Page 65 - ARM_19-1945_03
P. 65
ս ր & ա ա օաաատտ յ ս ա ա ա յ ա &ւաօԲՏ ՎԵՐՋԻՆ ԺԱՄ
քւ-օթոտէՕՄՇ ; ՏՕ 1. ք41ՏՏ/\ճ1ճ^1 ՓւաՏԱՄԻ ԺՈ՚ՍւՀՒՆ 1ՈՒԲԶ
17 , Օտատտաօ - քճքԱՏ (13")
161. : Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. ք&ռտ 1678-83 ԵւեթԱդ ռաԱնևձաւևսւծ ևՍ
ԲԱԺՆԵԳԻն–– Տար. ՜50, էձամս. 400, Յամ՛ս. 200 ֆրանք։
Օաօաշհա 5 ճօճէ 1945 Կիրակի 5 Օգոսսաս Կաա–Աասձ/ւաև1ւ մասիս
ծէ>. ՏԱՐԻ - 17" ճաաշ ^ Փ ա - ՚ ե պ ւ շրջան թիւ 100 Խմրսպիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՚ե Գին՝ 3 Ֆր Եբէկ Հ րաաարա կա ծ՜ էիսք Երեք Մ եօթերու ժո».
ղովին որոշումներուն Հիմնական մասերը, Համա
ձայն պաշտօնական զեկոյցին I Հյաա մը կէտեր ը–
ս ի - ըսաւներու տեռի տուած՛ ԱէէաԼռէԼ է նա Էս ադա Հ
Ս՛ԱՐ ԱՐԳԱՐ/ՒՒԹԻՒՆ /(Իբումըն անմիջապէս յայտարարեց թէ որ եւ է
գաղտնի Համաձայնութիւն չէ գոյացած՜ Հ
ՍԱՍՏՈՒԱԾՆԵՐՈՒ ԳԱ՚ԼՏՆՒԲԸ՛ ԵՒ Ա Զ Ա Տ Ո Ւ Թ Ի Ւ Ն է*նչպէս կ՝երեւ այ , կարգ մը խնդիրներ քբն ՜
, որ
նուած՝ եւ յետաձգուած՝ են Հինգերու ժողովին
ԽՄԲ •— Վերջերս թարգմաներ էինք ՄարսէյՒ պիտի գումարուի Լոնտոնի մէջ։ Այգ ի՚սդիբս^ԲԲ
Միջազգային մամուլը նորէն երկունքի մէջ է, լի մեր ընկերվարացաե. րարեկամ ա&ոստ *>օ§վւ գլխաւորս/բար կբ վերաբերին սակ մ անա յ ի ն փոփո
երեւան Հանելու Համար Փոցաամի ժ՛ողովին ջերս՚ւսէյրն աւււլերը՝ հայ տարագիր րսպսոլ - խութիւներու; Ապահռվարար իօսոսոծ Է նաեւ.
գա գան իքն եր ը ; շ>եանց իրաւունքի մասին, 1՚&տբօՄի մ՛էջ։ Ս՚ւաւլռւայի պահանջներու մասին,— կարս - Ար -
՛ճիշդ Էտ պաշտօնական զեկոյց մը Հբաաաբակ– աահան , "Նեղուցներ եւն • : Պաշտօնական զեկոյցը
ուեցաւ , որ կր բռնէ ամբողջ մէկ Է^հ թերթերու Ա եր պաշտօնակիցը 6ա֊լիս ճտփ րվււով հրա ոբ ել է ակնարկ չ ի պարունակն ր այս մասին , բայց
նախկին ծ ա ւ ալով յ Բայց , Հանրային կարհ՚իքր տարակած է 1այնքաւ1 եղբայրաշունչ գրութիւն մը, երէկ տեղական թեր իժ մը Հետեւեալ Հեռագիրը կը
շատ բան չ ի Հասկնար այգ յայաա բարութենէն % նսյն ընկերոջ ստսրագրսւր^եամր : Ահաւասիկ Հրատարակէր Ո՚֊ոշինկթընի թզթակցէն *
Այո ԿաՐԳի *Փկոյցնեբը ընգՀանրապէս կր թարգԱսւ1աւ.յՅ–իւնը •— Ուոշինկթընի մէջ կը կարծ՜են թէ գ ո Հաց ում
Հ րաաարա կուին շաա րան չըսելու Համ ար ։ Ամ էն Հեբչին յօդուածս մեր թերթին՝ <<1՚ԸտթՕՄ>>/՛ մէչ ստացած՝ են ռուսական պաՀ անջնե բ ր ԼեՀաստանի
սլարագա յ ի մ էջ , անոնք արաաքին երեսն են աՀա– այն տաժանելի , երկդիմի կացութեան մասին ուր ս ա Հ մ ան ա գլո լխ ի մ աս ի ն Օտէբի վրա յ , մ էջն ըլլա
ւոր թնճուկներու, որոնք սլիաի րաց ո լ ի ն ժամա կը գանուի մեր երկրին Հայ գաղութը, ինծ՜ի ար լով ճթէթինը, ինչպէս եւ ր-րքական հարցին վե -
նակի ընթացքին % ժե ց ե րա խտագիաութ եան եւ Համ ակրանքի ապա րաբերեալ պահանջները : Ռ-ՈՆսեպ^ոլրք նոր րա|–
Այգ է պատճառը որ, պաշտօնական զնկոյց ր ցոյցներ մեր Ընկերվարական Ա՚եծ՜ կուսակցոլ - նազցոլ-թ-եանց աոլ> իւ, պիտի հաղորդուի Անգա -
բառ չ ի պարունակելէ որոշ խնգիրներու մասին , թեան Համար, որ կը Հետաքբքբուի ազգային թէ րայի ^ է ՌՈՒՍԱԿԱՆ ԱՌԱՋԱՐԿՆԵՐԸ ԵՐԵՔ ՄԵ–
կամ քս ո լելովդ էլանցնի ; միջազգային բոլոր ամ արգի եւ ոչ - արդար կա - ԾԵՐՈԻ ՀԱՒԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՐԺԱՆԱՑԱԾ ԵՆ։ ԱՅԴ֊
Այսպէս , բացորոշ են ֆերմանիս յ մասին աըր– ցութիւննեբով ; ԱՌԱՋԱՐԿՆԵՐՈՒՆ ՀԱՄԱՑԱՅՆ, ՌՈՒՍԻՈՅ ՊԻ -
