Page 231 - ARM_19-1947_03
P. 231
Հաւաքելու. Համար՛, իսկ Բ^՜էէ^է Ննվրուզ մնաս Հ– ՕՀԱՆՋԱՆԵԱՆԻ ՅԻՇԱՏԱԿԻՆ ՆԱՄԱԿ ԽՄԲԱԳՐՈՒԹԵԱՆ
Փարիզ , աջակցելու Պօղոս կուպարի Աղգ * Պատ
ուիրակութեան ; ՇՏՈՒՏԳԱՐՏ, 17 0Գ»սաոս , (յապաղած) ԱՆՃՈԻԻՆԻ ՀԷՔԵԱԹԸ
Երկունքի եւ յ ո յ ս ի օրեր Էին * Ա՝՝ ին չ ապբ ի լեան Այսօր տեղիս Հայկական ճամբարի եկեղեցում Ա*
եղեռնը լա իա ի Հարուածը տուած Էր Հայ մողո^ Աստուածածնի տօնական մամեբգբւթիւ%ից վՀք՚է
վԸՒԲդի քֆարաձիին յ \իխատրլուի Հթյթւթիւնյլ Աք եղի ո ւ1նձ ցաւ Հ ո գեՀ ան գի սա նռւիբո ւած Հ***յ աս ^ ՀԻԷն՛— Հերիրս «ճսՀկաաֆի Չրկս<նք
կարգուած * ա ս։ րաւլրո ւ սւծ , Էր Հայրենի Հողէն ար տանի Հանրապետութեան նախարարապետ Համօ զսբծ ձղած յ Հէքեաթներ կբ պատմէ յ ԱՀա հորէն
մատախիլ եղձսծ էր , անգին կովկասեան ճակատին՝ ՕՀանջանեանին ; Գէո րգ Ջավուշի սպանութեան՝ անճոռնի պատմ ու—
վրայ մեր կ ամա ւ որ ա կան գունզեբբ իրենց արիւ Պատարագին բացի տեղիս քաՀանայէն մ աս - թիւնբ, որ կը կրկնուի Ամ բատի բերնով, Հայրե
նով Հայուն վյբէմը կր լուծէին ; իսկ ասգին, Ե– նակցում էբ նաեւ Գ* Ն • Վ* ՇաՀ լ ամ եան բ( Ո եկե նադարձի այս օրերուն ;
ղ ի սլա ո ս ի , Կիպրոսի , Ֆրանսայի ու Ամերիկայի ղեցու բե մից խօսեցաւ Հ * ()Հ անջան եանի ո րպէս Տարիներ առաջ Հ տնգո լցեալ «Նոբ Երկիրէ ի
Հ՚ք*յերր չէին ուզեր անմասն մնալ եւ իրենց Հայ կատարելատիպ Հ^այի մեծութեան մասին : ս իւնակեերուն մ էջ կարդացեր է ի1 ք » ա յ դ գգուելի
րե՛ն՛ասիրական պա ր տ ա կան ո ւթ ի ւն ր կատարեցին Եկեղեցին լիք լեցուն էր Հաւատացեալներով ցնդաբանութիւնն եբը, իբրեւ թէ Գէոբգ Տավուշ
անձն աւլո Հ ո ւթեամր՝ ա րձանագ ր ո ւե լո վ «Աբե ւե լ ֊ եւ մեծ Հային Համակրողներով ; (իողովրգի մէկ սպաննուսձծ է իհուբէնի , ուբիշ խօսքով Գաշնակ–
եան Լեգէոնին մէջ, որ ետքէն դարձաւ «Հա յ կա՜ Հսկա յա կան մ ասր դբսո ւմն էր : ցո ւթեան կողմէ X
կան լեգէոն» , ֆրանսական զինուորական ղեկավա Եկեղեցու կենտ բոնում գրուած սեղանբ , ն ը -
րս ւթեամ ր ել 1918 20 իր քաջութեան ապացոյց ւիբուած Հա յա սա ա՛հ ի Հանրապետութեան պատմա իՒշուառականնե*՝բ : Գէոբգ սպաննուեցաւ 1907–
ները տուաւ Պ ա զ ե ս ա ի նի (Արաբա) , Աուրիո յ եւ կան վարչապետի յիշատակին , ծածկուած էր մօտ իՏհ՝, Թուրքիան սաՀմանազրութիւն Հռչակեց 1908–
Կիէիկիոյ ճակատներուն վրայ * երկու տասնեակի Հասնող Հսկայական պսակն ե - ին , մէկ տաբի վերջ ։ Ա յ դ օրերէն սկսեալ ^Ր^ի՚Բ
Տոքթոր ՚Հյէվրոլղ իրրեւ ^յգիպաոսի սլա ադա - րով , եռաղոյններով , սուգի մապալէնն եբը ոս - վեբագարձան կօտոյի Հաճի (ֆակոբ, Սմբատ, (Հ ս՛ ֊.
