Page 20 - ARM_19-1945_02

Տ 8ԱՌԱԶ

Ս.ՐՏՍ.ՒԱԶԴ Լ Ա Ն Ը Ս ՚ Ե Ա Ն սի մէշ, ուր իր անունը կը յէչոլի միլա : «աՏեՐԱՁԼՍ* ՈՃՐԱԳՈՐՄՆեՐՈհն ՑԱՆԿԸ

1 9 1 4 ^ մասնակցեցաւ. Հ . էք . ՛ի. . կարնոյ ընգՀ . Անգլիական կառավարութիւնը անգամ մը եւս

Փետը* \9ին Փարիզի մ ԷԼ մ եռաս Ար տալաղդ յ-ողովին, իբրեւ պատգամաւոր Եգիպտոսի շըբ– յիէեցուցած է չէզոք պետութեանց թէ Չպատերազ­

Հան ըմեան, նա խո ը զ ընգՀ • քարտուղար եւ Հիլ.–՛ չանին : մի ոճրագործ» ԼՀ Լ վԱէէք ռ ճ ո չ միայն կը Հասկնան ա՛­

սլա ա ո ս Հ * Հ * Պատուիրակութեան X Մեծ Պատերազմի ընթացքին Ազգ. Պատուի­ նոնք որ խախտած են մ իքազգա յին օրէնքն ու սո­

Ծ՚ն՚ած էր )6/6ին Ակէւտաբի էէնի ՄաՀալլէ րակութեան եւ ԳաՀէրէի Ազգ՛ Միութեան կողմէ վոր ո ւթ իւննե բ ը, այլ եւ այն նացի եւ ֆաշական

թաղամասին մէք։ Երկրորդական կրթութիւնը Ամերիկա ղրկուեցաւ՝ Ս՚իՀրան Տամ ատեանի եւ. վարիչները որոնք պատասխանատու են այդ ոճիր­

սա ա կ ած էր կեդրոնական վարժարանը : Ա՛ ան­ ԱապաՀգիւլեանի Հետ՝ Հայկական Լեգէոնի կազ­ ներուն առաքնորգող քաղաքականութեան : Ա յս

կութեան եւ պատանեկութեան օրերը անցուց Հայ­ մութեան Համար քարոզութիւսներ ընելու Հայ յայտարարութիւնն եղաւ եբեսփ • ժ ո զո վին մէք։

րենասիրական - գաղափարական ՀՀ1քանակի մէք ։ գաղութին մ ԷԼ։ Այս առաքելութիւնը մեծ յա Լո՛* Պատերազմի ոճրագործներու ցանկ չէ տրուած ոչ

իննսունական թուականներուն Հ* ԷՏ* Գաշնակցու– ղութեամբ պսակուեցաւ , Հազարաւոր Հայրենա­ անգլիական , ոչ ալ ուրիշ դաշնակից կառավարու­

թիւնը կարմ իր Ա ուլթան ի մա յրա քաղաքէն մ էլՀ սէր երիտասարղներ 1 9 1 5 ^ ահաւոր եղեռնի՜ն վրէ­ թեանց կողմէ ւ Առ այժմ յարմար չի զատուի ր ա–

զապյթ-իէներու եւ խաղիկներու քթին աակ ստեղ­ ժը լուծելու կրակով վառուած՝ կամաւոր արձա­ նուննեբ տալ։ Երեսփոխան մը Հաբցուց թէ ի՚նչ–

ծած էր ընտիր գործիչներու փաղանգ մը, կեդրո– նագրուեցան եւ եկան կիպրոս ու Եգիպտոս , ետ­ պէս պիտի վարուին չէղոք պետութիւնները , եթէ

ն ա կան ուժեղ մարմ՛ին մը իր կոմիտէներով եւ՛ քէն մասնակցելու Համար ՚կաղեստինի , Աուրիոյ եւ. պատերազմի ոճրագործներ երեւան իրենց սաՀ–

ենթակոմիտէներով^ լիազօր Եուսուֆեանի շուն–, Կիէիկիոյ կռիւներուն հ մ աններ ուն վրաՀ, քանի որ ոչ անունները գիտեն ,

