Page 6 - ARM_19-1945_02

2 ՑԱՌԱՋ

չունեցան քանդելու Աւստրիո յ գեղեցիկ մայրաքա­ Ի՞նչպես կ՚օգԱեԱ Հավակոսնք «Յաոաջ»ի
ղաքը ։ Գերմանները եւ Հիւ–
քաղաքին արեւելեան

ս ի սա յին շրջանները քչուելով , էլաաաղօրէն կը

կռուէին, բայց պահակազօրքը արդէն ցիրուցան Ա մ ե ր ի կ ա յ ի Հ ա յ Կ– Խ ա չ ը տ ա ս ը հ ա զ ա ր ա ո լ ա ր ք)՝ ան կա/լին անակնկալ մը։ Յ ա ռ ա ջ է Հաւատա­

եղած էր եւ կազմակերպուած դիմադրութիւնը տ ր ա մ ա դ ր ե լ ո վ Խ • Հ ա յ ա ս տ ա ն ի , դ ե ղ ե ր , ր ո լ ր դ է րիմ ընթերցող մը , Պ * ՀրասԳ Տրէզեան , Համեստ

դագրած ։ Մա/ւէշալ $ոլբուիինի զօրքը Հարաւէն վ ե ր մ ա կ ն ե ր եւ. հ ա ն դ ե ր ձ ե ղ է ն զ ր կ ա ծ է Ե ր ե ւ ա ն , աշխատաւոր եւ վարպետ կահ ագործ , ամերիկեան

գէպի Վիէննա սուրալով, անցաւ Գանուբր եւ մր~ Ր ա շ ը ն Ո ւ ֊ օ ր Ր ը լ ի Փ Ւ մ ի ջ ո ց ա ւ ( ռ ո ւ ս ա կ ա ն պ ա տ ե ­ փառաւոր գրասեղան մր շինելով, փոխագրած է

ա ա ւ Լէօփոլա շթատ , գեաին Հ իւ սիս ա յին ափին ր ա զ մ ի օ գ ն ո ւ թ ե ա ն մ ա ր մ ի ն ) : « ա ո ա V»ի խմ բազ բատունր , իբրեւ ^սրտագին

վրայ հ ՚Լոյնիսկ եթէ դիմադրութիւնը շարունակ– Ա ւ ե լ ի սւււաջ ալ , Կ • Խ ա չ ի Պ ա տ դ մ • Ժ ո ղ ո վ ը նուէրք։ Գրասեղանին Հետ ալ՝ ձօն մը սրտառուչ՛

ուէր , քաղաքին երեք չորրորդը մաքրուած էր ար­ ^նոյնպէս տասը հազար տոլար դրամ ղրկած է ր ՀՕ առա չ * » ը թ ո ղ խ մ բ ա գ ր ո ւ ի ա յ ս ս ե ղ ա ն ի ն վ ր ա յ , ,

դէն՝. Գերման պահակազօրքին մէկ մասը կը փորձէ Ուոշինկր֊ընի խորհրդային դեսպանատան միջո - Ես թ ո ղ «Ց առա 2 » ը ը լ լ ա յ մ ե ր ս ե ղ ա ն ի ն վ ր ա յ :

գէպի Պրնօ նահանջել : կարմիր բանակը այժմ ց ա ւ ։ Ա յ ս ս ա ր ի ւ Հայրենիք հետեւեալ խորհրդսս Խորին շնորՀակալութիւն ։ ք*այց ի՛նչ պեր -

պաարասա է վճռական Հարուածր տալու եւ զ եր– ծութփւնները կ՚ընէ. ճանք , Հ՝&առաք$>ի անշուք խմբագրատան Համար

մ ան բանակը կազմ ա լուծելու իբրեւ ռազմ ական « Աւելորդ Է ըսել, թէ ԽորՀրդային Հա յաս - որ վերէն վար յա լալ արման կր կարօտի։

ում, ինՀպէս եղաւ ՝Բ էօնի կսպէբկի մէք, ուր 9 2 0 0 0 տան ոչ թէ ամ երիկեան դրամին, ա լլ ամ երիկեան ՜*1"՚՛՝՛ 1 9 3 9 / ՛ պատերազմին յա յ տ ա ր ա ր ո ւթ են էն