ուած՝ որոշումները։ Զորս Դաշնակիցները միաս - վերջերս պատեՀութիւն ունեցայ ներկայ ըլ ՏԻ ՅԱՆԶՆՈՒԻՆ ԿԱՐՍԸ ԵՒ ԱՐՏԱՀԱՆԸ ,
նա բա ր եւ աիբարար պիաի կառավարեն սլար - լալու ,մեր ընկերներէն Ւ՛. 6շՈ1ծ1՚ձւ/ք , քարտուղար ՒՆՉՊԷՍ ԵՒ ՆԵՂՈՒՑՆԵՐՈՒ ՀՍԿՈՂՈՒԹԻՒՆԸ :
տուած֊ երկիրը, զայն վերած՜ելու Համար զինա - շբջասաձիս վարչութեան , յ . 1\1&ՏՏ€^ , քարտուղար Կ՝՝ ըսուի թէ քՒբիէսթէն • մ ի ջազդ ա յին քաղաք պիտի
թ ա փ եւ թեւաբեկ մ ի ո ւթ ե ան մը ։ Պիաի քանդուին | Հրդ մասնաճիւղին եւ կուսակցութեան ուրի՛շ դառնա յ :
կամ յազթականներուն միջել բաժնուին այն բոլոր բազմաթիւ անգամնեբու Հետ , Հայ ընկեբվաբա -
Հ ա ս ա ա տ ո ւթ ի ւ ն ն ե րն ու Հարսւոոլթիւնները , մե կաննեբու կողմ է ի պատ իւ մ եղի սար քո լած՜ ե ր ե– Ֆ րան սա կան թերթերը առ Հասարակ վե -
քենաներն ու գ ո ր հ՜արանները որ կրնան ծ՜առայել կո յթի մ ը , Պսմ ոնի մ էջ ; Այս առթիւ Հաստատուե բապաՀ են Փ ոցտամ ի որոշումներուն առթիւ, թէ՜
ռազմական պաա րա սա ո ւթեանց ։ Ոչ բանակ, ոչ ցաւ թէ՝ մեղի Հանդէպ եղած՝ բարեկամութեան վե– եւ դոՀունակոլթեամբ 1լ արձանագրեն կարգ մ՝ը
նաւաւոորմ , ոչ օդանաւ; Ոչ ալ որ եւ է ճարաւս - Հանձն եւ անկեղծ՜ աբտայայտութենէն դատ , այս պ ա ր ա գ ա ն ե ր ; Ֆրանսական տեսակէտով, շաՀ կը
բադործ՜ութիւն , որ օրուան կեանքէն , խագազ ընկեր վար ական սիրտերուն մ էջ կը դարբնուի յո յ– նկատուի Հի ր ա ն ս ա յ ի մասնակցութիւնը Հինգերու
գ ո րծ՜ ո ւն է ո ւթ են էն ուրիշ բանի կրնա յ ծ առա յ ե լ ։ սի շող մը% ԽորՀ ո ւրդին եւ Հատուցումներու ան ձն ա իւ ո ւմ -
Ե*– խելքի մ օա , նո յեիսկ շատ բնական է ա յս , րին ; Տ եաո յ , գ ո Հ ո ւն ա կո ւթ ի ւ ն կը պատճառեն
Տադթականները պիաի դե կա վար են ոչ մ իա յն Դերմանիոյ Համար սաՀմանուած՝ խիստ ե լ անողոք
պա ր ա ե ա լ ժոզով ուրդին քազաքա կան եւ անտեսա ո րովՀետել ա յս մ արդիկը , ա յս կինեբ ը , այս երի տնօ ր ի ն ո ւթ ի ւննե ր ը ; Բ ա յց , մ իւս կողմ է դիտել
կան կեանքը, սւ յ չ եւ պիտի մշակեն անոր միտքն տասարդներն ուերիտասարդուՀիներն ալ կը պատ կուտան թէ Երեքներու Տ՛ողովը պիտ ի շարունակ
ու սիրտը , Հականեխելու , իրենց բառով <Հ.Հակա– կանին երկրի մը որ ունի, ինչպէս մերինը, ազգա ելի , &Է բացորոշ վճիռներ չեն տրուած՜ Հատու -
նացիացնելու՝^ Համար ։ յի՛ն պատմութիւն մը, կազմուած՜ աառապանքնե -
Մ իեւնո յն ատեն պիտի թեւատեն զա յն՝ աշ - բով , զոՀ ո զո ւթ ի ւնն ե ր ո վ , պա յքարով ու փառքով : յն՛. մ՛ասին ։ ԴժգոՀ են մանաւանդ
Համար միութիլնը;
խս/րՀադրութեամբ : Արգէն իսկ ամբողջ տարա - Աարգիկ մ եռած՜ են ո րպէ սղի ապրի Հայաս որ կր պա Հո լ՛ի Դ՚երմանիոյ
ծ՜ոլթիւննե ր կցուած՜ են գրաց ի երկիրներու , մ աս– տանը , ինչպէս մեռաւ (Րոռէսը որպէսզի ապրին 1ՍորՀրդային մամուլը -— եւ Փարիզի մէջ ալ
նաւորապէս արեւելեան սաՀմանին վրայ ։ Զեկոյցը %երանսան եւ ընկերվարական Միջազգայինը; Այգ «71/–*/*անիթէ^ն • շատ գոՀ կ՝երեւան ժողովին ար
1լ ըսէ թէ կարգ մ ր ս աՀ մ անաղծ^ո ւմնե ր առժամ ե ա յ ղոՀերուն մէջ յիշենք ընկերվարական յեղափոխա դիւնքէն , մ ասնաւո րապէս ծ՜ափաՀա րե լո վ Երեք
են։ Բ այց, փորձառարար գիտենք որ Հառժամ - կան երեսփոխաններ Զ°^Բաս1Բտ Հ^–*սյԲԳԳէսԲ ) Հ* Ա եծերուն սերտ գ ո րծ^ա կց ո ւթի ւն ը՝ ապա Հովելու
ե այլները յաճախ աւելի տեւական են քան ի ո չ որ Պօյաճեանը , 9* * հ)աժակը , Ա * Ս ինասեանը , Հրա– Համար աշխարՀի խաղաղութիւնը ; Ֆրանսայի Հա–
