Page 11 - ARM_19-1945_02
P. 11
ւտ բ ա ա ւ օ ս օ ա ա ւ ձ ւ ա ա ը ս տաօբը ՊԱՏԵՐԱԶՄ
քօոճտ 6Ո 192 5
Տ.Օ.Տ. 376.286
ՊԵՐԼԻՆԻ ՎԵՐՔԻՆ ՕՐԵՐԸ
1 7 , &Ա6 0տաւ6տա6 - Ր ձ « 1 Տ ( 1 3 6 )
7շ1. : 0 0 8 . 15-70 - 0. 0. Բ. Բծոտ 1 6 7 8 - 6 3 ԳհոԽԱիա հ^ոՆքի թաժԱուած
Օաաոշհտ 15 ձռ-Ա 1945 Կիրակի 15 Ապրիլ Պատերազմ ին յա յտարար ութ ենէն երկու Հա -
զար 4 6 օր վերքը , այլեւս վճռուած կը Համարուի
Պերլինի ճակ ատագիրը, մա յրաքազաքր ուրկէ"
Ժ Զ – Տ Ա Ր Ի - 168 Ճոո66 Ո°4378–՚եպւ շրջան թ ի ւ 7 Խմբագիր՝ Շ• ՄԻՍԱՔԷԱ՚Ն Գ ի ն ՝ 3 Ֆ ր – Հիթլէր կր յուսար տիրապեաել աշխարՀին։
Դաշնակից սպարապետութեան կապուած
թղթակից մը խախտած կը գտնէ Դերմանիոյ ամ–
ՊՈՒկՏՒ՚Ն ՍԻՐՏԸ ԳաբԱաԱ առտջիԱ ծիծհււԱակըաա բոզք կեդրոնական գիրքը : Օ ր ե ր ո ւ խ ն դ ի ր կ ը հ ա
մ ա ր ո ւ ի դ ա շ ն ա կ ի ց զ օ ր ք ի ն մ ո ւ ա ք լ ւ Պ ե ր լ ի ն : Աո-քի
օր ամերիկացի զօրավար Փէթըն միայն 2 4 քիէո **՝
Ի Ի Ր Ե Ի Ո Ղ Ջ Ո Յ ՛ Ն ՅԱՌԱՋն՚Ն ՄԱՐՍԷ8Լ* • « (յառաք »ը Աաբսէյլ Հասաւ մեթր Հ եռու էր Դեր մ ան ի ո յ մա յբա քաղաքէն գ
ծիծեռնակի պէս * գարնան առաքին ծիծեռնակը : ռուս զօրավար (ք՝ուկով^ 4 5 քիէՈէ^եթր։ ք\ւրբաթ
Այս իւր շ չկա՞յ, եղբա՛յր, Ընկերներ եւ բարեկամներ կը Հարցնէին թէ եռրբ օրը, 13 ^"ՀրէԼ^ նացի տիրապետութեան \3՜տա -
Որ դաշտին մէէ՝էն Հանգարտաագեղ կ՚ոլորուի , լոյս պիտի տեսնէ * Հաշտութեան լուբին չափ րին , ամ էնէն չարաշուք թուականն էր Ղ*երմ ան ի ո յ
մանուշակներ
Որուն ակունքէն լեռնային այս խմեն, անՀամ րերութեամբ կը սպասուէր « Տ աո աք »^ Համար ;
րը, ճէնղիյանները, երլՆսնկօրօ՛ր , կթ տարրերու վե րՀ րատաբակմ ան աւետիսին ։ Եւ գարնանա յին (հիլթէրի Բղթակիռր կջ Հեռագրէ— Ամէն
, տժգոյն
Որուն պաղպաչուն ումպերէն, երեկոյ մը, յանկարծ , ^0 աո աք »հ/ Հասաւ, շա ր ա ն կ ր ն ա յ պ ա ւ ո ա հ ի լ արեւ,մ ա Լ՜ան ո ա կ ա ա ի ն վ ը -
խորՀրղաւոր քուրային մէշ՝ բաղադրուահ տեր էէ ին Հաւատար իրենց աչքերուն ։ Տեսա յ ըն ր ա յ է Ամրոզք/իերմանիան իր վերքին Օրերը կ՚ապ
մարդկութիւնը կ՝՛ամոքուի, կերներ, պ ա ն ք հ ա մ բ ո ւ ր ե ց ի ն թ ՜ ե ր թ ը , է^է՝ րի , գեռ անգլեւամերիկեան եւ ռուսական բանակ
Որուն կենսապարգեւ կոՀ ակներ,ո ստորերկր - պէս Հայր մէր կը Համբուրէ իր զաւակը՝ գերու - ները երկիրը երկու մասի չբամնած ։ Անգլիացի
ե ա յ շերտեր կր կտրեն, ու ղմայլուն ուռիին , ու թենէ դարձին ,—- այս Համբոյրը ինծի կ^ը յիշեցնէ մ առէ շա լ Ա* ոնթկոմ րրիի Գ°ՐՔԲ այմմ միացած է
բազկատարահ մայրիներուն արեւը կանա՛չ կլլ Հայ Հաւատաւոր մայրերու Համբոյրը՝ \,աըեկը դաշնակից ղանգուածային ում ի մը քշլպայի վրայ։
պաՀ են , բանալէ առաք։ Տեսայ ընկերներ , որոնք խլեցին Պ րէ մէնէն յառաքանալով, լայն ճակատի մը վրայ,
Այս չուրր չկա՞յ, եղբա՛յր, Յ ա ռ ա ջ ո յ ^ԻչԳ Իսլ\աէս անօթի մը ձեռքէգ կը յա Անգլիացիները այմմ կը սպառնան Դերմանացինե-Հ
Որուն բիւրեղ աւազաններուն մէշ՝, տօթակէզ փշտակէ Հացը։ Ոչ ոք կը Հարցնէր գինը, մէկը 10 ր ը ար գե լա փակել Հիւս ի սա յին ծովու նաւաՀան -
ժամերուն, դեզնալանֆերոլ , կաքաւներու, սար - ֆրանք 1լ երկարէ , մ իլս ը 2 0 ֆրանք , եւ առանց գիսաներուն եւ Տանըմարքայի մէք , մինէ Ամերի–