մ աւո ր 1 9 1 9/»& մասնակցեցաւ Փարիզի Ազգա յին՛ կետառ \ն շանախօսքերով ։ րօն , Աեծ ու ոլզտիկ Աբամնեբ , ՚Վարգինիսու Հաս–
Համագումարին , որուն կարկառուն գէմքեբէնմէ– է * տաթ , Ալվառնջոլ ՆԼարգան , Բմիշկ Զալրեւ , Զ ա ՜
կրն էր ; Նոյն, Համագումարէն բնտբուեցալ անգամ Ա եղանի չորս անկիլնռւմ պատուոյ պտՀակ է– ւաբեան , Ագուլիսցի Մաթէոս : ՀյուտովՏիզբանա–
Ազգային՝ Պատ ուի րա կո ւթեան , որուն օգտակա ր ե– ին կանգնած սկաուտները; կողովուրդի անՀոլն կեբտէն Հասան Աեբաստացի Մ ո ւր ա տ : Հոն էբ եւ
զալ իր խոր՛Հ ուբգնեբով ; յա րգանքբ ի րենց սիրելի առաջն ո բդի Հանդէպ ար Գա բմ էհ՝ %
՛տ ա յայտւում էր Հ ա բիւր ա լոր մոմ երի վառո ւմ ով 1909/&1, Մչոյ պատմական ձորին մէջ կը տօ
1 9 2 2 ^ վարիչն էր Փարիզի մէչ Հ– Հ. Պաա. եւ աղօթքներով : նեն քյ ան ա սո րի աբշաւանքբւ Հոն են նաեւ Թուր -
ոլիրակութիւն եւ Հ * Օ * Գաշնակցո ւթեան կողմէ Տ՜ողովուրգն՝ աւելանում էբ ու աւել տնում : Ե– քի ո լ ի թ թ ի Հ ատ ա կաննե բբ , 3) ալամ աղ ի բ շքա–
Հրատարակուած «Զայն Հա յ ա ս տ ան ի» անուն Հսյ~ կեղեցում շնչել այլեւս անՀնար էր* օրուան տա խում բով : Հո ն մ էկ սեղանի վբայ էին՝ Ամբատ եւ
բաթաթ երթին : քից , ա զօթ ո զներ ի խտո լթիւն ի ց ել Հաբ իւրաւո ր քիուբէն ։
իր եւ ընկերներ ուն ջանքերը ի զուր չսձնցան Հ մոմերի արձակած ջեբմութիւնից % Գրա Հայքար է լ
ունեցանք մ եր անկախ Հայաստանը, որ վճռուեց ՀոգեՀանգիստ բ գր ս ո ւմ կատարել : Արա - Կբ զարմ ան ամ , Ամբատ թ*ն՝չպէս գիմ ա ցաւ այգ
այսօր ալ կանգուն է տարրեր վարչաձեւիմրտակ , բոզութիւն ր դարձաւ ցոյց յարգանքի , երախտա - ոճ րագո բծի ներկա յո ւթեան , եւ իր կոզքէն կաթ
1920/5/ ունեցանք Ա էվրի գտշնագիրը , որ այսօր պաբտ՚ոլթեանւ, եւ անՀ,ուն սիրոյ ։ ուած ատրճանակ չո ւ զ զ ն ց իհուբէնի ճակատին ը ֊
Հ իմ ր կը կազմէ մեր քաղաքական ել Հողային պ ա֊ Օրուան գամբանախօսբ շեշտեց* «Աւ իմաստ սելով դաւաճան , գուն սպաննեց ի ր Գէոբզը , ես
Հանջներոլն : Է կեանքը • Ասեց նա .
Եթէ նա բեղնաւոր չէ , ալ կր սպսՀննեմ քեղ է Իր ձեռքբ բռնող չկար . . •
եթէ նա չի ն\ո լ ի բ ո ւած ընգՀանրո ւթեան բա բօը ո Լ– Անցան՛ օրեր ու տարիներ, Ամ բատ գնաց կուէ–
Լօզան ի գաչնագրէն վե րջ * Քաշո ւած գո ր ծօն կաս , յետոյ Պարսկաստան , Հոն գարձաւ Ամ բատ
կեանքէ , բժիշկը մեծ Հետաքրքրութետմր կը Հե– թեանը, եթէ նա չի ծառայում իբ անբախտ մոզո– խան • Տ ետ ո յ գնաց Ամ եր ի կա , վայելեց այն տեգի
տեւէր ազգայի՝Լ\ կեանքին եւ աղու պէս կ՚ուրախա՛ վբգի բախտաւոբոլթեաԼ , իսկ վեՀ , սուրբ եւ օրի կեգր•• կոմիտէի բարիքնեբբ, Զօր* ԱեպուՀի Հետ։
նար ամէն անգամ, ՛ո ր Հայաստանի կամ Հա յա- նաւոր է այն կեանքը, ո ր ր Համազասպ ՕՀանջան Սակայն , բարիքից չարիք ծնաւ Հ Աայթաքեցաւ ,
