Page 17 - ARM_19-1945_02
P. 17
ւտ րոաատւ* Չ ս օ ւ ւ օ ւ ա / մ ա ա ւ ա թ վ տս&չբտ ՊԱՏԵՐԱԶՄ
ք-ք ձ Թ ձ ՛ Ր Ր է-1 ՚Բօռճ* 6Ո 1925
Օ ւ « շ է 6 Ա ի Բ « ) թ ո 6 ս ս ™ : տա. ա տ տ ձ ա Ի ւ ԳևոԽԱիպ կհսհԱ աւկիԱ
1 7 , «աք Օտաստոս։ - (136) (թաւուած
օ
է&. : ՇՕՏ. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բ « ո , 1 6 7 8 - 6 3
ՕՐԱԹԵՐԹ՝ յ « ս ճ ւ 19 ձւռճ 1945 Հ ի ն գ շ ա բ թ ի 19 Ապրիլ 500,000 ԶԻՆՈԻՈՐ՚սԵՐ
ՊԻՏԻ ՊԱՇՏՊԱՆԻ՛Ս ՊԵՐԼԻՆԸ
Ժ Զ - Տ Ա Ր Ի - 168 ձոո66 իյ°4381–՚եոբ շրջան թ ի ւ 10 Խմբագիր՝ Շ• ՄԻՍԱ+ԵԱն Գին՝ 3 Ֆր • Լոնտոնի թերթերը կը դրեն թէ յառաքանալով
արեւելքէն եւ արեւմուտքէն, Գաշնակիցները այժմ
գրաւած են Գերմանիո յ կէսէն աւելին։ Գերմանիս յ
ՄԵՐ ԽՕՍ՚քԸ տար ած ո ւթիւնն է 4/*^ՍՍՍ քառ. քրլոմեթբ , որուն
է, իսԿ
ԹՐԹՌ11ԼՈ4. Մ Ա Ր Դ Կ Ա Յ Ի Ն Ք Ն Ա Ր Ի Ն Վ.ՐԱՅ-. 261 ԱԱՕհ/ ՚իաշնակիցնեբուն ձեռքը անցած
շ ա Օ Օ Ս ք առ այժմ կը գտնուի ^րթլէրական տրրա–
ԻՍԿ ՊԱԼ*ՔՇ՚Ե՚8,ԵՐ/1Ի Մէ ԽՄԲ • — Մ ե ր հ ա ւ ա տ ա ր ի մ բ ա ր ե կ ա մ ն ե ր է ն Պ • պետոլթեան տակ :
է ս ա լասն Տէփո-էօ, յ ա յ տ ն ի ը ն կ ե ր վ ա ր ա կ ա ն ե ւ ք ա ջ Վ,երքին լուրերու Համաձայն , Ամերիկեան 9ըգ
Առքի օր Համառօտածի պա բզեց ինք յունաՀա յ տեսարան, անդամ Խորհրդակցական Ժալովին, բանակը ամրանալով քշլպայի վրայ յ շոգեպինդ
գաղութին որ անցեալ նոյեմբերին նախագահեց ընկերվարա
գրաւման եղերական կացութիւնը գերմանական կ ա ն հ ա մ ա գ ո ւ մ ա ր ի Ա– ն ի ս տ ի ն , յ ա տ կ ա պ է ս Յա– յառաք կը տանի ամէն պատրաստութիւն, պերլինի
ռաք\\ հ ա մ ա ր դ ր ի ա ռ ա ծ է ա յ ս կարքւ տ ե ս ո ւ թ ի ւ ն ը ,
շրքանին ։ յարմարելով թերթի ծաւալին Վրայ քալելու Համար ։ Ո*ուբի գերման մեծ Հրա
Այմմ ընգՀ•* ակնարկ մըն ալ գէպի սլա լք ան– մանատարը, մառէ շալ Ա՚օտէլ, անձնասպան եղաւ
եան երկիրներ լլ, Պ ո ւ լկտր իա ել /ի ո լմ՛ան իա , միւս առքի օր , չկարենալով Հանդուրժել քաի*2,ախիէ
ղաղութներուն անցնելէ առաք։ $)բանսացի ըն կեր վա ր ա կանն ե ր բ Հպարտ են պարտութեան ։ Ա օաէլ Հրամանատարն էր րանա–
Նոր էն կը յիշեցնենք թէ սլատ կերը սլիտի բլլայ ա յն ղերով զոր կատարեցին գիմ ա՛լ ր ա կան ճակա Լլա էսում րի մը որ ծուղակն ինկաւ քիուրի մէք, եւ
Հարեւանցի եւ կցկտուր , քանի որ վաւերական տե– տին մէք, Հիթլերական գրոՀին գէմ, ազգային ան այս ամսուան սէլրղրէն ի վեր քառորդ սրլիոն զին
ղեկութիւններ կը պակսին։ կախութեան պաշտպանութեան Համար ։ Հաւա ուորն ե ր գերի բռսուեցան , աննալսըսչսաց կո
Գերմ տնական ըռնագրաւմ ան շրքանին , Ա ո՛ տարիմ իրենց մ ի քա զգա յն ա կան իտէալին, ամե րուստ մը ոը Ու Է ճաղատի վրայ այս պատերազ
ֆիա յի եւ Պ ուքրէ շի թե րթերն անգամ արգի լ ուած նագո յզն *ԼԷ& մ ը ԻսԿ չծագեցաւ իրենց մին մէք։ Բացի ՝ԲԷսԷլրրնկԷն , որ Հաւանաբար գե
էին Փարիզի Հ ամ ար ։ Նացի գր ա քեն ո ւթ ի ւն ր զա* Հայրենասիրական պարտականութեան եւ մարդ րագոյս դի մ ագր ո ւչժ ր ւե ը պիտի փոբ*ձէ *վազՀարէոյ
նոնք վար կո գնէր Վ^իէննայի մէք կամ այլուր ։ Ել կային Հ ամ եր աշխ ո ւթե ան պարտականութեան մ ի– մէ՛չ, Ա օտէլ վերչին տ րաս աեաաաը՚ե էբ որուն ՎԱր**
