Page 41 - ARM_19-1945_02

Բօռձէտ տո 1925 ՊԱՏԵՐԱԶՄ
Տ.Օ.Տ. 376.2»6
ՀԻԹԼԷՐ ՍՊԱՆՆՈԻԵ8ԱԻ
Օ ե շ օ է շ ս ւ - ք ա բ ո ^ ե շ : Տա. 1^1ՏՏՃՃԼ\Ւ1
17, » Ա 6 Օտատտո» - ( 1 3 ՛ ) ԿՌՈՒԵԼՈՎ

1&. : ն 0 8 . 15-70 - 0. 0. Բ. ք » * ա 1 6 7 8 - 6 3

ձէսձւ 3 Ատ1 1945 Հինգշաբթի 3 Մայիս ա ԱՌԱՋնՐՐԳԸ ԾՈՎԱԿԱԼ ՏԷՕՆՒՑ

Գեբմ անական անթելը երեքշաբթի իրիկալն

Ժ Զ – Տ Ա Ր Ի - 1 6 6 ձ ո ո 6 6 « օ 4 3 9 2 . \ ւ ռ բ շ ր ջ ա ն թ ի ւ 21 Խ մ բ ա գ ի ր ՝ Հէ Մ Ի Ս Ա Ք Ե Ա ն Գին՝ 3 Ֆր– Հետեւեալ զեկոյցը Հաղորդեց - «Առաքնորգի մեծ

բանակատեղիէն կր ծանուցանեն թ\ մեր Առաք–

նորղը Ատոլֆ Հիթլէր ինկաւ այս իրիկուն իր

ՄԵՐ ԽՕՍՔԸ ԵՐՈՒԱՆԳ ՏԷՐ-ԱՆԳՐԷԱՍԵԱՆ Հրամանատարութեան դիրքին վրայ, վարդապե­

տութեան շէնքին մէք, մինչեւ վերքին շունչը կըռ–

ո ւելով Գերմ անիո յ Համ ար ընգգէմ բոլշեւիկու–

ԹԻԻԱԿԱՆ ՃԱԿԱՏԻՆ ՎՐԱՕ Երկու շաբաթ առաք իր մգան էի։ թեան ։ Ապրիլ ՅՕին ան իրեն յա քորդ նշանակած էր
Գէպի Փարիզ ճամ բուս վրայ, յոգնած
եւ գրե­ մեծ ծովակալ Տէօնիցը։ Մեր նոր Առաքնոբդը

թէ Հիւանգ՝ կանգ կ՚առնեմ Լիոն , եւ ուղղակի պիտի խօսի գերման մոզովսւբգին՝^ ։

Աղբիլրները լման չեն տակաւին ։ ինչ ոբ կ՝ի՝ կ՚երթամ իր բնակարանը։ Տիկինը բացաւ գուռը։ Հ)՝ ո վա կ ա լ ը իր յայտարարութեան մէք Հաստա–

մ անունք թուրք մամ ուլէ ն , արտատպումներ են \ ՀսաԼՔէ ^ը պէս՝ կը սպասէի քեզի , աղէկ ա ^լով Հիթլէր ի մ աՀը , կ՚ըսէ թէ ան իր ամ բոզք

կամ օաաբ ազբիւրէ տրուած լուրեր ու֊ թզթակ– Հասար, ըսաւ մեղմ ձայնով մը որ կը մատնէ թէ կք-անքը նուիրեց Համ ա յնավա ր ո ւթեան վտանգին

ցութիւններ X Հիւանդ կայ տունէն մէք։ գէմ կռուելու , թէ երբեք չշեղեցաւ շիտակ ճամ֊

Ամէն պարագայի մէք, տրամադրելի նիւթեբը —- Հիւանռ դ է ։ րէն եւն ՚ ։ Տ ե ա ո յ Հա զո բզելով իր անուանում ը Հ

շաՀեկան են , քծ՝ո լրքիո յ մտաՀ ո գո ւթ ե ան ւլ զանա­ ՛Լյախաս ենեակ կր մտնեմ ։ քրտինքներու մէք կ րսէ թէ իր առաքին պարտականութիւնը պիտի