թեան մասին լալ լուրեր կդիմանար : եանի կեանքի նմանէ ապրել : Հ * 0Հանջանեան՝ը եկաւ բան սա , եւ գարձաւ գոր՛ծիք Գաշնակցոլթե–
Իր մաՀով կր կորսնցնենք ՏՕամեայ մաքուր , նման է այն ցրենի Հատիկին, որ ըն-կաւ Հողում , ն էն վտարուած ՚ողոբմելինեբու %
անձնուէր ել Հայրենասէր գործիչ մը, որուն; յի ֊ անէացաւ, պատճառ դառնալու Համար, ստեղծե
շա ա ա կր վառ պիաի մնա յ մ ի շա իր Հայրենակից - լու Հարիւրաւոր ն՛որ Հատիկներ : Հ » ՕՀանջանեա– Տարօնցին շատ լաւ գիտէ յարգել իր մեռելնե
ներոլ. եւ րտ ր ե կամն ե ր ո ւ սրտին մնջ ; նր իր կուսակցութեան եւ մողովրգի առաքելատիպ րը , թող ստախօսներ բ իրենց աղօտ լո յոը , իբենց
.ՀՐԱՆՏ ՄԱՄՈՒԱ զաւակն էր , իր մողովրգի $ ա է ֊ ո վ աառապած եւ նոր տէրերուն դէմ վառեն :
այգ ցաւը թեթեւացրած մեծագոյն ԴոԲ&՜իչը ^ * * * Ս* ա յ պ ար թարխնան
Երկնքից կարծես կրակ Էբ թափում ։ Երբեք
ՀՆԳԿԱՍՏԱՆԻ Նոր Տէլհի քաղ աքին առե ւտբ– այգպէս տաք չէր եզել աուտգաբտում , բայց այդ ՍՈՒՐԻՈՅ ֆութպոլի Համագումարին մէջ Հ*
եզբայր
բական– թաղը թալանի , Հրացանաձգութեան եւ չէին զգում աբեւի ա ա կ կանգնած նեբկաներրՀ Մ՛Ը* Մ *ի վարչութեան ատենապետ ստա
վերա
մարդասպանութեան թատր եղաւ՛ «Ց)րտնս Փբէս» Հայ մոզովուրգը կո րց րե լ էր իր մ եծագո յն Մ աս պան աճեան , 57 բնտ բողն երէն՛ 46 ձայն
մամ ուլի զո րծակա լո ւթե ան գրասենեակն ալ թա ~ զաւակներից մէկին ; Ա եղանից Հեռացե լ է մէկը , ցած ՐԼլաԼո՚ի * բնտ րո ւած է անգամ Հալէպի
լանի տրուեցալ : Անգո րր ութիւն բ շուտով վերա– ար Հա ր իլբաւոբ տարիների մեր սել պատմ ո ւթե ան քննիչ յանձնախումբին՝ :
Հաստատուեցաւ , րայց , խառնակոլթիւննեբ բ նո– անիւր՝ ցանկացել էր շուռ տալու զ է ոլ ի ազատ եկ
րէն սկսան երէկ, Հին ՏէլՀիի Լ ա ա մը թաղերը լուսաւոր ^ Հարազատ Հայկական ապագան :
կրակի տ րուեցան : Ա՝ ինչեւ Հիմա Նոր Տ է էՀ ի ի մէ$ ԱՐԱ՛ԲՍ ՆՈՐԷՆ ԵՒ ՆՈՐԷՆ ԿԸ ԽՆԳՐԵՆ՚Բ
պատաՀած շվւոթո ւթ ի ւնն եր ը այսքան սաստիկ ե– 1. Զեո-ագիբնեբը մ ա ք ո ւ ր գրե|, ՄԵԼԱՆՈՎ
զած չէին : կը կարծուի որ կրօնական ատելոլթիլ ՄԱՄՈԻԼ եւ ՄԷԿ Է Զ Ի Վ Ր Ա 8 : Մանաւանդ յ ս տ ա կ 1 աէուօ.
նը պատրուակ ծառայած է յա՛փշտակութեան ,ո - ներր:
րովՀետել յարձակողն երր աւարի տուած են թէ ԱԼԲՈՄ ՀԱՏ ԳՐՈ՛ՀՆԵՐԻ (նկարներով եւ կեն 2. կ ա ր ե լ ի եպածիԹ չափ ամւիոփել հասդէս.
Հեզիկներու եւ թէ իսլտմներու խանութները X սագրական տեզեկութի ւններ ով) %Հբատ . Գրատուն 6երու. նկալլագրոՆթ-իս&ր:
ԱՆԳԼԻՈՅ ԵՒ ՖՐԱՆՍԱՑԻ մէչ կնքուած յիս– է/՛ո11 , Մ ՚ Ատեփանեան , ԹէՀրան։ Գին 15 ռիալւ 3. ժ ա մ ա ն ա կ ի ն զրկել թ-ղթ-ակցոՆթ^իէ-սՏերր,
որպէւպի հրասլարակոՆի նոյն. շաբթ֊ՈՆաԹ մ է յ :
նամետ ք զինակցութիւնը վաւերացուեցաւ 8 Սեպ ՜ ՈԻ%ԻՆ* գրեց՝ Մկրաիչ Անդրանիկ (Հայրե
4. Ու֊շադրո-լր-եամբ ե ե ա և ի լ կատարուած.սր.
