Page 5 - ARM_19-1945_02
P. 5
տաա լը բ յ տ ա ա օսօւաւԹ* &աԹւաո ա տաօբտ ՊԱՏԵՐԱԶՄ
ք օ ո ճ օ ՕՈ 1925 Ս ՝ ի ա ) Ա Կ ա ա § ու Ա ք 8 Ա ւ Խ * 0 ը
Ո.Օ.Տ. 376.2Տ0
«Տէյլի հքսփրէս»ի թղթակիցդ Կշ գրէ թէ՝
Օ ւ ^ է օ ս ի Բ ւ օ բ ո օ Ա մ ո տ : Տա. ^ 1 Տ Տ Ճ Ճ 1 ձ Ի 1
1 7 , 8 ս 6 0<աւ6տա6 - Ր ձ & 1 Տ ( 1 3 )
761. : Շ 0 8 . 15-70 ֊ Շ. Շ. Ր. Րօոտ 1 6 7 8 - 6 3
իրրհւ– Հետեւանք (Տուրքիսյ Հետ կնքուաձ֊ 1է՚Լ"Քոլ–՜
յքսւԱ 12 Խո\ 1945 Հ ի ն գ շ ա բ թ ի 12 Ա պ ր ի լ թեան դաշնադրին խզման, է). Միոլթիւնր մօտերս
թ՝ու.ր~
Հետեւեալ պաՀ անցներ ր պիտի ներկայացնէ
Ժ Զ – ՏԱՐ1՛ - 166 ձոո66 »°4375–Ու1ւր շրջան թ ի ւ 4 Խմբագիր՝ Շ• ՄԻՍԱՔԵԱ՚ն Գին՝ 3 Ֆր– քիոյ՛ 1 • Ղ՝ադրեցնեէ Տարտանէլի Հ ս կողո ւթի ւն ր
միայն
թ՚ոլրքիոյ վերապաՀելու. իրաւունքր եւ ա–.
պազինել Նեղուցներ/լ : 2 • Ր/Ոլսիոյ վ ե ր ա դ ա բ -
ձնել Կարսի ե ւ Արտսւհանի շրջանները, ււուսհւ -
Ա՛հէ* Ի՚&Ս&Ը ՖոաԱսափ ըմրոստնեաւԱ եդը թուրք սահս՚անագլՈլխիԸ վրայ 3– ժոզ՚՚վրզա–
սաՀմանա՜
սլետական ձեւի մ^ր վերահ՜ել թրքական
ղրոլթիւնր : քՒղթակիցր աւելցնէ թէ Թուրքիա
ԵՐԷԿ Ե Ի ԱՅՍՕՐ խԱԲ ՖբսւՐաայի Դիմադրական 0 ւ ս կ ա ա ի պատրաստ է այո խնդիրներ կարգադրել րանակ֊–.
դ ռ ր ծ ո Ն ն Է ո Ն թ ե ա ն ատե1ւ , ո ր ո ւ մ ա ս ի ն ո ւ ս ո ւ մ ն ա ց ո ւթ իւննե րուԼ :
ս ի ր ո ւ թ ի ւ ն մ ր հ ր ա ս ւ ա բ ա է ե ց Արածանի ( • գ ի ր ք ) ,
հբապարակագիրներն ոլ բանաստեղծներն ալ թեր ՄՐԱԳՒՐՆԵՐ՝ ՄՒՋՒՆ ԱՐԵհեԼՔՒ ա Ս Ա Ր
Մթնոլորտի թեթեւացումը, աիոխագարձ մեր– թ ե ր ե ւ գ ի ր ք ե ր լ ո յ ս կ ՚ ը ն ծ ա յ է ի ն , յ ե ղ ա փ ո խ ո ւ թ ե ա ն
ձեո ում ա մ եր գա ո ո ւթ ին մ Էք՝ անշուշտ պիտի ու եւ հայրենասիրութեան ոգին վ ա ռ պահելու հա « (ծ՝ւս յմ զ » Աաբիլ 1 0^՛ խմ բագրա կան ով կը
նենան բաբե րա ր ագգե ո ո ւթ իւն , մ եր Հանրա յին մար : Այս առթիւ ապռւեցան շատ մր նոր երգեր : յոլղէ շատ կարեւոր խնդիր մը, Ա՝իքին Արեւելքի
կեանքին վրա յ ։ Ստորեւ՝ արձակազէններու է ա մհայդոլկնե - Հսկողութեան պարագան։ ՚/1ամփոաէենք Հիմնական
Անոնց շնորՀ իւ , Կարելի պիտի ըԱա յ գլուխ բ ո ւ ե ր գ ը (Բօւ-էւտձոԴ ^է&ռշ֊յ՚Մշատ եւն.)։— մ ասերը • Ասլաալա յին Ա եծն Բրիտանիո յ ստանձ–
Հանել շարք մր աշխատանքներ , որոնք անտէր , Ընկե՛ր , կր լսե0ս սեւ ա գռա ւն ե ր ո ւն . կանչը նած սլա տ աս խ ան աս տ ո ւո ւթի ւնն եր\ը սլէտք չէ ա յլեւս
աժ դոյն կամ կիսատ մնացաք– էին , տարիներով ; մեր բերրի դաշտեր ո ւն վերել ^ Ընկե՛ր , կը էը՜ մ էկ պետութեան վրա յ ի յնան է Ա՝ եծն $ րիտանիա
Նոր կազմակերպութիւն մը, Ազգ* ^ակտ ս 1,ռ ս ճիչերը տ բտում * Ա եր Հայրենիքին զոր սլէտք է Հրաւիրէ Ա էացեալ Ազգերը միասնաբար
ար , իր առածին Համագումարին մէք ծրագրած է գերել կհուզեն յ քննե լու տ յն խնդիրները որ բոլոր մեճ պետոլ -
ԼաԲՔ մ Բ առա քագրո լթիւննեբ , ո բոնց մ աս ին պի ԵՀ ԷՀ ք Հա յգուկնե*բ , /• ան ո ւո բն ե*բ ու գեղ– թեանց գործօն աշխատակցութիւնը կը պաՀ անքեն :
տի խօսինք ՀետզՀ ետէ , անՀրամեշտ պրպտումներլլ քոլկնե՚ր * ԱՀազանգն Հնչեց ։ Այժմէն իսկ, Միչին Արեւելքը կր գտնուի թէ Անգ–
կատարելով : Այս գիչեր թշեամ ին »—- Պ իա ի գիտնա յ գինբ լիոյ եւ թէ Ա* * \,աՀանգներոլ Հսկողութեան տակ :
Այսօր 1լուզէինք ակնարկ մր նետել գերու - արիւնին • Եւ արցունքներուն : Ա յ ս հ ս կ ո ղ ո ւ թ ի ւ ն ը սլէսւք է ա պ ա հ ո վ ե ն ն ա ե ւ քհ^ւ֊–
թեան < ո ր ս տարիներու անցու դարձին ՛քր՛" յ ՝• Լսեցէ՚քդ ելէ՛ք Հանքերէն , էքէ՚Ք սարերէն ^ ս ի ա ե ւ Ֆ ր ա ն ս ա , ո րպէ սղի այդ պետութիլննեբը