Գերմաններ գերի բռնուեցան Հրամանատարին յիշեալ ապրանքներուն ստիպողական պէտքն ու - անմ իրապէս վեր^ը ել մինչեւ զինադադար , «(յ ա -

Հետ։ Ապանեալներուն թիւր կը Հաշուեն 4 2 0 0 0 ։ նի : Ուոաի Հայ կ՛ Խա չի կեդր * Վարչութիւներ շաա ռաՀկ>ի խմբագրութիւնը ամէն օր թերթ կը ղրկէր

(հուսերը գրաւեցին նաեւ (հէլտպախը, կբացի աւելի նպատակայարմար քայլ մը առած է, ^րբ մեր զինուորնեբուն , զինուորական իշխանութեան

չր1անին մէք ։ այս տարի գրամի վւոխարէն ապրանք է ղրկած Խ * բա բեհ աճ ա րտօնութեամբ Հ

Միեւնոյն օրը Գաշնակիցներն ալ Հանովըր՛ը Հայաստան ; ՝ Այդ զինուողներէն Պ՛ Գաւիթ Փաշայեան (Ալ–

գրաւեցին ։ Ամերիկացիները Հարաւ - արեւելքէն ճիշդ է . թէ ամերիկեան «էէնտ - Լիսի՛» Լվախ– ֆորվիլ) հ պարտք սեպեր է 5 0 0 ֆրանք զրկել, Հի

յառաք խաղալով , խզեցին Հ ագո ր դա կց ութ իւն –՛ վարձ) միջոցով ԽորՀրդային Միութիւնը կը ստա­ նշան երախտագիտութեան » : Շնորհակալութիւն ։

ները։ Ա*իւս կողմէ անգլիական ոգազօրքը քաղաքը նա յ մեծ քանակութեամբ ինչպէս զէնք ու ռազ - " Ղյուէրներու Գ * ցանկը յա^ոբդով : Բաժնե­

զարկաւ անցաւ գէպի Համպուրկ , Հասնելով կէս մ ամ թերք , ա յնպէս ալ Հագուստեղէն , գեղօրա յք գին ե ր ո լ ստացում ը պիտ ի ծան ո ւց ան են ք ՀետզՀե -

ճամբան՝ Հռենոսի եւ Պերլինի միքեւ։ կ՚ըսուի թէ եւ ուտելիք։ •ճիշդ Էհ թէ ք ՝ ա ՚ չ ը ն Ուոր Ոիլիֆը, ա– տէ , փոիսան ստացագրի ։

կտրուած է Համպուրկ - Հանովըր գիծը։ Զ°Ր * ռանց մեզի ալ , չ°ձափհլի օգնութիւն մը կ ընէ

Մ ոնթկոմ ըրի վճռական Հարուած մը կը պատ - արդէն այդ ուղղոլթեամբ ։ Եւ ^իշգ է նոյնպէս , ՈՂՋՈ՜ՅՆ ՍԻՐԵԼԻ «ՅԱՌԱՋԵ՛Ն

բաստէ Համպուրկի Համար : Վտանգի տակ ՚ է որ ա յ դ առաքումներէն որոշ չափով 1լ օգտուի Կիրակի, 8 Ապրիլ* կԿս*ըԿ ՎԻսէ Կ.ԼՀ պատէի

նաեւ կմտէնը, մեծ նաւաՀանդիսա մը Հիւսիսա - նաեւ ք&որՀբգային Հայաստանը , իբրեւ ք(յորՀրգա– Ա էն Միչէլի պողոտային վրայ։ Մօտեցայ լրագրա­

յին ծովուն վրայ։ ՚ք^ասէլի Հարաւային - արեւել - յին Միութեան մէկ ս ասո : վաճառի մը կրպակին , ֆրանսերէն թերթ մը գնե­

եան կողմ էն Անգլիացիները կը սպառ - Աակայն, կարիքը մեր մայր երկրին մէ^ այն­ լու Համար, ել մեծ եզան Հրճուանքս ու յուղումս ,

նան էրֆուրթի , մօտենալով Աաքսոնիոյ որ արե­ քանն մեծ է, որ Հայ կ» 1ա ա չի օգնութեան ալ երբ տեսայ, , սիրելի Յ ա ւ ւ ա ջ , քու Հրեղէն անունդ :

