւնր քանի շաբաթ է սկսած են վերադառնալ Հայ գերի­ վարիչս դրամ ական վար­

ներ։ Արգէն իսկ մեր շրջանը եկան վեց գերիներ ձատրութիւն պիտի չստանա յ ՚՛

գո րհ՜ագր սձ֊ էր. զանազան Հսթալակ»ներէ ; կ՚երթամ տեսութեան ։ ՖՐԱՆՍԱՀԱ8 Կ– ԻԲԱՋԻ ՊԱՐԱՀԱՆԳԷՍԸ՝ 13

Աւ րտխութիւնը ան սահ մ՝ ան է , կարծես Հարսնիքի Մայիս, կիրակի կէսօրէ վերՀ մամր Յէն 11 ,

•ԲԱՆԻ ՄԸ ՏՈՂՈՎ տուն է ։ Ես ալ կը փութամ բոլորի մասին տեղե­ (յՕԱյօո/ւ սրահներուն մ է ^ ։ Ս՛ուտք 100 ֆրանք։

կութիւն առնել։ ԱՀա Պ* Միրիճան Տէրտէբեանր ,

ՍԱՆ ՖՐԱՆՋԻՍԿՈ8Ի ԽՈՐՀՐԳԱԺՈղՈՎԸ պի– որ միակն է եղեր Հայ եւ լուր չունի ուրիշ Հայրե­ ՖՐԱՆՍԱՀԱ8 ԿԱՊՈ8Տ ԽԱԶԻ րնգհ . մոգովը
ընկերուհի
ա ի շարունակուի , Եվրոպա յի պատերազմ ին դա­ նակիցներէ։ ԱՀա ընկեր Յակոբ Պասմաճեանբ , ու– ուրբաթ, Մայիս 5ին մամը ՅՅՕին ,

դարումէն վերջն ալ : Մ եծ պետութեանց արտա­ րաիւ է ել տեղեկութիւն կուտայ իրենց Ա թալակի

քին նախարարները փոխանորղներ նշանակած են, տզոց մասին ել կր խնդրէ որ «Յառաջ»ի միջոցաւ Գօնշէկիլլեանի րնա կարանը։

խորՀրդակցո ւթ իւննե ր ր շարունակելու Համար; Եա աւետեմ թ - է ի ր 3 0 Հ ա յ ը ն կ ե ր ն ե ր ն ալ ս պ ա ւ ա * ծ ե ն ,

բեք Աեծերր տակաւին Համաձայնած չեն լեհական բայց կարգի կը սպասեն , (էրանսա գալու Համար։ Բ • ՍԵՐՃԱՆԵԱՆ կը

Հարցի մասին հ Ա ,՝> աւաս՚իկ անոնց մէկ՝ մասին ցանկը* քՒլ, ստանձնէ արեւելեան երա–

ՆԱԽԿԻՆ ՎԱՐՉԱՊԵՏ ԼԱՎԱԼ Ասլանիա իշալ րիկեան Եգուարդ , Տէքաէվէրեան (իան , ՝Բնեաղ– ժ– շտ ո ւթ եան դասեր տալ փափաքողնե բուն : ք) 1֊1Ո յ
ք է մ է ն չ է ե ւ ջ ո ւ թ ա կ ։ Գիմեչ 17 Ոստ 1՚Խո\ետ,
գերման օդանաւով մը , իր նախարարներէն Մար– եան Արմէն , Գրիգոբեան Եղիաղաբ , Պետիկեան Ը ո § հ ւ շ ո 1շտ 8 ա ո տ :

սէլ Տէայի , Ապէլ Պօնառի եւ ուրիշներու Հետ։ ՅովՀաննէս , Տէր Ա աՀա կեան Լ) արգիս , Կիրակոս– ԲԱԺՆԵԳԻՆ Տարեկան 750, վ ե ց ա մ ս ե ա յ

Ա պան ի ա կան կառավարութիւնը արգե լա փակեց եան Մ իՀրան ,• Մ արգարեան Մ որիս , Տէր Ս՚ուքիաս– 400, ե ռ ա մ ս ե ա յ 200 ֆ ր ա ն ք :

բոլորն ալ, որոՎՀետեւ մերժած էին Հեռանալ։՝ եան Փոլ , Տէր Կարապետեան Պօղոս , Անթիքա֊

ՓԷԹկՆԻ կինր ( 6 8 տարեկան) եւ Հետեւորդ­ ճեան Արսէն , Արսէնեան Արմենակ, Մարսէ յլէն՝

ներն ալ ձե ր բա կա լո ւե ց ան , իբրեւ գո րծա կից ։ Ժիրայբ (մականուեր չի յիշեր) եւ տակաւին շատ Լ 6 Շ 6 ™ ո է : ». ձ Օ Օ Ի ա ™
1 ո Փ ո ա « Ո 6 0 6 1 1 – ձ ն Օ Ո ձ « , 1 7 , »Ա6 Օտոստտս» - 1 3 ՛
Հարցաքննութիւններր կը շարունակուին ։ իբրեւ մը ուրիշներ որոնց անունները չի յիշեր։ ԼրատՈԼ

Fonds A.R.A.M