տեմբերին , Լոնտ ոնի մէջ Պ՛ Պ է վէնի եւ ֆրանս* նասիրական խուՀ բդածութի ւններ) ։Գին–20 ե* դ*։ րագրոՆթ-եանց:
դեսպան Պ ՚ Մա՚նիկլիի ներկայութեան ։ Հասցէ — 26 սա ճքք^ոո€, Ճ1շճծա1ոշ ( Ը ^ Յ Փ ^ ) :
* • ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ անից ու գիւղից ։ սում է ,- մտածել ես՝ դերի եմ բնկել կամ սպան–
նուել , եւ գո Հօրս ՛ու կնոջս վիշաբ չտեսնելու
Բայց Հէնց էն մամ ան ակ , երբ Գաւիթը փախ
աաա ՉՈՐԸ չում է տունից Ավիձբայի կին ր ոտն՛աձայն է Համ այ. Հեռացել էս մեր տնից*
լսում գրոից % կանաչում է, որ իրենց ձին է*** Գաւիթն՝ ամօթից խօսք չի գտնում ե լու
Ատածում է զնալ, ինչպէս կարգն է, գիմաւորել բնկն՚ո ւմ է Ավիձբա յի ոտներ ը եւ խո ս տ ո վան ո ւմ իբ
մարդուն, բայց ամօթից չի կարողանում դուրս մեղքբ , ներողութիւն է խնդր՛ում ու թողութիւն ,
Ավյիձբայի կին ր գոյն է տալիս, գոյն է առ գալ X որ չարը մոլորեցրել է իրեն***
նում ո լ Հեռս/նում : Բայց Գաւիթը չի Հանգստա Զարմանում է Ավիձբան զրո ում , որ մարդ չի Լսում է Ավիձբան բնկեբոջ դաւաճանութիւնը ,
նում ։ Նրա սիրտը Հետեւում է ն՛րան հԷ)րկար կռիւ դիմալորում իրեն , որ դ՛ուռը չեն՝ բան՛ում ոլ ձայն լսո ւմ է տխուր ու աս՛ում •
է տալիս նա ինքն իբ Հետ , թէ ինչպէս կաբելի է է տալիս % Աւելո րդ է , գոլ ինձն ից ներողութիւն մի
աչք ունենալ ընկերոջ կն կա յ վրայ, էն ընկերոջ ոբ Գաւի թ ... Նա՛րդ... ես եկա յ * * * էս ան - խնդիր , Գաւիթ 1 գնա էդ բո լո ր ը պատմիր մ եբ ու
իր Համաբ , իր երջանկութեան Համ աբ գնացել է գամ Ավիձբայի կին բ՝ Նարգբ դուրս է գալիս ու սուցչին եւ թոզ նա ան՛ուն տա քոա բարքին ; Եթէ
վտանգաւոր գործի : «Զէ , ասում է Գաւիթբ , կանգնում մ արդու առաջ Դէո ՚՜ԻյՐ կախ ու ների ես է լ ներած կբ լինեմ ;
տ խո ւր :
լաւ չի* որ էսպէս բաներ եմ մտածում»։ Բայց ա– Գաւիթն ամ օթից թողնում է բն կե ր ո ջբ , թող
մէ% անգամ երբ տեսնում է Ավի^բայի ^լնոլ\ը ԱՀա Գաւթի ոլզա^ծ ձին , ասում է Ավիձ նում է նրա բերած ձին ու ճամբայ .րնկնում
Է՚^ԼՔԱ կորցն՛ում է նորից* Աչքերը փակում , գուբս բան ուրախ , ցո յց է տալիս Հետ բ բերած սպիտակ գնում ի ր ո ւս ո ւց չի մ օտ :
է գալիս տնից , որ նրան չտեսնի, ամօթանք է տա ձին եւ Հարցնում , թէ Գաւիթն ոՓւր է Հապա, Ու երկու օր յետո լ Հասնում է նրա տուն X
լիս ինքնիրեն՝ իր մտքերի Համար , ՛որոշում է՝ է լ ինչոթլ գուբս շի գալիս ; Տեսնում է իմաստուն Շաքբիլբ՝ ճերմակ Հագուս
չնայել նրան, մինչեւ բնկեբոջ գալբ; -—• Գաւիթբ ... գնաց , ՚ ասում է Նաբդը , ու տով, ճերմակ մօրուսով իր շէմին նստած՝ մի
Բայց մի օր է լ վերքին օրը կիրքը յազթում է է լ չի կարողանում խօսել X գիբք է կարդում, Հին ու իմաստուն մի ԳՐՐՔ1
ընկերական սէրը : Գնաց, ե՚*բբ, զարման ում է Ավիձբան Աշակերտին տեսնելով^ ծերունին վեր է կե
Վրայ եօթ գիչռԲԲ* ռՐԲ միւս օրը Ավիձբան եւ, իմանալով^ գնացել է քիչ առաջ, ձին քշոլմ նում տեզէ, ց ու ձեռն ե բ բ տաբա՛թ՛ում ուրախ :
պիտի բերէր ԱՀմէգ բէկի Հին Գաւիթն ամէն է, ԱՀմէգ բէկի ձին է լ Հետբ, էն ճամբով, որ 0՛ յ Գաւիթ սիրելի , արի գրկեմ, որ չես
ինչ մոռացած , մոռացած բանկեր ու աշխաբՀ , գնացած պիտի լինէր Գաւիթբ : Գնում է Ավիձ մոռացել ծեր ուսոլցչիգ X
գնում է նրա կնոջ սենեակը * • • բան .ու մ տածում , թէ Գաւիթը յո յո ը կտ բե լ է , ե– Բայց Գաւիթը գԼուխը կախ՝ կանգնում է նրա
Աղաչում է ջաՀել կինը խնայել իր պատի րելի , գրա Համար թողել է գնացել : Ու շտապում առաջ եւ խօսք չի գտնում ասելու X
ւը , յիշել բնկեբոջ Ավիձբային , որ վտանղաւոբ է Ավիձբան Հասնիլ ետեւից , ՛որ ուրախացնի ն՛րանէ, Խօսիր , որգիս , ասում է ^աՔԸհԱԼ ։
տեղ է գնացել նրա Համար, ոբ վաղր կը գայ ոլ ես բերի : իո՝ն՝չն է բերել քեղ իմ մօտ : Խօսիր , ասա * եթէ
Բայց ոչինչ չի օգնում : Գաւթի կիբքբ յազթում Գնում Է , գնում , շատ Է գնում թէ քիչ էդ վիշա ունես դարմանենք, եթէ կասկած - փա
է ին կե ր ա կան՛ սէ բ բ X ինքը գիտէ, գնում, վերջապէս Հասնում է Գաւ– րատենք • Եթէ ան՛յաջողութիւն յաջողութեան
• Եւ Հէնց նոյն գիչերբ, գեռ լոյսբ չյբացուած , թին, ճաանսա պլոաւրս *–* գւ դնենյ
Գաւիթն իբ արածից ամ օթով, դուրս է գալիս Ա– Գէ , ուրախացիր գ Գաւիթ, ասում է Ա– 1/5. ՀՕՐԵԱՆ
(5)
վէիձբայի կնոք սենեակից ու փախչում ^Լ"՝^ՐՈ^ վիձրան >- ԱՀա ԱՀմէգ րկէլէ ձին ։ Զ ^ ն է ՛ ՛ ա .
