Page 70 - ARM_19-1945_03

$ւՀ՚յէ մէջ՛* Սթալին տրամագիր կԳրեւայ ընդունե– վրէժխնդրական պատերազմ չուզեր՛* րայց մէկը ԼՈԻՐԶ ԻՄՈՐՈԻՄՆԵՐ

ԼՈ1–, եթէ սլա ր ադաներ ր թոյ չ ւոան % Անգլիացիները պէտք է ւէճարէ , օրինակ՝ Ան դլիան ։ Բայց որ եւ է

կր նախընտրեն որ ա յս անդամ Լոնտոնի մ էջ գու­ բան չորոշուեցաւ, ոչ ալ պաՀանջուեցալ Ա ոն - ԹՈՒՐՓԻ/16 ՄհԶ–

մարուի ։ Անաց որ, Լոնտոնբ ՀետզՀետէ կեդրոն թուառի մէջ* միայն գործակցութեան սկզբունքը

կր դառնայ միջազգային մեծ գործունէութեան , ընգո լնուեցաւ ։ ՝ք* ի չ վերջը կ՝ արտաքսուէին Լօռէ– (ք*. եՆ վերջիձ մաս)
օ
էրրեւ գլխաւոր Հաւաքաաեղի Հինգերու էՕոբՀուր– նի Ֆրանսացիները • *•

գին եւ էւրոպայի պարենավորման *էիթի*է**րի կազ­ Վկան յեաոյ պատմեց թէ իր նպատակն էր օ– ֆոթաովանոկթիւննեբբկ կ^էկբլ Փէ-ելի գիք֊ըի՚ի

մակերպութեան է բական 180 միլիոն ֆրանքի զեղչել գրաւման ծախ­ կը քակուի սակայն Հողային Բաշխումի Օրինագծի \

քերը։ Մինչ կբ բանակցէր, 1940 Դեկա . \3ին ձեր– վիճաբանութեանց ընթացքին յ

բակալուեցաւ խորՀ րդաւո ր պարագաներու մ էջ ։ Կր թուի , թէ նոր օրէնքը սրտադողի է մատ -

Փ է թ է ն Ի ԴԱՏԸ Յետոյ լսեց որ այս գաւր սարքած էին ԱէԻաէռ 1 նած կարգ մը երեսփոխաններ , ու մղած զանոնք՝

Տա՜ր չան եւ ուրիշ նախարարներ ,՜ ներքին պատճառ­ գիրք բռնելրլ Ա ա ր աճ օ գլուի գէմ, որ կը մեղա -

ներով։ Ապէց Հեռագրով պա Հ ան ջած էր իր ար - դրուի «Աթաթիւրքի ոգիին գէմ գործածդ ԷՀԱաէո*~

ձակումը։ Վիշիի մէջ տեսակցութիւն մը ունեցաւ յ անց ան քո վ X

Փէթէնի Հետ , ի ներկայութեան Ապէցի։ կէօրինկ Երեսփոխան ճավիտ Ու֊րալ •— ՀԱարաճօղլուի

Լ Ա Վ Ա Լ Ի Բ, Վ Կ Ա Ց Ո Ի Թ Ի Ւ Ն Ը սպառնալիքներ բրած՜ էր Ֆրանսայի գէմ , ըսելով կառավարութեան այս քայլը վայել է Օթարշիք

թէ «մենք Հիմա գիտենք Ֆրանսա յի բուն զզ ա - պետութիւններու : Նոր °րէնքը *Ղէտէ խախաէ՝

ցոլմնեբը Գերմանիս յ Հանդէպ՝^։ Մ առէ շա լին բա­ ժողովրդական *1սաաՀ բւթի՛ւնըճ պետութեան Հան­

Օարաթ օր չռրս մամ եւս խօսեցաւ նախկին ցատրեց թէ Դե ր մ անն ե բ ը պիտ ի խստացնեն իրենց դէպ : Աենք տէրն ենք մեր ինչքերուն, ո՛– Հիմն*

վարչապետը , պատասխանելով դէւլ մր ն եղա ցու­ քաղաքականութիւնը։ «Աառէշալր խնդրեց ինձմէ կազմ * օրէնքով , նուիրագոբծուած են մեր իրա -