էակներու երամներ կր լոգնան , մնացորդը առնելու՝ թերթը առած կը մ եկն ի % Ըն–. կացիներՀը Պերլինի վրայ կը քալեն, քիուսերուն
ճռոլողագին ու թեւարախ յափշտակոլ - կեր մը 5 0 ֆրանք կուտաբ՝ եթէ մէկ Յ ա ո ա ջ մը մ իանալու Հ ամ ար : *
թի՜ւն , - Հ այթայթէր իրեն , բա յց սպառած էին Ա՝աբսէ յլ Հեռագրի մ ը Համ աձայն , գերմ ան ա կան մ եծ
Որուն սառնորակ ալիքներուն մէք , երր ՛բա ր– զրկուած օրինակները ։ կարաւաններ ՝թուքսՀաֆէնէն եւ Լիւպէքէն կը նա–
աիին ստուերը կր Լափէ Հասակր Հովի ւո ի ն , սկիւռն ԱնսաՀման է մողուԼուրգին խանգաւասԼ,առու - Հանքեն գէպի արեւելք, որպէսզի ծուղակը չի յ -
ու եղջերուն, մանր դոլարն ու արքառը, ամէն մ է՛* նան ։ Զ°Բ * ԱյզընՀաուըր վերքերս կը նախաաեսէը
թի*–ն\ը « 0 ո՛ ս ա ք» ի վե րՀ րատա րակութեան առթիւ ։ թէ Գերմանները դէպի Հիւսիս եւ Հարաւ պիտի
կր իրիկնա յին իր մամ ուն , կուղ ւս յ իր պապակած կարծես արել մը կը ծագի մեր տարագիր այս բաղ–՝ քաշուին , ճգնելով բռնել *իերմ ան ի ո յ երկու մա–
գունչը միրճել : մոլթեանց Հոգիին մէք՝ երկար ղիէեբէ մը վերք՛ սեըը անգլեւամերիկեան եւ ռուսական միացեալ
Այս մայր քուրը էհ™**յ * ^ՂՒ՚^՚մէ1^ խաղազաճեմ ԸնգՀանուր է նաեւ տրամադրութիւնը՝՝ ամէն բա բանակնեբուն գէմ ։ Այս շարմումը տեղի 1լ ունե -
ու ՀոգեՀեւ,
նով օգտակար բէէալու Համար Հ,Տառաքէի ։ \, ի ւթ սլ նա յ աւելի կանուխ քան կը յուսացուէր ։ քՒէ Պեբ–
Եղած Է շ^Ր՚ԼԷ1^՜ ~ոլ ^ ՜ ա ՚ յ ^ Ք ^ Հեռո՚ւն իր երի - կան ամէն զոՀոզութեան պատրաստ ենք , կը յայ– լին եւ թէ Լայփռիկ այմմ սպառնալիքի տակ են
տասաբդութեան , փո թո բ ի՛ կ ու բախի ւն * • • տաբարեն ե՛ւ բեկեր, ե՛լ Համակիր ։ Արգէն աշխա ամ ե ր իկեան Հ բասա յ լ ե բ ո լ յառաք խաղա ց ո լթեան
X տանքի լծուած են կարգ մը ընկերներ , արձանա Հ ետեւանքով ։ Դեր մ ան ական աղբիւր է կը Հա զոր -
քԱ տա ցաւ օր մբ , երկինքներու Լոսերուն մէք գրելու Համար ն ո ւի բատ ո ւո ւթիւննե րը , որոնց դեն թէ ամ երիկեան թռուցիկ ղօբամ աս մը դէպի
անքննելի , ու, մաքրամաքո՛ւր , իքաւ բարձունքին ցանկը կը ստանաք շուտով։ Հ$առաք՝ֆը մեր մոզո– ա ր եւելք կը յառաք ան այ Պ բուն շվի քէն , Պե բլինը
անառիկ, ու բարձունքէն աՀեղաթափ խո յառաւ։ վուբգին թերթն է , ամէնո՛ւն թերթն է , կ՚ըսեն Հ ի ւսիս էն զարնելու եւ կար միր բանակը գիմ աւո -
խառնեց , զօրանալու իր երթին մէք տարերա– ոչ - Ղ՝աչնա կցա կաննե ը , բայց չէ^ ո ր Հ* ք$ * Դաշ ըելու Համար Հ^թէթինի մօտ։ Զօր* Փէթընի զըա–
յին, ուղխերն Համակ որոնց իր ճամբուն Հանգի– նակցութիւնը եւս մ ո զո վո ւր գը ինքն իսկ է , 1լ ա– Հ ապատ ումերը Հարաւէն Հասած են կէա մը որ
պեցալ : , ք. • ւե/ցնեն Դաշնակցականները ։ միայն 3 0 մղոն Հեռու է Զեխոսլովաքիոյ սաՀմա–
Կեցիր, Հրամայեց ապառաժ մ ան ս ա ս ան : *րաղափա ր մը տալու Համար ա յն սպասում ին նագլուխէն ։ Լա յփցիկը պա շարուած է երեք
$՝եւ մ ր գլխէն, թեւ մ բ ոտ քէն , ու իրան ր ա– կամ կարօտին մասին, որով լեցուած էին Հոգի - տ ա ր բեր կէտերէ ։
պառամի ենթաՀողին՝ պլլուեցաւ : ները Հ ինգ տարիէ ի վեր , ըսեմ ա յսքանը մ իա յն Ամերիկեան Դ* բանակէն զօրամաս մը է/էնա
Ըսուեցաւ բսզեբքին , ու Հալեցուց անագն ու թէ մեր սիրելի ՝Մալաքեանը կը յայտնէ որ վեց մտաւ , Հ ամ ալս ար ան ական մեծ քաղաքը ։ $*՜Ր էէ.