մնայուն կբ Համարուի է պարակադիր քէաբգաբեանը եւ դեռ շատեր որ Հայ մայնավար կուսակցութեան կեդր * կոմիտէն ալ
ժողովուգին պատիւն ու փառքն էին : իր փերջին նիստին մէջ մասնաւոր գոՀունակոլ -
X թեամ բ ող^ունեց տ ր ո լած՜ որոշումները , ^ջնջելու
Ամքւսներէ ի վեր 1լ ըսէին թէ սաՀմանայիս՝ Այս ժոզովոլրդը , որ կրցած՝ է միշտ ել ամէն ֆաշականութեան Հ իմ երը Դերմ ան ի ո յ մ ^՜^» I
Հարցերր պիտի կարգադրուին Հաշտութեան ժողո– տեղ պաՀել քաջարի անցեալի մը րաբքերը եւ սո
վին առջեւ ; Պաշտօնական ոեկոյցն ալ կը Հաստա վոր ո ւթիւննեբը , քանի որ արժանի Հանդիսացած՝ Խա՚էս՚դակ(յա ժողովի փակումը
տէ այդ պ ա ր ա գ ա ն , որ մասնաւորապէս անզլիա– է Հ$*ան (եոռէսի , քերանս ի ար փռէ սանս է ի , փիէռ օ
կան տեսակէտ մ րն է : ՝ք՝ի յեառի մի ջամ տութեանց՝ ֆրանսական խորՀ բ -
դարանին մ էջ , պա Հ ան ջե լո լ Համար իրենց անկա որՀ րգակցական ժոգովր ուրբաթ օր փակեց
դեր
(թ՜երեւս այս նկատումով է որ, գեկոյցր լռու խս ւթ հւն ո եւ ապրելու իրաւունքը , ին Հպէս I"1 էոԼ* իր նստաշրջանը , տեսակ մը խո րՀ բղա բանի
(Տ՝ո -
թիւն կը պաՀԷ , օրինակ, ռուսական պահանջ նեյաւ քաղաքակիրթ ժո զո վո լր դներ ը , ա յո փոքբ ^րկիրր կատարելով երկու տարի, Ալժէէն Փարիզ;
(կարս - Արտահան - Տարաանէլ) եւ Սուրիա - Լի որ մեծ՜ ժողովուրդ մ րն է իր քա ջո ւթ ե ա մբ եւ զովը նշանակովի բլլալոէԼ) չէր կ բ ս ա բ Հ կ –ս ո ո ո լ ՜
բանանի մասին» : եռանդով , 1914էէն իսկ ՛յ"յց աուալ իր բովանդակ թիւն կ ատարել կառավարութե՜ան վր ա յ ) ; \/որ
՝Բ ի չ անդին պիտի կարդաք լուր մը , որուն բա բեկամո ւթիւն ր Ա^րանսայի, որովՀետեւ զայն կր խորՀ ր դա բանը կամ Ա աՀմ անագի ր ժ ո զովը պիտի
Համ աձա յն Երեք Մ եծ՜երը Համ աձա յնած՜ են որ նկատէր ջաՀը քաղաքակրթութեան : 1914^՜^՛ էս^Լ) ընտրուի Հո կտեմ բերին ;
քհուսիա ետ ստանայ կարսի եւ ԱրտաՀանի շրջան Փորթ Աայիտի մէջ եւ ամէն կոզմէ Օտար Լեգէոնի Ժողովր միաձայնութեամբ քուէարկեց բանա
ները , եւ տիրական գեր կատարէ \,եզո ւց րու մ էջ էր որ կազմ ուեցան Հայ ցեղէ զօ ր ա դո ւն դե բ , ձեւ մը որ կբ պաՀանջէ ազգա յնացնել կադր ե լ
Հսկողութեան մէ^Հ ինչպէս 1939^5՛ , աայՔաԲ^Լոլ՛ ^ Բաս<>սյ ^^Բ ԱաՀ - ելեկտրական ուժը ։ Փակման առիթիւ ճառ մը խօ
Եթէ " ՛ յ * 1 էուՕՀ ճիշդ է , կը նշանակէ թէ քՍ . մ աններ ո ւն վրա յ Հ ամ ա խմբուած՜ նացի Հ ո ր գան ե - սելով , զօր * տը Կօլ գնաՀատեց կատարուած՜ աշ–
Մ իութիւնր եւ Մ * ՆաՀանդները Համակերպած՜ են բուն ո֊էմ : իսատանքները , Հակառակ կարգ մ ը անՀ ամ աձա յ -
անգլիական տեսակէտին, այս կարգի խնգիրնե - նութեանց , ե լ շեշտեց թէ այժմ Հազգը ձեոք պիտի
բուն վերջնական լուծ՜ում ը ձգելով ուղղակի բա - Հետեւաբար , այս րոլոբ պատճառներով, գրե
նակցութեանց կամ Հինգերու Հ$՝ոզովին • Մ անա - ցի թէ Հարկ է որ ձհրանսան օրինական կանոնագիր առնէ իր ճակատագիրը; Վ^երջացնելով Հանգրուան
ւանդ որ , Անգլէա յ գաՀ լիճ ր նոր կազմ ուած՜ ր լլւս– մը Հաստատէ այս բոլոր Հայրենազոլրկներուն մը, ազգը այժմ կը մտնէ նոր Հանգրուանը, վճռա
ԼՈՎ. * ը՛նկերվարական վարչապետր ժամանակի կր Համար, թէ բացարձակապէս սլէտք է ււր մեր եր կանը , զոր ամէնքս մ իասին պատրաստեց ինք եւ
կարօտի, զանոնք ուսումնասիրելու Համար; կիրը իր Հ ա ս ա ր ա կո լթ եան անդամ ճանչնա յ բոլոր ուզեցինք աւելի քան Հինգ տարիէ ի վեր՝ֆ ;