ցիչ Հարցումներու ։ Յեաոյ նորէն փոխագրուեցաւ վե րադառնա լ կառավարութեան մ էջ : Ընտանիքս ւունքները։ Հո^զ կը պակսի գիւղացիին աա/ոլ, որ

Ֆրէնի րան ւո լլ , ուր պիաի մնա յ մ ինչեւ իր դատա­ Հակառակ էր (այստեղ վւզձկեցաւ) ։ Դիտէի որ րռնսսյ(ւաւելռւ կ՚ելլենք անհատական սեփականու­

վարութիւնը , թերեւս երկու ամիսէն ։ ^է՚էհ. * աՀռելի բան պիտի ԷՀԷԷայ պարտականութիւնս , թ ի ւ ն ե ր ը : Ուրեմն ինչո^ւ ձեռք չդնենք նաեւ Հա–֊

ե ր կո լշա րիժի , շարունակուեցալ Փ է թէ սի զատ ր եւ բա յց Հ ամա կերսլեցա յ , խորՀ ելով թէ իրաւունք րոլստ եւ ոչ - Հարուստ Հայրենակիցներու գրամ - -

լսուեցան նոր վկաներ : Կր կա բծուի թէ դատր պի՛ չունիմ դասալիք ըլլալու՝^ ։ նե բուն ու կալուածներուն վրայ։ ք^նչո^ւ կաշկան– ՛՛­

տի վերջանա յ ա յս շարթ ու ։ « Կը մաղթեմ որ Գերմանիան յաղթէ».— Նա­ գել մ եր եղբա յրները , երբ կարելի է գիւղացիին

Լտվալ ուրբաթ եւ շաբաթ օրուան վկայու •» խագաՀ ը Հարցուց թէ ատկէ վե^ր^ն էր որ արտա­ Հող ար ամ ագրել երկրին անսւսՀմ ան , ան մ շա1լ

թե անց մէջ, մառէ շալին Հետ ունեցած՜ կապերր սանեց ա յս բառերը ։ մասերէն ։ Ընկերնե՛ր, ուշադիր եղէք , տարրեր

բաց աւո րելով Հանդերձ , իր քաղաքականութիւնն Լավալ՛ Որպէսղի կարենամ բանակցիլ Դեր– կողմ կը սահինք» :

էր որ պաշտպանեց ; Զինադադարի ի*նդիրր էոլ ՜ մաններուն Հետ, պէտք էր որ վստաՀութեան մըթ– Երեսվախան Րէֆիք Քորալթան «ԱնՀրա -

սաբանելէ վերջ , պատմեց թէ ինչպէս իշխանոլ - նոչորտ մ բ ստեղծէի ։ \ 942 Տ ունիս 2Ձ.ին յա յ ւո ա - ժեշտ է վճարել գր աւելի Հ ողեր ու փո խարժէքը ,

թեան գլուխ անցաւ մառէշալը։ Այս առթիւ գան­ բարութիւն մ ր գրեցի , եւ ցո յց տուի ^ * Ո՚ոշա յի , ապա տրամ ագրել զանոնք գիւղացիին ։ Այլապէս ,

գատեցաւ որ իր նիշերր Անօթագրութիւնէ գրաւած՝ ընգՀ * քարտուղար արտաքին դործերոլ նախաբա– ոտնակոխ գարձոլցած կ՚ըլլանք մեր օրէնքները։

են եւ Հ ար ցաքեն ի Լ դա տ ա ւո ր ին քով կր գտնուին ։ րութեան, որ թելադրեց վերցնել Դերմանիոյ յաղ­ ք* րաւունք ո ւնի^նք Ալիին ապրանքը բռնադատե -

Ուրեմն , իր պատմութեան Համաձայն , Ազգ* թանակին վերաբերեալ մասը։ Աիասին մառէշալին լու , ու տալու Վելիին , առանց ետ-առաջ նա յելու ;

Ժոգովր գաղտնի նիստ կբ դում ա րէ \ 940 խուլիս գացինք։ ք՝ ո ւն բնագիրն էր, • «Ես կր Հաւատամ Եթէ ա յ ս ընթացքով պիտի քալենք, դարձեալ խս1–
պիտի չըլլանք, բարե­
\0ին–. Ինք մեբժսւձ է Ռէօմէ ատեանին յանձնել Դերմանիո յ յաղթանակին ել կը մաղթեմ , որով - բերայՈլթենէ Հրաժարած