ու մ ակն է–
ոսկին , երկաթն ու պղինձբ , Հանքաղն անգամ կարգացեբ է <ձ$ֆառաք%ը եւ տակաւին չէ յառաքապաՀ գունդեր աւելի Հեռու գացած են ։
թալա -
ղիոնն , եւ հան ր ա բեռնո լահ ալիքներով, , կշտացած , գեռ քանի՛ անգամ պիտ ի կա ր գա մ չեմ Դեր մ ան ական գիմ ա գրութիւնը Հ ետզՀ ետ է « կը
լեցաւ : գիաեր , կ՝ըսէ ։ Տ ալի՝)) ամերիկեան յառաք խաղաց ութեան առքել յ
X Կիրակի այցելեցի Ա՝ արսէյլի Հեռաւո ր գիւզե– Գերմանական լուրի մը Համաձայն, դաշնակից օ–՝
Ր\ը , ամէն աիտի
ՀետզՀետէ, խռովք մր հաւալեցաւ մարմնին կոզմէ Հարցում թէ ե^՚րբ լոյս գազօրքեբ իքած են Վայմարի երկու կողմերը,,
մէչ փարթամ ... տեսնէ <Հ$առաքյչր : Ապասեցէք շաբաթ մը եւս ,֊ ինչպէս եւ Պերլինի շբքականեըը։ Ամերիկեան զօ–
Անասելի կարօտներ՝ դէպի Հովիտները ... - կ՝Բսէի * Հիմակ որ ստացան ծիծեռնակ «Տառաք^բ ք րամասեր կբ շարունակեն ք\՝ուրի շրքանին մաքրա–՝
Անդիմադրելի կանչկւ մեղեդիներուն , Հովերով 1լ ե բեւակա յեմ թէ ի՛նչքան պիտի ո ւր ախ ան ան ա– գորհումր : Իբր 2 0 0 0 0 գերիներ եւ ս րռնուեցան Հ
գրկին, հորհ որներէն մ եկն ահ– • • • բայց յանկարհ՜ , նոնք։ Ամէնուն Համար, <&Տառաք»ի վերՀըաաարա– րնգՀ. թիլը Հասցնելով 70000^։
նե՛նգ , խոռոչ մ՝իր առֆեւ : կութիւն ը ա յն ւո պա ւո ր ո ւթ ի ւն ը ստեղծած է թէ Դ ա շԳւ ա կի ցն եր ր գրաւեցին ներքին մեծ նաւ ա–
՚ ԱՀա թիզ առ թիզ, ըսին յորձանքներն , վե բքաց ած է պատերազմը , երանի՛ թէ րախտա– Հան՛գիստ մը, Տուիզպուրկ , եւ Տորթմունա մտան։
պիտի չուլլուինք պատերն ի վեր, ու պիտի իյնաս ւո ր նշան մ բ \11 էլա ր տ յ դ եւ իրապէս վե րքանա ր Հո լան տ ա կան ճակատին վրա յ , Ան գլի ա ց ին ե ր ը
զերի՝ մեր յաղթական գնացքին : Ա՝ենք պիտի եր պատերազմ ը , ո րպէ սղի <ք,($առաք^ լծուէր իր սլատ– գրաւեց ին ԱրնՀէմ ի շրքանին կէսբ * ԼեՀական զրա–
թանք առա՛՛: մ ական առաքե լութ եան , մշակութա յին վարու Հ ապատ ւլօրա բամինէն ղինուորնեբ որոնք կբ՛ կ բո -
Աղո՛ւ, կախարդակա՛՛ն ձայներ կը կանչեն . . . ցանքին , նոր սերունդին ա ր դի ա կան պատրաստու ուին ՛թանա տաց ինե բուն Հետ , աարգրելգլեյլափակմ ան
Շատ չանցահ– , ցայտք անդնդային , ու գոռում թեան եւ Հայ իմ աց ական ո ւթեան ծաղկում ին՝ Հ ա– կայան մբ գրլււելով ազատեցին 1700 Հա,րեն
պակուցիչ։ ՋրվԷ՚^իս կամարը կաղմուահ : մ աձայն ա յն վաբ դա պե տ ո ւթ ե ան , որով ստեղծեր կիցներ ։ &ատեր,թ նոյն ղօ ր ա րամն ի ս պան ե ր ո ւն
- Ու եղաւ պաՀ մը ուր վսեմագոյն արար չու -՝ ենք ինքնատիպ եւ մեծ քաղաքակրթութիւն մը , կիներն էին, եւ աքսորուած էին Վաբշաւայի ան
թիլեր գիրկընդխառնուեցաւ ալերու մին Հ ետ տա մ ի շա դարձած գէպի արելը • մ ենք՝ ի ծնէ աբե– կում էն ի վեր ( 1 9 3 9 ) : Անգլիացիները անխնա յ կը
րերային : ւորգիներ , այն արեւը որ Ա՛իքերկրականեան ռմբակոծեն Պրէմէնի Հարաւային մասը։
Ալիքներու յո բղող խո յանքէն մա յռեբ տեղա -՝. աւազանը վերածած է մ շակութա յին Հսկա յական Ա՚առէշալ Ա՝ոնթկոմըրի, անգլիացի Հրամ անա
Հան գլորեցան։ թաղարի մը, երբեւիցէ ան գեր ազանց ելի իր գե ւս ւււ ր ր , յա յտա բարութիւն մ ը ուղղելով իր զօրքին
Հողակոյտի փլուզում , ու աւեր՝ մբքնաաունե - ղեցկութեամբ եւ փառքով։ Հըսաւ . զԳերմ աններ բ վե ր քն ա պէ ս պա ր տ ո լած