չին տակ։ Հոն է որ ի յայտ եկան յայտնի յեղափո­ Ամերիկայէն վերադարձին , Հանըմեան Հաս­ ոչ ալ ի՛նչ ոճիր գո բծած ըյլալր ; կառավարութեան

խականներ ,–Բարկէն Աիւնի ,Վարգգէս , Վյւամեան , տատուեցաւ Փարիզ, ոլը պաշտօն ստացաւ Պօղոս ներկա յացուց ի չը պատասխանեց թէ անոնք <էընդ–

Վյէւամ *Բէտիրեան , Գնունի եւայլն ։ Հանըմեան կը Նուպարի Ազգ՛ Պատուիրակութեան ս՚էշՀ՛ 1919ի Հանբապէս պիտի ճ ան շնան պատերազմ ի ոճրա­

պատկանի անդրանիկ յեղափոխականներու շուն– Փարիզի Ազգ՛ Համագումարին մասնակցեցաւ իբ—ւ գործ մը, եթէ մէկն ու մէկը տեսնեն ։ իսկ եթէ

էին տակ մեծցած սերունդին - րեւ (իրանսաՀայոց պատուիրակ ու երր Ա. ԱՀա–՛ չճանչնան , մենք ուրախ պիտի ըէէասք տեղեկու–

18 տարեկան պատանի էր, աւարտելով կեդրո­ րոնեանէ նախագաՀ ո ւթե ամբ Հ. Հ, Պատուիրա­ թիւններ Հաղորդելով» ;

նականը կը մ անէր Պ ոլսո յ իրաւաբանական Համա–՛, կութիւնը եկաւ Փարիզ, Հանըմեան դարձաւ ընգՀ . *** . ՚ԼքաՀանգներու եբեսփ* ժողով ր քուէ­

լսարանը, երբ \Ծ^)եին տեղի ունեցան Պանք Օթո–՛ քարտուղար այգ Պատուիրակութեան : Հմուտ ֆը– արկեց պատերազմի ոճրագործներու օրինագիծը

մանի գրաւումն ու Աամա թ ի ո յ դէպքերը : Հանըմ­ բանս երէն ի եւ անգլիերէնի , ընգՀանրապէս ինք կը զոր մ շակած էր *Բ ա լիֆ ոբն ի ո յ ռամ կա վար ներկա­

եան՝ իբրեւ երիտասարդ Դաշնակցական էսէ^Ղ^ս խմբագրէր դաշնակից պետութեանց ներկա յաց– յացուցիչը , Պ՛ ՝Բինկ։ Այս ծրագրով, կը պաՀան–

կեդրոնականի ամ բոզք սերունգր լրտեսուած եւ ւած բոլոր պաշտօնական գրութիւններն ու վաւե–՝ քուի որ Աիացեալ Աղգերը Համաձայնին Հետեւեալ

Հետապնդուած ըլլալով , ս տ ի պո ւե ց ա ւ անցնիլ ա ր– րա թուղյթե բը՝. Իբրեւ Փարիզի Հայոց Հիւպատոս , կէտԵբոերւուն վրայ* 1 • Ապա Հ ո վ ել պատերազմի ոճ–

տասաՀմ ան եւ Գ* ա բ իղ գալով մտաւ իրաւաբանա­ ինքն էր որ կը ստորագրէ ր Հայաստանի Հանրա­ քգ որ 0-Աո՜բ ք> ձը , ուր ալ ըԱայ անոնց թւ ՚քբո–
, որոնք
կան վարժարան ; (Հետոյ Լ\ոլՈք*էով շարունակել , պետութեան անունով տրուած անցագրերը

մ՛տաւ քիմի ական էնսթիթիտ-ն , ՛որուն ԼՀնթացքը ա– մինչեւ 1926 կ՚ընգունուէին բոլոր պետութեանց՛ աոցը։ 2 * Պատիժ տնօրինել առանց նկատի առ­

ւաբտեց քիմիագէտ-ճաբտա բագէտ ի վկայականով ։ կողմէ : Անգամ էր Համազգայինի *Լարչութեան : նելու ամբա ս տ անեա լին ասա իճանը , դասակարգը ,