ք*նչպէս շզթայակապ այս երկրին զաւակներդ , Ընկերնե՛՜ր ՚. կարենան տեղ գրաւել այն միւս շրքանային կաալ -
մ ենք ալ կբեցիսք այլազան Հ ետեւանքներր Հ իթլէ– Հանեցէ՚ք յարդի տակէն ^ Ամէն տեսակ Հրա մ՚ակերպութեանց մէք զոր Աիացեալ Ազգերը կրնան
րական գամ ան տ իրասչետ ութեան ։ զէն * Ե՛– ո ում բեր ։ Հաստատել, տնտեսական ծրագրի մը ի ր սա կան ա ց -
*1յ ա իւ 1 ունեցանք աւելի քան երկու Հազար Ընկե՛ր 1 եթէ իյնաս զուն^ Ո՚֊րիշ րե^էեր մը ման Համար ։ Լուծելի խնգիբներուն մէք կը գտնուի
գերիներ ^ եբիտասարգներ որոնց կանանչ արեւբ՝ արթուն՝ Տեղըգ կը բռնէ ։ ռաալմտգիտական երաշխաւորութեանց վերաՀաս -
խամրեցալ փ շա պա տ արգելարաններու մէքէ ։ Վ^ագլլ սեւ արիւնն* *Լա՝ռ արեւին գէմ • տատում ը , որ անՀ բամեշտ է մ իքաալգա յին բաբե–
Անոնք հ առա յեց ին իբրեւ Հասարակ բան ո լո բ , Պիտի չորնայ* ,^ամբանեբուն վրա յ ։ կա ր գութ եան Համար , յարգելով Հանդերձ Ա՝ էքիս
անսաՀմ ան տ ա ր ած ո ւթ ե ան ց վրա / * քամելով գե - Սոլ.չեշէ՚ք, ընկերնե՛՛ր,֊ Գիշերին մէք - Ա– Արեւելքի շրքաններուն անկախութիւնը եւ Հողա
րութե ան եւ կրկնակի օտարութեան լեզին : Եր ղատութիլնը Զեզ էլ ունկնդրէ ։ յին ամ բո զքո ւթ ի ւնը ։ Ըւրիշ խնդիր մը եւս , օգ
բեմն եգան խմբովին հ իրար մխիթարելովդ յաճախ նութիւն այդ երկիրներուն, ամրապնդելու Համար
ալ ցիրուցան բո լո բովին անծանօթ վա յրերու՝ թատրոն" անոնց ում ը եւ մ իութիւնը , մ ին չեւ որ կարենան
Լ– Շ Ա Ն Թ Ւ « Կ Ա Յ Ս Ր Ը * ՓՍ.ՐՒՋՒ Մ Է Ջ
՚քէք՛ Ոչ միայն Հայրենակից Հայրենակցի երես սա ան ձնե լ իրենց սեվաա կան պատ ա ս խանաաո ո լաա լ -
չտեսաւ , այլ եւ եզբալր եզրօրմէ բաժնուեցաւ ։ թիւնները ՀամաշխարՀային ապաՀովութեան մա
Ունեցանք մաՀեր ալէ սին : $ետո ք կայ սա բ ե ւ մ ա ե սան պեաութեէսնց գա -
՚ թերութեան այգ շրքանին մէք, մեր զինուոր - \ք ո ր ա կազմ ՀձՓարիզի Հա յ Ազգա յին քծ՝ատե բա բաւոր մրցակցութիւնը այդ շրքաններուն մէք։ Ան՛
ներր քաքութիւնն ունեցան մերժ՜ելու զանազան ա– խում բ՝2»ը Ապրիլ 2ին , ՀՀան զ է լիզէ ի թատրոնին Հ բամեշտ է վերք աալ մրցակցութեանց , ո րպէ սղի
ռաքարկներ , իրենց ճակատագիրը կապելով ֆրան մէքդ խուռն բազմութեան մր առք եւ , տուաւ իր ա– ա րլ շրքան՚հերբ եւս բեն սան զասրղանսալ : Ա* աւանբսւոր
սացի րնկերներու ր ախտին Հետ : ոաքին ներկայացումը , Լ * & ան թ ի <&կ ա յսբ2>բ , բե– խնդիրներ, ինչաղէս պազեսաոինի պարագան նոյն -
Երբ մօտեբս վերադառնան այս աղաքր ան մազ րութեամբ Տիկին Աննա ք՝ուղազեանի ։ Անմի– աալէայ կը կարօտին միքաղղային մարմնի մ\ր քննու
շուշտ շատեր ր ժամանակէն առաք զեղնած յա ս քապէս ըսեմ ո ր ք^ա գրատ իգի ովաՀ էնը^էն վերք թեան ։
ատեն մ իա յն պիտի կրնանք իմ անալ ամբոզք ոզ ասիկա երկրորդ բացառիկ ներկայացումն է իբրեւ
ամ–
րեր գո ւ թ ի ւն ր : «պարտաւորիչ աշխատանք՝^ի խղճամիտ աշխատանք ել ուժերու ներդաշնակ Ա Ն Կ Ո Ւ Մ ֊ Լ Ւ Է Ա Ա Յ հ ե հ 7.Ս.Ն0Վ.ԸՐՒ
0Լ աււ յ ունեցանք
բոզքութիւն : Այս սլարաղան կը բաւէ արդէն որ ինչպէս Հաղորդած էինք երէկ , կարմիր բանա
զոՀեբ\ը , որոնց Համրանքր գժուար է ճշգել ։
լրքութեամբ մօտենանք կատարուած գործին եւ կը արդէն գրաւած էր Վիէննաս յի կեալբոնական
ատ քի չեբբ կ բ ո ա ս բախտաւո բ \Բլլա լ յսյ ս
վերլուծենք թատերախաղը , բեմադրութիւնն թ ա ւլ ա ւ) ա ս ր , պեաոական Հ ա ս տատ ո ւթ ի ւնն ե ր ո վ ,
տաժանակիր աշխատանքին մէք ։
^Լի շ ի ի կա ռա վա ր ո ւթ ի ւն բ , Հլու կամ ա կատաբ ու դե բա կատարները : Ա* անաւանգ որ անթը մեր խորՀբդաբան , աա աւտ ի կանո ւթիւն եւն • ։ կռիւները