բու $*էիս * ... Յ ա ռ ա ՛ ջ , Յ ա ռ ա ՜ ջ , սիրելի՛ Յ ա ռ ս է ջ , ին են »: Բայց շեշտեց թէ զեբման զինուորական մե–՝
չե՛ր կը ներշնչես ինծի պսւբղ վերեբեւ ումովղ., քու քեն ան , որ կր՝ զան ո ւ ի նաց ի կուսակցութեան ձեռ
պիտի
*Լարր , ստոբոտբ քրվէմին , ծփծւիո ւն , մատ– Հ անգանակդ դարձեալ խա լ տանք կուտայ իմ յա քը , երբեք անձնատուր պիտի ՀբԼԼայ, կ^ի^բ
զա շ իրանը բարտիին արմ ա աա խ իլ , ու իր զա լար րատեւ սարսռացող Հոգիիս ։ Յ ա ռ ա ՜ ՛ ջ , բարի՛ ըլ շարունակէ մինչեւ վերքը ։
ոստին վրայ արտոյտի բոյն մը քրամոյն։ լայ վերերեւումգ , բաբի՛ եկար, Յ ա ռ ա ջ , ծիծեռ ԴաշԳւակիցները \ ,600 ^000 գերի բռնած են ա -՝
X
րեւմ տեան .ճակատին վրա յ , ար շաւանքին սկիզբէն
Ալիքներ ը Հարստացած թէեւ երբեք չդարձան նակ իմ :
ետ, բայց ալ չունին անՀասաստ ոռնոցներ , ո՛չ ալ Շ– ՆԱՐԳՈՒՆԻ ի վեր : Այս գերիներուն \ ,200 ,000ը Ամերիկացի–
կր լեցնեն մթնոլորտը փրփրուրներաԼ, ո՛չ ալ կը ներուն ձեռքն ինկած են։ Ամերիկեան կորուստնե
թրթռացնեն օդը տենդաՀաբ ։ րը կը Հաշուեն 8 9 9 3 9 0 Հոգի, սպանեալ, վիրաւոր
ՀետղՀետէ աւելի զօրացած , յափրացած , եր ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԵՐԵԿՈՅԹ ՄԸ տրուահ է ժընեւի կամ դերի ։
կունքի տառապանքներ կը գալար են ընդերքն իր , *քէք, Աարիլ Տին , նախաձեռնութեամբ Մշակոյթի ինչպէս դրած էինք երէկ , այլեւս օրերու
եւ կը մպտի երեսն՝ երկնքին , ասմազուն քաղցրոլ– Ա*իութեան ։ Այս առթիւ երդուա օ– են ժողովրդա– խնդի ր կո Համ արուի պատերազմ ին վախճանը ։՛
թեամբ ։ կան երգեր , եղած են ա բա ա ս ան ո ւթ ի ւնն ե բ եւ բա «Տէյլի էքսփրէս^ի Համաձայն , վերքին պաՀ ուն
Ամէն մէկ կաթէէՐ իր Համա յնոռոդ իրանին կը նախօսութիւն մը Աասունցի ՚իաւիթի մասին, զա Անգլիոյ արտաքին նախարարութեան Հասած լու՛*
թաւալի՝ կենդանացած , միակ ներգաշնակու - նազան կտորներու թարգմանութեամբ։ Երեկոյթը րերր այնքան կարեւոր են որ, կ ը կ ա ր ծ ո ւ ի թ է
թեան՝ Նուիրումին կչո–ոյթո՚իր։ վե ր քացած է պարերով ։ Գերմանիոյ պարսաւթիւնը պիտի ծանուցոլի Չրրք
X ՄԻՍ ՊԻՏԻ ԳԱՅ Աթանթինէն , մինչեւ վեց ա– չ ի լ ի յ ա յ տ ա ր ա ր ո ւ թ ե ն է ն ա ռ ա ջ , յառ աքի կայ Հինգ–՛՛
Այս քուրը, որ, Հիմա այսպէ՛ս, Հեզասա՚Հ,., միս, ինչպէս Հաղորդեց արտաքին նախարարու - շաբթի ։ Ա ա կա յն առ այմմ կաբելի չէ Հրատ ար սլ
Եղըա յր , եղբա յր , տա՛ր որ բոլոր մեղա - թեան ներկայացուցիչը։ Տրամադրելի նաւեր կը կել ալդ 1ոլ֊րերը յ զինուորական նկատումներով ։
պարսէ թէ աւերիչ դեգերանքներն իմ, մոգոլ - պակսին առ այժմ։ Արժանթին 100000 թոն ցորեն Պաշտօնապէս կը ծանուց ուի թէ ամերիկեան
թեամ բը միեւնո յն ալքի մ իա յին , դարձնէ ին ա յս եւ 5 0 0 0 թոն միս նոլիրահ էր Ֆրանսայի , բայց զրաՀապատ եւ մեքենաղէն զօրամասերը սրրնթաց
չար քարակոծ , այս սիբաՀեւ սիրայէ պուէտին, քե դեռ շոգենաւ չեն գտահ ղրկելու Համար : յառաքանալով ղէպի Պ եր լին , այմմ միայն 2 5 րի՜
ղի Համար, բոլո՛րին Համար , աւելի մե՛ծ, աւելի ՍԱՆ ՖՐԱՆԶԻՍԿՈ8Ի խորՀրդաժողովէն առ - լոմեթբ Հեռու են աւերակ մայրաքաղաքէն ։)
տա՛ր ողքակէղ։ թիէ– մասնաւոր նամակագրոշմ մը պիտի տպուի (Տես վերը)։ Ա՝իւս կողմէ, Ա* եւ Գ* ըանակներբ