միայն պատաՀական թիւեր անցած են մեր ձեռքը։ քեւ։ Նոյն օրը իր գաղտնի օգանաւէն Լոնտոն իք– - նա յրն վստա–֊* ր լ Լ/ացէները ։ Ա առէ շալը ծանօթ էր
կարգ մը լուրեր ալ իմացած ենք Ամերիկայի նելով մ եր ընգՀ * քարտուղար ր , Տանիէ լ Ա՝ է յէն , իբրեւ մասնագէտ Հո զն ի» , եւ յա չոր գա բար մէկ
ձՀայրենիքֆէն , որ Մարսէյ^լ կը Հասնէր մինչեւ կրցաւ իր աքակցութիւնն ընծայել Հ^օր* աո Կօլին , ճակատէն միւսը քշուեցաւ, երբ աղէտ աղէտի
1941 Գեկտեմըեր , երր ծագեցաւ ճափոնական պա իսկ ՝Բամիյ Հուիզմանի՝ Բ* Ա՝ իքազգա յին ի նախա Վըայ կը Հասնէր ։ Արեւելեան ճակատին առաքին
տերազմ ը ։ գաՀ ին՝ մ եր անխախտ Հ աւատաբմ ութեան երաշ - Հ րամ ան աաա րն էբ ո ը վե բաՀաստատեց իր Հաւա
ւ ւ֊
խիքը։ տարմութեան երգումը Հիթլէրի % 1944 Յուլիս 20ի
Պա֊լկարիա
Երր գերման բանակը Պուլկա– Անած $*օռէսի մեծ աւանգութեամբ , մենք մաՀափոբձէն վերք ։
ր իա մ տալ , ճնշելով օրուան թագաւորին եւ դաՀ– գիտէ ինք թէ «քիչ մը միքազգայնականութիւնը կը Անգլիական եւ ամ երիկեան ճակատներէն Հա
լիճին վրայ, երկիր ր րաղզատաբար տանելի վի՛ Հեռացնէ Հայրենիքէն , եւ թէ շատ միքազգայնա սած վերքին լա֊րեբը կ՚ըսեն թէ զինակից բանակ
ճակ մր ունէր ։ կանութիւնը անոր կը տանի, թէ քԻհԷ ^*ԷՀ Հայրե ները կ ամրացնեն իրենց գիրքեբը ընդարձակ տա
ԱյնուՀետեւ , ՀետզՀետէ վւափուկ Հանգամանք նասիրութիւնը կը Հ եռացնէ մ իքազգա յն ական ու– րածութեան մը վրայ , պատրաստուելու Համար
ստացաւ կա ց ո ւթ ի ւն ր ։ Պ ո ւլկա բ ի ան , արզէն աղ թենէն եւ թէ շատ Հայրենասիրութիւնը անոր կը վճռական ճակատամ արտին ոբ ա յլեւս չ ի կրնար
քատ , մ ա ան ո ւե ց ա լ տնտեսական ծանր տագնապի տանի» : Ա՝ենք մնացինք քերմ Հայրենասէբներ եւ ուշանա լ ։ կանխահաս են ամեր իկեան եւ ռուսա
մը։ Այն աստիճան որ, ճերմակ պանիրն ու կաբա– քերմ միքազգա յն ականն եր ւ կարդացէք բոլոր յտյ– կան բանակնեբու միացման Լուըեբը ։ Գաշնակից
գը , Հացն ու գետնախնձորն անգամ դժուար կը տարաբութ իւննե բբ , եւ պիտի տեսնէք թէ ա յս ները մօտեցած են Պերլինի , բայց Գերմանները
ճարուէին ։ կէտին մէք մեր գիրքը տնփոփոխ եղած է ։ ՜Փիչեր ուժգնօբէն կը դիմադբեն ։ Ա իւս կողմէ , ռուսական
Անշուշտ Հարստացողներ եղան, ինչպէս ամէն կրնան ըսել ա յսպէս ։ .Որպէս զի մ իքազգա յին ճա բանակը կը շարունակէ յառաք խաղալ գէպի Պեր–
տեղ, նո յնիսկ Տունաստանի մէք։ Բայց ժոզո– կատ մը ըլլայ* նախ պէաք է որ ազատ եւ ո ւժեո լին։ կ՚ըսուի թէ 5 0 0 0 0 0 ղինոլորներ համաիյըմ–
վուրզո մատնուած էր դժնդակ անձկութեան մր, ազդեր ըլլան, որ իւրաքանչիւրբ մարդկային Հա բուած են Գերմանիո յ մայրաքաղաքին մէք, վեր^
սարակաց Հայրենի ստացուածքին բերէ իր նիւ– քին գիմ ագր ո ւթե ան Հ ամ ար : Գերմանական լուբե–
մանաւանգ որ Հոն ալ Հաստատուած էր պարտա | թա֊կաֆք /-–՛ ՀողԼկ/՚ւն
Հ ՛որ է՛՛՛ս՛/թ ի՛ ններ ո . ա՛ ս*ն– //..--- Հ ամաձայն , մա/ւՀ Լալ ՀԼուխսվի բանակները
ւորիչ աշխատանք ։
գութիւնները, մշակոյթբ տարբեր աղգերու եւ պա շար ո ղա կան գործ ո ղութի ւնն եր կը կատարեն
Թ չուառութիւնը անտանելի էր մանաւանգ՝ «թրթռալով
մ արգկա յին քնարին վրա : Օ^օռԷսի Պերլինի գէմ: Բացարձակ լռութիւն կը աիրէ
յունական Մտկեգոնիոյ եւ թ՚բակիոյ մէք , ԳոԼ՛ մէկ բացատրութիւնն
է որուն վրայ միշտ պէաք է րնգՀ * յարձակոզականի արդիւնքի մասին : /կու