Հասարակ մաՀ կանացունեբուն Համար զ րժ - այն օտարականները որոնք իրենց կուրՆքը եւ ա– ^/Լ \ք ա էսա ր ա ր ա կան խո րՀոլրդր վաւեբացոլց
ո լար է ճ ե ՚ լ ք ե լ Հա սա ուա ձներ ու գաղտնիքները՛^ ; րիւնը տրամադբեցին , երբ Զ>րանսան արշաւանքի ելմ տա կան նախաբար ին պատ բաս տած՜ °բէ"ՔԸ՝
Ժամանակն է որ պիտի բանաք զանոնք , մաս - ենթարկուաձ֊ էր , ինչպէս ել գաղտնի գորՆունէոլ– աղգ « Համերաշխութեան եւ Հարստացման տուր -
մ աս , կատարուած՜ ի ր ո զո ւթ ի ւ ն ն ե ր ո վ ; կամ նոր թեան շրջանին ել ազատագրութեան պայքաբնե - քերու մ ասին ; կ առա վա րո ւթ ի ւն ը Հ ա լան ո ւթ ի ւ ն
ընգՀարումներով ; բուն մէջ; յա յտնեց հ) որՀ ր դա կց ա կան Ժ՛ողովէ՛ կարգ թելա
Իսկ Հայկական Հ ա ՞ ր ց ը ։ Միայն սաՀմ անա յի՛ս Ես յո յս ունէ ի մեր կուսակցութեան վրա յ , դրութեանց , որոնց Համաձայն դրամագլուխի
սբբազբութեամբ , կարս - ԱրտաՀանո^վ պիտի պաշտպանելոլ Համար այսքան ազնիւ դատ մը; Ե*՜ տուրքին Համար ամուրիները պիտի զեղչեն 200
Հազար,
լուծ՛ ո ւ ի : այդ յ ո յս ր իրականացաւ, քանի որ քՍորՀրդակցա– ընտանիքները 400.000 ֆրանք; Լ՛է, ա էսա -
Ջ ենք ուզեր պաղ ջուր լեցնել վառ երեւակա կան (Ի ո զո վին ընկերվ աբական խմ բա կց ո ւթ ի ւ ն ը բարին սկզբնական ծ՜րագիրը տուրքէ ազատ կբ
յութեանց վրայ : Բայց , տրամադրելի տեդեկու - պաՀանջած՜ է կազմական կանոնագիր մը (ՏէԶէԱէ) Համարէր 150.000 ֆրանք ամուրիներու, 300.000
թիւնները բան չեն խօսիր այգ մասին; Ղ՜ոնէ առ 3)րանսա բնակող օտարականներուն Համար ել ընտանիքնեբու Համ ար ) ;
այժմ : Գաղտնիքներուն գազտնիքր ; Հպատակ արձանագրել մեծ՛ մաս մը, ինչպէս եւ X 1Ս որՀ րգակցական ժոզովը պաՀանջեց էսղել
Ուրեմն մ ենք ալ ստիպուած՜ ենք սպասել : բա րեվւոխե լ ներկա յ օրէնքբ ; Ասիկա կ՝՝ ապա ցոլ - յարարերութիւնները Ապանիոյ Հետ։
Անշուշտ ոչ թէ բազկատարած՜ ու զօ թե լուէ , այլ շա ցանէ թէ մեր ընկերվարական կուսակցոլթիւնր
րունակ արծ՜արծ՜ելով , Համաձայն արդիական պա– մասնաւորապէս կը զբաղի այն խնդիրներով որոնք պետութիւննե ր ը յետոյ տրամադիր բԱան ժողո -
Հանքերու; Առանց ոտքերր գետն էն կտրելու։ Ե*– անարդար եւ ամ արդի կը թուին; վուբդ մը իր սեփական երկրին, ամենակատար -
Հետապնգելով բուն Հասցէն , Մոսկուա : Այն պաՀուն երբ Երեք ԱեՆեբբ ժողով դու - եւս լ անկախութեան մէջ վերապրեցնելու ։
Երբ ամբողջ երկիրներ կ^ անդամատուին եւ մարած՜ են Փոցտամի մէջ եւ երբ "ւ֊րիշ Մեծ՜եր ալ Հայաստանը պ է ա ք է ոտքի կանգնի եւ ապրի
մ իլիոնաւոր ժողովուրդներ աեղաՀան կ՚ըլլան Ե՜ ա պաՀ ո վարար պիաի միանան անոնց , մենք , ըն ինչպէս միւս բոլոր պեաութիւնները; Ան արժանի
բեքներու կամքով , Անգարացն է որ պիաի կասե կերվարականներ , ջերմապէս կր մաղթենք որ Ատ է ատոր; Պատճառ չկայ ոբ Ո 1 ֊ բ ի շ կ°Բա ՀքՀՀա«/*1
ցնէ թափը ։ Արդարութեան թաթը ։ լանտ եան ի Դաշինքին , Եալթ այի եւ Ա ան Ֆրանչիս– որովՀետեւ Արդարութիւնը եւ Ազատութիւնը
հ.ոյէ 1 ս ո ր^ ԲղաՀեողոէՍ^երուն մասնակցող բոլոր »լէտՔ է յաղթանակեն ։ 1\ա11ՍՏ Ք001
Fonds A.R.A.M
քւ-օթոտէՕՄՇ ; ՏՕ 1. ք41ՏՏ/\ճ1ճ^1 ՓւաՏԱՄԻ ԺՈ՚ՍւՀՒՆ 1ՈՒԲԶ
17 , Օտատտաօ - քճքԱՏ (13")
161. : Շ08. 15-70 - Շ. Շ. Բ. ք&ռտ 1678-83 ԵւեթԱդ ռաԱնևձաւևսւծ ևՍ
ԲԱԺՆԵԳԻն–– Տար. ՜50, էձամս. 400, Յամ՛ս. 200 ֆրանք։
Օաօաշհա 5 ճօճէ 1945 Կիրակի 5 Օգոսսաս Կաա–Աասձ/ւաև1ւ մասիս
ծէ>. ՏԱՐԻ - 17" ճաաշ ^ Փ ա - ՚ ե պ ւ շրջան թիւ 100 Խմրսպիր՝ Շ– ՄԻՍԱՔԵԱ՚ե Գին՝ 3 Ֆր Եբէկ Հ րաաարա կա ծ՜ էիսք Երեք Մ եօթերու ժո».