ՀՐԱՉ ԶԱՐԳԱՐԵԱՆ Մ * ՆաՀանգներոէն կողմէ ; արգէն կտրած են երկու երրորդը այն Հեռաւո 4
Fonds A.R.A.M
քօոճտ 6Ո 192 5
Տ.Օ.Տ. 376.286
ՊԵՐԼԻՆԻ ՎԵՐՔԻՆ ՕՐԵՐԸ
1 7 , &Ա6 0տաւ6տա6 - Ր ձ « 1 Տ ( 1 3 6 )
7շ1. : 0 0 8 . 15-70 - 0. 0. Բ. Բծոտ 1 6 7 8 - 6 3 ԳհոԽԱիա հ^ոՆքի թաժԱուած
Օաաոշհտ 15 ձռ-Ա 1945 Կիրակի 15 Ապրիլ Պատերազմ ին յա յտարար ութ ենէն երկու Հա -
զար 4 6 օր վերքը , այլեւս վճռուած կը Համարուի
Պերլինի ճակ ատագիրը, մա յրաքազաքր ուրկէ"
Ժ Զ – Տ Ա Ր Ի - 168 Ճոո66 Ո°4378–՚եպւ շրջան թ ի ւ 7 Խմբագիր՝ Շ• ՄԻՍԱՔԷԱ՚Ն Գ ի ն ՝ 3 Ֆ ր – Հիթլէր կր յուսար տիրապեաել աշխարՀին։
Դաշնակից սպարապետութեան կապուած
թղթակից մը խախտած կը գտնէ Դերմանիոյ ամ–
ՊՈՒկՏՒ՚Ն ՍԻՐՏԸ ԳաբԱաԱ առտջիԱ ծիծհււԱակըաա բոզք կեդրոնական գիրքը : Օ ր ե ր ո ւ խ ն դ ի ր կ ը հ ա
մ ա ր ո ւ ի դ ա շ ն ա կ ի ց զ օ ր ք ի ն մ ո ւ ա ք լ ւ Պ ե ր լ ի ն : Աո-քի
օր ամերիկացի զօրավար Փէթըն միայն 2 4 քիէո **՝
Ի Ի Ր Ե Ի Ո Ղ Ջ Ո Յ ՛ Ն ՅԱՌԱՋն՚Ն ՄԱՐՍԷ8Լ* • « (յառաք »ը Աաբսէյլ Հասաւ մեթր Հ եռու էր Դեր մ ան ի ո յ մա յբա քաղաքէն գ
ծիծեռնակի պէս * գարնան առաքին ծիծեռնակը : ռուս զօրավար (ք՝ուկով^ 4 5 քիէՈէ^եթր։ ք\ւրբաթ
Այս իւր շ չկա՞յ, եղբա՛յր, Ընկերներ եւ բարեկամներ կը Հարցնէին թէ եռրբ օրը, 13 ^"ՀրէԼ^ նացի տիրապետութեան \3՜տա -
Որ դաշտին մէէ՝էն Հանգարտաագեղ կ՚ոլորուի , լոյս պիտի տեսնէ * Հաշտութեան լուբին չափ րին , ամ էնէն չարաշուք թուականն էր Ղ*երմ ան ի ո յ
մանուշակներ
Որուն ակունքէն լեռնային այս խմեն, անՀամ րերութեամբ կը սպասուէր « Տ աո աք »^ Համար ;
րը, ճէնղիյանները, երլՆսնկօրօ՛ր , կթ տարրերու վե րՀ րատաբակմ ան աւետիսին ։ Եւ գարնանա յին (հիլթէրի Բղթակիռր կջ Հեռագրէ— Ամէն
, տժգոյն
Որուն պաղպաչուն ումպերէն, երեկոյ մը, յանկարծ , ^0 աո աք »հ/ Հասաւ, շա ր ա ն կ ր ն ա յ պ ա ւ ո ա հ ի լ արեւ,մ ա Լ՜ան ո ա կ ա ա ի ն վ ը -
խորՀրղաւոր քուրային մէշ՝ բաղադրուահ տեր էէ ին Հաւատար իրենց աչքերուն ։ Տեսա յ ըն ր ա յ է Ամրոզք/իերմանիան իր վերքին Օրերը կ՚ապ
մարդկութիւնը կ՝՛ամոքուի, կերներ, պ ա ն ք հ ա մ բ ո ւ ր ե ց ի ն թ ՜ ե ր թ ը , է^է՝ րի , գեռ անգլեւամերիկեան եւ ռուսական բանակ
Որուն կենսապարգեւ կոՀ ակներ,ո ստորերկր - պէս Հայր մէր կը Համբուրէ իր զաւակը՝ գերու - ները երկիրը երկու մասի չբամնած ։ Անգլիացի
ե ա յ շերտեր կր կտրեն, ու ղմայլուն ուռիին , ու թենէ դարձին ,—- այս Համբոյրը ինծի կ^ը յիշեցնէ մ առէ շա լ Ա* ոնթկոմ րրիի Գ°ՐՔԲ այմմ միացած է
բազկատարահ մայրիներուն արեւը կանա՛չ կլլ Հայ Հաւատաւոր մայրերու Համբոյրը՝ \,աըեկը դաշնակից ղանգուածային ում ի մը քշլպայի վրայ։
պաՀ են , բանալէ առաք։ Տեսայ ընկերներ , որոնք խլեցին Պ րէ մէնէն յառաքանալով, լայն ճակատի մը վրայ,
Այս չուրր չկա՞յ, եղբա՛յր, Յ ա ռ ա ջ ո յ ^ԻչԳ Իսլ\աէս անօթի մը ձեռքէգ կը յա Անգլիացիները այմմ կը սպառնան Դերմանացինե-Հ
Որուն բիւրեղ աւազաններուն մէշ՝, տօթակէզ փշտակէ Հացը։ Ոչ ոք կը Հարցնէր գինը, մէկը 10 ր ը ար գե լա փակել Հիւս ի սա յին ծովու նաւաՀան -
ժամերուն, դեզնալանֆերոլ , կաքաւներու, սար - ֆրանք 1լ երկարէ , մ իլս ը 2 0 ֆրանք , եւ առանց գիսաներուն եւ Տանըմարքայի մէք , մինէ Ամերի–