ւելքէն ալ վտանգուած է կարմիր բանակին կող - սլէտք կա յ ։ Ա ոռնալու չէ , որ քՍ * Հա յաստան Անմ իրապէս գնեց ի եւ խ ան դա զա տ ան քո վ սկսա յ

մէ։ ֆրանսական Ա . բանակր խզեց Ցիկֆրիաի 250000^5՛ աւելի զինուո բներ է տուած կարմ իր ք՛աղ­ կարդալ <&Ա՝ ե ր Խօսքր՝» ել մնացեալը։ ք^անկագին

գիծը , ՝ք՝ա ր լս ր ո ւՀ է ի Հ ա բաւէն ։ նակին եւ Հսկայական տուրք մը տուած է ու կու ու վաղեմի բարեկամի մը ձայնն էր որ կը լսէի *,

իտալական ճակատ ին վրա յ եւս Գա տնակիցնե­ տա լ քՍորՀ րգա յին Ա ի ո ւթե ան պատերազմ ական չորս տարուան բաժանումէ մը ՛ք րք^Ր •

րը ձաՐէ^ՒԼ սկսած են , երեք ամսուան դադարէ մը րնդՀանուր ճիգին ։ Հետեւաբար , վառ երեւակա - Ըլլալով ՚^էկր ա յ ^ ՛ Հազարաւորներէն , Ապ -

վերք, յառաք խաղալով գէպի Փոյի Հովիտը : կա­ յո ւթեան պէաք չկա յ պատկերացնելու Հ ամ ար , րիլեան Աերունգ 1926^5# ի վեր ընթերցող քեղի ,

տաղի ճակատամ ա բաներ կը ս պա ս ո լին ա յս շր քա­ թէ մեր մայր զանգուածն այժմ ի՛՛նչ մեծ կարիք գուն , (ձՏառա^ , եղար իմ որբ սերունդիս Հարա­
նին մէք։ Ուրիշ բանակ մը կը յառաջանա յ դէպի ունի ա յն բոլոր նիւթրուն
, զո ը Հա յ Կ » քՕա չի զատ ու անկեղծ բարեկամն ու պաշտպանը : Գուն
Սփէցիա, զինուորական մեծ նաւահանգիստը։ Կեդր. Վ ար չո ւթ ի ւն ը զրկած է Հա յաստան :
մեզի սորվեցուցիր ա ՛ւ "՛լք Հայրենասիրութիւնը ,
Գաշնակից օդանաւերը 3 4 0 0 պա՛յթուցիկ ռումբ
Գժբախտաբար , կանոնաւոր կերպով Հա յաս - մեզի սիրել տուիր Հայկական մշակոյթն ու գրա­
թափեց ին ճակատի զանազան կէտերուն վրայ ։
տանէն մենք չենք ստանար թերթեր եւ այն պա - կանութիւնը, ու մեր յիսնամեայ ազգային սլաա–

Ն Ո Ր Դ Ա Ւ Ս ՚ Ը եՒ. ձ ե Ր ք Ա Կ Ա Լ Ո Ւ Ք Ւ Տ Ա ե Ր տ աՀա կան թիլերն ալ , որ մեր ձեռքր կլ անցնին , մ ոլթիւնը ։ Ու մ ան ա ւան գ , գուն ախո յեանը Հան­
դիսացար Հա յկական սրբազան Գատին ։ քք) ր ան ս ա -
գրեթէ ո՝Հին չ էլ ըսեն Հա յա սա ան ի ներքին վիճակի

եւ Հայ ժողովուրդի ներկայ կարիքներու մասին։ Հայ գաղութը եւ Հայրենասէր ու ազատատենչ

Տ եղական թերթերը կը գրեն թէ ատ են է մր ի Արա աս ահ մ անի Հայ թեր թեր ո ւն ղրկուած թղթակ– Հայ երիտասարդութիւնը անձկութեամբ կը սսլա–

վեր զանազան մարդիկ թռուցիկներ կը ցրուէին, ցութիւններն եւս այգ ուզղութեամբ ոչինչ կ՚ըսեն : սէին քու տաքուկ խօսքին Հ