ղովին որոշումներուն Հիմնական մասերը, Համա
ձայն պաշտօնական զեկոյցին I Հյաա մը կէտեր ը–
ս ի - ըսաւներու տեռի տուած՛ ԱէէաԼռէԼ է նա Էս ադա Հ
Ս՛ԱՐ ԱՐԳԱՐ/ՒՒԹԻՒՆ /(Իբումըն անմիջապէս յայտարարեց թէ որ եւ է
գաղտնի Համաձայնութիւն չէ գոյացած՜ Հ
ՍԱՍՏՈՒԱԾՆԵՐՈՒ ԳԱ՚ԼՏՆՒԲԸ՛ ԵՒ Ա Զ Ա Տ Ո Ւ Թ Ի Ւ Ն է*նչպէս կ՝երեւ այ , կարգ մը խնդիրներ քբն ՜
, որ
նուած՝ եւ յետաձգուած՝ են Հինգերու ժողովին
ԽՄԲ •— Վերջերս թարգմաներ էինք ՄարսէյՒ պիտի գումարուի Լոնտոնի մէջ։ Այգ ի՚սդիբս^ԲԲ
Միջազգային մամուլը նորէն երկունքի մէջ է, լի մեր ընկերվարացաե. րարեկամ ա&ոստ *>օ§վւ գլխաւորս/բար կբ վերաբերին սակ մ անա յ ի ն փոփո
երեւան Հանելու Համար Փոցաամի ժ՛ողովին ջերս՚ւսէյրն աւււլերը՝ հայ տարագիր րսպսոլ - խութիւներու; Ապահռվարար իօսոսոծ Է նաեւ.
գա գան իքն եր ը ; շ>եանց իրաւունքի մասին, 1՚&տբօՄի մ՛էջ։ Ս՚ւաւլռւայի պահանջներու մասին,— կարս - Ար -
՛ճիշդ Էտ պաշտօնական զեկոյց մը Հբաաաբակ– աահան , "Նեղուցներ եւն • : Պաշտօնական զեկոյցը
ուեցաւ , որ կր բռնէ ամբողջ մէկ Է^հ թերթերու Ա եր պաշտօնակիցը 6ա֊լիս ճտփ րվււով հրա ոբ ել է ակնարկ չ ի պարունակն ր այս մասին , բայց
նախկին ծ ա ւ ալով յ Բայց , Հանրային կարհ՚իքր տարակած է 1այնքաւ1 եղբայրաշունչ գրութիւն մը, երէկ տեղական թեր իժ մը Հետեւեալ Հեռագիրը կը
շատ բան չ ի Հասկնար այգ յայաա բարութենէն % նսյն ընկերոջ ստսրագրսւր^եամր : Ահաւասիկ Հրատարակէր Ո՚֊ոշինկթընի թզթակցէն *
Այո ԿաՐԳի *Փկոյցնեբը ընգՀանրապէս կր թարգԱսւ1աւ.յՅ–իւնը •— Ուոշինկթընի մէջ կը կարծ՜են թէ գ ո Հաց ում
Հ րաաարա կուին շաա րան չըսելու Համ ար ։ Ամ էն Հեբչին յօդուածս մեր թերթին՝ <<1՚ԸտթՕՄ>>/՛ մէչ ստացած՝ են ռուսական պաՀ անջնե բ ր ԼեՀաստանի
սլարագա յ ի մ էջ , անոնք արաաքին երեսն են աՀա– այն տաժանելի , երկդիմի կացութեան մասին ուր ս ա Հ մ ան ա գլո լխ ի մ աս ի ն Օտէբի վրա յ , մ էջն ըլլա
ւոր թնճուկներու, որոնք սլիաի րաց ո լ ի ն ժամա կը գանուի մեր երկրին Հայ գաղութը, ինծ՜ի ար լով ճթէթինը, ինչպէս եւ ր-րքական հարցին վե -
նակի ընթացքին % ժե ց ե րա խտագիաութ եան եւ Համ ակրանքի ապա րաբերեալ պահանջները : Ռ-ՈՆսեպ^ոլրք նոր րա|–
Այգ է պատճառը որ, պաշտօնական զնկոյց ր ցոյցներ մեր Ընկերվարական Ա՚եծ՜ կուսակցոլ - նազցոլ-թ-եանց աոլ> իւ, պիտի հաղորդուի Անգա -
բառ չ ի պարունակելէ որոշ խնգիրներու մասին , թեան Համար, որ կը Հետաքբքբուի ազգային թէ րայի ^ է ՌՈՒՍԱԿԱՆ ԱՌԱՋԱՐԿՆԵՐԸ ԵՐԵՔ ՄԵ–
կամ քս ո լելովդ էլանցնի ; միջազգային բոլոր ամ արգի եւ ոչ - արդար կա - ԾԵՐՈԻ ՀԱՒԱՆՈՒԹԵԱՆ ԱՐԺԱՆԱՑԱԾ ԵՆ։ ԱՅԴ֊
Այսպէս , բացորոշ են ֆերմանիս յ մասին աըր– ցութիւննեբով ; ԱՌԱՋԱՐԿՆԵՐՈՒՆ ՀԱՄԱՑԱՅՆ, ՌՈՒՍԻՈՅ ՊԻ -
ուած՝ որոշումները։ Զորս Դաշնակիցները միաս - վերջերս պատեՀութիւն ունեցայ ներկայ ըլ ՏԻ ՅԱՆԶՆՈՒԻՆ ԿԱՐՍԸ ԵՒ ԱՐՏԱՀԱՆԸ ,
նա բա ր եւ աիբարար պիաի կառավարեն սլար - լալու ,մեր ընկերներէն Ւ՛. 6շՈ1ծ1՚ձւ/ք , քարտուղար ՒՆՉՊԷՍ ԵՒ ՆԵՂՈՒՑՆԵՐՈՒ ՀՍԿՈՂՈՒԹԻՒՆԸ :
տուած֊ երկիրը, զայն վերած՜ելու Համար զինա - շբջասաձիս վարչութեան , յ . 1\1&ՏՏ€^ , քարտուղար Կ՝՝ ըսուի թէ քՒբիէսթէն • մ ի ջազդ ա յին քաղաք պիտի