գերմ ան իշխանութեանց , Հ ր՛ոմ աննե ր կ՚արձակէր սիրած Հեղինակներէն մին է եւ ամէն առթիւ կ աբ– թէեւ կր շաս բ ո ւնակո լին , բա յց ա յլեւս վճռուած է
եւ ոստ ի կան ութ իւնր տառապէս 1լր գործագրէր ,՝՝ ժէ խո բքէն պրպտել իր որոնումներն ու կեան - քաղաքին ճակաաոագիրը ։ քհուսական բանակը այն–
ՀետզՀետէ ՜խստացնելով ճնշումր ։ քի երեւոյթնեբէն եզրակացութեան բերուած իր քան արադ շարժ՜եցաւ որ Գերմ աններ ը մամ տնակ
Երկու տաբի առաք , Լիոնի մ էք կ բ ո՛ր գիշե - տեսակէտներէ։ &ետոյ^ Հյանթը մեր թատերական
բանց բռնի բերգ մ\թ փ ո խա՛ղ ր ո ւե ց ան Հարիւրաւոր գրականութեան վ ե ր ան ո ր ո գի չներէն մ ին է ։ Ան ա–
Հայեր , մ ասնաւո ր խ ս տ ո ւթ ե ա մ բ ։ Այս գժ բախտ - ռաքինը եղաւ որ ա յլեւս լո ւս ան կա ր չա կան ճշգու– կր ղրկէ Հոգիս • . * աՀխ ալ ինչո^լ կ՛՚ապրիմ • • •>> ,
ներէն 7 0 8 0 Հ"գի տնմիքապէս վա խա գի ո ւե ց ան թ իւննե բու Հասն ո զ մեր իրապաշտ թ ատ բոոոնը մ ինչդ եռ $*էոֆանո յի մօտ , երբ կը խօսի ՕՀան
Ատլանտ եան ի ափերը , Լոռի ան , Պբէսթ եւայլն փոխեց իր Հիմքէն ու ատոր պարտագրեց խորՀր - Գոլրալէնի Հետ՝ ^Չերեւակայես թէ կը սիրեմ քեզ*,
ամրութիւններ շինելու Համար։ Իրենց բախտա - գա սլա շտ ո ւթ ի ւն ը : ք*ը ՀձՀին Աստ ո լածներէ բ բացա ես ոչ մ էկր էեմ սիրած կեանքիս մ էք , ո՛ չ մէկը ,
կիցնեբն է ին Համ ա յն ավարն եր , Հրեաներ , Ապա - ռիկ թուական եւ երբեք ալ սիրելու չեմ » ա՛ս , այսպէ՛ս , իւազ
մը կը մնալ մեր աղքատիկ գրակա մ\էն է . ա յգպէ՛ ս 1լ ուզէ Հաճո յքս , քմ աս Հաճո յքսյչ :,
նիացիներ եւ ուրիշ տարագիրներ : նութեան մէք։ Այգ դոբծին յաք ո բդեց «կայսրեր , կայսրը այլեւս տեղեակ է Գուբգէնի եւ իր կնոք
Այգ՛ օրերուն կրակ կը տեղար երկինքէն ։ դրուած՝ 1914/ք Լողան ի մէք։ միքեւ կատարուած անցուդարձին ։ Կ^ոբոշէ *Լոզան
Ռմբակոծութիւնը , անօթութիւնը , օրական 1 0 13 « կ ա յ ս բ » ի ն բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւ թ ի ւ ն ը •-— Ա՝իքավայրն աքսորել Հայ զօրավաբր։
ժամ ո ւան բռնի աշխատանքը գժոխային կեանքի ու խազին տիպարներէն կարեւորագոյն թի*– ^Ր 1 Երրորդ եւ չորբո րդ արարներուն մ էք բեմ ա -
մ\ը մ ատնած է ին ա յս Հալածականները : թատերբ ինչպէս նաեւ ցուցադրուած բարքեըր– բ ի ւղան զա կան ւլ ո ր ծ ո ղո ւ թ ի ւնն ե ր բ մեծ ա բադութեամ բ կը
նախընտրեցին փախձիլ վ։ս՚ն թէ ծառայել , աէՔ կան են • ուր եմն ւլ ււ րծ ը պատմական գաւառը յաքորգեն իրարու : ՕՀան Գուրգէնը թ՝էոֆանո յի
առնելով ամէն վտանգ ։ կ՚բեղզբկէ իր մէք՛՝ Նիկեֆոբ ւք) ո կա ււ , բանակին մ իքնո րզ ութեամր կր վերադառնա յ աքսորէն ու
՝ք՝անի մ ր օր վերքը՝ նո յն վա յ բեն ի Հետասլբն– սսլարասլետր կը տենչայ իրեն կիս ունենալ ք)՝"՜ միասնաբար կյա վճոեն սպաննել (յ • 0)" կ ՛՛ւ որ • ու կը
գումը՝ *Լալանաաի մէք ։ Կէս ՛քիչերին , կիներու եւ յքանոսի ա լրին , կայսրուՀի զեղեցիկն քՒէոֆանօն : աաււլ անն են :
I, ր ա իւ աս I, ր ււ ւ լացուկոծին մէք, զօրանոց մ\ր վա - Այղ ՚էալ ա ա ա քլ ււ վ րիւ զանզական բանակներ ր 1լ ա բ -
էսագրուեցան բազմաթիւ երիաասարգներ : >ալ են Պ Ա . սա ր ա ր էն մի ն չ ե /. վերքր բ աա րա ր գ բ աա ւաալն ե -
1944 փետրուա՛ր - մ արա ին , աւելի ծանր վ ի - ոլսոյ վրայ՛. Աո աքին արարին մ Հ՜ք *\յիկե– րոան քով՛ն ի աԼեր աււ Հ անղ իսաաոե աա կը սաւալաաաւկի *Լաա;–
ճակի մր մատնուեցաւ Աարսէյլի գաղութը , որ ֆոր կայսր Է արզէն ք*իւզանզ իոնի եւ կայսրուՀիին աւ իլ Լե կ սա Աէկ ն ասնոա.ն ներ քինաս պե տ մը որուն Հա -
քիչ մը բախտաւոր կը Համարուէր հ Հարիւրաւո՛ր - տէրը : Ոայց քՒէոֆանոն , որ հնունզ ուի զ ինե սլան ի մար՝ «Մարդիկ ներքինի չեն, դեռ չեն Հաա/ած այգ