գան երեսներ ր պա բզելու. Համար հ կը լողամ տակաւին ։ Մինչ կը Հանգստանամ , կ՛եր– բլլա յ գերմ ան մոգովուբդը փրկել Համ ա յնավա–

Այսպէս , ամերիկեան Հանրածանօթ օբկանի թաս նայելու թէ արթնցա՛0ծ է ։ Երկար տառապելէ բութեան կործանումէն եւ եթէ պայքարը կր շա֊

մը, «.–Բրիսչըն Աայէնս Մոնրթոբ»ր Լ ոնտոնի թբզ՜ վերք թմրութիւն մը եկած, քնացած էր իրիկուան րունակուի , միա յն ա յգ գործը գլուխ Հանելու

թակիս բ, Հ/^սԳալիռ յայտնութիւննեբ կ^բ)*էբ քա­ գէմ ։ Կէսօրին Լի^ն պիտի Հասնէի միշլինով, ա յւլ– Համար է : (քորչավ։ Անգլիացիներ եւ Ամերիկացի­

նի մր ամիս առաք : պէս Հեռագրած էի ՛Լա լան ս էն , բայց յետոյ ստիպ– հ ներ թ ո յ լ չտան որ իրականացնենք այս նպատակը ,

Թղթակիցբ կր պատմէր թէ Աոֆիայի գատավա– ւե բ էի օմնիպիւս առնել , եւ Զոմ ունիք ի զուր կը մենք մեզ պիտի սլա շտ պան ենք նաեւ անոնց գէմ ։

ր ութեան ատեն սլա ր զո ւե ր է որ Պուլկարիս յ վար­ վազեն կայարանէ կայարան, ի վեր քոյ փնտռելու Անգլիացիները եւ Ամերիկացիները իրենց սեփա­

չապետ 3) ի լօվ ( գնգա կա Հարուածէ պաՀ ան քած էր Համար զիս Տարազին մօտ։ Եւ կը մեկնին յուսա– կան շաՀ եր ուն Համար չեն կռուիբ , այլ Համայնա­

Գերմանիա յէն՝ Պ ո ւլկա ր ի ո յ կցել ոչ միայն ամ բոզք Հատ ։ ք)ւշ ատեն կը Հ ասն իմ Լիոն , եւ ուղղակի վարութիւնը տարածելու Համար ։ քՒող ամէն մարդ

Մակեդոնիտն, այլեւ թրքական Թբակիան՝ մին՛ կ երթամ Տարազին բնակարանը ։ կատարէ իր պարտականութիւնը , եւ պիտի կրնանք

չեւ Ա՛իտիա - էնօս գիծբ ։ ՆոՀ^իսկ խօսք դարձեր Գիտէր թէ պիտի գամ ։ ք-այց որպէսղի չյո ւ զ– թե թեւցնե լ մեր տառապանքները ել խուսափի լ
ուի -— երկու տարիէ ի վեր կը սպասէ ր , կը փլուզում էն ։ Ե թէ ընենք մ եր կարելին , Տէրը –"ի՜
է Պոլսոյ մասին։ աի Աքէ մեւթ ։

"(՛ա րձեա լ , նո յն աղբիւր ին Համ աձա յն , եթէ յայտնեն թէ Արաղը աբգէն Հասած է , քիչ ՚Լերք

Գերմանները չյաղթուէին Աթալինկրատի աւերակ­ պիտի գայ ։ Ծովակալը նոյնիմաստ օրակարգ մրն ալ ուղ­

ներուն մէք եւ ֆլ - Ալամէյնի ճակատին վրայ , Տագնապը այնքան յուսաՀատութիւն կ ո պատ­ ղեց բանակին , ըսելով թէ Աո֊աքնորգը ինկաւ Հե­

Պուլկար իա պիտի զարնէր Թուրքիան ։ «ք՛այռ այգ՝ ճառէ որ կը Հ եռա գրեն Փարիզ՝ կանչելու Համ ար րոսի պէս, եւ պաՀանքելով իր Հրամանները գոր­