թ ա փ եւ թեւաբեկ մ ի ո ւթ ե ան մը ։ Պիաի քանդուին | Հրդ մասնաճիւղին եւ կուսակցութեան ուրի՛շ դառնա յ :
կամ յազթականներուն միջել բաժնուին այն բոլոր բազմաթիւ անգամնեբու Հետ , Հայ ընկեբվաբա -
Հ ա ս ա ա տ ո ւթ ի ւ ն ն ե րն ու Հարսւոոլթիւնները , մե կաննեբու կողմ է ի պատ իւ մ եղի սար քո լած՜ ե ր ե– Ֆ րան սա կան թերթերը առ Հասարակ վե -
քենաներն ու գ ո ր հ՜արանները որ կրնան ծ՜առայել կո յթի մ ը , Պսմ ոնի մ էջ ; Այս առթիւ Հաստատուե բապաՀ են Փ ոցտամ ի որոշումներուն առթիւ, թէ՜
ռազմական պաա րա սա ո ւթեանց ։ Ոչ բանակ, ոչ ցաւ թէ՝ մեղի Հանդէպ եղած՝ բարեկամութեան վե– եւ դոՀունակոլթեամբ 1լ արձանագրեն կարգ մ՝ը
նաւաւոորմ , ոչ օդանաւ; Ոչ ալ որ եւ է ճարաւս - Հանձն եւ անկեղծ՜ աբտայայտութենէն դատ , այս պ ա ր ա գ ա ն ե ր ; Ֆրանսական տեսակէտով, շաՀ կը
բադործ՜ութիւն , որ օրուան կեանքէն , խագազ ընկեր վար ական սիրտերուն մ էջ կը դարբնուի յո յ– նկատուի Հի ր ա ն ս ա յ ի մասնակցութիւնը Հինգերու
գ ո րծ՜ ո ւն է ո ւթ են էն ուրիշ բանի կրնա յ ծ առա յ ե լ ։ սի շող մը% ԽորՀ ո ւրդին եւ Հատուցումներու ան ձն ա իւ ո ւմ -
Ե*– խելքի մ օա , նո յեիսկ շատ բնական է ա յս , րին ; Տ եաո յ , գ ո Հ ո ւն ա կո ւթ ի ւ ն կը պատճառեն
Տադթականները պիաի դե կա վար են ոչ մ իա յն Դերմանիոյ Համար սաՀմանուած՝ խիստ ե լ անողոք
պա ր ա ե ա լ ժոզով ուրդին քազաքա կան եւ անտեսա ո րովՀետել ա յս մ արդիկը , ա յս կինեբ ը , այս երի տնօ ր ի ն ո ւթ ի ւննե ր ը ; Բ ա յց , մ իւս կողմ է դիտել
կան կեանքը, սւ յ չ եւ պիտի մշակեն անոր միտքն տասարդներն ուերիտասարդուՀիներն ալ կը պատ կուտան թէ Երեքներու Տ՛ողովը պիտ ի շարունակ
ու սիրտը , Հականեխելու , իրենց բառով <Հ.Հակա– կանին երկրի մը որ ունի, ինչպէս մերինը, ազգա ելի , &Է բացորոշ վճիռներ չեն տրուած՜ Հատու -
նացիացնելու՝^ Համար ։ յի՛ն պատմութիւն մը, կազմուած՜ աառապանքնե -
Մ իեւնո յն ատեն պիտի թեւատեն զա յն՝ աշ - բով , զոՀ ո զո ւթ ի ւնն ե ր ո վ , պա յքարով ու փառքով : յն՛. մ՛ասին ։ ԴժգոՀ են մանաւանդ
Համար միութիլնը;
խս/րՀադրութեամբ : Արգէն իսկ ամբողջ տարա - Աարգիկ մ եռած՜ են ո րպէ սղի ապրի Հայաս որ կր պա Հո լ՛ի Դ՚երմանիոյ
ծ՜ոլթիւննե ր կցուած՜ են գրաց ի երկիրներու , մ աս– տանը , ինչպէս մեռաւ (Րոռէսը որպէսզի ապրին 1ՍորՀրդային մամուլը -— եւ Փարիզի մէջ ալ
նաւորապէս արեւելեան սաՀմանին վրայ ։ Զեկոյցը %երանսան եւ ընկերվարական Միջազգայինը; Այգ «71/–*/*անիթէ^ն • շատ գոՀ կ՝երեւան ժողովին ար
1լ ըսէ թէ կարգ մ ր ս աՀ մ անաղծ^ո ւմնե ր առժամ ե ա յ ղոՀերուն մէջ յիշենք ընկերվարական յեղափոխա դիւնքէն , մ ասնաւո րապէս ծ՜ափաՀա րե լո վ Երեք
են։ Բ այց, փորձառարար գիտենք որ Հառժամ - կան երեսփոխաններ Զ°^Բաս1Բտ Հ^–*սյԲԳԳէսԲ ) Հ* Ա եծերուն սերտ գ ո րծ^ա կց ո ւթի ւն ը՝ ապա Հովելու
ե այլները յաճախ աւելի տեւական են քան ի ո չ որ Պօյաճեանը , 9* * հ)աժակը , Ա * Ս ինասեանը , Հրա– Համար աշխարՀի խաղաղութիւնը ; Ֆրանսայի Հա–
մնայուն կբ Համարուի է պարակադիր քէաբգաբեանը եւ դեռ շատեր որ Հայ մայնավար կուսակցութեան կեդր * կոմիտէն ալ