ն եր կոչն ա գի ր սա աց ան սլ ա յ ո ւս ա կն եր բ կապ ել ո ւ մր ազքիկն է , չի սիրեր իր նոր ամ ուսինը եւ բարձրութեան։ Գեռ չեն բմբռնած , որ մարալ ր/լա–
եւ Գերմանիա երթալու 24 կամ 4 8 ժամէն : Ամկնքն կբքով կ\ր տենչայ Հայ զօրավար ՕՀան Գուբգէնի : լու Համար նախ պէաք է դագ րին արու բլլալէ ՚
աալ աՀուգողի մատնուած , ի զո*ւբ ճար մ\ը կը Այս ՛թ՛րքէ՛"". աՐք՛ Է) նրբակազմ եւ յանգ ո լալն ։ Ոե– Տիրելը մե՛րն է, մե՛ր, աքե՛ր կոչաաամ^ւ, մե ր իբաս -
փնտռէին, զարնելով բոլոր գուռներր , Աարսէյլէն մ ակասն սիրուն սլատկեբնե բու մ Էք մ ենք Հ ան դիս ա– ւունքը , ն ե բքին ին ե ր ո լ իրաւունքը» ։
մինչեւ Հիշի: տես կ՝ րԼքանք իրենց մեղաւոր կապերուն ։ Կայսրը ՕՀան Գուրգէն \, - ՀլՏոկասը սպաննել եւ կայս–֊
Հրամ ան ր Հրաման էր , եւ Հա բիւրաւո բնե բ Նիկեֆոր < արզէն լուրք կասկածներ ունի իր կա րուՀին ալ ք^բինքիբօ աքսորել տալէ վերք կբ ձգէ
կայարան փոխագրուելովդ գիշերանց քշուեցան նանոցին մէք կատարուած ա յս գաղտնի ս ի բա բա գաՀը ու կբ Հեռասնայ, ու այդ աալաՀուն է որ Վասիլ
գէ՛զի Տիժոնդ անկէ Գերմանիա։ նս ա թիւններէն։ Լեկապէն վերքին անդամ երե ւալով , զգոյշ կր մօ
Հ^անց կխաոնենք մնացեալը , կրկնութիւնն եր է /» • արարչյ կր րւսւրււի Հայաստանէ սրտին 1Հր՜ տենաք պատուանդան ին , կ\ր նայի շուրքը
խուսափելու Համար։ Ըսենք , միքանկեալ, որ ա յս բայ 1 $1՚ՂՐէ"1՛ մօտեր էք, Հաչւոենքի Ակ/րերդին ասա ի ճան սառ ասաոիճան կը բարձրանայ) , կամ ա -
Հետապնդումներէն առաք եւ. մանաւանդ վերքը ւ մէշ–. Հայ իշխաննհր Հ աւաքուած կր խօսակցին։ ցու կ կբ ն ս աո ի ալ ա Հին եղ երքբ եւ խօսքբ ո ւ ալ ալ ե լ ո վ
%ատեր նախրնտրեցին լեպը բարձրանալ , միա - Հոս Է որ ա ոտքին անդամ երեւան կա ալ ասյ խազին 0 ՛Գա բալ էնին , էլըսէ* «.Կռիւն ո ա֊ յազթասնւսկր քե
նալ Գիմագրական ^ակատին։ Ուրիշ խօսքով , օդ– ամէնէն նուրբ եւ ղազասվւարական էակը Հանղի– ղի՛ , բայղ ՚ոիրելը քու բանգ չէ : Գուն զաՀեր կը
նել ե (՛կրի" տղատազ ր ո ւ թ Լ ան , փոխանակ ծա ո ա– սացող Հանն ան , որ ""քքիկ™ է իշխան Անգո կ ի : աաււլ սալես , րասյց գաՀերբ պաՀւալանել չես կրնար ։
յելու թշենամի լուծին ։ ՊաաւՀրղ , վճիտ , ասնրիծ , դեղք ւ՛ւ կ ի չ իւաւասա Հ ի մ^թ որ (Լա ի կ ա ե՛ս • * . ե աա : ք՚՚րք՛ * * * ՚՚» :
Գեռ կան ուրիշ ի ր ո զո ւ թ իւննե ր , նոյնքան աի ա՛ իւ ա զ արձ ինք ելս կր սիրկ ՕՀան Գ ուրգ էնբ , / / ֊ . / ւ / ՝֊, ամ աո օասւկ ի քաաազին նկաաաբաղ իբր ; ($յս -
ծանրակշիռ եւ կսկծալի : մ ի սա լն սա դաաանասզանոա ֆI, ամլ՛ ա։ ր իրեն ր աք ե րաց սա քոբղ՛"/ րեմսազ բաթ ի ւնն աաւ ալ ե ր աաա կ ատ սա բնե ր բ •
կս.՛ւն աաէր մրն է , րնսադ րին բաս երովը «Արե՛ւն է , ՀՐ՛ ԲԱԼՈՒԵԱՆ
աաարե՚ավւէ արե՛ւ րէ որ կր թւաավաւաանցէ էո՝ւթիւնս , որ
Fonds A.R.A.M
ք օ ո ճ օ ՕՈ 1925 Ս ՝ ի ա ) Ա Կ ա ա § ու Ա ք 8 Ա ւ Խ * 0 ը
Ո.Օ.Տ. 376.2Տ0
«Տէյլի հքսփրէս»ի թղթակիցդ Կշ գրէ թէ՝
Օ ւ ^ է օ ս ի Բ ւ օ բ ո օ Ա մ ո տ : Տա. ^ 1 Տ Տ Ճ Ճ 1 ձ Ի 1
1 7 , 8 ս 6 0<աւ6տա6 - Ր ձ & 1 Տ ( 1 3 )
761. : Շ 0 8 . 15-70 ֊ Շ. Շ. Ր. Րօոտ 1 6 7 8 - 6 3
իրրհւ– Հետեւանք (Տուրքիսյ Հետ կնքուաձ֊ 1է՚Լ"Քոլ–՜
յքսւԱ 12 Խո\ 1945 Հ ի ն գ շ ա բ թ ի 12 Ա պ ր ի լ թեան դաշնադրին խզման, է). Միոլթիւնր մօտերս
թ՝ու.ր~
Հետեւեալ պաՀ անցներ ր պիտի ներկայացնէ
Ժ Զ – ՏԱՐ1՛ - 166 ձոո66 »°4375–Ու1ւր շրջան թ ի ւ 4 Խմբագիր՝ Շ• ՄԻՍԱՔԵԱ՚ն Գին՝ 3 Ֆր– քիոյ՛ 1 • Ղ՝ադրեցնեէ Տարտանէլի Հ ս կողո ւթի ւն ր
միայն
թ՚ոլրքիոյ վերապաՀելու. իրաւունքր եւ ա–.