Հիթլէր Պուլկարիս յ պարգեւեց ։ Ամ բոզք երիտա խորՀիլ, երբ կր քանանք ընկեբվարութեան
դիրքր սական նոր յառաքխա դաց ութ իւնը գէպի Պ ե ր լին՝ձ
սարդութիւնը բռնի աշխատանքի ենթարկուած ըլ սաՀմանել,
մանաւանդ ֆրանս . ընկեր վար ութեան ։ արեւելեան ճակատի երեք վճռական Հարուածնե
լալով , տունը կը մնային մ իա յն անճար կիներ եւ
Ազգա յնականնե բ ր 1լ ըսէին • «17՛ իա յն Հհրան– րէն մէկը կը Համարուի : Մ իւս երկուքը պիտի ը–՝
մանուկներ ։ Տակաւին երկու տարի առաք, Հան–
սան» ։ Այս չարաղէտ եւ Հ եզնական նշանախօսքին լան միանալ ամերիկեան բանակին Հետ Աաքսոնիո յ
գանա կութ իւննե ր կը կատարուէին Աոֆիայի մէք,
գէմ մենք կ՚ըսենք* ՀձՖրանսան ամէնուն Հետ»։ Բո եւ Պավաբիոյ մէք։ կարմիր բանակը արգէն իսկ
ուտելիք ճարելու Համար Հարիւրաւոր ընտանիք–
լոր մե& երկիրներուն Հետ եւ բոլոր անոնց որ խորտակած է Օտէր գետին արեւմտեան ամբու
ներու , որոնք պատառ մը Հացի կարօտը կը քա
փոքր երկիրներ կը կո չուին ,ճ որոնք կրնան փոքր թի ւնն ե ր ր Պերլինի ճ ամ բուն վրայ, ինչպէս եւ
շէին ։ Օգնութիւն խնդրուած էր նո յնիսկ Փարի–
ըլլալ իրենց Հողամասի տարածութեամբ եւ կամ ստորերկրեայ բերդերու շղթայ մ՛ը որ կը նմանի
զէն ։ նւ կաբելի եղաւ մաս մբ գեզ եւ չոր ուտելիք
րնակչութեան թիւով, բայց երբեմն եզականօրէն մանրանկար աժինոյի՝ մը ։
զրկել ։ (ինչպէս Տունաստանի մ էք, այնտեղ ալ
մեծ են իրենց Հերոսութեամր կամ իրենց ընկերա
գրամը աբմէք չունէր՝) ։
յին իրականացումներուն օրինակով ։ ԱՄԵՐԻԿԱՑԻՆԵՐԸ ԼԱ8ՓՑԻԿ ՄՏԱՆ
Որքան կրցած ենք Հետեւիլ , ազգ. Հաստա–
տութիւններն ու դպրոցները կրցան քաշքշել իրենց Ա*ասնագէտնե բու կարծիքով, Գերմանները
աժ զ ո յն գոյութիւնր։ Բայց մթնոլորտը դարձած տ յլեւս յոյս չունին երկարատեւ դիմադրութեան
էր անշնչելի : Մ ս՛նաւ անդ որ , պատերադմ ի մը Ն Ա Մ Ա Կ Մ Ը Ս– Վ . Ր Ս . Ց Ե Ա Ն է մը, բացի Բէսէլրինկի Հարաւային շրջանէն
մզձաւանքն ալ կ ա իւ ո ւած էր երկրին վրայ։ Գեր այսպէս կոչուած Լեռնային Ամրոցէն։ Գերմանա
ման բանակը տէր-տիրական , պուլկար բանակ թ Երէկ րնկեր Ա • Վրացեանէ ստացանք անձնա կան ստուարաթիւ զօրամասեր Հարաւ կը քաշուին ,
կազմ եւ պատրաստ ։ քՒոլրքիոյ վրա03յ պիտի յար կան նամակ մը, անգլերէն , մարտ 8 թուականով։ էլպայի եւ Օտէր ի մի քեւ , դէպի այգ լեռնային ամ
ձակէր ։ թ՝ուբքիան իռնք պիտի յարձակէր : կամ կր քաղենք ա յն տեղեկութիւնները որ Հանրա յին րութեանց չբք^անը ։ Գերմանիան երկուքի .բաժ
երկուքս զինակցելով գերմանական ճակատի^ն պի Հանդամ անք ունին . նուած է արդէն , թէեւ դեռ ելքեր կան Հիւսիսէն
տի մի անա յին ... * *** Այժմ Նի՛– Նորք կը բնակիմ ։ Այստեղ կազ Հարաւ, Փբակայի ճամրով։ Ամերիկեան Գ* րա–
//* զձաւանք մ ր եւս * 1941 ին , գաւառական մեցինք Հայկ՛ Ազգ* կոմիտէ մ ո, որուն նպատակն նակը յառաք կը խազայ Հ^էմնիցէն ել Լայւիցիկէն
թերթ մը, արիականութեան խնդիր յարուցանե է պա շտ պան ե լ Հա յ կա կան Գատը : ն ս կ*աշ խատ իմ անդին , /լուսական բանակին մ ի անա լու Համար
լով անշուշտ ներ շն չուած Նացիներէն ՚ 1լ ա– անոնց Հետ ։ Պերլինի Հաբաւա յին - արեւելեան կողմ էն ։ Լա յվւ–