ա յն պա բ ա գա յ ին մ իա յն , եթէ Թուրքիա չանոնէր աո^իկբ եւ տզան ։ Տ՛ամ է մամ կը սպասեն , որ ծադրել առանց վերապաՀո ւթեան ։ «Ան որ կ՝ըն­

ուղղակի Գերմ անիո յ կողմը , լ\էսոՔաՏս^Լ Հասնին ։ կրկի իր պարտականութեան առքեւ , վատ է եւ դա­
ով
Պուլ– թէ քովի ւաճան , ո ր ովՀ ետ եւ ատով մաՀուան եւ գերութեան
Ե Բ Բ էէ էմ անա յ վերքապէս սենեակ ր կր մատնէ գերման
կաբիոյ շարժումը» : կիները եւ մանուկները։ Մ եր
կը գտնուիմ , սաենտորեան իր Հ ին ձայնով կան­ ժողովուրդին
Այսպէս կամ այնպէս , կբ Հաստատուի ոբ կեանքն էսհ. վատն գի մէք) է՝^ ։
չեց ներս ։ ք՛արձին վրա յ իը աղուոր գլուխը , Հ ր–
Թուրքիա մ ինչեւ վերքը որոշ յո յսեր ներշնչած է Ո –֊բեմն առկախ կը մնա յ անձնատըո ւթեան
պաբտ ել ծակող նայուածքով, սկեպտիկ եւ Հեգ­
3) օն Փափէն ի , եւ Աթալինկրատի յաղթական Հե­ պարագան : Անգլ * անթելը կ*բսէ ք^է շուէտացի
նոտ կիսամպիտով ։ Փոփոխութիւն չեմ գտներ ,
րոսամարտէն վերքն էր որ ՀետղՀետէ վերապաՀ մ 1՚ք^,ոԲԳՐ արգէն տեսակցած է նոր Առա քն ո բդին
նոյնն է մնացեր , Հակառակ տարիներու գումարին
դիրք մ ը բռնել սկսաւ Գերմ անիո յ Հանգէպ ։ եւ գերմ ան Հ րամ անատաբնեբու Հետ ։ կ՚ըսուի թէ
եւ այս անարդ պատերազմին։
Մնացեալը գիտէք աբգէն ։ Տեսնելով Գա շնա– անձնատըո ւթեան ատեն Գա շնա կիցն եր ր Հէ Թէէ ԲԻ
—- \ք ռէ՛ գլուխդ որ Համ բուրեմ ճակատդ , կ*բսէ *
կիցներուն քաիսքաիյիչ յաղթանակդ , Անգարա փու– ՛է I՛աԿ^՛ ալ սշի աի պաՀա նքեն , ո րպէ սղի որ եւ է
Հձես-էոյ, Պարտիզակի անուշ եղանակովը որու կասկած
թաց խզել իր գի լան ա ղի ա ա կան յա ր ա բե ր ո ւթ ի ւն ^ չմնայ։
մ Էք յուղում կա յ եւ խ ան դա զա տ անք՝ կ՚աւելցնէ .
ները Գեբմանիոյ Հետ, իսկ Հերքին ս զպթաաՀկ՛ սոնւննեք՛պբ.ո աէ– *** ւհիւթէրի թզթակբ-ը կը Հեռագբէ թէ
երազս յայտարարես , Ա՛խ, վարգունիս , ա յս սլէս պիտի ընգու– յատկապէս
մ արդուած կիներու վաշտեր կը կըռ–
տ րամ՛ագրո ւթեան տակ– գնելով իր զին ո ւո բա կան նէի քեղ, երկու տարիէ ի վեր կո սպասէի , եւ երբ^ ուին Պ ե ր լին ի ւիողոցներուն
մ էք , յո ւս աՀ ատ ական
ումերը։ եկար անկողին ինկած եմ Հիւանդ եւ անկար։
ճիգեր վարձելով, կասեցնելու Համար կարմիր բա­
«Ա կիզբն իմաստութեան՝ երկիւղ Ա՝ ո ս կո վի » : ՝Բեզ որ տեսաւ՝ կ՚ազէկնայ , կ՚րսէ ինծի նակի Հ ր ա ո ա յլերուն
ես Հեաե ւակազօբքին գբոՀը ։
Մա՛ս աւանգ այն օրէն ի վեր որ $0 • Միութիւնը աիկինը ։
Գիմ ագրութիւնը քանի կը տեւէ , ա յնքան կ՚աճի
չեղեալ Հռչակես քՒուբքիոյ Հետ կնքուած բարեկա–
կը նստիմ ու կը խօսինք : Տռ ղե կո ւթ ի ւնն ե բ ղոՀերուն թիւը , ո ր ո վ Հ ե ա ե լ գեբմ ան Հ րամ անա–
մ ութեան դաշինքը Լստո րագրուած՝ 1925^^՛) *
կ՛ուզէ Փտրիզէն ու գաւառներէն : (ֆեաոյ՚՚կը խօսի տաբները անփութօրէն կրակը կր նետեն նորանոր