ապստամ բո ւթեան հ բաւի ր ելով Ֆրան սաց իները Ասիկա , Հարկաւ , չի նշանակեր , թէ Հայաս– <ձ Տառացի վերՀրատարակութեամբ գաղու -
թը ահա նորէն ու ժողովըր–
Փարիզի շրջանին եւ գաւառի մէք ։ կարգ մը մար– աանի ժողովուրդը այսօր կարօա վիճակի մը մէ^ կ՚ունենայ իր սիրելի

գիկ, որոնք իրենք զիրենք օդանաւային սպայ կը չէ * Պէաք է նկատ ի ունենալ , որ քՍորՀ րգա յին գական օրաթերթը :
ՎստաՀ եմ , ինչպէս
կոչէին -.—ո մ անք Համ ազդես տ ալ ունէին կը թերթերը , մ անաւ անդ. պատերազմ ի ատ են, սովո­ պատերազմէն առաք ,

մասնակցէին այս թռուցիկներուն պատբասաու - րութիւն չունին բնաւ իրենց երկիրներու կարիք » ասկէ վերքն ալ պիտի ըլլաս անվկանդ ուղեցոյցը
ո ւր ա խո ւ -
՛իժ եան եւ բա շվսումին ։ Օդանաւա յին ո ս ա ի կան ո լ - ներու եւ պակասներու մ աս ին խօսելու. • ք՝ա յց ա ՚ ֆրանսաՀա յո ւթեան , բաժնելով անոր

թիւնր ձերբակալեց մօտ 15 Հոգի։ կարգ մր թռու­ ւոիկա պատճառ մը չէ, որ մենք միամտո ւթիւնն թիւններն ու աառապանքր ։

ցիկներ կը Հրաւիրէին երիտասարդները Լռո–Ը ունենանք խորՀեէոլ^ թէ , ուրեմն , 1(քորՀրդային Կր մաղթեմ քեոի , սիրելի «Տառաք՝» , յա քո զո ւ -

բարձըանալ նորէն, այն պատրուակով թէ դի ՜ Հայաստան սչէտք չունի այէեմ մեր օգնութեանդ է թիւն , ու նորանոր նուաճումներ ։ Ապբիլեան սե -

մադրական շարժումը ձախոզած է ։ Ուրիշներ կր 0 բունդը իր անվերասլաՀ բաբոյական ու նիւթական

թելադրէին ժողովուրդին բռնել պարենաւորման Լ ի բ ա ն ա ն ի Հ ա յ 0 գ ն ո լ յ յ - հ ա ն Խ ա չ ը ( ք ո յ ր ՝ կա­ աքակցութիւնը կր բերէ քեղի ։
պոյտ Խաչի) , հետհՆհալ գործերը կատարած է
բեռնակառքերր եւն . : Լորիս Ր՚արանեան

Կը կարծուի թէ այս նոր գաւը կապ ունի այն 1944ի տարեշրջանին ՛ՀԱՆԻ ՄԸ $ք1%ՈՎ
Ա– « Պ ն ա կ մ(1 կ ե ր ա կ ո ւ ր ը
փորձին Հ ետ զո ր կատարած են Տ ո ր իո յի կա սա– Անցած– տարի ,

կիցները, վերակազմելու Համար . • ք՝ ՛ն ։ \Լլս շարաթր չորս անգամ 8 0 0 գպրոցական աշակերտ - ԶՕՐ՛ ՏԸԼԱԹՐէԻ դէմ մաՀափորձ մը կաաար -

վռՐ^ին դաւադիրներէն 17 Հոգի ձերբակալուած ներ տաք կերակուր սաաոաՆ են եւ այս շարունակ– ուած է Ալզասի մէք , ^ս^էսներոլ վեց անգամներու

էին առածին առթիւ– կիրակի իրիկուն , Ա էն –Աիռ էէ ւ սւհ Է 7 ամիս : կոգմէ , որոնք Հռենոսի կամոլբքբ պայթեցնելով

Լ*&Ք°լԻ ոստիկան - զօրքը ձերբակալեց երկու Հոգի Այս ձեռնարկին Օգն. ե ա Հր հա իւս ած Է 10800 յարձակած 1 են Հ րամ անաաարի բանակատեղիին վ ր՜
որոնք ինքնաշարժ
րեց թէ տեղակալ մը կը քշէին ; Ա է ^ԼԸ ձա յտարա– լիրանանեան ոսկի : րա յ ։ Ո ո ա ի կան ո ւթ ի ւն ը ձե ր բա կա լած է դաւադիր­