ռաքարկէր որ Պուլկարիս յ Հա յեր ուն Համ ար ալ Անցեալ օ ր նամ ակ մր ստացա յ Տ՚բնեւէն ։ Ա*ի– ցիկ պա շարուած է արդէն եւ ամ եր իկեան յառա–
Հաստատուին անքատ րնակավա լրեր , նման Հրէա քազզա յին կարմ իր ք§ ա չ ր լուր առած է թէ իբր 4 0 քասլաՀ զօրամասերը մտած են քքաաղղաաքքիքնս աաբրԾեււեել–
եան աբուաըձանները
կան Հձկկ թթօ^նեբուն ։ Կրնաք երեւակայել գաղու Հ ազաբ Հայեր կան Գերմ անիո յ մ էք , բռնի Հ ոն , ուր կատաղի կռիւներ կը
թին ճգնաժամը։ Զէ® որ ամէն օր իրենց աչքին տարուած՝ (հուս իա յէն եւ Պ ա լքանն ե ր էն , իբրեւ մզուին։ Կը կարծուի թէ 3 0 0 0 0 գերման զինուոր–
աո քեւ կը տեսնէին Հրեաներու աքսորը ան յա յա բանուո բ : Ամ էնքն ալ շատ ծանր սլա յմ աններ ու ներ ծուգակն ինկած են այս քաղաքին մէք; Գաշ
ուղզութեամ բ , սկսելով մ ա յբաքազաքէն ։ մ էք կը գտնուին եւ ծայրա յեղ թշուառութեան նակիցները այժմ զբաղած են իրենց գրաւած յե
I* ՚1յ*Ր2.ոյ ևաՐ^Ժ եղած էր Հեռացնել վաանգբ , մատնուած են ։ Այստեղ դիմեցինք Ամերիկեան նակէտները զօրացնելով եւ Հազորգակցութիւննե–
շնոբՀիւ պուլկար ժողովուրդին ողքմտութեան ։ •կարմ իր քՍաչին , ո րպէ սղի մ ի քոց մ բ գտնեն օգնե բը ասլաՀովելով ։ քՒիկունքը ամրացնելով , անոնք
* ^ ա յ & Հոգիները խռոված էին , մինչեւ երկրին լու Համար նացիական վայրագութեանց ղոՀերուն։ պիտի վերսկսին վճռական արշաւը որուն անՀամ
փրկութիւնը ; Մ իքազգա յին կարմ իր հաչի կեղ բոնը (ժընեւ) բեբ կը սպասէ ամ բոզք աշխաբՀը ել որուն առաքին
Գժ բա խտաբար որ եւ է լուր չուն ինք աղա տա պատրաստ է ամ էն օգնութիւն ղրկելու Գերմանիա նպատակն է միացում կարմիր բանակին Հետ : կը
գր ում էն ի վեր, յարաբերութիւնները խզուած ըլ տարուած Հայերուն : Ուրախ եմ որ Ֆրանսայի մեր կարծուի թէ այս արշաւը ամենամեծն ու ամենաՎ
լալով , զինուորական կարգագրութեամբ ։ Հայրենակիցները աւելի լաւ պա յմ աններու մ էք Հ"0բ.էՀ ա է ա է ԼՀԱայ » –ռլ էլաան մեծ խոչընդոտ մլք
Նոր իշխանութիւնը արտակարգ խստութեամբ կը գտնուին ։ Ուրիշ կերպ ալ չէր կրնար բԱալ , պիտի չկազմէ այն բանակներուն Համար որ ան
դատեց ու դատապարտեց երկրին դաւաճաններն քանի որ Հա յերր մ իշտ Հս$ւ աաարիմ եղած են ցան Հռենոսը։
ու կասկածելիները , առաքին աո թ ի լ մաՀուան Ֆրանսայի , եւ այս վերք ինն ալ միշտ բարեկամ ե– Ծէմնիցի Հրամանատարը մեբժած ՐԼէալով
դատապարտելով աւելի քան Հարիւր Հոգի , Կ ի– ղած է Հայերուն յ անձնատուր ըլլալ, Գաշնակիցները յարձակեցան
բիլ իշխանր , խնամակա լնե բ ր , մեղսակից նախա Խնդրեմ կ արօտ բարեկամներուս Հասցէները երեք տարբեր կէտեբէ ։ Հալչէն աչ կը պաշարուի
րարներ ր , ե բ ե ս փ ո խանն ե բ , բարձր պաշտօնատար Հաղորդել, ուտելիք զրկելու Համար։ Այստեղ ար (Լայվւցիկի մօտ) ։ Աւելի գէպի Հարաւ , ամերիկ
ներ եւն * ։ Մ աՀ ապա բան եր ո լ երկրորդ շարքէ մը տօնութիւն ուն ինք ամէն շաբաթ փոքր ծրար մը եան Պրգ բան ակր ընգՀանուր յարձակոզականի
վեբ^, գեռ բանտ կը մԳւան Հարիւրաւորներ։ ղրկելու մէկ Հասցէի : ձեռնարկեց Մակտէպուբկի գէմ ։
Հայեր ալ կա՝ զսակ իցնե բուն կամ զո Հե ՛Հո չանա ա յի մէք , Գերմ անները սկսան "ղոզեչ
րան մէք։ Գժուար է ըսել։ Ատիպուած ենք սպա– ՚ՐՐԻՍՏՈՆԵԱՑ ԱՇԽԱՏԱՒՈՐՆԵՐՈՒ ֆՐանսա. աՀադին տա րտծութիւննե ր , անանցանելի ղ ա ր ձնե
Ընդ Հ .