Հանըմեան յետոյ վարիչ գարձաւ Գաղթակա­ պաշտօնը ։ Ամ բաստանեալբ կրնա յ ԸԼԼաէ ՛Ս՜***ա՛

\900ին ՚ Փարիղէն մեկնեցաւ Եգիպտոս, ուր նական Օֆիսին , երբ Նանսէնեան Հպատակ գար– . պետ , գո րծ ա ր ան ա տ է ր կամ սեղանաւոր , ինչպէս

ԳաՀիրէի Ա ուլթան իյէ բարձրագոյն վարժարանին ձան Հայերը Հ Այս պաշտօնը վարեց մինչեւ 1 9 3 3 , եւ զինուոր կամ սպայ ։ 3 Պատմել պատերազմի

մէք 15 տարի անընդՀ ատ Աշխատանոցի տնօրէնի երր բացաւ իրաւագիտական գրասենեակ մը, զոր բոլոր ոճրագործները , իրենց ծագումը զինուորա­

պաշտօն վարեց մ՛ինչեւ 1 9 1 6 » է/գիպտոս էն մեկնե­ պաՀեց մինչեւ իր մաՀըւ կան ըլլայ<, քաղաքական թէ տնտեսական : Վ^եբ–

լու, թուականը ։ Այս պա•չտօնավարութեան շնորՀիւ՛ քապէս , չքմեղանք չնկատել Հրամանի մը Համա­

եգիպտ • կառավարութիւնը իրեն յատկացուցած էր Գրեթէ տասը տարի էր առողջութիւնը քայ– ձայն շարրժժ՜ած ըլլալու պարագան ;

Հանգստեան թոշակ , զ"ր կը ստանար մինչեւ ՛Լեր֊ քայուած էր ե. քանիցս ստոյգ մաՀուընէ ազատած : •ԲԱՆԻ ՄԸ ՏՈղՈՀ
անգործութեան դատա­
2^ին տաբիներըէ *Լերշին տարիները

Եգիպտոս ապրած շրջանին ազատ ժամերը պարտուած ր//ա/ով , գարձաւ քա ր տ ո ւղա ր Արեւե– ՋԵՐԲԱԿԱԼՈՒԵՒՑԱՒ ոստիկանական տեսուչ

նուի ր ած էր ազգային գործեբու։ Մեր ողբացեալ լաՀայ գերիներու ինքնակոչ յ անձն աժ ո ղո վին՚, ուր Տ ավիա ի փաստաբանը , Լուի կիթառ , իբրեւ մեղ­

ընկերոչՀ Ատեփան Ասայեսւնի եւ Լալայեանցի Հետ դժբախտաբար չկրցաւ իր անցեալին Համապա– սակից վերքերս երեւան Հանուած դաւադրութեան ։

միասին կը Հրատարակէր «Լուսաբերդը , որ փըն– աասխան գործ մը կատարել; Մ ԱՏԻՍ 1 ՒՆ ԲոլոՐ աշխատանքները պիտի

տռոլած թերթ մըն էր Լետքէն փսխուած «6ռ/. ներ խօսեցան Արշակ Զօպանեան եւ Հրանա - Ա ա–՝՝ շինութեան
բերդի , որ ցարղ լոյս կը տեսնէ) : Իբրեւ Հանրա՛ մոլէր Բայց որպէսղի պատերազմի եւ վերա
, կոորո,սո լաճ
յին գործիչ, կարեւոր ղեր խաղացած է Եգիպտոս Հ. Ա. . ճիգը չթուլնա յ , ձեւ մը պիտի գտնուի
ժամերը լեցնելու Համար։

ՀԱԶԱՐԱՒՈՐ ՕՏԱՐ ԲԱՆՈՒՈՐՆԵՐ Գէպի

ւան մայրաքաղաքին մէք։ ժամէ ժամ շռնդալիս ղատուեցան \ 3 0 0 0 ԳաՀ^աԿԻս Հպատակներ , զին­ Զուիցեբիոյ սահմանագլուխը կը խուժեն , գգտուե–

լուբի մը կը սպասուի Ա՛ ո ս կոլայէն։ (հո ւս ա կան ուոր թէ քաղաքացի ։ լով Հ ի ւս ի սա յին - արեւմտեան Գերմ անիո յ վար­

