Page 40 - ARM_19-1945_02

2 ՑԱ/հԱՋ

ՀամազգափԱ սգառաԱդհսը տան ի բնակչո ւթեան եւ. անտեսութեան մաս էն ԱպրիփաԱ ԵղեոԱը
Փարիզի Վկ
բաղդատական ցուցակ մը կարգաց , առնելով անց»

եալ տարի ՀձՀայ Գաղթականներու է/աՀերհւ Պաշտ­

պան կոմիտէդին Հրատարակած գաղտնի վիճակա՝* Ապրիլեան Եղեռնը մեր դարաւոր պատմու­

գրութենէն , որմէ կը տեսնուի թէ որքան զարգա­ թեան մ՛էջ, մեծագոյն աղէտն է , որուն ենթար­

Ապրիլեան Ագա Հան գէս ի աօն ա կա տ ա բ ո ւթ ի ւն ը ցած է Հայաստանի տնտեսութիւնը եւ ո՛րքան խիտ կուեցաւ Հայ ժողովուրդը։ Անոր Հետեւանքները

աեղէ ունեցաւ Կիրակի ^էսօրէ Մէզոն տ ը է անոր բնակչութիւնը , մինչ Թուբքիոյ նախկին խոբապէս ցնցեցին վերապրող Հայութէւնը, ու

լա էթիմ ի ի սբաՀ էն մ էջ , նա էյ ա ձեռն ո ւթեամ բ Հա յ Հայաբնակ գաւառները գրեթէ ամայի են եւ տնտե­ տակաւին շատ ժամանակ պէտք է անցն է , որպէսզէ

Աղգ* ,լՀակաաէ կեգբ * վարչութեան ւ ԱբաՀը լեցուն սապէս աղքատ։ Անդրադառնալով թուբքիոյ բըռա սպիանան անոր վէրքերէ\ ՚

էբ , կա բ գա սլա Հո ւթեան կբ Հսկէէն Հ* Մ* Ը* Մ՛ի նած գէրքէն ներկայ պատերազմէ ընթացքէն , ը– Հայ ժողովուրդը իր ազատութիւնն ու անկա­

եբկսեռ սկաուանեբբ : Բեմէն ճակատը մ եհատառ սաւ թէ ան բացէ է բաց Հակախո րՀ րգա յին քաղա­ խութիւնը ու Հայրենիքը վերականղնելու Համար

գրուահ՝ էր (^Յարգանք մեր նաՀ ատա կնե ր ունդ նշա­ քականութեան Հետեւեցաւ ել Գերմանէոյ կողքէն Հրապարակ իջաւ, ու իր ճամ բուն վրայ Հան դիպե­

նաբան ր ; մնաց մ էն չեւ ա յն օրը երբ յա յտնէ եղաւ ա յլեւս ցաւ Ապրիլեան Եղեռնին ։ Ազգի մը ամբողջական

Հանգէսբ սկսաւ մա ամբ 3 *30ին Հքոփէնէ մա– անոր վերջնական պարտութէւնը եւ փետը * 23էն բնաջնջման ոճրածին ծրագիրն էր , որ կը դորա

Հեբդով, ղոբ դաշնակէ վբայ նուագեց Օր* Վ* պատերազմ յայտարարեց Գեբմանէոյ դէմ՝ որա ծաղբուէր, իսկ Հալածանքն ու աւարը ծրագրին

ճէնճեան եւ որ յ ո ան կա յս ունկնդրուեցաւ : Նա խա­ պէսզէ Ա ան հ% րանչէսկօ երթա յ եւ մ աքրուէ էր բնական Հետեւանքը կը դառնային ։

գաՀ Պ* Հ* Մ արմ արեան էր բացման խօսքէն մէջ մեղքերէն % Բայց այս անգամ պէտ է չ\յաջոզէ խա­ Ապրիլեան Եղեռնը ծնունդն է Համ աշխաբՀա–

բսաւ թէ 1915/՛ ղոՀեբու Ա գա աօն էն կը մ էացնենք բել դիւանագիտութիւնը ։ ՎաքԼԷՀ Հ աշտ ո ւթեան ժո– յին առաջին պատերազմին (191 4 191 8 ) ու անոր