այգ նիստին սղադբուած ատենագրուիք իւն ր որ կբ Հետեւ այգ յաղթութիւնը կր նշանակէ Համայնա­ կամներ ։ Ջենք կրնար անարգել ու իրաւազրկեք

գտնուի Հարցաքննի շ դատաւո ր ին քով Հ Ժ՛ ո ՛լ Ո վ ր վարութեան ոչնչացումը^ ։ Ա* առէշալը դիտել տ ը– միլիոնաւոր Հայրենակիցներ։ Աենք իրաւունք չու–

պաշտօն կր յանձնէր Հանրապետական կառավա­ թէ ՚զմագէտ չեմ, եւ յ՚յւնձնւ ՚րարեց նինք Հալածելու մեզ ընտրողները։ ԴեմոկրատՈՆ–
ջնջել «կը Հաւատամֆբ
րութեան յա յտարարել նոր ԱաՀմ անա դրութիւնը , որ ա յ դ պարբերութիւնը ։ Անացեալը մնաց ։ Դիտէի թենէ կր սաոենք , հարստահարութեան վարձեր

մ առէ շա լին ի շիւ ան ո ւթ ե ան ել ստորագրութեան Սեսիա սիւլֆիւ֊բիք մը կ՛ախենք րնել» :

տակ, իբրեւ նշանախօսք ունենալով «Աշխատանք, պիտի ըլլայ մեր վէրքերուն վրայ։ Ոայց այգ քանի էմին Սազաք «Հողատէր մրն եմ, բայց իմ

Ընտանիք , Հա յ բեն իք , ո ր պէտք է վաւերացուէր մը բառերուն շնորՀիլ էր որ կրցայ ուժգնօրէն շաՀերու շրջադծէն չէ որ կր դիտեմ նոր °բէնքը ։

ազդին կոզմէ ։ Երբեք իրենց միտքէն չէ անցած՝ ընդդիմանալ ռգեերրմմանաակնաւն պաՀանջներուն ,- Ես 65 տարեկան եմ * ու տրեխը ոտքերուս՝՝ մ շա -

պետական Հարուած՜ մ ը սար քեշ : 1՚նք մ ի շտ ջանա– ՜ 250.000 բռնի ա գ խա ւո ա ւոր. 700.000 յձակո ւ կած եմ իմ Հողս; ԱյսուՀանդերձ , կր գիտակցիմ*

ցած՜ է որ վնաս չՀասնի Հանրապետութեան % \*նք գերիներ նորէն տանելու սպառնալիք , եւն • թէ սխալ է առնուած քայլը ։ ՚Հյերեցէք որ բաց խօ­

բոլորովին անվաւեր կը նկատէ մ առէ շալին ստո - Ա՝ առէ շալը ա յստեզ դի* տուաւ թէ գ՛ ,նե– սիմ ։ Երկրագործ * գործավարութիւնը ե®ր բ բա­
հ ՛ււյալ եր բ անիէելէն Լսեց սէյււ իյօսքբՀ
րագրած բոլոր սաՀմ անադրական օրէնքներբ, ո- (Շաբ* րերար որոշում մ ր տուած է ՚. Ե ° ր ք՛ տրամաբանա­

բովՀ ետ եւ օրինական ձեւր չէ յարգուած : Զ ինքը կան քա յ ք առա (V է : ԵրկրիԸ մէջ՝ սեփականութեան

իրեն յաջորդ նշանակոզ օրէնքն ալ անվաւեր է «93ւա8տտա»տաա8տա3ատտ3ւատտտւտտտտտււտաատո«տտա դէմ թշնամանալու , եարուսաը կամ ունեւորը հա­

միեւնո յն պատճառով : Ա յ դ կա ր գա դր ո ւթ ի ւն ր ե - ահԻ ՄԸ ՏՈ՛ԼՈՎ լածելու շարժում մր սկսած է ։ Աստուծոյ սիրոյն,