գրոՀը կը բռնէ 150 մղոն տարածութեամբ ճակատ Փարիզի անթելը առքի օր Հաղորդեց թէ 2 5 չական կազմին խորտակումէն։ Գերման իշխանու–
բքի մէք,
մը արեւելեան Գեբմանիոյ կողմը, Հիւսիսէն Հա­ ժամ ո լան զինադուլ մը կնքուած է Տ էօնքէ թ իւննե ը ը ա յլեւս չեն կրնար արգիլել ա յս Հո­
Հեռանալ
րաւ ; ԱնՀամբեր կը սպասուի Աթալինի պաշտօնա­ ո րպէ սղի 2 0 0 քաղաքացիներ կարենան սանքը ։

կան զեկո յցին՝ ճակատ ի գո ր ծ ո զո ւթե ան ց մասին ։ վտանգաւոր շբքանէն ։ ՆԱԽԿԻՆ ՎԱՐԶԱՊԵՏ ՖԼԱՆՏԷՆ, որ բանաար–
մեղսակից
Մինչ այգ, անՀամ ար ղրոյ*լԱեր կը Լբքիս Մ ոս­ կո ւ ած էր լՖրէնի բանտին մէք, իբրեւ գարմանա­

կուայի մէք։ Լուբի մը Համաձայն , քհուսերը կը ԺԻՌՈՆՏԻ ՃԱԿԱՏԻՆ ՎՐԱ8 Փէթէնի , առժամապէս աբձակուելով

քանան Պերլինը զարնել Հիւսիսէն եւ միանալ անգ­ Ժիռոնաի ճակատին վրայ, Գերմանները գէաի ւս ո ւ ն մը փոխադրուեցաւ։

լիացի մառէշալ Մոնթկոմըրիի զօրքիս որ գիրք ծով քշուած են ։ Ֆրանսացիները կը կռուին ծուխ 2 , 4 3 0 , 0 0 0 ՀԱՒԿԻԹ Հասաւ Փարիզ, նախա–

բռնած է ստորին էլոչայի վրա յ ։ Այս բանակին մէկ ու մ ուխի մ ա ան ո լած անտառներու մ էք ։ Աւելի պատերազմեան օրերը յիշեցնելով : Օրուան պա–

թեւը այժմ 15–—20 մղոն միայն Հեռու է Համպուր– քան 6 0 0 0 Գերմ աններ գերի բռն ո ւե ցան յ Օդանա­ րենաբաժինը՝ 2 5 0 կրամ արմաւ, 4 0 կրամ իւղոտ

կկն , իր զանապատ ի առնէտ»նե րով։ Գերմանները ւերը եւ թնդանօթներ ր կը շարունակեն կրակ տե­ պանիր , 100 կրամ մարկարին :

կրակի կո ւ ա ան զանազան քաղաքներ , խափանելու ղալ գերմանական մնացեալ գիրքեբուն վրայ ։ Ատ­ ՊԱՊԸ նամակ մը ուղղելով աշխարՀի կաթոլիկ

Հ ամ ար ճամ բան ; լանտ ե ան Պարիսպին ամ էն էն աՀարկու ամբու­ եպիսկոպոսներուն, յանձնարարեց որ Հբոլոր

թի ւնն եր էն մ է կը Ֆ բանստց ինե բուն ձեռքն անցաւ քրիստոնեաները եւ մասնաւորապէս մանուկները

ՈՒՐԻՇ 8ԱՋՈՂ.ՈՒԹԻՒՆՆԵՐ ԵՒ ԳԷՊ՝ԲԵՐ չոբեքշաըթի օր , երր 7 0 0 գերման զինուորնեբ եւ ազօթեն , որպէսղի Աստուած խաղաղութիւն պարէ

Ամերիկեան 7րդ բանակին զինուոբնեբր ՛Նիւ– սպաներ խմբովին անձնատուր եզան զօր * Լրքլէ՛ գելէ , արդարութեան եւ գթութեան դրօշէն տակ» :