պազինել Նեղուցներ/լ : 2 • Ր/Ոլսիոյ վ ե ր ա դ ա բ -
ձնել Կարսի ե ւ Արտսւհանի շրջանները, ււուսհւ -
Ա՛հէ* Ի՚&Ս&Ը ՖոաԱսափ ըմրոստնեաւԱ եդը թուրք սահս՚անագլՈլխիԸ վրայ 3– ժոզ՚՚վրզա–
սաՀմանա՜
սլետական ձեւի մ^ր վերահ՜ել թրքական
ղրոլթիւնր : քՒղթակիցր աւելցնէ թէ Թուրքիա
ԵՐԷԿ Ե Ի ԱՅՍՕՐ խԱԲ ՖբսւՐաայի Դիմադրական 0 ւ ս կ ա ա ի պատրաստ է այո խնդիրներ կարգադրել րանակ֊–.
դ ռ ր ծ ո Ն ն Է ո Ն թ ե ա ն ատե1ւ , ո ր ո ւ մ ա ս ի ն ո ւ ս ո ւ մ ն ա ց ո ւթ իւննե րուԼ :
ս ի ր ո ւ թ ի ւ ն մ ր հ ր ա ս ւ ա բ ա է ե ց Արածանի ( • գ ի ր ք ) ,
հբապարակագիրներն ոլ բանաստեղծներն ալ թեր ՄՐԱԳՒՐՆԵՐ՝ ՄՒՋՒՆ ԱՐԵհեԼՔՒ ա Ս Ա Ր
Մթնոլորտի թեթեւացումը, աիոխագարձ մեր– թ ե ր ե ւ գ ի ր ք ե ր լ ո յ ս կ ՚ ը ն ծ ա յ է ի ն , յ ե ղ ա փ ո խ ո ւ թ ե ա ն
ձեո ում ա մ եր գա ո ո ւթ ին մ Էք՝ անշուշտ պիտի ու եւ հայրենասիրութեան ոգին վ ա ռ պահելու հա « (ծ՝ւս յմ զ » Աաբիլ 1 0^՛ խմ բագրա կան ով կը
նենան բաբե րա ր ագգե ո ո ւթ իւն , մ եր Հանրա յին մար : Այս առթիւ ապռւեցան շատ մր նոր երգեր : յոլղէ շատ կարեւոր խնդիր մը, Ա՝իքին Արեւելքի
կեանքին վրա յ ։ Ստորեւ՝ արձակազէններու է ա մհայդոլկնե - Հսկողութեան պարագան։ ՚/1ամփոաէենք Հիմնական
Անոնց շնորՀ իւ , Կարելի պիտի ըԱա յ գլուխ բ ո ւ ե ր գ ը (Բօւ-էւտձոԴ ^է&ռշ֊յ՚Մշատ եւն.)։— մ ասերը • Ասլաալա յին Ա եծն Բրիտանիո յ ստանձ–
Հանել շարք մր աշխատանքներ , որոնք անտէր , Ընկե՛ր , կր լսե0ս սեւ ա գռա ւն ե ր ո ւն . կանչը նած սլա տ աս խ ան աս տ ո ւո ւթի ւնն եր\ը սլէտք չէ ա յլեւս
աժ դոյն կամ կիսատ մնացաք– էին , տարիներով ; մեր բերրի դաշտեր ո ւն վերել ^ Ընկե՛ր , կը էը՜ մ էկ պետութեան վրա յ ի յնան է Ա՝ եծն $ րիտանիա
Նոր կազմակերպութիւն մը, Ազգ* ^ակտ ս 1,ռ ս ճիչերը տ բտում * Ա եր Հայրենիքին զոր սլէտք է Հրաւիրէ Ա էացեալ Ազգերը միասնաբար
ար , իր առածին Համագումարին մէք ծրագրած է գերել կհուզեն յ քննե լու տ յն խնդիրները որ բոլոր մեճ պետոլ -
ԼաԲՔ մ Բ առա քագրո լթիւննեբ , ո բոնց մ աս ին պի ԵՀ ԷՀ ք Հա յգուկնե*բ , /• ան ո ւո բն ե*բ ու գեղ– թեանց գործօն աշխատակցութիւնը կը պաՀ անքեն :
տի խօսինք ՀետզՀ ետէ , անՀրամեշտ պրպտումներլլ քոլկնե՚ր * ԱՀազանգն Հնչեց ։ Այժմէն իսկ, Միչին Արեւելքը կր գտնուի թէ Անգ–
կատարելով : Այս գիչեր թշեամ ին »—- Պ իա ի գիտնա յ գինբ լիոյ եւ թէ Ա* * \,աՀանգներոլ Հսկողութեան տակ :
Այսօր 1լուզէինք ակնարկ մր նետել գերու - արիւնին • Եւ արցունքներուն : Ա յ ս հ ս կ ո ղ ո ւ թ ի ւ ն ը սլէսւք է ա պ ա հ ո վ ե ն ն ա ե ւ քհ^ւ֊–
թեան < ո ր ս տարիներու անցու դարձին ՛քր՛" յ ՝• Լսեցէ՚քդ ելէ՛ք Հանքերէն , էքէ՚Ք սարերէն ^ ս ի ա ե ւ Ֆ ր ա ն ս ա , ո րպէ սղի այդ պետութիլննեբը
ք*նչպէս շզթայակապ այս երկրին զաւակներդ , Ընկերնե՛՜ր ՚. կարենան տեղ գրաւել այն միւս շրքանային կաալ -
մ ենք ալ կբեցիսք այլազան Հ ետեւանքներր Հ իթլէ– Հանեցէ՚ք յարդի տակէն ^ Ամէն տեսակ Հրա մ՚ակերպութեանց մէք զոր Աիացեալ Ազգերը կրնան
րական գամ ան տ իրասչետ ութեան ։ զէն * Ե՛– ո ում բեր ։ Հաստատել, տնտեսական ծրագրի մը ի ր սա կան ա ց -