նաեւ ներկայ սլաաերաղմէն ընթտցքէն զոՀուած զովէն մէջ, երբ կովկասեան սաՀմաններու խնդի– յղացողն ու գործադրողը եղաւ իթթիՀատը ։ Գաղ–

Հայ զէնուորներոլ յէշաաակբ ։ րը Հրապարակ գրուի , մեծ պետո լթիլննեբէն եւ ո՛ չ թաշխաբՀ ի նոր սերունդները շատ աւելի պէտք

Առածէն խօսողն էր Պ* Լ՝ Ջոբմէսեան, որ շեշ–> մ է կը պիտի Համ արձակի արգելք դառնալ թրքա– ունին ծանօթանալու Հայաջինջ Աաբսափնեբուն ,

ւո Լ ց թէ թուրքերուն կատարածը սլարղ ոճ էր մըն Հա յ նաՀտնգներու միացմ ան ներկա յ ք$ * Հա յաս– ի բրեւ գլխաւս բ ա զգա կը ամբողջ ժողովուրդը աղա

էր , ղոր չեն կրնար արդարացնել ո եւ է ձեւով : տանի ։ Եզրակացնելով, ըսաւ թէ Հայկ» Գատ ի գա յէն ազատագրութեան շո 1 է ՚ ջ Համ ախմ բե լու Հա­

Հայերու անջատողական ձգտումներ ու մաս էն է– Հետապնդում ը կը պատկանի միայն /// * Հա յա սա մար։ թէեւ թուրք էշխանութէւնը չկրցաւ իրակա­

րենց յեր է ւր ան քներ բ քեն ա գա տ ո ւթ ե ան չեն դէմ ա– տանի կառավարութեան , որուն շուրջ պէտք է բո­ նացն ել ամբողջական բնաջնջում բ , բայց մենք ու­

նար X իրենց մտքով Հայ ժողովրդէ գոյութէւնբ էբ լս ր ո լին ա՚մէնքր ։ նեցանք մէկ մէլէոն ղոՀ ոբոնց Հ ետ անՀետացաւ

մէջ կբ սլարունակէր ազատագրութեան գաղափաա Յետո յ ուղերձներ կարդացուեցան Հա յ կա­ ամբողջ ոնտրանէ սերունդ մը։

րբ , որով էթթէՀ ատ ական կա ռա վար ո ւթ է ւն ր վոճ– նանց Ա՝ իութեան, Հայրենասէր Երէաասարգա Ապբէլեան սեբունդբ , Հարազատ ժառանդոբգր

II ե ց Բնաջնջել Հա յութէւնբ, ոբսլէսղէ անէկա ազատ ներու , Փ ար էզաՀ ա յ ԸնգՀ * Երէա • Ա՝ էութեան , թբքաՀայ արէւնաղանգ դատէն, Հարիւր Հազարնե­

Հայրենէքէ աէր չդառնայ։ Ոճէր սլէտէ ըլլայ չվե– Գպբոցասէ ր Տ է կնանց Ա՛ էութեան եւ Աղատ Ար­ րով գաղթաշխաբՀի մէջ , իրեն Համար սրբազան

բաՀաստատել Հա յերու է րաւունքնե ր ը : Ու յ ո յս ուեստագէտներու Ա՛ էութեան կոզմէ։ պա բտականո ւթ էլն կը սեպէ , ամէն տարի վռրյի՜

յայտնեց որ խորՀրդ* կառավարութիւնը կարեւոր կարճ դադարէ մը վերջ, սկսաւ գեղարուես– շել Ապրիլեան Ա զեռն ը , իր յարգանքի ու երախա

գեր սլէտէ ունենա յ Հայկ* Գատ էն պաշտպանուս՛ տ ա կան բաժ էն ը Ա է փան—կ ո մ է տաս երգչախում– տագիտութեան խօսքն ըսել մեր նաՀ ատ ա կն եր ուն ու

թեան մէջ ։ բով , զեկավա բո ւթեամբ Պ * Գ * Ալէ մ շաՀ է ։ Հետ– 4 եր ո սներ ուն ո լ յիշոցն ել ու յա յտ արարել աշխար–

Երկրորդ խօսողն էր Պ ՚ Գ՛ Ֆէնէրճեան որ ո– զՀետէ երդուեցան %0վ զարմանալիդ , <Հ,էս գէշեր Հին , թէ մենք ունինք արդար դատ մը որ չէ լուծ­