բբսպէրկ մտան չորս տարբեր կէաեբէ եւ ա յժմ ռի Բ . զրաՀապատ զօրաբաժնին ։ Այս անձնա–

կատազօրէն կը կռուին, խորտակելու Համար դի­ տուոլթեամբ ֆրանսացիները ետ առած եղան ամ- ՄԻՀՐԴԱտ ԱԼԵՔւււայտ. "նիքը

մադրութիւնը նաց իականութեան երբեմնի մի քնա­ Բոզք Հիւսիսային Հրուանդանը, հ)՝ի սոնա ի գետա­ ՏԻԿԻՆ ՄԱՌԻ ՄԵՆԶԻԼՃԵԱՆի մահոլան առթիւ

րերգին մէք ։ Ամերիկացիները կը կռուին նաեւ բերանին վրայ։ Բռնուելով ծովուն եւ բոցավառ կո նուիրէ 2 5 0 ֆրանք Փարիզի Աղքատախնամին ք

Լայփցիկի մէք որ պաշարուած է ։ Ա՚-ելի գէաԻ ա" անտառներուն միքլեւ , այս ամբացեալ գիրքիս Ստանալ «8տռաի>էն :

բեւելք , ամերիկեան զօրամասեր ՀեաղՀետէ կը մօ­ Հրամանատարը, ծովային Հարիւրապետ մը, Հա–

տենան Տ րէզտէնի եւ շատ Հեռու չեն ռուս մ առէ– ւանեցաւ անպայման անձնատուր ըլլալ, եւ իր

շալ կոնիեւի բանակէն ։ Ամերիկեան Ա * բանակը զինոլո բներոլն Հետ անցաւ Հրակէզ անտառին մ է– Կ՝ՈՒԶՈՒԻ ԼՈՒՐՋ սպասուՀի մը տնական գոր.

գրեթէ լրացուցած է Հալլէի գրաւումը , իսկ ֆբ~* քէս՛ Ֆրանսացի Հրամանատարը , իբրեւ յարգանք ծերու Համար, լալ ուտելիք, առանձին սենեակ եւ
ու­ գոՀացոլցիչ ամսական կամ քշաաՏ ատՈտջՏ մըՀ
րանսական ղօբքր շատ Հեռու չէ Հյ թ ո ւթկա ր տ էն ։ իրենց յուսաՀ ատ ական պա յ քարին՝ գերազանց

Հոլանտայի մէք, քանատական ղ°րքբ Ամսթէբտա– ժերու գէմ , Հ բամ ա յեց իր ռին ո ւո րն ե ր ո լն չա բուի լ ԿԱՐՈՒՀԻ մը (տշշօաԽ ռ ա տ ) Ւ1&սէ6 շ օ ս է ա շ ^
Համար , դիմել՝ Պ՛ կամ Տիկիս ՇաՀան Ս արեանին ,
մի վբայ կր Քաէէ ՝՛ Գերմանները նոր տարածու– ճամբուն վրա յ եւ բարելի կենալ ։ Ուրեմն գերմ ան 3 V I I I » 1^օոշ6<ա, Բ յ ո տ ( 1 7 ) ։ ԱԽօ ^յ^^^^^6:

թիւններ ողողեցին արեւմ տեան շրքանին մ էք ։ Տե­ սպաներ ր գուբս ելան իրենց Համազգեստներով եւ

սակ մը մ րցում սկսած է քան ա տ ա կան ղօ բքին եւ զէնքերով , բացի ռազմանիւթէ ։ Ֆրանսացիները

ո զո զո ւմն ե բ ո ւն մ ի քեւ ; ՛Ներկա յ ընթացքով , ՛Բա­ այս պատիւն ընելով, կը յուսան առանց արիւնա­ ՓԱՐԻԶԻ ԵՒ ԱՐՈՒԱՐՁԱՆՆԵՐՈՒ բոլոր Հայ
գիբքռրը , Ատլան–
նա տ ա ց ին Լ ր ր պիտի կրնան անցնիլ ողողուած շբր" հեղութեան ետ առնել մնացեալ ռազմիկները՝ որոնք ֆրանսական բանակին մէշ^

քանները , քուրերու բարձրանալէն առաք ։ տեանի ափերուն վրա յ ; ծառայած են, կը Հրաւիրուին Բ* խորՀրդակցաա