Fonds A.R.A.M
Փարիզ , աջակցելու Պօղոս կուպարի Աղգ * Պատ
ուիրակութեան ; ՇՏՈՒՏԳԱՐՏ, 17 0Գ»սաոս , (յապաղած) ԱՆՃՈԻԻՆԻ ՀԷՔԵԱԹԸ
Երկունքի եւ յ ո յ ս ի օրեր Էին * Ա՝՝ ին չ ապբ ի լեան Այսօր տեղիս Հայկական ճամբարի եկեղեցում Ա*
եղեռնը լա իա ի Հարուածը տուած Էր Հայ մողո^ Աստուածածնի տօնական մամեբգբւթիւ%ից վՀք՚է
վԸՒԲդի քֆարաձիին յ \իխատրլուի Հթյթւթիւնյլ Աք եղի ո ւ1նձ ցաւ Հ ո գեՀ ան գի սա նռւիբո ւած Հ***յ աս ^ ՀԻԷն՛— Հերիրս «ճսՀկաաֆի Չրկս<նք
կարգուած * ա ս։ րաւլրո ւ սւծ , Էր Հայրենի Հողէն ար տանի Հանրապետութեան նախարարապետ Համօ զսբծ ձղած յ Հէքեաթներ կբ պատմէ յ ԱՀա հորէն
մատախիլ եղձսծ էր , անգին կովկասեան ճակատին՝ ՕՀանջանեանին ; Գէո րգ Ջավուշի սպանութեան՝ անճոռնի պատմ ու—
վրայ մեր կ ամա ւ որ ա կան գունզեբբ իրենց արիւ Պատարագին բացի տեղիս քաՀանայէն մ աս - թիւնբ, որ կը կրկնուի Ամ բատի բերնով, Հայրե
նով Հայուն վյբէմը կր լուծէին ; իսկ ասգին, Ե– նակցում էբ նաեւ Գ* Ն • Վ* ՇաՀ լ ամ եան բ( Ո եկե նադարձի այս օրերուն ;
ղ ի սլա ո ս ի , Կիպրոսի , Ֆրանսայի ու Ամերիկայի ղեցու բե մից խօսեցաւ Հ * ()Հ անջան եանի ո րպէս Տարիներ առաջ Հ տնգո լցեալ «Նոբ Երկիրէ ի
Հ՚ք*յերր չէին ուզեր անմասն մնալ եւ իրենց Հայ կատարելատիպ Հ^այի մեծութեան մասին : ս իւնակեերուն մ էջ կարդացեր է ի1 ք » ա յ դ գգուելի
րե՛ն՛ասիրական պա ր տ ա կան ո ւթ ի ւն ր կատարեցին Եկեղեցին լիք լեցուն էր Հաւատացեալներով ցնդաբանութիւնն եբը, իբրեւ թէ Գէոբգ Տավուշ
անձն աւլո Հ ո ւթեամր՝ ա րձանագ ր ո ւե լո վ «Աբե ւե լ ֊ եւ մեծ Հային Համակրողներով ; (իողովրգի մէկ սպաննուսձծ է իհուբէնի , ուբիշ խօսքով Գաշնակ–
եան Լեգէոնին մէջ, որ ետքէն դարձաւ «Հա յ կա՜ Հսկա յա կան մ ասր դբսո ւմն էր : ցո ւթեան կողմէ X
կան լեգէոն» , ֆրանսական զինուորական ղեկավա Եկեղեցու կենտ բոնում գրուած սեղանբ , ն ը -
րս ւթեամ ր ել 1918 20 իր քաջութեան ապացոյց ւիբուած Հա յա սա ա՛հ ի Հանրապետութեան պատմա իՒշուառականնե*՝բ : Գէոբգ սպաննուեցաւ 1907–
ները տուաւ Պ ա զ ե ս ա ի նի (Արաբա) , Աուրիո յ եւ կան վարչապետի յիշատակին , ծածկուած էր մօտ իՏհ՝, Թուրքիան սաՀմանազրութիւն Հռչակեց 1908–
Կիէիկիոյ ճակատներուն վրայ * երկու տասնեակի Հասնող Հսկայական պսակն ե - ին , մէկ տաբի վերջ ։ Ա յ դ օրերէն սկսեալ ^Ր^ի՚Բ
Տոքթոր ՚Հյէվրոլղ իրրեւ ^յգիպաոսի սլա ադա - րով , եռաղոյններով , սուգի մապալէնն եբը ոս - վեբագարձան կօտոյի Հաճի (ֆակոբ, Սմբատ, (Հ ս՛ ֊.