գե կոչեց 191 յէ Վասպո լրականէ կռիւները եւ 150 լուսնակ գէշերֆ եւ ^Գարուն ադ : Պ • Գ՛ Տէրվէշ– ուած տակաւին , թէ մենք ալ ունինք իրաւունք ,

Հազար Վանեց էնեբու գաղթը– ՛գէպի Հայաստան , եան արտասանեց Աիամանթոյի Հ,Գաղափարինդը , մ ա բ գա վա յել ապրելու ա յս աշխաբՀ ի երեսին , ու

ԳարաՀիսարի , Եգեսիոյ եւ Աուէտիոյ Հերոսա** Օր * Հ * թո բո սեան երգեց «(/* անի՛ ր , մ ան ի՛ ր իմ ճաա ւոնենալու մեր սեփական Հայրոնիքը , թրքաՀայ

մ ա րտնե ր Ի , յէշեց մտաւս բտկաններ ու ջարգբ , ա– խարակդ եւ «.Երբոր բաց ո լինդ ։ Տիկին Ար շ • Աար– յաստանբ որ ամայի է Հիմայ ու անձկութեամբ կը

ն ա պա ան ե ր ո ւ մ էջ Հ րակէղ մ եռած , տարագրու­ գիսեան արտասանեց Ա իամանթո յի «//* օր մբ երա– սպասէ իր սիրասուն զաւակներուն ••• :

թեան ճամբաներուն վրա յ ոզ^ակէզուած Հաբէլր ԳԲ^>1 Օր * Իրիս Պի՚֊լպիւ֊լեան երգեց կոմիտաս ԱշխարՀի երեսին ո եւ է ուժ չի կրնար կաշկան­

Հազարաւոր մեր Հայրենակէցները ։ ճ է շդ է թէ » վրգ ՛ի «Տէր ողորմյ*ադն եւ Հձկռունկդը , Պ • Տրդատ դել մ եղ , յիշեցնելու եւ պա Հ ան ջե լո լ մ եր արդար

ըսաւ, կրեցինք մ եհ՛ պարտութիւն մը, բայց թշնա­ \թ շան եան ա ր տ ա ս ան ե ց Վարուժանի «ՋարգըԴ ։ իրաւունքները» երբ մ՛օտ կը թուի այս վերջին աշ­

մին չՀասաւ իր նպատակին % (\ւ պանհ՜ացուց ներկայ Հանդէսը վերջացաւ կենդանի պատկերով մը ։ խաբՀ ասա սան պատերազմի վախճանը , ու նոր էն

Հայաստանի վե բա շինութ իւն ը : մ էջտեղ նետ ուահ՜ են , Աղա տ ո ւթ ե ան , Հաւասաա

Վերջին խօս ողն էր Պ * ՛Ծ * Տ ա տ ո ւր եան , որ բ– ՇՐՋՈՒՆ ԹՂ.ԹԱԿԻ8

սաւ թէ Հայքւ. միայն ջարդուած չէ , այլ կռուիլ ԽՄԲ— ՜Նու՛ս օոՐ առտուն ՝Հ,ոթբ Տամ ի Ա* ա յբ բութեան , եղբայբութեան ու փոքր ժողովուրդնե­

գիտցած է եւ գտած իր մեծութեան ճամբան է եկեղեցին տեղի ունեցաւ Հ ա յ կա կան Հ ան գի ս ա ւո բ րու ազատագրութեան նշանախօսքեբը : կրնանք

Ա*եր թշնամին կարծեց բնաա^յջե լ մեզ , բայց մենք պատարագ Ե կմ ալեան քառաձա յնով , Ա իվտան—Կ ո– այս անգամ ալ յուսախաբութեան մատնուիլ, բայց

ա յսօր աւելի լաւ վիճակի մ Էջ ենք , քան Է ինք ե– մ ի տաս եւ Ա* էքա չի ե րգչա խո ւմբե ր ո ւն կոզմէ ( 9 0 ՀձՀայմաթլօսդ եւ Հայրենաբաղձ զանգուածները