զած՜ էր անոր Համ ար որ մ առէ շալր խոր ծերու - ինչո լ այս անվստաՀ ո ւթ իւնն ու անասլաՀովոլ -

թեան մ էջ րեէաէո՚Լ ւ կրնար մ աՀ պատաՀ իլ ։ Այն ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ Մ Ե՛Մ ՈՃՐԱԳՈՐԾՆԵՐՈՒՆ Ղա– թիւնր կո ՀրաՀրենք։ Անկարելի է չիենդենալ այս
տավարութեան Համար Համաձայնութիւն ո ո յա -
ատեն կարելի չէր նիստի Հրաւիրել խորՀրգտրա– երեւոյթին ու մտայնութեան դ է մ յանդիման։ &ւ

նը՚, Դերմաններր թ ո յ լ պիտի չտային : «Ես Հոս ե– ցալ Ան գլի ո յ , Ա * ՆաՀանգներու , ք& * Աիոլթեան

կած՜ չեմ ամբաստանելու մառէ շալը ւ Տ ուլիս \ Օին եւ Ֆ րան սա յի ն ե ր կա յ ա ց ո լց իչներուն միջեւ ։ Հա - յետոյ, ինչո՞ւ այս /սարա կանո ւթ ի ւն բճ պետական

մէկ Հատիկ ձայն չլսուեցաւ զինադադարին դէմ ։ մ աձա յն ո ւթ իւն ը պիտի վաւերացուի այսօր , ե - սլաշտօնեային ու անՀատ Հայրենակիցին միֆելՀ

Արդ , աւելի քան 700 երեսփոխաններ եւ ծերակու­ րեքշաբթի ։ Ա իջին ճամբա յ մը գտնուած Է մ իջազ– Ո ւբ Կ՚երթանք, ա՞յս Է մեր գեմ ո կբատութ իւն բ է

տականներ Հաւաքուած՜ էին Վ^իշի ւ Հակառակ Հա­ դա յին պատժական օրէնքի , խորՀ ր դա յ ին եւ ամե– Ջեր ձեռքր գբէք ձեր խիղճերուն վբայ, ու որո -

ղորդակցութեանց դժուարութեան : Եթէ նկատի րիկեան իրաւագիտութեանց մասին՛ Աեծ ոճրա - շում տուէք՛՝» Հ ԼԵբեսփոիւանբ այս խօսքերէն վեր^

առնենք որ Համ ա յնավարն եր ը (72 երեսփոխան ՝\ գործներուն թիւր յ ի ս ո ւն ր կնանցն ի , մէջն ԷՀլէալով լքահ՜ է ւ, ր ա Հր , ել Հեռացած՜՝) X

վտարուած– էին 1939^ ի վեր, եւ ւեն. գերման կառավարութեան անդամներուն մեծ մա­ Տարակոյս չկայ, թէ այգ Հորոշումբ պիտի
Տարա -
մաՀերը , կրնանք առանց չափազանցութեան ըսել սը ել գլխաւոր նացի վարիչները ։ Դատավարու - տրուի» , ու օրէնքր պիտի վաւերացուի :
գաՀլիճբ
թէ իւ ո ր Հ րդարանր ամ րող^ոլթեամբ նիստ դում ա– թ իւն ը տեգի պիաի ունենա յ \, իւր ոնպէ ր կի մէջ, Կոյ" էկայ դարձեալ, թէ Աարաճօրլուի բոլ՚՚բբ
Յունիսի
րած՜ էր։ Ոչ մէկ բողոք լսուեցաւ այդ գաղտնի յառաջի կա յ Հո կտեմ բե ր ին ։ վստահութեան քուէ պիտի շւսհի : Այո չտես ֊

նիստին մէջ : ԱՄԷՆ ՕՐ 200.000 ՖՐԱՆ՚Բ 1լՐ Հախսով, Փէ - պատճառներ պիտի չրչլան , սակայն, ոբ •

Ցեղային օրէնքները Վկային կարծիքով, թէնի դատավարութեան Համար, Հաշուելով դա - կամ Յուլիսի բնթացքին «նորութիւններ–»

մառէ շալը որ ել է քաղաքական փորձւ ւթիլն տ ա ւո րն ե ր ո ւն , երդուեալներուն , կարդապաՀու - նենք Անղարա յի կա պո յտ երկնքին տակ :