Լոնտոնի մէք գնաՀատելի կը գտնեն Թուբքիո յ իր ծրագիրնեբուն մասին։ Ատիկ կ՚րնեմ սիբաԲ) զօրա գուն դեր : Ամ էն էն կատաղի կռիւները տեղի

բռնած գիրքՐ պատերազմ ի փոթորիկներուն մ էք իր տա ր իքին Հետ Հ ամեմատելով՝ որքա՛ն առողք է ։ ունեցած են մասնաւո րապէս ք\լնթ ըր տ էն Լենտէնի

եւ վերքերս մոզով մըն ալ տեղի ունեցաւ , ուր եր­ ղԼտանգը կրնա յ դալ մ իա յն իր եր իկամնե րէն , Հ բակէ զ աւեբա կներուն մ էք , որ ծածկուած է ան­

կու դե ս պանն ե ր քերմ ներբողներ Հ իւսեցին ։ ութսուն տարեկան Հիւանդի մր մ՛օտ իմ առաքին Համ ւսր դիակներով։ Գերման Հ րամ անատա բութիւ՜

ք– ա յց , ի բ ա կան ո ւթ ի ւն է ոբ Մ ոսկուա վճռա­ Հետաքրքրութիւնս կ՚երթայ երիկամներուն, յետոյ նր օգաղօրքեր իքեցու-ց Պերլին, բա լց բոլորն, ալ

կան քաղաքականութեան մ ը կը Հ ետեւի Արեւելքի ա գիքն ե բ ո ւն , արդարեւ ծո յլ երկուքն ալ : • մաքրուեցան կարմիր բանակին կոզմէ ։

մէշ^, իը անմիքական սաՀմաննեըուն վյւայ , եւ չի ք)ւշ ատեն կը մեկնիմ Հանգստանալու Համար,

Հ ան գո ւր մ ե բ որ եւ է ՛օտար ազգեցութեան , ինչպէս խոստանալով վերադառնալ յաքորդ առաւօտ ։ Փրոֆ . /// /// յիկեան , բարեկամ եւ գբացի , ա յ–

կը Հաստատէր «ժուռնալ տը ժընեւ^ ( 5 Աաբիլ) ։ Տա քորդ առաւօտ , կարծես թէ Հիւանդ չրլլար , ցելութեան եկեր եւ ուղեր է աղօթել իր Հ ալ ւո յն

Անշուշտ այս իբականութիւնն է որ օրն ի բուն կր սպասէր արդէն անՀամբեբ, նո յնիսկ կբ նեղա– Հ ամ աո : Մեբմեբ է:

մռայլ, յոռետես տեսութիւններ գրել կուտայ նայ որ ուշացած եմ քիչ մը։ ժամերով մնացի մօ– Ջեմ Հաւատա բ , \–ա րդունիս , չեմ Հաւա­

թուրք մամուլին։ Ե*– միւս կողմէ կը մղէ ղանոնք տը , խօսեցանք Հինէն ու նոբէն , գրականութեան տար։ ք\ւ քանի որ չեմ Հաւատար , չեմ սիրեր կա­

Ք&սիլ Ղ՝ա շնա կիցներուն , պատրաստակամ ութիւն եւ պատերազմի մասին, Արմ ա շի ել Պարտիզակի տակերգութիւն խազալ ։