սել վաւերական տեղեկութեանց , վստաՀելով երկ– կան դաշնակցութիւնը մերէ/֊եց Աշխատանքի լս։ Համար Ութրէխթի շրջանը։ ՝Բ ա ն ա ա ա ցիները
միաց
Ր ին նոր վաբիչնե բուն արդար ագատ ութ եան ։ Գա շնա կցո ւթե ան առաջարկները՝ երկուքին կատազօբէն կթ կռուին այս ճակատին վրար
Բացի Հասարակ բախտախնզիրներէ , ո եւ է ման մաս՛ին; ՀալաօնասՀս կը ՀսւղոՀղՀլի թէ 7 5 0 — 8 0 0 0 0 0
Հայ ինչո^վ կրնայ դաւաճանած բԱալ եվրայրա–
կան Պուլկարիս յ շաՀերուն I ՀՀ ,
Fonds A.R.A.M
ք-ք ձ Թ ձ ՛ Ր Ր է-1 ՚Բօռճ* 6Ո 1925
Օ ւ « շ է 6 Ա ի Բ « ) թ ո 6 ս ս ™ : տա. ա տ տ ձ ա Ի ւ ԳևոԽԱիպ կհսհԱ աւկիԱ
1 7 , «աք Օտաստոս։ - (136) (թաւուած
օ
է&. : ՇՕՏ. 15-70 - Շ. Շ. Բ. Բ « ո , 1 6 7 8 - 6 3
ՕՐԱԹԵՐԹ՝ յ « ս ճ ւ 19 ձւռճ 1945 Հ ի ն գ շ ա բ թ ի 19 Ապրիլ 500,000 ԶԻՆՈԻՈՐ՚սԵՐ
ՊԻՏԻ ՊԱՇՏՊԱՆԻ՛Ս ՊԵՐԼԻՆԸ
Ժ Զ - Տ Ա Ր Ի - 168 ձոո66 իյ°4381–՚եոբ շրջան թ ի ւ 10 Խմբագիր՝ Շ• ՄԻՍԱ+ԵԱն Գին՝ 3 Ֆր • Լոնտոնի թերթերը կը դրեն թէ յառաքանալով
արեւելքէն եւ արեւմուտքէն, Գաշնակիցները այժմ
գրաւած են Գերմանիո յ կէսէն աւելին։ Գերմանիս յ
ՄԵՐ ԽՕՍ՚քԸ տար ած ո ւթիւնն է 4/*^ՍՍՍ քառ. քրլոմեթբ , որուն
է, իսԿ
ԹՐԹՌ11ԼՈ4. Մ Ա Ր Դ Կ Ա Յ Ի Ն Ք Ն Ա Ր Ի Ն Վ.ՐԱՅ-. 261 ԱԱՕհ/ ՚իաշնակիցնեբուն ձեռքը անցած
շ ա Օ Օ Ս ք առ այժմ կը գտնուի ^րթլէրական տրրա–
ԻՍԿ ՊԱԼ*ՔՇ՚Ե՚8,ԵՐ/1Ի Մէ ԽՄԲ • — Մ ե ր հ ա ւ ա տ ա ր ի մ բ ա ր ե կ ա մ ն ե ր է ն Պ • պետոլթեան տակ :
է ս ա լասն Տէփո-էօ, յ ա յ տ ն ի ը ն կ ե ր վ ա ր ա կ ա ն ե ւ ք ա ջ Վ,երքին լուրերու Համաձայն , Ամերիկեան 9ըգ
Առքի օր Համառօտածի պա բզեց ինք յունաՀա յ տեսարան, անդամ Խորհրդակցական Ժալովին, բանակը ամրանալով քշլպայի վրայ յ շոգեպինդ
գաղութին որ անցեալ նոյեմբերին նախագահեց ընկերվարա
գրաւման եղերական կացութիւնը գերմանական կ ա ն հ ա մ ա գ ո ւ մ ա ր ի Ա– ն ի ս տ ի ն , յ ա տ կ ա պ է ս Յա– յառաք կը տանի ամէն պատրաստութիւն, պերլինի
ռաք\\ հ ա մ ա ր դ ր ի ա ռ ա ծ է ա յ ս կարքւ տ ե ս ո ւ թ ի ւ ն ը ,
շրքանին ։ յարմարելով թերթի ծաւալին Վրայ քալելու Համար ։ Ո*ուբի գերման մեծ Հրա
Այմմ ընգՀ•* ակնարկ մըն ալ գէպի սլա լք ան– մանատարը, մառէ շալ Ա՚օտէլ, անձնասպան եղաւ
եան երկիրներ լլ, Պ ո ւ լկտր իա ել /ի ո լմ՛ան իա , միւս առքի օր , չկարենալով Հանդուրժել քաի*2,ախիէ
ղաղութներուն անցնելէ առաք։ $)բանսացի ըն կեր վա ր ա կանն ե ր բ Հպարտ են պարտութեան ։ Ա օաէլ Հրամանատարն էր րանա–
Նոր էն կը յիշեցնենք թէ սլատ կերը սլիտի բլլայ ա յն ղերով զոր կատարեցին գիմ ա՛լ ր ա կան ճակա Լլա էսում րի մը որ ծուղակն ինկաւ քիուրի մէք, եւ
Հարեւանցի եւ կցկտուր , քանի որ վաւերական տե– տին մէք, Հիթլերական գրոՀին գէմ, ազգային ան այս ամսուան սէլրղրէն ի վեր քառորդ սրլիոն զին
ղեկութիւններ կը պակսին։ կախութեան պաշտպանութեան Համար ։ Հաւա ուորն ե ր գերի բռսուեցան , աննալսըսչսաց կո
Գերմ տնական ըռնագրաւմ ան շրքանին , Ա ո՛ տարիմ իրենց մ ի քա զգա յն ա կան իտէալին, ամե րուստ մը ոը Ու Է ճաղատի վրայ այս պատերազ
ֆիա յի եւ Պ ուքրէ շի թե րթերն անգամ արգի լ ուած նագո յզն *ԼԷ& մ ը ԻսԿ չծագեցաւ իրենց մին մէք։ Բացի ՝ԲԷսԷլրրնկԷն , որ Հաւանաբար գե
էին Փարիզի Հ ամ ար ։ Նացի գր ա քեն ո ւթ ի ւն ր զա* Հայրենասիրական պարտականութեան եւ մարդ րագոյս դի մ ագր ո ւչժ ր ւե ը պիտի փոբ*ձէ *վազՀարէոյ
նոնք վար կո գնէր Վ^իէննայի մէք կամ այլուր ։ Ել կային Հ ամ եր աշխ ո ւթե ան պարտականութեան մ ի– մէ՛չ, Ա օտէլ վերչին տ րաս աեաաաը՚ե էբ որուն ՎԱր**