չունէր . Հետեւաբար չի կրնար ամբաստանուիլ իր թեան պաշտօնեաներուն , ելեկտրականութեան

նա իս ար արն եր էն մ էկուն ստո րա գրած՜ օրէնքին Հա­ եւն * ծախքերը ;

ՇԱԲԱԹԸ ՀԱԶԱՐ ՀՈԳԻ ԿԸ ՄԵՌՆԻ ՇիԱթի– ԲանտապաՀբ փախած է : Ուրիշ երեք բանտաբկ -
Հ
մար։ ՛Նա խարարները մեծ՜ մասով երիտասարդ էին նի մէջ, անօթոլթենէ եւ Համաճարակներէ , Համա­ եա՚լներ ալ խիստ Հսկողութեան տակ առնուեցան

եւ անփորձ։ է՛ր պաշտօնը մառէշալին քով եղած՜ է ձայն շուէտական եւ դանիական Հիւպատոսական ՍՈՒԼԹԱՆ ՀԱՄԻՏԻ Ժառանգութեան գատբ

յարա բեր ութ ի ւնն եր պաՀ ել գրաւմ ան իշխանոլ - պա շտ օն ե ան ե բ ո ւ որոնք Ա թօքՀօլմ Հասան շա բա թ կր շարունակուի Պաղ/,ստինի մէջ, ուր 100.000.000

թե անց Հետ * պաշտօն մը որ շատ ծանր էր ել փա­ օր , Ա ոսկուա յի ճամր ո վ : Ոք վա ռելան ի ւթ կա յ , անգլ* ոսկի արժէքով կալուածներ ունէր։ կարմիր

փուկ ։ Դե րմ անները բացառիկ տնօրին ութ իւններ ոչ լո յս , ոչ կազ , ոչ ալ ջուր : քաղաքը , որ կբ Ս ուլթանը իր երկարատեւ իշխանութեան մ իջոց ին

կը պաՀանջէին Հրեաներուն եւ ազատ - որմնա - գտնուի ^ալթիկ ծովուն վրայ ,- գրաւուած է ռուս , րնդարձակ ել փարթամ կալուածներ գնած էր Տու–

գիրներուն դէմ Լմասօն)։Այգ օրէնքներըմշակեցին լեՀ եւ չեխ զինուորներու կոզմէ։ Պատերազմէն նաստանի, Աակեդոնիոյ, Աուբիոյ եւ I ա ո ռ ս ա ինի
մկջ, որոնց Համագումար աՐ<^էքր
Փէո֊ութօն եւ Աառքէ ։ առաջ ունէր 270.000 բնակիչ, ոբ բարձրացաւ մին–

Ալզաս Լօււէնի խնդիր– Վկան վճռապէս Հեր– կ՛՛անցնի 300

քելով կարգ մը զրոյցներ, յայտարարեց թէ 70 չեւ. 400.000^, յեաոյ իչաւ. 150.000, երբ Ռուսերը միլիոն սթերլինբ։ (իր կիներուն թի՚֊ը կբ Հաշ -

անգամ ըո զո քած են Ալզաս - Լօռէն ի կցման գէմ , մ օտեցան ։ ամ բորգներր կ՚ըսեն թէ ա յս ընթաց­ ուէին 237) ւԴատբ շարունակելու եւ այս առասպե­

զինադադարի յանձն ամ ո զո վին մէջ ։ ին ին ալ քով ձմեռը ոչ թէ շաբաթը, այլ օրը Հազար Հոդի լական Հ ա ր ս տ ո ւթ ե ան ց տ ի բանալու Հ ամ ար երկու

ըսած է գերմանական դեսպանին թէ չըն - պիտի մեռնի ։ րնկե բութ իւններ կազմուած են, իւրաքանչիւրը

գունի ր այդ բռնի կցումը ։ Ի՞ՆՁ ՊԻՏԻ ՈԻՏԵՆ-Բ Գինի վայ այս լա բ. ՛Հ ինզ. միլիոն տոլար դրամագլուխով : Ա՛է կ րնկե -