մ աւո ր 1 9 1 9/»& մասնակցեցաւ Փարիզի Ազգա յին՛ կետառ \ն շանախօսքերով ։ րօն , Աեծ ու ոլզտիկ Աբամնեբ , ՚Վարգինիսու Հաս–
Համագումարին , որուն կարկառուն գէմքեբէնմէ– է * տաթ , Ալվառնջոլ ՆԼարգան , Բմիշկ Զալրեւ , Զ ա ՜
կրն էր ; Նոյն, Համագումարէն բնտբուեցալ անգամ Ա եղանի չորս անկիլնռւմ պատուոյ պտՀակ է– ւաբեան , Ագուլիսցի Մաթէոս : ՀյուտովՏիզբանա–
Ազգային՝ Պատ ուի րա կո ւթեան , որուն օգտակա ր ե– ին կանգնած սկաուտները; կողովուրդի անՀոլն կեբտէն Հասան Աեբաստացի Մ ո ւր ա տ : Հոն էբ եւ
զալ իր խոր՛Հ ուբգնեբով ; յա րգանքբ ի րենց սիրելի առաջն ո բդի Հանդէպ ար Գա բմ էհ՝ %
՛տ ա յայտւում էր Հ ա բիւր ա լոր մոմ երի վառո ւմ ով 1909/&1, Մչոյ պատմական ձորին մէջ կը տօ
1 9 2 2 ^ վարիչն էր Փարիզի մէչ Հ– Հ. Պաա. եւ աղօթքներով : նեն քյ ան ա սո րի աբշաւանքբւ Հոն են նաեւ Թուր -
ոլիրակութիւն եւ Հ * Օ * Գաշնակցո ւթեան կողմէ Տ՜ողովուրգն՝ աւելանում էբ ու աւել տնում : Ե– քի ո լ ի թ թ ի Հ ատ ա կաննե բբ , 3) ալամ աղ ի բ շքա–
Հրատարակուած «Զայն Հա յ ա ս տ ան ի» անուն Հսյ~ կեղեցում շնչել այլեւս անՀնար էր* օրուան տա խում բով : Հո ն մ էկ սեղանի վբայ էին՝ Ամբատ եւ
բաթաթ երթին : քից , ա զօթ ո զներ ի խտո լթիւն ի ց ել Հաբ իւրաւո ր քիուբէն ։
իր եւ ընկերներ ուն ջանքերը ի զուր չսձնցան Հ մոմերի արձակած ջեբմութիւնից % Գրա Հայքար է լ
ունեցանք մ եր անկախ Հայաստանը, որ վճռուեց ՀոգեՀանգիստ բ գր ս ո ւմ կատարել : Արա - Կբ զարմ ան ամ , Ամբատ թ*ն՝չպէս գիմ ա ցաւ այգ
այսօր ալ կանգուն է տարրեր վարչաձեւիմրտակ , բոզութիւն ր դարձաւ ցոյց յարգանքի , երախտա - ոճ րագո բծի ներկա յո ւթեան , եւ իր կոզքէն կաթ
1920/5/ ունեցանք Ա էվրի գտշնագիրը , որ այսօր պաբտ՚ոլթեանւ, եւ անՀ,ուն սիրոյ ։ ուած ատրճանակ չո ւ զ զ ն ց իհուբէնի ճակատին ը ֊
Հ իմ ր կը կազմէ մեր քաղաքական ել Հողային պ ա֊ Օրուան գամբանախօսբ շեշտեց* «Աւ իմաստ սելով դաւաճան , գուն սպաննեց ի ր Գէոբզը , ես
Հանջներոլն : Է կեանքը • Ասեց նա .
Եթէ նա բեղնաւոր չէ , ալ կր սպսՀննեմ քեղ է Իր ձեռքբ բռնող չկար . . •
եթէ նա չի ն\ո լ ի բ ո ւած ընգՀանրո ւթեան բա բօը ո Լ– Անցան՛ օրեր ու տարիներ, Ամ բատ գնաց կուէ–
Լօզան ի գաչնագրէն վե րջ * Քաշո ւած գո ր ծօն կաս , յետոյ Պարսկաստան , Հոն գարձաւ Ամ բատ
կեանքէ , բժիշկը մեծ Հետաքրքրութետմր կը Հե– թեանը, եթէ նա չի ծառայում իբ անբախտ մոզո– խան • Տ ետ ո յ գնաց Ամ եր ի կա , վայելեց այն տեգի
տեւէր ազգայի՝Լ\ կեանքին եւ աղու պէս կ՚ուրախա՛ վբգի բախտաւոբոլթեաԼ , իսկ վեՀ , սուրբ եւ օրի կեգր•• կոմիտէի բարիքնեբբ, Զօր* ԱեպուՀի Հետ։
նար ամէն անգամ, ՛ո ր Հայաստանի կամ Հա յա- նաւոր է այն կեանքը, ո ր ր Համազասպ ՕՀանջան Սակայն , բարիքից չարիք ծնաւ Հ Աայթաքեցաւ ,
թեան մասին լալ լուրեր կդիմանար : եանի կեանքի նմանէ ապրել : Հ * 0Հանջանեան՝ը եկաւ բան սա , եւ գարձաւ գոր՛ծիք Գաշնակցոլթե–
Իր մաՀով կր կորսնցնենք ՏՕամեայ մաքուր , նման է այն ցրենի Հատիկին, որ ըն-կաւ Հողում , ն էն վտարուած ՚ողոբմելինեբու %
անձնուէր ել Հայրենասէր գործիչ մը, որուն; յի ֊ անէացաւ, պատճառ դառնալու Համար, ստեղծե
շա ա ա կր վառ պիաի մնա յ մ ի շա իր Հայրենակից - լու Հարիւրաւոր ն՛որ Հատիկներ : Հ » ՕՀանջանեա– Տարօնցին շատ լաւ գիտէ յարգել իր մեռելնե