յայտնել ծ առա յելու ։ մ ասին , Գպրեվանքին եւ Հա յ Եկեղեցիին մ ասին ։ Ու մինչ ինք այսպէս կը խօսի , միտքս կ՚երթայ

Ամերիկայի մեր պաշտօնակիցը , «Հայրենիքէ , Կէս օրէն վերք, իր կրտսերին՝ Գեզամի Հետ վար գէպի Արմ աշի զոլ բ ե վան քը , Գուբեան ի գպբոցր եւ

գիտել կուտա յ ա յս առթիւ գրած իւ մբա գր ա կան ի կ՛իջնենք , պտոյտ մը կ՚րնենք քաղաքին մէք, կր սկեպտիկ վարգապետո ւթիւնր, անոր աղօտ ժպի­

մը մէչ* գիտեմ Լիոնի կամուրքներուն աւերակներբ, յետոյ տը կեանքի ունայնութեան իմացումով , անոր

— « Սակայն, ինչպէս քանիցս ըսած ենք, աչք ՛մը կր նետեմ մեծ գրատուններու Հարստու­ խորունկ Հ ե գն ան քը՝ մ արգոց իմ ա ս տ ո ւթ ե ան վբա

Թուրքերու, հաշիւները սխալ են : Որովհետեւ ե թ է թեան վրա յ, ու կը բարձրանանք Ձ)ուռվիէր՝ դի­ բայ ։ Գուրեանի այգ վարդապետութենէն ոո"լք մբ

Լեհաստան, որ՛ Միացեալ Ազցերաւ անդամ է ե ւ տելու Համար սքանչելի Հ ամա յնապատ կեր ր ։ Իրի­ արդեօք՝ Գպրե վանքի կեանքին յա րա բե բութ իւն­

Մեծն թրիտանիոյ ո ւՄիացեալ ՚Օահանդներու ալ կունը կ՚անցրնեմ Զոմունեաց Հետ, գիշեբր Ըս^1 նե րէն մնացած , կամ նոյն գի –֊զի Հոգեկան կլիմա­

զինակիցը , իր բոլոր հսկայական զոհաբեբոլթիւն– թագւոր Այվազեանի մօ ւր խօ սա կզութիւնը յէն ժառանգած , վասնզի դիտած եմ որ Հայ գիւզր ,

ներով հանդերձ չկրցաւ ապահովել Լոնտոնի ե ւ քաղցրօրէն կ՛երկարի մինչեւ մամ բ 2 : Առտո՛ւն իր խո բքով , սկեպտիկ է անՀաշտ բնութեան մբ

Ուոշինկթընի պաշտպանութիւնը ընդդէմ Ռուսիոյ 6.30^5/ կ՚արթնցնեն զիս , Վիէն պիտի երթանք եւ Հետ միշտ պալքարի մէք , տառապանքին Համա–

պահանջսհրա.ւն, Թ ո ւ ր ք ի ա ի^նչպէս կ ա ր ո ղ է Լե– վերագառնանք իրիկունը ։ ^ամբո րգո ւթիւննե ր ր կերսլոզ կենդանիներու Հետ միշտ Հադոբգակից ,

դմուար են Հիմ ակ բերդ գրաւելու չափ , ատոր վերքապէս իրերու կեանքին աւելի մօտիկ։

հաստանէն աւելի լաւ րաիյտի մը արժանանալ7 երբ Տիկինը կը բողոքէ ։ իսկ ես եզր մը կը փնտը–

ցարդ ո եւ է ցոհաբերոլթիլն ալ չէ ըրած ի նպաստ Համար ինծի կ ընկերանա յ աննման Զանտեանը , ռեմ՝ Հաւատա ղողին ու չՀ ա լա տ ա ց ո ղին Հ ամ ար

Միացեալ Ագդերու դատին» : մասնագէտ բերդ գրաւելու։ Ո՛՜ Ջ անտ եան , իր Հա– րնդունելի ։ Ջեմ Հաւատար ես ալ, նո յնիսկ կր մեր–