էակներու երամներ կր լոգնան , մնացորդը առնելու՝ թերթը առած կը մ եկն ի % Ըն–. կացիներՀը Պերլինի վրայ կը քալեն, քիուսերուն
ճռոլողագին ու թեւարախ յափշտակոլ - կեր մը 5 0 ֆրանք կուտաբ՝ եթէ մէկ Յ ա ո ա ջ մը մ իանալու Հ ամ ար : *
թի՜ւն , - Հ այթայթէր իրեն , բա յց սպառած էին Ա՝աբսէ յլ Հեռագրի մ ը Համ աձայն , գերմ ան ա կան մ եծ
Որուն սառնորակ ալիքներուն մէք , երր ՛բա ր– զրկուած օրինակները ։ կարաւաններ ՝թուքսՀաֆէնէն եւ Լիւպէքէն կը նա–
աիին ստուերը կր Լափէ Հասակր Հովի ւո ի ն , սկիւռն ԱնսաՀման է մողուԼուրգին խանգաւասԼ,առու - Հանքեն գէպի արեւելք, որպէսզի ծուղակը չի յ -
ու եղջերուն, մանր դոլարն ու արքառը, ամէն մ է՛* նան ։ Զ°Բ * ԱյզընՀաուըր վերքերս կը նախաաեսէը
թի*–ն\ը « 0 ո՛ ս ա ք» ի վե րՀ րատա րակութեան առթիւ ։ թէ Գերմանները դէպի Հիւսիս եւ Հարաւ պիտի
կր իրիկնա յին իր մամ ուն , կուղ ւս յ իր պապակած կարծես արել մը կը ծագի մեր տարագիր այս բաղ–՝ քաշուին , ճգնելով բռնել *իերմ ան ի ո յ երկու մա–
գունչը միրճել : մոլթեանց Հոգիին մէք՝ երկար ղիէեբէ մը վերք՛ սեըը անգլեւամերիկեան եւ ռուսական միացեալ
Այս մայր քուրը էհ™**յ * ^ՂՒ՚^՚մէ1^ խաղազաճեմ ԸնգՀանուր է նաեւ տրամադրութիւնը՝՝ ամէն բա բանակնեբուն գէմ ։ Այս շարմումը տեղի 1լ ունե -
ու ՀոգեՀեւ,
նով օգտակար բէէալու Համար Հ,Տառաքէի ։ \, ի ւթ սլ նա յ աւելի կանուխ քան կը յուսացուէր ։ քՒէ Պեբ–
Եղած Է շ^Ր՚ԼԷ1^՜ ~ոլ ^ ՜ ա ՚ յ ^ Ք ^ Հեռո՚ւն իր երի - կան ամէն զոՀոզութեան պատրաստ ենք , կը յայ– լին եւ թէ Լայփռիկ այմմ սպառնալիքի տակ են
տասաբդութեան , փո թո բ ի՛ կ ու բախի ւն * • • տաբարեն ե՛ւ բեկեր, ե՛լ Համակիր ։ Արգէն աշխա ամ ե ր իկեան Հ բասա յ լ ե բ ո լ յառաք խաղա ց ո լթեան
X տանքի լծուած են կարգ մը ընկերներ , արձանա Հ ետեւանքով ։ Դեր մ ան ական աղբիւր է կը Հա զոր -
քԱ տա ցաւ օր մբ , երկինքներու Լոսերուն մէք գրելու Համար ն ո ւի բատ ո ւո ւթիւննե րը , որոնց դեն թէ ամ երիկեան թռուցիկ ղօբամ աս մը դէպի
անքննելի , ու, մաքրամաքո՛ւր , իքաւ բարձունքին ցանկը կը ստանաք շուտով։ Հ$առաք՝ֆը մեր մոզո– ա ր եւելք կը յառաք ան այ Պ բուն շվի քէն , Պե բլինը
անառիկ, ու բարձունքէն աՀեղաթափ խո յառաւ։ վուբգին թերթն է , ամէնո՛ւն թերթն է , կ՚ըսեն Հ ի ւսիս էն զարնելու եւ կար միր բանակը գիմ աւո -
խառնեց , զօրանալու իր երթին մէք տարերա– ոչ - Ղ՝աչնա կցա կաննե ը , բայց չէ^ ո ր Հ* ք$ * Դաշ ըելու Համար Հ^թէթինի մօտ։ Զօր* Փէթընի զըա–
յին, ուղխերն Համակ որոնց իր ճամբուն Հանգի– նակցութիւնը եւս մ ո զո վո ւր գը ինքն իսկ է , 1լ ա– Հ ապատ ումերը Հարաւէն Հասած են կէա մը որ
պեցալ : , ք. • ւե/ցնեն Դաշնակցականները ։ միայն 3 0 մղոն Հեռու է Զեխոսլովաքիոյ սաՀմա–
Կեցիր, Հրամայեց ապառաժ մ ան ս ա ս ան : *րաղափա ր մը տալու Համար ա յն սպասում ին նագլուխէն ։ Լա յփցիկը պա շարուած է երեք
$՝եւ մ ր գլխէն, թեւ մ բ ոտ քէն , ու իրան ր ա– կամ կարօտին մասին, որով լեցուած էին Հոգի - տ ա ր բեր կէտերէ ։
պառամի ենթաՀողին՝ պլլուեցաւ : ները Հ ինգ տարիէ ի վեր , ըսեմ ա յսքանը մ իա յն Ամերիկեան Դ* բանակէն զօրամաս մը է/էնա
Ըսուեցաւ բսզեբքին , ու Հալեցուց անագն ու թէ մեր սիրելի ՝Մալաքեանը կը յայտնէ որ վեց մտաւ , Հ ամ ալս ար ան ական մեծ քաղաքը ։ $*՜Ր էէ.