միայն պատաՀական թիւեր անցած են մեր ձեռքը։ քեւ։ Նոյն օրը իր գաղտնի օգանաւէն Լոնտոն իք– - նա յրն վստա–֊* ր լ Լ/ացէները ։ Ա առէ շալը ծանօթ էր
կարգ մը լուրեր ալ իմացած ենք Ամերիկայի նելով մ եր ընգՀ * քարտուղար ր , Տանիէ լ Ա՝ է յէն , իբրեւ մասնագէտ Հո զն ի» , եւ յա չոր գա բար մէկ
ձՀայրենիքֆէն , որ Մարսէյ^լ կը Հասնէր մինչեւ կրցաւ իր աքակցութիւնն ընծայել Հ^օր* աո Կօլին , ճակատէն միւսը քշուեցաւ, երբ աղէտ աղէտի
1941 Գեկտեմըեր , երր ծագեցաւ ճափոնական պա իսկ ՝Բամիյ Հուիզմանի՝ Բ* Ա՝ իքազգա յին ի նախա Վըայ կը Հասնէր ։ Արեւելեան ճակատին առաքին
տերազմ ը ։ գաՀ ին՝ մ եր անխախտ Հ աւատաբմ ութեան երաշ - Հ րամ ան աաա րն էբ ո ը վե բաՀաստատեց իր Հաւա
ւ ւ֊
խիքը։ տարմութեան երգումը Հիթլէրի % 1944 Յուլիս 20ի
Պա֊լկարիա
Երր գերման բանակը Պուլկա– Անած $*օռէսի մեծ աւանգութեամբ , մենք մաՀափոբձէն վերք ։
ր իա մ տալ , ճնշելով օրուան թագաւորին եւ դաՀ– գիտէ ինք թէ «քիչ մը միքազգայնականութիւնը կը Անգլիական եւ ամ երիկեան ճակատներէն Հա
լիճին վրայ, երկիր ր րաղզատաբար տանելի վի՛ Հեռացնէ Հայրենիքէն , եւ թէ շատ միքազգայնա սած վերքին լա֊րեբը կ՚ըսեն թէ զինակից բանակ
ճակ մր ունէր ։ կանութիւնը անոր կը տանի, թէ քԻհԷ ^*ԷՀ Հայրե ները կ ամրացնեն իրենց գիրքեբը ընդարձակ տա
ԱյնուՀետեւ , ՀետզՀետէ վւափուկ Հանգամանք նասիրութիւնը կը Հ եռացնէ մ իքազգա յն ական ու– րածութեան մը վրայ , պատրաստուելու Համար
ստացաւ կա ց ո ւթ ի ւն ր ։ Պ ո ւլկա բ ի ան , արզէն աղ թենէն եւ թէ շատ Հայրենասիրութիւնը անոր կը վճռական ճակատամ արտին ոբ ա յլեւս չ ի կրնար
քատ , մ ա ան ո ւե ց ա լ տնտեսական ծանր տագնապի տանի» : Ա՝ենք մնացինք քերմ Հայրենասէբներ եւ ուշանա լ ։ կանխահաս են ամեր իկեան եւ ռուսա
մը։ Այն աստիճան որ, ճերմակ պանիրն ու կաբա– քերմ միքազգա յն ականն եր ւ կարդացէք բոլոր յտյ– կան բանակնեբու միացման Լուըեբը ։ Գաշնակից
գը , Հացն ու գետնախնձորն անգամ դժուար կը տարաբութ իւննե բբ , եւ պիտի տեսնէք թէ ա յս ները մօտեցած են Պերլինի , բայց Գերմանները
ճարուէին ։ կէտին մէք մեր գիրքը տնփոփոխ եղած է ։ ՜Փիչեր ուժգնօբէն կը դիմադբեն ։ Ա իւս կողմէ , ռուսական
Անշուշտ Հարստացողներ եղան, ինչպէս ամէն կրնան ըսել ա յսպէս ։ .Որպէս զի մ իքազգա յին ճա բանակը կը շարունակէ յառաք խաղալ գէպի Պեր–
տեղ, նո յնիսկ Տունաստանի մէք։ Բայց ժոզո– կատ մը ըլլայ* նախ պէաք է որ ազատ եւ ո ւժեո լին։ կ՚ըսուի թէ 5 0 0 0 0 0 ղինոլորներ համաիյըմ–
վուրզո մատնուած էր դժնդակ անձկութեան մր, ազդեր ըլլան, որ իւրաքանչիւրբ մարդկային Հա բուած են Գերմանիո յ մայրաքաղաքին մէք, վեր^
սարակաց Հայրենի ստացուածքին բերէ իր նիւ– քին գիմ ագր ո ւթե ան Հ ամ ար : Գերմանական լուբե–
մանաւանգ որ Հոն ալ Հաստատուած էր պարտա | թա֊կաֆք /-–՛ ՀողԼկ/՚ւն
Հ ՛որ է՛՛՛ս՛/թ ի՛ ններ ո . ա՛ ս*ն– //..--- Հ ամաձայն , մա/ւՀ Լալ ՀԼուխսվի բանակները
ւորիչ աշխատանք ։
գութիւնները, մշակոյթբ տարբեր աղգերու եւ պա շար ո ղա կան գործ ո ղութի ւնն եր կը կատարեն
Թ չուառութիւնը անտանելի էր մանաւանգ՝ «թրթռալով
մ արգկա յին քնարին վրա : Օ^օռԷսի Պերլինի գէմ: Բացարձակ լռութիւն կը աիրէ
յունական Մտկեգոնիոյ եւ թ՚բակիոյ մէք , ԳոԼ՛ մէկ բացատրութիւնն
է որուն վրայ միշտ պէաք է րնգՀ * յարձակոզականի արդիւնքի մասին : /կու