ներոլ. եւ րտ ր ե կամն ե ր ո ւ սրտին մնջ ; նր իր կուսակցութեան եւ մողովրգի առաքելատիպ րը , թող ստախօսներ բ իրենց աղօտ լո յոը , իբենց
.ՀՐԱՆՏ ՄԱՄՈՒԱ զաւակն էր , իր մողովրգի $ ա է ֊ ո վ աառապած եւ նոր տէրերուն դէմ վառեն :
այգ ցաւը թեթեւացրած մեծագոյն ԴոԲ&՜իչը ^ * * * Ս* ա յ պ ար թարխնան
Երկնքից կարծես կրակ Էբ թափում ։ Երբեք
ՀՆԳԿԱՍՏԱՆԻ Նոր Տէլհի քաղ աքին առե ւտբ– այգպէս տաք չէր եզել աուտգաբտում , բայց այդ ՍՈՒՐԻՈՅ ֆութպոլի Համագումարին մէջ Հ*
եզբայր
բական– թաղը թալանի , Հրացանաձգութեան եւ չէին զգում աբեւի ա ա կ կանգնած նեբկաներրՀ Մ՛Ը* Մ *ի վարչութեան ատենապետ ստա
վերա
մարդասպանութեան թատր եղաւ՛ «Ց)րտնս Փբէս» Հայ մոզովուրգը կո րց րե լ էր իր մ եծագո յն Մ աս պան աճեան , 57 բնտ բողն երէն՛ 46 ձայն
մամ ուլի զո րծակա լո ւթե ան գրասենեակն ալ թա ~ զաւակներից մէկին ; Ա եղանից Հեռացե լ է մէկը , ցած ՐԼլաԼո՚ի * բնտ րո ւած է անգամ Հալէպի
լանի տրուեցալ : Անգո րր ութիւն բ շուտով վերա– ար Հա ր իլբաւոբ տարիների մեր սել պատմ ո ւթե ան քննիչ յանձնախումբին՝ :
Հաստատուեցաւ , րայց , խառնակոլթիւննեբ բ նո– անիւր՝ ցանկացել էր շուռ տալու զ է ոլ ի ազատ եկ
րէն սկսան երէկ, Հին ՏէլՀիի Լ ա ա մը թաղերը լուսաւոր ^ Հարազատ Հայկական ապագան :
կրակի տ րուեցան : Ա՝ ինչեւ Հիմա Նոր Տ է էՀ ի ի մէ$ ԱՐԱ՛ԲՍ ՆՈՐԷՆ ԵՒ ՆՈՐԷՆ ԿԸ ԽՆԳՐԵՆ՚Բ
պատաՀած շվւոթո ւթ ի ւնն եր ը այսքան սաստիկ ե– 1. Զեո-ագիբնեբը մ ա ք ո ւ ր գրե|, ՄԵԼԱՆՈՎ
զած չէին : կը կարծուի որ կրօնական ատելոլթիլ ՄԱՄՈԻԼ եւ ՄԷԿ Է Զ Ի Վ Ր Ա 8 : Մանաւանդ յ ս տ ա կ 1 աէուօ.
նը պատրուակ ծառայած է յա՛փշտակութեան ,ո - ներր:
րովՀետել յարձակողն երր աւարի տուած են թէ ԱԼԲՈՄ ՀԱՏ ԳՐՈ՛ՀՆԵՐԻ (նկարներով եւ կեն 2. կ ա ր ե լ ի եպածիԹ չափ ամւիոփել հասդէս.
Հեզիկներու եւ թէ իսլտմներու խանութները X սագրական տեզեկութի ւններ ով) %Հբատ . Գրատուն 6երու. նկալլագրոՆթ-իս&ր:
ԱՆԳԼԻՈՅ ԵՒ ՖՐԱՆՍԱՑԻ մէչ կնքուած յիս– է/՛ո11 , Մ ՚ Ատեփանեան , ԹէՀրան։ Գին 15 ռիալւ 3. ժ ա մ ա ն ա կ ի ն զրկել թ-ղթ-ակցոՆթ^իէ-սՏերր,
որպէւպի հրասլարակոՆի նոյն. շաբթ֊ՈՆաԹ մ է յ :
նամետ ք զինակցութիւնը վաւերացուեցաւ 8 Սեպ ՜ ՈԻ%ԻՆ* գրեց՝ Մկրաիչ Անդրանիկ (Հայրե
4. Ու֊շադրո-լր-եամբ ե ե ա և ի լ կատարուած.սր.
տեմբերին , Լոնտ ոնի մէջ Պ՛ Պ է վէնի եւ ֆրանս* նասիրական խուՀ բդածութի ւններ) ։Գին–20 ե* դ*։ րագրոՆթ-եանց:
դեսպան Պ ՚ Մա՚նիկլիի ներկայութեան ։ Հասցէ — 26 սա ճքք^ոո€, Ճ1շճծա1ոշ ( Ը ^ Յ Փ ^ ) :
* • ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԳՐԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆ անից ու գիւղից ։ սում է ,- մտածել ես՝ դերի եմ բնկել կամ սպան–
նուել , եւ գո Հօրս ՛ու կնոջս վիշաբ չտեսնելու
Բայց Հէնց էն մամ ան ակ , երբ Գաւիթը փախ
աաա ՉՈՐԸ չում է տունից Ավիձբայի կին ր ոտն՛աձայն է Համ այ. Հեռացել էս մեր տնից*
լսում գրոից % կանաչում է, որ իրենց ձին է*** Գաւիթն՝ ամօթից խօսք չի գտնում ե լու
Ատածում է զնալ, ինչպէս կարգն է, գիմաւորել բնկն՚ո ւմ է Ավիձբա յի ոտներ ը եւ խո ս տ ո վան ո ւմ իբ
մարդուն, բայց ամօթից չի կարողանում դուրս մեղքբ , ներողութիւն է խնդր՛ում ու թողութիւն ,
Ավյիձբայի կին ր գոյն է տալիս, գոյն է առ գալ X որ չարը մոլորեցրել է իրեն***