ու մ ակն է–
ոսկին , երկաթն ու պղինձբ , Հանքաղն անգամ կարգացեբ է <ձ$ֆառաք%ը եւ տակաւին չէ յառաքապաՀ գունդեր աւելի Հեռու գացած են ։
թալա -
ղիոնն , եւ հան ր ա բեռնո լահ ալիքներով, , կշտացած , գեռ քանի՛ անգամ պիտ ի կա ր գա մ չեմ Դեր մ ան ական գիմ ա գրութիւնը Հ ետզՀ ետ է « կը
լեցաւ : գիաեր , կ՝ըսէ ։ Տ ալի՝)) ամերիկեան յառաք խաղաց ութեան առքել յ
X Կիրակի այցելեցի Ա՝ արսէյլի Հեռաւո ր գիւզե– Գերմանական լուրի մը Համաձայն, դաշնակից օ–՝
Ր\ը , ամէն աիտի
ՀետզՀետէ, խռովք մր հաւալեցաւ մարմնին կոզմէ Հարցում թէ ե^՚րբ լոյս գազօրքեբ իքած են Վայմարի երկու կողմերը,,
մէչ փարթամ ... տեսնէ <Հ$առաքյչր : Ապասեցէք շաբաթ մը եւս ,֊ ինչպէս եւ Պերլինի շբքականեըը։ Ամերիկեան զօ–
Անասելի կարօտներ՝ դէպի Հովիտները ... - կ՝Բսէի * Հիմակ որ ստացան ծիծեռնակ «Տառաք^բ ք րամասեր կբ շարունակեն ք\՝ուրի շրքանին մաքրա–՝
Անդիմադրելի կանչկւ մեղեդիներուն , Հովերով 1լ ե բեւակա յեմ թէ ի՛նչքան պիտի ո ւր ախ ան ան ա– գորհումր : Իբր 2 0 0 0 0 գերիներ եւ ս րռնուեցան Հ
գրկին, հորհ որներէն մ եկն ահ– • • • բայց յանկարհ՜ , նոնք։ Ամէնուն Համար, <&Տառաք»ի վերՀըաաարա– րնգՀ. թիլը Հասցնելով 70000^։
նե՛նգ , խոռոչ մ՝իր առֆեւ : կութիւն ը ա յն ւո պա ւո ր ո ւթ ի ւն ը ստեղծած է թէ Դ ա շԳւ ա կի ցն եր ր գրաւեցին ներքին մեծ նաւ ա–
՚ ԱՀա թիզ առ թիզ, ըսին յորձանքներն , վե բքաց ած է պատերազմը , երանի՛ թէ րախտա– Հան՛գիստ մը, Տուիզպուրկ , եւ Տորթմունա մտան։
պիտի չուլլուինք պատերն ի վեր, ու պիտի իյնաս ւո ր նշան մ բ \11 էլա ր տ յ դ եւ իրապէս վե րքանա ր Հո լան տ ա կան ճակատին վրա յ , Ան գլի ա ց ին ե ր ը
զերի՝ մեր յաղթական գնացքին : Ա՝ենք պիտի եր պատերազմ ը , ո րպէ սղի <ք,($առաք^ լծուէր իր սլատ– գրաւեց ին ԱրնՀէմ ի շրքանին կէսբ * ԼեՀական զրա–
թանք առա՛՛: մ ական առաքե լութ եան , մշակութա յին վարու Հ ապատ ւլօրա բամինէն ղինուորնեբ որոնք կբ՛ կ բո -
Աղո՛ւ, կախարդակա՛՛ն ձայներ կը կանչեն . . . ցանքին , նոր սերունդին ա ր դի ա կան պատրաստու ուին ՛թանա տաց ինե բուն Հետ , աարգրելգլեյլափակմ ան
Շատ չանցահ– , ցայտք անդնդային , ու գոռում թեան եւ Հայ իմ աց ական ո ւթեան ծաղկում ին՝ Հ ա– կայան մբ գրլււելով ազատեցին 1700 Հա,րեն
պակուցիչ։ ՋրվԷ՚^իս կամարը կաղմուահ : մ աձայն ա յն վաբ դա պե տ ո ւթ ե ան , որով ստեղծեր կիցներ ։ &ատեր,թ նոյն ղօ ր ա րամն ի ս պան ե ր ո ւն
- Ու եղաւ պաՀ մը ուր վսեմագոյն արար չու -՝ ենք ինքնատիպ եւ մեծ քաղաքակրթութիւն մը , կիներն էին, եւ աքսորուած էին Վաբշաւայի ան
թիլեր գիրկընդխառնուեցաւ ալերու մին Հ ետ տա մ ի շա դարձած գէպի արելը • մ ենք՝ ի ծնէ աբե– կում էն ի վեր ( 1 9 3 9 ) : Անգլիացիները անխնա յ կը
րերային : ւորգիներ , այն արեւը որ Ա՛իքերկրականեան ռմբակոծեն Պրէմէնի Հարաւային մասը։
Ալիքներու յո բղող խո յանքէն մա յռեբ տեղա -՝. աւազանը վերածած է մ շակութա յին Հսկա յական Ա՚առէշալ Ա՝ոնթկոմըրի, անգլիացի Հրամ անա
Հան գլորեցան։ թաղարի մը, երբեւիցէ ան գեր ազանց ելի իր գե ւս ւււ ր ր , յա յտա բարութիւն մ ը ուղղելով իր զօրքին
Հողակոյտի փլուզում , ու աւեր՝ մբքնաաունե - ղեցկութեամբ եւ փառքով։ Հըսաւ . զԳերմ աններ բ վե ր քն ա պէ ս պա ր տ ո լած