Հ ի ւ ս ի ս ա յ ի ն ծ ո վ ո ւ ն մ է ջ , էմտէնի նաւակայա­ թերթերը կը գրեն թէ գետ ա բե բան ին Հ իւս ի– կան ժողովին կիրակի, 2 2 Ապրիլ, ժամը ճիշդ

նին գերմ ան նաւազներ ը լուր չունենալով անցու­ սա յին խո րշը իսկապէս ըերգ մ ըն էր բերդի մ ը 1 4 - 3 0 ^ , \4սէւաԱէ6/ւ Շ սըաՀին մէչ, 24, ՀՀսշ Տէ.

դարձէն , կը կարծէ ին թէ իրենց պաշտօնն է թըշ՛ մէք ։ Արտաքին ամբՈւթիւննեբը ծածկուած էին \ ՚ ՚ ւ շ է ( ո – , Բձոտ ( 5 ) , ԱշԾօ ա ս ե շ Ո - ^սէւա1ւէ6 կամ

նամին Հեռու պաՀել Հայրենիքէն ։ Գաշնակիցները ականներով, փոքր այլ տոկուն ամրոցներ շինուած յսՏՏւՇԱ : Օրակարգ. 1 . կազմակերպուելու անա

թռուց իկներ ձգեց ին օդանաւերով , պարզելով կա­ էին ճամբաներուն վրտյ եւ փոսերու մէք եւն * ։ Հրաժեշտութիւն : 2 * Հ ա յ ռազմիկներու անտես**

ցութիւնը, բայց դիմադրութիւնը կը շարունակուի ուած իրաւունքներու պաշտպանութիւն ։ Ներկա–

էմտէնի եւ ՎիլՀէլմաՀաֆէնի մէք։ ներոլն թիւը մեծամասնութիւն պիտի Համարուի :
կը չարու–
քրՈւրի շ ր ջ ա ն ի ն մ է ջ , միայն մէկ խորշ մնացած ԶՕՐ. ՏԷՆ8Ի ԴԱՏԱՎԱՐՈՒԹԻՒՆԸ

է ուր Գերմանները կը գիմագրեն տակաւին ԼՏիւ– նակուի գեռ , Գերագո յն Ատեանին առԼեւ: Տեղի ք Լ &V 81
2 5 2 , Բ ե ջ • Տէ • Ւ1օոօւ–6 , ^քէւ-օ 1՝6Ո)6Տ
սէլտորֆի մօտ) ։ Այս շրքանին գերիներու թիլր անձկութեան պատճառով, կարգ մը նշանակալից
ՐԱՖՖԻ ՊԵՏՐՈՍԵԱՆ
Հասած է 3 0 0 0 0 0 ^ : Երկուշաբթի օր Գաշնակիցները պարագաներ պիտի Հրատարակենք վաղոլան թի՛­ Դաշնակահար

1 12033 գնրի բռնեցին , կոտրելով մբցանիշը , ա– լով հ Զօրավար ը 6 3 տարեկան է , ել զանազան խոս­ Շաբաթ 21 Ապրիլ 1 9 4 5 , ժամը 20ին

մ աձայն զօր* ԱյզընՀաուըրի զեկոյցին։ Արեւմտ­ տովան ո ւթ ի ւնն ե ր ըրաւ :

եան ճակատի արշաւանքէն ի վեր ( 6 Ց ունիս 1 9 4 4 ) ՍԱԿԱՐԱՆԻ ՊԱՇՏՕՆԵԱՆԵՐՈՒ գործադուլը

բռնուած գերիներուն թիլը կը Հաշու են 2 ,055 ,565 վերչ^ացալ , գոհացում տրուած ԸԱաԼով եղած պա– լ 6 օ ՚ ւ - Յ ո է : ս. ծ օ ա ա ^
Հանիեր^ւն ; 1ա|>քսո6Ո6 Օ է Տ - ձ Օ Օ ք ա ւ , 1 7 , 8 ս 6 Օձա&տա; . 13"
Հոգի; \իւյ1ոնսլէրկի մօտակայ արգելարանէն ա–

Fonds A.R.A.M