Ամէն պարագայի մէք, կը գտնուինք չռնգալից զարումէկ Հոգածոլթիւննե րով պաշարած ի 1ո ս 1 ժեմ կրօնական որ եւ է պայմանադրականութիւն։

անակնկալներու շրջանի մը մ էք ։ Պատերազմ ի այստեղ տաք բան մը խմել, այստեզ սքանչելի Բա լց եւ այնպէս կ՚ընդունիմ որ ներքին թաքուն

աՀեղ ցնցումներուն Հետ զւ ոլգբւնւթ– աւց. ս ,• կ«՚ե.փի«...գի լ\ոլՐ ^Լա՛մ լ\"1Ր ք"մել, այստեզ Հ աանդստանա լ ^ա յ ս ֊ ուժեր կան, միտքին արգի Հասողութեամբ՝ տա­

ւան ա գի ա ա կան կաթս ն, իր խմորումներով եւ տեղ ե լս ս լ ա ս , առտուն տարաւ զիս Վիէն եւ իրի. կաւին անբացատրելի : Երբեմն աշխատեր եմ

շոգիացումներով : լ •լ ւ•

կունր բերաւ Լիոն՝ այնպիսի ձեւով մր որ կարծես ԲՏ^ՇՈՕ ֊ շհւաւզԱՇ բացատրութիւն մը գտնել, բայց

Գմուար է նախատեսել ամէն բան։ Երբ կրա­ օթօքարբ ճամբայ ելած էր միայն ինծի Համար։ յիմար ձշէէասոհոՂշի մր գիրկ֊՛ ի յ լս ա ո լ ՚ԼաԻՈ1/՝

կը ղադրի եւ օրուան յաղթականները բո լո բուին Առաւօտուն իր մօտն եմ դարձեալ։ Գիշեբր յաճախ ապաւիներ եմ Հո գերնա խօսութեան տակա­

կանանչ սեղաններուն առ քեւ , ականատես պիտի սարսափելի տագնապ մը անցուցեր է ։ Ենք եւս յ ո ւ – ւին մանուկ օրէնքներու, որոնց թերեւս , ապագա­

րլյանք նոր ճակատամարտնեբու , յանուն աղգերու սաՀատ վերջին Հ բամեշտ ի խօ ոքերն ըսեր է զինք յին , անսպասելի վկա յութիւն մ ը բերէ ներծոր

ինքնորոշման իրաւունքը , նոր սաՀմաննեբու եւ ու­ շբքապատող տզոց, աղք կան եւ կնոք։ Երբ ես մօ­ գեղձերու գիտութիւն ր ։ Ա յսսլէս կամ ա յնպէս կը

րիշ ԲաՐԳ խնդի րնե բոլ ։ Վկայ՝ Ա ան Յորանչիս կո­ տեցայ ան կո զինին , բոլորովին առող քացած էր Հաւատամ իմ «աստղիս՝» , նո յնիսկ կը զղամ թէ

յի խո րՀ րդամ ողովը : շաՀերը կշ պաՀանքեն մնլ կարծես , բոլորուէի ն ։ \թ ս տ ա ւ , կատակեց , խօսե­ պիտի աղօտին թէ փայլի, պիտի իքնէ0 թէ բարձ­

Մեր Հիմնական ցաւ մեր շարականներուն , եկեղեցիին, Աստուծո լ , րանայ , ա յգ իսկ բացատրելով Հողե բնախօս ական

միշտ արթ՜ուն եւ իրատես։ Ո^լագիր դէպքերու կրօնքի, նո յնիսկ ամուսնութեան մասին, պատմեց վարդապետութեամբ , «ասւող^ը գոելով իմ մէքս

ընթացքին։ Եւ֊ անխախտ պաՀելով միացեալ ճա– Հին յիշատաէլներ ԱրմաշԷն ու Պարաիզակէն , եւ ոչ երկնքի ։

կատշ ։ այգ օրր, կիրակի , առքեւս թափեց իր ամ բոզք փի­ (Մնացեալը յաջորդով) & • ՆԱՐԳՈՒՆԻ

0* լիսոփայութիւնը X

Fonds A.R.A.M