բէկ։ Երէկ պետութիւնէ չունէինք, այսօր պետա­ Հոգի)I յ Այս առթիւ ֆրանսերէն եւ Հայերէն քարոզ երբեք պիտի չլռեն , իբրեւ կենդան ի բողոք մարդ­

կան Ժողովուրդ ենք, ո ւն ինք մշակոյթի կեդրոն ։ մը խօսեցաւ Փարիզի Հայոց նոր ժոզովբգապետ կութեան առջեւ ;

Բանախօսը յետո յ թուրքիո յ եւ ներկա յ Հա յաս– Հ* Աոմճեան։ Ա ան բամ ասնութիւննե ր ը յաջորդով։ ԼՈՐԻՍ ԲԱԲԱՆԵԱՆ

խարարներ , կուսակցութեան Հ ին եւ նոր վարիչ­ երեքշաբթի , այսօր) ։ Աոսկուայի մէջ բաւական Կիրակի օր ամբոզԼ երկրին մ՛էջ տեղի ունեցան

ներ , խմ բա գի բներ , մ առէ շալ կրաց ի ան ի եւն . : չեն եզատեր Հիմ լէ րէ առա Լար կը , նկատի առն ե֊ քաղաքապետական ընտրուէէիւննեբը ։ Կը մասնակ֊

Վճիռնեբբ արագօրէն դո րծա գրելու Հ րամ ան ը ան– լ՚՚վ անոր Հանգամանքը։ Ամէն պարագայի մէջ, ցէրն ՀԼյ միլէոԱ քուէարկուներ , մեծ մասը կի**

թելով տուած էբ թոլիաթի , •֊։ աս ա I յվար շատ կարեւոր լուրերու կը սպասոլի ժամէ ժամ։ ներ •—• ընտրելու Հաս ար ՕՕՍՍՍՕ ներկա յացուց ի չ*
վարիչ
մը որ դեր-նախագաՀն է Հիւսիսային իտա– Ս՝սԳԼէ՚ոյ\* * ՆաՀանգներու եւ ի)*՛Ա՛իութեան ար­ ներ ՅծՕսԱ համայնքներու մէջ*. Կիները առաէԼւն

լիո յ առժամ եա յ կոմ իտէ ին ։ Պատուէր բ ա յն էր թէ տաքին նախարարները, որոնք Ա ան Հիրանչիսկօ կը անգամ էբ որ կը մասնակցէին ։ Ա իա յն Փարիզի մէջ

ֆաշական վարէչնեբ ո պէտք է դնգա կաՀ ա ր ո ւէն գտնոլէն , խո րՀ բգակցութ էլննե ր կատարեց էն : կին քուէարկուներուն թիւն էբ 8 6 0 / 4 1 յ Համագու–

առանց երկար բարակ դատավարութեան , կը բալէ Լուրէ մը Համաձայն, մառէշալ Պըաուխէչ եւս Հա­ նար 1,577,140// վրայ։

որ վճռապէս Հաստատուէ էլրաքտն չէւր էն էն քնու– մաձայն է ան մ է ջա կան անձն ատ ր ո ւթեան , մ անտ– Վերջնական արդիւնքը նոր պիաի ստուգուի հ

թիսնը։ ❁ ւանգ որ այլ եւս կառավար ո ւթ է ւն չէ մնացած Պ * աը թ՚՜բոքէբ , Դ*արրզի քաղաքապետական առա

քիատէօ - Մ է էան կբ ծանուցանէ թէ զօր * $՝էէէէ Գերմանէս յ մէջ ; Ժամ եա յ խորհուրդին նախագահը , յա յտաբաբեց

անձնասպան եղաւ,, թէ բազմաթիւ ֆաշական վա­ ՓԼՈՒԶՈՒՄ ԲՈԼՈՐ ՃԱԿԱՏՆԵՐՈՒՆ ՎՐԱՅ թէ աո աշրն քուէՀամաբէ մը դատելով, Փարիզի

րիչներ գնդակաՀարուահ՝ եւ 8 0 0 0 Հոգի ձերբակալ" Ս ինչ դիւանա գի տա կան բանակց ութիւննե ր ը եւ արուարձաններու մէջ Հ ամ՛ա յնավա բներ ը շա–

ո ւա ծ են զանազան վա յրերու մ էջ : կը շա ր ո ւն ա կո լին ան սլա յմ ան անձն ատ բո ւթե ան Հած են ՅԵ առ Հարիւր , ըն կերվեր ականները |8 *