*1յ ա իւ 1 ունեցանք աւելի քան երկու Հազար Ընկե՛ր 1 եթէ իյնաս զուն^ Ո՚֊րիշ րե^էեր մը ման Համար ։ Լուծելի խնգիբներուն մէք կը գտնուի
գերիներ ^ եբիտասարգներ որոնց կանանչ արեւբ՝ արթուն՝ Տեղըգ կը բռնէ ։ ռաալմտգիտական երաշխաւորութեանց վերաՀաս -
խամրեցալ փ շա պա տ արգելարաններու մէքէ ։ Վ^ագլլ սեւ արիւնն* *Լա՝ռ արեւին գէմ • տատում ը , որ անՀ բամեշտ է մ իքաալգա յին բաբե–
Անոնք հ առա յեց ին իբրեւ Հասարակ բան ո լո բ , Պիտի չորնայ* ,^ամբանեբուն վրա յ ։ կա ր գութ եան Համար , յարգելով Հանդերձ Ա՝ էքիս
անսաՀմ ան տ ա ր ած ո ւթ ե ան ց վրա / * քամելով գե - Սոլ.չեշէ՚ք, ընկերնե՛՛ր,֊ Գիշերին մէք - Ա– Արեւելքի շրքաններուն անկախութիւնը եւ Հողա
րութե ան եւ կրկնակի օտարութեան լեզին : Եր ղատութիլնը Զեզ էլ ունկնդրէ ։ յին ամ բո զքո ւթ ի ւնը ։ Ըւրիշ խնդիր մը եւս , օգ
բեմն եգան խմբովին հ իրար մխիթարելովդ յաճախ նութիւն այդ երկիրներուն, ամրապնդելու Համար
ալ ցիրուցան բո լո բովին անծանօթ վա յրերու՝ թատրոն" անոնց ում ը եւ մ իութիւնը , մ ին չեւ որ կարենան
Լ– Շ Ա Ն Թ Ւ « Կ Ա Յ Ս Ր Ը * ՓՍ.ՐՒՋՒ Մ Է Ջ
՚քէք՛ Ոչ միայն Հայրենակից Հայրենակցի երես սա ան ձնե լ իրենց սեվաա կան պատ ա ս խանաաո ո լաա լ -
չտեսաւ , այլ եւ եզբալր եզրօրմէ բաժնուեցաւ ։ թիւնները ՀամաշխարՀային ապաՀովութեան մա
Ունեցանք մաՀեր ալէ սին : $ետո ք կայ սա բ ե ւ մ ա ե սան պեաութեէսնց գա -
՚ թերութեան այգ շրքանին մէք, մեր զինուոր - \ք ո ր ա կազմ ՀձՓարիզի Հա յ Ազգա յին քծ՝ատե բա բաւոր մրցակցութիւնը այդ շրքաններուն մէք։ Ան՛
ներր քաքութիւնն ունեցան մերժ՜ելու զանազան ա– խում բ՝2»ը Ապրիլ 2ին , ՀՀան զ է լիզէ ի թատրոնին Հ բամեշտ է վերք աալ մրցակցութեանց , ո րպէ սղի
ռաքարկներ , իրենց ճակատագիրը կապելով ֆրան մէքդ խուռն բազմութեան մր առք եւ , տուաւ իր ա– ա րլ շրքան՚հերբ եւս բեն սան զասրղանսալ : Ա* աւանբսւոր
սացի րնկերներու ր ախտին Հետ : ոաքին ներկայացումը , Լ * & ան թ ի <&կ ա յսբ2>բ , բե– խնդիրներ, ինչաղէս պազեսաոինի պարագան նոյն -
Երբ մօտեբս վերադառնան այս աղաքր ան մազ րութեամբ Տիկին Աննա ք՝ուղազեանի ։ Անմի– աալէայ կը կարօտին միքաղղային մարմնի մ\ր քննու
շուշտ շատեր ր ժամանակէն առաք զեղնած յա ս քապէս ըսեմ ո ր ք^ա գրատ իգի ովաՀ էնը^էն վերք թեան ։
ատեն մ իա յն պիտի կրնանք իմ անալ ամբոզք ոզ ասիկա երկրորդ բացառիկ ներկայացումն է իբրեւ
ամ–
րեր գո ւ թ ի ւն ր : «պարտաւորիչ աշխատանք՝^ի խղճամիտ աշխատանք ել ուժերու ներդաշնակ Ա Ն Կ Ո Ւ Մ ֊ Լ Ւ Է Ա Ա Յ հ ե հ 7.Ս.Ն0Վ.ԸՐՒ
0Լ աււ յ ունեցանք
բոզքութիւն : Այս սլարաղան կը բաւէ արդէն որ ինչպէս Հաղորդած էինք երէկ , կարմիր բանա
զոՀեբ\ը , որոնց Համրանքր գժուար է ճշգել ։
լրքութեամբ մօտենանք կատարուած գործին եւ կը արդէն գրաւած էր Վիէննաս յի կեալբոնական
ատ քի չեբբ կ բ ո ա ս բախտաւո բ \Բլլա լ յսյ ս
վերլուծենք թատերախաղը , բեմադրութիւնն թ ա ւլ ա ւ) ա ս ր , պեաոական Հ ա ս տատ ո ւթ ի ւնն ե ր ո վ ,
տաժանակիր աշխատանքին մէք ։
^Լի շ ի ի կա ռա վա ր ո ւթ ի ւն բ , Հլու կամ ա կատաբ ու դե բա կատարները : Ա* անաւանգ որ անթը մեր խորՀբդաբան , աա աւտ ի կանո ւթիւն եւն • ։ կռիւները