ժողովուգին պատիւն ու փառքն էին : իր փերջին նիստին մէջ մասնաւոր գոՀունակոլ -
X թեամ բ ող^ունեց տ ր ո լած՜ որոշումները , ^ջնջելու
Ամքւսներէ ի վեր 1լ ըսէին թէ սաՀմանայիս՝ Այս ժոզովոլրդը , որ կրցած՝ է միշտ ել ամէն ֆաշականութեան Հ իմ երը Դերմ ան ի ո յ մ ^՜^» I
Հարցերր պիտի կարգադրուին Հաշտութեան ժողո– տեղ պաՀել քաջարի անցեալի մը րաբքերը եւ սո
վին առջեւ ; Պաշտօնական ոեկոյցն ալ կը Հաստա վոր ո ւթիւննեբը , քանի որ արժանի Հանդիսացած՝ Խա՚էս՚դակ(յա ժողովի փակումը
տէ այդ պ ա ր ա գ ա ն , որ մասնաւորապէս անզլիա– է Հ$*ան (եոռէսի , քերանս ի ար փռէ սանս է ի , փիէռ օ
կան տեսակէտ մ րն է : ՝ք՝ի յեառի մի ջամ տութեանց՝ ֆրանսական խորՀ բ -
դարանին մ էջ , պա Հ ան ջե լո լ Համար իրենց անկա որՀ րգակցական ժոգովր ուրբաթ օր փակեց
դեր
(թ՜երեւս այս նկատումով է որ, գեկոյցր լռու խս ւթ հւն ո եւ ապրելու իրաւունքը , ին Հպէս I"1 էոԼ* իր նստաշրջանը , տեսակ մը խո րՀ բղա բանի
(Տ՝ո -
թիւն կը պաՀԷ , օրինակ, ռուսական պահանջ նեյաւ քաղաքակիրթ ժո զո վո լր դներ ը , ա յո փոքբ ^րկիրր կատարելով երկու տարի, Ալժէէն Փարիզ;
(կարս - Արտահան - Տարաանէլ) եւ Սուրիա - Լի որ մեծ՜ ժողովուրդ մ րն է իր քա ջո ւթ ե ա մբ եւ զովը նշանակովի բլլալոէԼ) չէր կ բ ս ա բ Հ կ –ս ո ո ո լ ՜
բանանի մասին» : եռանդով , 1914էէն իսկ ՛յ"յց աուալ իր բովանդակ թիւն կ ատարել կառավարութե՜ան վր ա յ ) ; \/որ
՝Բ ի չ անդին պիտի կարդաք լուր մը , որուն բա բեկամո ւթիւն ր Ա^րանսայի, որովՀետեւ զայն կր խորՀ ր դա բանը կամ Ա աՀմ անագի ր ժ ո զովը պիտի
Համ աձա յն Երեք Մ եծ՜երը Համ աձա յնած՜ են որ նկատէր ջաՀը քաղաքակրթութեան : 1914^՜^՛ էս^Լ) ընտրուի Հո կտեմ բերին ;
քհուսիա ետ ստանայ կարսի եւ ԱրտաՀանի շրջան Փորթ Աայիտի մէջ եւ ամէն կոզմէ Օտար Լեգէոնի Ժողովր միաձայնութեամբ քուէարկեց բանա
ները , եւ տիրական գեր կատարէ \,եզո ւց րու մ էջ էր որ կազմ ուեցան Հայ ցեղէ զօ ր ա դո ւն դե բ , ձեւ մը որ կբ պաՀանջէ ազգա յնացնել կադր ե լ
Հսկողութեան մէ^Հ ինչպէս 1939^5՛ , աայՔաԲ^Լոլ՛ ^ Բաս<>սյ ^^Բ ԱաՀ - ելեկտրական ուժը ։ Փակման առիթիւ ճառ մը խօ
Եթէ " ՛ յ * 1 էուՕՀ ճիշդ է , կը նշանակէ թէ քՍ . մ աններ ո ւն վրա յ Հ ամ ա խմբուած՜ նացի Հ ո ր գան ե - սելով , զօր * տը Կօլ գնաՀատեց կատարուած՜ աշ–
Մ իութիւնր եւ Մ * ՆաՀանդները Համակերպած՜ են բուն ո֊էմ : իսատանքները , Հակառակ կարգ մ ը անՀ ամ աձա յ -
անգլիական տեսակէտին, այս կարգի խնգիրնե - նութեանց , ե լ շեշտեց թէ այժմ Հազգը ձեոք պիտի
բուն վերջնական լուծ՜ում ը ձգելով ուղղակի բա - Հետեւաբար , այս րոլոբ պատճառներով, գրե
նակցութեանց կամ Հինգերու Հ$՝ոզովին • Մ անա - ցի թէ Հարկ է որ ձհրանսան օրինական կանոնագիր առնէ իր ճակատագիրը; Վ^երջացնելով Հանգրուան
ւանդ որ , Անգլէա յ գաՀ լիճ ր նոր կազմ ուած՜ ր լլւս– մը Հաստատէ այս բոլոր Հայրենազոլրկներուն մը, ազգը այժմ կը մտնէ նոր Հանգրուանը, վճռա
ԼՈՎ. * ը՛նկերվարական վարչապետր ժամանակի կր Համար, թէ բացարձակապէս սլէտք է ււր մեր եր կանը , զոր ամէնքս մ իասին պատրաստեց ինք եւ