Հիթլէր Պուլկարիս յ պարգեւեց ։ Ամ բոզք երիտա խորՀիլ, երբ կր քանանք ընկեբվարութեան
դիրքր սական նոր յառաքխա դաց ութ իւնը գէպի Պ ե ր լին՝ձ
սարդութիւնը բռնի աշխատանքի ենթարկուած ըլ սաՀմանել,
մանաւանդ ֆրանս . ընկեր վար ութեան ։ արեւելեան ճակատի երեք վճռական Հարուածնե
լալով , տունը կը մնային մ իա յն անճար կիներ եւ
Ազգա յնականնե բ ր 1լ ըսէին • «17՛ իա յն Հհրան– րէն մէկը կը Համարուի : Մ իւս երկուքը պիտի ը–՝
մանուկներ ։ Տակաւին երկու տարի առաք, Հան–
սան» ։ Այս չարաղէտ եւ Հ եզնական նշանախօսքին լան միանալ ամերիկեան բանակին Հետ Աաքսոնիո յ
գանա կութ իւննե ր կը կատարուէին Աոֆիայի մէք,
գէմ մենք կ՚ըսենք* ՀձՖրանսան ամէնուն Հետ»։ Բո եւ Պավաբիոյ մէք։ կարմիր բանակը արգէն իսկ
ուտելիք ճարելու Համար Հարիւրաւոր ընտանիք–
լոր մե& երկիրներուն Հետ եւ բոլոր անոնց որ խորտակած է Օտէր գետին արեւմտեան ամբու
ներու , որոնք պատառ մը Հացի կարօտը կը քա
փոքր երկիրներ կը կո չուին ,ճ որոնք կրնան փոքր թի ւնն ե ր ր Պերլինի ճ ամ բուն վրայ, ինչպէս եւ
շէին ։ Օգնութիւն խնդրուած էր նո յնիսկ Փարի–
ըլլալ իրենց Հողամասի տարածութեամբ եւ կամ ստորերկրեայ բերդերու շղթայ մ՛ը որ կը նմանի
զէն ։ նւ կաբելի եղաւ մաս մբ գեզ եւ չոր ուտելիք
րնակչութեան թիւով, բայց երբեմն եզականօրէն մանրանկար աժինոյի՝ մը ։
զրկել ։ (ինչպէս Տունաստանի մ էք, այնտեղ ալ
մեծ են իրենց Հերոսութեամր կամ իրենց ընկերա
գրամը աբմէք չունէր՝) ։
յին իրականացումներուն օրինակով ։ ԱՄԵՐԻԿԱՑԻՆԵՐԸ ԼԱ8ՓՑԻԿ ՄՏԱՆ
Որքան կրցած ենք Հետեւիլ , ազգ. Հաստա–
տութիւններն ու դպրոցները կրցան քաշքշել իրենց Ա*ասնագէտնե բու կարծիքով, Գերմանները
աժ զ ո յն գոյութիւնր։ Բայց մթնոլորտը դարձած տ յլեւս յոյս չունին երկարատեւ դիմադրութեան
էր անշնչելի : Մ ս՛նաւ անդ որ , պատերադմ ի մը Ն Ա Մ Ա Կ Մ Ը Ս– Վ . Ր Ս . Ց Ե Ա Ն է մը, բացի Բէսէլրինկի Հարաւային շրջանէն
մզձաւանքն ալ կ ա իւ ո ւած էր երկրին վրայ։ Գեր այսպէս կոչուած Լեռնային Ամրոցէն։ Գերմանա
ման բանակը տէր-տիրական , պուլկար բանակ թ Երէկ րնկեր Ա • Վրացեանէ ստացանք անձնա կան ստուարաթիւ զօրամասեր Հարաւ կը քաշուին ,
կազմ եւ պատրաստ ։ քՒոլրքիոյ վրա03յ պիտի յար կան նամակ մը, անգլերէն , մարտ 8 թուականով։ էլպայի եւ Օտէր ի մի քեւ , դէպի այգ լեռնային ամ
ձակէր ։ թ՝ուբքիան իռնք պիտի յարձակէր : կամ կր քաղենք ա յն տեղեկութիւնները որ Հանրա յին րութեանց չբք^անը ։ Գերմանիան երկուքի .բաժ
երկուքս զինակցելով գերմանական ճակատի^ն պի Հանդամ անք ունին . նուած է արդէն , թէեւ դեռ ելքեր կան Հիւսիսէն
տի մի անա յին ... * *** Այժմ Նի՛– Նորք կը բնակիմ ։ Այստեղ կազ Հարաւ, Փբակայի ճամրով։ Ամերիկեան Գ* րա–
//* զձաւանք մ ր եւս * 1941 ին , գաւառական մեցինք Հայկ՛ Ազգ* կոմիտէ մ ո, որուն նպատակն նակը յառաք կը խազայ Հ^էմնիցէն ել Լայւիցիկէն
թերթ մը, արիականութեան խնդիր յարուցանե է պա շտ պան ե լ Հա յ կա կան Գատը : ն ս կ*աշ խատ իմ անդին , /լուսական բանակին մ ի անա լու Համար
լով անշուշտ ներ շն չուած Նացիներէն ՚ 1լ ա– անոնց Հետ ։ Պերլինի Հաբաւա յին - արեւելեան կողմ էն ։ Լա յվւ–
ռաքարկէր որ Պուլկարիս յ Հա յեր ուն Համ ար ալ Անցեալ օ ր նամ ակ մր ստացա յ Տ՚բնեւէն ։ Ա*ի– ցիկ պա շարուած է արդէն եւ ամ եր իկեան յառա–
Հաստատուին անքատ րնակավա լրեր , նման Հրէա քազզա յին կարմ իր ք§ ա չ ր լուր առած է թէ իբր 4 0 քասլաՀ զօրամասերը մտած են քքաաղղաաքքիքնս աաբրԾեււեել–
եան աբուաըձանները
