Ս
է
J
Տաճկաստանի
մէք գտ՛նուող քրիստոնեասերը
Հիս ժամանաէլնեբէ ի վեր
•մշտակա՛ն Հալածանք՛ներու,
ենթարկուած
րլէալով՝ ստիպուեցան
էւրոսլայի
դիմել ե քրիստոնեայ
պետութիւնն
երու միքամտութիւնը
իքն գրելէ
Արգիւլ ՄԷքիա կայսրը (1859—1861) ՝
եւրոպական
միջամտութիւնե
րու իբր Հետեւանք՝
1839ի <լի)աթթր Շէրիֆ»ով
ու 18Տ6ի <ձ]Աաթթը Հիւմա՛
յուննով ի լուր աշխարՀի կր խոստանար
ընգՀանուր
բարենորոգում՝
մտցնել
երկրին
մէք։ Բայց խոստացուած՛
բարենորոգումներու
մեծ՛ագոյն՝
ման աւան գ
ամենակարեւոբ
մասը չգործադրուեցաւ,
ու նոյն իսկ սուլտան Մէքիաի օրով
տեղի ունեցած– Լիբանանի
(184
iS),
Ջիդդէի
(18Ց8),
կրկիս
Լիբանանի
և
Սիւրիայի
(1860) քարդերը, իսկ Աբդիւէ Մէքիաի յաքորգ Արգիւլ Ազիզի օրով
(1861—1876/ Հ պատաՀեցաւ
Հէյթունխ
մեծ դէպքր*
Օէյթուն
դարերէ ի վեր կիսանկախ
դիրք ^ր բռնած՜ կապրէր իր ան՛
առիկ լեռներուն
մէք, կառավարուիլով
չորս՚Հայ
իշխաններու
կողմէ։ Օսսան*
եան կառավարութիւնը
քանի մը ան զա եներ փորձեց վ
ռ
րք տալ
Զէք թունի
անկախութեան,
բայց ամէն անգամ ալ ան ք աքս դո ւթեան մատնուելով՝ ստիպ–
ւեցաւ ետ
քաշուիլ։
իւ սակայն
1862ին ff արա
շի կառավարիչ
Ազիզ փաշան
— կեգրոնի Հրամանին
Համաձայն — Հ£էյ թունի
վրայ քալեց,
ե.ճան ապար Հին
իրեն դիմադրողներին
70 Հոգի սպաննելէն ետք՝ Արեգին (Ալաբաշ)
և Աւագ՛
կալ (Մխալ) Հայ գիւղերուն
վրայ յարձակեցաւ
ե կրակի տուաւ
ղանոնք*
իս՜կ ետքը՝
Զէյթ
ոլ
^
ս
ի
մօտ՝ մեծ՛ կռիւի մը մէք պար տուելով,
ստիպուեցաւ
փախիլ։ Այս դէպքէն ետք՝ կարգ
մը միքամտութիւններով՝
ՀՀԷյթունցխները
կառավարութեան
Հետ Հաշտուեցան, ե թոյլ տուին որ զօրանոց
մըշինուի
Հոն։
Խոստացուած
բարենորոգուՏներու
չգործադրուելուն
երեսին դժդոՀներու
.
բանա էլն երթալով աւելցաւ Տաճկաստանի
մէք,
և
օր մրն ալ կառավարու
թեան ղէմ ապստամբեցան
երկու օսմանեան գաւառներ, — Բոսնիան ու Հեր–
սեգովխնիան
(187
Տ)։
Ասոնց օրինակին Հեաեւեցաւ
նաեւ Բուլղար իան
(1876)։
ֆսկ Հայաստանի
մէք՝ թուրք
կառավարութեան
սարքած՜
բարբարոսային
Հալածանքները,
բոնի կրօնափոխութիւնները,
ամին տեղ և ամին
ժամանակ
բացարձակ
կերպով
անպատիժ սնաց ած
ա ւա զա կութի ւնները, և՝
նոյնիսկ
«բարեխնամ» կառավարութեան. դրդումով և իր ալքերուն
առք եւ կատարուող
մասնակի
քարդերն ու գեռ ուրիշ ան Հա մար խժղժութիւսներ
կը շարունակ
ւէին անդադար։ Արգ՝
Պ"լսի Հայոց պատրիարքը՝
իյրիմեան ք. Հայրիկ
(1869—1873) ՝
Հայաստանի
մէք գործ՛՜ուած՜ րաբբարոսութիւններու
գէմ բողո
քեց Բ* Դրան, որ ինքզխսքբ
խ
ոլ
~լ
ձեւացուց։
քսրիմեան՝
կառավարութեան
ԴՐՐ^իք դարձած՛ Հայ քոքերու
մեքենայութիւններէն
ու գաւերէն
գգուելով՝
Հրաժարեցաւ,
որուն յա քո բդեց Ներսէս Վարժա պետեաՂ
(1874—1884) ։
1878ին՝ երբ Տաճկաստանի
ե Ռուսաստանի
միք եւ տարի մը առաք