կարօտի, զանոնք ուսումնասիրելու Համար; կիրը իր Հ ա ս ա ր ա կո լթ եան անդամ ճանչնա յ բոլոր ուզեցինք աւելի քան Հինգ տարիէ ի վեր՝ֆ ;
Հասարակ մաՀ կանացունեբուն Համար զ րժ - այն օտարականները որոնք իրենց կուրՆքը եւ ա– ^/Լ \ք ա էսա ր ա ր ա կան խո րՀոլրդր վաւեբացոլց
ո լար է ճ ե ՚ լ ք ե լ Հա սա ուա ձներ ու գաղտնիքները՛^ ; րիւնը տրամադբեցին , երբ Զ>րանսան արշաւանքի ելմ տա կան նախաբար ին պատ բաս տած՜ °բէ"ՔԸ՝
Ժամանակն է որ պիտի բանաք զանոնք , մաս - ենթարկուաձ֊ էր , ինչպէս ել գաղտնի գորՆունէոլ– աղգ « Համերաշխութեան եւ Հարստացման տուր -
մ աս , կատարուած՜ ի ր ո զո ւթ ի ւ ն ն ե ր ո վ ; կամ նոր թեան շրջանին ել ազատագրութեան պայքաբնե - քերու մ ասին ; կ առա վա րո ւթ ի ւն ը Հ ա լան ո ւթ ի ւ ն
ընգՀարումներով ; բուն մէջ; յա յտնեց հ) որՀ ր դա կց ա կան Ժ՛ողովէ՛ կարգ թելա
Իսկ Հայկական Հ ա ՞ ր ց ը ։ Միայն սաՀմ անա յի՛ս Ես յո յս ունէ ի մեր կուսակցութեան վրա յ , դրութեանց , որոնց Համաձայն դրամագլուխի
սբբազբութեամբ , կարս - ԱրտաՀանո^վ պիտի պաշտպանելոլ Համար այսքան ազնիւ դատ մը; Ե*՜ տուրքին Համար ամուրիները պիտի զեղչեն 200
Հազար,
լուծ՛ ո ւ ի : այդ յ ո յս ր իրականացաւ, քանի որ քՍորՀրդակցա– ընտանիքները 400.000 ֆրանք; Լ՛է, ա էսա -
Ջ ենք ուզեր պաղ ջուր լեցնել վառ երեւակա կան (Ի ո զո վին ընկերվ աբական խմ բա կց ո ւթ ի ւ ն ը բարին սկզբնական ծ՜րագիրը տուրքէ ազատ կբ
յութեանց վրայ : Բայց , տրամադրելի տեդեկու - պաՀանջած՜ է կազմական կանոնագիր մը (ՏէԶէԱէ) Համարէր 150.000 ֆրանք ամուրիներու, 300.000
թիւնները բան չեն խօսիր այգ մասին; Ղ՜ոնէ առ 3)րանսա բնակող օտարականներուն Համար ել ընտանիքնեբու Համ ար ) ;
այժմ : Գաղտնիքներուն գազտնիքր ; Հպատակ արձանագրել մեծ՛ մաս մը, ինչպէս եւ X 1Ս որՀ րգակցական ժոզովը պաՀանջեց էսղել
Ուրեմն մ ենք ալ ստիպուած՜ ենք սպասել : բա րեվւոխե լ ներկա յ օրէնքբ ; Ասիկա կ՝՝ ապա ցոլ - յարարերութիւնները Ապանիոյ Հետ։
Անշուշտ ոչ թէ բազկատարած՜ ու զօ թե լուէ , այլ շա ցանէ թէ մեր ընկերվարական կուսակցոլթիւնր
րունակ արծ՜արծ՜ելով , Համաձայն արդիական պա– մասնաւորապէս կը զբաղի այն խնդիրներով որոնք պետութիւննե ր ը յետոյ տրամադիր բԱան ժողո -
Հանքերու; Առանց ոտքերր գետն էն կտրելու։ Ե*– անարդար եւ ամ արդի կը թուին; վուբդ մը իր սեփական երկրին, ամենակատար -
Հետապնգելով բուն Հասցէն , Մոսկուա : Այն պաՀուն երբ Երեք ԱեՆեբբ ժողով դու - եւս լ անկախութեան մէջ վերապրեցնելու ։
Երբ ամբողջ երկիրներ կ^ անդամատուին եւ մարած՜ են Փոցտամի մէջ եւ երբ "ւ֊րիշ Մեծ՜եր ալ Հայաստանը պ է ա ք է ոտքի կանգնի եւ ապրի
մ իլիոնաւոր ժողովուրդներ աեղաՀան կ՚ըլլան Ե՜ ա պաՀ ո վարար պիաի միանան անոնց , մենք , ըն ինչպէս միւս բոլոր պեաութիւնները; Ան արժանի
բեքներու կամքով , Անգարացն է որ պիաի կասե կերվարականներ , ջերմապէս կր մաղթենք որ Ատ է ատոր; Պատճառ չկայ ոբ Ո 1 ֊ բ ի շ կ°Բա ՀքՀՀա«/*1
ցնէ թափը ։ Արդարութեան թաթը ։ լանտ եան ի Դաշինքին , Եալթ այի եւ Ա ան Ֆրանչիս– որովՀետեւ Արդարութիւնը եւ Ազատութիւնը
հ.ոյէ 1 ս ո ր^ ԲղաՀեողոէՍ^երուն մասնակցող բոլոր »լէտՔ է յաղթանակեն ։ 1\ա11ՍՏ Ք001
Fonds A.R.A.M