ՄոնթՈԼԱաի տեսակցութիւնը Վկան պատ­ թու։ Միս՝ 125 կրամ , Օգոստոսի թիւ 2 ել 5 8 բութ իւն ը Հ ետա պնդումներ կբ կատարէ Պաղես -

մեց թէ երբ գերմանական դեսպանը ղինքը Աոն - ղտրօննեբուի։ ^Յներուն 100 կրամ աւելի ՕՏ կ/՚ա - տինի , միւսը՝ ուրիշ երկիրներու մէջ ։

թուառ կը տանէ ր , ինք կը կարծէր թէ տեսակցու– րօնոփգ Նանր աշխատաւորներուն 100 էչրամ աւելի 3500 ԹՈՆ ՊԱՀԱԾՈՅ ՄԻՍ Հասա ւ Արժան թ ի–

թիլնր պիտի ըլլա յ քհիպպբնթբոփի Հետ , մ ինչդեռ XII կտրօնով ԼՏուլիս) : Ե լ՛կա րաձգուաճ են Օղոս - նէն եւ պիտի բաժնուի Փարիզի ժողով ուրդին ։

գիմ ացր գտաւ Հիթլէրը ։ Երկար խօսելէ ետք , ա յս աո սի թիւ 1 կտրօն բ (90 կրամ) , կտրօնբ (35 ՀԻԹԼԷՐԻ Համար զրոյց կր շրջի թէ պաՀ ո ւած

վերջինը ըսեր է թէ մ առէ շալին կը սպասէ յաջորդ կ.), Յուլիս 1 (90 կ– խոզեղէն), Մայիս \ (90 կ • է Դեր մ ան ի ո յ մ էջ : Ա ասն աւո ր Հ ս կո զո ւթ ե ան տակ

օրը : «Ես բոնի չտարի զայն ։ Եթէ քիչ ^* ԷՀ խորշանք ձիու միս) , Օգոստոսի 0 0 նոյնպէս) , Օգոստոսի առնուած է Հայտէլպէբկի շրջանը* * *

զգաց , ինծի չյա քանեց % Նիշեր ունիմ այգ խօսակ­ ա (100 կ– սովորական միս, )3) , Յուլիսի XI (100

ցութեանց մասին ։ Չեմ ուզեր թեթեւօրէն իյօսիէ * կ* միս , ծանր աշխատաւորներ) ;

Հի թ էէ ր Կ՝ Ը" է Ր Դք"–ի պատերազմ յա յտարարե - ՖԷՐՏՕՆԷ, Շթութկաբաի գաւաճանբ , գնդա - Տէսինէն Տիկին Արեգնազ Համ բարձում եան կը

ցիք , մերժեցիք Հաշտութեան առաջարկներս , եւ կատարուեցաւ շաբաթ առաոլ, Հյաթիյեօնի բեր - ւինւոռէ քոյրը , Աշխէն Ա երճանեան , որ պաաերաղ–

կո րսնցյաւ ց ի օ • Հիմ ա պէտք է քալէք՝^ ։ Ես պատաս­ դին մէչ\։ թ-երթերր կր գրեն թէ քաք արա ր մեռաւ։ մէն առաջ կը գանուէր Պազարճըք, Ո՛ ում ան ի ա Հ

խանեցի * «Եթէ կ^ոլգէք նուաստացնել Ֆրան - ՖՐԷՆԻ ԲԱՆՏԻՆ ՄԷՋ զէնք մտցնելու ել մարգ Լուր ունեցողներէն կր խնդրուի իմացնե^Յաոաջ^ յ

սան , անոր պարտագրել պայմաններ որ կր վի - փախցնելու փորձ մբ կատառւահ– էր, բանտարկեալ

ր աւո բեն իր պատիւը, կարելի չէ Որ եւ է բան ը– Պէբնառ Ֆսյլոյի կոզմէ , ձախողեցաւ։ իր մայրը ել

նել : ք*սկ եթէ էլուղէք աեզ մր վերապաՀել իրեն , կխսբ աասբ Հազար ֆրանք խնայելով երկու ատր­

ամէն բան կարելի է» ; Հի^էէր պատասխանեց թէ ճանակներ գնած՛ ել բանտ ա պաՀ մբ կաշառահ՜ էին ։ 19

Fonds A.R.A.M