նում ո լ Հեռս/նում : Բայց Գաւիթը չի Հանգստա Զարմանում է Ավիձբան զրո ում , որ մարդ չի Լսում է Ավիձբան բնկեբոջ դաւաճանութիւնը ,
նում ։ Նրա սիրտը Հետեւում է ն՛րան հԷ)րկար կռիւ դիմալորում իրեն , որ դ՛ուռը չեն՝ բան՛ում ոլ ձայն լսո ւմ է տխուր ու աս՛ում •
է տալիս նա ինքն իբ Հետ , թէ ինչպէս կաբելի է է տալիս % Աւելո րդ է , գոլ ինձն ից ներողութիւն մի
աչք ունենալ ընկերոջ կն կա յ վրայ, էն ընկերոջ ոբ Գաւի թ ... Նա՛րդ... ես եկա յ * * * էս ան - խնդիր , Գաւիթ 1 գնա էդ բո լո ր ը պատմիր մ եբ ու
իր Համաբ , իր երջանկութեան Համ աբ գնացել է գամ Ավիձբայի կին բ՝ Նարգբ դուրս է գալիս ու սուցչին եւ թոզ նա ան՛ուն տա քոա բարքին ; Եթէ
վտանգաւոր գործի : «Զէ , ասում է Գաւիթբ , կանգնում մ արդու առաջ Դէո ՚՜ԻյՐ կախ ու ների ես է լ ներած կբ լինեմ ;
տ խո ւր :
լաւ չի* որ էսպէս բաներ եմ մտածում»։ Բայց ա– Գաւիթն ամ օթից թողնում է բն կե ր ո ջբ , թող
մէ% անգամ երբ տեսնում է Ավի^բայի ^լնոլ\ը ԱՀա Գաւթի ոլզա^ծ ձին , ասում է Ավիձ նում է նրա բերած ձին ու ճամբայ .րնկնում
Է՚^ԼՔԱ կորցն՛ում է նորից* Աչքերը փակում , գուբս բան ուրախ , ցո յց է տալիս Հետ բ բերած սպիտակ գնում ի ր ո ւս ո ւց չի մ օտ :
է գալիս տնից , որ նրան չտեսնի, ամօթանք է տա ձին եւ Հարցնում , թէ Գաւիթն ոՓւր է Հապա, Ու երկու օր յետո լ Հասնում է նրա տուն X
լիս ինքնիրեն՝ իր մտքերի Համար , ՛որոշում է՝ է լ ինչոթլ գուբս շի գալիս ; Տեսնում է իմաստուն Շաքբիլբ՝ ճերմակ Հագուս
չնայել նրան, մինչեւ բնկեբոջ գալբ; -—• Գաւիթբ ... գնաց , ՚ ասում է Նաբդը , ու տով, ճերմակ մօրուսով իր շէմին նստած՝ մի
Բայց մի օր է լ վերքին օրը կիրքը յազթում է է լ չի կարողանում խօսել X գիբք է կարդում, Հին ու իմաստուն մի ԳՐՐՔ1
ընկերական սէրը : Գնաց, ե՚*բբ, զարման ում է Ավիձբան Աշակերտին տեսնելով^ ծերունին վեր է կե
Վրայ եօթ գիչռԲԲ* ռՐԲ միւս օրը Ավիձբան եւ, իմանալով^ գնացել է քիչ առաջ, ձին քշոլմ նում տեզէ, ց ու ձեռն ե բ բ տաբա՛թ՛ում ուրախ :
պիտի բերէր ԱՀմէգ բէկի Հին Գաւիթն ամէն է, ԱՀմէգ բէկի ձին է լ Հետբ, էն ճամբով, որ 0՛ յ Գաւիթ սիրելի , արի գրկեմ, որ չես
ինչ մոռացած , մոռացած բանկեր ու աշխաբՀ , գնացած պիտի լինէր Գաւիթբ : Գնում է Ավիձ մոռացել ծեր ուսոլցչիգ X
գնում է նրա կնոջ սենեակը * • • բան .ու մ տածում , թէ Գաւիթը յո յո ը կտ բե լ է , ե– Բայց Գաւիթը գԼուխը կախ՝ կանգնում է նրա
Աղաչում է ջաՀել կինը խնայել իր պատի րելի , գրա Համար թողել է գնացել : Ու շտապում առաջ եւ խօսք չի գտնում ասելու X
ւը , յիշել բնկեբոջ Ավիձբային , որ վտանղաւոբ է Ավիձբան Հասնիլ ետեւից , ՛որ ուրախացնի ն՛րանէ, Խօսիր , որգիս , ասում է ^աՔԸհԱԼ ։
տեղ է գնացել նրա Համար, ոբ վաղր կը գայ ոլ ես բերի : իո՝ն՝չն է բերել քեղ իմ մօտ : Խօսիր , ասա * եթէ
Բայց ոչինչ չի օգնում : Գաւթի կիբքբ յազթում Գնում Է , գնում , շատ Է գնում թէ քիչ էդ վիշա ունես դարմանենք, եթէ կասկած - փա
է ին կե ր ա կան՛ սէ բ բ X ինքը գիտէ, գնում, վերջապէս Հասնում է Գաւ– րատենք • Եթէ ան՛յաջողութիւն յաջողութեան
• Եւ Հէնց նոյն գիչերբ, գեռ լոյսբ չյբացուած , թին, ճաանսա պլոաւրս *–* գւ դնենյ
Գաւիթն իբ արածից ամ օթով, դուրս է գալիս Ա– Գէ , ուրախացիր գ Գաւիթ, ասում է Ա– 1/5. ՀՕՐԵԱՆ
(5)
վէիձբայի կնոք սենեակից ու փախչում ^Լ"՝^ՐՈ^ վիձրան >- ԱՀա ԱՀմէգ րկէլէ ձին ։ Զ ^ ն է ՛ ՛ ա .
Fonds A.R.A.M