Պոնոմի , իտալիո յ ընկերվարական վա ր չա պե– լո ւր ե բ ո ւն առթիւ , գերման բան ա կն ե ր ո ւն քա յքա– ռամկավար-ժողովրդականները \ / , արմատական­

տ ը , խօկե լով Ա՛ ուս ո լինի ի դնգա կա Հ ա ր ո ւթե ան վքԼա յումն ալ զուգընթաց կ՚երթայ : Բացի Պերլին էն ուր ներ եւ զանազան Հոսանքներ՝ 2 9 առ Հարիւր ։ Ըն­

բայ, ըլ գժ բա խI տ վախճանը արկածւ Գերմ աններ ա կը շարունակեն մաքառիլ , միւս ճա­ կերվարականները կը տ ի բ ա պետ են Ա աբսէյլի ,

խնդիրի մը որ խազաց իր կեանքին եւ իր ժողո­ կատներուն վրայ դիմադրութիւնը ԳետզՀետէ կը թ՛ուլուղի , ՛վ ոռտո յ ի ելն» մէջ։ Նախարարները մեծ

վուրդի ճակատագրին Հետդ : փլի ՝• Գերմ ան բանակները անձնատուր եղան Լոմ– մասով բն ա ր ո ւած են ;

* Լուրի մը Համաձայն , պարտիս յ, Փիէմոնթէի եւ Վենետիկի մէջ (Իտա­
Հիթլէր
Րմ ե ռ ե է լիա ) : Ըմբոսաութիւննեբ ալ ծագած են ; Գա շնա–

կէրակէ կէս օրէն , Թէրկարթընէ թաքստոցէն մէջ, կից բան ա կն ե ր ը | ՕՕՕՕՕՀ" աւելի գերի բռնած են ՛ԲԱՆԻ ՄԸ ՏՈ1ՈՀ

իր սնարէն վերեւ ունենալով Կէ-օպէլսը , էսկ Հէմ- ընգՀ • յա րձա կողա կան էն ի վեր , մ՛իայն այս շըր– ԱՒԱՏ ՐԻ Ո8 մէչ աոժամեայ կառավարութիւն

էէ ր Լէւպէք է գացեր, Հրամայելով գերման զօր­ ջանին մէջ։ իտալացի Հ ա յրենաս է բները գրաւեցին մը կազմուեցաւ նախագահութեամբ. լչԱ կե ը վա լ։ ա~

քէն որ անձնատուր ըլլա յ : : Վենետիկը , ուր մ տալ նաեւ ան գլե ւա մ ե ր ի կե ան ղան էիէննէրի , վերահաստատելու Համար Հանրա–

ԳԵՐՄԱՆԻԱ ԱՆՁՆԱՏՈՒՐ բանակը ։ Ամերիկացիները Ա՝իւնիխ մտան եւ ան՛ սլ ե սւ ււ ւթ է ւնչլ տ \

ընգՀատ յառաջ կը խաղան ։ Հիւս* շՐլՀանին մէջ, ԼԱՀԱԼ, Մարսէլ Տէա ել ժան Լիւշէռ եւս

անոնք միայն 10Ս քիլոմեթր Հեռու են մառէշալ որոշեր են յանձն ո լի լ ֆրանսական կառավարու­

ԳքւՎում Աախ Անգփո) հւ Տ ո լբո լիս ին ի բանակէն : Ֆրանսական բանակը յա– թեան եւ գա աո ւի լ , Համաձայն Հեռագրի մը։
Ամերիկայի, յետպ Ի. ՄխոբեաԱ
ռաջ կը խաղայ գէպի աւստրիական եւ պավարիա– ՄԱեՐՍ \Ի ԽԻԹԻՒ, այսօր ժամը ձին թափոր

կան Ալպե անն ե ր ը ։ մը պիտի կազմ ուի (վասթի յէն Նասէօնէ Հ րապաա

Հէմ լէ ր , ,Կ էս թավա յ էն նախագաՀո եւ Գերմա­ Ա առէշալներ մ՛ուկով ել կոնիեւ գերագոյն բակը , պ յնծաօնցենելւ, Հ ամ՛աք Հան բա պետ ակղանա ՝