է ֆրանսական բանակին մէք ։ Ի– Այնոարի Մայրանոցը Ամերիկայի Հայ ներէն Հինգր ։

Կառքին մէք գտնուեցան զէնքեր եւ թռուցիկներ ։ կ. Խալի օ<ե ան գա կո ւթ ե ա մ բ եւ Բարեգործական ՄԱՀՈՒԱՆ ԴԱՏԱՊԱՐՏՈՒԵՑԱՆ Վիշիի պա ֊

Ա յս բո լո ր կա լ ան ա ւ ո բները ամ բա ստանուա,ձ֊ են. Ընկերութեան մ ասնակցութեամ բ ձեռնարկուեցաւ Հակներէն չորս Հոգի, իբրեւ Հեղինակ «Տէվ՚էչ ար

իբրեւ դաւադիր պետութեան ապաՀովութեան Մ այրանոցի շինութեան Այնճարի մէ^ ։ Օգն. Խ ՛Ա­ թուլուղչի անօրէն Մորիս Աառոյի սպանութեան Հ

դէմ։ չը տրամադրեց 6 5 5 0 / • ոսկի այգ ձեռնարկին ։ Ուրիշ չորս Հոգի ալ մահ ո է ան դատապարտուեցան

*** Օդանաւա յին նախարարութիւնր պաշաօ - Գ– Դ ա ր մ ա ն ա տ ո ւ ն Տարիներէ ի վեր ,0գն. ի բացակա յո ւթե աս ։

ն ա կան զեկոյց մը Հ րատարակեց , ուր կ\ըսէ թէ Խաչի դարմանատունը բաց կը մնայ Հայաշատ ԴԱԵՆԱԿՒՑ ՕԳԱՏՈՐՄԻղ ՄԸ աո 9ի օր խոր -

կարգ մ ր թերթեր սխալ աեղեկութիւններ Հրատա­ թաղերու կեդրոն ր ։ իժշկական օգնութիւն , գեզե– աակեց 2 2 0 գերման սաւառնակներ , օգին մէք կամ

րակած են, այնպէս կարծել տալով թէ նախարա - րու բաշխում , Հ ի լ ա նգներո լ Հ ի ւան գան ո ցնեբ ո ւմ է^ գեանի վրա յ՝ , ինչ որ մ րցանիշ մը կը Համ արուի :

րութեան մր աշխատակիցներուն մէք կը գտնուէին տեղաւորում Օգն * ե) ա չի վրա յ ծախք եղած են Անցեալ սեպա * Յին բարձրադոլն թիւն էր 1 77 I

անՀ ատն եր որոնք մ աՀա փորձ մր կր պատրաստէ ին 3 7 0 0 լ– ոսկի : ԿԱՐԳ ՄԸ ԶԷԶՈ՚Բ ԵՐԿԻՐՆԵՐ Հու-ղկին մաս -

բարձր անձնաւորութեան մը դՀմ եւ գասալքոլ - Դ՝ • Կ ր թ ա կ ա ն օ ժ ա ն դ ա կ ո ւ թ ի ւ ն Գարոցնե - նակցիլ Ա ան 3) ր ան չի ս կո յ ի խորՀ րգաժո զովին , ի բ–

թեան կը Հրաւիրէին ղ°րքը։ Օդանաւային նախա­ րոլն ել չքաւոր աշակերտներուն տրուած՜ կրթա - րեւ գիտող։ Գաշնակիցները մերժեցին հ

րարութիւնը կը յայաարպրէ թէ ի՚նգիրր կը վե - կան Օէք-անգակոլթիւնր կր Հասնի 4 0 0 0 / • ոսկիի։ ԸՆԳԵ-ՈՎԵԱՑ ՊԱՏԵՐԱԶՄԻ վաանգը անՀե տա–

բա բեր ի քանի մ ր ինքնակո չ սպաներու եւ ենթաս– Ե– Ա շ ա կ ե ր տ ն ե ր ո ւ ն կ օ շ ի կ Անցած– տարի ցած չէ տակաւին , Համաձայն Անգլիոյ ծովային