կան Հձկկ թթօ^նեբուն ։ Կրնաք երեւակայել գաղու Հ ազաբ Հայեր կան Գերմ անիո յ մ էք , բռնի Հ ոն , ուր կատաղի կռիւներ կը
թին ճգնաժամը։ Զէ® որ ամէն օր իրենց աչքին տարուած՝ (հուս իա յէն եւ Պ ա լքանն ե ր էն , իբրեւ մզուին։ Կը կարծուի թէ 3 0 0 0 0 գերման զինուոր–
աո քեւ կը տեսնէին Հրեաներու աքսորը ան յա յա բանուո բ : Ամ էնքն ալ շատ ծանր սլա յմ աններ ու ներ ծուգակն ինկած են այս քաղաքին մէք; Գաշ
ուղզութեամ բ , սկսելով մ ա յբաքազաքէն ։ մ էք կը գտնուին եւ ծայրա յեղ թշուառութեան նակիցները այժմ զբաղած են իրենց գրաւած յե
I* ՚1յ*Ր2.ոյ ևաՐ^Ժ եղած էր Հեռացնել վաանգբ , մատնուած են ։ Այստեղ դիմեցինք Ամերիկեան նակէտները զօրացնելով եւ Հազորգակցութիւննե–
շնոբՀիւ պուլկար ժողովուրդին ողքմտութեան ։ •կարմ իր քՍաչին , ո րպէ սղի մ ի քոց մ բ գտնեն օգնե բը ասլաՀովելով ։ քՒիկունքը ամրացնելով , անոնք
* ^ ա յ & Հոգիները խռոված էին , մինչեւ երկրին լու Համար նացիական վայրագութեանց ղոՀերուն։ պիտի վերսկսին վճռական արշաւը որուն անՀամ
փրկութիւնը ; Մ իքազգա յին կարմ իր հաչի կեղ բոնը (ժընեւ) բեբ կը սպասէ ամ բոզք աշխաբՀը ել որուն առաքին
Գժ բա խտաբար որ եւ է լուր չուն ինք աղա տա պատրաստ է ամ էն օգնութիւն ղրկելու Գերմանիա նպատակն է միացում կարմիր բանակին Հետ : կը
գր ում էն ի վեր, յարաբերութիւնները խզուած ըլ տարուած Հայերուն : Ուրախ եմ որ Ֆրանսայի մեր կարծուի թէ այս արշաւը ամենամեծն ու ամենաՎ
լալով , զինուորական կարգագրութեամբ ։ Հայրենակիցները աւելի լաւ պա յմ աններու մ էք Հ"0բ.էՀ ա է ա է ԼՀԱայ » –ռլ էլաան մեծ խոչընդոտ մլք
Նոր իշխանութիւնը արտակարգ խստութեամբ կը գտնուին ։ Ուրիշ կերպ ալ չէր կրնար բԱալ , պիտի չկազմէ այն բանակներուն Համար որ ան
դատեց ու դատապարտեց երկրին դաւաճաններն քանի որ Հա յերր մ իշտ Հս$ւ աաարիմ եղած են ցան Հռենոսը։
ու կասկածելիները , առաքին աո թ ի լ մաՀուան Ֆրանսայի , եւ այս վերք ինն ալ միշտ բարեկամ ե– Ծէմնիցի Հրամանատարը մեբժած ՐԼէալով
դատապարտելով աւելի քան Հարիւր Հոգի , Կ ի– ղած է Հայերուն յ անձնատուր ըլլալ, Գաշնակիցները յարձակեցան
բիլ իշխանր , խնամակա լնե բ ր , մեղսակից նախա Խնդրեմ կ արօտ բարեկամներուս Հասցէները երեք տարբեր կէտեբէ ։ Հալչէն աչ կը պաշարուի
րարներ ր , ե բ ե ս փ ո խանն ե բ , բարձր պաշտօնատար Հաղորդել, ուտելիք զրկելու Համար։ Այստեղ ար (Լայվւցիկի մօտ) ։ Աւելի գէպի Հարաւ , ամերիկ
ներ եւն * ։ Մ աՀ ապա բան եր ո լ երկրորդ շարքէ մը տօնութիւն ուն ինք ամէն շաբաթ փոքր ծրար մը եան Պրգ բան ակր ընգՀանուր յարձակոզականի
վեբ^, գեռ բանտ կը մԳւան Հարիւրաւորներ։ ղրկելու մէկ Հասցէի : ձեռնարկեց Մակտէպուբկի գէմ ։
Հայեր ալ կա՝ զսակ իցնե բուն կամ զո Հե ՛Հո չանա ա յի մէք , Գերմ անները սկսան "ղոզեչ
րան մէք։ Գժուար է ըսել։ Ատիպուած ենք սպա– ՚ՐՐԻՍՏՈՆԵԱՑ ԱՇԽԱՏԱՒՈՐՆԵՐՈՒ ֆՐանսա. աՀադին տա րտծութիւննե ր , անանցանելի ղ ա ր ձնե
Ընդ Հ .
սել վաւերական տեղեկութեանց , վստաՀելով երկ– կան դաշնակցութիւնը մերէ/֊եց Աշխատանքի լս։ Համար Ութրէխթի շրջանը։ ՝Բ ա ն ա ա ա ցիները
միաց
Ր ին նոր վաբիչնե բուն արդար ագատ ութ եան ։ Գա շնա կցո ւթե ան առաջարկները՝ երկուքին կատազօբէն կթ կռուին այս ճակատին վրար
Բացի Հասարակ բախտախնզիրներէ , ո եւ է ման մաս՛ին; ՀալաօնասՀս կը ՀսւղոՀղՀլի թէ 7 5 0 — 8 0 0 0 0 0
Հայ ինչո^վ կրնայ դաւաճանած բԱալ եվրայրա–
կան Պուլկարիս յ շաՀերուն I ՀՀ ,
Fonds A.R.A.M