գերմ ան իշխանութեանց , Հ ր՛ոմ աննե ր կ՚արձակէր սիրած Հեղինակներէն մին է եւ ամէն առթիւ կ աբ– թէեւ կր շաս բ ո ւնակո լին , բա յց ա յլեւս վճռուած է
եւ ոստ ի կան ութ իւնր տառապէս 1լր գործագրէր ,՝՝ ժէ խո բքէն պրպտել իր որոնումներն ու կեան - քաղաքին ճակաաոագիրը ։ քհուսական բանակը այն–
ՀետզՀետէ ՜խստացնելով ճնշումր ։ քի երեւոյթնեբէն եզրակացութեան բերուած իր քան արադ շարժ՜եցաւ որ Գերմ աններ ը մամ տնակ
Երկու տաբի առաք , Լիոնի մ էք կ բ ո՛ր գիշե - տեսակէտներէ։ &ետոյ^ Հյանթը մեր թատերական
բանց բռնի բերգ մ\թ փ ո խա՛ղ ր ո ւե ց ան Հարիւրաւոր գրականութեան վ ե ր ան ո ր ո գի չներէն մ ին է ։ Ան ա–
Հայեր , մ ասնաւո ր խ ս տ ո ւթ ե ա մ բ ։ Այս գժ բախտ - ռաքինը եղաւ որ ա յլեւս լո ւս ան կա ր չա կան ճշգու– կր ղրկէ Հոգիս • . * աՀխ ալ ինչո^լ կ՛՚ապրիմ • • •>> ,
ներէն 7 0 8 0 Հ"գի տնմիքապէս վա խա գի ո ւե ց ան թ իւննե բու Հասն ո զ մեր իրապաշտ թ ատ բոոոնը մ ինչդ եռ $*էոֆանո յի մօտ , երբ կը խօսի ՕՀան
Ատլանտ եան ի ափերը , Լոռի ան , Պբէսթ եւայլն փոխեց իր Հիմքէն ու ատոր պարտագրեց խորՀր - Գոլրալէնի Հետ՝ ^Չերեւակայես թէ կը սիրեմ քեզ*,
ամրութիւններ շինելու Համար։ Իրենց բախտա - գա սլա շտ ո ւթ ի ւն ը : ք*ը ՀձՀին Աստ ո լածներէ բ բացա ես ոչ մ էկր էեմ սիրած կեանքիս մ էք , ո՛ չ մէկը ,
կիցնեբն է ին Համ ա յն ավարն եր , Հրեաներ , Ապա - ռիկ թուական եւ երբեք ալ սիրելու չեմ » ա՛ս , այսպէ՛ս , իւազ
մը կը մնալ մեր աղքատիկ գրակա մ\էն է . ա յգպէ՛ ս 1լ ուզէ Հաճո յքս , քմ աս Հաճո յքսյչ :,
նիացիներ եւ ուրիշ տարագիրներ : նութեան մէք։ Այգ դոբծին յաք ո բդեց «կայսրեր , կայսրը այլեւս տեղեակ է Գուբգէնի եւ իր կնոք
Այգ՛ օրերուն կրակ կը տեղար երկինքէն ։ դրուած՝ 1914/ք Լողան ի մէք։ միքեւ կատարուած անցուդարձին ։ Կ^ոբոշէ *Լոզան
Ռմբակոծութիւնը , անօթութիւնը , օրական 1 0 13 « կ ա յ ս բ » ի ն բ ո վ ա ն դ ա կ ո ւ թ ի ւ ն ը •-— Ա՝իքավայրն աքսորել Հայ զօրավաբր։
ժամ ո ւան բռնի աշխատանքը գժոխային կեանքի ու խազին տիպարներէն կարեւորագոյն թի*– ^Ր 1 Երրորդ եւ չորբո րդ արարներուն մ էք բեմ ա -
մ\ը մ ատնած է ին ա յս Հալածականները : թատերբ ինչպէս նաեւ ցուցադրուած բարքեըր– բ ի ւղան զա կան ւլ ո ր ծ ո ղո ւ թ ի ւնն ե ր բ մեծ ա բադութեամ բ կը
նախընտրեցին փախձիլ վ։ս՚ն թէ ծառայել , աէՔ կան են • ուր եմն ւլ ււ րծ ը պատմական գաւառը յաքորգեն իրարու : ՕՀան Գուրգէնը թ՝էոֆանո յի
առնելով ամէն վտանգ ։ կ՚բեղզբկէ իր մէք՛՝ Նիկեֆոբ ւք) ո կա ււ , բանակին մ իքնո րզ ութեամր կր վերադառնա յ աքսորէն ու
՝ք՝անի մ ր օր վերքը՝ նո յն վա յ բեն ի Հետասլբն– սսլարասլետր կը տենչայ իրեն կիս ունենալ ք)՝"՜ միասնաբար կյա վճոեն սպաննել (յ • 0)" կ ՛՛ւ որ • ու կը
գումը՝ *Լալանաաի մէք ։ Կէս ՛քիչերին , կիներու եւ յքանոսի ա լրին , կայսրուՀի զեղեցիկն քՒէոֆանօն : աաււլ անն են :
I, ր ա իւ աս I, ր ււ ւ լացուկոծին մէք, զօրանոց մ\ր վա - Այղ ՚էալ ա ա ա քլ ււ վ րիւ զանզական բանակներ ր 1լ ա բ -
էսագրուեցան բազմաթիւ երիաասարգներ : >ալ են Պ Ա . սա ր ա ր էն մի ն չ ե /. վերքր բ աա րա ր գ բ աա ւաալն ե -
1944 փետրուա՛ր - մ արա ին , աւելի ծանր վ ի - ոլսոյ վրայ՛. Աո աքին արարին մ Հ՜ք *\յիկե– րոան քով՛ն ի աԼեր աււ Հ անղ իսաաոե աա կը սաւալաաաւկի *Լաա;–