պաներու որոնք կեղծ թուղթեր ունէին , ապացու­ գ.պրոցական ա շակերւոնե ր ո ւն րա շխուած՜ ^5/500^՜ ա– նաիսաբարին յայտարարութեան։ <^Պէտք է արթուն

ցանելու Համար թէ ք • ք • I * աստիճանաւորներ ւելի կօշիկներ , գպրոցական իրեր ելլԱ • , մօտ կենանք մին չեւ Գերմ ան իո յ վերքնական խորտա -

են : Ա յս գրգռի չուերը անմ իրապէս ակազերծ 3 0 0 0 լիր • ոսկիի : կումը »:

Ըլլալով ձերբակալուած են եւ Խնդիրը հաղոր - Զ • Օդափոխութեան կայան Անցած– տարի

դուած է ներքին նախարարս ւթե աս : եՕէ աւելի տկարակազմ երախաներ ԶաՀլէի կազ - ԱՑՍ ԿԻՐԱԿԻ ՀԱ8 ԲԱՆԱՍՏԵՂԾՈՒԹԵԱՆ

*** Վիշիի պահակներէն (միլիսիէն) չորս ՏՈ– զուրմ ան կա յանը տարուեցան եւ երկու ամիս ԵՒ ԵՐԱԺՇՏՈՒԹԵԱՆ ՀԱՆԳԷՍԸ
Աննըսիի
դի 1944 յուլիսէն ի վեր պահուած էին թուղթեր խնամ ուեցան : Օգն • Խաչթ ա յ դ առթիւ ծ՜ախսեց ՍՈՐՊՈՆԻ ՄԵԾ ԱՄՓՒԹԱՏՐՈՆԻՆ ՄԷՋ

Տրափեան աբբայարանին մէք, կեղծ 5 0 0 0 լ * ոսկի։ Հայ Գրողներու Ընկերակցութիւնը կազմա -

ներկա լացնելով ՚. էքրկուքբ յաջողած են փախչիլ, է. Ա յ լ ե ւ ա յ լ օ ժ ա ն դ ա կ ո ւ ր - ի ւ ն ն ե ր Օգն՛ Խա­ կերպած է փառաաօն մ,ր (ք՚6Տէ^&1) Հայ բանաստեղ­

երրորդը, որ ամբաստանուած է թէ 12 Հայրենա– չը ս ա ի սլա ած է անոք ծեքերուն , կիներուն , Հի - ծութեան եւ երաժշտութեան , որ տեղի պիտի ու­

սէրներ աքսորել տուած էր , ձերբակալուեցաւ ւանգներուն , ճամ բո ր գն ե ր ո ւն եւ նիւթական ծանր նենա յ Աոր պոն ի մ եծ Ամ փիթատ բոնին մ էք ա յս

Վիճակ ունեցողներուն անմիջական օգնութիւններ կիրակի, Ապրիլ 15, Ժամը 14.15^5՛ 1 8 ։ Հանրային

ընել։ Այս գլուխին աակ Օգն՛ Խաչը մօտ 5 0 0 0 / • կրթութեան նախարար Պ • Ռրսէ –Բափիթան իր

ոսկիի նպաստներ տուած է մ եր Հա յրենակիցնե - բարձր Հ ուէասաւո րո ւթ ի ւն ր չսորՀահ՝ էւ

ԱՄՈՒՍՆԱԼՈՒԾՄԱՆ դիմումներու Համար բուն : Մանբամասնութիւննեբը յաջորդով :

Վիշիի կառավաբութիւն ր երեք տարի պայմանա­ ս Շ6™ոէ : ս. հՀօա\ա ՜

ժամ սահմանած էր 1 941 ին : Ն ախ արարակ ան խոր­ ԲԱԺԱՆՈՐԴ ԳՐՈՒԵՑԷՔ,

հուրդը %նշեց ա յս որոշումը : ԱՊԱՀՈ% ՍՏԱՆԱԼՈՒ ՀԱՄԱՐ ՁԵՐ ԹԵՐԹԸ 1աբոա6Ո6 , 1 7 , » ս տ Օտատտատ - 13"

Fonds A.R.A.M