բու $*էիս * ... Յ ա ռ ա ՛ ջ , Յ ա ռ ա ՜ ջ , սիրելի՛ Յ ա ռ ս է ջ , ին են »: Բայց շեշտեց թէ զեբման զինուորական մե–՝
չե՛ր կը ներշնչես ինծի պսւբղ վերեբեւ ումովղ., քու քեն ան , որ կր՝ զան ո ւ ի նաց ի կուսակցութեան ձեռ
պիտի
*Լարր , ստոբոտբ քրվէմին , ծփծւիո ւն , մատ– Հ անգանակդ դարձեալ խա լ տանք կուտայ իմ յա քը , երբեք անձնատուր պիտի ՀբԼԼայ, կ^ի^բ
զա շ իրանը բարտիին արմ ա աա խ իլ , ու իր զա լար րատեւ սարսռացող Հոգիիս ։ Յ ա ռ ա ՜ ՛ ջ , բարի՛ ըլ շարունակէ մինչեւ վերքը ։
ոստին վրայ արտոյտի բոյն մը քրամոյն։ լայ վերերեւումգ , բաբի՛ եկար, Յ ա ռ ա ջ , ծիծեռ ԴաշԳւակիցները \ ,600 ^000 գերի բռնած են ա -՝
X
րեւմ տեան .ճակատին վրա յ , ար շաւանքին սկիզբէն
Ալիքներ ը Հարստացած թէեւ երբեք չդարձան նակ իմ :
ետ, բայց ալ չունին անՀասաստ ոռնոցներ , ո՛չ ալ Շ– ՆԱՐԳՈՒՆԻ ի վեր : Այս գերիներուն \ ,200 ,000ը Ամերիկացի–
կր լեցնեն մթնոլորտը փրփրուրներաԼ, ո՛չ ալ կը ներուն ձեռքն ինկած են։ Ամերիկեան կորուստնե
թրթռացնեն օդը տենդաՀաբ ։ րը կը Հաշուեն 8 9 9 3 9 0 Հոգի, սպանեալ, վիրաւոր
ՀետղՀետէ աւելի զօրացած , յափրացած , եր ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԵՐԵԿՈՅԹ ՄԸ տրուահ է ժընեւի կամ դերի ։
կունքի տառապանքներ կը գալար են ընդերքն իր , *քէք, Աարիլ Տին , նախաձեռնութեամբ Մշակոյթի ինչպէս դրած էինք երէկ , այլեւս օրերու
եւ կը մպտի երեսն՝ երկնքին , ասմազուն քաղցրոլ– Ա*իութեան ։ Այս առթիւ երդուա օ– են ժողովրդա– խնդի ր կո Համ արուի պատերազմ ին վախճանը ։՛
թեամբ ։ կան երգեր , եղած են ա բա ա ս ան ո ւթ ի ւնն ե բ եւ բա «Տէյլի էքսփրէս^ի Համաձայն , վերքին պաՀ ուն
Ամէն մէկ կաթէէՐ իր Համա յնոռոդ իրանին կը նախօսութիւն մը Աասունցի ՚իաւիթի մասին, զա Անգլիոյ արտաքին նախարարութեան Հասած լու՛*
թաւալի՝ կենդանացած , միակ ներգաշնակու - նազան կտորներու թարգմանութեամբ։ Երեկոյթը րերր այնքան կարեւոր են որ, կ ը կ ա ր ծ ո ւ ի թ է
թեան՝ Նուիրումին կչո–ոյթո՚իր։ վե ր քացած է պարերով ։ Գերմանիոյ պարսաւթիւնը պիտի ծանուցոլի Չրրք
X ՄԻՍ ՊԻՏԻ ԳԱՅ Աթանթինէն , մինչեւ վեց ա– չ ի լ ի յ ա յ տ ա ր ա ր ո ւ թ ե ն է ն ա ռ ա ջ , յառ աքի կայ Հինգ–՛՛
Այս քուրը, որ, Հիմա այսպէ՛ս, Հեզասա՚Հ,., միս, ինչպէս Հաղորդեց արտաքին նախարարու - շաբթի ։ Ա ա կա յն առ այմմ կաբելի չէ Հրատ ար սլ
Եղըա յր , եղբա յր , տա՛ր որ բոլոր մեղա - թեան ներկայացուցիչը։ Տրամադրելի նաւեր կը կել ալդ 1ոլ֊րերը յ զինուորական նկատումներով ։
պարսէ թէ աւերիչ դեգերանքներն իմ, մոգոլ - պակսին առ այժմ։ Արժանթին 100000 թոն ցորեն Պաշտօնապէս կը ծանուց ուի թէ ամերիկեան
թեամ բը միեւնո յն ալքի մ իա յին , դարձնէ ին ա յս եւ 5 0 0 0 թոն միս նոլիրահ էր Ֆրանսայի , բայց զրաՀապատ եւ մեքենաղէն զօրամասերը սրրնթաց
չար քարակոծ , այս սիբաՀեւ սիրայէ պուէտին, քե դեռ շոգենաւ չեն գտահ ղրկելու Համար : յառաքանալով ղէպի Պ եր լին , այմմ միայն 2 5 րի՜
ղի Համար, բոլո՛րին Համար , աւելի մե՛ծ, աւելի ՍԱՆ ՖՐԱՆԶԻՍԿՈ8Ի խորՀրդաժողովէն առ - լոմեթբ Հեռու են աւերակ մայրաքաղաքէն ։)
տա՛ր ողքակէղ։ թիէ– մասնաւոր նամակագրոշմ մը պիտի տպուի (Տես վերը)։ Ա՝իւս կողմէ, Ա* եւ Գ* ըանակներբ
ՀՐԱՉ ԶԱՐԳԱՐԵԱՆ Մ * ՆաՀանգներոէն կողմէ ; արգէն կտրած են երկու երրորդը այն Հեռաւո 4
Fonds A.R.A.M