ճակի մր մատնուեցաւ Աարսէյլի գաղութը , որ ֆոր կայսր Է արզէն ք*իւզանզ իոնի եւ կայսրուՀիին աւ իլ Լե կ սա Աէկ ն ասնոա.ն ներ քինաս պե տ մը որուն Հա -
քիչ մը բախտաւոր կը Համարուէր հ Հարիւրաւո՛ր - տէրը : Ոայց քՒէոֆանոն , որ հնունզ ուի զ ինե սլան ի մար՝ «Մարդիկ ներքինի չեն, դեռ չեն Հաա/ած այգ
ն եր կոչն ա գի ր սա աց ան սլ ա յ ո ւս ա կն եր բ կապ ել ո ւ մր ազքիկն է , չի սիրեր իր նոր ամ ուսինը եւ բարձրութեան։ Գեռ չեն բմբռնած , որ մարալ ր/լա–
եւ Գերմանիա երթալու 24 կամ 4 8 ժամէն : Ամկնքն կբքով կ\ր տենչայ Հայ զօրավար ՕՀան Գուբգէնի : լու Համար նախ պէաք է դագ րին արու բլլալէ ՚
աալ աՀուգողի մատնուած , ի զո*ւբ ճար մ\ը կը Այս ՛թ՛րքէ՛"". աՐք՛ Է) նրբակազմ եւ յանգ ո լալն ։ Ոե– Տիրելը մե՛րն է, մե՛ր, աքե՛ր կոչաաամ^ւ, մե ր իբաս -
փնտռէին, զարնելով բոլոր գուռներր , Աարսէյլէն մ ակասն սիրուն սլատկեբնե բու մ Էք մ ենք Հ ան դիս ա– ւունքը , ն ե բքին ին ե ր ո լ իրաւունքը» ։
մինչեւ Հիշի: տես կ՝ րԼքանք իրենց մեղաւոր կապերուն ։ Կայսրը ՕՀան Գուրգէն \, - ՀլՏոկասը սպաննել եւ կայս–֊
Հրամ ան ր Հրաման էր , եւ Հա բիւրաւո բնե բ Նիկեֆոր < արզէն լուրք կասկածներ ունի իր կա րուՀին ալ ք^բինքիբօ աքսորել տալէ վերք կբ ձգէ
կայարան փոխագրուելովդ գիշերանց քշուեցան նանոցին մէք կատարուած ա յս գաղտնի ս ի բա բա գաՀը ու կբ Հեռասնայ, ու այդ աալաՀուն է որ Վասիլ
գէ՛զի Տիժոնդ անկէ Գերմանիա։ նս ա թիւններէն։ Լեկապէն վերքին անդամ երե ւալով , զգոյշ կր մօ
Հ^անց կխաոնենք մնացեալը , կրկնութիւնն եր է /» • արարչյ կր րւսւրււի Հայաստանէ սրտին 1Հր՜ տենաք պատուանդան ին , կ\ր նայի շուրքը
խուսափելու Համար։ Ըսենք , միքանկեալ, որ ա յս բայ 1 $1՚ՂՐէ"1՛ մօտեր էք, Հաչւոենքի Ակ/րերդին ասա ի ճան սառ ասաոիճան կը բարձրանայ) , կամ ա -
Հետապնդումներէն առաք եւ. մանաւանդ վերքը ւ մէշ–. Հայ իշխաննհր Հ աւաքուած կր խօսակցին։ ցու կ կբ ն ս աո ի ալ ա Հին եղ երքբ եւ խօսքբ ո ւ ալ ալ ե լ ո վ
%ատեր նախրնտրեցին լեպը բարձրանալ , միա - Հոս Է որ ա ոտքին անդամ երեւան կա ալ ասյ խազին 0 ՛Գա բալ էնին , էլըսէ* «.Կռիւն ո ա֊ յազթասնւսկր քե
նալ Գիմագրական ^ակատին։ Ուրիշ խօսքով , օդ– ամէնէն նուրբ եւ ղազասվւարական էակը Հանղի– ղի՛ , բայղ ՚ոիրելը քու բանգ չէ : Գուն զաՀեր կը
նել ե (՛կրի" տղատազ ր ո ւ թ Լ ան , փոխանակ ծա ո ա– սացող Հանն ան , որ ""քքիկ™ է իշխան Անգո կ ի : աաււլ սալես , րասյց գաՀերբ պաՀւալանել չես կրնար ։
յելու թշենամի լուծին ։ ՊաաւՀրղ , վճիտ , ասնրիծ , դեղք ւ՛ւ կ ի չ իւաւասա Հ ի մ^թ որ (Լա ի կ ա ե՛ս • * . ե աա : ք՚՚րք՛ * * * ՚՚» :
Գեռ կան ուրիշ ի ր ո զո ւ թ իւննե ր , նոյնքան աի ա՛ իւ ա զ արձ ինք ելս կր սիրկ ՕՀան Գ ուրգ էնբ , / / ֊ . / ւ / ՝֊, ամ աո օասւկ ի քաաազին նկաաաբաղ իբր ; ($յս -
ծանրակշիռ եւ կսկծալի : մ ի սա լն սա դաաանասզանոա ֆI, ամլ՛ ա։ ր իրեն ր աք ե րաց սա քոբղ՛"/ րեմսազ բաթ ի ւնն աաւ ալ ե ր աաա կ ատ սա բնե ր բ •
կս.՛ւն աաէր մրն է , րնսադ րին բաս երովը «Արե՛ւն է , ՀՐ՛ ԲԱԼՈՒԵԱՆ
աաարե՚ավւէ արե՛ւ րէ որ կր թւաավաւաանցէ էո՝ւթիւնս , որ
Fonds A.R.A.M