նէս յ մէաՀեծան տէրը, շաբաթ օր • առաջարկեց յա րձա կողա կան ին ձեռնարկած են Պերլինի դէմ, կարգուսարքը ընդդէմ ֆա շա կանո ւթեան

Ան գլէ ո յ եւ Ամ երէկա յէ անձնատուր ոԱալ առանց որուն 9 ) 10ը Ռուսերուն ձեռքն է արդէն։ Գերման գրամ ատ իրական դիկտատուրայի :

որ եւ է սլայմանէ : Երկու պետութէւնները պա– սպայ մը որ դերի բռնուած էր » կ՝Ասէ թէ 4 0 0 0 0

տաս իսանեց էն թէ գիմ ումը պէտք է կատարուի դասալիքներ պաՀուած են նկուղներու մէջ՛. \յացի ՓԱՐԻԶԱՀԱ8 ԵՐԻՏԱՍԱՐԴՆԵՐՈՒ ԸՆԳՀ.

նաեւ իյ . Ա իութեան։ Հիմլէր միեւնոյն ատեն Չա­ վարիչները կրակի կուտան պետական գիւանա– ՄԻՈՒւՕ-ԵԱՆ հաւաքսյթը 3 Մայիս ժամը ՃՅՕին

ւելցնէր թէ Հիթլէր Հոգեվարք է եւ 4 8 ժամ իսկ իմոլզթերը ; «Սթիւարօ ԱլէմՀա<>»ր մէ^, 19 ՒՀսշ €&սա&Ոտ, մէթ–

սլիտի չ գ ի մ անա յ , ան սլա յմ ան անձնատրո ւթե ան Ան գլէ ա ց էն ե ր ը Համ պուրկի արուարձանները րօ լ\1տւճշ1շաշ զամ Ս թ շ ա : Կշ խօսի՝ Փրօֆ՛ Աղաճան–
մտած են։ Կարմիր բանակը գրաւեց Աւստեբլիցը։
լուրբ ծանուցուած ատեն ՚.քհիւթէ ր ի թղթակիցբայս եան , <ձ11ւղեղր եւ մտքի արոիւ յարարերութիւննե"

լուրթ քաղած էր Ա ան Ֆրանչիսկոյի խոբՀրգաժո" •աաաաոատաա«ււտատաա*.ւ««աձա+ս ա* յ – * ^ – .^ - րը» նրւթր սասին։ Մ ո լաքը աղատ է ։

զովի շրջանակներէն ։ Բանակցութեանց միջնորդն ՆԵԱՆ ՊԷՇԻԿթԱԵԼԵԱՆԻ ՆՈՐ ԳԻՐՀԸ, «Ծի­

է Շ ո ւէ ատ ց ի մբ, կոմս Պէբնագօթ, որ Վերջերս ր ա ն ի Գ օ ա ի » , կ՝արժէ 150 ֆրանք։ Գիմել Հեղինա­ VVV^VVV%*VVVV*^V^V*VVVVV%VVVVVVV^*VVVVVVV%VVVVVVV>^

քանի մբ անգամ Գերմանիա գա ցած էր՝ Ա ոսկուա­ կին, 52, 1\սշ Տէւ։&տեօւՄ§, \^ւոշշոոշտ ( Տ ՛ )։ ՍՏԱՑԱՆ-Բ Եկեղեցական պատմութիւն Հա.

յի գործակալութիւնը Հաղորդեց թէ Աթալին ելս յ ո ք ։ Գրեց Ագգէ քՀնյ • Փայլակեան։ Հասցէ 19 &Ա6

ընդունած է անձնաւորութեան առաջարկս (Անգ­ Ա Շտւ-տաէ : Ո. ձԳՕՈՀՃձՒՀ <^6 1» ^հ^V^^էէ^, Լ)շսւ1 ( Տ • 6է Օ • ) ։ ^ը գտնուի նաեւ.
Օ Տ & ձ Օ Օ ւ ՚ ա յ , 1 7 , 1էս6 0 & ա 6 է ա « • 1 3 ՛
լիա եւ Ամերիկա պայմանաժամ տուած էին մինչեւ Խբճաշճ6 Պար սա մ եան եւ Հրանա Աամուէլ գրատուները։

Fonds A.R.A.M